Kopregel ZORGKRANT oncologie

1

Treant

Kopregel editie december ’15

ZORGKRANT special

oncologie

De behandeling

Innovatie

Patiënt en arts in gesprek

Controle stelt gerust

Begeleid sporten als nazorg: het helpt!

Op de bank met ... Bert Smit en Maud Jongen

Pagina 2

Pagina 6

Pagina 8

De behandeling

Controle stelt gerust ‘Bij twijfel naar de huisarts gaan scheelt zoveel vragen en ongerustheid.’

Esther Meijer physician assistant

‘De huisarts heeft bij Henk Huttinga een verdachte plek weggesneden. Soms blijkt een plekje na beoordeling door een p ­ atholoog toch niet in zijn geheel te zijn verwijderd. Dan zijn de snij­ randen van de verwijderde plek niet vrij van kankercellen en verwijderen we in het ziekenhuis een ruimere plek. De patiënt blijft v ­ ervolgens in het ziekenhuis onder c­ ontrole.’ Esther Meijer verricht als p ­ hysician assistant deze controles en geeft aan dat de oorzaak van huidkanker in veel ­gevallen ‘verkeerd’ zongedrag is en de rest mogelijk een erfelijke oorzaak heeft. Is eenmaal huidkanker ­geconstateerd, dan ziet ze in de meeste gevallen dat het zich opnieuw op een andere plek openbaart, meestal op de aan zon blootgestelde huid. Henk Huttinga blijft onder controle vanwege de eerste kwaadaardige plek. Meijer: ‘Bij de controles letten we onder andere op het huidtype, onregelmatig pigment, de vlekvorm en -hoeveelheid. Hierbij houden we rekening met de voorgeschiedenis en het verhaal van de patiënt: “Hoelang zit de plek er, jeukt of bloedt het, is het veranderd?”. Twijfelen wij na uitgebreid onderzoek? Dan is ons beleid dat we de plek weghalen. Wil de patiënt dat niet, dan gaat de controlefrequentie naar drie maanden, maken we eventueel een foto en meten we de plek. Met Henk Huttinga is in de loop der jaren een goede band ontstaan en hij maakt bij twijfel altijd een afspraak. Dat laatste zou iedereen moeten doen’, benadrukt Esther. ‘Bij twijfel naar de huisarts gaan scheelt zoveel vragen en ­ongerustheid.’ De huisarts kan dan ­doorverwijzen naar de dermatoloog.

2 Treant Zorgkrant

Huidkanker is een verzamelnaam voor drie verschillende soorten huid­tumoren. De behandeling bestaat meestal uit het weg­snijden van de aangedane huid en de omgeving van de tumor. ­Afhankelijk van de soort tumor, het stadium en eventuele u ­ itzaaiing is dit gekoppeld aan onder meer c­ hemotherapie, b ­ estraling, ­behandeling met medicijnen en geregelde h ­ ercontrole.

Henk Huttinga patiënt

‘Het was een moment van verwondering. Ik trok mijn shirt uit over mijn hoofd en stond toevallig voor de spiegel, dat deed ik e ­ igenlijk nooit. Ik heb daarbij een fractie van een moment mijn rug gezien en zag in een flits een rare vlek. Ik heb veel vlekjes op mijn rug en armen, maar deze viel me ineens op. De huisarts heeft het vlekje ­weggehaald en enige weken later bleek het een kwaadaardige huid­ afwijking, een Basaal Cel Carcinoom. Dat is gelukkig de minst erge variant.’ ­Omdat de snijranden niet helemaal vrij w ­aren van slechte ­cellen, is bij Henk Huttinga in het zieken­ huis nog iets meer weggesneden. Sindsdien komt hij elk half jaar voor ­ controle bij Esther Meijer, physician ­ assistant bij de afdeling Dermatologie. ­ Huttinga: ‘Zij bekijkt me van top tot teen en omcirkelt opvallende vlekjes. Vervolgens bekijkt dokter ­ ­ Castellanos Nuijts de aangegeven vlekken nog eens ­extra. Preventief zijn er al enkele vlekken verwijderd, gelukkig bleken die goedaardig te zijn.’ Hij geeft aan de halfjaarlijkse controle erg plezierig en geruststellend te ­ vinden. ‘De rust en nauwkeurigheid geven me het gevoel dat ik in goede handen ben. Waarschijnlijk is de tumor ontstaan door zonverbranding van ruim vijfentwintig jaar ­ ­geleden. Insmeren? Er was toen haast niemand die er aan dacht!’

‘ De rust en nauwkeurigheid ­geven me het gevoel dat ik in goede handen ben ’

In het kort

Treant verbouwt Voedingsbegeleiding voor mensen met kanker Sinds kort kunnen patiënten die kanker hebben voor een voedingsadvies ook terecht op de polikliniek van de diëtist in ziekenhuislocatie Scheper. Nu dit ook in het Scheper kan, kunnen kankerpatiënten in alle drie de Treant-ziekenhuislocaties een voedingsadvies krijgen. Mensen met kanker lopen een groot risico ­ ­ondervoed te raken.

