landbouw en natuurlijke omgeving plantenteelt CSE GL

Examen VMBO-GL

2007 tijdvak 1 maandag 21 mei 9.00 - 11.00 uur

landbouw en natuurlijke omgeving plantenteelt CSE GL

Naam kandidaat _______________________________

Kandidaatnummer ______________

Beantwoord alle vragen in dit opgavenboekje. Gebruik het Opzoekboek Groen.

Dit examen bestaat uit 63 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 71 punten te behalen. Voor elk vraagnummer staat hoeveel punten met een goed antwoord behaald kunnen worden.

700017-1-646o

Meerkeuzevragen - Omcirkel het goede antwoord (voorbeeld 1). - Geef verbeteringen aan volgens voorbeeld 2 of 3.

(1)

A B C D

{

(2)

A B C D

{ X {

B

(3)

A B C D

{ X { X

Substraat In onderstaande tabel staan de hoeveelheden substraat die jaarlijks gebruikt worden in Nederland. substraat soort witveen zwartveen steenwol kokos schors perlite klei puimsteen kleikorrels rijstekaf andere

per jaar (x 1.000 m3) 1.700 1.600 500 125 125 85 25 15 15 5 5

1p

1

Welke van de onderstaande substraatmaterialen zijn alleen organisch? A schors en kokos B schors en puimsteen C witveen en kleikorrels D witveen en steenwol

2p

2

In totaal wordt er jaarlijks in Nederland 4,2 miljoen m3 substraat gebruikt. Æ Uit hoeveel procent bestaat het aandeel steenwol? Schrijf de berekening op. Afronden op één decimaal. ............................................................................................................................ ............................................................................................................................

700017-1-646o

2

lees verder ►►►

1p

3

De hoeveelheid opgeloste voedingszouten kan in het water in een steenwolmat gemeten worden. Æ Met welk apparaat wordt deze meting uitgevoerd? ............................................................................................................................

Grond bewerken Jan heeft een coniferenkwekerij. Hij teelt onder andere leylandcipressen. (Cupressocyparis (x) leylandii) 1p

4

Voor het planten van de leylandcipressen moet de grond bewerkt worden. Op onderstaande foto is Jan in zijn trekker met daarachter een ploeg afgebeeld.

Welke ploeg is hier afgebeeld? een tienscharige rondgaande ploeg een tienscharige wentelploeg een vijfscharige rondgaande ploeg een vijfscharige wentelploeg

A B C D 1p

5

Jan teelt de leylandcipressen op zandgrond. Wat is de beste tijd van het jaar om zandgrond te ploegen? A de lente B de zomer C de herfst D de winter

700017-1-646o

3


1p

6

Heesters die niet winterhard zijn, teelt Jan in een tunnelkas. Ook in de tunnelkas bewerkt hij de grond. Op onderstaande foto is deze grondbewerking te zien.

Welk werktuig is hier afgebeeld? A een frees B een ploeg C een spitmachine D een woeler 1p

7

Jan maakt het land, waar een nieuwe partij leylandcipressen op komt, eerst onkruidvrij. Hiervoor gebruikt hij een onkruidbestrijdingsmiddel. Hoe wordt een onkruidbestrijdingsmiddel genoemd? A fungicide B herbicide C insecticide D nematocide

700017-1-646o

4


1p

8

Na de grondbewerking volgt het bemesten van het land. Jan is op zoek naar een kunstmeststrooier met een minimale vulhoogte van 92 centimeter, een opzetrand voor 400 liter extra inhoud en een handmatige strooischuifbediening. In onderstaande tabel staan technische gegevens van de kunstmeststrooiers. kunstmeststrooiers inhoud (l) maximale inhoud (l) met opzetrand minimale vulhoogte (cm) totale breedte (cm) leverbare opzetranden (l) gewicht werkbreedte dosering strooischuif bediening

MDS 52

MDS 62

MDS 82

MDS 732 M

MDS 932 M

500

600

800

700

900

-

1000

1200

1600

1800

92

92

104

89

97

108

140

140

190 - 230 al naar opzetrand

-

400

600

200, 400, 600 of 900 liter

190 195 200 200 220 10 - 18 m tot 24 m bij gebruik van de X-strooischoepen vanaf 3 kg/ha, van gekorreld of gekristalliseerde kunstmest, zaaizaad of slakkenkorrels handmatig, linker- en rechterzijde samen of standaard gescheiden, hydraulisch op verzoek hydraulisch

