LAIKA MARTIJN PADDING

1

LAIKA MARTIJN PADDING – 3 t/m 8 juni 2014

03

MEER WETEN

LAIKA

Inleidingen door Hein van Eekert Plaats Nieuwe Foyer Rabozaal Stadsschouwburg Amsterdam Tijd 19.15/12.45/18.15 uur (8 juni) Lengte 30 minuten Toegang gratis op vertoon van een plaatsbewijs voor de betreffende voorstelling

Wereldpremière

Met steun van de Vereniging Vrienden van De Nationale Opera. Decors, kostuums, rekwisieten, pruiken, grime, belichting, geluids- en toneel­ techniek vervaardigd en verzorgd door De Techniek van Nationale Opera & Ballet.

De voorstelling van zaterdag 7 juni wordt live uitgezonden op Radio 4 (NTR Opera Live) om 19.30 uur.

WILT U MEER WETEN

OVER LAIKA? De voorstelling van zaterdag 10 mei wordt live uitgezonden op Radio 4 (NTR Opera Het luxe operaboek Laika is verkrijgLive) om 18.45 uur. baar bij de Rabozaal. Daarin staan onder meer een uitgebreide synopsis en het libretto. De prijs is €8.

Martijn Padding 1956 Opera in vier akten Libretto P.F. Thomése Première 3 juni 2014 Volgende voorstellingen 5, 6, 7, 8*, 8** juni 2014 20.00/*13.30 uur/**19.00 uur Rabozaal Stadsschouwburg Amsterdam De voorstelling duurt circa 2 uur, inclusief 1 pauze. De opera wordt in het Nederlands gezongen. Opdracht van De Nationale Opera met steun van het Fonds voor de Podiumkunsten, de Johannes Vermeer Prijs en het Mondriaan Fonds Coproductie met het Holland Festival

Muzikale leiding Etienne Siebens Regie Aernout Mik Marjoleine Boonstra Decor Aernout Mik Elsje de Bruijn Kostuums Aernout Mik Elisabetta Pian Licht Uri Rapaport Geluid Frank van der Weij Dramaturgie Klaus Bertisch Asko|Schönberg VOCAALLAB Instudering Henry Kelder

04

5

ROLVERDELING

PRODUCTIETEAM

KORTE INHOUD

Robbert Thomas Oliemans Trix Dominatrix Claron McFadden Ricardo Marcel Beekman Moeder Helena Rasker Grimelda Marieke Steenhoek Yuri Gagarin Dennis Wilgenhof Leporello Mattijs van de Woerd Laika Kindersopraan van Vocaal Talent Nederland: Leonie Meijer Bas Julius Brons Nimaro Dorine Ochan Ocheng (cover)

Assistent-dirigent Wouter Padberg Repetitoren Brian Fieldhouse Jan-Paul Grijpink Assistent-regisseur/ avondregie Meisje Barbara Hummel Stagiair regie Marjolijn van der Bruggen Voorstellingsleiders Jan Veenhof Saskia Waaijer Hester Steijn Jordy Oostrik Repetitiecoördinator Emma Becker Assistent kostuumproductie Hanne Oosterveer 1ste toneelmeester Jop Heitbrink 1ste belichter Peter van der Sluis 1ste rekwisiteur Niko Groot 1ste kleder Krystyna Peda 1ste grimeurs Renée Roelofs Gerda Ziegler

Eerste akte In een tv-studio wacht men op de popu­ laire presentator Robbert. Terwijl de tv-kok Ricardo, bijgenaamd Spicy, meent dat hij veel beter is dan Robbert en dat alle vrouwen eigenlijk achter hem aan zouden moeten zitten, hoopt de grimeuse Grimelda dat Robbert eindelijk inziet hoeveel zij van hem houdt. In haar schminkstoel en onder haar handen zou zij hem weg kunnen voeren naar andere sferen. Ook in Grimelda’s schminkstoel zou Ricardo maar wat graag Robberts plaats innemen. De regisseuse, Trix Dominatrix, die met dit programma tot dusverre veel succes heeft gehad, is druk bezig de aanwezigen alvast in de juiste stemming te brengen als haar assistent Leporello met slecht nieuws komt: de kijkcijfers van Robberts show dalen. Dan maakt de ster zijn opwachting. Hij voelt zich verscheurd tussen de hoge verwachtingen die iedereen van hem heeft en zijn eigen verlangen eindelijk eens zichzelf te kunnen zijn – al weet hij niet wat zijn ware identiteit is. Maar de gasten zijn al in de studio en Trix geeft Robbert nog haar laatste instructies: hij moet toch weer zijn nummer opvoeren.