Op de locaties van Treant Zorggroep willen we blijven voldoen aan de huidige kwali­ teitseisen. Daarvoor is het soms nodig om te verbouwen of te verhuizen. Dat draagt bij aan goede zorg voor onze patiënten en cliën­ ten. In onze drie ziekenhuislocaties Bethesda in Hoogeveen, Scheper in Emmen en Refaja in Stadskanaal worden de operatiecomplexen vernieuwd. Allereerst is het de beurt aan Re­ faja. De start van de bouw van het nieuwe operatiecomplex hier staat gepland voor het voorjaar van 2016. Vervolgens is het de beurt aan Bethesda en het Scheper. Volgend jaar verhuizen veertig bedden voor ­ouderen die revalideren van De Horst in E ­ mmen, centrum voor hoogcomplexe c­ hronische

Het is essentieel om ondervoeding te behandelen. In een vergevorderd stadium van kanker treedt gewichts­ verlies op bij 35% van de patiënten met borstkanker, terwijl 50 tot 60% van patiënten met darm-, long- of prostaatkanker gewicht verliest. Ook kunnen zich voedinggerelateerde problemen voordoen, zoals gebrek aan eetlust, misselijkheid, braken, smaak­ ­ verandering en obstipatie. Uit onderzoek blijkt dat een patiënt die begeleiding krijgt van een diëtist, beter eet en dat ook blijft doen. Dit komt de behandeling van de ziekte ten goede. Op de diëtetiekpolikliniek ­begeleidt een diëtist de patiënt het hele behandel­ traject, vanaf de diagnose tot enige tijd na de behandeling. Vooral patiënten met darm-, huid-, ­ prostaat-, borst - en longkanker worden voor een voedingsadvies naar de diëtist doorgestuurd.

en ­ revalidatiezorg, naar het terrein van het Scheper. Daardoor liggen ze korter in het ­ ­ziekenhuis en kunnen ze eerder b ­ eginnen met revalideren. Ook kan een medisch s­ pecialist ze makkelijker bezoeken en een nader onderzoek kan s­ neller worden gedaan. De eerste ouderen kunnen naar ­ verwachting eind 2016 gebruik maken van de nieuwe v ­ oorziening. Cliënten van locatie Veltman in ­Weiteveen, een woonvorm voor mensen met p ­ sychiatrische, maatschappelijke en sociale ­ problemen, ­krijgen grotere kamers en meer eigen ­sanitair. Door de renovatie kunnen ­ afdelingen meer zelf voor de was op de afdeling zorgen er wordt samen met de bewoners gekookt. De renovatie begint in het voorjaar van 2016.

Het nieuwe operatiecomplex in de achtertuin van Refaja

Het Oncologiecentrum van Treant Pijnmonitor belt Treant Zorggroep heeft een Oncologiecentrum: een kennis- en expertisecentrum dat oncologische zorg op de Treant-ziekenhuislocaties in Emmen, Hoogeveen en Stadskanaal aanbiedt. Het centrum maakt deel uit van het oncologisch netwerk in Noordoost-Nederland, met daarin onder meer het UMCG. De ziekenhuizen die in dit netwerk zitten voeren samen patiëntenoverleg en hebben een verwijsfunctie voor zeldzame tumoren. Ook op het gebied van radiotherapie (bestralingen) en patho­ logie werkt Treant Zorggroep al jaren nauw samen met het UMCG. Ook binnen Treant Zorggroep werken specialisten en verpleegkundigen locatie-overstijgend samen.

Bethesda gestart met digitale registratie hoofdhuidkoeling Als eerste ziekenhuis in Nederland is de o ­ ncologische dagbehandeling van ­ ziekenhuislocatie ­ Bethesda in Hoogeveen afgelopen zomer gestart met de ­landelijke digitale registratie van hoofdhuid­koeling. De r­ egistratie gebeurde nog op papier. Met hoofdhuidkoeling houdt een ­apparaat het hoofd van de patiënt tijdens ­chemotherapie koel. Het doel hiervan is haarverlies te voorkomen. Ook in onze ziekenhuislocaties Scheper in ­Emmen en Refaja in Stadskanaal gaan we digitaal ­registreren, net als andere ziekenhuizen in Nederland.

kankerpatiënten

In ziekenhuizen komen allerlei soorten pijn voor: van acute pijn tot chronische pijn. Het is belangrijk om pijn adequaat te behandelen. Want wanneer de pijn minder wordt, neemt de kwaliteit van leven toe. Patiënten met kanker in ziekenhuislocatie Bethesda kunnen ­regelmatig thuis een telefoontje verwachten van de zogeheten S ­ermosLine. Deze computergestuurde pijnmonitor belt patiënten op en vraagt hoeveel pijn ze hebben. Is de pijnscore (te) hoog, dan krijgt de ­pijnconsulent daar automatisch bericht van. Vervolgens neemt de pijnconsulent contact op met de patiënt om het plaatje compleet te krijgen. Dan wordt de huisarts op de hoogte gesteld en zo nodig geeft de pijnconsulent een behandeladvies. Hoe vaak de patiënt wordt gebeld is afhankelijk van de score. De frequentie kan variëren tussen drie keer per week en maandelijks. Dankzij deze methode worden patiënten minder vaak ongepland opgenomen in het ziekenhuis Zorgverzekeraar Achmea nomineerde ­SermosLine vorig jaar voor de Quality Award.

