Laboratorium Technologie: branche met stabiel karakter

2

Industriële Elektronica

IGNALEMEN

Industriële Automatisering Laboratorium Technologie Medische Technologie

10e jaargang

Weeginstrumenten (VLW)

juni 2001

Development Club

Laboratorium Technologie: branche met stabiel karakter

"Als leveranciers weten wij wat we moeten doen op onze markt en we doen dat goed en efficiënt." Bob Hazewinkel, voorzitter van de brancheorganisatie voor Laboratorium Technologie, typeert zijn branche als ‘behoudend’, maar niet qua product. "Want als het daar om gaat, zijn we juist innoverend; extreem innoverend zelfs." Laboratorium technologie, een branche met een behoudend ondernemerskarakter, maar midden in een omgeving van vooruitstrevende technologie. Een interview.

De laboratoriumbranche heeft de afgelopen

Specialistisch

jaren evenals veel andere branches, te maken

Juist doordat ontwikkelingen zo snel gaan en ook nog eens balanceren op

gehad met veel technologische vernieuwingen.

de grens van wat mogelijk is, is het belang van research enorm toegeno-

behoorlijk

men. "Zo’n dertig jaar geleden kon je een uitgebreid

wat invloed gehad op de

systeem op de markt brengen en daar kon je dan zo’n

leveranciers van laborato-

jaar of vijf mee vooruit. Maar tegenwoordig moet je

riummaterialen en analy-

al binnen 2,5 jaar gaan nadenken over iets nieuws."

tische instrumenten. "Wij

Dat vraagt om diepgaand en intensief onderzoek.

zijn de afgelopen jaren

Maar ook om vooruitdenken en kunnen anticiperen

heel

bezig

op nieuwe trends. Hazewinkel sluit niet uit dat de

geweest", stelt Hazewinkel.

leveranciers daardoor misschien zelfs iets vooruit zijn

"Dat moest ook wel, want

gaan lopen op de laboratoria. "Want je ziet ook dat

de wetenschappelijke ont-

van ons steeds meer dienstverlening in de zin van

wikkelingen gaan tegen-

technische kennisoverdracht en serviceverlening

woordig ontzettend snel

gevraagd wordt. Als wij een systeem introduceren,

Die

hebben

innoverend

en als gevolg daarvan

Bob Hazewinkel

hoort daar nu haast standaard bij dat we klanten

wordt bij onderzoeken steeds nauwkeuriger

leren hoe zij het systeem zo snel mogelijk optimaal kunnen inzetten."

gemeten. Dus moet ook alle apparatuur steeds

Zowel het onderdeel research als de nieuwe dienstverlening in de vorm

gevoeliger zijn. Wij zijn de afgelopen jaren al

van kennisoverdracht en training, vragen om specialisten. "Dat is voor ons

duizend keer hoger gaan zitten in gevoeligheid

vervolg op pagina 2

en reiken op dit moment aan de grenzen van wat kan of van wat wij op dit moment althans denken dat kan. Onze markt vraagt dat en dus is het aan ons om die ontwikkeling ook daad-

Verder in dit nummer: • 2 Regelgeving en arbeidsmarkt • 8 Conjunctuurinformatie • 13 Federatienieuws, • 16 Electronics & Automation 2001

werkelijk door te maken." Hazewinkel bena-

• 20 Industriële Elektronica • 23 Development Club • 24 Industriële

drukt dat de ontwikkelingen niet alleen gelden

Automatisering • 29 STEP-Nieuws • 30 Weeginstrumenten,

voor de analytische instrumenten. "Doordat er

Laboratorium Technologie • 36 Agenda

hogere eisen aan de instrumenten gesteld worden, scherp je automatisch de eisen aan

Te circuleren aan:

die klanten stellen aan bijvoorbeeld het meubilair. Eigenlijk hangen al die onderdelen met elkaar samen."

Retour aan:

Regelgeving en arbeidsmarkt vervolg van pagina 1

LABORATORIUM TECHNOLOGIE: BRANCHE MET STABIEL KARAKTER

een nadeel", vindt Hazewinkel. "De branche is heel erg afhankelijk van

vereniging is FHI steeds meer een belangenorganisatie geworden. Een

specialisten, terwijl het ontzettend moeilijk is om die mensen te vinden."

verschuiving die volgens Hazewinkel ook heel belangrijk is voor de

De trend naar specialisatie binnen de laboratoriumbranche staat haaks

brancheorganisatie Laboratorium Technologie. Door de steeds com-

op ontwikkelingen in andere branches waar men juist eerder om breed

plexere samenleving is het ondernemen ook duidelijk ingewikkelder

inzetbare werknemers zit te springen. Bovendien kunnen jonge mensen

geworden, waardoor de noodzaak van een overkoepelende belangbehar-

tegenwoordig binnen andere bedrijfstakken op veel kortere termijn veel

tiger sterk toeneemt. "Op een eenvoudige en laagdrempelige manier

meer bereiken qua carrière. "Binnen de laboratoriumbranche moet je al

biedt FHI bedrijven ondersteuning bij hun bedrijfsvoering." De nieuw-

met een bepaald kennisniveau binnenkomen en bouw je echt in de loop

ste tak van FHI, Legal Services, is daar een recent en goed voorbeeld van.

der jaren kennis en ervaring op. Dat kost veel tijd en inzet. Daar hebben

"Door de steeds ingewikkelder regelgeving, bijvoorbeeld ook in de

jongeren lang niet altijd meer zin in. Gevolg: veel goed gekwalificeerde

milieuwetgeving, krijgen bedrijven steeds meer te maken met juridische

mensen worden weggelokt naar andere branches."

kwesties. Of denk maar aan rechtsbijstand bij het opzetten van een

Toch verwacht Hazewinkel niet dat de branche hier echt onder te lijden

nieuwe organisatie. Voor bedrijven is het veel makkelijker om met derge-

zal krijgen, mede gezien het stabiele karakter van de branche die weer

lijke vragen bij de ‘eigen’ brancheorganisatie aan de kloppen." En zo zijn

een eigen aantrekkingskracht heeft. "Wij zijn gewend snel met innovaties

er volgens Hazewinkel meer voorbeelden te noemen, zoals contacten

mee te gaan. Binnen de ICT-wereld is dat natuurlijk ook zo, maar daar is

met de politiek. Door nieuwe regelgeving ontstaan soms tegenstellingen

men veel afhankelijker van ontwikkelingen, waardoor een heel grillig

tussen politiek en laboratoriumleveranciers, waarover die beide van

patroon ontstaat." Volgens Hazewinkel is dat vooral te wijten aan het feit

gedachten zouden moeten wisselen. Dat is bijvoorbeeld een duidelijke

dat binnen de ict de technieken razendsnel veranderen. "Bij laboratori-

rol voor FHI als vertegenwoordigend orgaan.

umtechnologie blijven de technieken – chromotografie, spectrometrie,

Wat de toekomst betreft verwacht Hazewinkel dat FHI steeds meer over

fotometrie, en noem maar op - min of meer gelijk. Alleen de instrumen-

de eigen landsgrenzen zal gaan kijken. De eerste stappen op dat gebied

ten om die technieken uit te voeren, veranderen onder invloed van de

zijn inmiddels gezet. "Grenzen vervagen of verdwijnen. Binnen Europa

nieuwe technologieën." Ook die ontwikkeling draagt bij aan het specia-

vallen de grenzen sowieso voor het grootste deel weg. Bedrijven gaan in

listische karakter die volgens Hazewinkel zo kenmerkend is voor de

toenemende mate over de grens opereren, ook omdat de belemmeringen

laboratoriumbranche.

om internationaal te werken meer en meer verdwijnen. Er zijn inmiddels al diverse lidbedrijven met internationale contacten. Dat zal je als

Belangenbehartiger

brancheorganisatie op de voet moeten volgen. Want het kan niet zo zijn

Mede onder invloed van alle perikelen binnen de lab-branche en de

dat een lidbedrijf straks bijvoorbeeld in België tegen bepaalde proble-

andere FHI- branches, heeft FHI de afgelopen jaren als koepelorganisa-

men aanloopt en dat FHI geen idee heeft hoe met dergelijke problemen

tie een belangrijke verandering doorgemaakt. Van tentoonstellings-

om te gaan."

Oproep tot naleving van de Wet Samen De Wet Samen die de deelname van allochtonen aan het arbeidsproces

De Tweede Kamer hecht veel waarde aan deze wetgeving en heeft aange-

wil bevorderen, verplicht ondernemingen met 35 of meer werknemers

kondigd niet naleving daarvan steeds steviger aan te pakken. Het niet

jaarlijks een verslag in te dienen van hun inspanningen daartoe.

indienen van een jaarverslag of bijhouden van een personeelsregistratie

Ondernemingen dienen te vermelden hoe het personeelsbestand qua

weegt voor de politici zwaarder dan de feitelijke aanwezigheid van

etnische afkomst is opgebouwd. Deze wet wordt momenteel te weinig

allochtonen in een bedrijf. Politiek strategisch is het daarom van belang

nageleefd door de ondernemingen die daartoe verplicht zijn.

te voldoen aan de eisen van de Wet Samen.

De Arbeidsinspectie is voornemens de informatie uit de jaarverslagen op de website van de Arbeidsvoorziening te publiceren, aangevuld met

Voor vragen over de Wet Samen kunt u terecht bij de Landelijke

hulpmiddelen om de inspanningen van bedrijven op grond van de wet

Helpdesk Minderheden, telefoon (0800) 1958 (gratis) of bij de regionale

te vergelijken en uit te splitsen naar bedrijfsniveau, -grootte, bedrijfstak

bedrijfsadviseurs bij de Regionale Bureaus Arbeidsvoorziening. Wettekst

en sectorniveau. Ook de bevindingenlijst van de inspectiedienst komt op

en handleiding kunnen via deze helpdesk worden verkregen. Daarnaast

internet te staan.

treft u informatie aan op de website: http://www.werkzaken.nl.

Regelgeving en arbeidsmarkt

Commissie Rood: nieuw ontslagrecht?

Zorgverlof In het vorige Signalement berichtten wij reeds over de mogelijke invoe-

De afgelopen maanden heeft een commissie onder leiding van professor

ring van zorgverlof. Zorgverlof lijkt zo populair te zijn dat de financie-

Rood een rapport uitgebracht aan minister Vermeend over de toekom-

ring ervan flink in de papieren loopt. Volgens een onderzoek van het

stige inrichting van het Nederlandse ontslagstelsel. Belangrijkste voorstel

Sociaal Cultureel Planbureau gaat zorgverlof de samenleving bij volle-

tot wijziging is de keuze voor het afschaffen van de preventieve ontslag-

dige doorbetaling ruim 10 miljard gulden kosten. Het kabinet overweegt

toets via de Regionaal Directeur voor de Arbeidsvoorziening of

momenteel of het recht op betaald zorgverlof wettelijk moet worden

Kantonrechter. In plaats daarvan wordt gekozen voor een repressieve

vastgelegd. De kosten zouden werkgevers en de overheid gezamenlijk

beoordeling (achteraf) door de kantonrechter.

moeten opbrengen. MKB-Nederland en VNO-NCW hebben bezorgd

Voordat een werkgever tot opzegging of een ontbindingsverzoek over-

gereageerd op deze kabinetsplannen. Zij vrezen enorme bedragen kwijt

gaat, dient hij de werknemer verplicht te ‘horen’. De opzegging moet

te zullen zijn. Mensen die zieke of hulpbehoevende familieleden of

gebaseerd zijn op een redelijke grond die verband moet houden met de

kennissen verzorgen, nemen daarvoor nu vaak vrije dagen op, gaan

geschiktheid of het gedrag van de werknemer of de bedrijfseconomische

minder werken of stoppen geheel met hun baan. Ongeveer 950.000

situatie. Voorstel is om hoger beroep en cassatie mogelijk te maken tegen

mensen zouden graag van betaald zorgverlof gebruikmaken, ook als ze

een verzoek tot ontbinding.

slechts 70 procent van hun loon krijgen doorbetaald.

Bovendien wordt voorgesteld opvolgende arbeidsovereenkomsten voor

Onderstaand treft u een schema aan waarin de verschillende bestaande

bepaalde tijd om te zetten in een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde

en mogelijke toekomstige verlofregelingen in het kader van de Wet

tijd als een termijn van 24 maanden wordt overschreden. Dit voorstel

Arbeid en Zorg zijn weergegeven.

wordt nog bediscussieerd binnen de Stichting voor de Arbeid en de politiek. Wij houden u op de hoogte van de voortgang in deze.

Overwerkregeling Overwerk is arbeid die de werknemer verricht buiten zijn gebruikelijke dienstrooster. Alleen als het korter dan een half uur is, geldt het niet als

Bestaande regelingen voor zorgverlof Soort verlof

Inkomsten

Duur

Zwangerschapsverlof

Uitkering ter hoogte van 16 weken het loon

(Arbeidsverbod van 10 weken)

Ouderschapsverlof Verzorging kinderen tot 8 jaar

Onbetaald (werkgevers kunnen 35 procent van minimumloon aftrekken als ze deel van loon doorbetalen)

Maximaal 13 weken (mag in delen worden opgenomen, verspreid over een jaar)

Loopbaanonderbreking voor studie of beroep

Uitkering van max. ƒ 978,- bruto per maand

Maximaal 6 maanden

Calamiteitenverlof voor oplossen van onverwachte problemen thuis

Werkgever betaalt salaris door

Meestal aantal uren of dagen

overwerk. De overheid regelt overwerk via de Arbeidstijdenwet. Die wet bepaalt dat een werknemer in totaal maximaal 11 uur per dag, en 54 uur per week mag werken. Voor nachtdiensten geldt een maximum van 9 uur per dienst en 40 uur per week. In overleg met werknemers (OR of personeelsvertegenwoordiging) kan dit worden verlengd tot maximaal 12 uur voor de dagdienst en 10 uur voor de nachtdienst.

Bron: MKB, kaderinfo 26 maart 2001

Een werknemer mag overwerk weigeren als het verzoek in strijd is met de Arbeidstijdenwet (of de CAO). Voor het overige geldt dat een werknemer moet instemmen met overwerk als het binnen redelijke grenzen is. Recent heeft het Europese Hof van Justitie een uitspraak gedaan die deze praktijk heeft gewijzigd. Daarin is bepaald dat een werkgever die van zijn personeel overwerk verwacht, dit vooraf schriftelijk moet zijn overeengekomen. Het Hof baseert zich hierbij op een EU-richtlijn waarin staat dat een werkgever een werknemer moet informeren over alle wezenlijke onderdelen van

Nieuwe regelingen voor zorgverlof in wetsvoorstel Soort verlof

Inkomsten

Duur

Kort zorgverlof voor verzorging van zieke kinderen of partner

Werkgever betaalt 70 procent loon door

Maximaal 10 dagen per jaar

Adoptieverlof voor ouders van adoptiekinderen tot 8 jaar

Uitkering ter hoogte van het loon voor elk van de beide (werkende) ouders

Maximaal 3 weken per ouder

Kraamverlof na bevalling partner

Werkgever betaalt salaris door

2 dagen

een arbeidsovereenkomst. Het is dus van groot belang in uw arbeidsovereenkomsten met uw werknemers de verplichting tot overwerk uitdrukkelijk op te nemen.

Bron: MKB, kaderinfo 26 maart 2001

Regelgeving Regelgeving en en arbeidsmarkt arbeidsmarkt

Mogelijkheid afkoop vakantieverlof Zoals reeds eerder gemeld is de vakantiewetgeving per 1 februari 2001 gewijzigd. Het minimale aantal wettelijke vakantiedagen van twintig per jaar bij een volledig dienstverband, is gehandhaafd. Over de bovenwette-

- De werknemer mag niet meer gaan verdienen dan het zogenaamde toetsloon, dat is gerelateerd aan het minimumloon. Meer informatie kunt u vinden op de website van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (www.minszw.nl) en de Belastingdienst (www.belastingdienst.nl).

lijke vakantiedagen (het aantal vakantiedagen boven de twintig) kunnen tussen werkgever en werknemer afspraken worden gemaakt. Deze bovenwettelijke vakantiedagen kunt u sinds 1 februari afkopen als de werknemer daarmee akkoord gaat. Ook kunt u vrije dagen afschrijven bij verzuim wegens bijvoorbeeld calamiteitenverlof of scholing. Dit mag alleen incidenteel en na afloop van het verzuim gebeuren. Daarnaast is toestemming van de werknemer vereist. Dit afkopen van vakantiedagen geldt niet bij het opnemen van zwangerschapsverlof. Indien u dit vooraf met uw werknemer overeenkomt in de arbeidsovereenkomst, kunt u bovendien bepalen dat uw werknemer bij vakantie tijdens ziekte bovenwettelijke vakantiedagen inlevert. Er dienen voor de werknemer wel twintig vakantiedagen te resteren.

WAO-congres Op 2 april vond in de Dr. Anton Philipszaal te Den Haag het WAOcongres ‘Van risico’s naar kansen’ plaats, georganiseerd door het ministerie van Sociale Zaken in samenwerking met MKB-Nederland. Hiervoor waren alle lidbedrijven van FHI uitgenodigd. Het congres was met 1500 deelnemers drukbezocht. Niet verbazingwekkend, gezien de actualiteit van het onderwerp en de sprekers die achter de katheder plaatsnamen: Hans Hoogervorst (staatssecretaris van Sociale Zaken), Flip Buurmeijer (voorzitter van het Landelijk Instituut Sociale Verzekeringen) en Hans de Boer (voorzitter van MKB-Nederland). Hoogervorst en Buurmeijer pleitten voor een strikter WAO-beleid en fikse maatregelen om (nieuwe) instroom in de WAO te beperken en misbruik tegen te gaan.

Afdrachtkorting bij in dienst nemen langdurig werkloze

Daarnaast kwam nog een aantal werkgevers aan het woord die uiteenzetten hoe zij in hun bedrijf het ziekteverzuim in de laatste jaren hebben weten terug te dringen. Laag ziekteverzuim had volgens deze werkgevers

U kunt als werkgever korting krijgen op de afdracht aan loonbelasting

meer te maken met goed beleid dan met goed geluk.

en premie volksverzekeringen door een langdurig werkloze in dienst te

Meer informatie over dit congres kunt u opvragen bij FHI, Sandra de

nemen. Dit betekent dat u minder loonheffing hoeft af te dragen dan u

Kleijn, telefoon (033) 4657507, e-mail [email protected].

heeft ingehouden. Het gaat hier om de Wet Vermindering Afdracht Loonbelasting en Premie voor de volksverzekeringen (WVA). De maximale hoogte van de afdrachtvermindering voor een werknemer

Actief verzuimbeleid loont!

met een dienstverband van minimaal 36 uur bedraagt ƒ 5060,-. Voor een

Hoewel de financiële risico’s rond verzuim voor werkgevers de laatste

dienstverband van minder uren, geldt een afdrachtvermindering die

jaren steeds groter zijn geworden, hebben veel bedrijven nog geen door-

evenredig lager is.

dacht verzuimbeleid. Verzuim is voor veel werkgevers geen probleem, tot

Er geldt een aantal voorwaarden om in aanmerking te komen voor deze

het moment dat een werknemer langdurig ziek wordt. Dan blijkt opeens

regeling:

hoe groot de financiële risico’s zijn. Volgens de huidige premiesystema-

- De regeling geldt alleen voor werknemers die tevoren langer dan twaalf

tiek (Pemba) kan een arbeidsongeschikte werknemer een werkgever in

maanden zonder onderbreking als werkloos werkzoekende stonden

totaal enkele tonnen kosten. Reden genoeg dus om een verzuimbeleid te

ingeschreven bij het arbeidsbureau of het Centrum voor Werk en

voeren.

Inkomen. N.B.: In sommige regio’s worden zelfs kortere termijnen

Zo’n beleid dient in de eerste plaats te bestaan uit preventie: voorkomen

gehanteerd.

dat werknemers ziek worden. Dit kan door te zorgen voor veilige en

- Deze kortingsregeling geldt met name voor de volgende categorieën werknemers die:

gezonde arbeidsomstandigheden. Daarnaast dient er aandacht te zijn voor verzuimbegeleiding. Van belang is dat werknemer en werkgever

• in Nederland zijn toegelaten als vluchteling

weten wat hen te doen staat bij verzuim. In controlevoorschriften kan de

• arbeidsgehandicapt zijn

werkgever de procedures vastleggen. Van belang is dat snel wordt onder-

• als ex-ondernemer op de leeftijd van 57,5 jaar of ouder een dienst-

zocht of er risico bestaat op langdurig verzuim. Indien dat het geval is, is

betrekking aanvaarden

een snelle reactie vereist.