Welke kunstmeststrooier voldoet aan de eisen van Jan? A MDS 52 B MDS 62 C MDS 82 D MDS 732 M E MDS 932 M

700017-1-646o

5


1p

9

Om het onkruid tussen de leylandcipressen tegen te gaan, stapt Jan weer op zijn trekker. Hij maakt gebruik van een schoffelmachine. Hoe heet deze manier van onkruidbestrijding? A biologische onkruidbestrijding B chemische onkruidbestrijding C mechanische onkruidbestrijding D thermische onkruidbestrijding

1p

10

Jan laat kippen in zijn tunnelkas lopen om het onkruid te bestrijden. Hoe heet deze manier van onkruidbestrijding? A biologische onkruidbestrijding B chemische onkruidbestrijding C mechanische onkruidbestrijding D thermische onkruidbestrijding

Organische stof Een goede organische stofvoorziening is voor iedere coniferenteler belangrijk. Organische stof houdt water en voedingsstoffen vast en is goed voor de beworteling. Uit berekeningen blijkt, dat er jaarlijks ongeveer 3.000 tot 4.000 kg effectieve organische stof, per hectare, verdwijnt door afbraak op een normale zandgrond. In onderstaande tabel staat de hoeveelheid effectieve organische stof in relatie tot twee meststoffen. effectieve organische stof (e.o.s. kg/m3) in relatie tot kg N en kg P2O5 soort organische meststof rundveestalmest paardenmest gft-compost groencompost champost tuinturf 2p

11

e.o.s. kg/m3 90 150 150 170 116 150

N-totaal kg/m3 6.9 5.0 7.2 3.0 6.0 laag

P2O5 kg/m3 3.8 3.0 3.9 1.5 1.5 laag

Hoeveel m3 gft-compost moet de coniferenteler gebruiken om een verlies van 3.300 kg e.o.s. per hectare te compenseren? Schrijf de berekening op. ............................................................................................................................ ............................................................................................................................

1p

12

3

Hoeveel stikstof komt vrij bij een gift van 20 m paardenmest? A 50 kg B 75 kg C 100 kg D 150 kg

700017-1-646o

6


Gecoate meststoffen Meststoffen die op het juiste moment beschikbaar zijn voor het gewas, zijn belangrijk voor de plant, de kweker en het milieu. In een proef is gekeken naar een aantal nieuwe gecoate meststoffen. kwaliteit proefgewas na de groeiperiode lengte (per plant in cm)

wortel kwaliteit*

versgewicht (per plant in g)

Osmocote 65 4,3 concept 5 Osmocote 63 3,8 concept 23 DCM LLP 65 3,9 proefformule Multicote 63 4,2 concept B Basacote 8-9 65 3,9 mnd stand * De wortelkwaliteit is uitgedrukt in cijfers: 1 = zeer slecht, 2 = slecht, 3 = matig, 4 = goed en 1p

13

drooggewicht (per plant in g)

261

90

248

88

239

82

252

88

241

84

5 = zeer goed

Welke meststof geeft het beste resultaat? ............................................................................................................................

1p

14

De formulering van de gebruikte Basacote is 16 – 8 – 12 + sporenelementen. Æ Hoeveel % kalium komt in Basacote voor? ............................................................................................................................

1p

15

Welk van onderstaande elementen is een sporenelement? kalium magnesium stikstof zink

A B C D

700017-1-646o

7


Stikstof bij zomerbloemen 2p

16

De bemesting van stikstof is heel belangrijk in de buitenteelt van zomerbloemen. De teler moet ervoor zorgen dat de plant steeds over voldoende stikstof kan beschikken. Æ Geef van de onderstaande beweringen met een kruisje aan of deze juist of onjuist zijn. bewering

juist

onjuist

Stikstof wordt alleen als basisbemesting gegeven. Stikstof in ammoniakvorm spoelt snel uit op kleigrond. Uitspoeling van stikstof is slecht voor het milieu. 1p

17

In welk stadium heeft de plant vooral veel stikstof nodig? A bij de blad- en stengelgroei B bij de bloemontwikkeling C bij de vruchtgroei

Drainwater bij orchideeën Drainwater heeft in de herfst vaak een lage pH-waarde. Dit kan een voorteken zijn van een te natte pot. De verdamping in deze tijd van het jaar is namelijk behoorlijk teruggelopen. Hierdoor blijven de potten langer nat. Dit kan wortelsterfte tot gevolg hebben. 1p

18

Wat is drainwater? ............................................................................................................................ ............................................................................................................................