In het register leggen we vast dat een patiënt ­hoofdhuidkoeling krijgt en wat het resultaat is. Door ­digitale ­registratie krijgen ­ziekenhuizen ­inzicht in de eigen u ­ itkomsten van hoofdhuidkoeling. Ook kunnen ­uitkomsten van de ­verschillende ziekenhuizen beter met e ­ lkaar vergeleken w ­ orden.

Treant Zorgkrant 3

Bevolkingsonderzoek darmkanker

Een 9 voor de zorg Fré Meyer (68) uit Veendam heeft een pittige tijd achter de rug. Eind vorig jaar werd bij hem darmkanker ­geconstateerd. In maart werd hij geopereerd. Na een flinke serie chemokuren volgde tussendoor ook nog een schouderoperatie. Toch zit Meyer niet bij de pakken neer. ‘Ik blijf altijd positief’, klinkt het monter. ‘Want als ik ga prakkiseren, gaat het mis.’ Zijn darmproblemen kwamen aan het licht tijdens het nationale bevolkings­onderzoek darmkanker. Dat het foute boel zou ­kunnen zijn, had Meyer nooit verwacht. ‘Ik had namelijk helemaal geen k ­ lachten.’ Negen jaar geleden maakte hij een ­soortgelijk scenario mee. ‘In 2006 werd bij t­oeval longkanker ontdekt. In zekere zin heb ik dus geluk gehad.’ Op basis van het bevolkingsonderzoek werd de ­Veendammer meteen ­door­gestuurd voor een ­coloscopie: een kijkonderzoek van de d ­ ikke darm. Aanvankelijk stond die afspraak gepland in Assen, maar Meyer had andere plannen. ‘Ik loop al veertig jaar in het Refaja in Stadskanaal en dat is me ­ altijd prima ­ bevallen. Dat wil ik maar zo houden.’

‘Ik dacht meteen: dan komt het goed.’ Roesje Zowel het laxeren als het feitelijke darmonderzoek is Meyer achteraf mee­ gevallen. ‘Dankzij het roesje heb ik geen pijn g ­ ehad.’ Na de coloscopie kwam de internist meteen langs om te vertellen dat hij kanker had gevonden. Na dat slechte nieuws kwam er ook goed bericht: uit de CT-scan bleek dat er ­

4 Treant Zorgkrant

geen uitzaaiingen waren. ‘Ik dacht ­ m eteen: dan komt het goed.’ ­Voorafgaand aan de ingreep is Fré uit­ gebreid onderzocht. ‘Ik heb nog maar één long en de dokters wilden er zeker van zijn dat ik de operatie aankon.’ ­Nadat de a ­ nesthesioloog groen licht had gegeven, werd een operatiedatum gepland. Op 10 maart 2015 was het ­ ­zover: op die dag werden bij hem twee tumoren én 40 ­centimeter dikke darm verwijderd. ‘Om die reden werd meteen een stoma a ­ angelegd.’ Stoma Eenmaal op de verpleegafdeling werd direct gestart met een mobilisatie- en ­ herstelprogramma. Want bewegen is noodzakelijk. ‘Onder leiding van een ­fysiotherapeut liep ik elke dag een ­stukje verder.’ Binnen een week mocht Meyer weer naar huis. Vanuit het ziekenhuis waren een bed en de buurtzorg al ­ ­geregeld. Echtgenote Anneke was daarover erg goed te spreken: ‘Ik hoefde nergens achteraan, dat was een hele zorg ­ ­minder.’ Thuis zette het herstel van Fré geleidelijk door: ‘De stomaverpleeg­ kundige belde r­egelmatig om te vragen hoe het ging. Dat vond ik heel attent’. Hoewel het ­dragen van een stoma vaak een taboe is, heeft de Veendammer daar geen enkele last van. ‘Ik ben daar heel open over. I­edereen weet het: mijn

familie, de visclub, het buurthuis. Waar­ om zou ik me daarvoor moeten schamen?’, vraagt hij zich hardop af. ­ Zijn stoma leidt soms tot vermakelijke situaties. Laatst zei z’n kleinzoon: ‘Opa, jij hebt geen kont nodig, want jij hoeft niet meer naar de wc.’ Waarop Meyer ­lachend reageerde: ‘Maar waar moet ik dan op z­ itten?’

‘Van de voorlichting tot en met de n ­ azorg: alles is prima’ Geen nummer Nu Meyer in de laatste fase van zijn ­chemokuur zit, is het tijd om de balans op te maken. Terugkijkend op de zorg in het Refaja kan hij alleen maar positief zijn. ­‘In Stadskanaal nemen dokters en verpleegkundigen echt de tijd voor je. Ze hebben mij hun volledige aandacht gegeven en behandelen je er als mens, je bent er z­eker geen nummer. Dat waar­ deer ik enorm.’ Welk rapportcijfer geeft hij R ­ efaja? ‘Een negen. Van de v ­ oorlichting en de behandeling tot en met de ­bejegening en de nazorg: alles is prima. Stadskanaal voelt heel vertrouwd.’

Op bezoek

Wat vindt u?

‘Voor een goede kankerbehandeling moet ik terecht kunnen op mijn eigen ziekenhuislocatie.’

