kyra burhenne monteur mechatronica bij

over vrouwen & techniek

kyra burhenne

monteur mechatronica bij AAE, The Art of Mechatronics

‘ik voelde dat het goed zat tussen mij en de techniek’ Magneten

voor vrouwelijk

talent:

Carita la N iña

opleidings­ mogelijkheden en parttime werken

deejay & producer

‘Er is zoveel mogelijk met technologie’

Stacey Rookhuizen

‘Bijdehandjes hebben de halve wereld’

mooi staaltje techniek

VOORWOORD

V-motor

 Type verbrandingsmotor. Het getal achter de V geeft het aantal cilinders aan. Amerikaanse muscle cars als Chevrolet, Buick en Cadillac hebben vaak een V8-motor.

Kleppen Zorgen voor de in- en uitlaat van het lucht/ brandstofmengsel. Ze worden aangedreven door een nokkenas.

cilinder Door de verbranding van het lucht/brandstofmengsel wordt de zuiger in de cilinder met grote kracht naar beneden gedrukt, wat de krukas in beweging brengt. Hoe groter de cilinderinhoud, hoe groter het vermogen.

boegie Ontsteekt het lucht/ brandstofmengsel door middel van een elektrische vonk.

Floreren

in de techniek Steeds meer vrouwen kiezen voor techniek, omdat zij zien hoe uitdagend en veelzijdig de technische sector is. Bovendien biedt die veel baankansen en ontwikkelings­ mogelijkheden en beginnen technische bedrijven beter in te spelen op wat vrouwen belangrijk vinden.  In deze derde editie van Femme Tech Magazine laten we zien dat het voor veel vrouwen en bedrijven al vanzelfsprekend is dat vrouwen in de techniek werken. Technische vakvrouwen zijn goed in wat ze doen, ze brengen welkome eigenschappen in, zoals vindingrijkheid en empathisch vermogen, ze zijn ambitieus en staan hun mannetje. Langzaam maar zeker gaan steeds meer vrouwen aan de slag in de techniek. En ook nog eens op de meest uiteenlopende en spannende plekken. Dat tonen de portretten in dit magazine wel aan. Ze lassen machineonderdelen, repareren landingsgestellen van F16’s, programmeren en bedienen lasrobots, runnen een vrouwvriendelijke garage, ontwikkelen online games of ontwerpen interactieve kleding.

Met hun verhalen willen we andere vrouwen inspireren en technische bedrijven aansporen de deuren open te gooien voor vrouwelijk talent, zodat nog meer vrouwen kiezen voor de techniek én daarin vervolgens ook blijven werken. Flexibele werktijden, ontwikkelingsmogelijkheden en werksfeer zijn belangrijke overwegingen voor vrouwen bij het kiezen van een werkgever en even belangrijke redenen om die werkgever trouw te blijven. Als we vrouwen blijvend aan de technische sector willen binden, is het van groot belang om deze zaken goed te regelen. Dan kan vrouwelijk talent binnen de innovatieve technische sector echt tot zijn recht komen. Redactie Femme Tech Magazine

facts V-vorm De twee rijen cilinders in de V-motor staan in een V tegenover elkaar opgesteld, waardoor deze motor minder ruimte inneemt dan een traditionele lijnmotor.

krukas Zorgt voor de draaiende beweging die nodig is om de wielen aan te drijven. Hij draait met hoge snelheid rond: duizenden keren per minuut.

3

Femme Tech magazine

10

19

28

colofon

Femme Tech Magazine



is een jaarlijkse uitgave van TechniekTalent.nu. Een uniek samenwerkingsverband van acht technische bedrijfstakken met maar één doel: meer instroom en behoud van (jonge) mannen en vrouwen in de techniek. Redactie Akke Visser, Sirikit de Joode Met dank aan alle technische vakvrouwen en anderen die meewerkten en aan alle meelezers.

 Drie jonge vrouwen in de techniek die zich niet zomaar van de sokken laten blazen. Ook niet door een gewaagde styling.

Tegendraads succes

4

Uitgever Hearst Magazines Netherlands BV Hoofdredactie Marlies Bonnike Eindredactie Jojo Oomes Vormgeving Frank van Munster, Erla van der Pauw, Daphne van Langen

Luchtgreep

magneten voor vrouwelijk talent

 Vrouwen binnenhalen en behouden? Wat maakt werkgevers aantrekkelijk voor vrouwen?

 Van platenbaas tot sieradenontwerpster. Multitalent Stacey Rookhuizen komt nooit energie te kort.

INHOUD

32 40

8 De minister Goed voorbeeld doet goed volgen. Werkgelegenheids­ minister Lodewijk Asscher over de combinatie werk-zorg.

Verknocht Wat ze worden staat nog niet vast, dat het iets in de techniek is wel. Drie techniekstudentes met ambitie.

17

Voor nabestellingen of distributie kunt u een e-mail sturen naar [email protected] TechniekTalent.nu Wipmolenlaan 1 3447 GJ Woerden www.techniektalent.nu

Na de open dag van Philips in Drachten is ze het meer dan ooit: KIVI-directeur Micaela dos Ramos is bevlogen door techniek.

6 & 26 Een pil die kanker ontdekt of een contactlens die de bloedsuikerspiegel meet: nanotechnologie maakt het mogelijk.

Denim-ambassadrice Mariette Hoitink houdt van blauw.

42 Column

Nieuws

Mrs. Blue Jeans

35 De brief Kies met je hart, maar vergeet je talenten niet.

Opmerkelijk

18 38

&

36

Vier keer succesvol dankzij techniek en eigenzinnigheid. In mode, muziek, games en industrieel ontwerp.

Shopping Armband en bodyguard tegelijk. Veilig de straat op met de Cuff om de pols.

Techniekcarrière Judith Schasfoort was als leerling-lasser het enige meisje tussen de jongens. Geen reden om op te geven. Nu is ze metaaldocent.

5

nieuws

Tekst en productie Tara Vierbergen Het Rietveld Schröderhuis

foto Bram Saeys

Coderen moet je leren

Naakte waarheid

Papieren elektronica

Bruggenbouwer

Make-up artist

 Vanwege haar aandeel in de zorgvernieuwing is ingenieur Karianne Lindenhovius bekroond met de titel Ingenieur van het Jaar 2014. En terecht, want deze vrouw heeft een indrukwekkende staat van dienst. Enkele jaren geleden zette ze Pontes Medical op, een samenwerkingsverband tussen drie academische ziekenhuizen gericht op innovatie in de medische wereld. Klinkend resultaat: de longfunctiemeter Whistler, waarmee huis- en kinderartsen al bij baby’s kunnen voorspellen hoeveel risico zij lopen op het krijgen van astma. Tot nu toe kon dit pas gemeten worden bij kinderen vanaf zes jaar. Ook een succes is de Vascu­ Luminator, een infrarood apparaatje dat bloedvaten zichtbaar maakt en zo het bloedprikken vergemakkelijkt. Dankzij technologie kan de gezondheidszorg betaalbaar en toegankelijk blijven, vindt Lindenhovius. Maar dan moeten de juiste partijen elkaar wél weten te vinden. Krachten bundelen dus, en bruggen slaan. En dat is precies wat ze met Pontes Medical doet.

 Harvard-slimmerik Grace Choi heeft een hoogst interessante toekomstvisie, waarin jouw gezicht de hoofdrol speelt. Op TechCrunch’s Disrupt conferentie in New York eerder dit jaar presenteerde ze haar Mink: een 3D-make-upprinter waarmee je binnenkort je favoriete mooimakers uitdraait. KLaar terwijl je wacht. Want, zegt Choi: ‘The makeup industry makes a whole lot of money on a whole lot of bullshit.’ Het ­principe is simpel: je selecteert een kleur (van, laten we zeggen, een plaatje van je favoriete lippenstift), stuurt ’m naar Mink en die print jouw gekozen ­pigment vervolgens als make-up – nou ja: de substantie ervan, het apparaat print geen hulzen. Wordt Mink een succes, dan zou de printer weleens slecht nieuws kunnen betekenen voor de beauty-industrie. ●

De Ear Chair van ontwerpstudio Makkink & Bey

 Google weet: de toekomst wordt meer en meer vormgegeven door computerwetenschappers. Dat deze wetenschappers overwegend man zijn, betreurt het internetbedrijf. Sterker nog: als vrouwen niet als de bliksem aan het coderen slaan, leven we straks in een mannenwereld, letterlijk. Vroeg geleerd, is oud gedaan, dacht Google en dus verzon het madewithcode.com, waarmee het bedrijf hoopt jonge meisjes aan het coderen te krijgen. Meer girl power op girlswhocode.com, girlsinc.org en code.org. Na een video­ praatje van codeergrootheden Bill Gates (oprichter van Microsoft) en Mark Zuckerberg (oprichter van Facebook) kun je zelf binnen een uur de basis van het coderen leren.

 Elke beetje vermeldenswaardige gebeurtenis wordt gedeeld op Facebook, Twitter, Instagram, Pinterest, via WhatsApp, YouTube, Vine, en zo meer. Dat is zoetjes aan een tweede natuur geworden. En niet per se een gunstige. Vanwaar al die deeldrang? Kunnen we nog zonder? Hoe bewust zijn wij ons er eigenlijk van, van alles wat we zomaar met de wijde wereld delen? Ontwerper Xuedi Chen dacht erover na en kwam met X.pose: een draagbare, door data gestuurde sculptuur die huid tevoorschijn laat komen telkens wanneer de drager data produceert. Hoe meer data je verstuurt, hoe bloter je wordt. Oftewel: in een mum van tijd sta je in je nakie als je niet oppast met die dataproductie. Chen wil met haar pak bewustwording creëren, want, vindt ze, in onze digitale wereld zijn wij naakt en kwetsbaar. Met eigen ogen zien? Kijk op xc-xd.com/x-pose.

Het nieuwe 

KnUffelen

Een jas die zichzelf opblaast bij een like op Facebook en zo een fysieke knuffel nabootst: het draagbare social-mediavest Like-A-Hug doet het. Het maakt zo’n like een stuk tastbaarder.

 De Franse Coralie Gourguechon maakt met papier de knapste dingen. Een radio, bijvoorbeeld, maar ook: een geluidsinstallatie voor iPod dan wel iPhone, en een wel heel slimme zelfbouwcamera, van karton. Volg haar op de voet via @_____coralie (Twitter) of coraliegourguechon.fr.

Topmodel  Niet zomaar een stel poppenhuizen en wat minimeubilair. Heuse Nederlandse supermodellen zijn het, op schaal, stuk voor stuk gemaakt met 3D-printers. Check dutchdesignsuper­ models.com om te zien waar je deze grootse mini-expo kunt bezoeken.

Het nieuwe tikken  Een draagbaar toetsenbord, dat ontbrak nog. Het apparaat is nog in de maak, maar via airtype.io houdt team AirType je op de hoogte.

melissakitchow.com/like-a-hug

6

7

interview Tekst Martijn Goedegebuure Beeld Hollandse Hoogte

‘Ik heb geen afspraken voor kwart voor tien ’s ochtends’ Goed nieuws: steeds meer meiden kiezen voor technische studies. Het slechte nieuws: velen van hen kiezen daarna een niet-technische baan, omdat zorg en werk in de techniek lastig te combineren zouden zijn. We legden het voor aan minister Lodewijk Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

Lodewijk Asscher minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

‘Moderne bedrijven houden er rekening mee dat mensen niet alleen werknemer zijn, maar ook mens’

8

Van de jongens in het mbo die een technische opleiding volgen, stroomt 75 procent door naar de technische sector. Van de meiden slechts 23 procent. Acht van de tien techniekmeiden gaan dus uiteindelijk niet de techniek in. De sector zelf geeft aan dat werken in de techniek lastig te combineren valt met parttime werk. Wat vindt u daarvan? ‘Dat is geen goede zaak. De sector zou zich er niet bij neer moeten leggen dat de helft van al het talent in Nederland voor de techniek verloren gaat. Die moet inzien dat het soms best mogelijk is om parttime werk te organiseren. Dat geldt ook voor de combinatie werk en zorg – ook voor mannen. De gesprekken die mensen thuis met elkaar voeren over de taakverdeling en de zorg voor de kinderen, moeten ook op het werk en aan de cao-­ tafel plaatsvinden.’ Leuk voor de werknemers. Maar wat heeft een bedrijf aan dat soort afspraken? ‘Als de balans tussen thuis en werk goed is, zijn mensen gelukkiger, is er minder uitval en melden mensen zich minder vaak ziek. Dat is in ieders belang. Moderne bedrijven houden er rekening mee dat mensen niet alleen werknemer zijn, maar ook mens. Sommigen

moeten zorgen voor zieke ouders, velen hebben kinderen die zorg en aandacht nodig hebben. Daarover moeten afspraken worden gemaakt. Je moet als mens namelijk je werk goed kunnen blijven doen – het liefst tot op hoge leeftijd. Bedrijven worden ook aantrekkelijke werkgevers als ze dit soort afspraken willen maken met hun werk­ nemers.’ U heeft zelf drie kinderen, eentje gaat nog naar de crèche. Uw vrouw heeft net als u een drukke baan. Hoe regelen jullie dat? ‘Zoals zoveel mensen hebben wij daarover samen afspraken gemaakt. Het is voor mij en mijn vrouw beter als er niet alleen ruimte is voor mijn carrière, maar ook voor die van haar. We proberen het dus goed te verdelen, al is dat met mijn werk weleens lastig. Maar het lukt me vrijwel altijd om onze kinderen naar de crèche en naar school te brengen, omdat ik met de mensen op het ministerie de afspraak heb dat ik tot kwart voor tien mijn agenda vrijhoud. Ik word geen betere minister als ik 24 per dag werk, wel als ik mijn werk met bezieling doe. Dat lukt mij alleen als ik weet dat mijn vrouw en kinderen ook gelukkig zijn.’ ●