• vallen onder een WSW-regeling of een WIW-regeling

Derde aandachtspunt is reïntegratie. Als een werknemer langdurig in

• een dienstbetrekking zijn aangegaan volgens de regeling ID-banen.

verzuim is, dient de werkgever, eventueel met behulp van een arbo-

- Het moet gaan om een contract voor minimaal twaalf weken van minimaal gemiddeld vijftien uur per week.

dienst of gespecialiseerd reïntegratiebedrijf proberen te zorgen dat de werknemer weer zo snel mogelijk aan het werk gaat.

Regelgeving en arbeidsmarkt

Groot aantal boetes voor overtreding Arbo-wet

Wijzigingen in aanbestedingsbeleid

In 2000 heeft de Arbeidsinspectie in totaal 2233 boetes opgelegd

Het Europees Parlement is onlangs begonnen met vereenvoudiging en

vanwege overtredingen van de Arbo-wet. De meeste boetes zijn aange-

modernisering van de Europese richtlijnen bij aanbesteding van over-

zegd in de bouwsector (956), voor het merendeel vanwege valgevaar. De

heidsdiensten. Overheidsorganen die goederen en/of diensten inkopen,

industrie volgt als goede tweede sector. Een veel voorkomende overtre-

dienen een openbare aanbestedingsprocedure te volgen. Jaarlijks wordt

ding blijkt het ontbreken van een Risico-Inventarisatie en -Evaluatie

er op dit moment binnen de Europese Unie voor ongeveer 1000 miljard

(RIE). De gemiddelde boete bedraagt ƒ 4600,-. Het totale boetebedrag

euro aanbesteed. De bestaande, verplichte procedures zijn echter erg

gaat de 5 miljoen guldens te boven. De Arbeidsinspectie heeft in 2000

complex.

overtredingen steviger aangepakt en bedrijven sneller de consequenties

De volgende wijzigingen zijn beoogd:

laten ervaren van overtredingen dan voorheen. Bij FHI kunt u een speci-

• Reductie van het aantal richtlijnen: beoogd wordt de bestaande richtlij-

aal voor FHI ontwikkelde checklist RIE bestellen à ƒ 250,- exclusief BTW.

nen voor leveringen, diensten en werken te integreren tot één richtlijn.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met FHI, Sandra de

Voor de water-, energie- en vervoerssector zal een aparte richtlijn blij-

Kleijn, telefoon (033) 4657507, e-mail [email protected].

ven bestaan. • Moderne e-commerce en IT-ontwikkelingen zullen worden geïntegreerd in de huidige regels.

Training debiteurenbeheer

• De drempels, minimumbedragen waarboven aanbesteed moet worden, worden aangepast. Voor leveringen en diensten zal de drempel 130.000

Op 19 april vond voor het eerst een trainingsdag debiteurenbeheer plaats

euro gaan bedragen voor centrale overheden (ministeries). Andere

bij FHI in Amersfoort. De opkomst bij deze workshop was groot. De

aanbestedende diensten als provincies, gemeenten, waterschappen,

meeste cursisten waren medewerkers van debiteurenafdelingen van de

semi-overheidsdiensten, dienen aan te besteden bij leveringen en/of

lidbedrijven. De trainingsdag is door FHI in samenwerking met Graydon

diensten met een waarde boven de 200.000 euro.

georganiseerd. Doel van de dag was de cursist de kennis en vaardigheden

• De gunnings- en selectiecriteria worden aangescherpt.

te geven om als professioneel debiteurenbeheerder te kunnen optreden. Deze trainingsdag werd gemiddeld met een 8 gewaardeerd! Op 21 en 22 juni organiseert FHI – opnieuw in samenwerking met Graydon - een tweedaagse training ‘Telefonisch incasseren’. Deze training

Omrekenregels voor de euro

is bedoeld om het proces van telefonisch incasseren van openstaande

Het nationaal forum voor de euro heeft een aantal rekenregels opgesteld

vorderingen doeltreffender te laten verlopen en heeft een praktische invul-

voor het omrekenen van euro’s naar guldens en vice versa. Dit zijn de

ling waarbij de cursisten daadwerkelijke telefoongesprekken voeren.

volgende regels.

In deze training staan het voeren van een effectief incassogesprek, het

- Gulden naar euro: bij het omrekenen dient altijd de officiële, volledige

structureel verbeteren van het betalingsgedrag van de klant en het

koers van zes cijfers te worden gebruikt: één euro is NLG 2,20371. Door

omgaan met tegenwerpingen van de klant centraal. De trainingsdagen

het guldenbedrag door dit cijfer te delen, wordt het gelijkwaardige

zijn gericht op medewerk(st)ers van de afdeling Debiteurenbeheer van

bedrag aan euro’s zichtbaar. De einduitkomst van de berekening mag

bedrijven. De kosten voor deze tweedaagse training bedragen ƒ 1450,-

worden afgerond op twee cijfers achter de komma (eurocenten).

exclusief BTW. De trainingsdagen duren van 9.00 uur tot 16.30 uur.

- Euro naar gulden: ook hier dient altijd de officiële volledige koers van zes

Daarnaast wordt eind juni/begin juli nogmaals een trainingsdag Risico-

cijfers te worden gehanteerd. Door het eurobedrag met 2,20371 te

analyse, factureren en aanmanen georganiseerd. De kosten hiervoor

vermenigvuldigen ontstaat het guldenbedrag. Ook hier geldt dat afron-

bedragen ƒ 495,- per deelnemer.

ding plaatsvindt tot twee cijfers achter de komma.

U kunt zich aanmelden bij FHI, Sandra de Kleijn, telefoon (033) 4657507, e-mail [email protected].

- Afronding: als het derde cijfer achter de komma een vijf of hoger is, wordt naar boven afgerond (bijvoorbeeld: 2,135 = 2,14). Als het derde cijfer achter de komma een vier of lager is, wordt naar beneden afgerond

Ook kan Graydon binnen uw onderneming een training verzorgen

(bijvoorbeeld: 4,114 = 4,12). Omdat vanaf 1 januari 2002 zowel giraal als

die specifiek gericht is op uw bedrijf.

contant ook met eurocenten kan worden betaald, wordt een bedrag in

Voor meer informatie over het aanbod aan financiële trainingen

euro’s bij contante betalingen niet afgerond op stuivers.

van Graydon: mw. H. Veenstra, telefoon (020) 5679999.

Deze regels kunt u ook terugvinden in een brochure die gratis opvraagbaar is via telefoonnummer (0800) 1521.

Regelgeving en arbeidsmarkt

Wijziging Machinerichtlijn

Terugvorderen Duitse BTW 2000

De Europese Commissie heeft onlangs een wijzigingsvoorstel ingediend

Het Duitse bureau Strick heeft als nieuwe service het terugvorderen van

voor de Machinerichtlijn. Behalve enkele tekstuele wijzigingen gaat het

Duitse Mehrwertsteuer geïntroduceerd. Dit terugvorderen van Duitse

vooral om twee belangrijke wijzigingen van het toepassingsgebied.

BTW over 2000 kan enkel onder de volgende voorwaarden: - Mehrwertsteuer uit het jaar 2000 moet voor 30 juni 2001 teruggevor-

De eerste wijziging betreft de opname van draagbare werktuigen met

derd worden

explosieve lading die geen rechtstreekse werking heeft. Dat is bijvoor-

- 30 juni 2001 is een fatale termijn (ook voor Nederlanders)

beeld het geval bij schiethamers en markeerpistolen. De tweede wijzi-

- het is niet voldoende om kopieën van rekeningen te sturen. De origi-

ging betreft bouwliften die bestemd zijn voor het heffen van personen of personen en goederen. Ook deze worden in het toepassingsgebied van de richtlijn opgenomen.

nele rekeningen moeten worden ingediend. - Terugvordering kan per drie maanden. Het is dus niet nodig tot het volgende jaar te wachten. Meer informatie over deze regeling kunt u vinden op de website: http://www.strick.de.

Mogelijke vernieuwing Convenant Verpakkingen II Zo’n vijfhonderd lidbedrijven van FHI nemen deel aan het Convenant

• Verdergaande invoering van productgerichte milieuzorg

Verpakkingen II. Deze afspraak tussen overheid en bedrijfsleven streeft

• Aangescherpte doelstelling voor materiaalhergebruik en overige

ernaar dwingende wetgeving op het gebied van beperking van verpak-

nuttige toepassingen van kunststof verpakkingsmaterialen

kingsafval af te wenden en door middel van een eigen ‘vrijwillige’

• Voorzetting van het protocol producthergebruik, waardoor drank-

collectieve verantwoordelijkheid de hoeveelheid verpakkingsafval die

verpakkingen die nu op de markt zijn, van meermalig hergebruik

op de Nederlandse markt wordt gebracht, terug te dringen. Voor het

verzekerd blijven. De inzet van 25 procent recyclaat in de kleine kunst-

jaar 2001 is afgesproken dat nog maar 940 Kton verpakkingsafval

stofverpakkingen voor frisdrank met een inspanningsverplichting van

gestort of verbrand mag worden. In april en mei heeft FHI opnieuw de

50 procent in 2005.

gegevens verzameld van de bij haar aangesloten bedrijven over de

Over het laatste punt bestaat nog verschil van mening. Zoals u mogelijk

hoeveelheid verpakkingsafval die door de betreffende bedrijven in 2000

al in de kranten heeft gelezen, overweegt minister Pronk statiegeld in te

op de Nederlandse markt is gebracht en de wijze waarop door deze

voeren op drankverpakkingen om de hoeveelheid zwerfafval te beperken.

bedrijven reductie van de hoeveelheid verpakkingen wordt gerealiseerd.

Het invoeren van statiegeld is voor het bedrijfsleven echter onaanvaard-

Deze gegevens zijn gebundeld in een rapportage die FHI aan SVM-

baar. Als dit zou gebeuren, dreigt dat vernieuwing van het Convenant

PACT, de uitvoeringsorganisatie voor het Convenant Verpakkingen,

onmogelijk te maken. Dit terwijl de Convenants-aanpak heeft geleid tot

heeft verzonden. Deze is inmiddels goedgekeurd. De resultaten van de

een grote dynamiek, ruimte voor innovaties en oplossingsgerichtheid.

FHI-bedrijven lijken ongeveer gelijk te zijn aan de landelijke resultaten.

Bovendien zou de prikkel tot preventie (momenteel 24 procent) komen te

Pas in de zomer zal het definitieve landelijke eindresultaat van de

vervallen. Ook de kosten die gemoeid zijn met de nieuwe manier van

hoeveelheid verpakkingsafval over 2000 bekend worden gemaakt.

inzamelen, zullen toenemen en mogelijk ten laste van de gebruiker komen. Omgerekend zal de eventuele introductie van het Groene Punt-

Het huidige Convenant Verpakkingen II loopt in 2002 (zodra de resul-

systeem (een heffing per kilogram verpakkingsafval) in Nederland tot een

taten over 2001 bekend zijn) ten einde. Momenteel vinden er bespre-

jaarlijks koopkrachtverlies van 1 miljard gulden leiden, zonder dat daar

kingen plaats tussen het bedrijfsleven en minister Pronk van het minis-

enige milieuwinst tegenover staat. Last but not least zullen de administra-

terie van VROM over voortzetting van het Convenant Verpakkingen II

tieve lasten voor het bedrijfsleven toenemen, hetgeen het Convenant juist

in Convenant Verpakkingen III. Over vrijwel alle onderhandelingspun-

heeft geprobeerd te voorkomen. Op dit moment is nog onduidelijk welk

ten is inmiddels overeenstemming bereikt, waardoor Convenant III

besluit Pronk zal nemen en of het Convenant Verpakkingen II zal worden

dichtbij is gekomen. Belangrijke nieuwe afspraken in dit kader zijn:

voortgezet. Uiteraard houden wij u op de hoogte.

• Een fors aangescherpte algemene doelstelling

Voor vragen en/of opmerkingen over het Convenant Verpakkingen

• Voorbereiding van de overgang naar de echte milieudoelstellingen

kunt u contact opnemen met FHI, Sandra de Kleijn, telefoon (033)

CO2 en finaal afval

4657507, e-mail [email protected].

Regelgeving en arbeidsmarkt

SER-advies over modernere pensioenwet Eén van de voorstellen van het kabinet in een adviesaanvraag aan de

Niet iedere werknemer bouwt een pensioen op. Soms komt dat omdat er

SER over herziening van de Pensioen- en Spaarfondsenwet (PSW), is om

uitzonderingen zijn gemaakt in de pensioenregeling, soms omdat de

directeuren-grootaandeelhouders (dga’s) niet langer onder de PSW te

werkgever geen pensioenregeling heeft. De wetgever speelt voortdurend

laten vallen. Sommige dga’s mogen namelijk in eigen beheer een

met de gedachte van een pensioenplicht. Werkgevers en werknemers

pensioen opbouwen. Daardoor nemen zij een aparte positie in in de

vinden dat in principe iedereen die werkt ook de mogelijkheid moet

PSW, waardoor de wet gecompliceerd wordt. Het kabinet vraagt daarom

hebben om een pensioen op te bouwen. Maar daarvoor is geen wetge-

of de dga nog wel deel moet blijven uitmaken van de pensioenwet.

ving nodig.

De SER gaat akkoord met het voorstel, mits de mogelijkheid van

Ondersteund door een bepaling in het Burgerlijk Wetboek, zeggen de

pensioenopbouw in eigen beheer blijft bestaan, met de daarbij beho-

SER-leden dat alle arbeidscontracten een pensioenparagraaf moeten

rende fiscale begeleiding. Materieel verandert er daarmee niets in de

bevatten. Het is aan de werkgever en de werknemer hoe de inhoud daar-

mogelijkheid tot pensioenopbouw.

van zal zijn.

EUROPESE

METROLOGIERICHTLIJN BEGINT NU SERIEUS VORM TE KRIJGEN

Uitkomsten FHI-workshop MID ingebracht bij ‘Brussel’ De uitkomsten van de succesvolle workshop over de MID (Measuring

Na jaren van voorbereiding, is nu de verwachting dat over ongeveer een

Instruments Directive), die FHI op 27 februari organiseerde, zijn door

halfjaar de politieke besluitvorming zover is dat er een tekst wordt vast-

het ministerie van Economische Zaken en het NMi ingebracht bij de

gesteld die zodanig definitief is dat de Europese lidstaten daarmee aan de

Europese Commissie in Brussel. In de commissievergadering over dit

gang kunnen cq. moeten om hun eigen wetten daarop aan te passen.

onderwerp in maart kwamen in elk geval de algemene opmerkingen aan

Daarmee heeft de MID dan een voorlopige status binnen het geheel van

de orde die in de workshop door ‘de Nederlandse Industrie’ werden

harmonisatie van Europese wetgeving onder het regime van de CE-

geformuleerd.

markering. Enige tijd later zal dan de MID worden verheven tot officiële Europese ‘directive’, wat wij in Nederland vertalen met ‘richtlijn’, maar

De ontwerptekst van de MID waarop in de workshop commentaar werd

op Europees niveau kracht van ‘wet’ heeft.

geformuleerd, wordt de basis voor Europese wetgeving, waaraan alle

Het zal duidelijk zijn dat men in de loop van dit proces zo weinig

uitvoeringswetten en -regelingen rond het ijken en veiligheid van meet-

mogelijk aan de tekst wil wijzigen. Elk voorstel kost weer tijd om te

instrumenten binnen de verschillende Europese lidstaten moeten

behandelen. Dat betekent dat de tekst zoals die straks, na de verwerking

voldoen. Het is de bedoeling dat deze wetgeving zo globaal mogelijk

van de nu ingebrachte commentaren, vrijwel vaststaat.

wordt geformuleerd en dat voor de invulling op technisch detailniveau verwezen wordt naar de door de industrie te maken en gemaakte afspra-

De ontwerpteksten van de MID-richtlijn en van de via FHI geformu-

ken in IEC-verband.

leerde commentaren op de voorlopige tekst, zijn opvraagbaar bij FHI, Esther van Gemeren, e-mail [email protected]

Om uit te vinden wat globaal en wat detail is, laat de Europese Commissie zich ondermeer adviseren door WELMEC, het Europese overleg van certificerende instanties. Die instanties hebben immers de opdracht te zorgen dat de certificaten van de verschillende landen onderling uitwisselbaar zijn. In de FHI-workshop van februari zijn ook commentaren geformuleerd op de verschillende zogenoemde ‘annexen’ van de MID. Dit zijn de tekstonderdelen die ingaan op specifieke problematieken per meet-applicatiegebied. ‘Onze’ commentaren zijn geformuleerd voor gasmeters, Kwh (kilowattuur) meters, warmteverbruikmeters, vloeistofmeters en automatische weeginstrumenten. Deze commentaren zijn nog niet behandeld in ‘Brussel’, maar gaan zowel naar de Europese Commissie als naar Welmec.

Anneke van Spronssen van het Ministerie van Economische Zaken en Dick Baksteen en Aart Kooiman van NMi gaven in de workshop MID uitleg over de achtergronden en implicaties en inventariseerden commentaren als input naar ‘Brussel’

Conjunctuurinformatie

IT-BESTEDINGEN BLIJVEN ACHTER

KLEIN EN INNOVATIEF

De IT-bestedingen bleven in 2000 flink achter bij zowel de ver-

In de periode 1996 – 1998 heeft 30 procent van de bedrijven met één tot

wachtingen als de groei van de Nederlandse economie. Dat blijkt uit de

tien werknemers (technologisch) vernieuwende activiteiten ontplooid.

‘ICT Marktmonitor 2000-2001’. IT-bestedingen groeiden ‘slechts’ met

Voor de grote bedrijven (tien werknemers of meer) is dit percentage

3,2 procent van 24 tot 24,8 miljard gulden in 2000. Dit terwijl ze de

innoverende bedrijven 40. Dat blijkt uit de Innovatie-enquête 1996 –

voorafgaande jaren nog met dubbele cijfers toenamen: een groei van

1998. Een verklaring voor het verschil is dat grote bedrijven vaak over

11,1 procent in 1999 en van 12,5 procent in 1998. Deze groei betreft

Omzet met geïnnoveerde producten, naar bedrijfsgrootte, 1998

uitsluitend de zakelijke markt: een toename van 3,8 procent van 20 tot 20,8 miljard gulden. Op de consumentenmarkt bleven de IT-uitgaven steken op 4 miljard gulden, evenveel als in 1999. De totale marktgroei van 3,2 procent is een stuk minder dan de 10,4 procent groei die werd verwacht. De Nederlandse telecommunicatiesector behaalde in 2000 een omzet van 28,2 miljard gulden, dat is een groei van 10,8 procent. Op de zakelijke markt was de groei in dataverkeer opvallend. In 2000 verdubbelden de bestedingen aan dataverkeer zich bijna: een groei van 47,7 procent tot 836 miljoen gulden. De zakelijke bestedingen aan mobiele telefonie stegen in 2000 met 3,1 procent tot 1,3 miljard gulden.