1p

19

Water met een lage pH is A basisch. B neutraal. C zuur.

1p

20

Waardoor wordt wortelsterfte in een te natte pot veroorzaakt? A door een gebrek aan bodemleven B door een gebrek aan koolstofdioxide C door een gebrek aan meststoffen D door een gebrek aan zuurstof

700017-1-646o

8


Mais Akkerbouwer Kranen teelt snijmaïs. Dit gewas wordt verkocht aan veehouders. Aan de hand van onderstaande rassenlijst maakt hij een keuze.

drogestofgehalte

VEM\kg droge stof

vroegheid bloei

plantlengte

beginontwikkeling

resistentie builenbrand

resistentie stengelrot

rasnaam

stevigheid

rassenlijst maïs

99 100 101 97 96 98 101 95

102 100 99 100 100 102 99 101

vroege rassen Nescio Talman Cameron Goldella Dixxmo Tango Aurelia Cantona

8.5 8 8 7.5 8.5 7.5 8.5 8.5

6.5 8 6 6.5 8.5 8 7 8

8.5 8.5 8.5 8.5 8 8.5 8 8.5

7.5 7 8 7.5 7.5 8 8 7.5

92 100 99 104 103 101 107 102

8.5 7.5 8 7.5 7.5 8 7.5 7.5

1p

21

De laatste twee kolommen met getallen zijn verhoudingsgetallen. Bij het ras Tango staat dat het drogestofgehalte 98 is. Wat wordt bedoeld met verhoudingsgetal 98? A 98% B 98 kg C 98 ton

1p

22

Kranen is niet tevreden over de bestaande vroege rassen. Hij wil een nieuw ras proberen. Op het open land waait het altijd, dus hij wil een stevige stengel. Ook is zijn grond nat, dus kan hij pas laat beginnen met zaaien. Hierdoor heeft hij een ras nodig met een snelle beginontwikkeling. Æ Welk ras kan Kranen het best kiezen? ............................................................................................................................

700017-1-646o

9


Bemestingsonderzoek

15-1-2005

grondsoort:

bemonsterde laag:

zee- / duinzand

0-25 cm streeftraject

mg P2O5/l

Pw

33

51-70

mg P2O5/100 g

P-AL

25

56-85

mg K2O/100g

K-HCl

8

eenheid

methode

resultaat

resultaat

Fosfaat

Kali K-getal Magnesia

mg MgO/kg

Zuurgraad Organische stof

%

12

30-39

MgO-CaCl2

16

100-124

pH-KCl

7,6

7,2

elementair

0,5

0,8-1,3

adviesgift 1 teelt

volgteelten

sla (zomer)

150

75

spinazie conserven

125

60

sla (zomer)

125

60

spinazie conserven

125

60

sla (zomer)

125

60

spinazie conserven

125

60

frequentie

e

gewas

advies: in kg zuivere meststof per ha per jaar

Fosfaat (P2O5)

per jaar

Kali (K2O)

per jaar

Magnesia (MgO)

per jaar

Kalk (nw)

eenmalig

0 600

Eff. org. stof

700017-1-646o

hoog

76

vrij hoog

datum:

goed

monster

nummer:

laag

onderzoek

vrij laag

In onderstaande tabel staat een deel van een bemestingsonderzoek.

10


1p

23

Welke grondsoort is bemonsterd en onderzocht? ............................................................................................................................

1p

24

Welke waardering wordt aan de drie gemeten voedingsstoffen gegeven? ............................................................................................................................

1p

25

Wat is het resultaat van de organische stof? ............................................................................................................................

