Landslide milieu-adviesbureau

Projectnummer: 2011-04-001 Beoordeling hydrologische situatie Hoogemierdseweg 39 te Lage Mierde.

Landslide milieu-adviesbureau

LBP|SIGHT Postbus 1475 3430 BL NIEUWEGEIN

Titel: Beoordeling hydrologische situatie Hoogemierdseweg 39 te Lage Mierde (gemeente Reusel-De Mierden) in relatie tot bestemmingsplanprocedure “De Hasselt II”.

Best, 5 juli 2011

In opdracht van LBP|SIGHT (brief d.d. 26 april 2011) en op verzoek van de heer L. de Laat (Hoogemierdseweg 39 te Lage Mierde) heeft Landslide milieu-adviesbureau de hydrologische situatie ter plaatse en in de directe omgeving van de locatie Hoogemierdseweg 39 te Lage Mierde bestudeerd, in relatie tot bestemmingsplanprocedure “De Hasselt II”. Relevante opmerkingen, toevoegingen en nuanceringen op de rapportage van 19 mei 2011 zoals deze op woensdag 29 juni met de heer G. Korsten (gemeente Reusel-De Mierden) en de heer L. de Laat werden besproken, zijn in deze rapportage verwerkt. Dat geldt eveneens voor aanvullend verkregen informatie van de heer T. Kluijtmans van de gemeente Reusel-De Mierden (telefonisch overleg over ophoogpeilen op 5 juli 2011). 1. Aanleiding De directe aanleiding voor de uitgevoerde hydrologische beoordeling is het vermoeden (ongerustheid) van de heer L. de Laat dat uitvoering van de nieuwbouwplannen zoals beschreven in de bestemmingsplanprocedure en de hydrologische situatie in de directe omgeving leiden tot (meer) wateroverlast. Om die reden heeft de gemeente Reusel-De Mierden (brief d.d. 11 april 2011) aan LPB|SIGHT verzocht om de in de brief genoemde onderzoeksvragen (zie doelstelling) te onderzoeken. Dit onderzoek is uitgevoerd door Landslide milieu-adviesbureau aan de hand van een scala aan beschikbaar gestelde documenten, een overleg met de heer L. de Laat, een locatiebezoek en overleg met de gemeente Reusel-De Mierden. Daarnaast is telefonisch navraag gedaan bij de waterbeheerder, Waterschap De Dommel. De uitgevoerde (veld)werkzaamheden en de werkvolgorde worden nader toegelicht in paragraaf 3. 2. Doelstelling De analyse heeft tot doel, om aan de hand van een onafhankelijk hydrologisch onderzoek, aan te geven of de door de heer L. de Laat veronderstelde wateroverlastsituatie ter plaatse van zijn huiskavel (sectie H, perceelnummer 1340) en aangrenzend landbouwperceel (sectie H, perceelnummer 1341) zich in de toekomstige situatie daadwerkelijk kan voordoen of dat dit redelijkerwijs is uit sluiten. Daarbij wordt tevens gekeken naar praktisch uitvoerbare maatregelen om wateroverlast op zijn percelen te voorkomen en de indicatieve kosten om deze uit te voeren. Op basis van de eerder genoemde brief van de gemeente Reusel-De Mierden zijn de volgende drie onderzoeksvragen geformuleerd om aan de doelstelling van het onderzoek te kunnen voldoen: 1) Kan de aanleg van de geplande infiltratievoorziening, de (ontwikkeling van de) natte natuurparel, de nabije ligging van de waterloop Reusel, het ophogen van aangrenzende percelen of een combinatie van deze omstandigheden ter plaatse van de huiskavel en het landbouwperceel van de heer L. de Laat tot wateroverlast leiden? 2) Zou het ophogen van (delen van) het perceel van de heer L. de Laat een oplossing voor de verwachte toekomstige wateroverlast kunnen zijn? 1 (11)

Bezoek- en postadres: Olieslager 10, 5683 NV Best

℡ 0499-378706 0499-377226 06-10183576 Website: www.Landslide.nl



3) Zou het verplaatsen van de locatie van de geplande retentievoorziening een oplossing voor de verwachte toekomstige wateroverlast kunnen zijn? De heer L. de Laat verwijst hierbij naar de oorspronkelijke locatie van de infiltratievoorziening, zoals deze op een voorlichtingsavond is gepresenteerd. Verder wordt in dit onderzoek en de rapportage daarvan: •

Aangegeven welke realistische oplossingsrichtingen voor handen zijn en tevens technisch uitvoerbaar;

•

Op hoofdlijnen aangegeven wat de financiële gevolgen van eventueel noodzakelijke en realistische oplossingsrichting(en) zijn en

•

Op hoofdlijnen in kaart gebracht of en welke vergunningen en procedures aangevraagd en doorlopen moeten worden om eventueel noodzakelijke (compensatie)maatregelen uit te kunnen voeren. Hierbij worden de Keur van Waterschap De Dommel en de wettelijke richtlijnen van de gemeente Reusel-De Mierden betrokken.

