Made for building b u ilt fo r l i v in g
Kruislings verlijmd hout
C OLOFON © KLH Massivholz GmbH Uitgever en verantwoordelijke voor de inhoud: KLH Massivholz GmbH Oplage: Kruislings verlijmd hout, versie 02/2013 De inhoud van deze brochure is het intellectuele eigendom van het bedrijf en auteursrechtelijk beschermd. Elke vorm van vermenigvuldiging is strikt verboden en alleen mogelijk met schriftelijke toestemming van de uitgever.
Inhoud
01 Pr oduct beschrij ving
02
02 Pr oduct vo ordelen – toepa s singen
04
03 Technische specificaties
06
04 S ta nda a rdpl aten en pl a atconstructie
07
05 Technische goedkeuringen en cer tificaten
09
0 6 Opper v l a k ten
10
07 Opper v l a k tek wa liteit va n KLH m a s sief hou ten pl aten - uiterlijke kenmerken
11
0 8 K wa lit eitsdefinities voor KLH m a s sief hou t pl aten
12
0 9 Gebruiks a a nw ijzing voor KLH m a s sief hou ten pl aten in zich tk wa liteit
14
01
Productbeschrijving
Kruislings verlijmd hout Kruislings verlijmd hout
Kruislings verlijmd hout (Duitse afkorting: KLH) bestaat uit lagen sparrenhout die kruislings over elkaar op gerangschikt en op elkaar verlijmd zijn en met een perskracht van 0,6 N/mm² tot grote massief houten elementen zijn gevormd. Door de kruislingse configuratie van de lengte-en dwarsrichting van de lagen wordt de uitzetting en krimp van het hout in het vlak van de plaat minimaal en worden de statische belastbaarheid en maatvastheid aanzienlijk verhoogd.
Om schade door parasieten, schimmels of insecten uit te sluiten, wordt in overeenstemming met de Europese technische goedkeuring, technisch gedroogd hout met een houtvochtigheid van 12% (+/-2%) gebruikt om KLH massief houten platen te produceren. Om onze hoge materiaalkenmerken te bereiken, worden alle houten lamellen bij ons intern gesorteerd alvorens ze worden gebruikt (aanvullend op de gebruikelijke kwaliteitscontrole).
Verlijming
Verlijmen gebeurt met oplosmiddelvrije en formaldehydevrije PUR-lijm die is getest en in overeenstemming is met DIN 68141 en andere strenge criteria van MPA Stuttgart, en goedgekeurd voor de productie van dragende en niet-dragende houten bouwelementen en speciale constructies conform DIN 1052 en EN 15425. De lijm wordt automatisch aangebracht over het gehele oppervlak met een geoptimaliseerde hoeveelheid lijm. Als gevolg van de hoge perskracht wordt een hoge hechtingskwaliteit bereikt.
02
Productbeschrijving
MA XIMUM AFMETING
Oppervl akken
Maximale lengte 16,50 m Maximale breedte 2,95 m Maximale dikte 0,50 m
KLH massief houten platen worden standaard aangeboden in niet-zicht, industriezicht- en woonzichtkwaliteit. Speciale oppervlakken kunnen worden geleverd op aanvraag. Zie voor verdere informatie, evenals informatie over de kwaliteit van de respectievelijke oppervlakken de volgende pagina‘s en op www.klh.at
Minimum productielengtes Geproduceerd breedten op aanvraag
8,25 m, in stappen van 5 cm 2,40 / 2,50 /2,73 / 2,95 m 2,25 m
CNC - Z AGEN
Het in de fabriek zagen en afwerken vindt plaats met behulp van de modernste CNC-technologie. De basis daarvoor vormen de door de opdrachtgever of het bouwbedrijf vrijgegeven productie- en zaagplannen. De nauwkeurigheid van het zagen ligt in het bereik van toleranties in de bouw - volgens DIN 18203/Deel 3 voor wand-, vloer-, plafond- en dakelementen van houtmaterialen. Bovendien kan voor elementmaten van > 1 m² van een nauwkeurigheid van +/- 2 mm uitgegaan worden voor standaard zaagwerkzaamheden en plaatsoorten en bij een houtvochtigheid van 12%. Zie ook de door ons aangegeven toleranties bij het zagen van platen op www.klh.at
MONTAGE
De op maat gemaakte KLH massief houten elementen worden geleverd aan de bouwplaats vlak voordat ze nodig zijn, en worden daar met behulp van een bouwkraan in de kortst mogelijke bouwtijd geassembleerd door deskundige timmer- of bouwbedrijven. De combinatie van traditie, goed onderbouwd vakmanschap en state-of-the-art houtbouwtechnologie maakt individuele constructies met blijvende waarde en bijzondere aandacht voor milieu en energieverbruik mogelijk.