Titelregie Ruud Rockx Bediening boventiteling Jan Hemmer Productie­ voorbereider Mark van Trigt Productieleider Karsten Stouten

Tweede akte Robbert woont onder één dak met zijn moeder, die tevens zijn scherpste critica is. In de studio wordt hij gedomineerd door Trix, en thuis zwaait zijn moeder de scepter. Zelfs zijn overleden vader moet hij nog elke dag wanneer hij thuiskomt zijn respect

betuigen. Samen met zijn moeder memoreert Robbert hoe hij als kind veel meer geïnteresseerd was in het universum en alle planeten dan in de banaliteiten van de tv-werkelijkheid. Hij trekt zich terug in zijn kamer en probeert contact te maken met het heelal. Dat lukt. Zijn voorgoed in het wereldruim rondzwevende vrienden van vroeger, Yuri Gagarin en het hondje Laika, reageren verheugd, en hierdoor leeft Robbert helemaal op. Yuri vraagt Robbert naar hen toe te komen in het heelal, waar toekomst herinnering wordt en vice versa. Maar Robbert is nog niet zover. Derde akte In de studio is het wachten weer op Robbert. Trix en Grimelda zijn rivalen in de strijd om zijn gunst. Ricardo beschouwt zichzelf vanwege zijn kookkunst als de ideale kandidaat voor alle vrouwen. Leporello komt melden dat de kijkcijfers opnieuw zijn gedaald. Tegen voetbal op tv is valt weliswaar niets te beginnen, maar ook een andere show lijkt Robbert in de wielen te rijden, terwijl de combinatie van Trix en Robbert toch zo ideaal lijkt. Intussen steekt Robbert niet meer onder stoelen of banken dat hij gloeiend de pest heeft aan zijn werk als presentator. Hij gelooft niet meer in wat hij doet en mist de vrijheid van het universum. Aan het begin van een nieuwe aflevering houdt hij zich niet aan het afgesproken script en beledigt de gasten. De uitzending wordt in allerijl onderbroken door een reclameblok,

06

07

SYNOPSIS

waarin Ricardo, die al in de startblokken staat om Robbert te vervangen, zichzelf als keukenprins kan aanprijzen. Robbert zelf heeft de benen genomen. Vierde akte Thuis zoekt Robbert opnieuw contact met Yuri en Laika, die hem willen komen halen; ze hebben hem al veel te lang moeten missen, en hun herinnering kan nu toekomst worden. Robbert heeft zich lang genoeg gekoesterd in zijn roem als tv-ster; het is hoog tijd dat hij zich niet langer schikt naar de behoeften van anderen. Nu is hij wel bereid om naar de sterren te reiken. Trix begrijpt dat ze Robbert kwijt is. Hij had heel groot kunnen worden, maar blijkbaar wil hij liever een kleine ster zijn in het uitgestrekte heelal. Grimelda toont zich begripvol, wenst Robbert het beste en zoekt intussen troost bij de tv-kok, die Robberts plaats zal innemen. Want schuilt er in ons allen niet een Robbert? Iedereen neemt afscheid van elkaar, en Robbert troost Trix met de gedachte dat ze misschien toch spiritueel een paar zouden kunnen worden. In dromen is niets onmogelijk, en in de oneindigheid van het heelal tellen zelfs lichtjaren niet meer. Samen met Yuri en Laika maakt Robbert waar wat voor alle anderen slechts een wensdroom of een belofte blijft. En Laika blaft… Klaus Bertisch Vertaald door Janneke van der Meulen

Act I A television crew is waiting for the popular talk-show host Robbert to report to the studio. The TV chef Ricardo, nicknamed Spicy, reckons he is a cut above Robbert and fancies himself God’s gift to women, while the make-up artist Grimelda hopes that Robbert will finally realize how much she loves him. In her make-up chair and in her hands, she could transport him to other realms. Ricardo too would very much like to take Robbert’s place in her make-up chair. The show’s director Trix Dominatrix, who until now has achieved great success with this programme, is getting the crew warmed up when her assistant Leporello arrives with some bad news: Robbert’s viewer ratings are dropping. Then the star makes his entrance. He is torn between everyone’s high expectations of him and his desire just to finally be himself – even though he can’t still put his finger on who he really is. But the guests are already assembled in the studio and Trix gives Robbert his instructions: it’s time to perform his shtick again. Act II Robbert still lives with his mother, who is also his sharpest critic. In the studio Trix is the boss, and at home his mother wears the pants. He even has to pay his respects to his late father every day upon returning home. Together with his mother, Robbert reminisces about how as a child he was far

more interested in the universe and the solar system than in the banal realities of television. He retires to his room and tries to make contact with the cosmos − and succeeds. His old friends Yuri Gagarin and the dog Laika, who are drifting forever through outer space, are happy to hear from him, which perks Robbert up considerably. Yuri urges Robbert to join them in the cosmos, where future becomes memory, and vice versa. But Robbert is not yet ready for it. Act III Back at the studio, they’re waiting for Robbert again. Trix and Grimelda vie for his favours, but Ricardo still considers himself, as a skilled chef, the real catch. Leporello comes to report that the ratings have dropped again. There’s no competing against televised football, of course, but another show too seems to be putting a spanner in the works – even though Trix and Robbert seem such an ideal combination. Meanwhile Robbert makes no bones about loathing his work as a television host. His heart is no longer in it, and he misses the freedom of the universe. At the start of a new show, he strays from the script and insults the guests. The broadcast is hastily aborted, interrupted by a commercial in which Ricardo, who is al­ready waiting in the wings to replace Robbert, can tout himself as a ‘kitchen supremo’. Robbert himself has taken to his heels.