9

achtergrond

‘Vrouwen moeten er gewoon voor gaan’

Tekst Marion Rhoen Beeld Maurits Giesen

Je hoeft ze niet meer met een lampje te zoeken, maar vrouwen in de techniek zijn nog steeds dun gezaaid. Hoe vind je ze? En hoe houd je ze? Ontwikkelingsmogelijkheden en deeltijdwerken zijn belangrijk voor vrouwen.

magneten voor

vrouwelijk

talent S

teeds meer technische bedrijven – grote én kleine – zijn op zoek naar vrouwe­ lijk personeel. Niet alleen omdat er veel technisch talent is onder vrouwen, maar ook omdat zij van grote waarde zijn op de werkvloer. Gemengde teams zijn bewezen creatie­ ver en coöperatiever. Maar hoe haal je vrouwelijk technisch talent binnen en hoe zorg je ervoor dat dat talent ook blijft? Met goede arbeidsvoorwaar­ den. Bedrijven die flexibel of parttime werken bieden, zijn voor vrouwen ­extra aantrekkelijk. Ook ­ontwikkelingsmogelijkheden vergroten de kans dat een vrouw geïnteresseerd is én blijft in een baan – dat kan net zo goed bij een grote als bij een kleine organisatie zijn. Twee bedrijven gingen bewust op zoek naar meer vrouwelijk potentieel: Fokker Landing Gear in Helmond en Apeldoorn Flexible Packaging (AFP). De ­Fokker-vestiging in kwestie maakt landingsgestellen

10

voor helikopters en vliegtuigen (voor onder andere de Joint Strike Fighter), AFP maakt verpakkingen (voor onder meer kaas en vlees), stretchfolie en bescher­ mende films (voor bijvoorbeeld koffers en auto's). Bij beide bedrijven werkten al wel vrouwen, maar vooral op ondersteunende afdelingen (onder andere HR, receptie, administratie). ‘Op de vloer’ bij AFP werkte nog geen enkele vrouw. Fokker ging drie jaar geleden actief op zoek, AFP twee jaar geleden. Bij Fokker werken 23 van de 29 vrouwen in technische functies, er werken 299 mensen in totaal. Bij AFP werken zes van de 24 vrouwen in een technische functie, er werken 220 mensen in totaal.

De technische afdelingen waren al jaren een man­ nenbolwerk, waarom ineens de zoektocht naar vrouwen? Bij Fokker kwam de vraag mede uit de pro­ ductielijn. De mannen daar zeiden tegen HR-officer Judith Beurskens: ‘Het zou mooi zijn als we ook eens

judith Beurskens Fokker Landing Gear

parttime techno Vrouwen en deeltijd, het is een bijna onlosmakelijke combinatie. Driekwart van de vrouwen in Nederland heeft een parttime baan, tegen negentien procent van de mannen. Gemiddeld werken vrouwen 26,4 uur per week. Wil de technische sector meer vrouwen trekken, dan is het bieden van deeltijdwerk dus een belangrijke voorwaarde. In de techniek is dat nog niet gebruikelijk. Vanwege gebrek aan deeltijdwerk gaan nu ook vrouwen die wél een technische opleiding hebben gedaan, vaak buiten de techniek werken. Bron: Emancipatiemonitor 2012

11

achtergrond

madeleine harmsen AFP

vrouwen aannamen.’ Dat klonk haar als muziek in de oren; voor HRM en voor de directie van Fokker is diversiteit een speerpunt. Vrouwen kunnen iets toe­ voegen, zegt Madeleine Harmsen, HR-manager van AFP. ‘Een team functioneert beter als er ook vrouwen in zitten; dat wordt creatiever in het bedenken van oplossingen. Zaken worden ook meer besproken. Daar schiet je als bedrijf zeker mee op. Je hoort het sneller als iets niet goed gaat, en dan kun je daar wat aan doen. En vrouwen brengen meer sfeer.’

‘een gemengd team WerVing functioneert Hoe vind je vrouwen voor technische vacatures? Dat is best een klus. 99 beter’

procent van de reacties op advertenties komt van een man, aldus Harmsen van AFP. Om dat te verbeteren bekeek ze met een tekstschrijver de personeelsadvertenties. Die sug­ gereerde andere woordkeuzes. ‘Het waren subtiele wijzigingen, maar wel dingen die vrouwen aanspre­ ken. Bijvoorbeeld het benoemen van competenties die vrouwen van nature sneller bezitten: nauwkeu­ righeid, oog voor kwaliteit, initiatief, proactief. Het werkte. Een vrouwelijke operator werd aangenomen, later een vrouwelijke lead-operator. Ook is de eerste vrouw aangenomen voor een hogere functie. Een ac­ countmanager, ‘een vrouw die behoorlijk technisch is geëquipeerd’, zegt Harmsen tevreden. Ook de teamleider compliance is een vrouw, en bij technical support zitten eveneens dames. Judith Beurskens van Fokker wierp zich op social media. ‘Op LinkedIn linken met technische scho­ len en vakgroepen levert veel nieuwe contacten op. Daarin zoeken op de opleiding en functie die je nodig hebt, en je krijgt honderd profielen te zien.’ Die mensen nodigde ze uit voor haar eigen netwerk, en daarna kon ze met hen in gesprek gaan over de vacatures die ze had.

Duurzaam inzetbaar Apeldoorn Flexible Packaging heeft een unieke regeling. Sinds 2012 krijgen alle medewerkers per jaar 1200 euro (bruto) die ze mogen besteden aan ‘duurzame inzetbaarheid’, zodat ze zo gezond en productief mogelijk kunnen blijven werken. Medewerkers kunnen een extra pensioenstorting doen of extra vrije dagen opnemen, maar ze kunnen ook een bedrijfskunde­opleiding volgen of een ­medische behandeling ondergaan die niet door de verzekering wordt vergoed. Ze zijn helemaal vrij in hun keuze. ‘Mensen werken hier vaak hun hele leven’, zegt HR-manager Madeleine Harmsen. ‘Over tien, twintig jaar zitten ze hier nog. Het is dus belangrijk dat ze fysiek en geestelijk inzetbaar blijven.’

12

Adverteren doet Fokker Landing Gear alleen op de eigen site en in het corporate netwerk. ‘Via andere sites krijg je zoveel reacties van mensen die móeten solliciteren, maar niet met het profiel matchen. Wij zoeken echt heel gericht.’

De vloer op Dankzij de inspanningen van HR kwam vorig jaar bij AFP dus voor het eerst een vrouw in de productie. ‘Het was heel spannend’, zegt Harmsen. ‘We hebben goed nagedacht over de ploeg en de leidinggevende

bij wie we haar indeelden. Die laatste was voorstan­ der. In andere bedrijven had hij gezien dat vrouwen een positief effect hadden op de sfeer. Met de ploeg had hij een goed gesprek vooraf.’ Daarin benoemde hij ‘common sense’-dingen over omgangsvormen, aldus Harmsen: geen vrouwonvriendelijke scheld­ woorden gebruiken, of hardop het uiterlijk van weervrouwen bespreken. Toen ze eenmaal aan het werk was, waren de man­ nen uit de ploeg ‘ongelooflijk galant’, zegt Harmsen. ‘Ze namen haar werk uit handen, zeiden tegen de leidinggevende, heel zorgzaam, dat dingen te zwaar voor haar waren. Zij wist daar niets van, het was ook niet waar. Algauw behandelden ze haar als gelijke.’ Leidinggevenden die eerder sceptisch waren, zagen dat het plaatsen van vrouwelijke werknemers goed uitpakte. Bij Fokker aarzelde een deel van de managers een paar jaar geleden nog over de komst van vrouwen. ‘Ze vreesden dat vrouwen minder flexibel inzet­ baar zouden zijn, omdat ze parttime zouden willen werken’, zegt Judith Beurskens. Met een lachje: ‘Die mannen waren nog van de oude stempel. Ze dachten ook: als vrouwen rondlopen in de productie, leidt dat mannen af.’ Dat bleek erg mee te vallen. De eerste vrouwen die op de vloer kwamen te werken, zaten nog niet met hun handen aan de machines. Ze hielden technische documentatie bij, en de uren van de productie. Daarna kwamen ook op de afdeling Operations meer vrouwen. Tot ieders tevredenheid.

Parttime werken Dat bezwaar tegen parttime werken horen HR-af­ delingen vaker. Maar in de praktijk nemen genoeg mannen bij Fokker LG en bij AFP ouderschapsverlof op. Bij die laatste namen zeven mannen zelfs gedu­ rende vier, vijf jaar verlof op. Ouderschapsverlof mag een werkgever niet weigeren. Bij deze bedrijven was het eigenlijk een verkapte vorm van parttime wer­ ken. ‘Nu we het ouderschapsverlof hebben beperkt tot een jaar, willen mannen ook officieel parttime werken’, aldus Harmsen van AFP. AFP bekijkt nu per functie of parttime werken kan. ‘In ploegendienst kan het lastiger zijn. Daar drie dagen werken, betekent dat je ook iemand moet vin­ den voor die twee overige dagen’, zegt Harmsen. De werkroosters worden per jaar vastgesteld. ‘Vrouwen met een gezin vinden dat vaak fijn’, aldus Harmsen. ‘Ze kunnen dan ver van tevoren zien wanneer ze dingen moeten regelen met hun partner.’

13

achtergrond

Bij Fokker kan parttime werken ook. ‘Het moest er gewoon van komen’, zegt Judith Beurskens. ‘Het kan ook goed in combinatie met het nieuwe werken waar we ook voor openstaan. Inkopers gooien thuis de laptop open, pakken de telefoon.’ Dus zijn nu alle managers om en pro-parttime? Niet vanzelf. Een vacature voor een programmamanager zag men bij Fokker liever voltijds ingevuld. HR had een vrouwelijke kandidaat die vier dagen wilde ko­ men. Op basis van haar cv werd ze toch uitgenodigd, en ook aangenomen. ‘Voor vier dagen!’ aldus Beurs­ kens. Een beetje durven moet je als HR af en toe wel.

Eigen zakje met geld Opleidingsmogelijkheden zijn ook belangrijk voor vrouwen, weet Madeleine Harmsen van AFP. ‘De dames die binnengekomen zijn, hebben daar zeker naar gekeken’, vertelt ze. ‘Onze vrouwelijke operator is zeer ambitieus. Ze wil carrière maken. Door haar niet-Nederlandse achtergrond doet ze haar opleidin­ gen met het woordenboek ernaast.’ De vrouwen bij AFP zijn – net als hun mannelijke collega’s – ook enthousiast over de duurzame inzet­ baarheid die het bedrijf voorstaat: het streven dat werknemers productief en gezond blijven werken. AFP ontwikkelde het ‘persoonlijk inzetbaarheids­ budget’. Iedereen krijgt 1200 euro bruto per jaar, te besteden aan zaken die de duurzame inzetbaarheid van een medewerker ondersteunen (zie kader). ‘Wij zeggen tegen iedereen: zorg dat je altijd je arbeids­ waarde behoudt. Dat vinden we heel belangrijk. Met dit budget kunnen onze medewerkers opleidingen doen, coaching betalen, maar ook een medische behandeling die de verzekering niet vergoedt. Je kunt ook vrije dagen kopen. Legio ontwikkelingsmogelijk­ heden dus.’ De vrouwen die bij Fokker binnenkomen, althans ‘de hoger geschoolde meiden, bijvoorbeeld van de TU’ , kiezen volgens Beurskens mede voor het bedrijf vanwege het Fokker-brede Young Professional-­ programma. Het bevat onder meer presentatie- en communicatietechnieken, strategie, financieel management en begeleiding door een coach. Het programma stoomt je klaar voor een leidinggeven­ de functie binnen het bedrijf. Fokker Landing Gear mag elk jaar drie mensen leveren, de afgelopen twee jaar was een van hen steeds een vrouw. Over zo’n leiderschapsprogramma voor de teamleiders, vaak mbo’ers, wordt nu nagedacht.