We vroegen drie bezoekers van onze ziekenhuislocaties wat zij van deze ­stelling vinden.

Meeme Wever

Stan ten Velde

Gerda de Groote

60 jaar, woont in Nieuw-Buinen

16 jaar, woont in Klazienaveen

53 jaar, woont in Hoogeveen

‘Als er een goede kankerbehandeling wordt ­aangeboden op mijn eigen ziekenhuislocatie, dan wil ik hier graag behandeld worden. Dit vind ik ­prettiger dan dat ik ver moet reizen, maar in zo’n situatie ben je altijd op zoek naar het beste. Dus als ik voor een betere behandeling verder moet reizen, dan doe ik dat.’

‘Als je op je eigen ziekenhuislocatie behandeld wilt worden, dan vind ik dat je hier ook terecht moet kunnen. Maar ik vind het niet erg om verder te ­reizen. Misschien heb je op een andere ziekenhuis­ locatie wel betere ervaringen. Als je liever naar een andere locatie wilt, dan moet je daar ook geholpen worden. Als artsen een andere locatie aanraden, dan zou ik daar zeker heen gaan. Ook al moet ik verder reizen.’

‘Dat zou het allermooiste zijn, maar dat zal niet altijd opgaan. Als je voor je gezondheid moet ­reizen, dan kun je dat niet voorkomen. Ook heeft ieder ziekenhuis zijn eigen behandeling. Sommige specialismen worden niet overal aangeboden. Als het levens­bedreigend is, dan heb je weinig keus.’

Kijk mee!... met het bestralingstoestel

1 D  e kniesteun geeft extra comfort. Wie com­ fortabel ligt, ligt ook stiller. Samengeknepen billen kunnen al enkele m ­ illimeters verschil maken in hoe iemand ligt.

Met het bestralingstoestel, ook wel een lineaire versneller genoemd, worden tumoren g ­ ericht b ­ estraald met ultrasterke r­öntgenstraling. Het doel is de tumoren, vaak in ­meerdere dagelijkse sessies, kleiner te maken of te laten verdwijnen. Soms wordt een gebied uit voorzorg behandeld: er is dan geen tumor meer. Twee radiotherapeutisch l­aboranten b ­ egeleiden de patiënt en bedienen het toestel. Eén bestralingssessie duurt 10 tot 20 minuten. S ­ tilliggen is hierbij heel belangrijk. Ook moet de patiënt bij elke ­sessie precies in dezelfde houding liggen zodat de b ­ estraling telkens op precies dezelfde, exact u ­ itgemeten plek ­terechtkomt.

3

2 D  e hoofdsteun en de steunbeugels voor ellebogen en p ­ olsen worden gebruikt voor een stabiele houding en z­ orgen ervoor dat de patiënt de volgende keer weer exact op dezelfde manier kan liggen. 3 D  e bestralingskop kan 360º gedraaid worden. Zo kan de patiënt comfortabel op de rug liggen en toch van onderen of via de zijkant bestraald worden.  e tafel is gemaakt van carbon, dit laat 4 D ­straling volledig door.

5

6

 e vorm van de stralenbundel is aanpasbaar 5 D van 40 bij 40 centimeter tot 0,5 bij 0,5 centimeter en alles daar tussenin. Aan elke zijde kunnen er om de 5 m ­ illimeter schuifjes tot maximaal 40 centimeter ver­ schoven worden. Zo kan de laborant de vorm van het bestralingsveld bepalen.

2 1

4

7

6 V  oor controle van de positie van de p ­ atiënt ten o ­ pzichte van de b ­ estralingsbundels maakt de ­radiotherapeutisch l­aborant een röntgenfoto van de doelgebied. Het ­röntgenapparaat dat hiervoor wordt gebruikt is vast o ­ nderdeel van het ­bestralingsapparaat. Hierdoor is de p ­ ositie van de patiënt exact op de millimeter te bepalen en te ­corrigeren. 7 D  e tafel is in hoogte verstelbaar. Hierdoor is de afstand van de patiënt tot de straal variabel in te stellen.

Treant Zorgkrant 5

Innovatie

Een goede conditie tijdens en na de ­behandeling zorgt ervoor dat het lichaam de kankerbehandeling beter verwerkt en sneller herstelt. Het is een belangrijke ­ factor in de levensverwachting en kwaliteit van leven daarna. Treant Zorggroep biedt daarom op alle locaties een s­ peciaal oncologisch ­revalidatieprogramma.

Emma Walda uit Zwartemeer kreeg na de diagnose borstkanker twee rondes chemo­ therapie en in s­ eptember 2014 haar laatste bestraling. ‘Mijn ­lichaam was zó afgebrand en slap, ik kon weinig meer. ­Gelukkig kreeg ik heel veel steun van mijn man en drie zoons. Tussendoor voerde ik het w ­ andelen ­telkens wat op. Maar net als het beter ging, was het weer tijd voor de volgende chemo en kon ik weer opnieuw beginnen. In de laatste ­ bestralingsweek ben ik onder begeleiding weer gaan sporten in de ­ oefenruimte van het ziekenhuis.’ De ­ groepstraining was voor haar stimulerend ­ en soms c­ onfronterend.