03
P RODU C TVOORDELEN - TOE P ASSINGEN
PRODUCTVOORDELEN
• Technisch goedgekeurd en CE-gecertificeerd bouwproduct • Productieproces met kwaliteitscontrole • Geprefabriceerde elementen met een hoge maatnauwkeurigheid • CNC-gestuurd zagen van de elementen • Levering direct op de bouwplaats • Eenvoudig te installeren • Korte bouwtijd • Droge bouwmethode • Gebouwen zijn in korte tijd klaar voor bewoning
• Ecologisch duurzaam bouwmateriaal • Aanbevolen voor ecologisch bouwen • Positieve milieubalans • Gezond, behaaglijk binnenklimaat • Massief houten constructie met blijvende waarde • Vrijheid in architectuur • Flexibel ontwerp zonder een rasterpatroon • Combineerbaar met staal, glas en andere materialen • Uitstekende statische eigenschappen • Economisch omgaan met ruimte dankzij slanke onderdelen
TOEPASSINGSGEBIEDEN
KLH massief houten platen worden gebruikt als dragende, versterkende elementen, maar ook als niet-dragende elementen. • • • • • • • • • • • •
Vrijstaande huizen en rijtjeshuizen Woongebouwen met meerdere verdiepingen Openbare gebouwen Hotels en restaurants Bejaardentehuizen Scholen en kinderdagverblijven Kantoor- en administratieve gebouwen Evenementenhallen Industriële en commerciële gebouwen Verbouwingen en uitbreidingen Bruggen …
04
05
A rchitec t: SB A A rchitek t DI Oliver S eindl Fotog raf T heny
TE C HNIS C HE S P E C IFI C ATIES
Product
Grootformaat massief houten plaat bestaand uit kruislings verlijmde houten lamellen
Productna am/merk
Kruislings verlijmd hout (KLH)
A anvullende productomschrijving
X -Lam, Cross Laminated Timber (CLT), BSP (Brettsperrholz)
Gebruik
Bouwelementen voor wanden, plafonds en daken
Duurza amheid
Bruikbaarheidklassen 1 en 2 volgens EN 1995-1-1
Houtsoorten
Vuren (grenen, dennenhout, alpenden en andere houtsoorten op aanvraag)
Pl a at s t ru c t u ur
3, 5, 7, of meer lagen naargelang constructieve vereisten
L a m e l l e n Dikte 10 tot 45 mm, technisch gedroogd, op kwaliteit gesorteerd en in
zwaluwstaartverbinding (met extra interne sortering om conformiteit aan onze hoge materiaaleisen te waarborgen)
Sterkteklasse
C 24 volgens EN 338, maximaal 10% C16 is toegestaan (volgens ETA-06/0138)
V e r l i j m i n g Formaldehydevrije PUR-lijm, volgens EN 301, erkend t.b.v. dragende en
niet-dragende bouwdelen voor binnen en buiten
Persdruk
Minimaal 0,6 N/mm²
Hout vochtigheidsgra ad
12% (+/- 2% ) bij levering
Maximum afmetingen
Lengte 16,50 m / breedte 2,95 m / dikte tot 0,50 m
Rekenbreedten
2,40 / 2,50 / 2,73 / 2,95 m
Af werkingsl a ag/kwaliteiten
Niet-zicht (NSI) / industriezicht (ISI) / woonzicht (WSI)
G e w i c h t 5,5 kN/m³ volgens EN 1991-1-1:2002 t.b.v. constructieve berekeningen
500 kg/m³ voor het bepalen van het transportgewicht
K r i mp in het vlak (breedte/lengte) 0,01% per % verandering van de houtvochtigheid,
in dikte 0,24 % per % verandering van de houtvochtigheid
Warmtegeleiding
λ = 0,13 W/(m*K) volgens EN ISO 10456
Warmtecapaciteit
cp = 1600 J/(kg*K) volgens EN ISO 10456
Diffus ie w eer s ta nd
μ = 25 tot 50 volgens EN ISO 10456
L u c h t d i c h t h e i d KLH massief houten platen kunnen in het algemeen als luchtdichte laag
