Kwaliteitshandboek Examinering Editie 2011 voor Competentiegerelateerde examens

Kwaliteitshandboek Examinering Editie 2011 voor Competentiegerelateerde examens

Colofon Kwaliteitshandboek Examinering voor Competentiegerelateerde examens Versie: 1.0 Vastgesteld d.d. 29 maart 2011 in de Amarantis Examen Commissie Kenmerk: U110349/OW Eindredactie: Projectgroep CGE Amarantis Onderwijsgroep Postbus 75875 1070 AW Amsterdam

Inhoud: blz.

Hoofdstuk 1. Inleiding 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5

Visie Basisregels van Amarantis Scoop van het kwaliteitshandboek Opzet van het kwaliteitshandboek Status en geldigheid

Hoofdstuk 2. Organisatie 2.1 Inleiding 2.2 Zorgvuldigheid 2.3 Examencommissie (AEC) 2.4 Domeinexamencommissie (DEC) 2.5 Vaststellingscommissie 2.6 Constructeurs 2.7 Assessoren 2.8 Examenbureau 2.9 Administratieve ondersteuning van de afname 2.10 Commissie van beroep

Hoofdstuk 3. Richtlijnen en Procedures 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8

Richtlijn en procedure voor constructie en vaststelling Richtlijn en procedure voor examinering Richtlijn en procedure voor beoordeling en uitslag Richtlijn en procedure voor vrijstelling en EVC Richtlijn en procedure voor uitreiken van diploma/certificaat Richtlijn en procedure voor interne kwaliteitsborging (evaluatie) Richtlijn en procedure voor externe kwaliteitsborging (evaluatie Richtlijn en procedure voor uitkomsten van de evaluatie examens

U110349 Kwaliteitshandboek CGE 2011 1.0 vastgesteld 29-3-2011

blz. 2

Hoofdstuk 1. Inleiding 1.1 Visie op Competentiegericht Examineren (CGE) Amarantis gaat uit van een strikte scheiding van het onderwijs en het examen. Het onderwijs-/leerproces zien wij als de ‘georganiseerde’ omgeving waar het leren plaatsvindt. Dat proces stelt de deelnemer in staat zich te ontwikkelen tot competent beroepsbeoefenaar. Beoordelen in dit kader is ontwikkelgericht (= formatief). Beoordelingsmomenten zijn diagnostisch van aard en hebben tot doel het leerproces te monitoren en zodoende reflectie op- en begeleiding van het onderwijs/leerproces mogelijk te maken. Het examen daarentegen is in onze visie het moment waarop de deelnemer aantoont klaar te zijn voor een rol als beginnend beroepsbeoefenaar. De deelnemer bewijst met het afleggen van een examen dat hij of zij competent is voor het uitvoeren van de beoogde taken. En/of het vervullen van een volwaardige rol in de maatschappij. Beoordelen in dit kader is kwalificerend (= summatief) en sluit een onderwijs-/leerproces af. Het examen ziet Amarantis als een objectief onderzoek naar de competentie van de deelnemer. Het competentiegerichte examenproces ziet Amarantis in beginsel als een complexe situatie waarbij de examenkandidaat de (kern)taken en werkprocessen uitvoert die in het betreffende kwalificatiedossier zijn beschreven. De kandidaat is geslaagd voor dat examen wanneer deze op de bijbehorende beoordelingspunten conform de cesuur ‘voldoende’ presteert. Examinering vindt plaats in de (gesimuleerde) beroepspraktijk, waarbij noodzakelijke vakkennis en vaardigheden geïntegreerd worden. Indien het onmogelijk blijkt om cruciale vakkennis en –vaardigheden geïntegreerd te examineren, worden deze apart geëxamineerd. 1.2 Voor het uitvoeren van examens gelden bij Amarantis de volgende basisregels. 1. Wanneer hetzelfde crebo op meerdere locaties wordt aangeboden wordt overal dezelfde examenbundel afgenomen. De teams die dat betreft werken samen. Hun keuze wordt door de domein examenorganisatie uitgevoerd en ondersteund. 2. Afname van examens vindt plaats op een zo laag mogelijk aggregatieniveau: per leerling of groep leerlingen op het niveau van de (praktijk)opleiding. Het examenplan is hiervoor leidend. Daarin ligt de examenvorm vast en onder welke condities dat plaats vindt. 3. Voor het betreffende beroepenveld geaccrediteerde bedrijven of instellingen kunnen in de verschillende fasen (constructie, afname, beoordeling, evaluatie) bij de examinering worden betrokken. 4. Amarantis: - examineert kerntaken of een cluster van kerntaken op eindniveau. Het kwalificatiedossier en het brondocument (referentiekader Taal en Rekenen) zijn leidend voor de inhoud, - werkt met zo min mogelijk verschillende exameninstrumenten (geïntegreerd), - kent voor examinering ‘domeinen’ en per domein één examencommissie (DEC). De inrichting (taken en bevoegdheden) van de examenorganisatie is beschreven in een kwaliteitshandboek, - kent een domeinvaststellingscommissie (DVC). De kwaliteit van examenplannen, examenproducten, beoordelingsmodellen en cesuur worden door die commissie vastgesteld, - kent in het domein één examenbureau (DEB), - kent voor de logistiek van de afname, op elke locatie een examensecretariaat.

1.3 Scoop van het Kwaliteitshandboek Dit handboek heeft uitsluitend betrekking op het summatief beoordelen (het examen). Het is bedoeld om ervoor te zorgen dat de maatschappelijke relevantie van het diploma maximaal is en dat het vertrouwen van het bedrijfsleven in de kwaliteit van de succesvolle examenkandidaat zo groot mogelijk is.


blz. 3

Het kwaliteitshandboek CGE bevat informatie voor alle bij het examen betrokkenen. Het biedt voor hen het kader waarbinnen de examinering bij Amarantis plaats vindt De in dit handboek opgenomen richtlijnen en procedures zijn van toepassing op alle competentiegerichte examens voor de experimenten in het kader van de invoering van de competentiegerichte kwalificatiestructuur voor het beroepsonderwijs (KSB), vanaf het cohort 2009. De domeinexamencommissie kan besluiten ook andere competentiegerichte examens onder deze regels te laten vallen. Taken en bevoegdheden van de betrokkenen zijn in het handboek voorschrijvend vastgelegd. Amarantis kent meerdere documenten waarin regels en afspraken voor het examen zijn beschreven: de examenregeling als bijlage bij de onderwijsovereenkomst (algemeen deel CPL) en examenreglementen of protocollen die voor een examensecretariaat zijn opgesteld en die de procedure en werkprocessen rondom de afname van het examen beschrijven. Veelal zijn voor examenkandidaten in toegankelijke taal de regels en richtlijnen voor hun examen beschikbaar. In het examenproduct worden de regels voor beoordeling beschreven die gelden op hun eigen locatie. Alle regels en voorschriften in die documenten zijn voorschrijvend en vallen binnen het uitvoeringskader van dit kwaliteitshandboek.