Begeleid sporten als nazorg, het helpt!

Dat je met ‘lotgenoten’ traint betekent niet dat je alleen over kanker praat Tijdens haar behandeling stond alles op een laag pitje en na het eerste herstel kwamen gezin, v ­rienden, werk, sport en hobby’s weer terug. ’Dat is veel! ­Mensen beseffen soms niet wat kanker met een gezin doet. Je ziet er op een gegeven moment weer goed uit dus “dan zal het wel oké zijn”. Maar ook toen moest ik het nog van ver halen. Bij atletiek­vereniging De Sperwers is een aparte ­ wekelijkse trainingsgroep voor oncologiepatiënten. Toen in februari mijn ­conditie beter werd heb ik me daarbij aan­ gesloten en zijn we gestart met het trainen voor de 5 km van de Rietplasloop in ­Emmen in mei.’

‘Vrijwilligers van de atletiekclub en het ziekenhuis o ­ ­ ndersteunen onze groep. ­Samen sporten was voor mij de weg terug om weer in beweging te komen en niet te hard van stapel te gaan. Die neiging had ik sterk: ik wilde graag alles weer bij het oude h ­ebben. Dat je met ”lotgenoten”

’Deelnemers zijn minder vermoeid, voelen zich geestelijk prettiger en functioneren beter.’

Zes weken sporten de patiënten twee keer per week onder ­begeleiding van een ­fysiotherapeut. Dit kan eventueel met zes weken worden verlengd. Hierna gaat de ­ patiënt verder in de sportschool of bij een reguliere fysiotherapiepraktijk. Treant werkt ­ momenteel aan een ‘oncologisch ­ fysio­ therapeutisch ­netwerk’ rond de drie ziekenhuislocaties om de zorg beter af te ­stemmen en de patiënt beter te kunnen verwijzen.

6 Treant Zorgkrant

traint ­ betekent niet dat je a ­lleen over ­kanker praat. Je voelt elkaar aan zonder er in door te schieten. En je rentempo maakt niets uit. We lachen ­ontzettend veel, het relativeert en haalt de druk er af. Er is ­ geen ­draaiboek voor ­verwerking, maar dit ­adviseer ik ­iedereen.’

Mieke Kuilder, verpleegkundig specialist bij Treant ­ Zorggroep, ­beaamt het positieve effect: ’Deelnemers zijn minder vermoeid, voelen zich geestelijk prettiger en functioneren beter.’ Mieke is ook hardlooptrainster en mede-initiatiefneemster van loopclinics voor (ex)kankerpatiënten. Samen met het Scheper en De ­Sperwers verzorgt de stichting Rietplasloop deze c­ linics als voorbereiding op de Rietplasloop in ­Emmen. Ook in Hoogeveen traint een groep (ex)kankerpatiënten onder begeleiding voor de Cascaderun die jaarlijks in april plaatsvindt.

Workshop

Look good… feel better

Er goed uitzien. Het klinkt misschien banaal, maar opmaak- en stylingtips maken voor kankerpatiënten vaak net het verschil. Want de ziekenhuiszorg kan nog zo goed zijn, feit blijft dat een patiënt er na een chemobehandeling vaak ziek uitziet. De huid kan verkleuren en droger worden, haar ­ wordt dunner of valt uit, nagels k ­ unnen brosser worden; sommige mensen herkennen zichzelf in de spiegel niet ­ meer terug. Hierdoor verdwijnen soms het zelfvertrouwen en het plezier om andere mensen te zien. Onder de naam ‘Look good…feel better’ geven visagisten, kappers, haarwerkers en schoonheidsspecialisten op vrijwillige

basis workshops speciaal voor oncologie­ patiënten. Dit doen zij ook op de drie ziekenhuislocaties van Treant Zorggroep in Emmen, Hoogeveen en Stadskanaal. Tijdens de workshops krijgen ­deelnemers praktische professionele informatie en advies over huid- en haarverzorging bij kanker. Hoe kun je de huid het beste verzorgen en wenkbrauwen bijtekenen? Maar ook is er aandacht voor de mogelijkheden van pruiken, sjaals en ­ andere alternatieven voor hoofd­ bedekking. Ook persoonlijk advies of individuele behandelingen zijn via ‘Look good…feel better’ mogelijk. Dit kan zowel in het ziekenhuis als bij de vrijwilligers in hun eigen salon.

Treant Zorgkrant 7

Patiënt en arts in gesprek

Op de bank met... Bert Smit en Maud Jongen kennen elkaar al geruime tijd. Hij komt geregeld bij haar op controle. Hoewel de afspraken doorgaans geen uren duren leer je elkaar altijd enigszins kennen. Informatie over gezin en bezigheden komt daarbij geregeld kort ter sprake. De persoonlijke noot in combinatie met medische duidelijkheid en laagdrempeligheid zorgt voor een comfortabel gevoel en vertrouwen.

Bert Smit (l) en Maud Jongen (r)

te laten b ­ ezinken. Hoewel de toon in het slechtnieuwsgesprek zoals gezegd zakelijk en duidelijk is, wil dat niet ­ zeggen dat er geen plaats is voor ­ persoonlijk contact. Nee, onderling ­ vertrouwen, duidelijkheid en een lage drempel zijn voor Maud Jongen de essentiële ingrediënten voor goed ­ ­patiëntcontact. Een foto aan de muur met daarop de drie kinderen van Maud Jongen breekt dan ook in menig ­gesprek het ijs en brengt het g ­ esprek geregeld op de kinderen van de ­patiënt. Zo ook bij Bert Smit.