14

Klein maar bekoorlijk In 2013 won het kleine productie- en assemblagebedrijf Argowil de Femme Tech Bedrijven Award. Argowil produceert vooral kabelbomen en elektrische bedradingen. Dat is verfijnd en precies werk. Het bedrijf heeft veel vrouwen in dienst: ongeveer tweederde van het personeelsbestand (45 medewerkers) is vrouw – het branche­gemiddelde is iets meer dan tien procent. De enige twee leidinggevende posities naast de directeur worden ingenomen door vrouwen. Parttime werken wordt bij Argowil gemakkelijk gemaakt door de indeling van de werkdag in blokken van twee uur. Zo kunnen werknemers hun eigen werktijden kiezen en werk en zorg goed combineren. Directeur Frank Arts, naar aanleiding van de Femme Tech Bedrijven Award 2013: ‘We willen niet laten zien hoe vrouwvriendelijk we zijn. Veel technisch werk is gewoon prima geschikt voor vrouwen. Dat maakt die prijs in elk geval duidelijk.’

er award winn Opleidingsverzoeken worden bij Fokker vrijwel altijd goedgekeurd, van hoog tot laag in de organisatie. Dat kan ver gaan: ‘Een medewerkster van de assemblage doet een fulltime hbo-opleiding. In de weekenden werkt ze nog bij ons. Zo hopen we dat we haar kunnen behouden.’ Verder blijft iedereen bij met vaktechnische trainingen over de nieuwste luchtvaarttechnologie, en met awareness-trainingen over onder meer veiligheid en het belang van het volgen van procedures.

Hogerop

‘hoe meer vrouwen je binnenhaalt, hoe makkelijker het wordt’

Het komt voor, elders net zo goed als in de techniek: vrouwen die niet hoger komen, omdat ze vrouw zijn. Beurskens: ‘Vrouwen moeten er ge­ woon voor gaan, ook voor hogere functies. Al vinden mannen het soms wat moeilijker om aangestuurd te worden door een vrouw, vrouwen moeten volhou­ den. Onze eerste vrouwelijke programmamanager doet het ontzettend goed. Ze had meteen veel draag­ vlak in het team, is geaccepteerd als leidinggevende en runt een programma met alleen maar mannen.’ Haar vakinhoudelijke en leidinggevende kwaliteiten geven de doorslag, niet het feit dat ze een vrouw is.’

Dus werd Lisa Butter lasser. Dat wilde ze altijd al. Haar vader is het ook. ‘Het is lijmen, maar dan met vuur. Het kan nooit meer los. Dat vind ik leuk.’ Toen ze stage ging lopen, waren de opmerkingen weer anders. ‘Een keer zei een man: “Ik zou je wel in willen ruilen voor m’n vrouw, je bent zo schattig.” Die kant kan het dus ook op.’ Nu maakt ze bij Sollas in Wormer onderdelen voor verpakkingsmachines. ‘Het is heel nauwkeurig werk. Het moet precies passen, anders gaan die machines aanlopen. Ik doe ook het voorbereidende werk, maak er gaatjes in, en ik frees het af.’ Op de zeventig medewerkers is ze de enige vrouw. Maakt haar niets uit. Of ze zichzelf stoer vindt? Nee. ‘Ik kan beter met mannen omgaan.’ En die groene motor waar ze op rijdt, is die niet stoer dan? Lachend: ‘Nou ja, een beetje misschien. Maar ik zit ook graag achter de naaimachine.’ In de toekomst wil Butter nog meer lasdiploma’s halen, niveau 1 en 2 van tiglassen en niveau 2 van migmag, twee lastechnieken. En stagebegeleider zijn lijkt haar ook leuk, om de kennis van het vak over te dragen. Maar dan graag zonder het gedoe eromheen: al dat gebel en geregel met een school. Laat haar maar bezig zijn met de inhoud. Met de vlammen en het metaal. ●

Over een paar jaar gaat Fokker Landing Gear een klapper maken, verwacht Beurskens. ‘Dan opent hier hopelijk een fabriek om een composietonderdeel van een landingsgestel te maken, en hebben we veel operators nodig. Dan moet je precies en secuur werken, en dat kunnen vrouwen goed. Ik verwacht ze dan ook aan te kunnen nemen.’ Om hoeveel vaca­ tures het gaat, is nog onduidelijk. AFP op zijn beurt komt van ver, zegt Harmsen. ‘In een jaar hebben we twee vrouwen gevonden voor de pro­ ductie. Dat is een goede start. We verwachten meer vrouwen aan te kunnen trekken. Hoe meer vrouwen je binnenhaalt, hoe makkelijker het wordt.’ ●

A

 Meer informatie over werving en behoud van mensen in de techniek is te vinden op www.talentinbedrijf.nu

op de werkvloer

ls ze thuis vertelde over een stomme opmerking die ze die dag had moeten aanhoren, zei haar moeder: ‘Het zal wel nooit overgaan. Er zijn altijd mannen die er niet tegen kunnen.’ Ze sprak uit ervaring. Voor ze kinderen kreeg, had de moeder van Lisa Butter gewerkt als elektromonteur. Dochter Lisa (21) deed de Tetrix-bedrijfsopleiding bankwerken-lassen en trok zich die opmerkingen wel aan. ‘Het was niet leuk om te horen dat je kiest voor metaal omdat je vriendje dat ook doet.’ Maar opgeven, zoals een vriendin deed die voor manwijf werd uitgemaakt? Nee. ‘Je moet gewoon je mannetje staan. Ik wilde laten zien dat ik het kon. Ik heb het ruimtelijk inzicht, de motoriek. Dus.’

Tekst Marion Rhoen Beeld Maurits Giesen

‘Het is lijmen met vuur; dat vind ik leuk’

lisa butter

15

column

zelf ondernemen

De wereld is techniek

Tekst Marion Rhoen Beeld Maurits Giesen

kim van ommen

De garagist

Haar aanpak is no-nonsense. De vijf ­monteurs maken bijvoorbeeld foto’s tijdens de reparatie en bewaren kapotte onderdelen. Zo zien de klanten: ze doen geen extra reparaties waar ik niets van kan zeggen omdat ik niets van auto’s weet. Voor de monteurs – allemaal mannen – was het wel wennen, het kost ook extra tijd. ‘Maar ze doen het nu toch, ook bij haastklussen.’ Het idee voor Ladies Nights, en voor de vrouwvriendelijke garage, ontstond toen Van Ommen ruim een jaar geleden haar toekomstige garage inspecteerde. Er zat een soort leslokaal bij. Nu maken vrouwen voor wie een auto een angstwekkende zwarte doos is tijdens een cursus van twee avonden vieze handen. ‘De tekens op je dashboard begrijpen, zelf een band verwisselen, olie verversen: het maakt je onafhankelijker’, vindt Van Ommen. ‘Je weet wanneer je nog even door kunt rijden en wanneer niet.’ Eerder was Van Ommen onderhouds­monteur van Amerikaanse auto’s en hoofd technische dienst van een bedrijf met een eigen wagenpark. Vorig jaar kwam de buitenkans: ze kon de garage goedkoop huren en enkele klanten meenemen. Leuk, die vrijheid, maar er komen ook veel nieuwe dingen op haar af, zoals personeelsbeleid. Het is het allemaal waard, zegt Van Ommen. ‘Elke ochtend als ik aankom, denk ik: wauw, dit is van mij. Dit heb ik al bereikt.’ ●

16

nlangs was ik bij de jaarlijkse open dag van Philips in Drachten. Er waren allerlei innovaties te zien. Soms op een grappige manier – met een stofzuigercompetitie of een spelletje dat je langzamerhand zelf in elkaar zette. Het deed me beseffen: techniek heeft de wereld verbeterd, de kwaliteit van ons leven is er enorm door gestegen.

De installateur

I

k zag hoe hard mijn ouders werkten in hun eigen zaak. Dat nooit, dacht ik.’ Maar toen haar vader haar voorstelde samen een showroom te beginnen, zei Martine Both ja. Lachend: ‘Ik ben er toch mee opgegroeid.’ Ze was toen twintig. Acht jaar later is Aquarius Sanitair een bloeiend bedrijf. Both begon op haar zestiende aan de BBL-opleiding installatietechniek (BBL: Beroeps Begeleidende Leerweg). Eén dag naar school, vier dagen werken. Eenvoudige klussen deed ze na vier jaar zelfstandig. Ontwerpen had ze nog nooit gedaan. Waarom dan zo’n sprong in het diepe? Als een ander dan haar vader het had gevraagd, had ze het misschien niet gedaan, maar met zijn ervaring als steun durfde ze. ‘Hij heeft ook een installatiebedrijf, maar had geen tijd voor een showroom. Met z'n tweeën kon het wel.’ Daar komt bij: badkamers ontwerpen leek haar leuk. ‘Je kunt dan design en techniek combineren.’ Hoe blij ze ook was met de steun van haar vader, één ding stond vast: Aquarius Sanitair was háár bedrijf. Na twee jaar trok hij zich terug. ‘Ik heb nu twee jongens en een jonge meid in dienst.’ Naar die laatste heeft ze ‘Ik ben opgegroeid actief gezocht. Het evenwicht is belangmet een rijk voor de sfeer. eigen zaak’ Klanten moeten soms even wennen aan een vrouwelijke installateur, maar Both blijft altijd kalm: ‘Gewoon je werk doen, dat is het beste.’ Ook al heeft nog geen van haar medewerkers het aangekaart, parttime werken zal bij Aquarius Sanitair geen probleem zijn. ‘Straks doen we het allemaal, mannen en vrouwen. Een stel dat kinderen krijgt, moet samen het leven daarop aanpassen. Anders ben je ouderwets bezig.’ ●

Beeld Jordi Huisman

m

anlief heeft een auto van de zaak en die wordt tiptop ‘Vrouwen onderhouden, zijn een maar de auto van de vrouw wordt vergeten nogal eens verwaarloosd. Terwijl daar markt’ juist het kostbaarste bezit van het gezin in gaat: de kinderen, de hond. Onbegrijpelijk, vindt garagehoudster Kim van Ommen (33). ‘Vrouwen moeten óók veilig de weg op!’ Daar wil zij bij helpen. Met een vrouwvriendelijke benadering – en haar Ladies Nights – maakt ze haar garage toegankelijker. Niet alleen uit zendingsdrang, maar ook uit zakelijke overwegingen: ‘Vrouwen zijn een vergeten markt. Die willen wij bedienen.’ Het lijkt te werken: iets meer dan de helft van de klanten van Einstein Techno Centre in Spijkenisse is vrouw.

O

martine both

 Verplaats je eens in iemand uit 1800, nog maar tweehonderd jaar geleden. Auto’s, treinen en zelfs fietsen bestonden nog niet. Je moest overal naartoe lopen en je wereld was niet groter dan enkele vierkante kilometers. Je woning moest je delen met veel gezinsleden, veel hygiëne of enige privacy zat er niet in. Je was vaak ziek. En de wereld was en bleef veelal oneerlijk: wie voor een dubbeltje werd geboren, zou nooit een kwartje worden. Dankzij de techniek is de wereld een stuk aangenamer geworden. Eerst langzaam maar zeker, tegenwoordig met een razende snelheid. Techniek is ook fascinerend. Steeds weer kan ik mij verwonderen over een technisch apparaat – een auto of een computer – of technische werken als een riolering. In Drachten zagen we metalen strips en plastic korrels in een kilometerslange productielijn veranderen in kant-en-klare scheerapparaten! Honderden machines zijn er nodig om zoiets schijnbaar eenvoudigs als een scheerapparaat te maken. Wat een kunst. Techniek is goed voor je. Wat me opviel in Drachten was de trots die de vrouwen er uitstraalden over hun werk. Elke dag opnieuw iets moois maken gaf ze zichtbaar veel voldoening.

Techniek is uitdagend: het vakgebied bij uitstek waarin je geprikkeld wordt problemen op te lossen en samen te werken. En vaak zijn vrouwen beter dan mannen in staat om in een team tot creatieve oplossingen te komen. Techniek geeft girl power, én een grote kans op een baan en op een goed inkomen. Je kunt er overal mee aan de slag. Bedrijven zijn altijd op zoek naar goede technici, vrouwen in het bijzonder. Elk personeelsbestand zou de maatschappij moeten weerspiegelen, maar vooralsnog zijn technische vrouwen ondervertegenwoordigd. Een dagje Drachten leert: in de techniek ligt jouw toekomst. ●

Micaela dos Ramos Directeur Koninklijk Instituut Van Ingenieurs KIVI NIRIA

‘techniek heeft de wereld verbeterd, de kwaliteit van ons leven is er enorm door gestegen’ 17

I

SHOPPING

Coupe du Compress

Uit de koker van

Tekst en productie Tara Vierbergen

I <3 Mobicup

Q

Wat zou James Bond zijn zonder de levens­reddende technische snufjes van ‘kwartiermeester’ Q? Wie wil die niet? Boodschappenlijstje voor de elektronica­pionier die graag de Bond-blits maakt.