2p

26

Hoeveel fosfaat is in totaal noodzakelijk bij een eerste teelt van spinazie met een volgteelt van sla? Schrijf de berekening op. ............................................................................................................................ ............................................................................................................................

Aardbeien effect van de nitraat-sulfaatverhouding op aardbeien veenbalen

steenwolmatten

voeding vrucht- misvormde vrucht- misvormde (mmol/l) productie gewicht vruchten productie gewicht vruchten 2(%) (kilo/m2) (gram) (%) (kilo/m2) (gram) NO3 SO4 13 0 6,30 14,4 8,3 4,57 14,7 4,7 11 1 6,68 14,6 6,1 4,70 14,7 3,4 9 2 6,78 14,7 9,0 5,01 15,2 3,0 7 3 6,96 15,2 7,4 4,76 15,7 3,9 5 4 6,94 15,7 4,7 4,81 15,6 2,2 2-

1p

27

In de tabel wordt het aantal mmol SO4 per liter gegeven. 2Welk voedingselement zit er in SO4 ? A fosfor B natrium C stikstof D zwavel

1p

28

Welke verhouding NO3 : SO4 geeft de hoogste productie bij het gebruik van steenwolmatten?

-

2-

............................................................................................................................

700017-1-646o

11


Suikerbieten In onderstaande grafiek is te zien dat bieten diep wortelen. Hiervoor is het nodig dat in de voorgaande jaren geen verdichting van de ondergrond is opgetreden.

worteldiepte (m)

gewicht (t/ha)

80

2p

29

biet

60 40

blad

sluiting gewas

20 0 0

1

2

wortellengte (km/m2) 0,1 2,5 7,5

11,0

12,0

11,5

mei

aug.

sept.

okt.

juni

juli

Geef twee oorzaken waardoor verdichting van de grond kan optreden. ............................................................................................................................ ............................................................................................................................

1p

30

In de grafiek is het groeiverloop van suikerbieten gedurende het groeiseizoen getekend. Æ Wat wordt bedoeld met 'sluiting van het gewas'? ............................................................................................................................ ............................................................................................................................

1p

31

In de grafiek staat het gewicht van de biet en het blad in tonnen per ha. Æ Wanneer zal het gezamenlijke gewicht uitkomen boven de 40 ton? ............................................................................................................................ ............................................................................................................................

700017-1-646o

12


2p

32

Voordat met een teelt wordt begonnen, moet de grond worden geëgaliseerd. Æ Geef van onderstaande beweringen met een kruisje aan of deze juist of onjuist zijn. Bewering

juist

onjuist

Egaliseren is nodig, zodat de afwatering overal gelijk is. Egaliseren is nodig, om zaad niet naar het laagste punt te laten spoelen. Egaliseren is nodig, om een verdicht zaaibed te krijgen. 1p

33

Bij een proef met suikerbieten wordt op ruggen gezaaid.

Æ Geef een voordeel van het zaaien op ruggen ten opzichte van een vlakke bodem. ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ 1p

34

Het zaad van suikerbieten is altijd gepilleerd. Æ Wat is een voordeel van gepilleerd zaad? ............................................................................................................................ ............................................................................................................................

700017-1-646o

13


Pootgoed 1p

35

Kranen teelt ook pootaardappelen. In pootaardappelen moeten de zieke planten verwijderd worden. Æ Geef hiervoor de reden. ............................................................................................................................ ............................................................................................................................

1p

36

Op onderstaande foto is een selectiewagen te zien. Met deze wagen kan Kranen door het perceel rijden.

Æ Geef een arbeidsomstandigheid die verbetert bij gebruik van de selectiewagen. ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ 1p

37

Het uitgangsmateriaal dat Kranen gebruikt, is goedgekeurd door NAK-A. Æ Geef een reden waarom Kranen gekeurd pootgoed gebruikt. ............................................................................................................................ ............................................................................................................................

700017-1-646o

14


Tomaten Op een vermeerderingsbedrijf wordt in zaaitrays gezaaid. Hierin zitten veel kleine holtes die gevuld zijn met potgrond of steenwol. Op onderstaande afbeelding is een zaaitray te zien.