Figuur 1 Situering onderzoekslocatie (Hoogemierdseweg 39 te Lage Mierde) en directe omgeving.

Huiskavel L. de Laat Landbouwperceel L. de Laat

Projectgebied “De Hasselt II”

Waterloop Reusel

3. Uitgevoerde (veld)werkzaamheden

2 (11)





Ten behoeve van de uitgevoerde hydrologische analyse zijn, in chronologische volgorde, de volgende (veld)werkzaamheden uitgevoerd: •

Doornemen scala aan aangeleverde documenten en rapportages (rioleringsplannen, ontwerp retentievoorziening, kadastrale informatie, hoogtekaarten, peilbuisgegevens en foto’s);

•

Oriënterend telefonisch overleg met Waterschap De Dommel (de heer T. van Ham en de heer I. Frenken);

•

Startoverleg met de heer L. de Laat (Hoogemierdseweg 39 te Lage Mierde) en de heer D. Verburg (LBP|SIGHT) op locatie (5 mei 2011). Bij dit overleg was tevens de heer P. Michielse (Hoogemierdseweg 23) aanwezig;

•

Locatiebezoek, meten peilbuis en opstellen fotorapportage (5 mei 2011);

•

Overleg samen met de heer D. Verburg op het gemeentehuis van de gemeente Reusel-De Mierden met de heer C. van de Ven (wethouder Ruimte & Bouwen en Woonomgeving), de heer G. Korsten (beleidsmedewerker civieltechniek) en de heer B. van Trier (medewerker civieltechniek);

•

Doornemen aanvullend ontvangen informatie van de gemeente Reusel-De Mierden op 11 mei 2011;

•

Diverse contacten met Waterschap De Dommel (mevrouw N. Heeg, mevrouw N. v/d Ven en de heer T. Kemps) in de periode 13-18 mei 2011;

•

Integrale analyse van alle (veld)werkzaamheden en opstellen rapportage met diverse bijlagen en

•

Tussentijds overleg op woensdag 29 juni 2011 (gemeentehuis en op locatie) en verwerken van relevante opmerkingen, toevoegingen en nuanceringen in de rapportage.

4. Hydrologische analyse en bevindingen Om de mogelijke hydrologische effecten inzichtelijk te maken van reeds opgehoogde en nog op te hogen terreindelen en van het voornemen om een retentievoorziening voor de opvang van hemelwater aan te leggen, wordt eerst de geohydrologische situatie ter plaatse beschreven. 4.1 Hydrologische beschrijving Het onderzoeksgebied bevindt zich aan de westzijde van de bebouwde kom van Lage Mierde (gemeente Reusel-De Mierden) ter hoogte van de waterloop de Reusel en de Hoogemierdseweg. De heer L. de Laat is woonachtig op nummer 39. In het beekdal van de Reusel bestaat de bodem afwisselend uit leem, zand en een combinatie van beide afzettingen. Nabij de waterloop worden ondiepe(re) waterstanden aangetroffen, terwijl aan de randen van het beekdal diepe(re) grondwaterstanden voorkomen. Het ondiepe (freatische) grondwater stroomt, regionaal beschouwd, in noordelijke richting. Lokaal gezien kan het grondwater in een afwijkende richting stromen, bijvoorbeeld als gevolg van de aanwezigheid van waterlopen. De hoogte van het huidige maaiveld1 varieert in het gebied “De Hasselt II” van 26,38 m +NAP aan de oostzijde tot 25,27 m +NAP bij de geplande retentievijver. Tijdens perioden van aanhoudende neerslag en een hoge waterstand in de Reusel ontstaat in de huidige situatie incidenteel wateroverlast op de lager gelegen terreindelen (zie bijlage C). 1

Na het bouwrijp maken van het plangebied waarbij delen zijn opgehoogd.

3 (11)