Luchtgreep

 Meer uit je saaie bekerhouder halen? Doe deze waterbestendige bluetooth luid­spreker er eens in. Het apparaat heeft ook nog een ingebouwde microfoon – zodat je gesprekken kunt opnemen, mocht dat nodig zijn. Die mag mee op reis (of op een geheime missie). € 15, iluv.com.

Kledingruil

 Probleem: er hangt een boel kleding in je kast die je niet meer draagt, maar die je eigenlijk niet wilt weggooien. Oplossing: Swapp, een app die mensen met ditzelfde probleem bij elkaar brengt, zodat ze een ruilhandeltje op kunnen zetten. swapp.nl

Alarmband  Voorkomen is beter dan genezen, weet ook Deepa Sood. Samen met haar man ontwikkelde ze Cuff, een sieraad en tevens bodyguard. Het geheim zit ’m in de CuffLinc. Dat is een verwijderbare afstandsbediening die, wanneer je in een linke situatie verkeert, met één druk op de knop vrienden en familie alarmeert. Protected and connected luidt niet voor niets het motto van Sood.

Tekst Rosita Burger Beeld Maurits Giesen Styling Coupe du Compress

 Apple Watch: eindelijk je telefoon – en dus je hele hebben en houden – om je pols. Apple Watch, verkrijgbaar in 2015, prijs nog niet bekend

Uit de eigen werkplaats zo een heel andere werkplaats in. Drie jonge vrouwen die bewust kozen voor techniek, doen hun verhaal en lieten zich stylen door Coupe du Compress. Niet met krultang of föhn, maar met stevig gereedschap: een power compressor.

 Sherlock Holmes spelen en telefoongesprekken opnemen was nog nooit zo makkelijk. Cellphone Recorder, € 15, fancy.com

Het instapmodel kost € 50. Meer weten? Kijk op cuff.io.

 Niet zo geschikt voor een geheim agent in het donker, deze opvallend feestelijke fietswielverlichting. MonkeyLectric, prijs op aanvraag, monkeylectric.nl

18

19

Coupe du Compress

Ik keek

veel omhoog. Naar de lucht, op zoek naar vliegtuigen

Manuela Snijders (29)

werkt als engineer bij luchtvaartbedrijf Fokker Landing Gear in Helmond.

Hoe lang werk je bij Fokker? ‘Ik werk hier sinds maart 2014.’

Wat doe je precies? ‘Ik ben verantwoordelijk voor het onderhoud en de reparaties aan het landingsgestel van F16’s en Apache-helikopters. Ik maak het reparatieplan binnen de toleranties en limieten die door de fabrikant zijn gesteld.’

Vind je het belangrijk dat er meer vrouwen gaan werken in de techniek? ‘Vrouwen zijn belangrijk in de techniek. Mannen benaderen een probleem vaak zwart-wit, vrouwen denken meestal creatiever, out of the box, en komen zo uiteindelijk tot een oplossing.’

Hoe zou dat gestimuleerd kunnen worden? ‘Het

Dit is vast niet je eerste baan. ‘Nee. Hiervoor heb ik acht jaar bij de Luchtmacht gewerkt als onderhouds­ monteur van F16’s bij een vliegend squadron. Daar heb ik veel ervaring opgedaan.’

beeld van een technische vrouw is nog vaak een manwijf met een shagje in de mond en een biertje in de hand. Dat beeld moet veranderen. Bijvoorbeeld door op banenmarkten andere voorbeelden te laten zien en misschien door op scholen voorlichtingsavonden te laten geven door vrouwen uit de techniek.’

Wanneer wist je dat je de techniek in wilde? ‘Ik

Wil jij daar zelf een rol in spelen? ‘We hebben hier

wist altijd al dat ik een technisch beroep wilde. Dat kwam ook uit een test op de middelbare school.’

een Girlsday gehad en het was leuk om jonge meisjes te laten zien dat je wel degelijk vrouw kunt blijven wanneer je werkt in de techniek.’

Wat voor kind was je? ‘Ik keek veel omhoog. Naar de lucht, op zoek naar vliegtuigen. Vliegtuigen vond ik zo spannend. Ik was ook een knutselaar. Altijd met hout en metaal in de weer. Bij mijn opa in de schuur.’

Welke opleiding heb je gevolgd? ‘Ik ben begonnen met Vliegtuigonderhoud en Werktuigbouwkunde aan het ROC Midden Brabant. Bij de Luchtmacht werd ik intern opgeleid voor de F16. Vorig jaar ben ik afgestudeerd als technisch bedrijfskundige aan de Fontys Hogeschool in Eindhoven.’

Wat is je droom? ‘Technische bedrijfskunde is weer een stap die mijn droom dichterbij brengt. Uiteindelijk wil ik meedenken en ontwikkelen met de klant, om zo nog betere en veiligere producten te kunnen vervaardigen.’ Manuela Snijders Opleiding Vliegtuig­ onderhoud en werktuigbouwkunde, ROC Midden Brabant, en technische bedrijfskunde, Fontys Hogeschool Eindhoven

20

Voor de vliegtuigindustrie? ‘Ik wil graag in deze industrie blijven werken. Nederland loopt erin voorop. Het is een innovatieve branche die constant in beweging is. Misschien wordt er nu, na de ramp met de MH17 afgelopen zomer, ook op burgervliegtuigen raketafweer geinstalleerd. Ik wil bij al die ontwikkelingen betrokken blijven.’

Wat zijn de voordelen? ‘Dat je, eenmaal gerespecteerd, in een warm nest terechtkomt.’

Nadelen? ‘Je moet je eerst wel meer bewijzen dan een man. Goed laten zien dat je je mannetje staat. Maar heb je het respect van je collega’s eenmaal gewonnen, dan kun je niet meer stuk.’ Kun je parttime werken bij Fokker in je huidi­ ge functie? ‘Zeker. Ik werk zelf 32 uur per week. En zolang ik die 32 uur maar maak, kan ik ze flexibel indelen. Dat betekent dat ik één keer per week mijn zoontje naar de opvang breng, dan dus iets later begin en ook iets later naar huis ga.’

Grappige man/vrouwervaring op het werk? ‘Bij mijn vorige baan moest je je gereedschap merken. Ik maakte dat van mij roze. Geen mannelijke collega die het nog wilde aanraken.’ ●

21

Coupe du Compress

ik was echt een poppenmeisje met barbies. de techniek is pas later gekomen

Kyra Burhenne (24)

monteert fijnmechanisch machineonderdelen bij hightech machinefabrikant AAE, The Art of Mechatronics, in Helmond.

Hoe lang werk je bij AAE? ‘Begin augustus was dat precies een jaar.’

Had je hiervoor al ergens anders gewerkt? ‘Dit is mijn eerste vaste baan. Ik heb een leerling­ contract. Eén dag studeren, vier dagen werken.’

Vind je het belangrijk dat er meer vrouwen gaan werken in de techniek? ‘Ik denk dat vrouwen nodig zijn in de techniek. Het werk dat ik doe met fijnmechanica vraagt om veel nauwkeurigheid. Vrouwen zijn vaak preciezer. AAE doet veel aan de promotie van vrouwen in de techniek. We nodigen scholen uit voor een dag van de techniek.’

Wat studeer je? ‘Mechatronica aan het ROC Helmond, niveau 3 en 4. Dit is een versneld programma. Misschien ga ik daarna door met hbo.’

Wanneer wist je dat je de techniek in wilde? ‘Pas sinds een jaar. Ik heb eerst havo gedaan. Ik vond techniek wel leuk, maar ik kende niemand in mijn omgeving die dat deed. Ik ben begonnen met de hbo-opleiding Interieur & Vormgeving, maar na het derde jaar ben ik gestopt. Technisch tekenen vond ik leuk, de andere vakken vond ik nogal zweverig. Vorig jaar heb ik de knoop doorgehakt. Ik ben naar bedrijven gegaan voor rondleidingen en heb geïnformeerd welke opleidingen ik kon doen. Ik voelde dat het goed zat tussen mij en de techniek. Ik kon bij AAE direct aan de slag.’

22

vrouwen die werken in de techniek in te zetten als contactpersoon voor middelbare scholen. Zo wordt er bij ons een film gemaakt met een vrouwelijke collega en die wordt verspreid binnen het onderwijs.’

Wil jij daar zelf een rol in spelen? ‘Misschien wel. Ik vertel graag mijn verhaal. Ik had niemand in mijn omgeving die mij kon helpen bij deze keuze. Anders had ik misschien wel eerder voor techniek gekozen.’

Wat zijn de voordelen van mannelijke colle­ ga’s? ‘De sfeer is leuk. Mannen hebben andere

Wat voor kind was je? ‘Ik was echt een

­ umor, daar moet je wel tegen kunnen. Mijn colleh ga’s ontvingen mij goed. Ik wist niets, kon alles vragen en ze vonden me niet dom of minderwaardig.’

poppenmeisje met barbies. De techniek is pas later gekomen.’

Nadelen? ‘Geen.’

Wat is je droombaan? ‘Engineering; dan kan ik met de klant tot een ontwerp komen en dat achter de computer tekenen. Maar dat is nog een lange weg, daarom doe ik nu montage, om feeling te krijgen met de materialen.’

Kyra Burhenne Opleiding Mechatronica, ROC Helmond, niveau 3 en 4

Hoe kun je stimuleren dat er meer meisjes kiezen voor techniek? ‘Door open dagen en door

Hoeveel vrouwen werken er bij AAE? ‘Negentien van de 190 medewerkers bij AAE zijn vrouwen. Drie van hen werken in de techniek. Als vrouw krijg je hier de mogelijkheid om je te ontwikkelen. Ze geven me vrij voor mijn opleiding en ik denk dat parttime werken zeker bespreekbaar is als ik met mijn opleiding klaar ben.’

Grappige man/vrouwervaring op het werk ‘Toen ik nog maar net bij AAE werkte, trok een collega de gereedschapslade open. Hij moest een combinatietang hebben. Omdat ik toen nog van niks wist, keek ik hem een beetje vreemd aan en vroeg hem welke hij bedoelde. We hebben toen samen alle tangen doorgenomen. Daarna is me dat niet meer overkomen.’ ●

23

Coupe du Compress

Natasja van Raak (25)

werkt bij pluimveeverwerker Marel Stork Poultry Processing in Dongen.

Hoe ben je in de techniek terechtgekomen?

Wat maakt het werken bij Marel bijzonder?

‘Een vriendin vertelde over de opleiding Constructie­bankwerker/lasser niveau 2. Daar ben ik gaan kijken en dat leek me wel iets voor mij.’

‘De collega’s maken het verschil. De sfeer is goed en er zit genoeg uitdaging in het werk om vooruit te blijven gaan.’

Wat doe je bij Marel Stork Poultry? ‘Ik ben lasrobot operator en programmeur. Ik programmeer en bedien de lasrobot. Deze robot last onderdelen voor de pluimveeslachtlijnen en vleesverwerkingsmachines die wij maken. Tegelijkertijd volg ik de opleiding BBL-midden­ kader Engineering technicus niveau 4.’

Welke opleidingen kun je hierna volgen om verder te groeien in dit bedrijf? ‘Als ik verder wil studeren, is dat op hbo-niveau. Dan zal mijn functie veranderen van uitvoering naar werkvoorbereiding en planning. Er zijn ook verschillende cursussen waarmee ik mijn kennis en kunde kan vergroten.’

Zijn er bij Marel vrouwen in de techniek werkzaam? ‘In Dongen, waar ik werk, heb ik op de vloer drie vrouwelijke collega’s. In Boxmeer staat ook een aantal vrouwen op de vloer.’

Wat doet Marel om voor vrouwen een goede werkgever te zijn? ‘Niks bijzonders. Marel Poultry behandelt mannen en vrouwen gelijk. Er is voor het bedrijf geen verschil. Ze verrichten ook geen extra inspanningen om vrouwen aan te trekken.’

Is parttime werken mogelijk? ‘Ik werk op dit moment parttime, namelijk 36 uur. Ik ben één dag per week op de opleiding. Maar parttime werken wordt hier niet gestimuleerd. Heb je een functie op kantoor, dan is er wel meer mogelijk.’