‘Een patiënt is zelden

enkel die ene persoon’ De thuissituatie wordt niet uitgebreid doorgesproken, maar beiden weten van elkaar hoeveel kinderen ze ­hebben en informeren elkaar als het zo ­ uitkomt kort over eventuele verbouwings­ perikelen of plannen voor de rest van de middag. ‘Het brengt mensen in een gesprek toch dichter bij elkaar. Een ­patiënt is ­zelden enkel die ene p ­ersoon. Er speelt doorgaans een familie mee en ­vrienden’, aldus Maud Jongen.

‘Ik heb me nooit kankerpatiënt gevoeld’ In 2013 kwam Bert Smit uit Mussel bij de huisarts voor een onschuldig onderzoekje naar allergie. Voor de ­ zekerheid nam de huisarts bij het ­ aangevraagde bloedonderzoek ook de PSA-waarde mee: een eiwit dat in het bloed voorkomt en alleen door de prostaat wordt gemaakt. Vanwege vage klachten had Bert Smit in 2011 al een bloedonderzoek gedaan. De PSA-waarde was op dat moment al iets verhoogd maar niet zoveel dat Bert het nodig vond om verder ­onder­zoek te laten doen. Deze indicator voor ­­prostaat­kanker bleek in twee jaar echter te zijn verdubbeld en b ­ ­innen een dag na de bloeduitslag zat hij in het z­ iekenhuis voor onderzoek. H ­ oewel hij erg jong was voor prostaatkanker bleek één kant v ­erdacht. ‘Daarmee ­ begon voor mij het behandel- en ­controle­traject ­vanuit ziekenhuis­ locatie Refaja.’

8 Treant Zorgkrant

’Toen kwam je twee weken later voor de uitslag,’ blikt uroloog Maud Jongen terug. ‘Ik zie ons hier weer zitten met de verpleegkundige erbij. We doen slechtnieuwsgesprekken altijd samen, dat praat toch prettiger. En het verlaagt de drempel om later met ­ vragen bij de verpleegkundige aan te kloppen.’ Bert Smit haakt in: ‘En je viel direct met de deur in huis. Er was geen goed nieuws, ik had prostaatkanker en er waren ­ ­ enkele ­behandelopties. Niets doen was voor mij geen optie. Die duidelijkheid heb ik erg gewaardeerd. Ik houd niet van halve woorden en er omheen ­praten.’ Maud Jongen houdt zelf ook van directheid, maar doet dit tijdens de ­ gesprekken met name om onduidelijk­ heid te voorkomen. ’Ik wil geen valse hoop geven door het beestje niet bij zijn naam te noemen. Om na te gaan of de patiënt alle informatie goed heeft begrepen, belt de verpleeg­ kundige a ­ltijd de volgende dag nog even. Ook dat verlaagt de drempel om bij vragen vervolgens zelf te bellen.’ Een week na de uitslag volgt standaard een afspraak. Die week ­ gebruikte Bert om er met zijn vrouw thuis over te ­praten en alles enigszins

Over kinderen gesproken. Bert Smit: ’De kinderen heb ik het direct rustig verteld en erbij gezegd dat er geen ­reden was voor paniek. Ik was er zelf erg rustig onder. Ik maakte me ­eigenlijk maar weinig zorgen en heb het niet aan Jan en alleman verteld. Hooguit binnen de familie, de kerk en op mijn werk. En ik had verder gelukkig ook geen enkele behoefte ­ op internet i­nformatie te zoeken. Ik las dus ook geen spookverhalen over wat allemaal mis zou kunnen gaan.’ Internet … Maud Jongen schiet in de lach. ’Er zijn ­inderdaad maar weinig sites die echt goed gefundeerde ­medisch informatie bieden. Als alles wat je online leest waar zou zijn, dan is de hoop al snel vervlogen.’ Ook noemt zij het fijn dat het team binnen Treant Zorggroep t­egenwoordig alles aan mogelijke b ­ehandelingen, infor­ matie en nazorg kan bieden. Bert Smit denkt niet elke dag aan de kanker. ’Ik heb me nooit kankerpatiënt gevoeld, ik had er alle vertrouwen in dat het goed zou gaan en heb door mijn ­keuze voor een o ­ peratie niet de bij­ verschijnselen van bestraling gehad. Toch is de week wachten op de uit­ slag na een controle telkens weer spannend.’ Maud Jongen beaamt dit: ’Patiënten hebben dit ­eigenlijk ­allemaal en dat zal nooit v ­ erdwijnen.’

Kinderpagina Vraag het de dokter Waarom zijn er ambulances?

Waarom zijn er ambulances? Deze vraag stelt Sam aan Ineke Brummer, SEH-arts in ziekenhuislocatie S ­ cheper. Voor het antwoord krijgt Sam een kijkje achter de ­schermen op de spoedeisende hulp waar de ambulances binnenkomen.