1.4 Opzet van het Kwaliteitshandboek De WEB schrijft voor dat elke (beroeps)opleiding wordt afgesloten met een examen. Het examen van competentiegerichte Mbo opleidingen bestaat bij Amarantis uit onderdelen die overeen komen met kerntaken of een combinatie van kerntaken, met inbegrip van de daarbij behorende specifieke vaardigheden voor Nederlands, een of meer moderne vreemde talen en rekenen, zoals door de landelijke paritaire commissie in het kwalificatiedossier vastgelegd. De in het brondocument LL&B vastgelegde generieke vaardigheden worden eveneens geëxamineerd. Het kwaliteitshandboek CGE geeft de richtlijnen en criteria voor personen die bij het examen betrokken zijn. Het examenproces is er in beschreven. Het afnameproces wordt in het betreffende domein binnen de kaders van dit handboek nader uitgewerkt. Beoordelingsvoorschriften zijn in het examenproduct opgenomen. De landelijke kwaliteitstandaarden voor Mbo examens zijn in dit handboek allemaal opgenomen

1.5 Status en geldigheid Het bevoegd gezag van Amarantis stelt het kwaliteitshandboek examinering vast. De betreffende versie van het handboek is geldig totdat een opvolgende versie wordt vastgesteld. Elke nieuwe versie wordt op het intranet geplaatst onder vermelding van het kenmerk. De domeinexamencommissies worden daarover door de directie onderwijs en kwaliteit geïnformeerd.

Hoofdstuk 2. Organisatie 2.1 Inleiding (kwaliteitsstandaard 1 en 8) De Amarantis onderwijsgroep kent Amarantis breed een examencommissie (AEC). Deze waarborgt de kwaliteit van het competentiegerichte examen. Daarnaast is per domein een examencommissie ingesteld (DEC) voor de uitvoering van gedelegeerde-/gemandateerde examentaken. De omvang en samenstelling van de domeinen (welke opleidingen aan een bepaald domein zijn toegewezen) wordt door het CvB bepaald.

2.2 Zorgvuldigheid Zorgvuldigheid omtrent de examens vloeit voor medewerkers van de school rechtstreeks voort uit relevante artikelen van de CAO-BVE. Met betrokkenen die niet onder de CAO-BVE vallen wordt op het punt van zorgvuldigheid bij de taaktoedeling een afzonderlijk afspraak gemaakt door de domeinexamencommissie onder wiens verantwoordelijkheid de betrokkene valt. De examencommissie ziet toe op beschrijving van de regels in de werkprocessen en op de naleving ervan.


blz. 4

Het competentiegerichte examen gaat – evenals het competentiegerichte onderwijs – over een kerntaak of een cluster van kerntaken, en de daarvan afgeleide werkprocessen. Dat is vastgelegd in het kwalificatiedossier. De deelnemer ‘kiest’ zelf het kwalificatiedossier als object voor de diens opleiding. Dat betekent dat de examenkandidaat vooraf altijd precies weet waar het competentiegerichte examen over gaat. Voor integrale beoordelingsinstrumenten (assessment of proeven van bekwaamheid), opleidingsboeken die als toetsinstrument worden gebruikt, portfoliobeoordeling en dergelijke hoeven om die reden geen afzonderlijke maatregelen te worden getroffen omtrent geheimhouding. Zij zijn uit hun aard openbaar. Dat neemt niet weg dat het van belang is ervoor te zorgen dat de examenproducten met de nodige zorgvuldigheid omgeven zijn en dat zij bijvoorbeeld niet als lesmateriaal worden gebruikt of als oefening. Wanneer afzonderlijke kennistoetsen deel uitmaken van het examen geldt daarvoor, dat geheimhouding van de inhoud vereist is. Reproductie en vermenigvuldiging ervan voor een ander doel dan de afname zelf is uit hoofde van zorgvuldigheid verboden. Regels voor zorgvuldigheid en geheimhouding rondom kennistoetsen worden geacht door alle betrokkenen strikt te worden nageleefd.

2.3 Examencommissie (kwaliteitsstandaard 3) De Amarantis onderwijsgroep heeft Amarantisbreed een examencommissie ingesteld (AEC). Verantwoordelijkheid van de Amarantis examencommissie: De Amarantis examencommissie is eindverantwoordelijk en waarborgt de kwaliteit van het competentiegerichte examen. Zij doet dit door structureel onderzoek te doen naar de kwaliteit en de resultaten (zie ook bij paragraaf 8, de evaluatie). De betrokkenheid van het lijnmanagement (voorzitters domeinexamencommissie) en externe deskundigen borgt de sturing. Zij monitort en beheert op afstand het totale examenproces en legt daarover verantwoording af in een openbaar jaarverslag. Er wordt jaarlijks een verbeterplan opgesteld op grond van het evaluatieproces, voor alle gremia van de examenorganisatie. De AEC ziet toe op de uitvoering daarvan. Vergaderingen van de Amarantis examencommissie: De voorzitter bepaalt wanneer de Amarantis examencommissie vergadert. Vergaderdata worden vooraf vastgelegd. De voorzitter bepaalt aan de hand van de agenda welke leden (verplicht) aanwezig zijn. Taken en bevoegdheden van de Amarantis examencommissie: - vaststellen van het kwaliteitshandboek competentiegerichte examens - opstellen van een openbaar jaarverslag examinering (op basis van domeinrapportages), - aanwijzen van de leden van de domein vaststellingscommissie, - aanwijzen van de constructeurs, - evaluatie en doorvoeren van verbeteringen (pdca-cyclus). Criteria voor het aanstellen van leden van de Amarantis examencommissie: - Een CvB lid is voorzitter, - Voorzitters van de domeinexamencommissies zijn uit hoofde van die functie tevens lid van de Amarantis examencommissie.

2.4 Domeinexamencommissie (kwaliteitsstandaard 3) Voor elk domein is een domeinexamencommissie ingesteld. De Amarantis examencommissie is verantwoordelijk voor de organisatie en de uitvoering van de werkzaamheden van een domeinexamencommissie. Over alles wat in dit handboek niet is geregeld beslist de domeinexamencommissie en rapporteert daarover aan de AEC. Een groepsdirecteur is voorzitter. De domeinexamencommissie bestaat verder uit teammanagers of andere betrokkenen die met het verzorgen en beoordelen van het onderwijs in de betreffende opleiding of opleidingen inclusief de BPV, zijn belast. Voorzitter, plaatsvervangend voorzitter en leden van de domeinexamencommissie hebben door hun handtekening op een lijst te plaatsen aangegeven bekend te zijn met hun taak. Elk domein heeft een organogram opgesteld en gepubliceerd met betrekking tot de domeinexamenorganisatie. Verantwoordelijkheid van de domeinexamencommissie:


blz. 5

De domeinexamencommissie draagt verantwoordelijkheid voor de uitvoering van het examenproces. Zij bewaakt en beheert dat proces en legt verantwoording af aan de AEC in een verslag. Taken en bevoegdheden voor de uitvoering van het examen zijn in de uitvoeringsorganisatie belegd bij diverse functionarissen (zie verderop in dit handboek) Vergaderingen van de domeinexamencommissie: De voorzitter bepaalt wanneer de totale domeinexamencommissie vergadert. Vergaderdata worden vooraf vastgelegd. De voorzitter bepaalt aan de hand van de agenda welke leden (verplicht) aanwezig zijn. Taken en bevoegdheden van de domeinexamencommissie: De domeinexamencommissie als geheel draagt zorg voor: - vaststellen van de planning voor de examencyclus (voorwaarden en examenmomenten), - vragen van advies (vaststellingscommissie) over het al of niet vaststellen van het examenproduct, - verlenen van vrijstellingen waarin het register voorziet, - afhandelen van vrijstellingenprocedure voor die vrijstellingen, waarin het register niet voorziet, - oordelen over geldigheid overmachtsituaties en zo nodig toekennen extra examenmomenten, - analyse van (de kwaliteit van) het examenproces ondermeer a.d.h.v. de protocolformulieren - evaluatie en verslaglegging jaarlijks, omtrent het domeinexamenproces. - formuleren van verbeterpunten/opstellen van een domeinverbeterplan Gedelegeerde-/gemandateerde taken en bevoegdheden rondom afname, beoordelen en diplomeren: Een lid van de domeinexamencommissie draagt bij de afname zorg voor: - het aanwijzen van assessoren, - erop toezien dat alle betrokkenen goed zijn geïnformeerd en geïnstrueerd, - vaststellen van de einduitslag, - nemen van maatregelen bij geconstateerde onregelmatigheden, - vaststellen van regels met betrekking tot een goede gang van zaken tijdens het examen, - vaststellen van het juiste gebruik van richtlijnen en aanwijzingen voor beoordeling en uitslag, - vaststellen van het juiste gebruik van instructies voor deelnemers, - uitreiken van diploma’s (en andere examendocumenten), - evaluatie en doorvoeren van verbeteringen in de afnameprocessen (pdca-cyclus) Criteria voor het aanstellen van leden van de domeinexamencommissie: (zie ook de handreiking competentieprofiel) De leden moeten aan de volgende criteria voldoen: - zij zijn bekend zijn met de competentiegerichte kwalificatiestructuur voor het beroepsonderwijs, - zij zijn op de hoogte van wettelijke eisen (WEB) met betrekking tot examinering, - zij hebben kennis van kwaliteitsstandaarden met betrekking tot examinering. - Zij zijn bekend met de Pdca-cyclus van Amarantis