Bron: CBS

De bedrijfsmatige uitgaven aan vaste telefonie daalden in datzelfde jaar met 4,9 procent tot 6,8 miljard gulden. De consumentenuitgaven voor

een scala van producten en processen beschikken. Ook als slechts één

mobiele telecommunicatie namen in 2000 met 4,3 procent toe van

product of proces wordt vernieuwd, wordt zo’n bedrijf als innovator

2,3 miljard tot 2,4 miljard gulden.

gedefinieerd. De innovatiegraad in de kleinere bedrijven ligt over de hele

De consumentenbestedingen voor vaste telecommunicatie groeiden in

linie fors lager dan in de grotere bedrijven. De sector industrie heeft de

2000 met 7,7 procent tot 7 miljard gulden. Dat is 500 miljoen gulden

hoogste innovatiegraad, zowel voor de kleinere bedrijven (34 procent)

meer dan in 1999.

als voor de grotere (60 procent). Binnen de industrie zijn de chemische eindproductenindustrie en de aardolie-industrie het meest innovatief,

INFLATIE VOLGEND JAAR NAAR 2 PROCENT?!

ongeacht de omvang van de bedrijven. Het merendeel van de gereali-

De inflatie zal in 2002 uitkomen op 2 procent. Dat zegt Henk Don,

seerde innovaties betreft vernieuwende producten. Van de 5,2 duizend

directeur van het Centraal Plan Bureau (CPB) in een vraaggesprek met

kleine bedrijven in de industrie die een productinnovatie hebben doorge-

het blad Ondernemen. Volgens Don zal onder meer de vertragende

voerd, zegt 31 procent dat deze producten ook nieuw waren voor de afzet-

economische groei leiden tot een ruime halvering van het inflatietempo.

markt. Voor deze bedrijven is het percentage van de omzet dat hiermee

Volgens de jongste cijfers van het CBS bedroeg de geldontwaarding in

gemoeid is (24 procent) erg hoog in vergelijking tot de grote bedrijven.

maart 4,6 procent op jaarbasis. In december 2000 was de inflatie in

Nieuwe producten worden in de industrie overwegend in eigen beheer

Nederland nog 2,9 procent en over het hele jaar gemiddeld 2,6 procent.

vervaardigd (64 procent). Het door derden laten ontwikkelen van produc-

Door de verhoging van het btw-tarief van 17,5 naar 19 procent op

tinnovaties komt in de industrie nog wel regelmatig voor bij juist de

1 januari 2001 en de stijging van de energiebelasting was de inflatie eind januari al opgelopen tot 4,2 procent. Doorberekening van de sterk geste-

Vernieuwing in bedrijven met ten minste 10 werknemers 1996/1998, naar sector

gen olieprijzen heeft hier ook aan bijgedragen. Voor dit jaar gaat de CPB-directeur uit van een gemiddeld inflatiecijfer van 4,0 procent. Hij verwacht dat de dollarkoers dit jaar zal dalen ten opzichte van de euro. Dit in samenhang met een lagere economische groei leidt tot goedkopere importen. Maar de keerzijde is dat er een einde komt aan de daling van de werkloosheid en dat de winstgevendheid van de bedrijven onder druk komt te staan. Mede door de gestegen koopkracht als gevolg van het dit jaar ingevoerde nieuwe belastingplan, zal ook de loonontwikkeling volgens Don afzwakken.

Bron: CBS

Conjunctuurinformatie

innoverende kleine bedrijven (30 procent), voor grotere bedrijven is dit

Effecten van R&D en innovatie op de innovatieve omzet

tamelijk uitzonderlijk (gemiddeld 15 procent). Procesinnovaties worden bij ruim 50 procent van de kleine innovatoren door derden uitgevoerd. Voor de innovatoren blijkt dat het uitvoeren van research en development (R&D) op permanente basis leidt tot ruim zeven procentpunt meer omzet van nieuwe of verbeterde producten. Dit resultaat heeft alleen betrekking op bedrijven in de industrie en in de sector overige. Verder blijkt dat het aandeel innovatieve producten in de omzet met nog eens bijna zeven procentpunt toeneemt als bij innovatie ook nog wordt

A = Referentiebedrijf B = Na uitvoering R&D op permanente basis C = Als B met innovatie in samenwerking met andere bedrijven

Bron: CBS

samengewerkt met andere bedrijven (afnemers, leveranciers, of zelfs concurrenten) èn als gebruik wordt gemaakt van informatiebronnen om innovaties te ontwikkelen.

Effecten van R&D en innovatie op de omzetgroei

De effecten van investeren in onderzoek en ontwikkeling en het benutten van bij derden aanwezige kennis voor de innovatieve output, zijn dus aanzienlijk. Het totale effect van alle inspanningen resulteert in een extra jaarlijkse omzetgroei van ongeveer twee procentpunt, waarvan de bijdrage van eigen R&D het grootst is. Al met al is de (omzet)groei van innoverende bedrijven niet alleen hoger dan van niet-innoverende bedrijven, maar blijkt tevens dat naarmate bedrijven actiever zijn in het innovatieproces, dit hun omzetgroei extra

A = Permanente R&D B = Innovatie in partnership

C = Gebruik van informatiebronnen D = Totaal (A, B en C) Bron: CBS

versterkt.

BRANCHEONDERZOEK VERTRAAGD DOOR ACHTERBLIJVEN RESPONS Hoewel FHI-leden adverteren met de kreet ‘meten is weten’, wordt het

- personeel verdeeld naar functie en opleiding

belang daarvan voor de eigen bedrijfsvoering nogal eens onderschat.

- supplementen over CAO, e-business, kansen en bedreigingen in de

Dat blijkt uit de achterblijvende respons op het vijfjaarlijkse, federa-

branche

tiebrede brancheonderzoek, dat op dit moment wordt uitgevoerd. Om een beeld van de respons te geven, de stand van zaken op 15 mei: Het goede nieuws is dat het doel van 65 procent respons gehaald zal worden, zij het dat daarvoor meer tijd en inspanning nodig is dan was

Schriftelijke

Telefonische

Totaal

Enquête

Enquête

aantal

voorzien. De bedrijven die nog niet gerespondeerd hebben, kunnen een telefoontje verwachten om de basisinformatie uit de enquête na te vragen. Het rapport, dat volgens de planning eind juni/juli klaar zou zijn, wordt kosteloos toegezonden aan de deelnemers aan de schriftelijke enquête. Als u alsnog een vragenlijst wilt invullen, kunt u de enquête per e-mail

Industriële Automatisering 94

67

161(54%)

Industriële Elektronica

66

60

126(52%)

Laboratorium Technologie 67

62

129(65%)

Medische Technologie

33

13

46 (55%)

VLW

12

16

28 (76%)

Totaal

272

218

490(56%)

opvragen: [email protected]. In het eindrapport kunt u de volgende informatie verwachten (per branche): - omzet verdeeld naar regio, productgroep, afzetmarkt en herkomst van goederen

Voor meer informatie: FHI, Paul Petersen, telefoon (033) 4657507, e-mail [email protected].

Conjunctuurinformatie

PRODUCTIE INDUSTRIE: MINDER INVESTERINGSEN CONSUMPTIEGOEDEREN Het productievolume van de industrie is in de periode

Productie industrie (volume)

van januari-februari dit jaar 1,2 procent groter dan in dezelfde periode vorig jaar. Deze groei is lager dan de groei van 3,9 over heel 2000. Waarschijnlijk hangt de lagere groei in de eerste twee maanden van dit jaar voor een deel samen met de BTW-verhoging per 1 januari 2001. Het is denkbaar dat de producenten een gedeelte van de productie naar voren hebben gehaald in verband met de anticipatie van de afnemers op de BTW-verhoging. Hierdoor zou de productie van goederen in de laatste maanden van 2000 positief beïnvloed zijn, hetgeen een drukkend effect gehad kan hebben op de groei aan het begin van dit jaar. Dit is met name zichtbaar bij de vervaardiging van investeringsgoederen en duurzame consumptiegoederen. Bron: CBS

Vooral in de metaalindustrie zijn de ontwikkelingen minder gunstig. Maar ook in de andere branches ligt de groei in de eerste twee maanden onder de jaargroei van

Algemeen overzicht betalingsgedrag

2000.

BETALINGSGEDRAG NEDERLANDS BEDRIJFSLEVEN De betalingsdiscipline van het Nederlandse bedrijfsleven is een belangrijk onderwerp. Voor de ondernemers zelf is dit regelmatig onderwerp van discussie en zorg. Ondanks de aanhoudende positieve economische ontwikkelingen, zijn er geen structurele verbeteringen in het betalingsgedrag van Nederlandse bedrijven waar te nemen. Per branche zijn er wel wat veranderingen in de betalingsdiscipline te onderscheiden, maar dit zijn slechts geringe verbeteringen en verslechteringen. Bron: Cash Flow

ONTWIKKELING CAO-LONEN GEMATIGD

Ontwikkeling CAO

De CAO-maandlonen zijn de afgelopen twaalf maanden gematigd gestegen. Gemiddeld bedroeg de stijging 2,9 procent. Hiermee blijven de loonstijgingen achter bij de economische groei, die in 2000 3,9 procent bedroeg. Ook de drie voorgaande jaren vertoonden een groei van rond de 4 procent.

Bron: De Staatscourant

Conjunctuurinformatie

UITVOER: HOOGSTE GROEICIJFER IN TIEN JAAR

VACATURES BINNEN DE INDUSTRIE

De volumegroei van de uitvoer in 2000 bedraagt 9,1 procent. Dit is de

De industrie kampt met 2,3 vacatures per honderd werknemers. Op

grootste stijging sinds meer dan tien jaar. Na de teruglopende groei in

landelijk niveau ligt de vacaturegraad (het aantal vacatures als percen-

1999 als gevolg van tegenvallende ontwikkelingen in de wereldhandel, is

tage van de werkzame beroepsbevolking) op 2,5. Binnen de metaal

de uitvoer in 2000 weer de aanjager van de economische bedrijvigheid in

bestaan de meeste vacatures. Dat blijkt uit de CBS-Industrie-monitor

ons land.

van april. De arbeidsmarkt lijkt de laatste jaren een waar werknemersparadijs. De werkloosheid is laag en de vraag naar personeel is groot.

Net als in voorgaande jaren is de groei van de wederuitvoer van goede-

In september 1999 stonden 170.000 vacatures open, waarvan een

ren (14 procent) beduidend hoger dan de groei van de goederenexport

kleine 24.000 in de industrie.

uit Nederlandse productie (7 procent). De wederuitvoer bestaat uit ingevoerde goederen in Nederlands eigendom, die zonder een bewerking te

Binnen de industrie zijn er grote verschillen. In de metaal-, elektro-

ondergaan weer worden uitgevoerd.

technische en transportmiddelenindustrie is de vacaturegraad met 2,9 het hoogst. In de hout- en bouwmaterialen (en de overige industrie) is

Dit bevestigt het beeld van Nederland als distributieland. Uitschieter bij

hij met 1,2 het laagst. Aangezien de metaal met 384.000 werkzame

de uitvoer van in Nederland geproduceerde goederen is de productgroep

personen ook de grootste branche is, zijn er daar dus wel erg veel vaca-

elektrotechnische machines en optische apparaten. De uitvoer bij deze

tures.

productgroep, die ongeveer eenvijfde deel van de totale uitvoer uitmaakt, stijgt met bijna 20 procent.

Ook de papier- en grafische industrie heeft een vacaturegraad boven het gemiddelde (2,7). Dit komt overeen met ruim drieduizend vacatu-

Ook de uitvoer van de productgroep machines en apparaten stijgt met

res. Bij de voeding ligt de vacaturegraad op het gemiddelde van de

12 procent fors. De machine-industrie in ons land levert dus een flinke

industrie (2,3); een kleine vierduizend vacatures. De vacaturegraad van

bijdrage aan de exportgroei.

de aardolie-, chemische, rubber- en kunststofverwerkende industrie en de textiel-, kleding- en lederindustrie liggen weer wat onder het gemiddelde (respectievelijk 2,4 duizend en zeshonderd vacatures). Wat verder opvalt is dat de middelbare beroepen met 42 procent de

Uitvoer goederen uit Nederlandse productie, 2000

grootste groep vacatures vormen. Verder zijn er veel vacatures op lagere niveaus. Hieronder vallen

de

rubrieken

‘elementair’ (basisonderwijs) en de ‘lagere beroepen’. Met respectievelijk 9 en 36 procent vormen zij de een na grootste groep. In de hogere en wetenschappelijke beroepsgroepen zijn duidelijk minder vacatures.

Bron: CBS

Conjunctuurinformatie

STERKE TOENAME FAILLISSEMENTEN EN SCHULDSANERINGEN

CIJFERS OVER VAKBONDEN - In het totaal zijn 1.885.000 mensen – inclusief werklozen en gepensio-

Het aantal schuldzaken is in 2000 sterk toegenomen.

neerden – lid van een vakbond in Nederland. - 27 Procent van de beroepsbevolking is aangesloten bij een vakbond.

1999

2000

Toename

Faillissementen

4.023

4.582

13,9 %

Schuldsaneringen *

6.339

8.639

36,3 %

Totaal

10.362

13.221

27,6 %

Dertig jaar geleden was dat nog bijna 40 procent. - 6 Procent: de organisatiegraad in de ict, de slechtst georganiseerde sector. - Bij de nuts-bedrijven is bijna de helft van de werknemers (47 procent)

* in 25 procent van alle schuldsaneringen gaat het om ondernemers met een eenmanszaak.

lid van de bond. - Van de werknemers onder de 25 jaar is slechts 12 procent vakbondslid. Tussen de 45 en 64 jaar is dat 39 procent.

Berekening van het aantal ‘bedrijfsfalingen’ (faillissementen en zakelijke schuldsaneringen tezamen), toont het volgende beeld:

- Het modale vakbondslid betaalt maandelijks tussen de 21 en 30 gulden aan contributie. - Van de Nederlanders heeft 53 procent vertrouwen in de Nederlandse

Faillissementen

4.582

25 % van alle schuldsaneringen

2.160

Totaal ‘bedrijfsfalingen’

6.742

vakbeweging. - In Denemarken, het sterkste vakbondsbolwerk van de Europese Unie, is 89,9 het percentage vakbondsleden.

(5.608 in 1999)

Bron: Management Team, 6 april 2001

De huidige ontwikkeling toont een historisch dieptepunt. Alleen in 1983 werd een groter aantal faillissementen uitgesproken. De belangrijkste oorzaak van de toename in schuldzaken heeft te maken met het aantal

ELEKTRONISCHE IN- EN VERKOOP

startende ondernemers. In het jaar 2000 werden ongeveer 60.000 starters

In 1996 waren er praktisch nog geen bedrijven die langs elektronische

genoteerd tegen ongeveer 45.000 in 1999. Een toename van 33 procent.

weg orders ontvingen. In 1999 gebeurde dit bij 18 procent van de bedrij-

Een groot deel van de starters gaat snel en lichtzinnig te werk zodat velen

ven. In 2001 zal dit bij bijna 30 procent van de bedrijven het geval zijn,

al na korte tijd het bedrijf moeten sluiten. Een deel daarvan gaat failliet,

verwachten de bedrijven zelf.

een kleiner deel kan gebruikmaken van de schuldsaneringsregeling. De schade van faillissementen en schuldsanering komt in 2000 op ruim

Het aantal bedrijven met elektronische orderontvangst groeit iets sneller

5 miljard gulden, exclusief afschrijving op debiteuren (ongeveer 2

binnen de groep bedrijven op een netwerk dan voor de gehele populatie

miljard gulden). Met de faillissementen en zakelijke schuldsaneringen

bedrijven. Er is dus sprake van een zekere volgorde: eerst aansluiting op

gingen ongeveer 32.000 arbeidsplaatsen verloren.

een netwerk en enige tijd later elektronische orderontvangst.

Aantal faillissementen per sector:

Het aantal bedrijven dat elektronisch inkoopt is net iets groter dan het

Landbouw en visserij Delfstoffenwinning Industrie Bouwnijverheid Handel Horeca Reparatie Transport, opslag Bank en zakelijk Overige dienstverlening Onbekend

55 3 425 417 860 155 23 232 1029 309 1074

Totaal

4582

aantal bedrijven dat elektronisch verkoopt. Dit verschil wordt groter naarmate de bedrijven zelf groter worden. Zes van de tien grootste bedrijven maken bij hun inkopen gebruik van elektronische netwerken. Bij verkoop is dit bij vier van de tien bedrijven het geval. Bij het elektronisch verkopen is het verschil tussen de grotere en kleinere bedrijven beduidend minder groot.

Bron: Cash Flow

Federatienieuws

FHI 13e Golftournament

Golftournament 2001 Op donderdag 30 augustus orga-

volop de gelegenheid om tijdens het gezamenlijke diner of tijdens

niseert FHI haar jaarlijkse golf-

andere rustige momenten te netwerken.

tournament voor alle FHI-leden.

De golfdag wordt georganiseerd door de Golfcommissie; dit jaar in het

Voor de dertiende keer alweer krij-

Efteling Golfpark in Kaatsheuvel. Leden ontvangen hiervoor in juli een

gen wedstrijdspelers en clinic-

persoonlijke uitnodiging.

/master-clinicspelers de kans om te laten zien wat ze kunnen en mee

De Golfcommissie bestaat uit:

te dingen naar de FHI Wissel-

techniek), voorzitter; Willem Snijders (Snijders Scientific), Ton

bokaal. Daarnaast is er uiteraard

Kersbergen (Getronics) en Ronald Bakker (FHI).

Henri van Adlberg (Samson Regel-

Taskforce Sociaal Beleid

Ziekteverzuimpercentages FHI

Onlangs vond de eerste bijeenkomst plaats van de Taskforce Sociaal Beleid.

Jaarlijks wordt door ArboNed op basis van de gegevens van de aangeslo-

Deze Taskforce is in het leven geroepen om na te gaan of het mogelijk is een

ten FHI-bedrijven, een rapportage opgemaakt van het ziekteverzuim.

uniform sociaal beleid voor de FHI-leden te formuleren. In de Taskforce is

Dit FHI-cijfer wordt afgezet tegen de cijfers van de sector Metaal &

vanuit alle vier de FHI-branches een vertegenwoordiger actief. Doelstelling

Techniek en de totaalcijfers van ArboNed. Daaruit blijkt dat de

van de taskforce is het formuleren van een uniform sociaal beleid voor de

meldingsfrequentie van de FHI-bedrijven hoger is dan gemiddeld,

aangesloten leden door middel van een sociale paragraaf en mogelijk het

terwijl het verzuimpercentage aanzienlijk lager is dan het gemiddelde.

opstellen van een raamarbeidsvoorwaardenovereenkomst (RAO). Kerncijfers Aanleiding voor het opstellen van een sociaal beleid voor FHI-leden is het

FHI

Sector

ArboNed Totaal

Verzuimpercentage

voorkomen van een door derden opgelegde(bedrijfstak-)cao, de behoefte

- totaal *

4,8

5,9

6,7

van leden om het sociaal beleid in te kaderen en het positioneren van FHI

- gecorrigeerd voor reïntegratie **

4,5

5,5

6,2

als representatieve speler op sociaal terrein binnen het maatschappelijk

- excl. Reïntegratie en vangnet ***

3,9

5,3

5,7

krachtenveld. Met behulp van behoeftenonderzoek onder de FHI-leden zal

Meldingsfrequentie

de komende maanden in kaart worden gebracht welke behoeften er op dit

- totaal

1,18

1,04

1,14

gebied leven bij de leden van FHI.

- exclusief vangnet

1,16

1,03

1,12

Voor meer informatie: FHI, Sandra de Kleijn, telefoon (033) 4657507, e-mail [email protected].

* Gebaseerd op alle voorkomende ziektegevallen waarbij de verzuimduur is berekend op basis van hele kalenderjaren. ** Bij dit percentage tellen de mensen die gedeeltelijk het werk hebben

Op vrijdag 30 november organiseert FHI

hervat mee voor het percentage dat men nog ziek is.

haar jaarlijkse federatiecongres. Reserveer die datum alvast in uw agenda.

*** Vangnetgevallen zijn ziekmeldingen die in aanmerking komen voor een ziektewetuitkering (m.n. zwangerschapsverlof)

Federatienieuws

Oprichting FHI Legal Services Uit de ledenkring ontvangt FHI regelmatig verzoeken

Zaken die expliciet zijn voorbehouden aan de recht-

om juridische ondersteuning ten behoeve van indivi-

banken worden door ons doorverwezen (uiteraard in

duele lidbedrijven. Het betreft hier met name vragen

overleg) naar een advocaat die gespecialiseerd is op dat

op het gebied van arbeidsrecht en het opstellen

gebied. FHI Legal Services werkt op een transparante

respectievelijk beoordelen van contracten. Ook komen

basis voor wat betreft de kosten. Het (telefonische)

vragen aan de orde op het terrein van de CAO's, met

intakegesprek is gratis. Als blijkt dat een verdere juridi-

name of het lidbedrijf nu wel of niet onder de

sche begeleiding noodzakelijk is, zullen verdere afspra-

werkingssfeer van een CAO valt. Collectieve juridische

ken gemaakt worden over de te nemen juridische stap-

belangenbehartiging maakt al langer deel uit van de contributie terwijl

pen. FHI Legal Services werkt op basis van vaste uurtarieven: ƒ 175,-,

individuele juridische belangenbehartiging tot op heden slechts in

exclusief BTW.

beperkte mate mogelijk was. In de loop der jaren heeft het bureau van FHI

Tevens bestaat de mogelijkheid om een juridisch adviesabonnement af te

veel juridische kennis opgedaan binnen de specifieke branches die aange-

sluiten. Dit adviesabonnement behelst een afname ineens van veertig

sloten zijn bij de Federatie. Wij willen deze kennis van zaken in een breder

adviesuren tegen een gereduceerd uurtarief van ƒ 150,-, exclusief BTW.

verband aanwenden om de belangen van de individuele lidbedrijven beter

Ook in dit geval geldt dat het intakegesprek gratis is. Alleen leden van FHI

te kunnen behartigen en hen de mogelijkheid te bieden van verdergaande

kunnen op basis van hun lidmaatschap gebruikmaken van de dienst-

juridische ondersteuning. Het bestuur van FHI heeft haar goedkeuring

verlening van FHI Legal Services. Adviezen die door FHI Legal Services

gegeven aan het initiatief voor het opstarten van een juridische dienstver-

worden verstrekt mogen nooit betrekking hebben op geschillen tussen

lening ten behoeve van de leden, onder de naam FHI Legal Services. FHI

twee of meer leden onderling. Aanvraag voor een juridisch advies door een

Legal Services is op 1 mei van start gegaan. De dienstverlening van FHI

lidbedrijf kan alleen plaatsvinden door de directie van de lidonderneming

Legal Services strekt zich uit tot algemene juridische dienstverlening op het

of een door de directie gemachtigde werknemer.

terrein van arbeidsrecht, contractenrecht, huurrecht, mededingingsrecht,

Voor vragen en/of inlichtingen over FHI Legal Services kunt u contact

sociaal-economisch recht en intellectuele eigendomsrecht. FHI Legal

opnemen met FHI, Sandra de Kleijn of Ronald Bakker, telefoon (033)

Services kan procederen tot aan de Kantonrechter in Nederland.