4 jaar

Sam Wesselink Schoonebeek

W IL JI J STELLE OOK EEN VR N AAN A EEN DO AG Bel dan KTER? 0528 28 67 45 c ommun icatie@ of mail naar treant.n l

Ineke: ‘Vorige week viel een jongetje op het schoolplein uit de boom. Hij kon niet meer op zijn been staan. Omdat hij veel pijn had, kon hij niet met zijn ouders naar het ziekenhuis komen. Daarom belde zijn juf 112. De jongen is toen met de ­ambulance naar het ziekenhuis gegaan. In de ambulance kreeg hij van de broeders alvast iets tegen de pijn. Als iemand heel erg ziek is, mogen ambulances soms sneller rijden dan bijvoorbeeld jouw papa en mama en zelfs door rood rijden. De ambulance maakt dan een hard geluid met de sirene en heeft de blauwe zwaailamp aan. Als mensen dit geluid horen of de zwaailamp zien, dan gaan ze aan de kant. De ambulance kan er dan snel langs, zodat ze snel op de spoedeisende hulp van het zieken­ huis komen. Hier kunnen dokters en verpleegkundigen meteen alles doen om iemand die erg ziek of gewond is te helpen en ­proberen weer beter te maken.’

en win! Maak de rebus

Lever de oplossing van de rebus in bij de receptie op een van onze ­locaties of stuur ’m op naar: Treant Zorggroep Afdeling MCV Dr. G.H. Amshoffweg 1 7909 AA Hoogeveen

En wie weet win jij een bezoek met jouw klas aan de gipskamer in een van onze ziekenhuislocaties! Naam: Adres en woonplaats: De winnaar van de kleurwedstrijd in de vorige zorgkrant is Cas Reinders (6) uit Hoogeveen. Hij heeft met zijn klasgenoten uit groep 3 van basisschool De Regenboog in Hoogeveen een bezoek gebracht aan de gipskamer van ziekenhuislocatie Bethesda.

Leeftijd: Telefoonnummer:

Treant Zorgkrant 9

Innovatie

Onderzoek borstkanker en uitslag in één dag Vanaf het voorjaar van 2016 kunt u binnen drie werkdagen na de ­verwijzing terecht op de mammapoli van ziekenhuislocatie Bethesda in Hoogeveen. Blijkt een operatie of aanvullend onderzoek nodig, dan is ook dat op deze dag met u b ­esproken en gaat u vaak al met een ­voorlopig behandelplan naar huis. Onderzoeken in de ochtend Alle onderzoeken en gesprekken vinden plaats op de speciaal ­ ingerichte mammapoli. De ochtend start met een gesprek en lichamelijk onderzoek. ­ ­Daarna volgen een mammo- en echografie. Is het nodig om weefsel af te nemen voor nader onderzoek, dan gebeurt dat ‘s ochtends, zodat dit diezelfde dag kan worden onderzocht. Dit afnemen van weefsel heet een punctie of een biopt. Modernste röntgenapparaat Als een van de weinige noordelijke poli’s wordt dan gewerkt met een ­ extra ­geavanceerd röntgenapparaat voor mammografie. Het maakt als het ware 3D-foto’s waarmee een afwijking nóg nauwkeuriger kan worden ­opgespoord. Deze t­echnologie kunnen we ook inzetten voor het nemen van b ­iopten, ‘tomosynthese-geleide b ­ ­ iopsie’ genaamd. Hierdoor wordt de afwijking ­nauwkeuriger en sneller a ­ angeprikt. Comfortabele huiskamers Tussen het onderzoek, de weefselafname en de uitslag zit enige uren. Deze tijd kunt u doorbrengen in twee comfortabel ingerichte huiskamers. De een gericht

10 Treant Zorgkrant

op rust, zodat u hier rustig kunt werken, de ander meer gericht op ontspanning. U kunt hier met een koptelefoon van muziek genieten, in een lekkere stoel ­lezen of rustig met familie samen zijn. Vast team De spreekkamers, huiskamers en onderzoeksruimten liggen bij elkaar op een ­besloten afdeling. Hier komt u enkel medepatiënten van de mammapoli tegen. We hopen hiermee een vertrouwde, rustige omgeving te bieden. Dat u wordt behandeld door een vast team draagt daaraan bij. Daarbij heeft elke p ­ atiënt bij ons een eigen contactpersoon die samen met u het hele traject volgt en uw vragen kan beantwoorden. Dichtstbijzijnde locatie In Bethesda kunt u terecht voor de onderzoeken, de diagnostiek, operatie en ­bijbehorende nacontroles. Voor verdere nabehandelingen en de jaarlijkse ­hercontrole kunt u gewoon een afspraak maken op de voor u dichtstbijzijnde locatie van Treant Zorggroep. U wordt daar dan geholpen door hetzelfde team als op locatie Bethesda.

De geplande datum voor opening van de poli is het voorjaar van 2016. Eerder is gesproken over opening in het najaar van 2015. Het zoeken naar een g ­ eschikte locatie binnen het ziekenhuis kostte echter iets meer tijd dan in eerste instantie gedacht. Er moest immers ruimte zijn voor alle benodigde apparatuur én de mogelijkheid voor de gevraagde privacy. Nu is er ­ ­gelukkig, zonder concessies te doen aan de gewenste mogelijkheden, een perfecte plek gevonden en is de ontwikkeling in volle gang.

