Korsakov centrum Slingedael
Jan W. Wijnia specialist ouderengeneeskunde Rotterdam Geen belangenconflict, geen contact met bedrijven
Vroege herkenning WKS
Medisch Contact Cover fotografie Jan Lankeveld
Vroege herkenning WKS Ontwikkeling Wernicke-Korsakov syndroom (mentale + motore verschijnselen) Symptoompresentatie in begin: delier Lichamelijke gevolgen: infecties Enkele valkuilen in diagnostiek
Valkuilen In de presentatie van klachten rekening houden met mogelijke problemen t.a.v. uiten en inschatten van de hulpvraag: • Gevaar van vertraging in diagnostiek bij arts en patiënt • Klachten worden door patiënt aan vroegere ziekten gekoppeld, probleem m.b.t. overzicht over situatie • Klachten worden door arts opgevat als ‘lokaal’ probleem • Informatieverlies tijdens/na consult, geen continuïteit • Medewerking onderzoek beperkt of fragmentarisch • Relatief late symptomen als ‘eerste’ opgemerkt • ‘Wilsbekwame patiënt’ zelf verantwoordelijk
J.W. Wijnia
Bij hoeveel patiënten (%) met Korsakov waren er t.a.v. recent alcoholgebruik concrete gegevens…
100 90
%
80 70 60 50 40
30 20 10 0
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Aantal opnames van de patiënt ( laatste opname = Korsakov-diagnose ) N = 73 patiënten
Infecties Infecties => meer thiamine gebruik Thiaminegebrek => infecties Aanwezigheid van infecties (50%): longontsteking, urineweginfecties, bloedvergiftiging/ sepsis, abces, empyeem Thiamine deficiency and its prevention and control in major emergencies World Health Organization, 1999
Klassieke Wernicke Wernicke encephalopathie, hersenaandoening En = in; Ceph = kop; pathos = aandoening 1. Verwardheid, delier 2. Loopstoornis, coördinatie: ataxie 3. Oogbewegingsstoornissen, ophthalmoplegie / nystagmus
Klassieke Wernicke
Escourolle & Poirier 1977
Gestoorde oogbewegingen
Opdracht naar links te kijken
Oosterhuis HJ. Neurologisch oefenboek. Uitg. Bunge. 1981.
Verbetering na therapie
Oosterhuis HJ. Neurologisch oefenboek. Uitg. Bunge. 1981.
Casuïstiek (1) • • • • •
Dhr A, 60 jaar, SEH ziekenhuis / neurologie, collaps Voorgeschiedenis: 2-3 flessen wijn per dag, jenever Glasgow Coma Schaal 12/15: ogen open bij aanspreken, lokaliseert pijn, reageert verward; sufheid, slaperigheid Ligt op bed, het onderzoek is moeilijk Verwaarloosd, vitamine B1=25 nmol/l [L]
Symptomen dag 1: sufheid J.W. Wijnia
Casus vervolg • • • • • • •
Wisselende aandacht, snel afgeleid Enige dysartrie, licht woordvindingsstoornissen Desoriëntatie, geheugenstoornissen Kantoor naast busstation, aan het werk Gedachtegang moeilijk te volgen Confabulaties Coöperatief, stemming g.b.
Symptomen dag 16: delier in remissie J.W. Wijnia
Casus vervolg • • • • •
Wisselende symptomen Toename eind van de dag Met name wisselende aandacht Genoemde geheugenstoornissen Doofheid voeten
Symptomen dag 24: aandacht J.W. Wijnia
Wernicke-Korsakov syndroom - Gezond
Korsakov - Cognitie
- Delier
Wernicke - Slaperig - Coma verloop in de tijd J.W.Wijnia, Slingedael, 2013
Delier = Wernicke Onduidelijke spraak •
woorden worden ongearticuleerd uitgesproken
•
gedeeltelijk weggelaten, lopen in elkaar over
Gestoorde aandacht • •
aandacht zakt weg ( ↓ vasthoudendheid ) versterkt afleidbaar ( ↑ waakzaamheid )
Beloop met wisselingen jww
Delier = Wernicke Delirium as a clue to diagnosis and pathogenesis of Wernicke-Korsakoff syndrome (WKS) J.W. Wijnia & E. Oudman European Journal of Neurology (2013)
Mobiliteit/ collaps - Gezond
Korsakov - Ernstig cognitief
Wernicke - Delier
- Somnolent - Coma J.W.Wijnia, Slingedael, 2013
Mobiliteit - Gezond
Korsakov - Ernstig cognitief
Wernicke - Delier
- Somnolent - Coma J.W.Wijnia, Slingedael, 2013
Mobiliteit - Gezond
Korsakov - Ernstig cognitief
Wernicke - Delier
- Somnolent - Coma J.W.Wijnia, Slingedael, 2013
Beloop - Gezond
Korsakov - Ernstig cognitief
Wernicke - Delier
Dementie - Somnolent - Coma J.W.Wijnia, Slingedael, 2013
Vroegdiagnostiek WKS • Aanwezigheid van een delier • Aanwezigheid van infecties (50%): longontsteking, urineweginfectie, bloedvergiftiging/ sepsis, abcessen, empyeem • Niet kunnen lopen/ collaps
J.W.Wijnia, Slingedael, 2013
Dank voor uw aandacht
Loopstoornissen • Alcohol intoxicatie • Alcoholische myopathie (spierzwakte bovenbenen) • Alcoholische polyneuropathie (zenuw beschadiging, dove of prikkelende voeten) • Hersenstambeschadiging (centrale pontiene myelinolyse) • Wernicke-encefalopathie • Hersenbloeding (subduraal hematoom) • Cerebellaire atrofie J.W.Wijnia, Slingedael, 2013