Op basis van de wateratlas van de provincie Noord-Brabant, meerjarige monitoringsgegevens van de gemeentelijke peilbuis HB 5 (periode 2009 - 2011)2 en een eenmalige peilmeting op 5 mei 2011 in een nieuw geplaatste peilbuis3 bedraagt de gemiddelde grondwaterstand circa 24,20 m +NAP. De gemiddeld hoogste grondwaterstand bedraagt naar schatting 24,50 m +NAP. Incidenteel worden hogere grondwaterpeilen gemeten (tot 24,66 m +NAP). Volgens de Grondwaterkaart van Nederland (GWK10, 1975) varieert het freatisch grondwaterpeil van 23,80 tot 24,50 m +NAP4. 4.2 Ontwerp retentievoorziening In 2003 is door Oranjewoud een ontwerp gemaakt voor de retentievijver ter plaatse van woonwijk De Hasselt (projectnummer 118422, d.d. 11 september 2011). Dit ontwerp is een nadere uitwerking van een eerder gemaakt ontwerp (Ingenieursbureau Moons) waarin vragen van de waterbeheerder zijn verwerkt. Voorafgaand aan het opstellen van het definitief ontwerp heeft op 19 augustus 2003 overleg plaatsgevonden met de waterbeheerder en de gemeente. In een later stadium is door Syncera B.V. (11 februari 2008) het “Rioleringsplan De Hasselt” opgesteld. Dit rapport beschrijft de toekomstige riolering en de retentievijver (pagina 10 van het genoemde rapport). De retentievoorziening is in de uiterste zuidwest-hoek van het plangebied (kadastraal bekend: sectie H, nummer 264) geprojecteerd (zie figuur 2) en grenst daarmee nagenoeg direct aan het landbouwperceel van de heer L. de Laat (kadastraal bekend: sectie H, nummer 1341) en krijgt een bodemoppervlakte van maximaal 2.850 m2. In het ontwerp van Oranjewoud (2003) en van Syncera (2008) wordt uitgegaan van een bodempeil van de retentievoorziening van 24,10 m +NAP. Aan de hand van het af te koppelen verhard oppervlak (42.000 m2), de maatgevende regenbui en een bergingscapaciteit in het rioolstelsel is een berging berekend van 1.005 m3. Wanneer deze hoeveelheid in de retentievoorziening geborgen wordt, resulteert dit in een peilstijging van 0,35 meter. In het ontwerp van Syncera is een noodoverlaat voorzien met een (vaste) drempelhoogte van 24,45 m +NAP. Figuur 2 Situering van de geplande retentievoorziening in relatie tot de bestaande bebouwing en nog te realiseren nieuwbouw (bron: bestemmingsplankaart d.d. 24 september 2007).

Geplande retentievoorziening (max. 2.850 m2)

Afvoergreppel Kavelsloot

Reusel

In de huidige situatie wordt het hemelwater van de reeds gerealiseerde bebouwing van De Hasselt (1e fase) en van bedrijventerrein Koningshoek naar een reeds gegraven afvoergreppel afgevoerd. Deze watert vervolgens via een kavelsloot af op de Reusel (zie figuur 2). 2

Maaiveldhoogte ter plaatse van peilbuis HB 5 bedraagt 25,59 m +NAP. Grondwaterstand 1,20 m-mv (maaiveldhoogte 25,45 m +NAP) na een periode van aanhoudende droogte in de periode april-mei 2011. De grondwaterstand op 5 mei bedraagt derhalve 24,25 m +NAP (25,45 m +NAP - 1,20). 4 Respectievelijk zomergrondwaterstand (augustus 1973) en voorjaarsgrondwaterstand (april 1973). 3

4 (11)





Wanneer het ontwerp (2003 en 2008) voor de retentievoorziening vergeleken wordt met de huidige (2011) geohydrologische situatie en het vigerende beleid van Waterschap De Dommel valt een aantal zaken op. 1) De gehanteerde grondwaterpeilen wijken af van hetgeen ter plaatse gemeten is. Zowel Oranjewoud als Syncera hanteren een GHG van 24,00 m +NAP. Op grond van de provinciale wateratlas, een meerjarige meetreeks uit de gemeentelijke peilbuis HB 5 (periode 2009 - 2011) en een eenmalige meting op 5 mei 2011 kan met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid gesteld worden, dat de GHG ongeveer 24,50 m +NAP bedraagt. Dat is ongeveer 0,5 meter hoger dan in het ontwerp gehanteerd is. 2) In het ontwerp van de retentievoorziening is uit gegaan van een maaiveldhoogte in het zuidwesten van het plangebied van 25,06 m +NAP. De ingemeten maaiveldhoogte ter plaatse varieert echter van 25,27 tot 24,44 m +NAP (gemiddeld 25,34 m +NAP). De huidige maaiveldhoogte ligt daarmee circa 0,3 meter hoger dan in het ontwerp is aangehouden. 3) De infiltratiecapaciteit (k-waarde) van de onverzadigde en verzadigde zone is ter plaatse van de geprojecteerde retentievoorziening niet middels een infiltratieonderzoek gemeten, maar door Oranjewoud geschat. Daarbij gaat Syncera (2008) weer uit van de door Oranjewoud (2003) geschatte infiltratiecapaciteit van de bovengrond. Dat wil zeggen, dat niet bekend is met welke snelheid het hemelwater in de bodem kan infiltreren. Als gevolg hiervan kan niet aangegeven worden na welke periode de voorziening voor een nieuwe (maatgevende) bui beschikbaar is en wat de hydrologische effecten op de omgeving zijn. 4) Door Oranjewoud is in 2003 een benodigde bergingscapaciteit berekend van 933 m3. Syncera (2008) berekent een bergingscapaciteit van 1.005 m3. Op basis van de huidige richtlijnen zou onder verder gelijkblijvende uitgangspunten een benodigde maatgevende berging (bui T=10+10%)5 van 2.012 m3 berekend worden (landbouwkundige afvoer 0,67 l/s/ha). Dat is ongeveer het dubbele van de eerder berekende hoeveelheid. Voor de berekening, die is uitgevoerd met de tool hydrologisch neutraal ontwikkelen (HNO-tool) van Waterschap De Dommel wordt verwezen naar bijlage D. 5) Zowel de gemeente Reusel-De Mierden als de heer L. de Laat heeft aangegeven, dat ook het hemelwater van bedrijventerrein Koningshoek in de huidige situatie afwatert naar de tijdelijk gegraven afvoergreppel (zie figuur 2). Dit hemelwater zou bij aanleg van de retentievoorziening meegenomen moeten worden in de capaciteitsberekeningen. Noch in de capaciteitsberekening van Oranjewoud, noch in die van Syncera is hiermee echter rekening gehouden. 6) In het ontwerp van Syncera6 is een noodoverlaat voorzien in de vorm van een (vaste) drempel met een hoogte van 24,45 m +NAP. Deze hoogte bevindt zich echter beneden de gemiddeld GHG die circa 24,50 m +NAP bedraagt7. In het voorgestelde ontwerp is derhalve geen berging mogelijk boven de GHG. In paragraaf 5 (conclusies en aanbevelingen) wordt nader ingegaan op de (hydrologische) consequenties van de geconstateerde verschillen tussen het ontwerp en de geohydrologische situatie ter plaatse. 5