Is dit je eerste baan? ‘Na de havo wilde ik Officier Logistiek bij Defensie worden, maar helaas kwam ik niet door de keuring. Ik had geen idee welke kant ik op wilde. Ik ben toen bij een bakkerij gaan werken, maar dat was het ook niet. En toen vertelde die vriendin over die opleiding.’

Als ik verder wil studeren, is dat op hbo-niveau

24

Natasja van Raak Opleiding middenkader Engineering technicus niveau 4, ROC in Tilburg

Is er iets wat opviel toen je hier kwam werken? ‘Er waren op de werkvloer alleen maar toiletten voor mannen. Dat is nu wel veranderd.’ ●

Wat is je droombaan? ‘Ik vind het leuk wat ik nu doe. Ik wil me wel graag verder ontwikkelen en daar komen dan weer nieuwe mogelijkheden uit voort.’

25

nano / nieuws

Tekst en productie Tara Vierbergen

Kleiner kleinst

 Materialen bewerken op zeer kleine schaal, dat is nanotechnologie. Noteer: een nanometer is een miljardste van een meter, en met die mini-omvang is nano titelhouder van ‘allerkleinste manipuleerbare schaal’. Wetenschappers zijn nu geoefend genoeg om op die schaal materialen te construeren en te manipuleren. ‘Over vijf jaar loopt iedereen met oprolbare smartphones en tablets’, voorspelt nanowetenschapper Dave Blank in een artikel in NewScientist. ‘En kun je bij de HEMA nanotechnologie-onderbroeken kopen.’ De mogelijkheden van nanotechnologie zijn zo goed als eindeloos, maar er is nog wel veel onderzoek nodig. In het NanoLab van MESA+, het Twentse instituut voor nanotechnologie, wordt dat soort onderzoek gedaan. Naar bijvoorbeeld de lab-on-chip: minieme laboratoria die in staat zijn zelfstandig medische tests uit te voeren en klein genoeg zijn om in een pil te worden verwerkt. Zo’n nanopil mag petieterig zijn, zijn daden liegen er niet om. De pil herkent kankercellen nog voor er sprake is van een gezwel, bijvoorbeeld. Een kwestie van doorslikken, en de pil z’n nanowerk laten doen. Onderzoek naar darmkanker wordt zo niet alleen eenvoudiger, het wordt ook pijnlozer – en omdat een nanopilletje kanker in een vroeg stadium ontdekt, wordt de kans op overleven ook groter. Het is nog toekomstmuziek, maar lang zal deze wonderpil niet op zich laten wachten, aldus de ontwikkelaars.

Nano in de mode

Slimme lens

Conserveer­ middel

Exit dakpan

Luchtje scheppen

 Vergeet de Parijse modeweek: Cornell University maakt kleding die iPhones oplaadt (op zonneenergie!), vlekken afstoot en allergieën de kop indrukt. Juan Hinestroza, professor en chemisch ingenieur aan de universiteit, bracht mode, textiel en nanotechnologie onder één laboratoriumdak. In zijn Textiles Nanotechnology Laboratory doen modeontwerpers en wetenschappers onderzoek naar nieuwe toepassingen van nanotechnologie voor de modeindustrie. Ze pluizen op nanoschaal textiel uit en fabriceren vervolgens nieuwe stoffen. Die worden ieder jaar getoond tijdens de Cornell Fashion Collective modeshow. Meer weten? Check cornellfashioncollective.com en nanotextiles.human.cornell.edu.

 Mensen met diabetes weten: hopeloos onpraktisch – en vervelend – die voortdurende bloedsuikerspiegelcheck. Goed nieuws voor diabetici: speciale contactlenzen die van kleur veranderen wanneer de bloedsuikerspiegel stijgt of daalt. In de lenzen zijn nanodeeltjes verwerkt die reageren op de glucosemoleculen die in tranen zitten. Een chemische reactie zorgt ervoor dat de kleur van de lens verandert: voor de drager van zo’n lens een teken om de bloedsuikerspiegel aan te passen.

 Zeg maar dag tegen die lekker belegde boterhammen die je elke morgen zo keurig in je broodtrommel doet, maar die daar tijdens de lunch altijd even verlept weer uit komen. Nanowetenschappers hebben de oplossing gevonden. Nanozilver in de broodtrommel kan de bewaartijd van je boterhammen oprekken tot negen dagen, zo claimt het Koreaanse A-Do Global. Het bedrijf verwerkt nanozilver – inderdaad: zilver met nanodeeltjes – in gewoon plastic. De broodtrommels die het daarvan maakt, hebben een soort coating die je boterhammen langer vers houdt. Niet iedereen is even blij met deze ontwikkeling, want het is nog helemaal niet duidelijk of nanozilver op langere termijn schadelijk is voor het milieu.

 Zonnepanelen op je dak zijn een slimme manier om de energierekening omlaag en de waarde van een huis omhoog te halen. En je draagt bij aan een beter milieu. Alleen staat het niet altijd even fraai. Knappe koppen van het Solar Energy Application Centre (SEAC) en de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) hebben daar iets op bedacht. In het project SolarBEAT worden daken van de toekomst getest, waarbij zonnepanelen niet langer óp maar ín het dak worden geplaatst. Dakpannen maken plaats voor zonnecellen: donkere, glimmende panelen. Niets nieuws onder de zon, zou je denken, maar dit systeem gaat een stapje verder: er blijft geen dakpan over. De zonnepanelen zíjn het dak – en dat oogt een stuk mooier. SolarBEAT verwacht dat geïntegreerde daken binnen twee jaar op de markt zijn.

 Mondkapjes zijn geen zeldzaamheid in het Chinese straatbeeld. Ze doen dienst als smogbeschermers. In Beijing hebben ze geregeld te maken met een dikke smogdeken en die vorm van luchtvervuiling is een serieuze bedreiging voor de volksgezondheid. The Smog Free Project van Studio Roosegaarde moet ervoor zorgen dat er een onvervuild park in Beijing komt waar mensen hun mondkapje even af kunnen doen en gratis kunnen genieten van schone lucht. Hoe? Door ’s werelds grootste luchtzuiveringssysteem te bouwen dat, geholpen door energiebesparende ion-technologie, smog weet te vangen. Team Roosegaarde en de stad Beijing zijn nu druk met elkaar in gesprek om het eerste Smog Free Park te realiseren.

 Nog zo’n initiatief dat technologie en mode samenbrengt: fashiontechforum.com.

studioroosegaarde.net

 Als een tastbaar souvenir ontwierp Roosegaarde Smog Ringen van samengeperste smogdeeltjes. Elke ring bevat de opbrengst van 1000 m3 vervuilde lucht.

26

27

interview

Tekst Marlies Bonnike

Tegendraads

‘Ik haal inspiratie uit alles wat ik zie, ook in de file en de supermarkt’

28

succes

Als jurylid van muziekprijzen en talentenshows wil ze jong talent vooruit helpen. Dat begon al toen ze nog een tiener was. Maar zelf barst Stacey Rookhuizen ook van de talenten. Ze is technisch, creatief en ondernemend: de perfecte papieren om haar te vragen voor Femme Tech 2014.

29

interview

o

Op haar zestiende wilde Stacey Rookhuizen onbekend muzikaal talent de kans bieden een cd uit te brengen. Dus begon ze in 2002 haar eigen platenlabel Stacey Records. Daarnaast zette Rookhuizen een platform voor concerten en een radioprogramma op om datzelfde talent een podium te bieden. Onbedoeld werd het een springplank voor haar eigen carrière. Haar nieuwste onderneming naast de muziek is een eigen sieradenlijn: 3.14 Stacey's Silver. Stoere eigenzinnige ringen en andere sieraden voor vrouwen en mannen.

Waar haal je de energie vandaan? ‘Haha, dat is heel simpel. Zolang ik dingen doe die ik leuk vind, zal mijn energie nooit opraken. Sterker nog, dan geeft het werk me juist energie! Ik probeer het altijd spannend voor mezelf te houden. Blijven vernieuwen, soms een risico nemen en vooral regelmatig gek doen. Kortom, de lol erin inhouden!’

Wat dreef jou om op je zestiende al te gaan ondernemen? ‘Toen ik een jaar of twaalf was, begon ik concerten te bezoeken. Ik stond vaak vooraan bij optredens van nationale en internationale bands op festivals als Lowlands en Rock Werchter. Vooral nieuwe, “upcoming” bandjes vond ik interessant. Ik wilde altijd als eerste op de hoogte zijn van de nieuwste muzikale sensaties. Toen de muziekindustrie rond 2002 volledig op z’n gat kwam te liggen als gevolg van het vele illegale downloaden en kopiëren van muziekopnames, werd vooral nieuw talent de dupe. Dat kreeg nog minder kans in de platenindustrie. Ik was zestien en besloot hen te helpen. Stacey Records was geboren, het label dat zich als springplank zou inzetten voor nieuw, nog onbekend talent.’

Radiodeejay, presentatrice, jurylid: wat is jouw drive om al die dingen te doen? ‘Juist omdat ik zoveel verschillende dingen doe, is alles telkens weer een nieuwe uitdaging. Als iemand tegen mij zegt dat iets onmogelijk is, zit ik al op het puntje van m’n stoel en bedenk hoe het wél mogelijk is. Onmogelijk? Dan wordt het pas interessant!’

30

Rookhuizen is bekend als jurylid van verschillende muziekprijzen en talentenjachten. Ze was deejay, gaf les op de Rock Academy, was projectmanager bij Muziek Centrum Nederland en presenteerde Project Catwalk. En dat zijn nog maar een paar van haar activiteiten.

Overkomt het je of heb je een plan? ‘Laatst hoorde ik iemand zeggen: “Die Stacey, ja, die is voor het geluk geboren.” Een vriend van me ging daartegenin: “Ze is niet voor het geluk geboren, ze dwingt het af.” Ik denk dat de waarheid ergens in het midden ligt. Zodra ik weet wat mijn – nieuwe – doel is, maak ik een concreet plan en kan ik goed focussen. Verder leef ik “gewoon” en zie ik wel wat er wel en niet op me afkomt.’

Is zo ook het idee voor een eigen sieradenlijn ontstaan? ‘Toen ik met Stacey Records begon, kreeg ik van mijn moeder een ring met daarop het logo bevestigd: een silhouet van een jonge vrouw. De ring zelf is mijn moeders trouwring en er is ook een klein roze diamantje in verwerkt dat weer uit een oude ring van mijn oma komt. Zo zijn er drie generaties vrouwen in één ring verwerkt. Ik kreeg vaak vragen en complimenten over deze ring. Zeker toen ik bij X Factor in de jury zat. Daardoor kwam ik op het idee om meer ringen te ontwerpen. Ik ben het ook begonnen uit liefde voor opvallende sieraden. Items die je niet zo een-twee-drie tegenkomt. Dat ze uiteindelijk zo goed zouden verkopen, had ik nooit verwacht. Zo zie je maar: als je iets doet wat je leuk vindt, ben je er meestal ook goed in!’

Je ontwerpt je sieraden zelf. Hoe doe je dat? ‘Ik haal inspiratie uit alles wat ik zie. Ook als ik in de supermarkt of in de file sta, kijk ik om me heen. Verder houd ik van woordgrappen, zoals de zilveren COCK-RING die we verkopen. Deze ring is geïnspireerd op het zilverkleurige ringetje dat een haan – cock in het Engels – om z’n pootje draagt.’

Hoe vaak maak je een nieuwe collectie? ‘Het is niet zo dat 3.14 Stacey's Silver twee keer per jaar een geheel nieuwe collectie lanceert. Zodra ik een nieuwe ring heb, of een aantal, zet ik die online. Ik wil niet afhankelijk zijn van vastgestelde momenten, daar ben ik veel te ongeduldig voor.’

Wat is belangrijk bij het ontwerpen? ‘Ik vind het belangrijk dat ik het zelf nooit eerder heb gezien. Ik kijk ook nooit in etalages van juweliers. Het komt natuurlijk ook voor dat ik een nieuwe ring heb ontworpen, maar dat die helemaal niet zo nieuw is als ik dacht. Dan bestaat het idee al – al zal de ring nooit precies hetzelfde zijn. En is dat toch zo, dan zal hij de shop nooit halen. Lol, originaliteit, een beetje tegendraads en opvallend – daar staat 3.14 Stacey's Silver voor.’

Is het handwerk? ‘Alles is handwerk. Mijn edelsmid Richard werkt vanuit een schuur in zijn achtertuin. Dit houten minihuisje staat naast het konijnenhok en noemen we het “3.14 atelier”. Pas wanneer jij als klant op “Bestel!” klikt, gaat hij aan de slag. Zo is elke ring uniek en met liefde gemaakt. Ik heb er bewust voor gekozen het zo klein en ambachtelijk te houden; dat heeft iets romantisch.’