2.5 Constructeurs (kwaliteitsstandaard 3) Het opleidingsteam draagt materiedeskundige personen voor als toetsconstructeur. Dat gebeurt in overleg met alle teams waar de desbetreffende opleiding wordt aangeboden. De domeinexamencommissie wijst de constructeur(s) aan. Taken en bevoegdheden van constructeurs In het kader van competentiegerichte examens is de taak van de toetconstructeur tweeledig. 1. Het construeren van nieuwe examenproducten. Dat betreft: a) het opstellen van een overzicht, bevattende de kwalificatie, kerntaken en competenties, b) het opstellen van een overzicht waarin per kerntaak is aangegeven met welk(e) instrument(en) van examinering deze kerntaak wordt getoetst, c) het opstellen van een overzicht van beoordelingscriteria, d) het examenproduct: opdracht(en) en afnamecondities instructie voor de examenkandidaat criteria en instructie voor de assessor beoordelingsmodel (met de beoordelingscriteria) cesuur e) Evaluatie en doorvoeren van verbeteringen in de werkprocessen (pdca-cyclus)


blz. 6

2. Het onderhouden, aanvullen en/of bijstellen van bestaande (ingekochte) examenproducten. Dat betekent: a) Wanneer de uitkomst van de evaluatie (zie bij interne kwaliteitsborging) inhoudelijke verbeterpunten bevat die het examenproduct betreffen, wordt het examenproduct op die punten door de constructeurs verbeterd b) Wanneer een ingekocht examenproduct naar de mening van de constructeurs moet worden aan gevuld of verbeterd, dit door de constructeurs wordt gedaan. c) Een bijgestelde versie wordt opnieuw aan de vaststellingscommissie aangeboden. d) Evaluatie en doorvoeren van verbeteringen in de werkprocessen (pdca-cyclus) 3. Inkoop. De betreffende leden van de DEC kunnen er voor kiezen producten en/of diensten in te kopen bij een exameninstelling. a) Voor dat doel wordt dan door (die leden van) de DEC een contract afgesloten met een leverancier. b) Voor dat doel wordt ook door de betreffende leden van de domeinexamencommissie een of meerdere persoon/personen aangewezen om toe te zien op de kwaliteit van de leverantie (diensten) en de ingekochte producten aan te bieden voor vaststelling (zie ook bij vaststelling). Deze taak laat zich goed combineren met die van de constructeur. c) Evaluatie en doorvoeren van verbeteringen in de samenwerking met de exameninstelling (pdcacyclus) Criteria voor aanstelling van constructeurs: (zie ook het competentieprofiel) De constructeurs moeten aan de volgende criteria voldoen: - zij zijn niet betrokken bij de vaststelling van het betreffende examenproduct, - zij bezitten toetstechnische competenties, - zij kennen de inhoud en het niveau van het kwalificatiedossier, - zij zijn taalkundig onderlegd, - zij zijn bekend met de doelgroep en het niveau waarop het examen wordt afgelegd,

2.6 Vaststellingscommissie (kwaliteitsstandaard 3) De Domeinexamencommissie wijst de vaststeller(s) aan. De vaststellers zijn voor deze teamoverstijgende taak gefaciliteerd. De vaststellingscommissie controleert op verantwoorde wijze de toetstechnische kwaliteit, dekkingsgraad en niveau van het examenproduct voor die kwalificatie(s) waarvoor zij is ingesteld en adviseert de domeinexamencommissie om het product vast te stellen. De vaststellingscommissie kan examendocumenten in de ontwikkelfase goedkeuren dan wel afkeuren. In het geval van een afkeuring stelt de vaststellingscommissie een rapport op met adviezen voor verbetering. Taken en bevoegdheden van de vaststellingscommissie: De vaststellingscommissie zorgt voor beoordelen, becommentariëren en (advies over) vaststelling van de complete examenbundel: - een overzicht, bevattende de kwalificatie, kerntaken werkprocessen en competenties - een overzicht waarin per kerntaak is aangegeven met welk(e) instrument(en) van examinering deze kerntaak wordt getoetst, - een overzicht van beoordelingscriteria en de bijbehorende cesuur, - het examenproduct - Evaluatie en doorvoeren van verbeteringen in de werkprocessen (pdca-cyclus) Leden van een vaststellingscommissie dienen aan de volgende criteria te voldoen: - zij zijn bekend met de kwalificatiedossiers waarvoor de vaststellingscommissie haar activiteiten uitvoert, - zij zijn op de hoogte zijn van de wettelijke eisen met betrekking tot examinering, - zij zijn op de hoogte van toetstechnische kwaliteitseisen, - zij zijn niet betrokken bij de constructie van de examenonderdelen die zij vaststellen. Samenstelling van de vaststellingscommissie - Voorzitter. - Toetsdeskundige leden.

2.7 Assessoren (kwaliteitsstandaard 3)


blz. 7

De assessor beoordeelt de prestaties van examenkandidaten. Een gemandateerd lid van de domeinexamencommissie wijst op basis van de criteria zoals vermeld in het examenproduct en de criteria van dit handboek, de assessor(en) aan. Taken en bevoegdheden van de assessoren De assessor: - beoordeelt de prestaties van examenkandidaten op basis van de bij het examenproduct behorende instructie voor assessoren. Hij of zij hanteert daarvoor het meegeleverd beoordelingsmodel en de beoordelingscriteria, - stemt de werkwijze af met collega’s uit het afname team, - evalueert de procedure van afname. De assessoren moeten aan de volgende criteria voldoen Voor het aanstellen van assessoren formuleert de constructeur (schrijfgroep) van het betreffende examen criteria. Deze criteria zijn een basis voor (voldoende) vertrouwen in de deskundigheid en competentie van assessoren. Deze criteria zijn onderdeel van de beoordelingsinstructie. Ze zijn voorschrijvend van aard. Het competentiegerichte examen kent doorgaans meerdere elementen die als examenonderdeel vaak bijzondere of specifieke deskundigheid vragen van assessoren. Als assessor kunnen daarom alle personen – binnen de school of daar buiten – worden aangewezen die naar het oordeel van de examencommissie voldoen aan de beschreven criteria. Ook zijn doorgaans meerdere assessoren tegelijkertijd betrokken. De ‘groep’ assessoren wordt aangeduid met het begrip ‘afnameteam’.