Deze bui anticipeert op een toename van de neerslaghoeveelheid als gevolg van klimatologische veranderingen. Waterschap De Dommel heeft schriftelijk laten weten (brief met kenmerk U-08-03682, d.d. 8 april 2008) in te kunnen stemmen met het rioleringsplan van Syncera. In de genoemde brief merkt het waterschap wel op dat voor het aanleggen van de buffervoorziening en het lozen van het regenwater nog een keurontheffing/-vergunning aangevraagd moet worden. 7 Afleiding/berekening op basis van de provinciale wateratlas, peilgegevens uit de periode 2009-2011 en een eenmalige meting op 5 mei 2011 (na een periode van aanhoudende droogte). 6

5 (11)





4.3 Ophogingen In het verleden is het westelijk deel van het plangebied “De Hasselt II” opgehoogd. Deze ophoging varieert van 0,25 tot 0,41 meter en heeft plaatsgevonden tijdens het bouwrijp maken van het terrein in 2002. Als gevolg van deze ophoging zijn de aangrenzende huiskavel en het aangrenzende landbouwperceel van de heer L. de Laat (kadastraal bekend: sectie H, nummer 1341) relatief lager komen te liggen. Voor de ophoogkaart en een uitsnede daarvan wordt verwezen naar bijlage E (bron: kaart gemeente Reusel-De Mierden d.d. 23 april 2008). Daarnaast vindt thans ten behoeve van nieuwbouw ook ophoging van het maaiveld plaats aan de Hoogemierdseweg 35-37. Deze locatie grenst aan de huiskavel (Hoogemierdseweg 39). De exacte omvang van de ophoging is niet bekend. De gemeente Reusel-De Mierden heeft aangegeven, dat er voor deze locatie in het bestemmingsplan geen maximaal ophoogpeil is vastgesteld. Wel geeft de gemeente aan, dat als adviespeil voor de woning “een hoogte van 0,25 tot 0,30 meter boven de kruin (hart) rijbaan wordt aangehouden of het gemiddelde peil tussen 2 woningen”. Als rijbaan geldt de toegangsweg naar het nieuwbouwperceel8. Ondanks het feit dat thans nog niet duidelijk is hoeveel het perceel aan de Hoogemierdseweg 35-37 precies wordt opgehoogd, staat wel vast (mede aan de hand van een tweetal locatiebezoeken, zie figuur 3) dat sprake zal zijn van een ophoging van tenminste enkele decimeters9. Figuur 3 Nieuwbouw en ophoging ter plaatse van Hoogemierdseweg 35-37.

Daarmee is de (toekomstige) ophoging van de bouwlocatie aan de Hoogemierdseweg 35-37 in orde van grootte gelijk aan de eerdere (2002) ophoging van het westelijk deel van het plangebied “De Hasselt II”. Beide locaties grenzen aan de huiskavel van de heer L. de Laat. 8 9

Telefonisch overleg met de heer Kuipers van de gemeente Reusel-De Mierden op 5 juli 2011. De vrijkomende grond zal namelijk naar verwachting op locatie hergebruikt worden (gesloten grondbalans), het peilverschil tussen deze bouwlocatie en de omgeving zal “uitgevlakt” worden en ophoging kan verder plaatsvinden om te voorkomen dat dit perceel lager blijft liggen dan de opgehoogde terreindelen van “De Hasselt II”.