Wat doe je om je merk te promoten? ‘Het is voornamelijk mond-tot-mondreclame. Als ik bijvoorbeeld een ring aan iemand heb verkocht, komt er die week vaak nog een bestelling uit dezelfde omgeving. Blijkbaar laten klanten hun ringen aan vrienden en familie zien. Dat vind ik het leukste wat er is natuurlijk! Ook heb ik veel te danken aan free publicity. Ik sta immers geregeld in tijdschriften en dan zou het stom zijn de website niet te noemen.’ Wat is je droom met de sieraden? ‘We zijn een paar maanden geleden “wereldwijd” gegaan met de webshop. Klinkt cool, maar dat is anno 2014 natuurlijk best eenvoudig: de website vertalen, extra betalingsmogelijkheden toevoegen en de manieren van wereldwijd verzenden onderzoeken, that’s it! Het loopt misschien nog niet zo goed in Amerika als in Nederland, maar het feit dat mijn sieraden overal te koop zijn, maakt me al vrolijk.’

Wat kun je een startende ontwerper aanraden? ‘Gewoon beginnen! Veel mensen hebben ideeën of plannen, maar hebben vervolgens niet de ballen om daadwerkelijk aan de gang te gaan. Zonde, want het is – naar mijn idee – eenvoudiger dan je denkt. Het belangrijkste is een eigen handtekening, denk ik. Weet: er zijn honderden ontwerpers. Wat maakt jouw collectie uniek? Wat is je verhaal? En onthoud: bijdehandjes hebben de halve wereld. Durf dus je mond open te trekken. Als je iets niet weet, vraag het iemand die het wél weet.’ ●

31

ambitie

Tekst Rosita Burger

Voor altijd

verknocht

Lisa Brandsteder

Ze zitten nog op school. Volgen een technische opleiding. En zijn daar heel gelukkig mee. Drie ambitieuze technici in de dop.

‘Ik heb zoveel geluk dat ik dit heb gevonden’

Merel Mattijsen

I

k zou graag in de ruimtevaart gaan werken, daar moeten alle instrumenten zo klein mogelijk zijn. Ik ben verliefd op het universum.’ Aan het woord is Merel Mattijsen (20), leerling aan het ROC Amsterdam, College Westpoort, waar ze de opleiding fijnmechanische techniek (niveau 4) volgt, die opleidt tot research instrumentenmaker. Hiervoor heeft ze de opleiding Art en Design geprobeerd, maar dat was niets voor haar. ‘Als ze mij vragen “maak een schilderij”, dan komt er niks. Wel als ze zeggen: “Maak een schilderij van een stoel.” Uit testen bij het leercentrum kwam naar voren dat ze technisch inzicht heeft en analytisch is. Een leerplichtambtenaar regelde dat ze halverwege het jaar kon instappen bij de opleiding die ze nu doet.

32

‘Je moet laten zien dat je een beetje lef hebt’

‘Op het vmbo had ik al een technische richting willen kiezen, maar daar kon je alleen worden opgeleid voor loodgieter of kabellegger.’ De opleiding die ze nu volgt, voldoet helemaal aan haar wensen. ‘Ik vind het echt geweldig’, zegt ze. ‘Ik heb zoveel geluk dat ik dit heb gevonden.’ Vader runt een audiotechnisch bedrijf, moeder komt uit een kunstzinnig nest, en ze zijn blij dat hun dochter deze keuze heeft gemaakt. ‘Een slimme opleiding voor slimme mensen’ staat op de website van haar school. Merel moet er een beetje om lachen, maar ze onderschrijft het wel. ‘Je moet wel slim zijn, ja, het is best moeilijk. Je moet ruimtelijk inzicht hebben, goed met je handen kunnen werken, creatief zijn – want je eigen ideeën kunnen inbrengen – en natuurlijk ook precies

zijn. Allemaal kwaliteiten die Merel wel bezit, al vindt ze sommige onderdelen van de opleiding ook lastig, zoals constructieleer en wis- en natuurkunde. In haar klas van dertig leerlingen, zitten vier meisjes, haarzelf meegerekend. Ze vindt dat helemaal geen probleem. ‘Voor de leraren en de jongens is het natuurlijk wel wennen dat er nu opeens meisjes rondlopen. Die reageren toch anders, hebben een andere sfeer om zich heen. Maar het is hier zeker niet vrouwonvriendelijk, je wordt als vrouw echt wel gerespecteerd. Ik vind het alleen maar heel erg goed dat er meer meisjes een technische opleiding gaan doen.’ En haar ouders, wat vinden die ervan? ‘Ze zijn op de open dagen geweest, en ze zijn supertrots dat ik deze opleiding volg. Mijn opa en oma ook.’ ●

L

isa (18) doet de opleiding middenkader functionaris infrastructuur aan het MBO College Noord in Amsterdam. Het is een opleiding die je kennis laat maken met alle aspecten van het vak civiele techniek. Ze doet de vierjarige opleiding versneld, in drie jaar. Ze zit nu in het laatste jaar. In elk van deze drie jaar heeft ze ook stage gelopen, eerder bij Royal Haskoning, het grootste ingenieursbureau van Nederland. Ze hield zich daar onder meer bezig met ontwerpen. ‘Ik heb getekend voor de componistenbuurt in Naarden, die gerenoveerd moest worden, vooral de verharding en het riool.’ Nu loopt ze stage bij een weg- en grondwerkbedrijf. De liefde voor alles wat met techniek te maken heeft, zat er bij Lisa al vroeg in. ‘Toen ik twaalf was, heb ik mijn vader geholpen die bezig was een verdieping op ons huis te zetten. Dat vond ik echt fantastisch. Ik wilde altijd al weten hoe dingen in elkaar zitten.’ Het was voor haar ouders dan ook geen verrassing dat ze voor een technische opleiding koos. ‘Ik

33

brief aan een dochter

ambitie

Beeld Raza

Agnes Vroegh Procesoperator bij beender­verwerkingsbedrijf Sonac Vuren en lid ledenparlement FNV in Beweging, sector Industrie

heb eerst overwogen de kant van de architectuur op te gaan, maar heb nu dus gekozen voor infra.’ In haar studierichting is ze het enige meisje. ‘Er haken veel meisjes af’, weet ze. ‘Misschien komt dat omdat civiele techniek geassocieerd wordt met buiten werken. Daar hebben veel meiden niet zo’n zin in.’ De toekomst ligt wat Lisa betreft nog helemaal open. Ik wil graag naar het hbo. In Arnhem heb je de Civilion Academy, die een hbo-opleiding civiele betonbouw heeft; dat lijkt me wal wat. Maar ik wil ook graag naar het buitenland.’ En dat zal haar wel lukken ook, gezien het gemak waarmee ze bijvoorbeeld haar stages voor elkaar kreeg. ‘Je moet laten zien dat je een beetje lef hebt’, zegt ze daar zelf over. ‘Het heeft mij altijd enorm meegezeten, maar dat komt ook omdat ik bijvoorbeeld bewust vraag om eens een mannenklus te mogen doen. Zo heb ik met een stel mannen met behulp van katrollen een keer 15 ton opgetild. En ik heb ook in een hoogwerker gezeten. Dat doen niet zoveel meisjes, en dat vindt iedereen geweldig.’ Negatieve dingen omdat ze een meisje in een mannenwereld is, is ze eigenlijk nog niet tegengekomen. ‘Wat ik wel merk is dat jongens je vaak te laag inschatten. Ze lopen met een technische vraag eerder op een man af dan op een vrouw. Maar ik trek me daar niks van aan.’ ●

34

Fatima Razzak ‘Mijn familie dacht dat ik bouwvakker ging worden’

F

Fatima (21) zit in het tweede jaar van de opleiding MBO Bouwkunde (niveau 4). Na afronding van haar vmbo-t-opleiding dacht ze aanvankelijk de economische richting te zullen kiezen. Haar broers hebben een eigen bedrijf waar haar vader ook werkt, dus wat lag meer voor de hand. ‘Ik dacht: zorg is niks voor mij en techniek is voor jongens,’ zegt ze nu met een glimlach. Dus dan maar economie. Tot ze in het examenjaar van de mbo op vakantie naar Dubai ging en daar de prachtigste gebouwen zag. ‘Je hebt daar het hoogste gebouw ter wereld, de Burj Khalifa, dat bijna een kilometer hoog is en je hebt nog zo’n hoog gebouw waar een hotel met heel veel sterren in zit. Ik zag die fantastische gebouwen en zag dat mensen die gebouwen bewonderen en toen dacht ik: als je zoiets kunt neerzetten, moet dat een enorm gevoel van trots geven. Daar staat iets dat van jou is. Toen wist ik: dat wil ik gaan doen.’

Het was te laat om nog haar pakket te veranderen, dus dat werd een project voor de volgende opleiding. Ze lacht als ze vertelt dat de opleiding haar meer bracht dan ze verwacht had. ‘Er komt veel meer bij kijken dan ik had verondersteld. Je denkt bijvoorbeeld: een raam in een gebouw zetten, dat is eenvoudig. Waar je niet bij stilstaat, is dat er berekeningen bij komen met betrekking tot de hoeveelheid licht die naar binnen moet vallen. Het is maar een klein voorbeeld, maar toch.’ Ze liep stage bij een architectenbureau en bij een groot aannemersbedrijf, en beide werkterreinen, hoe verschillend ook, bevielen haar goed. Ze heeft ook al een duidelijk beeld van wat ze na deze opleiding gaat doen: een volgende – hbo – opleiding. ‘Met deze mbo kun je toch niet veel kanten op, dus ik wil zeker verder.’ Ze ziet wel een carrière in de architectuur voor zich, maar zou ook best een eigen aannemersbedrijf willen hebben. In mijn stagebedrijf maken ze niet vaak mee dat een meisje dit werk wil gaan doen, maar op school is het helemaal niet vreemd.’ Familie en vrienden vonden het aanvankelijk wel apart. ‘Ze dachten dat ik bouwvakker ging worden, terwijl je in feite leidinggevende wordt. Nu ze dit weten, staan mijn ouders en mijn broers gelukkig pal achter me.’ ●

35

Tekst Rosita Burger

carrière

Van leerling-lasser tot gevierd techniekdocent: niets is onmogelijk voor een meisje in de techniek. Judith Schasfoort is het levende bewijs.

‘Gewoon bij De Jongens Gaan Zitten’

J

udith Schasfoort (34) is fulltime docent metaalbewerking aan het SMEOT, een mbo-vakschool voor metaal, mechatronica en elektrotechniek in Hengelo. Ze leidt daar jongens en één enkel meisje op tot constructiebankwerker, lasser of plaatwerker. Dat doet ze sinds 2010. Ze heeft een lange maar bewuste route afgelegd om te komen waar ze nu is, ze is echt een docent uit de praktijk. Thuis hadden ze een tentenverhuurbedrijf, er werd dus veel gelast: de stalen frames moesten geregeld aangepast en gerepareerd worden. En daar stond Judith dan met haar neus bovenop. Het liefst had ze zelf het lasapparaat gehanteerd. In het derde jaar van het vmbo koos ze de richting metaal. Aanvankelijk met de bedoeling automonteur te worden, maar het werd constructie – de tentpalen hadden hun werk gedaan – op hetzelfde SMEOT als waar ze nu lesgeeft. Ze was er het enige meisje tussen de mannen. ‘De stap is groot voor een vrouw’, zegt ze. ‘Je kunt geen mooie kleren aan, je werkt veel met je handen, daar moet je tegen kunnen.’ Zelf had ze daar in het begin moeite mee. ‘O ja, ik vond het aanvankelijk vreselijk op school. Ik miste enorm de gezelligheid van de meiden. Was zelf eerst ook heel terughoudend. Maar toen ik die houding in het tweede jaar liet varen, ging alles meteen veel gemakkelijker.’

36

Met het SMEOT-diploma op zak ging ze als constructiebankwerker/lasser aan het werk bij Steggink Metaal in Oldenzaal. Ze bleef er twaalf jaar, waarvan vier jaar op kantoor als werkvoorbereider. Kantoorwerk beviel haar minder, ze miste de praktijk. Intussen bleef ze zichzelf ontwikkelen. Ze deed op haar oude school in de vrije uren de opleiding niveau 3 en 4 en werd vervolgens door diezelfde school benaderd of ze praktijkdocent wilde worden.

‘Blijf jezelf, weet dat je niet onderdoet voor jongens en isoleer je niet’ In 2010 werd de oud-leerlinge docent aan het SMEOT en begon ze zestig jongens en dat ene meisje de fijne kneepjes van het vak te leren. Om haar onderwijspapieren te halen schreef ze zich in voor een vierjarige lerarenopleiding in Zwolle en sinds een goed half jaar mag ze zich tweedegraads docent noemen. Maar daarmee is haar ontwikkeling wat haar betreft niet ten einde. ‘Ik wil me verder ontwikkelen, zou graag lesgeven op de opleiding tot lasmeester. En ik zou me binnen het onderwijs ook bezig willen houden met het ontwikkelen van andere werkstukken, zodat de leerlingen bezig zijn iets nuttigs te maken. Aan de lesstof is ook nog veel te verbeteren.’