4657507.

Subsidieprogramma Genomics Tot 22 juni kunnen voorstellen worden ingediend voor programma’s

Voor meer informatie: NWO MW, mevr. dr. M. Brandsma, telefoon (070) 3440744, NWO ALW, drs. J.M.P. Beckers, telefoon (070) 3440791, e-mail [email protected].

(omvang 1 tot 3 miljoen gulden), projecten (omvang 0,3 tot 1 miljoen gulden) en fellowships (maximaal 100.000 gulden) op het gebied van genomics. De fellowships zijn bedoeld om een Nederlandse onderzoeker in staat te stellen ervaring op te doen in het buitenland, of een hanteert voor dit programma een brede definitie van genomics, dus

Subsidie voor onderzoeksapparatuur

inclusief proteomics, structural genomics, transcriptomics, meta-

Tot 2 juli kunnen bij Senter voorstellen ingediend worden voor de

bolomics en functional genomics.

subsidieregeling experimentele faciliteiten ICES/KIS.

Hoewel de nadruk ligt op onderzoek met een fundamentele vraag-

De subsidieregeling dekt maximaal 50 procent van de kosten van

stelling, strekt gerichtheid op toepassingen tot aanbeveling. Uitgesloten

aankoop en installatie van experimentele faciliteiten bij kennis-

van subsidie is genomics-onderzoek in de engere zin, zoals het ophel-

instellingen en universiteiten. Voorwaarde is dat met de faciliteit op

deren van de structuur of functie van een gen of eiwit en het genereren

korte termijn toegepast onderzoek kan worden gedaan, niet alleen door

van genoomsequenties per se.

de instelling zelf, maar ook door bedrijven.

De beoordeling van voorstellen verloopt in twee rondes: indieners krij-

De faciliteit moet bovendien passen in het onderzoek in het kader van

gen in augustus de gelegenheid te reageren op de schifting die in de voor-

de lopende ICES/KIS 2. In aanmerking komen faciliteiten die meer

selectie is aangebracht, waarna geselecteerde voorstellen aan referenten

kosten dan 2 miljoen gulden en minder dan 25 miljoen gulden. Voor de

worden voorgelegd. Ook op hun oordeel krijgen indieners het recht van

subsidieregeling is een budget beschikbaar van 25 miljoen gulden.

weerwoord, waarna in december wordt beslist over honoreringen.

Voor meer informatie: www.senter.nl.

buitenlandse onderzoeker tijdelijk naar Nederland te halen. NWO

Federatienieuws

HET Instrument 2002: Meer ruimte voor factory automation HET Instrument, de Benelux vakbeurs voor Industriële Automatisering en Laboratorium Technologie wordt in 2002 gehouden van 4 tot en met 8 november in de Jaarbeurs Utrecht. FHI en haar beide exposerende branches Industriële Automatisering en Laboratorium Technologie hebben besloten het succesvolle concept van verschillende beurzen op één locatie uit te bouwen met een nieuwe invulling.

Het nieuwe element is dat de branche Industriële Automatisering

organiseren. De inschrijving voor exposanten is inmiddels geopend.

nadrukkelijk ruimte reserveert voor drie beursdelen: Factory Auto-

Informatie over de voortgang van de voorbereiding is te vinden op

mation, Proces Automatisering en Industriële ICT. Daarmee erkent de

www.hetinstrument.nl

brancheorganisatie de gegroeide eigen positie van de fabrieksautomatisering in de markt, naast de al tientallen jaren bestaande focus op automatisering in de procesindustrie en de volwassenheid van de rol van ICT, informatie- en communicatietechnologie in de industrie. HET Instrument bewees in 2000 opnieuw de meest stabiele technische vakbeurs van de Benelux te zijn, door anders dan veel andere grootschalige evenementen, hetzelfde aantal bezoekers te trekken als tijdens de editie daarvoor. Met 30.000 m2 en evenzoveel professionele bezoekers, is deze vakbeurs al tientallen jaren een van de grootste technische vakbeurzen van de Benelux. De sterke betrokkenheid van de markt, exposanten en klanten, bij de voorbereiding van het evenement is de basis en het geheim van dit succes. Vanuit deze betrokkenheid is ook de vernieuwde invulling ontstaan. Eén en ander is inmiddels vastgelegd in een uitgewerkt programma en wordt voorbereid en onderbouwd via een vijftal roadshows die beide brancheorganisaties in de aanloop naar HET Instrument 2002

PRODUCTCLUSTERS GEDEFINIEERD: Industriële ICT Businessprocess software, logistieke software, scheduling software, ERP, CRM, SCM, PDM software, datawarehousing, embedded software, design & egineering software, procesmodelleringsystemen, test- & simulatiesoftware, maintenance software, remote control systems, ASP service. Factory automation Sensoren, motion control, aandrijfsystemen, doseersystemen, visionsystemen, identificatiesystemen, machinebesturingen, mens/machine interfaces, bussystemen, industriele computers, robotica, material handling systemen, MES, manufacturing execution systems, SCADA systemen, systeem integratie. Proces automatisering Veldinstrumentatie, regelapparatuur, analyse apparatuur en systemen, bussystemen, data acquisitie, weeg-en doseersystemen, vacuumsystemen, testsystemen, operatorinterface systemen, control products, control systems, systeem integratie, engineering service. Laboratorium technologie Algemene laboratorium apparatuur, algemene laboratorium verbruiksartikelen, analytische instrumenten, sterilisatie- en reinigingsapparatuur, laboratorium weegapparatuur, laboratorium meubilair, laboratorium informatie managementsystemen (LIMS), diagnostica, biotechnologie.

FHI start samen met Fenit en MKB nieuw IC&T initiatief

EZ doet mee bij ontwikkeling technologiemonitoring

FHI heeft met MKB Nederland en de brancheorganisatie Fenit overeen-

Op initiatief van FHI is binnen MKB Nederland een werkgroep gestart

komst bereikt over een gezamenlijk initiatief om in andere branches het

om samen met het ministerie van Economische Zaken een systeem te

gebruik van Informatie, Communicatie en aanverwante Technologie te

ontwikkelen om nieuwe technologieën sneller ingevoerd te krijgen

stimuleren. FHI en Fenit leveren daartoe de input die MKB Nederland

binnen Nederlandse bedrijven.

aanbiedt aan andere branches in het midden- en kleinbedrijf. De

Het systeem moet via monitoring van ideeën en initiatieven binnen

bijdrage van FHI zal zich vooral richten op de industrie, zorg en weten-

bedrijven, groepen van bedrijven en wetenschappelijke instellingen

schap, terwijl Fenit zich concentreert op de kantoor- en administratieve

helder maken waar kansen liggen die via ‘een duwtje’ tot innovatie

omgeving.

kunnen leiden. De ‘duwtjes’ kunnen financieel en/of organisatorisch

De drie partijen zullen het ministerie van Economische Zaken uit-

zijn. Bij de opzet van het systeem wordt bekeken in hoeverre het be-

nodigen zich bij dit initiatief aan te sluiten. In de voorlopige planning

staande subsidie-instrumentarium van EZ kan helpen het systeem te

die is gemaakt is voorzien dat eerst een inventariserend onderzoek wordt

laten werken en op de knelpunten stimulering te realiseren. Als blijkt dat

gedaan naar de stand van zaken betreffende IC&T in het MKB. De

er hiaten zijn, zal worden getracht die in te vullen met nieuwe middelen.

tweede activiteit betreft het verzamelen en ontsluiten van relevante

Het initiatief tot deze technologiemonitoring is door FHI en de

informatie voor andere MKB-branches. In de derde stap is voorzien dat

Metaalunie ingebracht in de beleidscommissie Technologie van MKB

deze informatie beschikbaar komt op een ‘dunne’ website. Volgend jaar

Nederland. Het branchetechnologiecentrum van FOCWA heeft zich bij

moeten er dan oriënterende workshops beschikbaar komen voor bran-

het initiatief aangesloten. In de recent gestarte periodieke ‘technologie-

ches. Het beschikbaar stellen van de TechnoBase-infrastructuur behoort

beleid dialoog’ tussen EZ en MKB Nederland werd het initiatief ge-

ook tot de activiteiten die in de nabije toekomst binnen het IC&T initia-

honoreerd met de instelling van een gezamenlijke werkgroep met EZ,

tief kunnen worden ontwikkeld.

die opdracht heeft gekregen het idee verder uit te werken.

& Succes Electronics & Automation 2001 beperkt door treinstaking Zonder de tweedaagse treinstaking van 5 en 6 april zou de vakbeurs Electronics & Automation 2001 een onverwacht groot succes zijn geworden. Op vrijdag bleef de telling van de bezoekers steken op 8.500, ongeveer 20 procent minder dan het aantal waar de beurs dinsdag en woensdag op afstevende. Bij een normale dienstverlening van het nationale spoorbedrijf zou het bezoekersaantal zeker boven de 10.500 zijn uitgekomen, eenzelfde aantal als bij de voorgaande editie in 1999. Dat is meer dan de organiserende federatie van technologiebranches FHI vooraf had verwacht. Hieruit blijkt dat de belangstelling voor de beurs onverminderd groot is.

De Nederlandse Brancheorganisatie voor Industriële Elektronica, de FHI-branche achter de beurs, toonde zich enigszins bezorgd over het teruggelopen aantal studenten dat de beurs bezocht. Hoewel dat bij een gelijkblijvende totaalbelangstelling betekent dat het bezoek zich verder heeft geprofessionaliseerd, is het mindere aantal studenten weer een teken dat de schaarste op de arbeidsmarkt voor de branche nog lang niet voorbij is.

Treinstakingen beperkten op donderdag en vrijdag het beursbezoek

De bezoekers aan de vakbeurs Electronics & Automation 2001 bleken van een zeer hoog professioneel niveau te zijn. Zij toonden zich tevreden over de wijze waarop de exposerende bedrijven en hun organisatie zich presenteerden. Gemiddeld waardeerden ze de high tech-vakbeurs met een 7,2. FHI was als organisator blij met dit resultaat.

FHI enigszins bezorgd over teruglopend aantal studenten dat de beurs bezocht

Tyco Electronics wint Marketing Communicatie Cup Tijdens de exposantenborrel van de beurs Electronics & Automation maakte Kees Groeneveld de winnaar bekend van de Marketing Communicatie Cup: Tyco Electronics uit Den Bosch. Exposanten op Electronics & Automation konden via voorinschrijvingskaarten hun klanten uitnodigen voor een beursbezoek. Om dit te stimuleren looft FHI bij elke beurs de Marketing Communicatie Cup uit voor de exposant die op deze manier de meeste bezoekers naar de beurs weet te lokken.

Tyco Electronics wint de Marketing Communicatie Cup

& Ondernemen: meer dan kunst "Er wordt veel geklaagd over de technologische

Het motto van de beurs was dit jaar ‘The art of

vaardigheden in Nederland. Wij zouden geen

technology’. Maar volgens De Boer is onderne-

technologie hebben en veel meer een handels-

men meer dan kunst. "We moeten ernaar stre-

land zijn. Maar kijk eens naar deze beurs: 250

ven overbodige rimram in regelgeving te

hightech bedrijven, die als het ware het smeer-

vermijden. We moeten samenwerken om tot

middel vormen voor onze industriële proces-

betere prestaties te komen en met z’n allen ons

sen!" Met deze woorden opende Hans de Boer,

best doen om de technologische ondernemer

voorzitter van MKB Nederland op dinsdag 3

beter te profileren." En dàt was nu precies het

april de beurs Electronics & Automation 2001.

doel van Electronics & Automation 2001.

"Industriële

bedrijven

hebben

een

grote

behoefte aan externe profilering", stelde De Boer

Vervolgens verrichtte Hans de Boer onder

tijdens zijn openingstoespraak. "Zij hebben

toeziend oog van federatievoorzitter Ton

immers een enorme uitstraling op de economie.

Kersbergen, de openingshandeling. Met een slag

En het zijn vaak ook ondernemingen die sterk worden gedreven door vakmatige interesse."

Hans de Boer: "250 hightech bedrijven die het smeermiddel vormen voor onze industriële processen."

op de gong verklaarde hij de beurs Electronics & Automation 2001 officieel voor geopend.

Live Production Integration Line succesvol! Op de beurs Electronics & Automation kon de bezoeker live meemaken hoe een elektronicaproduct tot stand komt. Twaalf verschillende leveranciers waren er onder leiding van Ton van Galen van TvGConsultancy, in geslaagd het met elkaar eens te worden over de opzet van een gezamenlijke productielijn waarop tijdens de beurs daadwerkelijk geproduceerd werd.

De straat was een realistische opstelling zoals die in elke fabriek zou

regelmatig presentaties gegeven door de deelnemende bedrijven,

kunnen staan. Elke tien minuten kwam de straat tijdens de beursweek

gekoppeld aan rondleidingen langs de productiestraat. Al met al bleek de

tot leven en konden bezoekers onder de indruk komen van het kenne-

Live Production Integration Line een uiterst informatief en succesvol

lijke gemak waarmee de reeks ingenieuze productiemachines aan elkaar

initiatief.

waren gekoppeld. Als proefproduct maakten de twaalf leveranciers gezamenlijk een board van ASML. Voor Nederland was de productiestraat een unicum en een belangrijke. Volgens Ton van Galen is er een enorme ontwikkeling gaande. "Over een jaar of drie zijn er in deze markt misschien nog vijf grote spelers over. Alle kleine toeleveranciers zullen het veld moeten ruimen, of ze gaan samenwerken." Met de werkende productiestraat op de beursvloer lieten de twaalf deelnemende bedrijven zien dat zij evengoed als een enkele grote speler een complete lijn kunnen inrichten met apparatuur die helemaal op elkaar is afgestemd. Daarnaast kreeg de bezoeker concreet zicht op een aantal nieuwe technische trends in de elektronicaproducties. Ook werden bij de productielijn

& Technologiebranches zetten claim tegen treinstakers door De staking onder het treinpersoneel bij de NS op donderdag 5 en vrijdag 6 april heeft geleid tot een beslaglegging op de banktegoeden van FNV Bondgenoten. Op vrijdag 6 april stemde de President van de Arrondissementsrechtbank Amsterdam in met het verzoek van FHI tot beslaglegging. Het beslag werd gelegd voor een bedrag van ten minste 3 miljoen gulden.

FHI is overgegaan tot deze procedure vanwege de schade die de organi-

Kort na de beurs heeft FNV Bondgenoten een kort geding aangespannen

satie en bij haar aangesloten bedrijven hebben geleden tijdens de beurs

tegen FHI om de beslaglegging op te heffen. Dat FNV Bondgenoten dit

Electronics & Automation 2001, die FHI van 3 tot en met 6 april organi-

kort geding heeft gewonnen, doet voor FHI weinig toe of af aan de

seerde. De treinstaking op donderdag 5 en vrijdag 6 april had tot gevolg

claim. De federatie van technologiebranches gaat de bodemprocedure

dat duizenden professionele bezoekers de beurs niet konden bereiken.

waarbinnen FNV Bondgenoten werd gedagvaard, sowieso doorzetten.

De staking heeft dan ook geleid tot een aanzienlijke daling van het aantal

Volgens FHI is een breed maatschappelijk belang er voor de lange

bezoekers aan Electronics & Automation.

termijn mee gediend duidelijk te maken welke oneigenlijke schade

Voor zowel FHI als voor de 250 exposerende bedrijven betekent dit een

dergelijke stakingsacties toebrengen aan derden. Een gerechtelijke

aanzienlijke schade. De schade door de inkomstenderving voor FHI als

uitspraak in deze procedure valt pas op langere termijn te verwachten.

organisatie is voorlopig geraamd op een bedrag van tenminste 3 miljoen

Wanneer andere beursorganisatoren zich bij deze actie aansluiten, zou er

gulden. De totale schade die de bedrijven gezamenlijk lijden, is waar-

wel eens een interessant precedent kunnen ontstaan.

schijnlijk nog groter.

Reden voor beursbezoek Uit een gehouden bezoekersenquête blijkt dat de wens om op hoogte te

Het gros van de bezoekers bracht ongeveer 3,5 uur door op de beursvloer.

blijven van nieuwe ontwikkelingen, de belangrijkste reden was voor het

In die tijd bezochten zij tussen de vijf en de veertien stands. Toch gaf nog

bezoek aan de beurs. Van de ondervraagde bezoekers gaf 55 procent dat

16 procent van de bezoekers aan dertig stands of meer te hebben bezocht.

argument op als eerste motivatie. 30 Procent kwam vooral naar de beurs om zich te oriënteren met het oog op investeringen en nieuwe aankopen.

Meer dan de helft van de bezoekers van Electronics & Automation 2001 heeft een hbo- of academische achtergrond (65 procent). Een derde deel

Het leggen van nieuwe contacten was de belangrijkste bezoekreden voor

van de bezoekers bekleedt een functie als R&D/engineering medewerker.

20 procent, en een andere 20 procent kwam vooral om bestaande relaties

Industrie en engineering zijn als sectoren het best vertegenwoordigd

te onderhouden. De hogere mate van investeringsbereidheid werd beves-

onder het beursbezoek.

tigd door geluiden van standhouders over hun gesprekken met bezoekers

Een percentage van 28 is afkomstig uit de Elektro(nica) productie, 10

op de stands.

procent is werkzaam bij een ingenieurs- of projectontwikkelingsbureau en 9 procent in de machine- en apparatenbouw. Uit onderzoeksinstellin-

De beurs Electronics & Automation 2001 richt zich op twee marktseg-

gen en onderwijs komt 12 procent van de bezoekers van Electronics &

menten: Industriële Elektronica en Technische Automatisering. Van de

Automation 2001.

bezoekers kwam 70 procent vooral af op het onderdeel Industriële

De overige beursgangers zijn afkomstig uit de industrie, de handel en

Elektronica; 33 procent was primair geïnteresseerd in Technische

distributie, installatiebedrijven, tele- en datacommunicatie, onderhoud

Automatisering.

en reparatiebedrijven.

& TheWheel wint Mechatronics Trophy De Mechatronics Trophy is dit jaar gewonnen door A&J Partners met hun product TheWheel. Tijdens de officiële opening van de vakbeurs Electronics & Automation 2001, op dinsdag 3 april, maakte Anne Marie Rakhorst, Zakenvrouw van het Jaar 2000, de winnaar bekend en reikte zij de trofee uit aan directeur Arjan Heinen.