6 (11)





Hydrologisch gezien betekent dit, dat het perceel van de heer L. de Laat ten opzichte van de omgeving lager10 is komen te liggen. Als gevolg hiervan is niet uit te sluiten, dat oppervlakkige afstroming van (hemel)water in combinatie met een beperkte stijging van het grondwater incidenteel tot wateroverlast kan leiden. 4.4 Natte natuurparel en waterberging Reuseldal In het buitengebied van de gemeente Reusel-De Mierden ligt de beek de Reusel. Het is een rechte beek met weinig stroming. Hierdoor ontstaat wateroverlast in de winter en verdroging in de zomer. Ook de ontwikkeling van de natuur heeft hier last van. Waterschap De Dommel wil deze situatie verbeteren door de beek de ruimte te geven, die nodig is. Er zal plaats gemaakt worden om het overtollige water tijdelijk te bergen en het waterbeheer wordt aangepakt (bron: website Waterschap De Dommel, 17 mei 2011). Het huidige systeem voldoet echter niet aan doelstellingen, die in de afgelopen jaren geformuleerd zijn. De situatie levert diverse problemen op: wateroverlast door afvoerpieken in de winter, verdroging in de zomer en een sterke achteruitgang van de natuur in en rondom de beek. Daarnaast is het systeem niet ingericht om ontwikkelingen als klimaatveranderingen en de daarmee gepaard gaande extremere weersomstandigheden op te kunnen vangen. Kortom, er zijn ingrepen nodig omdat de Reusel niet voldoet aan de waterhuishoudkundige- en ecologische eisen, die aan de beek worden gesteld (bron: website Waterschap De Dommel, 17 mei 2011). Wanneer in het licht van het bovenstaande de Visiekaart Reuseldal (bron: website Waterschap Aa en Maas) bekeken wordt, blijkt dat in de directe omgeving van de huiskavel en het landbouwperceel van de heer L. de Laat sprake is van herinrichtingsplannen. Voor wat betreft hydrologie is vanuit beleidsdoelstellingen sprake van “voorlopige reserveringsgebieden waterberging” en vanuit ontwikkelingsdoelstellingen (beekdallandschap) van “zoekgebied KLE, waterberging/-zuivering”. Daarnaast bestaat het voornemen van hermeandering van de Reusel (zie figuur 4). De volledige kaart is opgenomen in bijlage F. Figuur 4 Fragment Visiekaart Reuseldal (links) en (mede)bestemming “zoekgebied waterberging” (rechts).

Globale situering beschouwde gebied

Landbouwperceel L. de Laat

Op dit moment ligt de verdere ontwikkeling van de planvorming rondom de Reusel stil. Naar verwachting wordt pas dit najaar duidelijk of en op welke wijze verdere ontwikkeling plaatsvindt. De (mede)bestemming “zoekgebied waterberging” in combinatie met de plannen om de hydrologie, ecologie en morfologie van het beekdallandschap van de Reusel te herstellen, leidt naar verwachting tot enige mate van vernatting van het gebied. Wanneer en in welke mate sprake is van vernatting, bijvoorbeeld als gevolg van een hoger oppervlaktewaterpeil, hogere grondwaterpeilen of tijdelijke waterberging, is op dit moment nog niet te kwantificeren. 10

Relatief beschouwd ten opzichte van de in 2002 of nog op te hogen terreindelen.

7 (11)