Act IV At home, Robbert re-establishes contact with Yuri and Laika, who are anxious to come fetch him. They have been without him for so long, and now their memories can become the future. Robbert has revelled in his fame as a television celebrity for long enough; it’s high time he stops pandering to the needs of others. Now, at last, he is prepared to reach for the stars. Trix realizes she has lost Robbert. He could have been really big, but apparently he prefers to be a tiny star in the whole wide universe. Grimelda is understanding, wishes Robbert all the best, and seeks comfort with the TV chef who is to take Robbert’s place. For isn’t there a Robbert in all of us? Everyone says their farewells, and Robbert consoles Trix with the thought that perhaps spiritually they might be able to become a couple. In dreams, nothing is impossible, and in the eternity of the universe even light-years no longer count. Together with Yuri and Laika, Robbert achieves what for most people remains only a dream or promise. And Laika barks... Klaus Bertisch Translated by Jonathan Reeder

08

9

ARTISTIEK TEAM EN CAST

Etienne Siebens, P.F. Thomése, Martijn Padding, Klaus Bertisch, Elisabetta Pian, Marjoleine Boonstra, Aernout Mik Niet op de foto: Uri Rapaport, Elsje de Bruijn, Frank van der Weij, Henry Kelder

Marcel Beekman, Helena Rasker, Thomas Oliemans, Claron McFadden, Dennis Wilgenhof, Marieke Steenhoek, Mattijs van de Woerd Niet op de foto: Leonie Meijer, Bas Julius Brons, Nimaro Dorine Ochan Ocheng

MARTIJN PADDING (compositie) heeft een fascinatie voor muzikale helderheid en tegenstellingen tussen het logische en het onlogische. In zijn werk zoekt hij de listigheid in plaats van het grote gebaar. Hoewel zijn stukken vaak een muzikaal technisch uitgangspunt hebben, is in toenemende mate een theatraal element in zijn werk aanwezig. In zijn recente werk staan zijn kenmerkende hoekigheid en kernachtige harmonisch gestructureerde taal minder op de voorgrond. In zijn esthetiek bestaat geen hiërarchie tussen bijvoorbeeld modernistische elementen, invloeden uit de popcultuur of historische klassieke uitgangspunten. Hij studeerde compositie bij Louis Andriessen aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag waar hij nu zelf doceert en hoofd is van de afdeling compositie. Zijn werken worden overal ter wereld uitgevoerd door vooraanstaande ensembles, orkesten en solisten. P.F. THOMÉSE (libretto) ontving voor zijn debuut Zuidland in 1991 de AKO Literatuurprijs. Schaduwkind (2003) stond wekenlang in de top-tien, werd genomineerd voor de NS Publieksprijs, en stond op de longlist van de Libris Prijs. Het boek bracht hem een internationale doorbraak, het verscheen in meer dan twintig talen. Sindsdien schreef hij romans, verhalen, essays en novellen die alom werden ge­­ prezen en waarvan verschillende werden genomineerd voor de grote literaire prijzen, waaronder Vladiwostok en

J. Kessels: the novel. In 2010 verscheen de magistrale roman De weldoener. ETIENNE SIEBENS (muzikale leiding) is vanaf seizoen 2012-2013 vaste gastdirigent van Asko|Schönberg. Na zijn studie orkestdirectie werd hij al snel uitgenodigd voor gastdirecties bij onder meer het Residentie Orkest, Radio Kamerorkest, Amsterdam Sinfonietta, het Nederlands Blazers Ensemble en Asko|Schönberg. Uitnodigingen in verscheidene Europese landen volgden. Van 1992 tot 2008 was Etienne Siebens artistiek leider en dirigent van het Prometheus Ensemble. Zijn passie voor hedendaags repertoire uit zich in de nauwe samenwerking met componisten als Kurtág, Kagel, Harvey, Birtwistle, Andriessen en Van der Aa. Siebens werkte met solisten als Barbara Hannigan, Jean-Yves Thibaudet, Christianne Stotijn, Quirine Viersen, Jean-Guihen Queyras, Claron McFadden en Pieter Wispelwey. AERNOUT MIK (regie, decor, kostuums) is regisseur en beeldend kunstenaar. Hij studeerde aan de Academie Minerva en aan De Ateliers. Zijn eerste solotentoonstelling was in het Van Abbemuseum onder de titel Primal gestures, minor roles (2000). Hij ontving de Sandbergprijs (1997) en de Dr. A.H. Heinekenprijs voor kunst (2002). Aernout Mik werd uitgekozen om in 2007 voor Nederland deel te nemen aan de Biënnale van Venetië. Werken van hem zijn opgenomen in diverse nationale en