beschouwd worden. Aansluitingen, verbindingen en openingen zijn adequaat af te dichten
B r a nd cl a s s ifi cat ie
Euroklasse D-s2, d0
Afbrandsnelheid
Volgens ETA - 06/0138
06
STANDAARD P LATEN EN P LAAT C ONSTRU C TIE
KLH - STANDAARDPLATEN EN PLAATCONSTRUCTIE DEKL A AG IN RICHTING VA N DE DWA R SRICHTING VA N DE PL A AT DD ( WA ND) Nominale dikte in mm KLH * KLH KLH KLH * KLH KLH KLH KLH KLH KLH * KLH
57mm 88mm 94mm 100mm 120mm 95mm 128mm 140mm 158mm 180mm 200mm
in lagen D 3s 3s 3s 3s 3s 5s 5s 5s 5s 5s 5s
DD DD DD DD DD DD DD DD DD DD DD
19 27 30 30 40 19 30 19 30 30 40
Lamelstructuur [mm] L D L D 19 34 34 40 40 19 19 40 34 40 40
19 27 30 30 40 19 30 22 30 40 40
19 19 40 34 40 40
Standaard plaatbreedte [m] 2,40 2,40 2,40 2,40 2,40 2,40 2,40 2,40 2,40 2,40 2,40
19 30 19 30 30 40
/ / / / / / / / / / /
2,50 2,50 2,50 2,50 2,50 2,50 2,50 2,50 2,50 2,50 2,50
/ / / / / / / / / / /
2,73 2,73 2,73 2,73 2,73 2,73 2,73 2,73 2,73 2,73 2,73
/ / / / / / / / / / /
2,95 2,95 2,95 2,95 2,95 2,95 2,95 2,95 2,95 2,95 2,95
Plaatlengte maximaal [m] 16,50 16,50 16,50 16,50 16,50 16,50 16,50 16,50 16,50 16,50 16,50
D E K L A A G I N R I CH T I N G VA N D E L E N G T E R I CH T I N G VA N D E P L A AT (P L A FO N D/DA K ) Nominale dikte in mm
**
**
** ** ** **
KLH KLH KLH KLH KLH KLH KLH KLH KLH KLH KLH KLH KLH KLH KLH KLH KLH KLH KLH KLH KLH KLH KLH KLH KLH
60mm 78mm 90mm 95mm 108mm 120mm 95mm 100mm 117mm 125mm 140mm 145mm 162mm 182mm 200mm 201mm 226mm 208mm 230mm 248mm 260mm 280mm 247mm 300mm 320mm
in lagen
3s 3s 3s 3s 3s 3s 5s 5s 5s 5s 5s 5s 5s 5s 5s 7s 7s 7ss 7ss 7ss 7ss 7ss 8ss 8ss 8ss
DL DL DL DL DL DL DL DL DL DL DL DL DL DL DL DL DL DL DL DL DL DL DL DL DL
L
D
19 19 34 34 34 40 19 19 19 19 34 34 34 34 40 34 34 68 68 74 80 80 68 80 80
22 40 22 27 40 40 19 21,5 30 34 19 21,5 30 40 40 21,5 30 19 30 30 30 40 21,5 30 40
Lamelstructuur [mm] L D L D 19 19 34 34 34 40 19 19 19 19 34 34 34 34 40 34 34 34 34 40 40 40 68 80 80
19 21,5 30 34 19 21,5 30 40 40 22 30 19 30 30 30 40 21,5 30 40
19 19 19 19 34 34 34 34 40 34 34 68 68 74 80 80 68 80 80
21,5 30
L
34 34
Standaard plaatbreedte [m] 2,40 2,40 2,40 2,40 2,40 2,40 2,40 2,40 2,40 2,40 2,40 2,40 2,40 2,40 2,40 2,40 2,40 2,40 2,40 2,40 2,40 2,40 2,40 2,40 2,40
/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /
2,50 2,50 2,50 2,50 2,50 2,50 2,50 2,50 2,50 2,50 2,50 2,50 2,50 2,50 2,50 2,50 2,50 2,50 2,50 2,50 2,50 2,50 2,50 2,50 2,50
/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /
2,73 2,73 2,73 2,73 2,73 2,73 2,73 2,73 2,73 2,73 2,73 2,73 2,73 2,73 2,73 2,73 2,73 2,73 2,73 2,73 2,73 2,73 2,73 2,73 2,73
/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /
2,95 2,95 2,95 2,95 2,95 2,95 2,95 2,95 2,95 2,95 2,95 2,95 2,95 2,95 2,95 2,95 2,95 2,95 2,95 2,95 2,95 2,95 2,95 2,95 2,95
Plaatlengte maximaal [m] 16,50 16,50 16,50 16,50 16,50 16,50 16,50 16,50 16,50 16,50 16,50 16,50 16,50 16,50 16,50 16,50 16,50 16,50 16,50 16,50 16,50 16,50 16,50 16,50 16,50
Opmerking Standaardtypen plaat zonder enig kenmerk zijn verkrijgbaar in niet-zicht kwaliteit, industriezichtkwaliteit en woonzichtkwaliteit. Standaardtypen plaat gekenmerkt met ** in niet-zicht en industriezichtkwaliteit, gekenmerkt met * alleen in niet-zicht kwaliteit.
