WAARD OM TE WETEN HET SCHILDERSDORP H I L V E R S U M door P . J . M . Timmer Onlangs las ik in ons aller G e d e n k b o e k Hilversum van 1924 het a r t i k e l v a n de schilder Gerard K o e k k o e k , zoon v a n de ons bekende schilder J . H . B . K o e k k o e k . D a a r i n geeft hij een lezenswaardige beschouwing v a n het schilderkunstige leven in ons dorp en noemt hij een groot a a n t a l m i n of m e e r ook landelijk bekend geworden kunstbroeders, die geboren en getogen zijn in H i l v e r s u m of zich m e t t e r w o o n hier v e s t i g d e n . In de kleine letters aan het slot van het b e s c h o u w e n d e a r t i k e l noemt hij deze 38 schilders; achttien daarvan w a r e n in 1924 zijn levende tijdgenoten en twintig schieten er dan over v o o r het O u d - H i l v e r s u m v o o r die tijd. Ook in een ander schilderslexicon diepte ik een groot aantal namen v a n schilders op die in Hilversum en omgeving w e r k t e n . H e t kan niet anders of deze schilders zochten hun onderwerpen in h u n w o o n o m g e v i n g en h u n w e r k zal hier of elders nog aanwezig zijn of m i s s c h i e n gereproduceerd de w a n d e n v a n onze h u i z e n sieren of misschien vanwege onbekendheid op de bekende rommelzolders liggen! Het leek mij goed om de n a m e n en een korte p e r s o o n s b e s c h r i j v i n g uit het gedenkboek en uit het schilderslexicon h i e r o n d e r te v e r m e l d e n . W e l l i c h t ontvang ik dan reacties v a n b e l a n g s t e l l e n d e n die mij kunnen informeren over door deze schilders gemaakte w e r k e n . Daaruit zouden wel eens onvermoede mooi weergegeven plekjes v a n het oude H i l v e r s u m w o r d e n o n t d e k t . V a n al deze reacties zal ik U , e v e n t u e e l m e t r e p r o d u k t i e s , op de h o o g t e s t e l l e n . Dat zou kunnen door een a a n t a l artikelen in ons p e r i o d i e k 'Eigen P e r k ' of zelfs en m i s s c h i e n door een expositie?
KUNSTSCHILDERS overleden in H i l v e r s u m A n t o n i u s B R O U W E R , geboren in N i j k e r k 18 j u l i 1827, w o o n d e op Groest 8 3 , k e r k s c h i l d e r (St. V i t u s - k r u i s w e g ) , ontwerper en v o o r n a a m s t e u i t v o e r d e r v a n panorama Jeruzalem A m s t e r d a m . Overleden 4 j u l i 1908. Peter D U P O N T , geboren te Amsterdam 5 j u l i 1870, leerling Q u e l l i n u s s c h o o l Amsterdam 1883, r i j k s n o r m a a l s c h o o l tekenleraren 1887-1890, academie A m s t e r d a m , leerling v a n M . W . v . d . Valk (etsen) en C . Heiwig te Parijs (graveren). Werkzaam in Amsterdam-Parijs-Londen-Auvers, hoogleraar academie A m s t e r d a m . Etsen v a n v ó ó r 1900, daarna vermaard graveur (o.a. van m u n t b i l j e t t e n en p o s t z e g e l s ) . Overleden 7 februari 1911. A . G . VAN H U L S H O F P O L , geboren te H e n g e l o , 12 februari 1883, leerling v a n G o r t e r . Studiereis I t a l i ë , gouden m e d a i l l e H . M . Koningin en S t . L u c a s - p r i j s , schilderde landschappen en p o r t r e t t e n . Overleden 4 april 1957. Johannes Harmanus Barend K O E K K O E K , geboren te Amsterdam 6 j u l i 1 8 4 0 , zoon v a n Hermanus Koekkoek (1815-1882) die ook zijn leermeester w a s . Kwam 22 april 1868 v a n A m s t e r d a m , w o o n d e aan de H e e r e n straat Werk: l a n d s c h a p p e n - z e e g e z i c h t e n - s t r a n d e n e n z . Overleden 24 j a n u a r i 1912. Marinus Adrianus K O E K K O E K , geboren te Middelburg op 25 september 1807, leerling v a n v a d e r J o h . H e r m . Koekkoek en v a n zijn broer Barend C o r n . K o e k k o e k .