2.8 Domeinexamenbureau (DEB) (kwaliteitsstandaard 3) Het domeinexamenbureau heeft geen inhoudelijke taken of verantwoordelijkheden met betrekking tot de wijze van afname van het examen. Het DEB verzorgt de logistiek rondom domeingerelateerde examentaken, zorgt voor het op verantwoorde wijze beheren en archiveren van examenproducten, de administratieve verwerking van de resultaten en eventuele andere taken. Taken en bevoegdheden van het domeinexamenbureau Het domeinexamenbureau: - genereert op verzoek managementinformatie ten behoeve van de domeinexamencommissie, - organiseert de logistiek rondom de processen voor planning, constructie/inkoop en vaststellen, - archiveert , beheert en verspreid examenproducten, - evalueert de processen en voert verbeteringen door (pdca-cyclus). Criteria voor aanstelling van medewerkers examenbureau De medewerkers van het examenbureau: - beschikt over administratieve competenties, - beschikt over competenties op het terrein van communicatie en relatiebeheer, - is bekend met de examenorganisatie van de betreffende organisatorische eenheid

2.9 Administratieve ondersteuning van de afname: examensecretariaat (kwaliteitsstandaard 3) De locale administratie (gespecialiseerde administratieve examenfunctionaris) zorgt voor het op verantwoorde wijze regelen van de logistiek rondom afname, beoordeling en mogelijke andere taken. Taken en bevoegdheden van de administratieve examenfunctionaris/examensecretariaat De administratieve examenfunctionaris zorgt voor: - regelen van faciliteiten voor afname en beoordeling, - maken van examenroosters, - uitnodigen van de betrokkenen en deze voorzien van de instructie, - archiveren van gemaakt werk, beoordelingsformulieren en protocollen, - invoeren van beoordelingen van deelnemers in het registratiesysteem, - aanmaak en uitgifte van diploma’s - evaluatie en doorvoeren van verbeteringen (pdca-cyclus) Criteria voor aanstelling van administratieve examenfunctionaris/examensecretariaat De medewerker van het examensecretariaat: - beschikt over administratieve competenties, U110349 Kwaliteitshandboek CGE 2011 1.0 vastgesteld 29-3-2011

blz. 8

-

beschikt over competenties op het terrein van planning en logistiek, is bekend met de examenorganisatie van de betreffende organisatorische eenheid

2.10 Klachten en beroep (kwaliteitsstandaard 7) Een examenkandidaat kan tegen een beslissing van de examencommissie schriftelijk in beroep gaan bij de commissie van beroep voor de examens. In de examenregeling (Algemeen deel CPL) is vastgelegd hoe dat precies moet. De termijn voor het indienen van een beroepschrift bedraagt twee weken. De termijn vangt aan op de dag na de dag waarop de maatregel of beslissing bekend gemaakt is. Indien de examendeelnemer en de domeinexamencommissie in gezamenlijk overleg, al dan niet onder begeleiding van een bemiddelende partij (bijvoorbeeld de directeur) tot een minnelijke schikking willen komen, blijft de termijn voor de indiening van het beroepschrift gehandhaafd; een poging tot minnelijke schikking verlengt de beroepsprocedure niet.

Commissie van Beroep voor Examens De Commissie van Beroep voor Examens werkt Amarantis breed en is ingesteld door het bevoegd gezag van de Amarantis onderwijsgroep, conform de wettelijke regels daarvoor. De commissie behandelt het beroep dat door een deelnemer is ingesteld. De commissie is onafhankelijk en werkt volgens de Regeling Klachten (examenbeslissingen) van de Amarantis onderwijsgroep. Samenstelling commissie van beroep voor de examens Bij besluit van het bevoegd gezag van de Amarantis onderwijsgroep d.d. 13 juli 2006 (besluit nummer 73), zijn de volgende personen benoemd als lid cq plaatsvervangend lid van de commissie van beroep voor de examens, zoals bedoeld in de Wet Educatie en Beroepsonderwijs. Functie Voorzitter/secretaris Leden Plaatsvervangend voorzitter Plaatsvervangende leden

Functie Directeur Rekenschap Beleidsadviseur Onderwijs Juridisch beleidsmedewerker Directeur Beleidsadviseur Beleidsmedewerker

Naam Dhr. M. Leerdam Mevr. M. V. Reek (secretaris) Dhr. M. Stigter Mevr. A. V. Selm Dhr. G.E.J.M. Hornman Dhr. M. Pol

Taken en bevoegdheden van de commissie van beroep De commissie van beroep voor de examens voert de volgende taken uit: - behandelen van het beroepschrift van een examenkandidaat, - zo mogelijk binnen twee weken na indiening beroep beslissen over beroepschrift, - examencommissie, partijen en inspectie op de hoogte stellen van het ingestelde beroep en besluiten hieromtrent Criteria voor aanstelling van leden van de commissie van beroep De leden van de commissie van beroep voor de examens: - maken geen deel uit van het bevoegd gezag van de onderwijsinstelling, van het bestuur van het landelijk Kenniscentrum, van de inspectie of van één van de (sub)examencommissies van de Amarantis onderwijsgroep, - zijn zelf niet betrokken (geweest) bij de beoordeling van de examenkandidaten, - zijn voor tenminste 3 jaar en ten hoogste 5 jaar betrokken (art. 7.5.1. en 7.5.2.van de WEB).

Hoofdstuk 3. Richtlijnen en Procedures 3.1 Richtlijn en procedure voor constructie en vaststelling (kwaliteitsstandaard 4) 3.1.1

Inleiding

In dit hoofdstuk worden de activiteiten in chronologische volgorde genoemd. Waar het de duidelijkheid ten goede komt is het werkproces nader beschreven. Concrete uitwerking van de werkprocessen (instructie), vooral op het punt van afname en beoordeling, is in het examenproduct verder uitgewerkt. Ook zijn als handreiking (niet bindend) uitwerkingen van werkprocessen beschikbaar.


blz. 9

De constructie en/of inkoop van examens is een teamoverstijgende taak. Door de DEC worden de constructeurs op voordracht van het domein voor deze verantwoordelijke taak aangewezen. De teammanager zorgt ervoor dat de constructeurs voldoende tijd en faciliteit hebben om deze taak te vervullen. De domeinexamencommissie houdt op dit punt de vinger aan de pols. Inkoop van examenproducten In sommige gevallen worden examenproducten ingekocht. Onverminderd de verplichtingen van de leverancier is de instelling verantwoordelijk voor de kwaliteit van het gehele examen. Gevolg is dat ook bij inkoop van examenproducten door de domeinexamencommissie moet worden vastgesteld dat het ingekochte product aan de kwaliteitseisen voldoet. 3.1.2 Stappenplan constructie en vaststellen (kwaliteitsstandaard 5 en 6) -

Het examen omvat een gehele kerntaak of een cluster van kerntaken. Alle bij de betreffende kerntaak genoemde werkprocessen en competenties komen aan de orde. Het examenproduct moet voldoen aan inhoudelijke en toetstechnische kwaliteitseisen (zie ook de bijlage bij dit kwaliteitshandboek). De kwaliteit van examenproducten wordt beoordeeld (vaststellen) door personen die niet zelf bij de totstandkoming van het examenproduct betrokken zijn geweest.

proces Opstellen examenplan

actor Teammanager (DEC lid)

beschrijving Het examenplan (zie ook bij bijlagen) maakt deel uit van de examenbundel. Het ontstaat in samenwerking en overleg tussen alle teammanagers die het betreffende crebonummer aanbieden. Het plan bevat de volgende zaken: a) naam van alle bij het betreffende examenplan betrokken teammanagers; b) alle informatie over het examen (conform het format examenplan); c) een overzicht waarin is aangegeven met welk(e) examenproduct(en) de kerntaak of kerntaken worden geëxamineerd d) de planning: het eerst-mogelijke afnamemoment voor dit examenproduct (gerelateerd aan het crebonummer of de (groep) leerlingen waarvoor het examen is bedoeld.