Speciale plaatstructuren zijn op aanvraag beschikbaar. Door toepassing van dubbele lagen kan bijvoorbeeld de stijfheid van de plaat in de lengte of de breedte verder worden verbeterd. De brandwerendheid van de KLH massief houten platen kan ook worden beïnvloed door aanpassing van de opbouw en kan eventueel worden verbeterd met betrekking tot specifieke projecteisen.
07
08 A rchitec ten +
: DI S onja Hoheng as ser, DI Jürgen P. Wirnsberger
TE C HNIS C HE GOED K EURINGEN EN C ERTIFI C ATEN
EUROPESE TECHNISCHE GOEDKEURING
E TA - 0 6/013 8
BOUW TECHNISCHE GOEDKEURING VOOR DUITSL AND
Z- 9.1- 4 8 2
TECHNISCHE GOEDKEURING VOOR FRANKRIJK
AT- 3/12-731
TECHNISCHE GOEDKEURING VOOR SPANJE
A I T I M 31- 01
KWALITEITSMANAGEMENT
MILIEUBEHEER
C o n f o r m I S O E N 9 0 01:2 0 0 8
C o n f o r m I S O E N 14 0 01: 2 0 0 4
MILIEU PRODUCT VERKL ARING (EPD)
C o n f o r m I S O 14 0 2 5
PEFC- GECERTIFICEERD
DOWNLOA DEN VA N CER TIFICATEN
Alle goedkeuringen en certificaten kunnen worden gedownload op www.klh.at. Op verzoek sturen we ze u graag in gedrukte vorm toe.
09
O P P ERVLA K K EN
Architect: Hiendl Schineis Architek tenpar tnerschaf t Eckhar t Mat thäus Fotograf ie
KLH massief houten platen zijn verkrijgbaar in ‚niet-zicht‘ (NSI), ‚industriezicht‘ (ISI) en ‚woonzicht‘ (WSI) kwaliteit, afhankelijk van de toepassing en het gebruik. Speciale oppervlakken en/of andere soorten hout zijn beschikbaar op aanvraag.
Houd er rekening mee dat kleine beschadigingen bij dubbelzijdige uitvoering van zichtvlakken als gevolg van de manipulatie van de elementen niet uitgesloten kunnen worden.
Het uiterlijk van de houtkwaliteit aan het oppervlak wordt beschreven in de volgende tabel, „Oppervlakte kwaliteit van KLH massief houten platen - kenmerken“.
Let op de relevante informatie op de volgende pagina • Kwaliteit van het oppervlak van KLH massief houten platen - kenmerken • Kwaliteitsdefinities voor KLH massief houten platen • Instructies voor het gebruik van KLH massief houten platen in zicht-
De hieronder genoemde kwaliteitsdefinities voor oppervlakken in zichtkwaliteit verwijzen in het algemeen naar platen met een enkel zichtbaar oppervlak. Platen met twee zichtbare vlakken in gelijke en/of andere afwerkingen (bijv. ISI/WSI - een kant industriezicht, een kant woonzicht) zijn beschikbaar op aanvraag en na een consult.