Marinus Adrianus K o e k o e k
Werkte in Kleef 1836-1838, daarna v e s t i g d e zich in H i l v e r s u m . Werk: landschappen-bosgezichten-met vee-, taferelen met h o e n d e r s . Overleden in 1870.
hij ook
T i t u s VAN D E R L A A R S , geboren 31 augustus 1861, docent kunstnijverheidsschool Amsterdam en Utrecht. Tekenaar van wapens-illustrator-kalligraaf, beroemd h e r a l d i c u s . O v e r l e d e n te H i l v e r s u m 28 april 1939.
C o r n e l i s S P R I N G E R , geboren te A m s t e r d a m , 25 m e i 1817, leerling academie A m s t e r d a m v a n Jacobus v a n der S t o k en Berrit ten Kate en K a s p a r K a r s e n . W e r k z a a m : A m s t e r d a m , B r u s s e l en D u i t s l a n d . W e r k : stadgezichten - tekenaar en etser-aquarellist. W e r k in A m s t e r d a m (Rijksmuseum en S t e d . M u s e u m (musea te A r n h e m , D e v e n t e r , M i d d e l b u r g , E n s c h e d e (Twents M u s . ) , R o t t e r d a m - B o y m a n s en Antwerpen (Museum Schone K u n s t e n ) . O v e r l e d e n 20 februari 1891.
KUNSTSCHILDERS geboren in H i l v e r s u m Joannes E S M A N , geboren 13 december 1793, schilderde s t i l l e v e n s , dood w i l d e n z . W e r k bevindt zich in het stadhuis K a m p e n . O v e r l e d e n te A n t w e r p e n 30 j u n i 1847. H e n d r i k Pieter K O E K K O E K , geboren 13 j a n u a r i zoon v a n M a r i n u s A d r i a n u s K o e k k o e k . W e r k z a a m in A m s t e r d a m , D e n H a a g , L o n d e n , schilderde l a n d s c h a p p e n . Overleden in Engeland na 1890.
1843,
Thomas P O S T H U M A , geboren in 1894, leerling Q u e l l i n u s s c h o o l en k u n s t n i j v e r h e i d s s c h o o l Amsterdam en v a n Albert Hahn s r . Reizen naar S p a n j e , S i c i l i ë , O o s t e n r i j k , schilderde landschappen - t e k e n a a r . Overleden te Hilversum j a n u a r i 1941. Kornelis Joannes ('Cor') P O S T M A , geboren 3 j a n u a r i 1903, leerling v a n Jan Adam K r u s e m a n . Werkzaam H i l v e r s u m , L a r e n , A m s t e r d a m . Werk: figuratieve-allegorische onderwerpen, houtsnijder-tekenaar-kunstnijveraar-schrijver. Adriana VAN R A V E N S W A A Y , geboren 21 n o v e m b e r zus v a n Jan van R a v e n s w a a y . Schilderde b l o e m e n - en v r u c h t e n s t i l l e v e n s . Overleden te H i l v e r s u m 8 maart 1872.
1816,
Jan VAN R A V E N S W A A Y , geboren 29 november 1789, leerling v a n Jordanis H o o r n en Pieter Gerardus van O s . Woonde aan Moleneind (Vaartweg). Reisde door België, Duitsland, Zwitserland, schilderde landschappen-stalinterieurs met v e e . Werk: Rijksmuseum A m s t e r d a m , M u s e u m Teijler in Haarlem. A q u a r e l l i s t en l i t h o g r a a f . Overleden te H i l v e r s u m 2 maart 1869.
j a m e s de R i j k
James DE R I J K , geboren 17 m e i 1806, w o o n d e aan Huizerstraat, woning heette: 'Lang Gewenscht', leerling v a n Jan v a n R a v e n s w a a y . Reisde door België en Duitsland, schilderde landschappen met v e e , tekenaar en l i t h o g r a a f . Werk: Rijksmuseum A m s t e r d a m , M u s e u m Teijler in H a a r l e m en M u s e u m Boymans R o t t e r d a m . Overleden te H i l v e r s u m 10 n o v e m b e r 1882. Nicolaas VAN R I J N , geboren 18 j u l i 1887, leerling academie D e n H a a g . Schilderde l a n d s c h a p p e n - s t i l l e v e n s , h o u t s n i j d e r . David S C H U L M A N , geboren 31 oktober 1881, zoon v a n L. Schulman. Schilderde l a n d s c h a p p e n , w e r k t e in Rhenen en langs de Z u i d e r z e e . L . S C H U L M A N , geboren 27 maart 1854, leerling v a n James de R i j k en J . H . B . K o e k k o e k , w e r k t e als landschapsschilder in Gelderland en L o n d e n (met H . K o e k k o e k ) . J . B . SLEPER, g e b o r e n 18 augustus 1919, leerling grafische school Amsterdam en Co Breman te Laren e n v a n de academie A m s t e r d a m . 1942 Prix de R o m e , 1949 gouden m e d a i l l e grafische k u n s t , v e r b l e e f in Italië en België,
leraar academie B r e d a , houtgraveur-kopergraveur-lithograaf-etser illustrator.