Ontwikkelen examen product

Constructeurs (schrijfgroep)

Bij de constructie of inkoop summatieve beoordelingsproducten zijn (altijd) meerdere constructeurs (schrijfgroep) betrokken. Deze zijn daarvoor afzonderlijk opgeleid. Als waarborg voor inhoudelijke kwaliteit zijn die disciplines in de schrijfgroep vertegenwoordigd. Het product bestaat tenminste uit: - opdracht(en) met afnamecondities - instructie voor de examenkandidaat - criteria van de assessor - instructie voor assessoren - beoordelingsmodel/-criteria - voorlopige cesuur De constructeurs geven aan welke afnamecondities van belang zijn en formuleren specifieke criteria voor assessoren. Examenplan en examenproduct(en) vormen samen de ‘examenbundel’. De eisen waaraan de examenbundel moet voldoen zijn (bindend) uitgewerkt in de bijlage bij dit handboek. Er is een handreiking beschikbaar.

Inkoop van (delen van) het examenproduct

Constructeurs (inkopers)

Het competentiegerichte examen wordt in een aantal gevallen aangevuld met een afzonderlijk kennisexamen. Dit examen maakt deel uit van de examenbundel en wordt door de vaststellingscommissie als zodanig meegenomen in het vaststellingsproces.

Vaststellen examenexamenbundel

Vaststellingscie

Det examenbundel wordt beoordeeld aan de hand van de checklist (bijlage bij dit handboek). De vaststellingscommissie beoordeelt, becommentarieert en adviseert over de examenbundel. De


blz. 10

domeinexamencommissie formaliseert de vaststelling. Vaststelling van het examen betekent tevens vaststellen van een voorlopige cesuur, uitgedrukt in de twee meetpunten: - hoogste score die nog een onvoldoende is - laagste score die voldoende is Het vaststellen Vaststellingscie van on-line (kennis)examens :

De z.g. ‘on-line’ (kennis)examens worden pas op het afnamemoment zelf van het internet gedownload zodat vaststellen vooraf niet mogelijk is. Voor de noodzakelijke kwaliteitscontrole wordt steekproefsgewijs achteraf door de vaststellingscommissie de kwaliteit (validiteit en dekkingsgraad) van deze examens vastgesteld en gerapporteerd aan de DEC.

Vaststellen Domeinexamendefinitieve cesuur commissie.

Na examinering, beoordeling en evaluatie wordt de voorlopige cesuur gehanteerd bij het toekennen van het resultaat. Indien uit evaluatie blijkt dat het cesuurvoorstel moet worden aangepast, wordt de examencommissie geraadpleegd. (Een vertegenwoordiger van) De domeinexamencommissie stelt dan een nieuwe cesuur vast. De voorlopige cesuur wordt automatisch de vastgestelde cesuur als er geen redenen zijn de voorlopige cesuur aan te passen.

Evaluatie

Alle betrokkenen Jaarlijks wordt het totale examenproces geëvalueerd. Alle betrokken functionarissen vullen daartoe een evaluatieformulier in dat wordt toegezonden aan het DEB.

3.2 Richtlijn en procedure voor afname (kwaliteitsstandaard 6) 3.2.1 Inleiding Examinering gebeurt onder de directe verantwoordelijkheid van de domeinexamencommissie. In de examenregeling, als onderdeel van het CPL, is vastgelegd wie toegelaten (kan) worden tot het examen. Alle betrokkenen worden geacht het CPL te kennen. Het examen moet voldoen aan de inhoudelijke uitstroomeisen van de opleiding, geformuleerd in het kwalificatiedossier. Deze zijn door de Minister van Onderwijs vastgesteld. Per kerntaak en werkproces is vastgelegd welke competenties daarbij een rol spelen. - Het examen wordt afgenomen onder de in de examendocumenten beschreven gecontroleerde omstandigheden. Dat betekent, dat voor alle kandidaten deze omstandigheden zo veel mogelijk gelijk zijn. - Kandidaten krijgen voorafgaand aan het examen schriftelijke instructie en opdrachten en beoordelingscriteria. Het exameninstrument bevat alle informatie waardoor de kandidaat en alle andere betrokkenen weten wat er van hen verlangd wordt . Dat betekent dat alle kandidaten vooraf weten wat zij moeten doen, welke prestatie ze moeten leveren en hoe die wordt beoordeeld. De kandidaat weet wat hij of zij moet doen om een voldoende te behalen. 3.2.2 Examenregeling (CPL) Basis voor het examenproces is de beschrijving ervan in het CPL van de Amarantis onderwijsgroep. De examencommissie kan voor de examenlocatie binnen de kaders van de regeling nadere examenregels en richtlijnen opstellen. In dat geval is zij verplicht alle betrokkenen daarover tijdig te informeren. Instructie betrokkenen Alle betrokkenen zijn voorbereid op hun rol bij het examen. De examencommissie dient ervoor zorg te dragen dat de desbetreffende functionaris op de hoogte wordt gesteld van diens taken en bevoegdheden. Aanmelden voor examen


blz. 11

Leerlingen die zich hebben ingeschreven voor deelname aan het onderwijs zijn automatisch ook aangemeld voor deelname aan het examen. Op deze algemene regel kan een uitzondering worden gemaakt wanneer iemand tijdens het praktijkexamen schade of letsel kan veroorzaken als gevolg van onvoldoende voorbereiding op het praktisch handelen. De examencommissie behoudt zich het recht voor om in dergelijke uitzonderlijke gevallen deelname aan het praktijkexamen (nog) niet toe te staan. Kandidaten die tegen het advies van het team in (negatieve inschatting van succeskansen) willen deelnemen aan het examen, moeten dat altijd via hun studieloopbaanbegeleider (SLB-er) aankaarten. De SLB-er adviseert leerlingen over het moment van deelname aan het examen. Ziek- en telaatmeldingen Het examensecretariaat stelt een reglement op voor kandidaten hoe om te gaan met te laat komen, ziekmeldingen en/of terugtrekken van kandidaten voor deelname aan het examen. Die richtlijnen van het examensecretariaat zijn bindend. Protocolformulier Gegevens betreffende de gang van zaken tijdens het examen worden systematisch verzameld, door het invullen van een protocolformulier. Als er zich tijdens het examen bijzonderheden hebben voorgedaan of feiten aan het licht zijn gekomen die van invloed kunnen zijn op de beoordeling, wordt het betrokken lid van de domeinexamencommissie hiervan in kennis gesteld middels dit formulier. 3.2.3 Stappenplan afname (kwaliteitsstandaard 6) proces Planning van activiteiten

actor Examen secretariaat DEC lid*

beschrijving De examinering wordt zorgvuldig voorbereid. De TM is daarvoor verantwoordelijk. De betrokken teams en SLB-ers vervullen een sleutelrol. Het examensecretariaat verzorgt een transparante planning.

Opvragen examenbundel

DEC lid*

De TM vraagt, als gedelegeerd lid van de examencommissie, bij het domeinexamenbureau de examenbundel op. Bij ontvangst van deze documenten neemt de TM daarvoor de verantwoordelijkheid van het DEB over.

Gereedmaken examenbundel

Examen secretariaat

Het examensecretariaat zorgt ervoor dat alle materialen en middelen (examenbundel) tijdig aanwezig zijn.

Afhalen examenbundel

Afnameteam

(een vertegenwoordiger van) Het afnameteam haalt bij het examensecretariaat de bescheiden op en tekent voor ontvangst.

Examinering

Examenteam Kandidaten

De kandidaten ondertekenen (elke examendag) een presentielijst en legitimeren zich. Eventuele bijzonderheden worden door het afnameteam op een protocolformulier vermeld.