kwaliteit Deze informatie en de kwaliteitsdefinities kunnen ook worden gedownload op www.klh.at
10
O P P ERVLA K TE K WALITEIT VAN K LH M ASSIEF HOUTEN P LATEN - UITERLIJ K E K EN M ER K EN
KENMERKEN
OPPERVLAK TEK WALITEIT A
B
C
Houtsoortenmengsel
niet toegestaan
niet toegestaan; bij vuren 10% dennen toegestaan
toegestaan
Uiterlijk en kleur
in kleur en structuur gelijkmatig
in kleur en structuur grotendeels gelijkmatig
geen eisen
Knoesten
Gezonde, vast vergroeide knoesten bij vuren tot 40 mm doorsnee toegestaan, enkele zwarte knoesten toegestaan
Gezonde, vast vergroeide knoesten en enkele zwarte knoesten toegestaan
toegestaan
Deuvels
toegestaan
toegestaan
toegestaan
Harskanalen
enkele tot 3 mm x 40 mm toegestaan
enkele tot 5 mm x 60 mm toegestaan
toegestaan
Herstelde harskanalen
toegestaan
toegestaan
toegestaan
Ingegroeide schors
niet toegestaan
enkele toegestaan
toegestaan
Scheuren
enkele scheuren in het oppervlak toegestaan
enkele scheuren toegestaan
enkele scheuren toegestaan
Mergstraal
enkele tot 400 mm lengte toegestaan
toegestaan
toegestaan
Drukhout
enkele plekken toegestaan
toegestaan
toegestaan
Aantasting door insecten
niet toegestaan
niet toegestaan
enkele kleine gaten van niet actieve larven toegestaan
Verkleuring(blauw, bruin)
niet toegestaan
lichte verkleuring toegestaan
toegestaan
Rot
niet toegestaan
niet toegestaan
niet toegestaan
Spinthout
bij grenen en lariks toegestaan smalle stroken van 20% van de lamellenbreedte
toegestaan
toegestaan
Kwaliteit van de oppervlakteafwerking
enkele kleine fouten in het hout toegestaan
enkele fouten in het hout toegestaan
geen eisen
Nabewerking van het oppervlak
toegestaan
toegestaan
toegestaan
11
K WALITEITSDEFINITIES VOOR K LH M ASSIEFHOUTEN P LATEN
NIET- ZICHT K WALITEIT in vuren (NSI)
bijzondere eisen aan het uiterlijk van het oppervlak. Houtsortering gebeurt op basis van de sterkteklasse C 24 uitgevoerd met een gering aandeel C 18.
KLH massief houten platen in niet-zicht kwaliteit zijn geschikt als dragende elementen die over het algemeen na de montage betimmerd worden. Er zijn dus geen
INDUSTRIE ZICHTK WALITEIT in vuren eenzijdig uitgevoerd (ISI)
De lamellen hebben soms zwaluwstaartverbindingen, afhankelijk van de oriëntatie van de deklaag (DL/DD). Het oppervlak is geschaafd, gefreesd en selectief licht geschuurd; enkele ruwe plekken en kleine stukjes eruit zijn mogelijk als gevolg van het schaven. Voor het behandelen van het oppervlak met verf, lak, etc., raden wij het gebruik van woonzichtkwaliteit aan. De maximale voegbreedte bij een houtvochtigheid van 12% (+/- 2%) is 4 mm. De breedte van de lamellen is aan de fabrikant voorbehouden.
KLH massief houten platen in industriezichtkwaliteit zijn geschikt voor industriële gebouwen met lage eisen qua oppervlakken (bijvoorbeeld als plafondelementen in industriële gebouwen). Industriezichtkwaliteit is niet geschikt voor zichtbare oppervlakken in woongebouwen. Het uiterlijk van het oppervlak komt overeen met de uiterlijke kenmerken uit klasse B van de tabel „Kwaliteit van het oppervlak van KLH massief houten platen kenmerken“.
INDUSTRIE ZICHTK WALITEIT in vuren, volledig geschuurd, eenzijdig uitgevoerd (ISI, geschuurd)
Oppervlaktekwaliteit als voor ISI, met het verschil dat het oppervlak geschaafd en volledig geschuurd is.
BEL ANGRIJK Wij raden ten zeerste af om uit kostenoverwegingen industriezichtkwaliteit in plaats van woonzichtkwaliteit voor zichtbare oppervlakken in woonruimten te gebruiken. Informeer alle betrokkenen bij het project en geef de kwaliteitsdefinitie door indien nodig. In de montageprijs dient een kleine post voor nabewerking mee te worden genomen.