10

internationale collecties. Tentoonstellingen (selectie): overzichtstentoonstellling in het Museum of Modern Art in New York (2009), Communitas in Galerie nationale du Jeu de Paume Parijs (2011), Folkwang Museum Essen (2011) en het Stedelijk Museum Amsterdam (2013). DNO-debuut

11

samenwerking met filmregisseur Nanouk Leopold en werkt onder anderen met Pieter Kramer en vele andere art house filmregisseurs. Voor de film TBS ontving Elsje de Bruijn in 2008 een Gouden Kalf in de categorie Beste Production Design. DNO-debuut

MARJOLEINE BOONSTRA (regie) studeerde aan de Kunstacademie in Groningen en aan de Filmacademie in Amsterdam. Zij is werkzaam als fotograaf en regisseur. Bekende films van haar zijn: Keep on stepping (6x4 min), Among horses and men, Ongehoord (6x40 min), De stad en het verlangen, Robert, Mary and Katrina, Haven, Britanya, Bela, Bela en Sa Nule. Zij ontving vele prijzen. Boonstra werkt al vijfentwintig jaar samen met Aernout Mik en was bij al zijn projecten betrokken als coregisseur/ camera. Verder hebben Boonstra en Mik samen projecten geïnitieerd: Honkongoria, Cold and warm bodies en Plywood dwelling. DNO-debuut

ELISABETTA PIAN (kostuums) studeerde mode- en kostuumontwerp in Berlijn. Haar debuut als kostuumontwerper maakte zij in 1996 met Waltons Façade bij de Berliner Philharmoniker. Als kostuum supervisor bij de Staatsoper Under den Linden in Berlijn heeft ze gewerkt met Eiko Ishioka, Emi Wada, Herbert Kapplmüller and Christian Lacroix. Ze ontwierp de kostuums voor Suppés Die schöne Galathée en Bellini’s Il pirata voor de Griekse Nationale Opera in Athene, Donizetti’s Emilia di Liverpool tijdens de opening van Liverpool Capital of Culture 2008 en Prokofjevs The Fiery Angel bij het Nationaltheater Weimar. Laika is de zesde keer dat zij samenwerkt met Aernout Mik. DNO-debuut

ELSJE DE BRUIJN (decor) is sinds 2004 de vaste vormgever van de video-installaties van Aernout Mik in binnen- en buitenland. Ze werkt ruim vijfentwintig jaar als production designer en art director voor speelfilms en televisie, en was onder andere verantwoordelijk voor de vormgeving van series als We zijn weer thuis, 30 minuten en Hertenkamp. Ze heeft een vaste

URI RAPAPORT (licht) begon in 1978 zijn professionele theatercarrière, vanaf 1996 als ontwerper en artistiek teamlid van de Paardenkathedraal. Naast toneel-, musical-, concert-, museum- en evenement­ belichtingen maakte hij onder meer de muziektheaterproducties Don Pasquale, Platée, The Fairy Queen, Lucia di Lammermoor, Katibu di Shon (Nederlandse

Reisopera), Genoveva, Die Jahreszeiten, Das Lied von der Erde en Pilgrim (Rotterdamse Operadagen), Fidelio (Gergiev Festival), Kurtágs Kafkafragmente (Rotter­­damse Schouwburg), Wolkenstein (met Andreas Scholl), L’enfant prodigue en La voix humaine, (OTopera), Médée, La troupe d’Orphée (Opera2day), Fort Europa, Bacchanten en Inanna, (ZT-Hollandia), Sentimenti (Ruhrtriennale), Granida, L’Ipermestra (Festival Oude Muziek), Smekelingen (Veenfabriek), L’Adorazione dei Magi (Stichting Ipermestra) en Rheingold op de Rijn (USO). DNO-productie: Legende FRANK VAN DER WEIJ (geluid) studeerde contrabas (lichte muziek) aan het conservatorium in Hilversum en muziekregistratie aan de Hochschule für Musik in Detmold. Vanaf 1988 maakte hij geluidsontwerpen voor onder andere Orkater, Nederlands Dans Theater en Basheva Dance Company. Verder zette hij Orkaters muziek­opname­ studio op en maakte hij cd-opnamen en geluidsontwerpen voor film en tv. Als geluidstechnicus, -ontwerper en -manipulator werkte hij onder anderen samen met de componisten Brett Dean, Louis Andriessen, Mischa Mengelberg, Michael Gordon, Julia Wolfe, Heiner Goebbels, Luca Francesconi, Hanspeter Kyburz, Michael Galasso en Alexander Balanescu. Als (technisch) producent werkte hij aan de muziektheaterwerken van Michel van der Aa, waaronder de opera Sunken