TheWheel is nieuw mechatronisch concept

De OnStream Drive van de firma OnStream

voor een wielaandrijving zonder tandwielkast,

was het derde product dat een nominatie

direct in de velg van een wiel. Het is een

kreeg. Dat product is een backupsysteem met

aandrijfsysteem op basis van magnetische

een enorme opslagcapaciteit voor servers,

overbrenging van krachten, die de plaats

workstations en desktop computers.

vervangt van de gangbare mechanische over-

De jury koos voor TheWheel als winnaar in de

brenging. De noodzakelijke koeling wordt

eerste plaats om haar originaliteit en voor-

elektronisch geregeld en is als systeem geïnte-

beeldwaarde voor andere bedrijven. In het

greerd in het wiel zelf. Het systeem kan voer-

juryrapport wordt gesproken van "een gedurfd

tuigen aandrijven, maar ook worden gebruikt

concept, origineel en milieuvriendelijk, zich

als generator. Het hoge rendement op gebruikte energie maakt

onderscheidend als voorbeeld voor anderen, als het gaat om het behalen

TheWheel ook interessant in termen van milieuvriendelijkheid. De keuze

van resultaten door afstemming van disciplines." De werkelijke marktpo-

voor TheWheel als winnaar werd gedaan na een voorselectie waaruit vier

tentie en prijs/prestatie verhouding moeten nog blijken, maar zijn volgens

genomineerden overbleven uit een totaal van enkele tientallen nieuwe

de jury veelbelovend. Bij de ontwikkeling hebben diverse partners vrucht-

mechatronische producten die meedongen naar de prijs. De organiserende

baar samengewerkt.

federatie van technologiebranches FHI heeft het begrip ‘mechatronisch product’ gedefinieerd als "een product waarin verschillende disciplines

De Mechatronics Trophy

integraal, interactief en synergetisch zijn toegepast, met name werktuig-

De prijs is ingesteld om bedrijven te stimuleren nieuwe producten te

bouw, elektronica en informatietechnologie". Behalve A&J Partners met

ontwerpen volgens de interdisciplinaire mechatronica-aanpak en daarbij

TheWheel, ontvingen drie bedrijven een honorering via een nominatie. De

de nieuwste technologieën toe te passen. Werktuigbouw, elektronica en

firma Dutch Vision Systems behoorde tot de genomineerden op basis van

informatietechnologie worden daarin zodanig gecombineerd dat door

hun systeem voor de herkenning van laboratoriummonsters, bijzonder

synergie meerwaarde ontstaat. Bovendien is er een nieuwe ontwikkeling

actueel in verband met de heersende veeziektes. Koese Engineering werd

binnen de mechatronica: machines en apparaten die op basis van de in-

genomineerd met hun systeem waarmee dotcodes aangebracht kunnen

gebouwde software-architectuur eenvoudig geschikt te maken zijn voor

worden op harde materialen, zodanig dat die codes onuitwisbaar en dus

verschillende toepassingen. Het gebruik van micro-elektronica in combi-

fraudebestendig zijn: de Drilling Dotcode for Permanent Coding.

natie met embedded software maakt die veelzijdige functionaliteit mogelijk.

Succesvol seminarprogramma E&A levert drie lezingenbundels op De zes ochtendseminars die samen het congresprogramma van Elec-

Het zesde seminar, Technologiemanagement in de value chain, was meer

tronics & Automation 2001 vormden, verliepen erg succesvol. Zowel

bedrijfsbeleidsmatig dan technisch inhoudelijk. Het seminar was onder-

inhoudelijk als naar aantal en niveau van de bezoekers stemde het resul-

meer bedoeld om een inkijk te geven in de cursorische workshop

taat tot tevredenheid. Gemiddeld trokken de zes titels circa zestig deel-

Technologie Management die FHI organiseert in samenwerking met

nemers. Vrijwel al deze mensen kwamen af op het hoge technisch inhou-

PricewaterhouseCoopers en Elsevier.

delijke niveau van de presentaties en de discussies. Van de thema’s die het best scoorden zijn de lezingenbundels nog in een beperkte oplage

Nadere informatie over of bestellen van de lezingenbundels: FHI,

beschikbaar: Industriele VISION Technologie; Embedded Internet; Wireless

Pamela Kok, e-mail [email protected].

Communication. De onderwerpen Sensor- & Interfacetechniek en Testtechnologie werden

Nadere informatie over of inschrijven als deelnemer aan de cursorische

ook op belangwekkend niveau ingevuld en pasten in een reeks van

workshop Technologie Management: [email protected] .

seminars door de tijd, waarin in FHI-verband deze onderwerpen vrijwel elk halfjaar in up-date aan de orde komen.

Zie ook de bijsluiter bij deze editie van Signalement

ASML / FHI supply chain conference: geslaagd experiment Op 17 mei organiseerde de FHI-branche Industriële Elektronica samen met de Development Club een uniek evenement bij ASML in Veldhoven. Op verzoek van de Electronic Development Department en de afdeling Procurement van de fabrikant van chipmachines, was een veertigtal leveranciers en potentiële leveranciers uitgenodigd om mee te komen denken en praten over de technologie die ASML in de komende jaren zou kunnen gaan toepassen. De veertig waren geselecteerd aan de hand van een door ASML gedefinieerde ‘roadmap’ voor de ontwikkeling van de elektronische besturingen voor de chipmachines van de toekomst.

Behalve een plenaire sessie met

‘concullega’s’ te presenteren hoe hun

presentaties en discussie, bestond de

‘technology roadmap’ eruitziet. Wim

dag uit een middagprogramma met

Perdu, van ACB, schetste een scala aan

een rondleiding voor de leveranciers

mogelijkheden op het gebied van pcb-

en themagerichte rondetafelgesprek-

technologie, maar eindigde met de

ken tussen leveranciers en ASML-

boodschap ‘blijf met beide benen op

medewerkers

de grond’.

van

de

afdelingen

Bart Allaert van Barco

ontwikkeling en inkoop. Het was

concentreerde zijn bijdrage op de

zowel voor ASML als voor FHI de

nieuwste ontwikkelingen in de minia-

eerste keer dat een bijeenkomst in

turisering van componenten en de

een dergelijke setting werd georgani-

montage daarvan op pcb’s. De laatste

seerd. Beide partijen en ook de toele-

bijdrage, van Ger Gerritsen van Stork

veranciers, waren tevreden met het

Electronics, ging vooral in op de orga-

resultaat, ofschoon men constateerde

nisatie van het voortbrengingsproces

dat de opzet van de rondetafelge-

als coproductie van ASML en haar

sprekken in de toekomst nog verfijnd

toeleveranciers.

kan worden. Complexiteit In de ochtendsessie kwamen eerst

De plenaire discussie ging vooral over

vier ASML’ers aan het woord. Theo

de vraag ‘hoe houden we de complexi-

van den Akker, hoofd van de elektro-

teit beheersbaar?’. Beheersbaarheid is

nicaontwikkeling, legde de uitdaging

nodig in termen van technologie,

neer. Hij toonde aan dat de klanten

organisatie en kosten. ASML maakte

van ASML vragen om meer complexiteit en dus verdergaande technolo-

duidelijk dat ook in dit bedrijf de beheersbaarheid en de rationaliteit,

gie in de machines. Daar komt bij dat de doorlooptijd van de ontwikke-

meer dan voorheen, moet komen van een subtiel samenspel van de afde-

ling van nieuwe generaties machines eist dat de technologie die je nu

lingen ontwikkeling en inkoop, met leveranciers die zich mogelijk op

kiest, zodanig nieuw is dat die niet al verouderd is wanneer je over

verzoek en met instemming van ASML groeperen rond de voortbren-

enkele jaren aan productie toe bent.

ging van een zo compleet mogelijk product.

Dick van Hees en André van Nes maakten duidelijk welke nieuwe tech-

In de middagsessie verdeelden de aanwezigen zich over twee gespreks-

nologieën de komende jaren nodig zijn op en rond de printed circuit-

rondes met elk drie thema’s: printed circuit assemblies technology, prin-

boards die ASML denkt nodig te hebben. Harm van Hout betoogde dat

ted circuit board technology en board and rack test technology. Onder

de nieuwe generatie producten ook nieuwe testtechnologie vereist. Hij

leiding van een aantal ASML’ers werd intensief doorgesproken over de

gaf daarbij aan welke testmethodieken binnen ASML de voorkeur genie-

behoeften en de mogelijkheden voor de toekomst. In elke sessie werden

ten: die methoden die de doorlooptijd van design naar eindproduct

aantekeningen gemaakt van de uitkomsten, zodat de gesprekken een

verkorten. Daar komt bij dat sommige technologieën zo nieuw zijn dat

vervolg kunnen krijgen. FHI en ASML beraden zich binnenkort op

daarvoor nog geen beproefde testmethode bestaat. Drie toeleveranciers

eventuele vervolgstappen op deze eerste conferentie. Mogelijk komen

hadden het lef om, in reactie op de ASML-uitdagingen, voor hun

ook andere thema’s in aanmerking voor een dergelijke aanpak.

Daarnaast is er vanuit FHI contact met een aantal grote OEM-bedrijven die interesse hebben getoond in een soortgelijke aanpak. Voor alle aanwezigen was de door ASML opgestelde roadmap ‘needs for the coming years’ beschikbaar. (zie figuur bij dit artikel). Een bijbehorende inventarisatielijst geeft aan per technologie wat de ‘targets’ zijn voor ASML en in welk kwartaal van welk jaar elk gedefinieerd target moet zijn gehaald. Belangstellenden die niet aanwezig waren, kunnen de roadmap en bijbehorende inventarisatielijst opvragen bij FHI, Andrea Boersema, telefoon (033) 4657505, e-mail [email protected]. "ASML-developer Andre van Nes actief in discussie met toeleveranciers over technologie voor de komende jaren"

Nederlandse Elektronicabranche bekrachtigt samenwerking met Chili De Nederlandse brancheorganisatie voor Industriële Elektronica heeft een samenwerkingovereenkomst gesloten met haar Chileense counterpart AIE. Vice-voorzitter Dick Rakhorst van de Nederlandse FHI-branche tekende op woensdag 4 april in de Jaarbeurs Utrecht een ‘co-operation agreement’ samen met Antonio Manterola, die optrad namens de Chileense brancheorganisatie. Beide organisaties kwamen overeen dat zij de contacten tussen de aangesloten bedrijven systematisch gaan bevorderen.

De ondertekening van de overeenkomst vond plaats tijdens de beurs

heeft inmiddels een bureau ingericht in de Chileense Ambassade in Den

Electronics & Automation 2001. De Chileense branche was op de

Haag en ziet de elektronicabranche als speerpunt om via Nederland aan

Nederlandse beurs vertegenwoordigd met een stand waarin de Chileense

te haken bij de economische en technologische ontwikkelingen in

bedrijven zich presenteerden.

Europa.

Gesteund door de Chileense ambassadeur in Nederland, Christian Toloza, vroegen de AIE en de aanwezige Chileense bedrijven aandacht voor de mogelijkheden om via investeringen in het Zuidamerikaanse land de winstgevendheid van Nederlandse bedrijven te vergroten. Protonic Holland in Hoorn is een van de Nederlandse pionierbedrijven die al een vruchtbare samenwerking hebben via een eigen productievestiging in Chili. Kees Groeneveld, manager van de Nederlandse brancheorganisatie voor Industriële Elektronica, bevestigde dat men wil voortborduren op de eerste positieve ervaringen. De informatie-uitwisseling tussen beide landen zal worden geïntensiveerd. Bij voldoende belangstelling bij de bedrijven, kan een ‘fact finding’ missie worden opgezet voor Nederlandse ondernemers, die de mogelijkheden in Chili nader willen verkennen. De export- en investeringsbevorderingsorganisatie Pro Chile

Antonio Manterola en Dick Rakhorst tekenen ‘co-operation agreement’.

Waardering, stimulering en ledengroei Balans van kennis en van gerealiseerde technologie is nog te weinig gemeengoed. Waardering voor (gedeeltelijk) gerealiseerde ontwikkelingen op het gebied van sensortechnologie, is essentieel voor het benutten van de mogelijkheden van sensortechnologie ontwikkelingsbedrijven. Bij onderwaardering wordt te weinig of niet geïnvesteerd, waardoor kansen blijven liggen. Vandaar dat de leden van de Sensor Technologie Club tijdens een vergadering op 12 april bij TNO in Delft, volledig de volgende stelling hebben onderschreven: ‘Onderwaardering van gerealiseerde sensorontwikkeling op de balans ontmoedigt verdere ontwikkeling’.

Waardering van sensortechnologieontwikkeling is een belangrijke stap

op het feit dat TNO niet af te rekenen is op resultaat, het niet altijd

voor het aantrekken van financiering. Immers, een balans is voor

reproduceerbaar zijn van onderzoeksresultaten en de ondanks zeker niet

kredietverschaffers belangrijke informatie en sterk bepalend of (extra)

lage tarieven.

financiering wordt verleend. Siemon Smid van Price Waterhouse

Nadat ze geconfronteerd waren met de kritiek van de STC-leden, gaven

Coopers kwam speciaal naar de Sensor Technologie Club-vergadering

de aanwezige TNO’ers (de heren Gubbi, Kruien en Pasman) een toelich-

om uit te leggen hoe waarderingen op de balans tot stand komen. Aan

ting. Daarbij kwam onder andere aan de orde dat de algemene voor-

de ene kant kun je denken aan financiële waardepapieren waardoor de

waarden van TNO opgesteld zijn om te voorkomen dat algemeen

waardering op de balans meestal duidelijk is; anderzijds kun je denken

toepasbare kennis wordt afgeschermd door een bedrijf en dat TNO

aan de waardering van kennis op de balans.

kennis die op één plaats is ontwikkeld, nergens meer zou kunnen

In de vergadering is een indeling gepresenteerd in moeilijkheidsgraden

toepassen. TNO bleek bereid tot een oplossing te komen. Gubbi van de

van waardering van kennis, waarbij kennis in de hoofden van mensen

raad van TNO, nam het initiatief om met een werkgroep van de STC

het moeilijkst te waardering is en eigenlijk niet is om te zetten naar een

verder te praten. Inmiddels zijn de voorbereidingen hiervoor in gang

bedrag op de balans. Industrieel eigendom is wel redelijk eenvoudig te

gezet.

waarderen. In de vergadering zijn vanuit de ledenkring een aantal positieve ontwikDe sensortechnologieontwikkeling die aan TNO is uitbesteed, wordt in

kelingen gemeld. Zo blijkt steeds meer dat het netwerk dat de Sensor

de algemene voorwaarden van TNO geclaimd. Dat is een van de kritiek-

Technologie Club biedt, voor leden zijn vruchten afwerpt omdat aanvra-

punten die de STC-leden hebben op TNO. Daarnaast hebben ze kritiek

gen van sensorontwikkeling direct doorgestuurd worden naar al de leden. Een eerste resultaat hiervan is dat een van de leden met een medisch onderzoeksinstituut gekomen is tot een sensor waarmee door een simpele blaastest tuberculose aangetoond kan worden. Essentieel voor ontwikkelingslanden waar het vaak niet mogelijk is om zaken enkele weken op kweek te zetten om te bepalen of er sprake is van tuberculose.

Stimulering sensorindustrie In samenwerking met het sensorplatform van technologie stichting STW werkt de Sensor Technologie Club aan een plan voor stimulering van de sensorindustrie, gericht op wetenschappelijk onderzoek. Het plan wordt de komende tijd met het bestuur van STW en met het ministerie van Economische Zaken besproken. ASML en Bronkhorst HI Tech Scantech zijn een aantal bedrijven van de Sensor Technologie Club die aan het plan bijgedragen hebben in de vorm van wat voor sensorontwikkelingsprojecten juist voor hen relevant zouden zijn en die binnen het kader van het plan passen.

Frans Gubbi, Raad van bestuur van TNO, verrast door eensgezinde kritiek leden Sensor Technologie Club

DEVELOPMENT CLUB

BEZOEKT

KROHNE ALTOMETER

Het beleid van de Development Club om de contacten met OEM’ers en met mainsuppliers te versterken, krijgt steeds meer vorm. Behalve de betrokkenheid van de DevClub bij de ASML-conference van 17 mei (zie elders in deze uitgave) was er de afgelopen periode ook een succesvolle kwartaal-ledenmeeting bij Krohne Altometer in Dordrecht.

Behalve de leden van de Development Club, waren voor de kwartaalbij-

diverse aanknopingspunten op voor gesprekken tussen leden over

eenkomst in Dordrecht op 25 april ook de leden van de Sensor

toekomstige mogelijkheden voor samenwerking.

Technologie Club uitgenodigd. Als stuurgroeplid van de sensorclub trad R&D-manager Jankees Hoogendoorn, samen met zijn collega Rudi

Eerste recidivist

Matthijssen op als gastheer.

Niels Malotaux was het eerste DevClub-lid dat voor de tweede maal de Mythos wisseltrofee ontving. Winnaar van de vorige keer, Herman Tuininga, vond zijn korte presentatie de beste. Malotaux wist te rapporteren dat zijn ‘kwaliteit op tijd- methodiek’ nu zodanig aanslaat dat bedrijven beginnen te zien hoeveel geld hen dat oplevert in de rationalisatie van hun ontwikkelproces.

Zeilfestijn De

eerstvolgende

meeting

van

de

Development Club staat gepland op 29 juni, een zeildag in Friesland. Wegens het succes van vorig jaar wordt deze dag ook nu georganiseerd door Simon Bootsma. De grootste flowcalibratie-installatie ter wereld bij Krohne Altometer

Behalve de introductie op de flowmeet-technologie die bij Krohne Altometer in Dordrecht wordt ontwikkeld en tot producten wordt verwerkt, was er ook een rondleiding door de productie. Eén van de hoogtepunten daarbij vormde de enorme calibratie-installatie waarover het bedrijf beschikt, de grootste ter wereld in zijn soort! Behalve de productie- en test/calibratie-afdelingen, beschikt het bedrijf in Dordrecht over een R&D-groep van meer dan dertig researchers en engineers. De kennismaking met de DevClub was interessant omdat Krohne zich realiseert nooit alle R&D in eigen huis te kunnen doen.

Commercialiseren van productontwikkeling Eén van de sprekers in de meeting was Rolf de Boer, van sensorbedrijf Smartec. "Als klein bedrijf moet je je vinding nooit ter octrooiering aanbieden", en: "Banken en participatiemaatschappijen moet je als klein bedrijf nooit vertrouwen", waren twee van de stellingen die hij op grond van eigen ervaringen verdedigde. Met veel verve hield hij een betoog dat bij diverse aanwezigen herkenning teweegbracht. Het rondje ‘nieuws uit eigen keuken’ en de ‘be proud and show it’-presentaties leverden weer

Herman Tuininga draagt de Mythos wisseltrofee over aan Niels Malotaux

Industrial Business Conference 2001 tweemaal zo groot als voorgaande editie Openheid, spontaniteit, en gezelligheid kunnen heel goed samengaan

kunnen komen. Een probleem daarbij is goed te bepalen wat ‘transparante

met ‘business wise’ opereren. Dat bleek tijdens de tweede editie van de

informatie’ is. Wat voor de een informatie is, kan een ander alleen lezen als

Industrial Business Conference op 16 mei in De Kuip in Rotterdam.

‘data’ waarin hij geen structuur herkent.

Het thema ‘Process control en business IT wie stuurt wie?’ maakte vooraf al veel tongen los. Zowel de deelnemende system integrator en

Prima uitvoering

business IT bedrijven als de plantowners, dienden een flink aantal goed

De organiserende FHI-platforms Industrial System Integrators en

doordachte stellingen in. De intensieve discussies naar aanleiding van

Industrial Business Solutions en hun branchemanager Leo Oosterveen

deze stellingen leverden opmerkelijke uitspraken op. De setting leende

keken na afloop tevreden terug op een zeer succesvolle Industrial

zich daar goed voor: kleinschalige besloten rondetafelgesprekken, waarin

Business Conference 2001. De Meeting Plaza, waar 22 bedrijven zich

de plantowners steeds konden blijven zitten en de leveranciers elk van de

presenteerden, trok ongeveer 200 bezoekers, tweemaal zoveel als de

drie rondes wisselden.

editie van 2000 in Eindhoven. Aan de besloten Ronde Tafel Conferentie

‘ERP-systemen die bedrijfsprocessen dicteren, dienen te worden ge-

namen zo’n 25 plantowners en veertien leden van de platforms ISI en

SAPpoteerd’, was een van de meest opmerkelijke uitspraken. De discussie

IBS deel. In de middag werden projectervaringen gepresenteerd door zes

ging vooral in op de balans die er moet zijn tussen de noodzaak specialis-

verschillende plantowners: Aviko, Cargill, Kuwait Petrol, Schiphol

men te ontwikkelen en toe te passen bij de verschillende vormen en

Aircraft Fuel Supply, Forbo Krommenie en PPG Coatings. Als afsluiter

niveaus van industriële bedrijfsprocesautomatisering aan de ene kant en

van de dag vond de presentatie voor de pers plaats van het e-business

samenwerking die tussen de disciplines nodig is aan de andere kant.

readiness onderzoek dat FHI in samenwerking met USPI heeft uitge-

Enerzijds werd fel van leer getrokken met de uitspraak "Te veel leveranciers

voerd in het kader van het STEP-awareness programma. Daaruit bleek

trachten overal verstand van te hebben en alle behoeften van de plant-

dat de keten van bedrijven die procesinstallaties realiseert, heel veel doet

owner in te vullen, schoenmakers moeten bij hun leest blijven." Anderzijds

aan elektronische gegevensopslag en uitwisseling, ook al gaat dat nog

vond men dat samenwerking tussen Business IT en Process Control een

nauwelijks via gestandaardiseerde systemen.

heel belangrijke, zo niet de belangrijkste, voorwaarde is voor een succesvolle verticale integratie. Met de opmerking "Je kunt heel lang gelukkig zijn

Conclusies en vervolg

zonder MES-laag", zette een plantowner iedereen weer met beide benen op

De uitwerking van de conclusies van de Ronde Tafel Conferentie komt

de vloer. Om over na te denken en mee aan de slag te gaan was de

beschikbaar voor de deelnemers aan de conference en in beknopte vorm

uitspraak: "We hebben geen denkstructuur om het belang van verticale

ook op de FHI-website. Een van de conclusies was dat het onvermijdelijk is

integratie goed te kunnen definiëren en vast te stellen."

verder te werken aan een modelaanpak voor integratieprojecten, wil je de

Uit de discussies kwam heel helder naar voren hoe bepalend het is vanuit

specialistische disciplines verder kunnen uitdiepen en die tegelijk effectief

welke positie iemand naar integratie van bedrijfsprocesautomatisering kijkt.

en efficiënt laten samenwerken. Deze uitkomst geeft de platforms ISI en

Plantowners zijn verschillend van aard. Binnen de bedrijven bestaan heel

IBS een steun in de rug bij het werk

verschillende verantwoordelijkheden, met verschillende referentiekaders.

dat al was gestart in deze richting.