12
K WALITEITSDEFINITIES VOOR K LH M ASSIEF HOUTEN P LATEN
WOONZICHTK WALITEIT in vuren, eenzijdig uitgevoerd ( WSI)
KLH massief houten platen in woonzichtkwaliteit zijn geschikt voor gebruik als permanent zichtbare oppervlakken in woongebouwen. Voor DD-platen in woonzichtkwaliteit worden gelamineerde eenlaagsplaten gebruikt. Voor DL-platen, worden in de breedte verlijmde lamellen met zwaluwverbinding gebruikt. Het oppervlak wordt geschaafd en geschuurd. Het uiterlijk van het oppervlak komt overeen met de uiterlijke kenmerken uit klasse AB van de tabel „Kwaliteit van het oppervlak van KLH massief houten platen - kenmerken“. De maximale voegbreedte bij een houtvochtigheid van 12% (+/- 2%) is 2 mm. Alle overgangen van de breedteverbindingen van de platen worden afgeschuind tijdens het zaagproces van de plaat.
WOONZICHTK WALITEIT invuren, opper vlak geborsteld, eenzijdig uitgevoerd ( WSI, geborsteld)
Oppervlaktekwaliteit als voor WSI, met het verschil dat het oppervlak geschaafd en geborsteld is.
BEL ANGRIJK Elementen die worden geproduceerd in woonzichtkwaliteit vereisen speciale zorg. Kijk met het oog daarop en voor informatie over de installatie van zichtbare oppervlakken op www.klh.at In de montageprijs dient een kleine post voor nabewerking mee te worden genomen.
Werkplanning /Binnenarchitectuur: Karl Dreer GmbH Architect/Ont werp: Bembé Felix en Sebas tian Dellinger Dirk Wilhelmy
13
GEBRUI K SINSTRU C TIES VOOR K LH M ASSIEF HOUTEN P LATEN IN Z I C HT K WALITEIT
ALGEMENE INFORMATIE OVER HOUT ALS BOUWMATERIAAL
VERANDERING VAN HOUTVOCHTIGHEID EN DE EFFECTEN OP HET ZICHTBARE OPPERVLAK
Hout als bouwmateriaal grijpt terug op een eeuwenoude traditie, en wordt zeer gewaardeerd vanwege zijn eigenschappen en het daarmee samenhangende binnenklimaat. Comfort, welzijn, een gevoel van veiligheid en harmonie met de natuur zijn - naast de positieve effecten op het milieu - belangrijke argumenten voor zowel particuliere als publieke opdrachtgevers.
Bij de productie van KLH massief houten platen is het proces van het uitzetten en krimpen tot een vrijwel verwaarloosbare mate verminderd door het kruislings lijmen van technisch gedroogde houten lamellen met een houtvochtigheid van 12% (+/- 2%). Tijdens de montagefase of de ruwbouwfase zijn KLH massief houten platen onderhevig aan seizoensinvloeden en de klimaatschommelingen op de bouwplaats. Daarom kan, afhankelijk van de duur van deze fase, de houtvochtigheid van KLH massief houten platen dus variëren. Zodra een gebouw wordt gebruikt, zal de houtvochtigheid van de KLH massief houten platen zich aanpassen aan een gemiddelde van ongeveer 8-11%, afhankelijk van de luchtvochtigheid die heerst in het gebouw. Dit proces, dat tot 3 jaar kan duren, heeft geen invloed op het draagvermogen van de elementen. Het kan echter resulteren in een visuele wijziging in het uiterlijk van het oppervlak als gevolg van de eigenschappen van hout als natuurlijk bouwmateriaal. Er kunnen scheuren en/of voegen ontstaan.
HOUT IS ALTIJD UNIEK
Hout heeft onder meer hygroscopische eigenschappen en is niet homogeen in structuur en uiterlijk - elke houten lamel is daardoor uniek. Dankzij technologische vooruitgang en de meest uiteenlopende productietechnieken heeft hout nu veel verschillende toepassingsmogelijkheden - zij het als 50 jaar oude, direct verweerde dakspaan op een dak, als een statisch effectieve draagconstructie van een 8 verdiepingen tellend gebouw of als het fijnste fineer met een dikte van 0,8 mm voor de meubelindustrie. Hoe hout ook wordt verwerkt en geproduceerd, de eigenschappen ervan blijven altijd hetzelfde.
INTERACTIE TUSSEN PLAATSTRUCTUUR , BELASTBAARHEID EN DE DIKTE VAN DE DEKLAMEL EFFECTEN VAN DE HYGROSCOPISCHE EIGENSCHAPPEN
KLH massief houten platen worden gebruikt als bouwelementen voor wanden, plafonds en daken. Als zodanig vervullen ze daarmee ook de statische en structurele fysische eisen. De zichtzijde als zodanig is een mogelijk aanvullend esthetisch aspect.