Garden (2013) en het celloconcert Up-­ close (2010). DNO-debuut KLAUS BERTISCH (dramaturgie) werkte van 1979 tot 1987 bij Oper Frankfurt, aansluitend voor Siemens Kultur Programm (München), voor operahuizen en festivals in Duitsland, België, Frankrijk en Oostenrijk. Als regisseur realiseerde hij onder meer geënsceneerde recitals. In het Amsterdamse Concertgebouw regisseerde Klaus Bertisch Die lustige Witwe en De spelers. Hij was docent bij Opera Studio Nederland en aan de Universiteit van Amsterdam. Met regisseur Willy Decker werkte hij als dramaturg in Dresden, Barcelona en bij de Salzburger Festspiele, met Dale Duesing in Berlijn, met Pierre Audi in Amsterdam, Brussel, Salzburg, Madrid en bij de Ruhrtriennale. Hij is sinds 1990 dramaturg bij DNO. HENRY KELDER (instudering VOCAALLAB) is werkzaam als pianist, componist, dirigent, kamermusicus, repetitor voor hedendaagse muziek, cultureel onder­ nemer en hoofdvakdocent piano aan het Utrechts Conservatorium. Sinds eind 2011 is hij oprichter en artistiek directeur van MatchingArts. In 2013 zijn drie grote werken van zijn hand in wereldpremière gegaan: Concerto voor altsaxofoon en orkest, A Song for Saint Cecilia´s Day voor koor en orkest en muziektheater VALS. Als vaste repetitor en dirigent is

12

Henry Kelder sinds 2006 verbonden aan VocaalLAB. Hiermee bereidde hij A Dog’s Heart voor, dirigeerde hij in Muziekgebouw aan ’t IJ een Berio-programma en werkte hij aan vele wereldpremières. DNO-productie: A Dog’s Heart THOMAS OLIEMANS (Robbert) studeerde aan het Conservatorium van Amsterdam. Het operarepertoire van de Nederlandse bariton vermeldt Figaro Il barbiere di Sivi­ glia en Le nozze di Figaro (Scottish Opera), Guglielmo Così fan tutte (Genève), Papageno Die Zauberflöte (Toulouse, Nantes Angers) en Tarquinius The Rape of Lucretia (Vlaamse Opera). Recentelijk zong hij Schaunard La bohème (ROH Covent Garden), Eisenstein Die Fledermaus, Marcello La bohème (Opéra National du Rhin), Hercule in Glucks Alceste (Aix-en-Provence, Teatro Real Madrid), Gunther Götterdämmerung (Nationale Reisopera) en Lescaut Manon (Toulouse). Toekomst: Schaunard (De Nationale Opera), Il Conte di Almaviva Le nozze di Figaro (Göteborg) en Friedrich Das Liebesverbot (Opéra National du Rhin) DNO-producties: Don Carlo, Castor et Pollux, Un ballo in maschera, Adam in Ballingschap en Die Zauberflöte CLARON MCFADDEN (Trix Dominatrix) studeerde aan de Eastman School of Music in Rochester, New York. De Amerikaanse sopraan maakte haar operadebuut in 1985 op het Holland Festival. Sindsdien heeft ze een grote reputatie verworven en

13

een indrukwekkende carrière opgebouwd. Claron McFadden heeft gewerkt met grote musici, onder wie Kurt Masur, Sir John Eliot Gardiner, Ton Koopman en Frans Brüggen. Ze werkte samen met verscheidene orkesten, waaronder het Nederlands Philharmonisch Orkest en The King’s Consort. Daarnaast is ze een veel­gevraagd operazangeres; ze zong in producties van onder andere het Théâtre du Châtelet, De Nationale Opera en de Bayerische Staatsoper. DNO-producties: Ariadne auf Naxos, Gassir, Les brigands, L’incoronazione di Poppea, Noach, Dialogues des Carmélites, Rêves d’un Marco Polo, Rage d’amours, After Life, La Commedia en Adam in Ballingschap MARCEL BEEKMAN (Ricardo) zingt zowel barok en klassiek als hedendaags repertoire. De Nederlandse tenor trad op met het Koninklijk Concertgebouworkest, Orkest van de Achttiende Eeuw, Les Arts Florissants en ASKO|Schönberg, onder dirigenten als William Christie, Reinbert de Leeuw en Frans Brüggen. Beekman bracht werk in première van componisten als Calliope Tsoupaki, Elmer Schönberger en Micha Hamel. Zijn operarepertoire vermeldt onder meer Berenice L’Ipermestra, Arnalta L’incoronazione di Poppea en Eumete Il ritorno d’Ulisse in patria. Recentelijk oogstte hij internationaal succes als Platée in de gelijknamige opera van Rameau in Wenen (Theater an der Wien),