Inleveren examenbundel

Afnameteam

Het afnameteam brengt bij het examensecretariaat aan het eind van elke examendag de bescheiden terug. Het examensecretariaat tekent voor ontvangst.

Afwijkende examinering

Examen commissie

De WEB regelt het recht op afwijkende examinering. De procedure voor uitvoering van deze regel is beschreven in de examenregeling (CPL).

Evaluatie

Alle betrokkenen

Jaarlijks wordt het totale examenproces geëvalueerd. Alle betrokken functionarissen vullen daartoe een evaluatieformulier in dat wordt toegezonden aan het DEB.

*Een teammanager treedt in dit kader op als gedelegeerd-/gemandateerd lid van de domeinexamencommissie.

3.3 Richtlijn en procedure voor beoordeling en uitslag (kwaliteitsstandaard 5 en 6) 3.3.1 Inleiding


blz. 12

De teammanager als gedelegeerd/gemandateerd lid van de domeinexamencommissie verwerkt de opmerkingen op het protocolformulier die van invloed kunnen/moeten zijn op de beoordeling van het resultaat. Zij moet nagaan of de opmerkingen aanleiding zijn om actie te ondernemen. Het betroken lid van de examencommissie zorgt er in dat geval voor dat in overleg met het afnameteam eventuele aanpassingen worden doorgevoerd. Voorwaarde voor succes van de kandidaat Het examen maakt deel uit van de studieloopbaan van de deelnemer. Het opleidingsteam beoordeelt vooraf aan het examen of de deelnemer met succes kan deelnemen. De SLB-er adviseert de deelnemer daarover. Basis voor dat advies zijn de resultaten van formatieve beoordelingen (voortgang in het onderwijstraject).Het oordeel van het opleidingsteam heeft de status van een dringend advies. - Op basis van dit advies en in overleg met de kandidaat wordt deze wel of niet opgeroepen voor deelname aan het examen. - Een deelnemer die tegen het studieloopbaanadvies in, op wil gaan voor het examen heeft daartoe het recht. De SLB-er wijst deze deelnemer wel op de daaraan verbonden risico’s (maximaal twee examenkansen). - Wanneer de opleidingstijd is verstreken zonder positief advies, wordt de deelnemer met geringe succeskans toch opgeroepen voor/toegelaten tot het examen (zie ook bij aanmelden voor het examen). Inzagerecht De WEB regelt het recht op inzage van gemaakt werk. De procedure is beschreven in het CPL. Indien de deelnemer het oneens is met de uitslag kan deze bezwaar aantekenen bij de examencommissie. Herkansing Indien een kandidaat een examen niet heeft behaald, heeft deze recht op een herkansing. Die herkansing bestaat dan uit het hele examen, tenzij het gaat om een afgeronde opdracht. Competentiegerichte examenproducten zijn doorgaans niet geschikt om ‘losse’ onderdelen van een kerntaak te beoordelen. - De uitkomsten van afzonderlijke kennistoetsen of vaardigheidsexamens taal en rekenen kunnen in voorkomende gevallen meetellen bij de herkansing of buiten de beoordeling blijven. - Wanneer het mogelijk is om bij herkansing onderdelen van de beroepgerichte kerntaak (competentiegericht examen) vrij te stellen van beoordeling, is deze mogelijkheid vooraf door de constructeurs in het exameninstrument aangegeven en is door de constructeurs aangegeven welke onderdelen dat betreft. De eerste beoordelaar besluit in dit geval of het betreffende onderdeel als voldoende beoordeeld is en dus bij herkansing buiten de beoordeling kan blijven. Beroepsrecht (zie ook 2.10 klachten en beroep) De examenkandidaat kan tegen een beslissing van de examencommissie schriftelijk bezwaar maken. De examencommissie is verplicht dat bezwaarschrift te behandelen. Wanneer de kandidaat het niet eens is met de uitkomst van de bezwaarprocedure kan deze daartegen beroep aantekenen bij de Commissie van Beroep voor Examens. De procedure is beschreven in de examenregeling van Amarantis (algemeen deel CPL). Wijzigen van de uitslag Indien de Commissie van Beroep voor Examens besluit tot het wijzigen van de uitslag van een examen, zorgt de examencommissie er voor dat deze wijziging wordt doorgevoerd in het registratiesysteem en bewaard. (zie ook bij Examenbureau) Definitief examenresultaat De examencommissie stelt de definitieve resultaten vast en geeft opdracht tot het ‘aanmaken’ van diploma/certificaat/verklaring. Of de mogelijkheid bestaat voor het uitreiken van certificaten of verklaringen voor bepaalde onderdelen staat in het kwalificatiedossier van de betreffende opleiding. 3.3.2 Stappenplan voor beoordeling en uitslag (kwaliteitsstandaard 5 en 6) proces Algemeen

actor Afnameteam

beschrijving Beoordeling van de uitkomsten vindt direct aansluitend op de (laatste) examendag plaats of zo snel mogelijk daarna. Het afnameteam (alle bij de afname betrokken personen) beoordeelt de uiteindelijke resultaten en vult de uitkomst in op het examenprotocol.

Inleveren examenbundel

Afnameteam

Namens het afnameteam wordt de examenbundel met de resultaten overgedragen aan de TM, als gedelegeerd lid van de Examencommissie. Deze tekent voor ontvangst. In veel gevallen gebeurt de eindbeoordeling


blz. 13

aansluitend (na afloop) van het afnameproces. Beoordeling van examenresultate n

Afnameteam

Het competentiegerichte examen kent doorgaans meerdere beoordelingselementen die vaak specifieke deskundigheid vragen van de beoordelaar. De beoordeling is daarom vaak teamwork.

Voorlopig Eindoordeel

Afnameteam

Het voorlopige eindoordeel over het examen is gebaseerd op het geheel van resultaten en uitkomsten, van alle onderdelen ervan. In het geval dat het behaalde resultaat voor de kerntaak onvoldoende is, komt de deelnemer in aanmerking voor herkansing. Een lid van de DEC ziet erop toe dat de resultaten (van alle beoordelingen) juist zijn geïnterpreteerd en juist zijn vastgelegd.

informeren

Afnameteam

Het afnameteam informeert de kandidaat mondeling over de (voorlopige) uitslag.

Inhalen

DEC lid*

Het betrokken lid van de DEC beoordeelt de reden van afwezigheid en beslist over een inhaalmogelijkheid. Dat is een voor beroep vatbare beschikking. Inhalen betekent altijd deelname aan het eerstvolgende geplande examen.

Herkansing

DEC lid*

Als het resultaat voor een examen (kerntaak) onvoldoende is heeft de kandidaat recht op een herkansing in de vorm van opnieuw een integraal (compleet) examen (zie ook de uitleg in de tekst op dit punt).

Vastgestelde uitslag (na herkansing)

DEC lid*

Informeren

DEC lid*

Na controle op feitelijke onjuistheden stelt het betrokken lid van de DEC de definitieve uitslag vast. Lijsten en overzichtstaten zijn openbaar. De deelnemer heeft recht op informatie. Het eindoordeel is gebaseerd op het geheel van resultaten en uitkomsten van de examenbundel. - Wanneer het behaalde resultaat op een van de onderdelen onvoldoende is, dan is de deelnemer niet geslaagd en kan het diploma niet worden uitgereikt. - Wanneer alle examenonderdelen hebben plaatsgehad eindigt de onderwijsovereenkomst met de betreffende deelnemer tenzij het bevoegd gezag anders beslist. Het betrokken lid van de DEC informeert de kandidaat schriftelijk (en mondeling) over de vastgestelde uitslag.