De hygroscopische eigenschap is enerzijds een essentiële factor voor een comfortabel binnenklimaat, maar anderzijds ook verantwoordelijk voor het veranderen van het volume van hout bij absorberen of vrijkomen van vocht. Dit heet het uitzetten en krimpen van hout.
14
GEBRUI K SINSTRU C TIES VOOR K LH M ASSIEF HOUTEN P LATEN IN Z I C HT K WALITEIT
Hoe dikker de randlamel of deklaaglamel, hoe hoger het draagvermogen van het KLH-element. Dit is de reden waarom voor oppervlakken in woonzichtkwaliteit deklaaglamellen van 19-34 mm worden gebruikt, afhankelijk van het plaattype dat wordt gebruikt. Wat een positief effect heeft op het draagvermogen kan een negatief effect op het uiterlijk hebben vanwege mogelijke vorming van scheuren of voegen.
AANBEVELINGEN VAN KLH MASSIVHOL Z GMBH
• Hout is een natuurlijk, niet-homogeen bouwmateriaal - gelieve opdrachtgevers dienovereenkomstig te adviseren • De grootst mogelijke zorgvuldigheid is vereist bij het hanteren en monteren van in het bijzonder KLH-elementen met zichtbare oppervlakken • Geef instructies voor alle daaropvolgende werkzaamheden tijdens de bouw • Hoge schommelingen in het binnenklimaat moeten zoveel mogelijk worden vermeden, zowel tijdens de bouwfase als in het begin van het gebruik. • Houd de luchtvochtigheid in het gebouw op 40 - 60 % om 12 % (+/- 2%) houtvochtigheid in de KLH massief houten platen te behouden (bijvoorbeeld door het gebruik van luchtbevochtigers, kamerfonteinen, planten, ...) • De vorming van scheuren en/of voegen kan zelfs niet worden uitgesloten als de grootste zorg wordt toegepast bij de behandeling van KLH massief houten platen, vooral bij licht en/of wit gebeitste oppervlakken kan een hiermee verband houdend ongewenste contrast ontstaan.
In wezen geldt hetzelfde als in de meubelindustrie - hoe dunner de randlamel of deklaaglamel, hoe uniformer het uiterlijk van het zichtbare oppervlak. Omdat KLH-elementen voornamelijk worden gebruikt als dragende constructiedelen, kunnen zichtbare oppervlakken van KLH massief houten platen niet worden vergeleken met zichtbare oppervlakken uit de meubelindustrie.
SCHOMMELINGEN IN HET BINNENKLIMAAT
Als er schommelingen in het binnenklimaat zijn (bijvoorbeeld verandering van de luchtvochtigheid of binnentemperatuur), krijgt hout als bouwmateriaal een compenserende functie - ofwel door vocht uit de lucht te absorberen of door houtvocht aan de lucht af te staan. In het geval van abrupte schommelingen kan het voorkomen dat er meer vocht wordt afgegeven op het oppervlak dan daadwerkelijk kan worden geleverd aan de buitenkant vanuit de kern van de plaat. Dit leidt tot spanningen op het oppervlak, wat kan leiden tot scheuren en/of voegen - afhankelijk van de dikte van de randlamel of deklaaglamel. Vooral bij gebeitste oppervlakken in een lichte kleur (wit) kunnen scheuren en/ of voegen duidelijk zichtbaar zijn.
O pmerking Deze gebruiksaanwijzing is bedoeld voor architecten/planners en aannemers. Geef ook relevante informatie aan opdrachtgevers door of verwijs ze naar onze website www.klh.at
15
Notities
K LH M a s s i v h o l z Gm b H A - 8 842 Kat sch a. d. Mur 202 | Tel +43 (0)358 8 8 835 0 | Fa x +43 (0)358 8 8 835 20 of f
[email protected] | w w w.klh.at
Bezoekadres KLH ( op afspraak) Landweerstraat-Zuid 93r NL-5349 AK Oss / Netherlands Tel: 0031 (0) 412 63 50 08 Mob: 0031 (0) 6 20 90 54 06
[email protected] www.gebroedersvandoleweerdbv.com
www.pefc.at
Uit liefde voor de natuur.