Parijs (Opéra Comique) en New York (Lincoln Center). Tijdens dit Holland Festival zingt hij eveneens in de wereldpremière van Oidípous (Tsoupaki). DNO-producties: La Commedia, Salome, Il prigioniero, Legende, Die Meistersinger von Nürnberg en De speler HELENA RASKER (Moeder) studeerde aan het Koninklijk Conservatorium (Den Haag) en het Tanglewood Music Center (VS). Zij werkte met dirigenten als Marc Minkowski, Yannick Nézet-Séguin, Jaap van Zweden en Reinbert de Leeuw, met orkesten als Rotterdams Philharmonisch Orkest, Radio Filharmonisch Orkest, London Sinfonietta, Les Musiciens du Louvre Grenoble en Orchestre Philharmonique de Radio France. Tot haar repertoire behoren oratoria, liedcycli, symfonieën en kamermuziek van uiteenlopende componisten. Haar operarepertoire vermeldt rollen als Dritte Dame Die Zauberflöte, Irene Theodora en La Furie Thyeste. Recent: Diepenbrocks Die Nacht (Concertgebouw Amsterdam), Berio’s Calmo en El mar la mar (Muziek­ gebouw aan ’t IJ) en Bryna After Life (Melbourne). DNO-producties: Moses und Aron, Rêves d’un Marco Polo, After Life, Adam in Ballingschap, Legende, Elektra, Waiting for Miss Monroe, Guillaume Tell en Die Walküre

MARIEKE STEENHOEK (Grimelda) is als sopraan de afgelopen jaren te horen geweest in zeer uiteenlopend repertoire. Haar virtuoze coloratuur maakt haar een geliefd vertolker in diverse genres, van de vroege barok tot hedendaagse muziek. Zo was zij soliste bij de Nederlandse Bachvereniging, het Amsterdam Baroque Orchestra en het Koninklijk Concertgebouworkest maar zong zij ook muziek van Michans, Boulez en Stravinsky. Haar operarepertoire omvat onder meer Pat Nixon Nixon in China, Estelle The Stranger, Dorotea Don Chisciotte in Sierra Morena en Donna Elvira Don Giovanni. In 2006 behaalde zij de eerste prijs en de publieksprijs tijdens het Cristina Deutekom Operaconcours. Toekomst: Into the Little Hill (Aalto-Musiktheater Essen). DNO-producties: A Dog’s Heart, Legende en De heksen van Venetië (Nationale Opera & Ballet) DENNIS WILGENHOF (Yuri Gagarin) maakte zijn operadebuut in het Concertgebouw Amsterdam als Derde walvisvaarder in Peter-Jan Wagemans’ Legende. In de ZaterdagMatinee zong de bas Caliban in Frank Martins Der Sturm, Soldat Salome en Leone Attila. In Keulen en Wies­baden zong hij onder meer Osmin Die Entführung aus dem Serail, Sparafucile Rigoletto, Doktor Wozzeck, Il Commen­datore Don Giovanni, Ramfis Aida, Sarastro Die Zauberflöte, Le Roi de Trèfle L’amour des trois oranges, Dreieinigkeitsmoses Mahagonny

14

en Padre Guardiano La forza del destino. Verder was hij te horen in Willem Jeths’ Hôtel de Pékin als Qin Shi Huangdi (Nederlandse Reisopera en ZaterdagMatinee), Hunding Die Walküre (Den Haag en Saint-Étienne) en Il Commendatore (Beijing). DNO-productie: Legende MATTIJS VAN DE WOERD (Leporello) studeerde aan de conservatoria van Rotterdam en Amsterdam. Hij was te gast bij onder andere de Nederlandse Reisopera, Brusselse Munt, Opéra de Monte-Carlo en trad op met een aantal gerenommeerde Europese orkesten. Op het operatoneel was hij onder meer te zien als Papageno Die Zauberflöte, titelrol Don Giovanni, Guglielmo Così fan tutte, Adario Les Indes galantes, Jonathan Siren Song en Pausole Les aventures du roi Pausole. Als lied­ zanger ging hij op tournee door China met pianiste Shuann Chai. Hij maakt deel uit van het oude-lichte muziekensemble Frommermann en kunstenaarscollectief Splendor Amsterdam. DNO-producties: Roméo et Juliette, Der Schatzgräber en Die Meistersinger von Nürnberg VOCAAL TALENT NEDERLAND spoort in Nederland jong vocaal talent (6-26 jaar) op en biedt de kans dat talent in speciale lesplaatsen in Nederland onder begeleiding van professionals tot bloei te brengen. Onder verantwoordelijkheid van artistiek

15

directeur Wilma ten Wolde kunnen jonge talenten in diverse koorsamenstellingen of als solist in de professionele muziekwereld en op het hoogste niveau podiumervaring opdoen. De stichting biedt wekelijkse coaching in Amsterdam, Den Haag, Rotterdam, Tilburg, Utrecht, Amersfoort, Zutphen, Zuidwolde en Groningen en organiseert daarnaast vier nationale koren: het Nationaal Kinderkoor, het Nationaal Jongenskoor, het Nationaal Vrouwen Jeugdkoor en het Nationaal Gemengd Jeugdkoor. Recent waren de koren te horen in de ZaterdagMatinee met de première van de St. Luke Passion van James MacMillan en tijdens de Nationale Dodenherdenking op 4 mei in de Nieuwe Kerk te Amsterdam. Beschermheer van de stichting is Sir Simon Rattle, chef-dirigent Berliner Philharmoniker. ASKO|SCHÖNBERG, toonaangevend ensemble voor nieuwe muziek, voert muziek van de 20ste en 21ste eeuw uit. Deze muziek is niet alleen van grote, gevestigde namen als Andriessen, Goebai­doelina, Kurtág, Ligeti en Stockhausen, maar ook van jongere componisten als Van der Aa, Padding, Roukens, Widmann en Zuidam. Speciale aandacht is er voor langjarige relaties en samenwerking met grote, betekenisvolle componisten, voor onbekend en gloednieuw werk van hoge kwaliteit. Concerten vinden plaats in series in het Muziekgebouw aan ’t IJ en het Concertgebouw, in