5. Conclusies en aanbevelingen Aan de hand van de uitgevoerde hydrologische beoordeling beschrijft deze paragraaf een aantal conclusies en aanbevelingen. 5.1 Conclusies Op basis van de hydrologische beoordeling blijkt dat een combinatie van factoren leidt tot een verhoogde kans op wateroverlast (grond- en oppervlaktewater) bij de heer L. de Laat. Deze factoren zijn achtereenvolgens: de voorgenomen aanleg van een retentie- en infiltratievoorziening nabij het landbouwperceel van de heer L. de Laat, het ophogen van diverse aangrenzende terreindelen (westelijk deel van “De Hasselt II” en Hoogemierdseweg 35-37) en de eventueel toekomstige inrichting van het aangrenzende Reuseldal als zoekgebied voor waterberging. De veronderstelling (ongerustheid) van de heer L. de Laat, dat hij in de toekomstige situatie vaker en langduriger wateroverlast ondervindt, lijkt hydrologisch beschouwd gegrond. Daarbij wordt wel de nuancering gemaakt, dat de exacte omvang van deze eventuele wateroverlast (grond- en oppervlaktewater samen) thans moeilijk kwalificeerbaar is. Ook de afzonderlijke bijdrage van de verschillende factoren aan de verhoogde kans op wateroverlast is niet of nauwelijks vast te stellen. De retentievoorziening zoals deze eerst in 2003 en later in 2008 nader vormgegeven is, sluit niet meer aan bij de huidige geohydrologische situatie ter plaatse. De werkelijk gemeten maaiveldhoogten en grondwaterpeilen liggen substantieel hoger dan de in het definitief ontwerp gehanteerde waarden. Wanneer het huidige ontwerp ten uitvoer wordt gebracht, betekent dit onder meer, dat de retentievoorziening in delen van het jaar (grotendeels) vol staat met grondwater en de benodigde maatgevende berging boven de GHG niet beschikbaar is. Omdat geen infiltratiemetingen zijn verricht en de doorlatendheid van de bodem alleen geschat is, kunnen de leegloopsnelheid en de hydrologische effecten op de omgeving niet inzichtelijk gemaakt worden. Tenslotte wordt opgemerkt, dat de in het ontwerp opgenomen drempelhoogte van de overlaatvoorziening lager ligt de GHG. Dat betekent per saldo, dat geen hemelwater boven de GHG geborgen kan worden. Voor die tijd loopt de voorziening al weer leeg. Het is in dit stadium nog prematuur om een andere locatie voor de retentievoorziening te zoeken. De planvorming rondom het Reuseldal ligt thans stil. Bij eventuele toekomstige uitvoering van de herinrichting van de Reusel, waarvan het zoeken naar gebieden voor waterberging onderdeel uitmaakt, wordt vernatting van het gebied verwacht. Het landbouwperceel van de heer L. de Laat valt grotendeels binnen dit zoekgebied. In welke mate dan sprake van vernatting zou kunnen zijn, bijvoorbeeld als gevolg van een hoger oppervlaktewaterpeil, hogere grondwaterpeilen of tijdelijke waterberging, is op dit moment nog niet eenduidig te kwantificeren. 5.2 Aanbevelingen Ten eerste wordt aanbevolen om het ontwerp van de retentievoorziening te vergelijken met de huidige geohydrologische situatie en het ontwerp daarop aan te passen. Tevens wordt aanbevolen om de doorlatendheid van zowel de onverzadigde als de verzadigde zone ter plaatse van de infiltratievoorziening in kaart te brengen. De infiltratiecapaciteit is mede bepalend of, en in welke mate, hydrologische effecten naar de omgeving kunnen optreden. Daarbij dient ook gekeken te worden naar de berekende maatgevende bergingscapaciteit. Niet alleen wordt thans uitgegaan van de maatgevende bui T=10+10%, maar in het ontwerp is geen rekening gehouden te zijn met het afkoppelen van (delen van) bedrijventerrein Koningshoek. De maatgevende berging, zoals deze op dit moment met de tool hydrologisch neutraal ontwikkelen (HNO-tool) van de waterbeheerder berekend wordt, resulteert in een circa tweemaal zo grote berging (2.012 m3) dan oorspronkelijk berekend (1.005 m3). De afvoer van het bedrijventerrein is hierin nog niet meegeteld (Syncera, pagina 5 en bijlage 4).

8 (11)





Om wateroverlast in de vorm van stagnatie van oppervlakkige afstroming op delen van het landbouwperceel (kadastraal bekend: sectie H, nummer 1341) te voorkomen, wordt aanbevolen om dit perceel, voor zover dat grenst aan plangebied “De Hasselt II”, over een strookbreedte van 20 tot 30 meter op te hogen, zodat de ontstane terreintrede wordt opgeheven. Deze trede is ontstaan toen het plangebied in 2002 bouwrijp gemaakt werd. De benodigde ophoging varieert, in orde van grootte, van 0,10 tot circa 0,40 meter (gemiddeld 0,3 meter). Om eventuele wateroverlast ter plaatse van de huiskavel (kadastraal bekend: sectie H, nummer 1340) van de heer L. de Laat te voorkomen, wordt aanbevolen om niet alleen de oorspronkelijke kavelsloot te herstellen11, maar tevens een dieperliggende drainagebuis in een cunet met drainagezand aan te brengen. Op deze wijze kunnen gedurende een natte periode oppervlakkige afstroming en hogere grondwaterpeilen opgevangen worden en kan het overtollige water afgevoerd worden naar de voorzijde (straatzijde). Afhankelijk van de maaiveld- en grondwaterpeilen kan blijken, dat hiervoor een (kleine) pompvoorziening nodig is. Wie het beheer en onderhoud gaat uitvoeren, moet nader bepaald worden. Het ophogen van de huiskavel ligt niet voor de hand. Dit is niet alleen praktisch zeer lastig uitvoerbaar, maar verwacht wordt, dat het herstellen van de kavelsloot in combinatie met het aanleggen van een drainagebuis voldoende effect heeft. Aanbevolen wordt om geen onnodig hoge ophoging van het perceel Hoogemierdseweg 35-37 toe te staan. Hoewel een beperkte ophoging tot 0,25 à 0,30 meter (advies woningpeil) geen negatief effect heeft op de hydrologische situatie ter plaatse en de directe omgeving daarvan, kan een te hoge ophoging wel leiden tot extra oppervlakkige afstroming naar aangrenzend, lager gelegen terreindelen, zoals het perceel Hoogemierdseweg 39. 6. Indicatieve kostenraming voorgestelde oplossingsrichtingen (compensatiemaatregelen) Voor de indicatieve kostenraming om een deel van het landbouwperceel op te hogen en ter plaatse van de huiskavel een drain aan te leggen, is navraag gedaan bij een aannemingsbedrijf. Omdat een aantal uitgangspunten en de exacte omvang van de werkzaamheden nog niet bekend zijn, betreft het een indicatieve kostenraming. Voor de situering van de werkzaamheden wordt verwezen naar figuur 5. Figuur 5 Globale indicatie op te hogen strook (landbouwperceel) en aanleg drainagebuis (huiskavel).