Hetzelfde geldt voor leveranciers. De conclusie dat je de branche waarin je

Daarnaast speelt de geconstateerde

werkt en de discipline waarin je je specialisme vindt, moet kennen, was

roep om evenwicht tussen specialisatie

steekhoudend. Daarover communiceren is belangrijk om tot resultaat te

en ‘totaalconcepten’ in op het recent gestarte ‘clusteroverleg’ binnen de branche Industriële Automatisering. Inmiddels is in dat overleg het ‘rolmodel’-concept ontwikkeld, waarin een technologiebackbone met satellietringen van dienstverlening op verschillende niveaus is gedefinieerd. Ook dat initiatief wordt voortgezet. De

Frits Boddeman, bestuurslid van het platform ISI, werd tijdens de Industrial Business Conference in het zonnetje gezet. Vanaf het begin van de Ronde Tafel Conferenties is Boddeman steeds nauw betrokken bij de organisatie.

volgende

Conference

Industrial staat

Business

gepland

volgend jaar, mei 2002.

voor

Plantowners die deelnamen aan de Ronde Tafel Conferentie Aircraft Fuel Supply B.V. Akzo Organon Astra Faam Avecia NeoRessins B.V. AvestaPolarit Processing B.V. Aviko Cerestar Benelux Corus DSM Engineering – Stamicarbon EJA International European Oil Cargill Joh. Enschede Amsterdam KAO Chemicals GmbH Kuwait Petroleum Europoort B.V. Lyondell Chemicals Ltd. Rijkswaterstaat Directie Zeeland Schokindustrie Zwijndrecht Shell Nederland Raffinaderij Stork GLT TotalFinaElf E & P Nederland B.V. Uniqema Xerox Manufacturing B.V.

Tom Fransen opent practicum SBC Elsevier Op 11 juni opent de voorzitter van de Nederlandse Brancheorganisatie

Op de dag van de opening, op 11 juni, zijn alle leden van de branche

voor Industriële Automatisering, Tom Fransen, het nu gecompleteerde

uitgenodigd om het practicum te komen bekijken. Voor meer

practicum ‘Meet- & Regeltechniek’ van SBC Elsevier in Zwijndrecht.

informatie en/of aanmelding via e-mail: [email protected].

Het betreft de praktijksimulator voor opleidingsdoeleinden die Elsevier tijdens Het Instrument 2000 al grotendeels op de beursvloer toonde. De installatie is nu compleet en bestaat uit een continu en een batchproces met alle instrumentatie, met veldbussystemen, een industrieel DCS besturingssysteem en drie operatorstations. Het nieuwe practicum is volledig mobiel. Het nieuwe opleidingstraject, waarvan de eerste modules al enige tijd geslaagde cursisten afleveren, is opgezet naar aanleiding van een onderzoek dat de FHI-branche Industriële Automatisering enige jaren geleden liet uitvoeren en dat mismatches aan het licht bracht tussen de bestaande opleidingen en de behoeften bij de bedrijven. Bestuur en management van de branche zijn steeds betrokken bij de ontwikkeling en uitvoering van de opleidingen.

Focus on flow Op 31 oktober en 1 november 2001 vindt in de Blokhoeve in Nieuwegein de Flow Show plaats. De Flow Show is een ‘miniInstrument’ met een meeting plaza en een lezingenprogramma speciaal gericht op flow meting en flow control. Het is de bedoeling dat op deze dagen de specialisten vanuit het aanbod van flowtechnieken de applicatie-engineers ontmoeten uit de verschillende toepassingsgebieden.

Ontwikkelingen, vernieuwingen en ervaringen in flow meting en flow

Functiegroepen waar de Flow Show zich op richt:

control zullen aan de orde komen in een lezingsprogramma,

• Productie, technisch- en onderhoudsmanagers uit de (semi) proces-

discussiesessies en in een kleinschalige productshow. Onderwerpen

industrie

waarop zal worden ingegaan zijn flow meetprincipes, data-acquisitie,

• Projectmanagers voor industriële automatisering projecten

diagnose, plant-functionaliteit, plant performance, maintenance en

• Inkopers van equipment

cost of ownership.

• Product- en systeemontwikkelaars • Systeem integratie engineers

De Flow Show richt zich op de volgende industrieën: • Voedingsmiddelenindustrie

De Nederlandse brancheorganisatie voor Industriële automatisering

• Petro chemische industrie

organiseert deze Flow Show samen met International Users’ Association

• Waterleiding- en waterzuivering-

WIB. Het lezingenprogramma is inmiddels in voorbereiding. ABB,

bedrijven

Bronkhorst HI Tech, CenS Micro-electronics, Emerson Process

• Offshore / olie- en gaswinning

Management, Endress + Hauser, Krohne Altometer, het Nederlands

• Papier- en Pulpindustrie

Meet Instituut, Samson Regeltechniek en Duranmatic hebben al te

• Installatiebureaus

kennen gegeven lezingen te willen verzorgen. Daarnaast komt er een

• Elektronica-industrie

aantal lezingen van toepassers van flow meet- en regelsystemen.

• Machine- en apparatenbouw Belangstellenden kunnen contact opnemen met FHI, Pamela Kok, telefoon (033) 4657507, e-mail [email protected].

Cluster Veldinstrumentatie gaat confrontatie aan met klanten Dat een vergadering voor een productstatistiek meer kan zijn dan alleen de nieuwe blik op de marktcijfers, bleek tijdens de laatste drie vergaderingen van het IA-cluster Veldinstrumentatie.

Bij de vergaderingen voor productstatistieken IA zijn de leveranciers van

De presentaties bij de twee voorgaande vergaderingen werden verzorgd

veldinstrumentatie en analyse-apparatuur vertegenwoordigd. Tijdens de

door de heer Angevaare van de NAM en de heer Biesheuvel van Dow

bijeenkomsten worden de algemene cijfers voor de betreffende product-

Benelux / WIB projectteam.

groep getoond en met de deelnemers besproken. Dat levert interessante discussies op.

De reacties van de deelnemers waren zeer positief. Door de presentatie

Nieuw is dat bij Industriële Automatisering de vergaderingen voor

van de spreker over een concreet onderwerp, kunnen de aanwezigen met

productstatistieken tegenwoordig aangevuld worden met een spreker uit

een marktpartij in discussie gaan zonder de druk van direct commer-

de supply-chain van de procesindustrie. Zo gaf de heer Koese van ABB

cieel belang.

Lummus op 21 maart een presentatie over ‘Shorter schedules and cost competiteveness drives integration of the value chain.’ Tijdens deze

Bij andere productstatistieken worden inmiddels vergelijkbare initiatie-

presentatie legde Koese uit hoe ABB Lummus de samenwerking in de

ven opgepakt. Maar tot dusverre heeft alleen de branche Industriële

supply-chain ziet en lichtte hij de visie van ABB Lummus voor de korte

Automatisering ervoor gekozen externe sprekers uit te nodigen.

en middellange termijn uitvoerig toe.

Met FHI naar de ISA-show in Houston

FHI helpt Uneto-installateurs met industriële pc’s

Elk jaar reizen vrij veel FHI-leden naar de Verenigde Staten om de ISA-

Op verzoek van de brancheorganisatie van elektrotechnische installa-

show te bezoeken. Dit jaar is er de mogelijkheid om dat gezamenlijk te

teurs, Uneto, geeft het FHI-bureau ondersteuning bij de organisatie van

doen. Tegen een redelijk tarief organiseert de branche Industriële

een instructiemiddag voor de toepassing van industriële pc’s, pc-based

Automatisering een driedaagse groepsreis naar één van de belangrijkste

control. Op 19 juni is er daartoe een bijeenkomst in het Uneto-gebouw

vakbeurzen in de wereld. Behalve de service van een collectief geregelde

in Zoetermeer, waar zo’n zestig installatiebedrijven worden verwacht.

reis en verblijf in een eersteklas hotel, dicht bij het beurscomplex, het

Een aantal lidbedrijven, ATH, IAL en Kwadraat, levert inhoudelijke

Four Seasons Hotel, waar ook de board van de ISA-organisatie verblijft,

bijdragen, evenals het branchemanagement van FHI. Daarnaast

is er het voordeel van het onderling contact dat wordt bevorderd door

ontvangen alle deelnemers de FHI-uitgave ‘PC-Based Control’, het

het gezamenlijk reizen.

tekstboek dat werd uitgegeven naar aanleiding van het seminar dat FHI

FHI heeft voor 25 personen plaats gereserveerd in het hotel en in het

organiseerde tijdens de beurs Het Instrument 2000.

vliegtuig. Vertrek 10 september 13.52 uur en aankomst terug op Schiphol op 14 september 08.00 uur. De vlucht is rechtstreeks, zodat ter

Het seminar vormde voor Uneto de aanleiding voor het organiseren

plaatse drie dagen doorgebracht kunnen worden. We vliegen met

van de instructiemiddag. Eén van de conclusies van de discussies

KLM/Northwest Airlines. De totale kosten bedragen ongeveer 2800

tijdens Het Instrument was namelijk dat het tot dusverre voor veel

euro per persoon, inclusief hotel. De beschikbare plaatsen worden

installatiebedrijven nog te moeilijk was om industriële pc’s succesvol te

verdeeld in volgorde van aanmelding, zolang er plaats is.

implementeren.

Voor meer informatie en aanmelding: FHI, Andrea Boersema, telefoon

Voor meer informatie: FHI, Kees Groeneveld, telefoon (033) 4657507,

(033) 4657507, e-mail [email protected].

e-mail [email protected].

APC CONFERENCE

IN

DELFT:

Automation in Petro Chemicals De opvolger van de Proces Automatisering dagen, de APC Conference Automation in Petro Chemicals, zal 21 en 22 november 2001 plaatsvinden in het congrescentrum van de TU Delft. Het evenement wordt georganiseerd door de Nederlandse brancheorganisatie voor Industriële Automatisering van FHI. Het lezingenprogramma wordt ingevuld en ontwikkeld in samenwerking met de stichting USPI-NL en International Instrument Users WIB.

Het seminarprogramma heeft tot doel de ontwikkeling van auto-

De show Automation in (Petro) Chemicals is onderdeel van het road-

matiseringoplossingen in de petro chemische industrie te versnellen en

showprogramma van de Nederlandse brancheorganisatie voor

zo bij te dragen aan een hogere effectiviteit en efficiëntie binnen deze

Industriële Automatisering. Het roadshowprogramma vervangt de

industrietakken.

Proces Automatisering Dagen (PA dagen). Het doel is met de gewijzigde

Het lezingenprogramma is een belangrijk onderdeel van de APC

opzet kennis breder in de industrie te kunnen verspreiden door de

Conference. Hier kan de laatste technologie en ervaring met applicaties

drempel om het evenement te bezoeken te verlagen en het kosteloos te

uitgewisseld worden met het oog op efficiëntie en effectiviteit van de

maken voor plantowners. Daarnaast wordt meer dan voorheen

plants in de (petro) chemie. Er wordt naar gestreefd het lezingenpro-

gestreefd naar een ‘meeting of the spirits’, niet alleen in de discussies

gramma zoveel mogelijk in te laten vullen door plantowners.

maar ook in de informele setting op het meeting plaza dat parallel aan het lezingenprogramma plaatsvindt. Dit alles met behoud van het

De STEP-standaard komt bij deze show zeker aan de orde; onder meer

niveau van lezingen en discussies.

wanneer de stand van zaken van STEP in presentaties en wellicht door een aantal demo’s publiek wordt gemaakt. De show past dan ook in het

Belangstellenden kunnen contact opnemen met FHI, Sandra van

proces van bewustmaken van betrokkenen.

Dusschoten, telefoon (033) 4657507, e-mail [email protected].

IA-jaarboek verschenen "Het Jaarboek voor de Industriële Automatisering

en wetenswaardigheden. Het Jaarboek bevat

2001, een naslagwerk, een zoekmedium op papier.

duidelijk gerubriceerde overzichten van

Is dat ouderwets, achterhaald door internet en e-

bedrijven, organisaties en instanties die

business? Geenszins, integendeel, zoals de radio en

binnen het vakgebied een rol spelen; een

de krant een nieuw leven begonnen na de opkomst

volledig overzicht van alle betrokken fabri-

van de tv, zo krijgen het drukwerk en de vakbeurs

kanten en leveranciers, gerubriceerd in

allebei een nieuwe plek naast de websites, portals

hoofdgroepen, elk verdeeld in een aantal

een ‘marketplaces’.

subgroepen.

Net als het ging met de krant en de radio gaat het

De gebruiker kan daardoor snel de juiste

met jaarboeken en vakbeurzen: ze moeten meer

adressen en informatie vinden. Behalve een

dan voorheen met kennis van zaken en zorgvul-

overzicht van adressen en gegevens, bevat

digheid worden gemaakt. Als dat inderdaad

het Jaarboek vaktechnische informatie,

gebeurt, krijgen ze des te meer een eigen functie.

visies en meningen.

Concurreren met dergelijke producten is moeilijker dan met websites van dertien in een dozijn.

Het Jaarboek voor de industriële automati-

Het is de ‘content’ die telt!

sering 2001 is te bestellen via het emailadres [email protected].

Met deze woorden ‘opent’ het Jaarboek voor de industriële automatisering 2001, dat onlangs verscheen. Nog meer dan in de eerste editie van

Het boek kost voor leden ƒ 14,95 exclusief BTW en verzendkosten.

het Jaarboek is dit keer gekozen voor een naslagaanpak, korte teksten

Bij afname boven de 25 stuks wordt een staffelkorting op aanvraag af-

over veel verschillende organisaties en activiteiten met veel verwijzingen

gegeven.

WORKSHOP E-BUSINESS

IN ENGINEERING, SALES

&

PRODUCT SUPPORT:

Voortschrijdende kennis en ervaring vraagt uitwisseling De eerste editie van de cursorische workshop ‘e-business in engineering

De workshop werd ontwikkeld in het kader van het STEP-awareness

& sales support’ heeft veel nieuwe inzichten opgeleverd. Tijdens een

programma, met steun van het ministerie van Economische Zaken.

intensieve workshopdag op 21 mei, droegen niet alleen de docenten

Maar gaande de ontwikkeling kwam de STEP-standaard als zodanig

kennis en ervaring over aan cursisten, maar ook tussen de deelnemers

minder centraal te staan. In de workshop ligt de nadruk op de samen-

onderling was er een uitwisseling van kennis en ervaring en zelfs van de

hang tussen IT-investeringen, de organisatie van bedrijfsprocessen en

cursisten naar de docenten. Deze gang van zaken hing niet alleen samen

standaardisatie van informatie die wordt uitgewisseld. Omdat het initia-

met het karakter van de eerste workshop: het was de pilot-editie waarin

tief vooral is ontstaan vanuit de engineeringomgeving van plantowners,

het ontwikkelde trainingsmateriaal werd uitgetest. Het heeft evenzeer te

concentreerde de cursorische workshop zich vooral op dat traject.

maken met de aard van de materie: die is nog volop en dagelijks in

Inmiddels blijken leden van FHI echter benaderd te worden door plan-

ontwikkeling.

towners vanuit een e-procurement invalshoek. Ofschoon ook binnen de kringen van plantowners de match tussen eprocurement en e-engineering er nog niet is, lijkt het toch voor de leveranciers in de branche industriële automatisering onvermijdelijk dat men zich juist daarop oriënteert. Tijdens de tweede dag van de pilotgroep, op 22 juni, zal hier nader op in worden gegaan, net als in de volgende meer definitieve editie van de workshop. Deelnemers in de pilot workshop zijn: ABB, Bakker & Co, Duranmatic, Endress & Hauser, GMC Instruments,

Honeywell, Samson Regel-

techniek. De volgende workshop staat gepland voor oktober/november. Voor meer informatie en/of inschrijving: FHI, Paul Petersen, telefoon (033) 4657507, e-mail [email protected].

Algemene Ledenvergadering IA De Algemene Ledenvergadering van de Nederlandse brancheorganisatie voor Industriële Automatisering, vindt plaats op dinsdag 26 juni in Fort Voordorp te Utrecht. De ontvangst is vanaf 13:00 uur. Tijdens deze vergadering komen de volgende punten aan de orde: bestuursverkiezing, brancheactiviteiten, E-procurement, discussie rond WAO en werkgeversaansprakelijkheid. Vanzelfsprekend is er uitgebreid gelegenheid tot onderling contact: netwerken.

Nieuws

E-engineering bij procesinstallaties komt op gang Bedrijven die procesinstallaties realiseren, zijn bereid te investeren in e-business en e-engineering. Maar zij zetten die bereidheid nog weinig om in doelgerichte implementatieprojecten. Met name de noodzaak om te komen tot standaardisatie van opslag en uitwisseling van product- en projectgegevens wordt wel gezien, maar vertaalt zich tot nu toe slechts in beperkte mate in concrete investeringsplannen. De investeringen zijn nog te eenzijdig gericht op het aanschaffen van hardware en software producten.

Deze conclusies maken deel uit van

dusverre slechts ongeveer een kwart

de rapportage van een onderzoek

daar ook daadwerkelijk mee aan de

dat de Nederlandse brancheorgani-

slag te zijn. Geen van de bedrijven

satie voor Industriële Automa-

blijkt zich illusies te maken dat het

tisering en de Vereniging USPI-NL

standaardisatiewerk in dit traject

recentelijk hebben laten uitvoeren

ooit volledig ‘af ’ is.

onder bedrijven die actief zijn bij de engineering en realisatie van instal-

De betrokken organisaties zien de

laties voor de process en power

uitkomsten van het onderzoek

industry in Nederland. Het onder-

enerzijds als een bevestiging dat het

zoek werd gedaan in het kader van

STEP-awarenessprogramma van de

een ‘Awareness programma’ waarin

afgelopen jaren wortel geschoten

werd samengewerkt tussen USPI-NL

heeft. Anderzijds interpreteert men

(Uitgebreid Samenwerkingsverband

de uitkomsten als een stimulans om

voor de Proces Industrie), VNCI, de

na ‘awareness’ nu ook ‘interest’ en

FHI-branche voor Industriële Auto-

‘desire’ te kweken bij bedrijven. De

matisering

FME-CWM. Bij

baten, die zich vooral vertalen in

honderdzestig bedrijven, plantow-

nieuwe mogelijkheden en het voor-

ners, engineering contractors en

komen van onbeheersbaarheid van

equipment vendors werd nagegaan

informatie, zullen nu langzaam

in hoeverre zij bereid zijn tot en

zichtbaar gemaakt gaan worden,

voorbereid zijn op de implementa-

waardoor het voor bedrijven duide-

tie van e-business en e-engineering

lijker wordt hoe investeringsplan-

bij de realisatie en het operationeel

nen het beste opgezet en uitgevoerd

gebruik van procesinstallaties. De

kunnen worden.

en

uitkomsten van het onderzoek werden gepresenteerd ter gelegen-

USPI-NL en FHI bieden in dit

heid van de Industrial Business Conference van FHI, op 16 mei in De Kuip in Rotterdam.

traject,

in

samenwerking

met

Elsevier Opleidingen enkele cursorische workshops aan. Samen met andere brancheorganisaties wordt nu gewerkt aan een stappenplan om

Uit het onderzoek bleek dat bedrijven vooral tot implementatie van

te komen tot implementatie van e-engineering systemen in de complete

e-engineering worden gemotiveerd als het kan worden gebruikt in de

realisatie- en onderhoudsketen van procesinstallaties. Beide organisaties

relatie met de klant. In de onderzochte supply chain is die klant de

zijn van plan om het nu uitgevoerd onderzoek over enige tijd te herha-

plantowner of de engineering contractor. Concreet aanknopingspunt

len om daarmee te kunnen monitoren welke voortgang er bij de

om te investeren is vaak de aanschaf van een PDM-systeem (Product

bedrijven wordt gemaakt en in hoeverre de gepleegde stimulerings-

Data Management). De helft van de bedrijven blijkt al een dergelijk

inspanningen resultaat opleveren.

systeem in huis te hebben. Hoewel meer dan de helft van de onderzochte

Onderzoekrapportage is opvraagbaar bij FHI, Paul Petersen, e-mail

bedrijven bekend is met de STEP-standaardisatiemethodiek, blijkt tot

[email protected].