gastoptredens in het Holland Festival, De Nationale Opera en in coproducties met de Veen­fabriek, Slagwerk Den Haag en VOCAALLAB. Het ensemble treedt op in eenkeuraanconcertzalenenfestivalsinbinnenen buitenland. Naast dirigent Reinbert de Leeuw werkt het ensemble met vaste gastdirigent Etienne Siebens. Dit alles met een gedreven groep veelzijdige musici en solisten uit binnen- en buiten­land. Asko|Schönberg is ensemble in residence bij het Muziekgebouw aan ’t IJ. askoschoenberg.nl VOCAALLAB is een muziektheaterhuis en kunstenbroedplaats. Artistiek leider, dirigent en theatermaker Romain Bischoff slaat bruggen tussen uiteenlopende disciplines zoals muziek, dans, opera en toneel. Bovendien initieert hij creatieve samenwerkingen tussen componisten, choreografen, schrijvers en andere (jonge) makers, van het klassieke veld tot street culture. VOCAALLAB bespeelt een breed scala aan (internationale) podia, van Oerol tot Holland Festival en van schouwburgen tot de Ruhrtriennale. Vanaf juni 2014 gaat het gezelschap verder onder de naam Silbersee.

17

16

ASKO|SCHÖN­BERG

VOCAALLAB

FIGURATIE

NATIONALE OPERA & BALLET

CENTRALE AFDELINGEN

Fluit/basfluit Jeannette Landré Hobo/Engelse hoorn Marieke Schut Klarinet/basklarinet/bassaxofoon David Kweksilber Hoorn Serguei Dovgaliouk Trompet Frank Braafhart Trombone Toon van Ulsen Tuba Tjeerd Oostendorp Piano Pauline Post Synthesizer Gerard Bouwhuis Elektronica Darien Brito Slagwerk Joey Marijs Accordeon Marieke Grotenhuis Elektrische gitaar Wiek Hijmans Cimbalom Jan Rokyta Viool 1 Marijke van Kooten Viool 2 Heleen Hulst Altviool Liesbeth Steffens Cello Doris Hochscheid Contrabas Quirijn van Regteren Altena

Sopraan Natasha Young Mijke Sekhuis Susanne Duwe Mezzo/alt Els Mondelaers Kadri Tegelmann Fanny Alofs Tenor/bas Steven van Gils Lukasz Wilda Arnout Lems Maciej Straburzynski

Jan Benit Maryen van Castro Bas Dorlandt Evelien Emmens Judith Hazeleger Dariusz Lisicki Giacomo Della Marina Isabel Mercedes Bram Verhaak

Raad van Toezicht Voorzitter Antony Burgmans Else Bos Jean-François van Boxmeer Pieter Maarten Feenstra Victor Halberstadt Sir Peter Jonas Bernadette Langius Barbara Leach Jos Nijhuis Corinne Vigreux

De Techniek Frans Huneker, directeur

Kap- en grimeafdeling Alexander Kinds, hoofd

Decoratelier Rolf Hauser, hoofd

Productie- en voorstellingsleiding Dein Schmidt, hoofd

Camera Marta Lillioja Catherine Nael

Directie Algemeen directeur Els van der Plas Directeur De Nationale Opera Pierre Audi Directeur Het Nationale Ballet Ted Brandsen Adjunct-directeur Frans Huneker

De Nationale Opera Directeur Pierre Audi Chef-dirigent Marc Albrecht Artistieke zaken Jesús Iglesias Noriega, hoofd Dramaturgie Klaus Bertisch Zakelijke leiding Tanja Mlaker Planning Liesbeth Kruyt, hoofd Muziekbibliotheek Ed Versteeg, hoofd Koor Artistiek leider Thomas Eitler Zakelijk leider Jannie Fransman

Onderhoud theatertechniek Dirk Bakker, hoofd Toneel- en belichtingsdienst Hugo van Uum, hoofd AVC-dienst Hans-Willem de Haan, hoofd Rekwisietendienst Erik de Haan, hoofd Facilitaire Dienst Martin Haars, hoofd/projectmanager ICT & Informatisering Wim Turksma, hoofd Kostuums, kap en grime Robby Duiveman, directeur