1) Lengte drainagebuis circa 60 à 80 meter 2) Oppervlak op te hogen strook orde van grootte 4.000 m2 (130 m*30 m). 3) Ophoging 0,1 tot 0,4 m (gemiddeld 0,3) 4) Benodigde hoeveelheid zwarte grond ongeveer 1.200 m3

11

De heer L. De Laat heeft de verplichting om de duiker die door de gemeente moet worden aangelegd (met een oversteek van één meter aan weerszijden van de schuur) te “gehengen en gedogen” (MannaertsAppels Advocaten, 28 juli 2010 in een toelichting op arrest van het Gerechtshof ’s-Hertogenbosch op 27 juli 2010).

9 (11)





Het aanleggen van een drain (optimale diepte later te bepalen) in een sleuf met goed doorlatend drainagezand en afwerking met een toplaag zwarte aarde kost voor een lengte van circa 80 meter bij benadering € 2.000,- (excl. BTW). De aanleg van de drain dient afgestemd te worden met de noodzaak om ter plaatse nog een, in het verleden gedempte, kavelsloot te herstellen. De exacte kosten zijn onder meer afhankelijk van de bereikbaarheid, het definitieve ontwerp en de wens/noodzaak om een kleine pompvoorziening aan te leggen om overtollig water geforceerd af te voeren. Voor het ophogen van een strook grond ter grootte van 4.000 m2 (0,4 hectare) met gemiddeld 0,3 meter is circa 1.200 m3 zwarte grond (bouwvoor/teelaarde) nodig (zie figuur 5). Het keuren, aanvoeren en verwerken van deze hoeveelheid kost circa € 10 tot 15 per m3. In dat geval bedragen de kosten minimaal € 12.000,- en maximaal € 18.000,- (excl. BTW). De werkelijke kosten zijn onder meer afhankelijk van de beschikbaarheid van grond, de transportafstand en het definitief vast te stellen oppervlak, dat voor ophoging in aanmerking komt. 7. Meldingen, vergunningen en (wettelijke) procedures Navraag bij de gemeente Reusel-De Mierden12 en Waterschap De Dommel13 heeft het volgende geleerd met betrekking tot het aanvragen van vergunningen en het doen van meldingen. De gemeente geeft aan, dat voor het ophogen van het landbouwperceel en de aanleg van de drainagebuis een aanlegvergunning nodig is. Deze vergunningaanvraag zal voor advies aan het waterschap toegezonden worden. Daarnaast is voor het ophogen een melding in het kader van het Besluit bodemkwaliteit noodzakelijk. Het waterschap heeft aangegeven, dat de ligging van de drainagebuis zoals aangegeven in figuur 5 buiten keurbeschermingsgebied is. Voor de aanleg van deze buis is het niet nodig om een watervergunning aan te vragen. De ophoging bevindt zich wel binnen keurbeschermingsgebied, maar op voldoende grote afstand van de Reusel. Voor deze activiteit is het evenmin noodzakelijk om een watervergunning aan te vragen. Ook het gegeven, dat het betreffende perceel en de op te hogen strook zich binnen de plangrenzen van het herstelplan voor de Reusel bevinden, leidt niet tot de noodzaak om een vergunning bij het waterschap aan te vragen. Wel zal het waterschap naar aanleiding van het advies dat de gemeente aanvraagt, toetsen of de ophoging leidt tot verlies aan waterbergingscapaciteit en of de noodzaak bestaat om dit verlies elders te compenseren. Uit het arrest van het Gerechtshof ’s-Hertogenbosch op 27 juli 2010 (pagina 6 en 7) blijkt dat de gemeente [Reusel-De Mierden] “de aanwezige sloot schoont en uitdiept, en ter plaatse van de schuur (met de oversteek van 1 meter aan beide zijden) een duiker aanlegt”. De heer L. de Laat dient dit te “gehengen en gedogen” (toestaan). 8. Tenslotte en ter overweging Tenslotte worden ter overweging nog de volgende aandachtspunten benoemd en toegelicht. •