Evaluatie

Alle betrokkenen

Jaarlijks wordt het totale examenproces geëvalueerd. Alle betrokken functionarissen vullen daartoe een evaluatieformulier in (bijlage bij dit handboek) dat wordt toegezonden aan het DEB.

*Een teammanager treedt in dit kader op als gedelegeerd-/gemandateerd lid van de domeinexamencommissie.

3.4 Richtlijn en procedure voor vrijstellingen en EVC (kwaliteitsstandaard 6) 3.4.1 Vrijstellingen De procedure voor vrijstelling van deelname aan het examen maakt geen deel uit van het examenreglement. Deze procedure wordt in dit handboek daarom niet nader behandeld. De WEB regelt de wijze waarop met vrijstellingen moet worden omgegaan. De procedure voor vrijstellingen is vastgelegd in het CPL. Het Amarantis vrijstellingenregister is leidend. 3.4.2 EVC


blz. 14

De EVC procedure maakt geen deel uit van het examenreglement. Voor het erkennen van elders verworven competenties en toekennen van ervaringscertificaten (EVC) is een afzonderlijke EVC procedure vastgesteld (zie het handboek EVC). Op grond van de uitkomsten van een EVC procedure wordt bepaald of iemand – op basis van leer- en werkervaring, vastgelegd in een ervaringscertificaat – in aanmerking komt voor aanpassing van de persoonlijke leerroute. In het geval dat de uitkomst van de EVC procedure implicaties heeft voor (delen van) het examen, vallen die implicaties binnen de scoop van dit kwaliteitshandboek. De betreffende domeinexamencommissie beslist dan op grond van de uitkomsten van de EVC procedure of een certificaat of diploma kan worden uitgereikt. In alle andere gevallen is EVC uitsluitend een zaak voor het onderwijsteam.

3.5 Procedure voor uitreiken diploma, certificaten of verklaringen (kwaliteitsstandaard 6) 3.5.1 Inleiding Het behalen van een diploma is een mijlpaal in de studieloopbaan. Het uitreiken van diploma’s is daarom voor de deelnemers een belangrijke gebeurtenis. De flexibiliteit van het competentiegerichte onderwijs heeft tot gevolg dat deelnemers op verschillende momenten examen doen en dus ook op verschillende momenten voor hun diploma in aanmerking komen. Amarantis is er voorstander van, om van het formele moment voor de kandidaten een feestelijk moment te maken waarbij naast de wettelijke vereisten ook de persoonlijke prestatie en de stap in de studieloopbaan worden belicht. 3.5.2 Uitreiking Geslaagde kandidaten krijgen de desbetreffende bewijzen door de domeinexamencommissie uitgereikt. De locatiedirecteur en/of de teammanager vervullen in deze de gedelegeerde uitvoeringstaken. De domeinexamencommissie kan voor de procedure voor uitreiking van diploma’s een protocol opstellen als aanvulling op dit handboek. Een kandidaat komt in aanmerking voor certificaten (voor delen van het kwalificatiedossier), op voorwaarde dat de mogelijkheid daarvoor in het betreffende kwalificatiedossier is vermeld. Ondertekening van de examendocumenten geschiedt in aanwezigheid van betrokkenen. Een kopie van de ondertekende examendocumenten maakt deel uit van het deelnemersdossier. 3.5.3 Archivering en vernietiging (kwaliteitsstandaard 6) Archivering De bewaartermijn voor gemaakt werk bedraagt 6 maanden. De procedure is beschreven in de examenregeling, die onderdeel is van het algemene deel van het CPL van Amarantis.

Vernietiging examendocumenten Na afloop van de bewaartermijn draagt de examencommissie zorg voor vernietiging van de examendocumenten.

3.6. Richtlijn en procedure voor interne kwaliteitsborging (kwaliteitsstandaard 7) Deze procedure is onderdeel van de kwaliteitscyclus van Amarantis. Dit handboek beperkt zich tot de relatie van de Amarantis kwaliteitscyclus tot het examenproces. 3.6.1 Inleiding De Amarantis onderwijsgroep ziet toe op de kwaliteit van de examens en borgt die in de interne werkprocessen. Periodieke evaluatie van de examencyclus stelt alle betrokkenen in staat relevante opmerkingen en verbeterpunten in te brengen om zodoende de kwaliteit van de examinering te verhogen. In deze paragraaf is beschreven hoe dat is georganiseerd. - De uitkomsten van de evaluaties zijn voor de AEC en DEC kader voor procesbewaking en de basis voor verbeterplannen en kwaliteitsontwikkeling. - De uitkomsten zijn voor de AEC tevens een basis voor publieke verantwoording, beleidsontwikkeling en sturing.


blz. 15

3.6.2 Kwaliteitsborging examenproducten Naast het toezicht op de examenprocessen is voor de interne kwaliteitsborging het toezicht op de kwaliteit van examenproducten een belangrijk onderdeel. Dat gebeurt door middel van de vaststellingsprocedure. Dit handboek biedt daarvoor de kaders en richtlijnen in een afzonderlijk paragraaf (paragraaf 2.5 en 3.1)en de bijlagen. De rapporten van bevinding van de domeinvaststellingscommissie maken deel uit van de managementinformatie voor de DEC. 3.6.3 Kwaliteitsborging examenprocessen Twee afzonderlijke acties zijn de basis voor de structurele interne kwaliteitsborging: 1. tevredenheidonderzoek onder deelnemers/examenkandidaten, 2. structurele evaluatie van de werkprocessen. Naast de structurele controle en evaluatie kan op verzoek van de directie of op initiatief van het CvB, incidenteel een gerichte audit worden georganiseerd op exameneenheden en/of examenprocessen. Ad 1: Tevredenheidonderzoek examenkandidaten Tevredenheid van de kandidaten ziet Amarantis als een belangrijke indicator voor kwaliteit. Amarantis neemt deel aan de jaarlijkse JOB-enquête. Er zijn extra inspanningen om de respons zo hoog mogelijk te krijgen. De examenparagraaf van dit tevredenheidonderzoek maakt deel uit van de managementinformatie voor AEC en DEC. Evaluatie Afnameteams vragen kandidaten en betrokken assessoren een vragenlijst (als bijlage bij dit kwaliteitshandboek) meteen na afloop van het examen in te vullen, voor meer specifieke informatie. Relatie met het externe toezicht (zie ook bij paragraaf 3.7): De op het moment van het externe toezicht meest recente uitkomst van dit onderzoek, maakt deel uit van de voorbereiding op dat examentoezicht. Ad 2: Evaluatie examenprocessen Amarantis evalueert periodiek de examenprocessen. Dat onderzoek wordt door alle domeinen afzonderlijk georganiseerd. De voorzitter DEC stelt vast welke personen bij de evaluatie betrokken zijn. Evaluatie: Informatie van alle relevante gremia, domeinexamencommissie (constructie en vaststelling), domeinexamenbureau, het examensecretariaat, het afnameteam en de kandidaat, is nodig. Alleen wanneer deze geledingen allen betrokken zijn, en wanneer de betreffende examenfunctionarissen op hun bijdrage aan het proces worden bevraagd, wordt voor de DEC het beeld compleet. De DEC rapporteert aan de AEC periodiek over de uitkomsten van dit onderzoek.