MID-richtlijn

General Asembly CECIP

Ook de leden van de VLW hebben eind februari deelgenomen aan de

Op 25 mei vond in Bratislava de General Assembly van de CECIP plaats.

workshop MID die FHI in samenwerking met NMi heeft georganiseerd.

Hierbij waren ook enkele bestuursleden van de VLW aanwezig. Tijdens

De opmerkingen van de VLW-leden over het deel Automatische Weeg-

deze algemene ledenvergadering zijn de CECIP-leden akkoord gegaan

instrumenten van de Richtlijn, zijn toegezonden aan het ministerie van

met de kandidatuur van de VLW voor het organiseren van de General

Economische Zaken én aan de CECIP.

Assembly in 2002. Deze bijeenkomst zal plaatsvinden op 10 en 11 mei

Momenteel vindt door de Europese Commissie, onder andere als gevolg

2002. Wij hopen tijdens dit internationale congres veel VLW-leden te

van de vele commentaren van leveranciers en keuringsinstituten vanuit

kunnen verwelkomen. Hierbij wordt u in de gelegenheid gesteld kennis

allerlei Europese landen, een herziening plaats van de concept Richtlijn

te maken en van gedachten te wisselen met uw Europese collegae. Noteer

MID. Uiteraard houden wij u op de hoogte van de voortgang in deze.

de data vast in uw agenda! De locatie en het programma worden tijdens de najaarsvergadering van de VLW bekend gemaakt.

Hoge respons VLW-leden brancheonderzoek De VLW-leden hebben tot nu toe massaal gehoor gegeven aan de drin-

Omzet verdeeld naar afzetmarkt en omzet verdeeld naar productgroepen

gende oproep van het VLW-bestuur om gegevens voor het Brancheonderzoek 2000/2001 aan te leveren. Inmiddels heeft 85 procent van de VLW-leden de gegevens retour gestuurd. Op basis van deze hoge respons kan de rapportage voor de weegbranche met een grote mate van nauwkeurigheid worden weergegeven. De verwachting is dat de resultaten in juni/juli 2001 gepresenteerd kunnen worden. Uiteraard komen deze resultaten ook tijdens de eerstvolgende ledenvergadering van de VLW op 14 november 2001 aan de orde. Vooruitlopend hierop heeft het bestuur van VLW bijgaande, zeer globale, eerste resultaten vrijgegeven (zie figuren): Opvallend zijn de percentages die aangeven hoe dominant het aandeel afzet in de industrie is en hoe ruim het omzetaandeel is dat wordt gerealiseerd door de verkoop van ‘onderdelen’ voor weeginstallaties. Daarbij moet in ogernschouw worden genomen dat het gaat om de totale omzet van de Nederlandse bedrijven die bij VLW zijn aangesloten, dus inclusief export.

Beurzen/evenementen Op de internetsite van de Nederlandse brancheorganisatie voor Laboratorium Technologie (www.fhi.nl/lt) staat onder de button ‘Evenementen’ een overzicht van relevante nationale en internationale Laboratorium Technologie-evenementen die de komende periode zullen plaatsvinden. Graag houden wij dit overzicht compleet en up to date. Aanvullingen kunnen dan ook aan ons doorgegeven worden: FHI, Nederlandse brancheorganisatie voor Laboratorium Technologie, Marina van den Berg, e-mail [email protected].

Roadshow Biotech 2001 Op verzoek van een aantal leden, verenigd in het Cluster Biotechnologie, vindt op 9, 10 en 11 oktober 2001 de ‘Biotech Roadshow 2001’ plaats. Inmiddels hebben ruim twintig leden van het Cluster Biotechnologie aangegeven geïnteresseerd te zijn in deelname aan de Biotech Roadshow.

De Biotech Roadshow vindt in principe plaats

beperkte expositie-

op de volgende locaties:

ruimte van de gekoLeden Cluster Biotechnologie (mei 2001):

• 9 oktober 2001: Universiteit Leiden, Gorlaeus Laboratoria (omloop 1e etage), Einsteinstraat 55, Leiden • 10 oktober 2001: St. Radboud Ziekenhuis Nijmegen, Auditorium • 11 oktober 2001: Universiteit Maastricht, Universiteitssingel 50, Maastricht Tijdens deze Biotech Roadshow 2001 worden specifieke apparatuur, disposables en reagentia voor laboratoria van biotechnologische en onderzoeksinstellingen

gepresenteerd.

Het

programma zal bestaan uit: immunologie, moleculaire biologie, weefselkweek, celbiologie, microbiologie en pathologie. Inmiddels zijn alle voorbereidingen voor de roadshow in volle gang. De inschrijfformulieren zijn inmiddels aan alle leden van het Cluster Biotechnologie verzonden. In verband met de

zen locaties geldt

AMERSHAM PHARMACIA BIOTECH APPLIED BIOSYSTEMS B.V. BD B.V. BECKMAN COULTER NEDERLAND B.V. BEUN-DE RONDE B.V. BIO-RAD LABORATORIES B.V. BOOM B.V. BRUKER NL NV CORNING B.V. DEN HARTOG SCIENTIFIC BV DIJKSTRA VEREENIGDE BV DIONEX BV GREINER B.V. HCI CRYOGENICS BV INVITROGEN/LIFE TECHNOLOGIES ITK DIAGNOSTICS B.V. LAB SERVICES MERCK EUROLAB B.V. MICROMASS B.V. MICRONIC B.V. NEW BRUNSWICK SCIENTIFIC BV OXOID B.V. RICHARD VAN SEENUS TECHNOLOGIES B.V. SANBIO B.V. SANYO GALLENKAMP B.V. SHIMADZU BENELUX SIGMA ALDRICH CHEMIE B.V. SNIJDERS SCIENTIFIC SOPACHEM B.V. STRATAGENE EUROPE WESTBURG B.V.

inschrijving op basis van volgorde van binnen-

Voor meer informatie: FHI, Marina van den Berg/Ronald Bakker, e-mail [email protected].

Instrument.

komst van de inschrijfformulieren. Het uitgangspunt van de brancheorganisatie is dat een eventueel te organiseren roadshow complementair moet zijn aan het tentoonstellingsevenement

Het

Instrument

Laboratorium

Technologie. Een roadshow kan dan ook uitsluitend betrekking hebben op specifieke en specialistische thema’s/deelsegmenten van de branche. FHI vindt het van belang om – als een cluster binnen de brancheorganisatie dat wenst – behalve een specialistische profilering van een aantal bedrijven in een specifiek deelsegment, ook een breed platform van de gehele branche Laboratorium Technologie aan de klanten te kunnen presenteren, door middel van Het

Roadshow ‘Innovatieve Analyse Technieken’ De deelnemende leden aan de productstatistiek Analytische Instrumenten hebben de brancheorganisatie verzocht na te gaan of er binnen het cluster Analytische Instrumenten interesse is om voor de leveranciers van Analytische Instrumenten een roadshow te organiseren.

Tijdens een eerste brainstormsessie begin mei 2001 bleek hiervoor ruime

nemers aan de productstatistiek

belangstelling te bestaan. Besloten is dan ook een Roadshow ‘Innovatieve

Analytische Instrumenten ook

Analyse Technieken’ te organiseren. Die roadshow zal plaatsvinden op

leveranciers

(onder voorbehoud van beschikbaarheid van de verschillende gewenste

Instumenten die op dit moment

locaties):

(nog) niet deelnemen aan de

• 30 okt. 2001: Universiteit Groningen, Faculteit Medische Wetenschappen

productstatiek Analytische In-

• 31 okt. 2001: Vrije Universiteit Amsterdam, De Boelelaan

strumenten,

• 1 november 2001: Universiteit Eindhoven

deel te nemen aan de Roadshow

De deelnemers aan het cluster en de productstatistiek Analytische

Innovatieve Analyse Technieken.

Instrumenten hebben inmiddels een inschrijfformulier voor de road-

Voor meer informatie: FHI,

show ontvangen. De voorbereidingen voor het reserveren van de loca-

Nederlandse brancheorganisatie

ties, het ontwerp van de uitnodigingsbrochure, posters, advertenties in

voor

universiteitsbladen, bezoekersmailingbestanden, persbericht, het ont-

logie, Marina van den Berg

wikkelen van een speciale internetpagina, etcetera zijn in volle gang.

/Ronald Bakker, e-mail

Als er op de diverse locaties voldoende ruimte is, zijn behalve de deel-

[email protected].

van

Analytische

uitgenodigd

Laboratorium

om

Techno-

ABB bv div. Automation Agilent Technologies BV Applied Biosystems Applikon B.V. Beckman Coulter Nederland B.V. Bio-Rad Laboratories B.V. Bruker Nederland NV Dionex B.V. Foss Benelux B.V. Interscience B.V. Mettler-Toledo B.V. Micromass PerkinElmer Instruments Separations Analytical Instruments Shimadzu Benelux TA Instruments N.V. Technex B.V. Thermo Optek B.V. Thermo Finnigan BV Varian B.V. Waters Chromatography B.V.

Algemene Ledenvergadering Laboratorium Technologie Op donderdag 17 mei 2001 vond de Algemene Ledenvergadering van de Nederlandse brancheorganisatie voor Laboratorium Technologie plaats in Diergaarde Blijdorp in Rotterdam. Voorafgaand aan de Algemene Ledenvergadering waren alle leden in de gelegenheid gesteld de dierentuin te bezoeken. De Algemene Ledenvergadering vond plaats midden in het Oceanium van Diergaarde Blijdorp, met uitzicht op de onderwaterwereld.

Tijdens het huishoudelijk gedeelte werd de jaarrekening 2000 gepresen-

‘E-business binnen de gezondheidszorg’. Tevens is in het brancheonder-

teerd inclusief de accountantsverklaring. Door de Algemene Leden-

zoek het thema ‘e-business’ meegenomen in de vraagstelling en hebben

vergadering werd aan de penningmeester en het bureau decharge verleend

binnen alle vier de FHI-branches brainstormsessies rondom dit onderwerp

over het jaar 2000. Vervolgens kwam de bestuurssamenstelling aan de orde,

plaatsgevonden.

waarbij de heren W. Snijders en J. van Burg unaniem werden herkozen als bestuurslid. De heer P.A. Kruijt, mede-directeur van HCI Cryogenics B.V.,

Trendonderzoek

werd unaniem gekozen tot nieuw bestuurslid van de brancheorganisatie.

Paul Petersen en Jan van Burg deden verslag van de resultaten van het

Het bestuur van de Nederlandse brancheorganisatie voor Laboratorium

trendonderzoek 2000 en deden een eerste uitspraak over de resultaten van

Technologie bestaat nu uit de volgende bestuursleden: de heer W.P.

het brancheonderzoek 2000. Tevens liet Petersen zien wat de invloed van

Hazewinkel, Thermo Finnigan B.V. (voorzitter); de heer G. Kos, Salm en

de (onnauwkeurigheid bij) respons is op de resultaten. Per 15 mei 2001 is

Kipp B.V. (vice-voorzitter/penningmeester); de heer W. Snijders, Snijders

na veelvuldig rappelleren, een onnauwkeurigheid behaald van slechts 5

Scientific B.V. (voorzitter tentoonstellingscommissie); mevrouw M.

procent. Een inschatting van de omzet Laboratorium Technologie laat een

Schreijer, Bio-Rad Laboratories B.V.; de heer J. van Burg, Applikon B.V.; de

bedrag zien van circa ƒ 2,2 miljard. De uitgebreide resultaten en analyse

heer P.A. Kruijt, HCI Cryogenics B.V.

van het brancheonderzoek zullen naar verwachting na de zomer beschik-

Ten aanzien van HET Instrument 2002 werd gemeld dat de tentoonstelling

baar zijn. Tijdens een informele ledenbijeenkomst later dit jaar zal Petersen

zal plaatsvinden van 4 tot en met 8 november 2002 in de Jaarbeurs te

deze resultaten presenteren. Daarnaast stelt Petersen een andere aanpak

Utrecht. Op dit moment loopt het vormgevingsproces en rond de zomer

voor van het trendonderzoek: Uitsplitsing – evenals in brancheonderzoek

zal een flyer in de markt worden gezet. De tentoonstellingscommissie

– in verschillende productgroepen; Algemene Laboratorium Apparatuur;

Laboratorium Technologie bestaat uit: Willem Snijders, Snijders Scientific

Algemene Laboratorium Verbruiksartikelen; Analytische Instrumenten;

(voorzitter); Margreet Schreijer, Bio-Rad Laboratories; Mike Klinkenberg,

Sterilisatie- en Reininigsapparatuur; Laboratorium Weegapparatuur;

Beun-De Ronde; Willem van Raalte, Da Vinci Europe; Diko Strietman,

Laboratorium Meubiliair; LIMS; Diagnostica; Biotechnologische Appara-

Clean Air Techniek.

tuur; Optische Instrumenten. Een definitief voorstel hierover zal eveneens tijdens de volgende ledenbij-

FHI E-business koers

eenkomst worden gepresenteerd.

Luc Knaven gaf tijdens zijn presentatie een overzicht van de stand van zaken van het TechoBase-project. TechnoBase, door FHI ontwikkeld, is in

WAO-problematiek

augustus 2000 officieel van start gegaan en in de markt gezet als het zake-

Na de pauze vond het openbare gedeelte plaats. Gezien de signalen die wij

lijke ontmoetingspunt voor Industrie, Gezondheidszorg, Research en

de laatste maanden vanuit de ledenkring hebben ontvangen met betrek-

Onderwijs. Van augustus 2000 tot mei 2001 zijn er 801.560 hits geweest;

king tot de WAO-problematiek, was het openbare gedeelte gewijd aan

het aantal unieke bezoekers ligt op 32.152. Via de e-mailreactieformulieren

‘Moderne beroepsziekten en aansprakelijkheid werkgever’.

zijn veel positieve reacties ontvangen. Op dit moment telt TechnoBase

De heer B.H.J.J. Kroeze, adviseur medisch-jurische zaken van ArboNed, gaf

nagenoeg honderd deelnemers; dit aantal zal de komende tijd nog verder

een presentatie met als thema ‘Moderne beroepsziekten en de verhouding

moeten toenemen.

Arbodienst en werkgever’. Kroeze gaf een uitgebreide uiteenzetting over de

De leden blijken een informatieve brancheportal als TechnoBase van groot

problematiek van beroepsziekten, met name RSI, die zich voor de werkge-

belang te vinden. Een transactiemarktportal daarentegen is uitdrukkelijk

ver toespitst op de kosten van ziekteverzuim, het risico van instroom in de

geen optie op dit moment. TechnoBase is op dit moment technisch volle-

WAO (kosten PEMBA), productie- en kwaliteitsverlies en de aansprakelijk-

dig gerealiseerd conform het plan van aanpak. De werving van deelnemers

heidsstelling van de werkgever. Met name de aansprakelijkheidsstelling van

en het in de markt zetten van TechnoBase zal gecontinueerd worden.

de werkgever door de werknemer als de aandoening het gevolg blijkt te zijn van het werk, is een hekel onderwerp. De werkgever kan in dat geval

Behalve TechnoBase zijn er op dit moment veel ontwikkelingen gaande op

aansprakelijk worden gesteld voor inkomensverlies, medische kosten,

het gebied van E-procurement vanuit de inkopende partijen, en op het

therapieën die niet door de verzekering worden vergoed en smartengeld.

gebied van Reversed Auction (momenteel met name in de medische bran-

Volgens Kroeze is de term ‘wie eist bewijst’ in WAO-land omgeslagen in

che). Zo vonden de afgelopen tijd gesprekken plaats met de grote afne-

‘wie stelt krijgt geld’; een kwestie van omgekeerde bewijslast dus!

mende industrieën en het E-procurement Platform Nederland. Twee

Mevrouw Karin Kuiper, secretaris Sociale Zekerheid van MKB Nederland,

stagiaires van de HTS-Utrecht verrichten op dit moment onderzoek naar

lichtte de nieuwe ontwikkelingen toe binnen de WAO: van regel naar

uitzondering. Tijdens haar presentatie werd ingegaan op het huidige stelsel

FHI-leden uit hun stem te laten horen richting MKB Nederland, zodat ook

(wat is daar mis mee?), de voorstellen van de Commissie Donner en de

de FHI-belangen zo goed mogelijk vertegenwoordigd worden! Mevrouw

consequenties voor de MKB-ondernemer. Het huidige stelsel houdt in: de

Sandra de Kleijn, Juridische Zaken FHI, zette de verplichtingen van de

procesgang van het eerste ziektejaar (preventie, ziekmelding en eerste

werkgever uiteen bij (langdurige) ziekte van een werknemer. Behalve een

begeleiding alsmede reïntegratie) en na het eerste ziektejaar de WAO.

overzicht van de ontwikkelingen van de laatste jaren, kwamen de soorten

De voorstellen van de Commissie Donner behelzen:

verplichtingen van werkgevers aan de orde, de aansprakelijkheid van de

- WAO alleen voor medisch arbeidsongeschikten

werkgever, de eventuele schadeclaims van werknemers, de verplichtingen

- Gedeeltelijk arbeidsongeschikten blijven in dienst van de werkgever

van de werkgever (doorbetaling loon, verzuimbegeleiding, melding UVI en

- Moment van afkeuren wordt flexibel

opstellen reïntegratieplan en premiebetaling WAO).

- Verscherpte verplichten van werkgever en werknemer rond reïntegratie.

Geconcludeerd kan worden dat bij ziekteverzuim van een werknemer de

De criteria die MKB hanteert richting de Commissie Donner en het

werkgever zo snel mogelijk moet trachten de werknemer weer aan de slag

Haagse zijn met name de operationaliseerbaarheid en hanteerbaarheid; de

te krijgen! Meer informatie over de WAO-problematiek: FHI, Sandra de

afhankelijkheid van externe instanties; alsmede garanties. Kuiper nodigde

Kleijn, telefoon (033) 4657507, e-mail [email protected].

Statistieken/clusters Veel bedrijven hebben behoefte aan gedetailleerde marktinformatie en regelmatig bilateraal overleg. Daarom zijn vanuit de brancheorganisaties van FHI clusters opgezet. In de meeste clusters verricht de brancheorganisatie economisch onderzoek, de zogenaamde ‘productstatistiek’. Daarnaast worden binnen het cluster vergaderingen gehouden, waarin onder andere de marktontwikkelingen, regelgeving en normering, branche-/clusterspecifieke ontwikkelingen en/of problemen besproken worden.

Op dit moment zijn binnen Laboratorium Technologie de volgende

Cluster Laboratorium Meubilair

clusters actief:

In dit cluster zijn de leveranciers van Laboratorium Meubilair vertegenwoordigd. Tot op dit moment vindt in het cluster Laboratorium

Cluster Analytische Instrumenten

Meubilair geen economisch onderzoek plaats. De deelnemers komen bij

In dit cluster vertegenwoordigen ongeveer 25 organisaties onder andere

elkaar om de ontwikkelingen in de markt te bespreken en na te denken

de volgende productgroepen:

over gezamenlijke problemen.