1p

38

In een zaaitray heeft een plant niet veel ruimte om te groeien, waardoor er een compacte wortelkluit ontstaat. Hoe wordt zo’n wortelkluit genoemd? A blok B perspot C plug D vulling

1p

39

Waarvan is zaaien een vorm? A van generatieve vermeerdering B van ongeslachtelijke vermeerdering C van vegetatieve vermeerdering

700017-1-646o

15


2p

40

Een andere handeling op het vermeerderingsbedrijf is verspenen. Hieronder staan twee beweringen over verspenen. Æ Geef van de onderstaande beweringen met een kruisje aan of ze juist of onjuist zijn. bewering

juist

onjuist

Zaailingen worden verspeend omdat de wortels te weinig ruimte krijgen. Zaailingen worden verspeend omdat ze anders te langgerekt groeien.

Uien Door de plantuien begin maart met foliedoek te bedekken, krijgen ze een voorsprong van 10 tot 14 dagen op niet afgedekte uien.

1p

41

Welke groeifactor zorgt voor een snellere ontwikkeling onder de foliedoek? A koolstofdioxide B licht C luchtvochtigheid D warmte

2p

42

Om problemen met de niet afgeharde planten te voorkomen wordt de foliedoek op een bewolkte dag verwijderd. Æ Met welke groeifactor krijgt een niet afgeharde plant problemen bij het verwijderen van de foliedoek? Streep het onjuiste woord door. −

Met de lagere / hogere luchtvochtigheid.

−

Met de lagere / hogere temperatuur.

700017-1-646o

16


1p

43

Onkruid is in de uienteelt een groter probleem dan in de aardappelteelt. Wat is de reden hiervan? A De aardappelknol remt de ontkieming van onkruidzaad. B Het aardappelgewas is gevoeliger voor schimmels. C Het uiengewas vormt weinig blad. D Het uiengewas wordt meer bemest.

1p

44

Het oogsten van uien bestaat uit verschillende handelingen: 1 drogen 2 in het zwad leggen 3 loofklappen 4 oprapen 5 rooien Æ Zet de handelingen in de juiste volgorde. ............................................................................................................................

700017-1-646o

17


Abutilon Geel blad bij de kuipplant Abutilon lijkt voor een belangrijk deel te worden veroorzaakt door een te lage zuurgraad van de potgrond. Hierdoor wordt de opname van onder andere ijzer door de plant bemoeilijkt.

1p

45

Door een tekort aan ijzer kleurt het blad geel. Æ Hoe wordt dit verschijnsel genoemd? ............................................................................................................................

1p

46

Met welk chemisch symbool wordt ijzer aangeduid? B Fe Mg Mn

A B C D 1p

47

Waarmee kan de pH van de potgrond omhoog gebracht worden? ............................................................................................................................ ............................................................................................................................

700017-1-646o

18


Bestrijding resultaten bij het gebruik van bestrijdingsmiddelen in schorseneren relatieve toepassing tijdstip % klasse I opbrengst voor opkomst na opkomst toegelaten schoffelen en 100 78 wieden chloor-IPC + X 108 79 Legurame chloor-IPC + X 113 78 Legurame Fusilade X 99 78 bodemherbiciden A Centium A2

X X

105 103

contactmiddelen C Mikado X C2 X D Samson X D2 X E Aroma X E2 X De opbrengst van de toepassing 'schoffelen en wieden' is andere toepassingen zijn daarmee vergeleken. 1p

48

76 83

104 104 103 104 105 102 op 100 gezet

77 80 77 78 79 78 en alle

Bij welke bodemherbicide is het hoogste percentage klasse I te verwachten? ............................................................................................................................

1p

49

Geef de reden waarom contactmiddelen pas na opkomst van het onkruid gebruikt worden. ............................................................................................................................ ............................................................................................................................

1p

50

Geef de reden waarom een akkerbouwer kiest voor een bestrijdingsmiddel, dat als resultaat minder leverbare schorseneren oplevert, maar meer schorseneren van klasse I. ............................................................................................................................ ............................................................................................................................

700017-1-646o

19


Wortels bekijken Bij grondteelt is het goed om af en toe een plant uit te spitten om de wortels te bekijken. Op onderstaande foto bekijkt een teler de wortels van zijn freesia's.