Judith wekt niet de indruk het moeilijk te hebben met de jongens in haar lessen. ‘Als je maar duidelijk bent, dan is het niet ingewikkeld’, zegt ze. Ze hoopt dat meer meisjes de stap naar een toekomst in de techniek zullen maken. ‘Het is heel geschikt voor vrouwen, ze hebben een vastere hand. En er is veel werk.’ Zij weet van jongs af aan hoe je je als vrouw in deze wereld kunt handhaven en geeft het recept graag door: ‘Blijf jezelf, weet dat je niet onderdoet voor jongens en isoleer je niet, gewoon bij de jongens gaan zitten. Zij vragen je niet, maar als je het doet, is er niets aan de hand.’ Judith is het levende bewijs dat het werkt. ●

Terug in het vak

Martha Lammers (44) geeft sinds 2,5 jaar les in metaal­techniek aan de vmbo Schaersvoorde in Aalten. Toen ze als elfjarige op de lagere technische school (lts) kwam, was ze het enige meisje op vijfhonderd leerlingen. Na twee jaar bedrijfsschool en werken in de werkplaats van een ingenieursbureau en het motoronderhoud kreeg ze kinderen en stopte ze met werken. Via vrijwilligerswerk op de school van haar zonen kwam ze op de vmbo-school terecht waar ze nu werkzaam is. Nu doet ze een hbo-opleiding om haar lesbevoegdheid te halen. Lammers: ‘Ik ben blij dat ik deze ontwikkeling heb doorgemaakt, ik vind het fijn om met de jeugd bezig te zijn en ik blijf in mijn vakgebied.’

37

The spect acular now

Vrijwel niets is meer ondenkbaar, dankzij techniek. En steeds meer slimmigheden komen ook binnen handbereik. Femme Tech Magazine pikt de fraaiste krenten uit de pap.

shopping

Nanokasje

 Als bouwsteen van zo’n beetje elke substantie is nano opperbest vertegenwoordigd in deze wereld. Ook in de plantenbak. Dankzij nanotechnologie krijgt het gewas uit de Smart Herb Garden altijd de juiste hoeveelheid water toegediend, waardoor dat gewas groter en groener wordt dan z’n nanotechniekloze familie. Vanaf € 75, clickandgrow.com/smart-herb-garden.

Op eigen houtje

Tekst en productie Tara Vierbergen

Wel de handige handen, maar niet genoeg poen voor een mooi of handig hebbeding? Maak het zelf! Check instructables.com voor leuke Do It Yourself-projecten. Dit is knutselen anno 2014. Een paar favorieten:

Feestje?

Wat  Een lichtgevende discotafel. Hoe  Download de handleiding via instructables.com/light-up-disco-table en off you go! Geen zin om eean tafel te bouwen? Je kunt ook een bestaande tafel gebruiken waarvan het tafelblad verwijderbaar is. Kosten  Kleine investering noodzakelijk. tijd  Ligt eraan. Hoe handig ben je? Graad  Beslist een project voor gevorderden – of voor iemand die van een uitdaging houdt.

Kijkdoos

 Google heeft een nieuwe ‘extensie’: Google Cardboard, oftewel: een zelfmaakpakket om je telefoon om te bouwen tot een virtual reality headset. Vouw het stuk karton in de vorm van een virtual reality-bril en steek daar je smartphone in. Als je daarop de Cardboard-app draait ­(alleen voor Android) en je kijkt door de lenzen, dan krijg je een soort virtual reality-ervaring. Via developers.google. com/cardboard download je je eigen bouwpakket. Kosten: nog geen € 2.

Licht & geheugen

Wat Een op zonne-energie aangedreven ledlampje met usb-stick – aan een ketting. Hoe Bestel het Rocket Kit-pakket via etsy.com en surf daarna naar instructables.com/rocket-kit voor een uitgebreide uitleg. Kosten Voor € 12 kun je aan de slag. tijd Zonder tegenslagen: half uurtje, maximaal. Graad Makkelijk.

Tring ring

 Een deftige ring (lees: achttien karaats goud en een bulkje edelstenen) die correspondeert met je telefoon en die je alleen in de rede valt wanneer jij dat nodig vindt. Met andere woorden: leg die telefoon maar aan de kant, je ring zet het bij belangrijke gevallen vanzelf op een trillen. Vanaf € 110, ringly.com.

Lichtvoetig

 Een vader, een dochter en een zwevende lamp. Zij, Angela Jansen (afgestudeerd aan de Design Academy Eindhoven), ontwierp. Hij, Ger Jansen (mechanisch en elektrisch ingenieur), hielp zijn dochter met adviezen. Ziedaar de Floating Lamp: een raadselachtige lichtbron. Vanaf € 980, floating-lamps.com.

38

Alle gekheid op een stokje

 Alles kan een ijsje zijn, aldus Eva Rennen en Leonie Smelt van water­ ijsjesbedrijf MELT. Dat produceert 3D-ijsjes in de bijzonderste vormen. Een supertraktatie! melticepops.nl

Verklikkertje

Wat  Een wasknijper die dienst doet als inbraakdetector. Of beter: een wasknijper met ledverlichting die je vertelt of er iemand in je kamer is geweest. Simpelweg door aan te springen wanneer iemand voet op jouw grondgebied zet. Hoe Check instructables.com/led-clothes-peg-tamperingdetector voor alles wat je moet weten. Kosten Een wasknijper en een lampje. tijd Het is een priegelwerk, maar het moet binnen één à twee uur te doen zijn. Graad Ook makkelijk.

39

‘Ik hou

denim

Tekst Tara Vierbergen

van blauw’

Blauw ‘Al duizenden jaren werden onder andere in India stoffen blauw geverfd met de indigoplant. Het is het enige organische pigment dat een diepe, slijtvaste blauwe kleur geeft. Die bleek goed bestand tegen de invloeden van zonlicht en zeep. Tegenwoordig wordt de kleur ook op andere manieren gemaakt.’

Uniek ‘Denim is het meest liberale materiaal dat ik ken. In Nederland hebben we zelfs de meeste paar jeans ter wereld in de kast – meer dan vijf per persoon. Iedereen draagt jeans, ongeacht leeftijd of sociale achtergrond. Denim wordt ook steeds mooier hoe langer je het draagt; de wassingen, de kleurvervagingen, het heeft iets understated cools. Het is praktisch, alledaags, maar je ziet het ook op de catwalk. Yves Saint Laurent verwoordt het mooi: “Ik wou dat ik de spijkerbroek had uitgevonden, het meest spectaculaire, meest praktische, meest relaxte en nonchalante kledingstuk. Hij heeft expressie, sexappeal, eenvoud en draagt bescheidenheid uit; alles waar ik op hoop voor mijn kleding.”’

Wie heeft er geen jeans in de kast liggen? Ze lijken zo gewoon, zo alledaags, maar goede denim is een knap staaltje techniek. En zeker geen gewoon lapje katoen. Een kleine handleiding van mrs. Blue Jeans, Mariette Hoitink.

Herkomst ‘De dik geweven katoenen stof was van origine tentdoek en heeft zijn naam te danken aan de Zuid-Franse stad Nimes (de nimes), waar het doek werd gefabriceerd. De eerste spijker­ broek werd gemaakt in Amerika, zo’n 165 jaar geleden. Halverwege de negentiende eeuw vertrok de Duitse kleding­fabrikant Levi Strauss met stukken van het tentdoek naar Amerika, waar hij in contact kwam met Californische goudzoekers. Daar bedacht hij dat deze stevige stof ook gebruikt kon worden voor werkkleding. Pas na de Tweede Wereldoorlog maakte de spijkerbroek zijn opwachting in Europa – als vrijetijdskleding.’

Weving en wassing ‘Denim wordt geweven met voornamelijk katoenen garens. Het is een keperbinding, waarbij de schering indigo gekleurd is en de draden van de inslag wit zijn. Je kunt natuurlijk ongewassen – raw – denim dragen, maar meestal volgt er een aantal behandelingen – wassingen – die de stof de uiteindelijke lichtere kleur en textuur geven. Denim wordt over de hele wereld geproduceerd, van Amerika tot Japan, van Zuid-Amerika tot Azië, maar zeker ook nog in Europa en zelfs kleine series in Nederland.’

40

Kopen

Mariette Hoitink (50) is directeureigenaar van HTNK Fashion Recruit­ ment & Consultancy en medeop­ richter van House of Denim en Jean School. Ze studeerde in 1989 af aan ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten in Arnhem, richting Fashion Design. Ze is lid van diverse advies- en selectie­ commissies, is spreker op internatio­ nale conferenties en vertegenwoor­ digt de modesector in de kerngroep creatieve industrie van de Amster­ dam Economic Board.

‘Iedereen weet dat je met een jeans van twee tientjes nooit kunt meewerken aan een duurzamere industrie. Vergewis je er dus van waar en hoe je denim kleding wordt gemaakt. Merken als G-Star RAW, Levi’s, Kuyichi en KOI weten dat we iets moeten veranderen en daar hangt een prijskaartje aan. Het voordeel van een duurdere denim is dat je er onvoorstelbaar lang mee kunt doen, dat je die bijna niet hoeft te wassen en dat ’ie alleen maar mooier wordt. En verder is natuurlijk de pasvorm belangrijk. Laat je een jeans aanmeten die echt bij jou en jouw figuur past. Al zijn er altijd verschuivingen in trends en stijlen, het blijft een tijdloos item.’

Ultiem ontwerp ‘De Boyfriend jeans: een beetje loose fit, prettig stoer, comfortabel en prima te “updressen” met een mooie bloes, jasje en hakken. En ik ben nu bezig met de Global Denim Awards, waarvoor de beste denimweverijen gekoppeld worden aan designers die nog geen denimervaring hebben. Tussen die ontwerpen zal zeker iets ultiems zitten.’

Denimdroom ‘Ik ben voorzitter van stichting House of Denim, het platform voor innovatie, duurzaamheid en vakmanschap voor de denimbranche. House of Denim werkt met experts uit de hele wereld toe naar een duurzame denimtoekomst. Een van de wapenfeiten is de oprichting van de Jean School, de allereerste opleiding ter wereld voor denim-developers – productontwikkelaars. Ondanks de enorme omvang van de kledingindustrie bestond er nog geen specifiek op denim gerichte opleiding, terwijl het ontwikkelen van goede en duurzame denim een technisch hoogstandje is. Eind 2014 zal in Amsterdam Denim City worden geopend, met behalve het hoofdkantoor van House of Denim en de Jean School ook een werkplaats annex expertisecentrum en de eerste ecologische denimwasserij van Nederland. Als ik over tien jaar terugkijk, hoop ik – in de allerlekkerste jeans die ik kan bedenken – dat we een zinvolle bijdrage hebben geleverd aan een schonere toekomst. Die droom wordt zeker realiteit.’ ●

41

opmerkelijke vrouwen

Tekst Tara Vierbergen

Vrouwen die voor techniek kiezen, zijn al geen doorsnee types en dan heb je er ook nog dames bij die helemaal hun eigen, bijzondere plan trekken. En furore maken. Vier eigenzinnige vrouwen in de techniek.

P

‘Je kleding zou kunnen reageren op je omgeving, en zich daaraan aanpassen’

Pauline van Dongen

Modeontwerper van draagbare technologie Waarom techniek? ‘Omdat je de kwaliteit en karakteristieke eigenschappen van materialen niet kunt veranderen en vernieuwen zonder de juiste technologie. Al sinds mijn academietijd in Arnhem ben ik aan het experimenteren. Ik ben altijd op zoek naar nieuwe materialen en technieken om te kijken hoe we een nieuw beeld kunnen creëren van wat mode eigenlijk is, wat het zou kunnen worden. Dat kan niet zonder technologie.’ Toekomstmode ‘Kleding is zo vanzelfsprekend dat we niet zien welke potentie een kledingstuk heeft. Kleding omhult je vrijwel ­continu en vertelt wie je bent, is in die zin intiem, maar kleding zou ook veel meer interactieve kwaliteiten kunnen hebben. Een pak zou op kunnen reageren op de omgeving bijvoorbeeld, of zich daaraan aanpassen. Kijk, dát vind ik interessant.’