Marketing, Communicatie & Verkoop Sandra Eikelenboom, hoofd Educatie en Participatie Mechteld van Gestel, hoofd a.i. Fondsenwerving & Relatiebeheer Eline Danker, hoofd Financiën Sandra Post-van Leeuwen, financieel manager Personeel & Organisatie Vacature, hoofd Horeca & Publieksbegeleiding Bas Schotsman, hoofd

18

19

STEUN DE NATIONALE OPERA

VRIENDEN VAN DE NATIONALE OPERA

COLOFON

Word Vriend van De Nationale Opera en steun De Nationale Opera! De Vereniging biedt u operafilmavonden, opera­reizen en de exclusieve mogelijkheid tot het bijwonen van repetities. Er is een speciaal Vriendenabonnement en u krijgt vijfmaal per seizoen het Vriendenbulletin. Elk najaar verschijnt een fraai Fotojaarboek van het voorafgaande DNO-seizoen. Aanmelding of meer informatie: [email protected] of 020-551 8282 (dinsdag 14.00-16.00 uur, woensdag en donderdag 10.00-12.30 uur).

Eindredactie Frits Vliegenthart Bijdragen Klaus Bertisch (korte inhoud) Anke van Lith (biografieën) Vertalingen Jonathan Reeder Frits Vliegenthart Productie Sander van der Duin Grafisch ontwerp Lesley Moore Lay-out Milo Hoogzaad Foto Hans van den Bogaard Druk en afwerking Tuijtel, Hardinxveld-­Giessendam Uitgever Nationale Opera & Ballet Postadres Postbus 16822, 1001 RH Amsterdam Bezoekadres Amstel 3, Amsterdam Tel kassa 020 625 5455 [email protected] Tel kantoor 020 551 8117 [email protected]

De Nationale Opera brengt al decennia bijzondere muziektheatervoorstellingen van het allerhoogste niveau. Met grote gedrevenheid en artistieke durf werken we aan producties waarin we traditie en vernieuwing samensmeden. Dat bezorgt ons al vele jaren nationale en internationale faam.

DE NATIONALE OPERA DANKT:

We zijn artistiek en zakelijk kerngezond en om dat te blijven, hebben we uw steun nodig. Natuurlijk door onze voorstellingen te blijven bezoeken, maar – indien mogelijk – ook door middel van een financiële bijdrage. Met uw steun kunnen wij spraakmakende producties van het allerhoogste niveau blijven maken. Voorstellingen die u verrassen, raken en inspireren! Meer weten? Voor meer informatie over de mogelijkheden, fiscale aspecten en/of het opvragen van de brochure kunt u contact opnemen met Mathilde Smit via [email protected] of 020 551 8312, of kijken op operaballet.nl/operadonateurs.

AkzoNobel Alle OperaDonateurs en de Vrienden van DNO

SUBSIDIËNTEN

Fidelio, Jonge Vrienden van De Nationale Opera Jonge mensen t/m 29 jaar kunnen lid worden van Fidelio, Jonge Vrienden van DNO. Voor deze leden worden speciale activiteiten georganiseerd, terwijl ook alle activiteiten en voordelen van de Vereniging Vrienden van De Nationale Opera voor hen openstaan. Voor meer informatie: [email protected], of kijk op fidelio-opera.nl. Opera op het witte doek Vrijdag 13 juni 2014, 19.00 uur Filmzaal van het Stadhuis Verdi ‘encore’: Falstaff en Otello Producties en solisten in heden en verleden Eendaagse Operareis naar Essen Zondag 15 juni 2014 Don Giovanni, regie Stefan Herheim

operaballet.nl © Copyright 2014 Nationale Opera & Ballet

20

NATIONALE OPERA & BALLET AGENDA Opera —

Ballet —

Giuseppe Verdi Verdi’s vrolijke zwanenzang 7 – 30 juni 2014 In het kader van het Holland Festival

Rudi van Dantzig Het ballet der balletten 14 – 28 september 2014

FALSTAFF

Ballet —

THE TEMPEST

Krzysztof Pastor De storm van Shakespeare 18 – 29 juni 2014 In het kader van het Holland Festival Opera —

GURRE-LIEDER

Arnold Schönberg Een romantische Schönberg 2 – 23 september 2014 Opera —

ORFEO

Claudio Monteverdi Liefde tot in het dodenrijk 3 – 6 september 2014 Ballet —

GALA

Exclusief balletfeest opent het seizoen 13 september 2014

HET ZWANENMEER

Opera —

L’ÉTOILE

Emmanuel Chabrier Een Franse operette 4 – 26 oktober 2014 Ballet —

BACK TO BACH - Hans van Manen - Krzysztof Pastor - David Dawson - Ernst Meisner Hemelbestormende dans op goddelijke tonen 11 – 19 oktober 2014 Ballet —

DE KLEINE GROTE KIST Ernst Meisner Dansvoorstelling voor kleuters van 4 tot 6 jaar 27 oktober – 2 november 2014