en
Theo J . J . N E U H U I J S , geboren 26 september 1878, leerling R i j k s n o r m a a l s c h o o l tekenleraren Amsterdam. Werkzaam in A m s t e r d a m , A m e r i k a , Den H a a g , lithograaf-tekenaar en k u n s t n i j v e r a a r . Overleden te Den Haag 20 f e b r u a r i 1921. SCHILDERS, genoemd door Gerard K o e k o e k in het Gedenkboek 1924: -
De eerste schilder die in H i l v e r s u m gewoond heeft was Jan Hendrik B O D E M A N , zover althans is na te g a a n . Hij w e r d geboren te M e n s l a g e in H a n n o v e r . De Bodemanstraat dankt zijn naam aan hem; hij heeft op die p l e k gewoond en bezat er een klein b u i t e n (grens L o o s d r e c h t s e h e i d e ) . Zijn tekeningen w a r e n m e e s t zwart en w i t of in sepia g e w a s s e n . Het zijn landschappen uit de omtrek v a n H i l v e r s u m . Hij overleed in H i l v e r s u m 14 f e b r u a r i 1842. P . G . VAN OS w o o n d e hier van 1820 tot 1830. Van h e m is bekend een schilderij van de 's-Gravelandsevaart aan het Z u i d e r e i n d e , alwaar een huis op staat d a t , zij het i n g e b o u w d , thans nog te v i n d e n i s .
Pieter Gerardus v a n Os
W i l l e m Hendrik E C K E L B E R G , geboren 13 j u l i 1845 te A m s t e r d a m . Romantische w e r k e n o . a . w i n t e r landschappen in het G o o i . Hij overleed in H i l v e r s u m 21 j u l i 1920. Theodoor VAN H O Y T E M A , bekend om zijn m o o i e l i t h o g r a f i e ë n , w o o n d e vanaf 1897 in Hilversum aan de R o e l t j e s w e g , w a a r hij een grote m e n a g e rie had met o . a . w i t t e p a u w e n . De zeeschilder H . K O E K K O E K , die w o o n d e aan de 's-Gravelandseweg op het v o o r m a l i g e landhuis 'Heuvelhoeve'. Hij schonk een groot zeestuk aan de RK p a s t o r i e .
Jan VAN ESSEN heeft enkele doeken gemaakt de Hilversumse h e i d e .
van
P . SCHIETGES w a s een schilder uit de Haagsche S c h o o l , hij schilderde o . a . schapen op de heide en bos bij H i l v e r s u m . B . N A N N I N G A w o o n d e in de buurt v a n de Koningss t r a a t , alwaar hij nog al eens s c h i l d e r d e , het w a r e n a c h t e r t u i n t j e s , m e e s t vanuit zijn raam gezien. W i l l e m VAN S C H A I K . M r . D r . Reinier Sybrand B A K E S . J . F . C . SCHERREWITZ kwam in 1904 in H i l v e r s u m , woonde op de Soestdijkerstraatweg - schilderstrant Haagsche S c h o o l . Lodewijk
SCHELFHOUT.
L.K.C. PRINS maakte etsen, houtsneden en lithografieën van Gooise l a n d s c h a p . Bekwaam t e k e n a a r , w o o n d e sinds 1905 in H i l v e r s u m .
A . P . W . VAN S T A R R E N B U R G . J . A . VAN S C H O O T E N . R . W . P . DE V R I E S . M e j . Gerarde TEN HOET (etsen met motief Hilversumse l a n d s c h a p , o . a . v e e l in de buurt v a n het W a s c h m e e r ) , v e s t i g d e zich in 1903 in H i l v e r s u m . Anthony WIJNSTROOM.
Andreas Daneken
Jacobus Theodorus Abels