1p

51

Welke kleur hebben gezonde wortels van freesia's? ............................................................................................................................

1p

52

De diepte van de wortelgroei in de grond is een teken van een goede of slechte bodemgesteldheid. Æ Geef een reden dat een gewas ondiep wortelt. ............................................................................................................................ ............................................................................................................................

700017-1-646o

20


1p

53

Een teler kan een aantal kenmerken van zijn grond bepalen door een profielkuil te graven. Welke eigenschap van de grond kan niet in een profielkuil bepaald worden? A de aanwezigheid van bodemleven B de aanwezigheid van organische stof C de bemestingstoestand D de grondwaterstand

1p

54

Een teler kan maatregelen nemen om de hoeveelheid lucht in de bodem te vergroten. Welk van de onderstaande maatregelen zorgt voor meer lucht in de bodem? A draineren B stomen C teeltwisseling

1p

55

De plant neemt met de wortels water op uit de grond. Waarmee neemt een wortel water op? A met de hoofdwortels B met de zijwortels C met de wortelhaartjes D met de wortelmutsjes

700017-1-646o

21


Phytophthora infectiedruk van phytophthora Nog steeds is de infectiedruk hoog in de Flevopolder. Er werden afgelopen week weliswaar haarden afgemeld, maar er kwamen ook weer nieuwe bij. De Flevolandse telers kregen dan ook, vroeger dan telers elders in het land, wederom het advies te spuiten. Elders is het relatief rustig. In zowel het zuidwesten als in de veenkoloniën zijn wel haarden te vinden; de situatie is echter niet dreigend. Wel zijn de infectiekansen overal onverminderd hoog.

noordelijke klei

za

di

ma

di

wo

do

vr

zone 1

Legenda 0 - 20% nauwelijks

zetmeelgebied

20 - 40% licht

zone 2

40 - 60% redelijk

centraal

zone 3

60 - 80% gevaarlijk

noordwesten

80 -100% vrijwel zeker

zone 4

zuidwesten

zone 5

oostelijk zand

zone 6

zuidoosten

zone 7

1p

56

In welk gebied is de infectiedruk het laagst? ............................................................................................................................

1p

57

Onder welke twee weersomstandigheden is de infectiedruk van phytophthora het hoogst? ............................................................................................................................

1p

58

In welke afbeelding is het ziektebeeld van phytophthora weergegeven?

A

700017-1-646o

B

22

C


Ziekten en plagen 1p

59

Om biologisch uien te telen mogen de zaadbehandelingen niet chemisch worden uitgevoerd. Æ Geef hiervoor de reden. ............................................................................................................................ ............................................................................................................................

1p

60

De uienvlieg is één van de schadelijkste insecten bij uien. Deze worden bij biologische bestrijding met soortgenoten (steriele mannetjes) bestreden. Æ Hoe vindt deze bestrijding plaats? ............................................................................................................................ ............................................................................................................................

1p

61

Op onderstaande afbeelding staat een insect.

Æ Wat is de naam van dit insect? ............................................................................................................................

Let op: de laatste vragen van dit examen staan op de volgende pagina.

700017-1-646o

23


Stofzuigen In onderstaande tabel staat een artikel over stofzuigen in een bewaarplaats voor aardappelen. stofzuigerfilters

type

soort

klasse

voorbeeld

MAC* mg/m3

P1

groot

inert zwevend

stro, organische stof

10

P2

middel

schadelijk

bestrijdingsmiddel, roet

0,1 tot 10

P3

fijn

giftig / kankerverwekkend

hardhout, kwarts, asbest, bestrijdingsmiddel

<0,1

* MAC = maximaal aanvaardbare concentratie 1p

62

In de tabel is te lezen dat fijn stof schadelijker voor het menselijke lichaam is dan groot stof. Æ Geef hiervoor de reden. ............................................................................................................................ ............................................................................................................................

1p

63

Welk type filter is geschikt voor werkzaamheden waarbij kwartsdeeltjes vrijkomen? ............................................................................................................................

700017-1-646o 700017-1-646o*

24

lees verdereinde ►►►

landbouw en natuurlijke omgeving plantenteelt CSE GL

Recommend Documents