Het is wenselijk om enkele peilbuizen bij te plaatsen, zodat de huidige en de toekomstige situatie vergeleken kunnen worden en de eventuele wateroverlast gekwantificeerd kan worden aan de hand van feitelijke meetgegevens (ten opzichte van NAP-peil). Deze meetpunten kunnen tevens gebruikt worden om de effectiviteit van de voorgestelde maatregelen om wateroverlast te voorkomen inzichtelijk te maken.

12 13

De heer B. van Trier. Mevrouw N. Heeg, mevrouw N. v/d Ven en de heer T. Kemps.

10 (11)





•

Voor het door de gemeente herstellen van de in het verleden gedempte kavelsloot ter plaatse van de huiskavel van de heer L. de Laat kan het noodzakelijk blijken om een vergunning bij de waterbeheerder aan te vragen. Aanbevolen wordt om hierover tijdig contact op te nemen met Waterschap De Dommel.

•

Bij het actualiseren/aanpassen van het ontwerp voor de retentievoorziening wordt ter overweging meegegeven om a) eventueel grondverbetering toe te passen om de infiltratiecapaciteit te verhogen (mits uit infiltratieonderzoek blijkt dat dit noodzakelijk is) en b) een stuwvoorziening met variabele drempelhoogte te kiezen in plaats van de voorgestelde vaste drempel. Op deze wijze kan geanticipeerd worden op veranderende hydrologische omstandigheden (zowel incidenteel als structureel).

•

Ter overweging wordt voorgesteld om deze hydrologische analyse met alle betrokkenen op locatie te bespreken en de mogelijke oplossingsrichtingen en effectiviteit daarvan ter plaatse toe te lichten. In dit kader kan onder meer besproken worden of de grond die vrijkomt bij het aanleggen van de beoogde retentievoorziening (gedeeltelijk) gebruikt kan worden voor het plaatselijk ophogen van het aangrenzende, lager gelegen landbouwperceel.

Mocht u naar aanleiding van het locatiebezoek, de uitgevoerde metingen of deze briefrapportage nog vragen of opmerkingen hebben, dan kunt u altijd contact met mij opnemen. Met vriendelijke groeten,

Ir. R. (Rimbaud) Lapperre Landslide milieu-adviesbureau

Bijlage A Bijlage B Bijlage C Bijlage D Bijlage E Bijlage F

Situering onderzoekslocatie en directe omgeving (luchtfoto’s) Foto’s locatiebezoek woensdag 4 mei 2011 Foto’s ophogen en wateroverlastsituatie(s) Berekening maatgevende berging (HNO-tool) volgens richtlijnen waterbeheerder Ophoging westelijk deel plangebeid “De Hasselt II” Visiekaart Reuseldal en artistieke impressie toekomstige situatie 11 (11)





Bijlage A Situering onderzoekslocatie en directe omgeving (luchtfoto’s)









Bijlage B Foto’s locatiebezoek woensdag 4 mei 2011





Uitzicht op gerealiseerde bouw De Hasselt

Nieuwbouw Hoogemierdseweg 35-37 Opgehoogde perceel “De Hasselt II”

“De Hasselt II” (links) en perceel L. de Laat (rechts)

Uitstroomconstructie hemelwater

Tijdelijke retentiesloot (aanleg 2006)

Droge kavelsloot met afwatering op Reusel

Impressie locatiebezoek





Landbouwperceel L. de Laat (sectie H, nr. 1341)

Landbouwperceel L. de Laat (sectie H, nr. 1341)

Leggerwaterloop Reusel

Leggerwaterloop Reusel

Stuw in Reusel nabij Hoogemierdseweg

Reusel noorzijde Hoogemierdeweg

Wegbermgreppel Hoogemierdseweg





Bijlage C Foto’s ophogen en wateroverlastsituatie(s)

















Bijlage D Berekening maatgevende berging (HNO-tool) volgens richtlijnen waterbeheerder





22 (10)





Bijlage E Ophoging westelijk deel plangebied “De Hasselt II”

23 (10)





Overzichtstekening

Detailtekening

24 (10)





Bijlage F Visiekaart Reuseldal en artistieke impressie toekomstige situatie

25 (10)





Percelen L. de Laat

26 (10)





Artistieke impressie van het Reuseldal en het beschouwde gebied (rode cirkel) ter hoogte van Lage Mierde



Landslide milieu-adviesbureau

Recommend Documents