UV/VIS Spectrometrie, Fluorescentie Spectrometrie, Infrarood Spectrometrie, Atoomabsorptie Spectrometrie, Inductively Coupled Plasma

Cluster Biotechnologie

(ICP), Inductively Coupled Plasma/MS (ICP/MS), Organische Massa

Het cluster Biotechnologie is begin 2000 opgericht, met name om

Spectrometrie, Gaschromatografie, Hogedruk Vloeistofchromatografie,

ervoor te zorgen dat bedrijven zich beter konden profileren tijdens de

Capillaire Electroforese, Dataverwerkingsapparatuur voor Chromato-

beurs Het Instrument 2000. In het cluster worden de ontwikkelingen in

grafie, Thermische Analyse.

de branche besproken en wordt van gedachten gewisseld over gezamenlijke problemen en activiteiten, zoals het organiseren van een roadshow.

In het cluster Analytische Instrumenten zijn twee nieuwe productgroe-

Binnen dit cluster vindt op dit moment nog geen economisch onder-

pen in oprichting: röntgen fluorescentie en reologie.

zoek plaats.

De eerste bijeenkomsten om te komen tot een definitie van deze groepen en het ontwikkelen van het omzetopgaveformulier ten behoeve van de

Cluster Laboratorium Informatie Management Systemen (LIMS)

statistiek, zijn in gang gezet. Mocht u interesse hebben in deelname aan

In het cluster LIMS zijn de volgende productgroepen vertegenwoordigd:

een van deze productgroepen, dan verzoeken wij u hierover contact op

Licenties (nieuwe licenties en upgrades), Services (implementatie,

te nemen met de brancheorganisatie.

projectmanagement, training, consultancy), Onderhoud (interfaces, hardware), Periferie (hardware en software).

Cluster Stoven en Centrifuges In het cluster Stoven en Centrifuges zijn de volgende productgroepen

Cluster Optische Instrumenten

vertegenwoordigd:

In het cluster Optische Instrumenten zijn de volgende productgroepen

Droogstoven, Broedstoven, CO2-Stoven, Koelbroedstoven, Micro-

vertegenwoordigd:

centrifuges, Laagtoerig gekoeld, Laagtoerig ongekoeld, Accessoires.

Biomedisch: rechtopstaande microscopen en omgekeerde microscopen,

Elk half jaar vertrekken de deelnemers hun omzetgegevens aan de nota-

Industrieel: rechtopstaande microscopen en omgekeerde microscopen,

ris, die deze getotaliseerd. Vervolgens worden de cijfers aan de deelne-

Stereomicroscopen, Microscoopaccessoires, ‘Losse onderdelen’.

mers toegezonden.

Elk half jaar verstrekken de deelnemers hun omzetgegevens aan de nota-

die deze apparatuur in hun productenpakket voeren, hebben inmiddels

ris, die deze totaliseert. Tijdens de clusterbijeenkomsten worden de half-

een uitnodiging voor een eerste bijeenkomst ontvangen. Tijdens deze

jaarlijkse cijfers en de ontwikkelingen in de markt besproken.

bijeenkomst zal in overleg met alle aanwezigen een gedetailleerde opzet gemaakt worden voor het omzetopgaveformulier voor de productstatis-

Cluster TOC (Total Organic Carbon)

tiek. Vervolgens zal één keer per half jaar een uitvraag worden gedaan. In

De leveranciers van TOC hebben zich verenigd in een cluster om met

principe zal jaarlijks een vergadering plaatsvinden ter bespreking van de

behulp van de brancheorganisatie de huidige ontwikkelingen en moge-

jaarcijfers. Indien u in dit cluster en de productstatistiek wilt participe-

lijkheden op het gebied van TOC bij de overheid onder de aandacht te

ren en u bent nog niet door ons benaderd, dan verzoeken wij u contact

brengen. Ook willen ze kijken in hoeverre de huidige wetgeving op het

met ons op te nemen.

gebied van TOC mogelijkheden biedt. In dit kader is onlangs een brief verzonden aan diverse instanties.

Heeft u interesse in deelname aan een van de bovengenoemde clusters, of acht u het wenselijk een nieuw cluster op te zetten, dan kunt u daar-

Cluster Freezers (tot -90

ºC)

over contact opnemen met FHI, Nederlandse brancheorganisatie voor

Van een aantal leden is de vraag gekomen een productstatistiek op te

Laboratorium Technologie, Marina van den Berg/Ronald Bakker,

zetten voor de leveranciers van freezers tot -90 graden Celsius. De leden

e-mail [email protected].

Belangenbehartiging in de laboratoriumbranche, gaat het goed? Het wordt voor bedrijven steeds belangrijker om lid te zijn van een brancheorganisatie. De Nederlandse brancheorganisatie voor Laboratorium Technologie is binnen haar werkveld verreweg de grootste organisatie in Nederland. Een actieve organisatie, die zich zowel richt op de belangen van producenten als leveranciers, variërend van kleine ondernemingen tot multinationals.

De Nederlandse brancheorganisatie voor Laboratorium Technologie/-

- plaatsing op de internetsite van FHI

FHI is actief op een breed terrein van belangenbehartiging van de leden.

- ontvangst kwartaaltijdschrift Signalement

Zij houdt zich bezig met economisch onderzoek, kennisoverdracht en

- deelname aan tentoonstellingen die FHI organiseert

dienstverlening.

- deelname aan roadshows die FHI organiseert

Voor leden van de vereniging bestaat onder andere de mogelijkheid van:

- collectieve deelname aan internationale tentoonstellingen

- belangenbehartiging op brancheniveau

- deelname aan het Convenant Verpakkingen II

- belangenbehartiging op clusterniveau (groepen van bedrijven met

- collectieve verzekeringen voor leden

gelijksoortige producten) - deelname aan het trendonderzoek (onderzoek naar omzet/orderontvangst, elk half jaar)

- gebruikmaking van de ARBO-mantelovereenkomst met ledenkorting - deelname aan het jaarlijkse golftournament ter versterking van de informele contacten binnen de branche

- afstemming congresprijzen en sponsoring

- werkgeversvoorlichting

- deelname aan productstatistieken (marktonderzoeken op productniveau)

- etc.

- toepassing van de algemene leverings- en inkoopvoorwaarden van de instrumentenbranche

Uiteraard vinden wij het bij uitstek belangrijk dat de belangen van leden

- toepassing van de standaard service overeenkomst voor de gezond-

zo goed en zorgvuldig mogelijk worden behartigd. Daarom zal de

heidszorg die de brancheorganisatie overeengekomen is met NVILG en

Nederlandse brancheorganisatie voor Laboratorium Technologie in de

WIBAZ

tweede helft van het jaar een ‘tevredenheidonderzoek’ uitvoeren onder

- gebruikmaking van juridische adviezen

haar leden. Met dit onderzoek willen we kijken in hoeverre de huidige

- voorlichting over kwaliteitsborging en CE-markering

dienstverlening van de brancheorganisatie overeenstemt met de wensen

- toepassing van standaard distributie-overeenkomsten

van de leden. Inbreng van de leden voor het eventueel ontwikkelen van

- deelname aan het brancheonderzoek

activiteiten waarmee de belangenbehartiging verbeterd kan worden, is

- deelname aan het Europees Tenderproject

van harte welkom! Voor meer informatie: FHI, Nederlandse branche-

- deelname aan de salarisenquête

organisatie

- deelname met ledenkorting aan het internetproject TechnoBase dat

Berg/Ronald Bakker, e-mail [email protected].

FHI heeft opgezet

voor

Laboratorium

Technologie,

Marina

van

den

Vanuit de ledenkring

Eind vorig jaar heeft Avnet het bedrijf REIN Elektronik overgenomen. De nieuwe naam van gehele bedrijf is Avnet Applied Computing. De naam van Matas Electronics BV is gewijzigd in Matas Electronics Woerden BV. Ook is het bedrijf verhuisd: het nieuwe postadres is postbus 73, 3440 AB Woerden. Het bezoekadres is Edisonweg 8, 3442 AC Woerden. Telefoon (0348) 410894, fax (0348) 420269. De bedrijfsnaam van LMS Difa Instruments is gewijzigd in LMS Instruments B.V. Ook is het bedrijf verhuisd. Het nieuwe bezoekadres is Druivenstraat 47, 4816 KB Breda. Het correspondentieadres is gelijk gebleven. Sinds april opereert Avnet SEI Benelux onder de naam Avnet B.V. WESP Mechatronica gaat samenwerken met Aadvise Electronics. Power Technics B.V. is overgenomen door het Californische bedrijf Boardband TelCom Power. De nieuwe naam van Power Technics B.V. wordt daardoor Broadband TelCom Power Europe. Nijkerk Holding B.V. is na 34 jaar verhuisd naar een moderne huisvesting. De nieuwe locatie ligt aan de Joop Geesinkweg, nummer 140, 1096 AT Amsterdam. De overige adresgegevens blijven ongewijzigd.

Begin dit jaar is Ubel FCx samen gegaan met Ventil FCx. De naam van het nieuwe bedrijf is FCx Ubel & Ventil. Thermo Instrument Systems B.V. draagt sinds kort de naam Thermo Instruments B.V. Ook heeft het bedrijf een nieuw bezoek- en postadres: Takkebijsters 1, 4817 BL Breda, postbus 5673, 4801 EB Breda. Telefoon- en faxnummer zijn ongewijzigd gebleven. Eind vorig jaar hebben de samenwerkende bedrijven Kwadraat Industriële Automatisering BV, HAB Kwadraat BV en Sebentar Consultancy gekozen voor één huisstijl en aanpassing van de bedrijfsnamen. De nieuwe namen zijn respectievelijk: Kwadraat Industriële Automatisering, Kwadraat Machinepark Informatie Systemen, Kwadraat Consultancy. De bedrijven behoren allen tot de Kwadraat Company en zijn te bereiken op: Einsteinstraat 52 in Reeuwijk, postbus 210, 2810 AE Reeuwijk, telefoon (0180) 308181, fax (0180) 308182, e-mail [email protected], internet www.kwadraat.nl. Hadro Techniek is verhuisd. Het nieuwe adres is James Wattstraat 15j, 2809 PA Gouda, telefoon (0182) 527190, fax (0182) 549008, e-mail [email protected].

Canberra Packard Benelux heeft de bedrijfsnaam gewijzigd in Packard Bioscience Benelux N.V.. Ook het adres is gewijzigd: Pontbeeklaan 57, 1731 Zellik. Sinds eind februari maakt Koninklijke Linden B.V. deel uit van de Getinge groep te Zweden. De naam van het bedrijf is daarom gewijzigd in Getinge b.v. De naam van Neslab Instruments Europa BV is onlangs gewijzigd in Thermo NESLAB B.V.. Het adres is hetzelfde gebleven. ThermoQuest heeft de naam van het bedrijf onlangs gewijzigd. De nieuwe naam luidt: Thermo Finnigan BV. HCI Cryogenics B.V. is overgenomen door Hoek Loos B.V. in Schiedam. HCI zal als werkmaatschappij met eigen identiteit binnen de Hoek Loos groep gaan functioneren. Het adres van HCI blijft ongewijzigd. Het lidmaatschap van Life Technologies is overgeschreven naar het lidmaatschap van Invitrogen, onder de nieuwe naam Invitrogen/Life Technologies. Micromass heeft een nieuw onderkomen. Het nieuwe adres is Transistorstraat 18, 1322 CE Almere, postbus 60135, 1320 AC Almere, telefoon (036) 5406000, fax (036) 5406001.

Granulab BV heeft een nieuwe naam: Hemologic BV. Het postadres is postbus 2582, 3800 GC Amersfoort. Het telefoonnummer is (033) 4567828, het faxnummer is (033) 4550529. De naam van Sauter Nederland is onlangs gewijzigd in Belimed NV. Van Vliet Medical Supply is verhuisd naar: Pampuslaan 161, 1382 JP Weesp. Het nieuwe postadres is postbus 270, 1380 AG Weesp. Telefoon- en faxnummer blijven ongewijzigd. Kpmedical bv is onlangs verhuisd naar een nieuwe locatie. Het nieuwe adres is: Rumpsterweg 16A, 3981 AK Bunnik, telefoon (030) 2439114, fax (030) 6668073. Per 12 mei heeft Mallinckrodt Benelux haar naam gewijzigd in Tyco Healthcare Nederland BV. Het nieuwe postadres is: postbus 477, 5201 AL Den Bosch. Het nieuwe telefoonnummer is (073) 6456456, fax (073) 6420704. Het bezoekadres is hetzelfde gebleven.

Aanvragen lidmaatschap

Begin april heeft Berendsen PMC B.V. haar intrek genomen in een nieuw pand. Het nieuwe adres is: Coenecoop 103-105, 2741 PH Waddinxveen, postbus 179, 2740 AD Waddinxveen, telefoon (0182) 302888, fax (0182) 302777. Ook heeft het bedrijf onlangs de naam gewijzigd in Doedijns BV.

De informatie over de aanvragen kunt u ook vinden op onze internetsite (www.fhi.nl).

Begin dit jaar is de firmanaam Richard Hirschmann Electronica Nederland B.V.gewijzigd in Hirschmann Electronics B.V..

Unique-Memec is distributeur en representant van specialistische halfgeleiders.

Op 1 mei is AIR Technische Automatisering B.V. verhuisd naar: Gevers Deynootweg 61, 2586 BJ ’s-Gravenhage. Telefoon, fax en e-mailadres zijn ongewijzigd.

JTAG Technologies ontwikkelt, produceert en verkoopt producten voor de elektronica industrie voor het testen en programmeren van PCB’s.

Om de uitbreiding van de bedrijfsactiviteiten beter tot z’n recht te laten komen, gaat Fisher Rosemount voortaan verder onder de naam Emerson Process Management. Imtech Systems B.V. is verhuisd. Het nieuwe adres is: Slabbecoornweg 68, 4691 RZ Tholen, postbus 4, 4690 AA Tholen, telefoon (0166) 609609, fax (0166) 609600. Terwisga Ingenieursbureau BV is al langere tijd verhuisd. Het nieuwe adres is Innsbruckweg 52-56, 3047 AG Rotterdam, postbus 91, 2900 AB Capelle a/d Ijssel. Telefoon- en faxnummer zijn ongewijzigd gebleven.

Met ingang van 1 april zijn de verkoopactiviteiten van de Proces- en Laboratoriumafdeling van Landré Intechmij BV / Geveke Industrial Nederland overgedragen aan Inventech Benelux BV te Oosterhout. Het nieuwe adres is Beneluxweg 37, postbus 161, 4900 AD Oosterhout, telefoon (0162) 472478, fax (0162) 472460, e-mail [email protected].

Smart Telecom Solutions B.V. houdt zich bezig met de ontwikkeling, productie en verkoop van draadloze RF communicatiemodules en modems en system-on-chip, voor OEM-toepassingen en voor eindgebruikers.

Augan Instruments BV ontwikkelt en produceert digitale recorders en workstations, evenals storage systemen en stogae software, voor de audio industrie, de postediting industrie voor film en video.

I.B. Kracht b.v. handelt in laboratoriumovens, verwarmingssystemen, corrosievaste en hittebestendige legeringen, precisiedraad, meet- en regelapparatuur. Jouan Nederland B.V. is de Nederlandse vestiging van Jouan France ter ondersteuning van het Nederlandse distributienet. Jouan Nederland is actief op het gebied van: laboratoriumapparatuur, waaronder centrifuges, media preparators, incubators, ovens, freezers, CO2 incubators, water baths, safety cabinets, pumps, robotsystems, etc.

Handelscontacten In september 2001 zal een handelsmissie naar de Russische Federatie plaatsvinden onder leiding van de staatssecretaris van Economische Zaken, drs. G. Ybema. Samen met een aantal Nederlandse ondernemingen worden ontmoetingen georganiseerd met Russische handelspartners en onderzoeksinstellingen. Flankerend aan deze missie zal door Senter/Internationaal een zogenaamd ‘technologisch brokerage event’ worden georganiseerd op het gebied van polymeren, ceramische materialen, metalen en alloys. Deelnemers aan dit event worden in de gelegen gesteld op de genoemde gebieden met bedrijven en instellingen te spreken en waar mogelijk samenwerkingen aan te gaan. Op basis van een door u aangegeven profiel zal met behulp van onze Russische partner gezocht worden naar geschikte partijen. Het event vindt plaats in Moskou. De kosten van de voorbereidingen worden gedragen door het ministerie van Economische Zaken. De kosten voor reis en verblijf zijn voor eigen rekening. Voor meer informatie: Economische Voorlichtingsdienst, Walter Oostelbos, telefoon (070) 3797210, e-mail [email protected].

Alle informatie over de handelscontacten (dagelijkse update) kunt u ook vinden op onze internetsite (www.fhi.nl).

Mutaties ledenbestand Na een positief advies van de toelatingscommissies zijn door de besturen van de bij FHI aangesloten brancheorganisaties, de volgende ondernemingen uitgenodigd voor het lidmaatschap. Inmiddels zijn zij ingeschreven in het ledenregister.

Vitronics Soltec B.V., postbus 143, 4900 AC Oosterhout, lidnummer 1246. Micropower, Spinveld 35, 4815 HR Breda, lidnummer 1247. DEK Benelux, postbus 7131, 5605 JC Eindhoven, lidnummer 1248. Infineon Technologies B.V., Westblaak 32, 3012 KM Rotterdam, lidnummer 1249. PBF, postbus 144, 7600 AC Almelo, lidnummer 1250. Emtec High Tech Industrial Solutions, postbus 7178, 5605 JD Eindhoven, lidnummer 1251. Loctite Nederland B.V., postbus 2100, 3430 CM Nieuwegein, lidnummer 1255.

Dutch Vision Systems BV (DVS), postbus 7096, 4800 GB Breda, lidnummer 1256. Advantech Europe B.V., Ekkersrijt 5708, 5692 EP Son, lidnummer 1245. Compex Nederland BV, postbus 269, 2900 AG Capelle a/d IJssel, lidnummer 1252.

Agenda 2001 17 mei Ledenvergadering LT 31 mei Ledenvergadering IE 12 juni Ledenvergadering MT

Kwadraat Company B.V., postbus 210, 2810 AE Reeuwijk, lidnummer 1253. ATH Techniek B.V., postbus 12034, 1100 AA Amsterdam (Z.O.), lidnummer 1254. Itho bv, postbus 21, 3100 AA Schiedam, lidnummer 1258. Spectra Partners v.o.f., postbus 50, 2110 AB Aerdenhout, lidnummer 1260.

13 juni Leden- en stuurgroepvergadering STC 14 juni Ledenbijeenkomst Development Club 26 juni Ledenvergadering IA 30 augustus FHI Golftournament (Efteling Golfpark) 20 september Ledenbijeenkomst Development Club 20 september Ledenvergadering ISI

Biacore AB, Stationsplein 2, 4811 BB Breda, lidnummer 1257. Da Vinci Europe Laboratory Solutions B.V., postbus 256, 2900 AG Capelle a/d Ijssel, lidnummer 1259.

PLATFORM OMGEVINGSTECHNOLOGIE Delft Electronic Products B.V., Dwazziewegen 2, 9301 ZR Roden.

3 oktober Ledenvergadering PLOT 9-11 oktober T&M dagen 9/10/11 oktober Biotech Roadshows 10 oktober Stuurgroep IBS 18 oktober Platform LMI

Alcatel Vacuum Technology Ben., Meidoornkade 19, 3992 AG Houten. ASML B.V., postbus 324, 5500 AH Veldhoven. Biacore AB, Stationsplein 2, 4811 BB Breda. CenS (micro) Electronics, Volkenberglaan 34, 7313 BL Apeldoorn.

30, 31 okt.en 1 nov. Roadshow Innovatieve Analyse Technieken 31 oktober Leden- en stuurgroepvergadering STC 31 okt.-1 nov. Flow show 6 november Ledenvergadering IBS

Colofon Redactie Bureau FHI Redactie-adres Postbus 2099

14 november Ledenvergadering VLW

3800 CB Amersfoort

14 november Overlegvergadering NMi

Telefoon (033) 465 75 07, Fax (033) 461 66 38

21-22 november Automation in Petro Chemical 20 november Platform energie 20 november Platform vloeistof 29 november Ledenbijeenkomst Development Club 30 november Federatiecongres 6 december Ledenvergadering ISI

Internet: www.FHI.nl E-mail: [email protected] Vormgeving Lets diGit, Almere Druk Drukkerij Van de Ridder, Nijkerk Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg is nagestreefd, kan voor eventuele (druk)fouten en onvolledigheden niet worden ingestaan en aanvaarden de auteurs, redactie en het bureau van FHI geen aansprakelijkheid.