Eerste technische project ‘Voor mijn afstudeercollectie heb ik een schoen ontworpen die volledig 3D-­ geprint was. Dat was voor mij de eerste keer dat ik echt met nieuwe technologieën ging werken. Dus met nieuwe productiemethoden, nieuwe maakprocessen. Mijn manier van denken veranderde volledig en daarmee ook de manier waarop ik een kledingstuk vormgaf en maakte. In 2012 heb ik een flip-dot jurk (een jurk van kleine elektromagnetische schijfjes, red.) ontworpen, waarbij ik voor het eerst met elektronica werkte. De jurk was interactief: die elektromagnetische schijfjes – zeshonderd stuks – konden ­reageren op muziek, dan “flipten” ze van zwart naar rood.’ Mannenwereld ‘Enorm. Techniek is nog steeds een mannenwereld, ook al is mode mijn werkterrein. Ik ben het inmiddels gewend, vind het geen probleem, alleen is het soms lastig de mannen te overtuigen van de waarde van vormgeving, van het belang van een goed ontwerp. En dat geldt heus niet alleen op mode­ gebied. Vrouwen hebben meer die esthetische visie.’

Memorabel moment ‘De presentatie die ik mocht geven op SXSW Accelerator, een multimedia start-upcompetitie in Austin, Amerika, waar ik als finalist eindigde in de categorie Wearable Technology. Dat was een mooie ervaring en meteen een goed platform voor mijn werk.’ Doel ‘Ik richt me vooral op het draagbaar maken van technologie. Ik wil technologie zo integreren in een kledingstuk, dat ze vrijwel onzichtbaar wordt, maar wel haar werk doet. Zo ben ik aan het onderzoeken hoe je 3D-geprinte kleding draagbaar kunt maken. Je ziet nu al de meest fantastische ontwerpen op de catwalk, maar het blijven een soort sculpturen die eigenlijk weinig met echte kleding te maken hebben. Als je de voorspellingen leest, dan printen we over een aantal jaren zelf onze kleren. Daar is alleen nog niet veel research naar gedaan en daar ben ik nu mee bezig.’ ●  paulinevandongen.nl

42

43

opmerkelijke vrouwen

C

‘Als er zevenduizend man helemaal losgaan op jouw muziek, dan besef je wel dat het speciaal is wat je doet’

Carita la Niña Deejay en producer

 Tweet tweet, @caritalanina

44

Eerste herinnering aan techniek ‘Mijn vader was een muziekfanaat met een grote liefde voor vinyl en dat heb ik een beetje van hem overgenomen, denk ik. Ik weet nog goed dat ik als tiener naar de radio luisterde en helemaal weg was van housemuziek – die in de jaren negentig opkwam. Toen ben ik maar meteen gaan sparen voor mijn eigen draaitafel. Het werd de Technics SL1200, waarmee je met vinyl kon draaien. Ik heb ’m nog steeds!’ Mooi moment ‘Dirty Dutch (een groot dance-event opgezet door collega-deejay Chuckie met Carita in de line-up, red.) vond ik memorabel, omdat iedereen het ontzettend cool vond dat er een vrouw achter de draaitafels stond. Als er dan zevenduizend man helemaal losgaan op jouw muziek en een dag later op internet leuke reacties achterlaten, dan besef je wel dat het speciaal is wat je doet. Als vrouw.’ Mannenwereld ‘Het is zeker een mannenwereld. Als vrouw moet je je veel meer bewijzen dan een man. Dat komt, denk ik, omdat sommige mensen ervan uitgaan dat je als vrouw gebruikmaakt van je vrouw-zijn en niet per se technisch onderlegd bent. Ik moet er wel bij zeggen dat ikzelf niet veel problemen heb gehad met dit soort vooroordelen, omdat ik op technisch vlak kan levelen met jongens uit de industrie.’

Mooi aan techniek ‘Ik vind het fantastisch om met techniek bezig te zijn, dat had ik vroeger al. Als er iets stuk was, een computer of zo, dan was ik er als de kippen bij om het ding open te maken en te kijken of ik het kon maken. Ik vind het heerlijk om met knopjes in de weer te zijn en programma’s te leren kennen om vette muziek mee te maken. Er is zoveel mogelijk met de technologie van vandaag en dat geeft me enorm veel plezier.’ Technische gebreken ‘Ik ben net terug van twee studiodagen met deejay Chuckie. We hebben veel gepraat over muziek en techniek en alle mogelijkheden die er zijn en we waren het erover eens dat alles wat je nodig hebt, op muzikaal gebied, beschikbaar is. Het is bizar hoeveel je voor elkaar kunt boksen, zelfs met een klein budget. Er zijn zoveel gratis plug-ins te downloaden, zoveel programma’s waarmee het prima muziek maken is. Zelf gebruik ik Ableton Live voor het produceren en Rekordbox om playlists te maken; dat programma heeft net een nieuwe update gehad die ongelooflijk vet is.’ Advies ‘Zo snel mogelijk je eigen apparatuur aanschaffen en op je kamer aan het experimenteren slaan. Zelf doen, zelf bezig zijn. Ik denk dat je jezelf moet opsluiten op die kamer van je en alles eerst zelf moet ontdekken en uitproberen, voordat je anderen om raad vraagt – wat je absoluut ook moet doen! Leer je apparatuur en de programma’s waarmee je werkt zo goed mogelijk kennen en weet dat je echt niet het nieuwste of duurste nodig hebt. De eerste producties van Afrojack kwamen bijvoorbeeld uit Fruityloops, en dat is nou niet bepaald het summum. Maar hij kende dat programma zo goed, dat-ie er álles uit kan halen. En dát is belangrijk.’ ●

‘Voordat je gerespecteerd wordt, moet je je wel driedubbel bewijzen’

Melinda Jacobs

m

Baas van online-gameontwikkelbedrijf Subatomic en bedenker van Clustr Waarom games ‘Ik speelde ze graag, en dacht: waarom maak ik het geen onderdeel van mijn studie, zodat ik een beter excuus heb om ze te spelen? Nu heb ik een masterdiploma gamepsychologie op zak.’ Mooi aan games ‘Computerspellen gaan zo veel verder dan alleen knappe techniek. Daar kwam ik achter tijdens een onderzoek voor mijn studie naar games en multi­ culturaliteit. Je zou denken dat een computerspel voor gamers een nieuwe wereld creëert waarin nationaliteit er niet toe doet, waarin je met iedereen moet samenwerken? Het gaat toch om het spelletje? Niet dus. Spelers uit sommige landen bleken hun nationaliteit niet los te kunnen laten. Die waren geneigd voor hun land te spelen in plaats van voor hun nieuwe digitale familie. Die spelers werden dan ook vaker geweerd. Dat vind ik interessant.’ Eerste spel ‘Super Mario. Ik had trouwens helemaal geen spelcomputer tot de eerste PlayStation. Mijn ouders vonden het niet nodig, zo’n apparaat. Voor die Play­ Station gamede ik natuurlijk gewoon bij vrienden thuis.’

Tof project ‘Met Subatomic werken we samen met opdrachtgevers die hun gebruikerservaring willen verbeteren. Soms bouwen we een online platform, of een game, en soms een app. We zitten in dat grijze gebied dat je gamification noemt – oftewel: veel informatie op een vermakelijke en toegankelijke manier verwerken in een spel. Zo kwam het dat verzekeringsmaatschappij Aegon bij ons aanklopte met de vraag of we rond het thema pensioenen iets vets wilden bouwen, zodat mensen niet meer die droge stof hoefden door te spitten. We hebben toen het pensioenspel speeljetoekomst. nu bedacht.’

Mannenwereld ‘Enorm, helemaal als je kijkt naar het aantal vrouwen dat een bedrijf start in de technische sector. En dat is niet altijd even leuk, nee. Op mijn eerste dag bij mijn eerste echte baan was ik de enige vrouw. Sterker nog: ze hadden bij dat bedrijf, op die afdeling, nog nooit een vrouwelijke collega gehad en wisten gewoon níet hoe ze met mij om moesten gaan. Ze waren ineens allemaal heel keurig met mes en vork hun lunch aan het eten, totdat ik vroeg of we alsjeblíeft ook normaal konden lunchen.’

Grootste verschil ‘Het grappige is dat wanneer je in de computerwereld door mannen wordt gerespecteerd, ze je gaan behandelen als een van hen. Een van de jongens dus. Dan hebben ze het ineens over “sexy secretaresses” en zo. Maar voordat je gerespecteerd wordt, moet je wel flink hard werken en je driedubbel bewijzen. Mannen nemen je niet zo snel serieus, dus het is echt vechten geblazen voor die plek van je. En als je die plek eenmaal hebt, zien zij het als uitzondering op de regel. Niet eerlijk.’ Advies ‘Blijven knokken, geduld hebben, de moed niet opgeven… Maar bovenal: maak je niet te veel zorgen. Ik vind het belangrijk dat er meer vrouwen bijkomen in deze industrie, dan kunnen we een vuist maken.’ ●

 Tweet tweet, @melindajacobs  clustr.at, subatomic.nl

45

mooi staaltje techniek

opmerkelijke vrouwen

A

‘Het gaat me erom dat ik wat voor de wereld kan betekenen’

46

Industrieel ontwerper Tof project ‘Ik heb tijdens mijn opleiding een project gedaan waarbij nanotechnologie centraal stond. Omdat deze vorm van techniek vermoedelijk voor een boel opschudding gaat zorgen, moesten we een product ontwerpen dat in 2025 in de winkel zou kunnen liggen. Toen kwam ik op het idee een condoom te ontwerpen waarmee je van tevoren het geslacht van je kind kunt kiezen: wil je een jongen of een meisje? Dat is dus niet meer het klassieke condoom ter preventie, maar een heel nieuw type dat werkt als selectiemiddel. Hello Boy en Hello Girl heb ik het gedoopt en het zou in 2025 gemaakt kunnen worden. Nanotechnologie is revolutionair, maar we beseffen maar half hoe ver we zijn op technologisch gebied. We hebben geen idee wat de potentiële gevaren zijn van dit soort producten.’ Nano ‘Ik vind dat je kritisch moet zijn over nanotechnologie, en heel voorzichtig. Je moet goed de voors en tegens tegen elkaar afwegen. Zo zijn er sokken op de markt die ervoor zorgen dat zweetvoeten niet langer stinken. Prachtig, maar de sokken bevatten nanodeeltjes en het is heel waarschijnlijk dat die deeltjes door de huid heen kunnen dringen en zo misschien wel schade kunnen toebrengen. Ik denk dan: goed initiatief, die sokken, maar is er wel voldoende onderzoek naar gedaan? Weten we wel genoeg over nanotechnologie om nu al met die technologie producten op de markt te brengen?’

 Deze innovatieve platenspeler werkt via magnetisme. (Winnaar van de Lexus Design Award 2014)

draaitafel met daarin een magneet waarmee een magnetisch veld wordt gecreëerd.

Aylin Groenewoud

Eerste herinnering aan techniek ‘Het begon heel vroeg, mijn liefde voor techniek. Ik zat in groep zeven of acht, en ging met school naar een techniekbeurs, waar we ook workshops konden volgen. Een van die workshops ging over 3D-printen: je kon er een schaakstuk ontwerpen dat je zelf mocht printen. Ik was daar enorm door gefascineerd, dat techniek zoiets kon voortbrengen was helemaal nieuw voor mij. Vanaf dat moment wilde ik bezig zijn met techniek en innovatie.’ Mooi aan techniek ‘Het interessantste aan techniek vind ik het feit dat techniek nieuwe deuren opent in een samenleving. Het brengt ons verder, verandert ons, stuurt ons bij, genereert het nieuwe. Dat vind ik prachtig.’

flynote

 aylingroenewoud.com

Memorabel moment ‘Voor een project dat ik in Bangladesh heb gedaan, heb ik de Innovation and Science Award toegekend gekregen, en ik heb de HOT100 gewonnen, een award voor de meest getalenteerde afgestudeerde op masterniveau. Maar een nog grotere mijlpaal is misschien wel de designstudio die ik aan het opzetten ben, waarmee ik een volgende stap zet in mijn ontwerpcarrière. Dat vind ik nog interessanter dan prijzen winnen. Uiteindelijk gaat het me erom dat ik wat voor de wereld kan betekenen.’

MOTOR elektromagnetische motor, waardoor de installatie kan draaien (33 rpm)

LP deze wordt tegen de naald van de aluminium arm gedrukt. Voilá, muziek.

Mannenwereld ‘Volgens de statistieken is het een mannenwereld, ja. En als ik kijk naar het collectief dat ik nu aan het oprichten ben, dan tel ik vier mannen en twee vrouwen. Het is dus inderdaad een mannenwereld, maar ik heb dat nooit ervaren als iets negatiefs. Die wereld zul je moeten omarmen, daar zul je je weg in moeten vinden. En dan komt het echt wel in orde.’ ●

facts Ontwerp Aldo de Carlo & Judith Caseres / Italië. Motor en draaitafel zijn ontwikkeld en geproduceerd door een Nederlands bedrijf crealev.com, gespecialiseerd in ‘zwevende’ technieken.

Femme Tech ma g azi n e is een uitgave van