Organisatie van de evaluatie Basis voor evaluatie is het kwaliteitshandboek CGE. Voor de te onderscheiden examenfuncties is een evaluatieprotocol opgesteld (bijlage bij dit handboek). De betreffende functionarissen geven aan de hand van dit formulier de actuele stand van zaken weer. De vastgestelde organisatiestructuur CGE is het operationele kader voor evaluatie. Dat betekent dat afzonderlijk wordt geëvalueerd (een eigen evaluatieprotocol) door: - examenkandidaten, - beoordelaars/assessoren (incl. betrokkenen uit het beroepenveld), - het examensecretariaat, - gedelegeerd-/gemandateerd lid van de DEC, verantwoordelijk voor afname, - vaststellers van examenproducten, - constructeurs/schrijfgroep (inkoop), - het domeinexamenbureau.


blz. 16

De uitkomsten en evaluatieformulieren worden door het DEB verwerkt tot een samenhangend evaluatierapport. Dat rapport wordt besproken/vastgesteld in een DEC vergadering en vervolgens aan de AEC aangeboden. Het evaluatierapport is basis voor verbeterplannen en verbeteracties, wanneer daartoe aanleiding is. Relatie met het externe toezicht (zie bij paragraaf 3.7): Het meest recente evaluatierapport rapport (zelfbeoordelingsrapport) is onderdeel van de voorbereiding op het externe kwaliteitstoezicht/examenaudit. De onderwijsinspectie verwacht ter voorbereiding een rapport over de opleiding(en) die in de steekproef zit(ten). Derhalve wordt alleen dat deel van het rapport als voorbereiding op de examenaudit aan de inspecteur beschikbaar gesteld.

3.7 Richtlijn en procedure voor externe kwaliteitsborging (kwaliteitsstandaarden 1 t/m 7) 3.7.1 Inleiding: De externe borging van de kwaliteit van competentiegerichte examens is in Nederland de taak van de onderwijsinspectie. Deze organiseert daartoe een periodiek onderzoek aan de hand van een representatieve steekproef (conform het toezicht- en beoordelingskader van de onderwijsinspectie). De Amarantis onderwijsgroep heeft jaarlijks temaken met dit representatief kwaliteitsonderzoek. Amarantis voldoet aan een aantal organisatorische voorwaarden om dat in goede banen te leiden. Deze organisatorische voorbereiding van de examenaudit omvat twee afzonderlijke processen: 1. De scholinterne kwaliteit- en verantwoordingscyclus (omschreven in het hoofdstuk 3.6 ) 2. Voorbereiden van het werkelijke inspectietoezicht, op basis van een representatieve steekproef en het aanleveren van de relevante bescheiden. In de voorbereiding op de examenaudit komen deze beide processen samen. In deze paragraaf is het proces rondom het inspectietoezicht beschreven. 3.7.2 Openbare verantwoording: het jaarverslag examens. De Amarantis onderwijsgroep doet jaarlijks openbaar verslag van haar examenactiviteiten (zie ook bij taken van de AEC). In het jaarverslag examinering worden alle relevante uitkomsten, resultaten en de beroepsprocedures openbaar gemaakt. Dit verslag maakt tevens deel uit van de voorbereiding van het externe toezicht op CGE. 3.7.3 Organisatorisch kader voor het toezicht op CGE. De Amarantis examencommissie (AEC) is voor de inspectie het primaire aanspreekpunt. Deze is tevens verantwoordelijk voor planning en afstemming van de voorbereidende processen. In de praktijk is het de directie O&K van Amarantis die de voorbereidende taken uitvoert. Dat betreft: - centraal aanleveren van basisinformatie per domein, voor het trekken van een steekproef; - aanleveren/klaarzetten van gemeenschappelijke basisdocumenten m.b.t. CGE; - organiseren voor de inspectie, van toegang tot de relevante onderdelen van de interne communicatiestructuur van Amarantis;

Exameneenheid: Voor het representatieve toezicht (steekproef) op examens door de onderwijsinspectie (OI) is het betreffende domein de ‘exameneenheid’ waarop het toezicht is gericht. Voorbereiding op de externe audit per domein verloopt daarom altijd onder het toezicht en verantwoordelijkheid van de voorzitter van de domeinexamencommissie (DEC): - het gesprek met de inspecteur vindt plaats op een door de DEC aan te wijzen locatie. Omdat een crebo op meerder locaties binnen het domein kan zijn aangeboden, beslist de DEC daarover; - het auditgesprek (volgens rooster) wordt door het DEB voorbereid en begeleid; - de logistieke-/administratieve voorbereiding en controle van de op domeinniveau aan te leveren bescheiden is in handen van het DEB (in overleg met de voorzitter DEC; - logistieke-/administratieve voorbereiding en controle van de op afnameniveau (cf. steekproef) aan te leveren bescheiden is een verantwoordelijkheid van de betreffende teammanager (gedelegeerd lid van de DEC), en van het examensecretariaat van de locatie die het betreft. 3.7.4 Het inspectietoezicht


blz. 17

De organisatiestructuur CGE onderscheidt (zie eerder in dit handboek) vier organisatorische gremia: AEC, DEC, DEB en Afnameteam. Bij inspectietoezicht kent elk van deze vier gremia uit hoofde van functionaliteit, een eigen verantwoordingskader. Als bijlage bij dit handboek is daarvoor (bindend) een voorschrift opgenomen. - De onderwerpen die door de inspectie bij de audit ter sprake worden gebracht bepalen de betrokkenheid van de organisatorische gremia. - De voorzitter DEC stelt vast welke personen bij de audit betrokken zijn. 3.8 Uitkomsten van de evaluatie van de examenprocessen (kwaliteitsstandaarden 1 t/m 7) Rapporten en uitkomsten van het externe toezicht op de kwaliteit ven competentiegerichte examens (rapport onderwijsinspectie) en de uitkomsten van de interne kwaliteitsonderzoeken maken deel uit van de managementinformatie voor AEC en DEC. Zij bieden een structurele basis voor verbeterplannen en aanvullingen voor alle examenprocessen en examenproducten van het domein. - Noodzakelijke verbeteringen worden onder de regie van de domeinexamencommissie (DEC) in de examenproducten en de werkprocessen van de examenorganisatie doorgevoerd. - Generieke verbeteringen die voor alle domeinen van toepassing zijn worden onder de regie van de AEC in alle domeinen ingevoerd.


blz. 18

Bijlage: Wijzigingenblad: Redactionele veranderingen t.a.v. de versie 2010:

1. Er is een aantal tekst correcties doorgevoerd. Tekstuele opmerkingen en aanvulling s.v.p. doorgeven aan de redactiegroep (Jos van Odijk) 2. Redactionele wijzigingen Visie en basisregels: toegevoegd aan het kwaliteitshandboek (opm. projectgr.) Scoop: oude cohorten CGE kunnen ook binnen dit handboek worden gebracht (MD) (opm. projectgr.) andere documenten over examens (waar te vinden) toegevoegd (opm. cito) Kwaliteitszorg en evaluaties: op alle punten (waar dat nodig is) is de evaluatie als taak ingevoegd (opm. cito) Opzet: duidelijker geformuleerd (opm. cito) Gedelegeerde taak: aangevuld met mandatering (opm. cito) ‘Examendossier’ overal vervangen door examenbundel (opm. projectgr.) ‘Examinator’ is overal vervangen door assessor (assessoren Verantwoordelijkheid DEC is aangevuld richting uitvoeringstaken (opm. cito) Inkoop: ingevoegd bij constructie en vaststelling (opm. DEC’s) Klachten en beroep: aangevuld (opm. cito) Bij aanmelden: voor deelnemen aan examens de uitzonderingsregel ingevoegd (opm. cito) Bij uitslag: het verschil tussen voorlopige uitslag en vastgestelde uitslag duidelijker geformuleerd (opm. projectgr.) Tevredenheidonderzoek: onder kandidaten en bedrijven (gebruik van het formulier) ingevoegd (opm. projectgr.)


blz. 19

Kwaliteitshandboek Examinering Editie 2011 voor Competentiegerelateerde examens

Recommend Documents