Fit en vitaal

Zelfonderzoek helpt bij ­leren kennen eigen borsten ‘Ik zat op de bank / stond onder de douche / draaide me om in bed en voelde iets raars.’ Dat is volgens Inge Kiewiet de meest gehoorde zin van patiënten met borstkanker bij wie de afwijking net ontdekt is. Inge is verpleegkundig specialist mammacare. Zelden hoort ze dat iemand de borstafwijking heeft gevonden tijdens een maandelijks zelfonderzoek.

Ook het KWF en de Borst­ kanker­­ vereniging Nederland zien zelfonderzoek niet meer als noodzakelijk preventief middel. Zij zien het vooral als methode je borsten te leren kennen en zo ongerustheid weg te nemen bij vrouwen met veel (goedaardige) onregel­matigheden. Geruststelling Borstzelfonderzoek werd zo’n twintig jaar geleden gepresenteerd als de methode om ­ borstkanker zo vroeg mogelijk zelf te k ­ unnen ontdekken en veel vrouwen hebben dit als gegeven ingeprent. Uit onderzoek is echter ­ ­gebleken dat borstkanker daardoor niet e ­ erder geconstateerd wordt. Vrouwen bij wie borst­ kanker is geconstateerd hoeven zich ­ zeker niet schuldig te voelen als zij nooit zelfonder­ zoek hebben gedaan. Wel is zelfonderzoek belangrijk om de eigen borst te leren ­ kennen. Het is daarbij goed te weten dat een ­ ongecompliceerde cyste of ­ bindweefselknobbeltje altijd van vorm of­ formaat kan veranderen, maar nooit b ­ orstkanker zal worden. ­ Weten wat zich waar in de borst bevindt, kan al helpen om niet elke ­verandering v ­ erdacht te vinden. Kenmerken Zo’n 75% van de vrouwen bij wie ­borstkanker is geconstateerd, is 50 jaar of ouder. J­ aarlijks wordt de ziekte bij ongeveer 11.600 v ­ rouwen vast-­ gesteld. Knobbeltjes kunnen heel ­verschillend aanvoelen. Vaak is het een plekje in de borst dat iets stugger of ­harder is dan de rest van het weefsel. Soms is het k ­ ogelrond en glijdt het onder de vingers weg als een ­ knikker.

Soms voelt het als een v ­ erdikte schijf of een ­strengetje achter de tepel. Een ­kenmerk van borstkanker kan zijn dat een knobbel hard en vast is. Goedaardige a ­ fwijkingen zijn vaak gladder en enigszins ‘mobiel‘. Borstkanker ­ is daarbij in de meeste gevallen harder en ­steviger dan klierweefsel. Maar ook dat is bij sommige vormen van borstkanker niet het ­ geval. Het is dan ook moeilijk om zelf te be­ palen of een a ­ fwijking goedaardig of kwaad­ aardig is. ­Daarom geldt altijd: bij o ­ pvallende veranderingen of twijfel, laat de huisarts ­controleren. Liever drie keer te vaak gecon­ troleerd dan één keer te lang gewacht. Juist het begin Inge Kiewiet: ’Het komt wel eens voor dat een vrouw hier pas komt als de tumor al door de huid is gegroeid. Op dat moment bevindt de ziekte zich meestal al in een ­ ­vergevorderd ­stadium en kunnen we het vaak niet meer ­ genezen. Vaak is angst de reden om de huisarts niet te bezoeken. Zowel voor de ­behandeling als voor de uitslag zelf. Maar juist als de tumor in een eerder stadium wordt ontdekt, kunnen wij in de meeste gevallen nog veel doen.’ Behandeling op maat Inge benadrukt de vooruitgang in behandel­ wijzen en de mogelijkheden tot een ­persoonlijk behandelplan. Kiewiet roept vrouwen op om de kop niet in het zand te steken. Ook als je geen operatie wilt, kan het zijn dat er als­ nog een persoonlijk aangepaste behandeling ­mogelijk is.

Tips bij zelfonderzoek Regelmatige zelfcontrole is wel aan te raden voor het leren kennen van de borst. Wanneer u twijfelt bij zelfonderzoek, vraag dan advies aan uw huisarts. Na verloop van tijd leert u de structuur van uw borst kennen en vallen veranderingen makkelijker en sneller op. Borsten bestaan voor een groot deel uit borstklierweefsel omhuld door steunweefsel. Jonge borsten bevatten meer borstklier­ weefsel dan oudere. De hoeveelheid ­borstklierweefsel is bepalend voor de ­stugheid en mate van bobbels in de borst. Hoe meer borstklierweefsel, hoe bobbeliger het aanvoelt. Tijdstip:

Kies voor zelfonderzoek een vaste dag in de maand, bij voorkeur een week na de menstruatie. Borstklierweefsel zwelt op en verandert van textuur rondom de menstruatie.

Staand/liggend:

Bij grote borsten is het moeilijker in de diepte te voelen. Ga dan op bed liggen, hierdoor is het diepere ­klierweefsel makkelijker voelbaar.

Verdachte

afwijkingen: Afwijkingen waarbij een bezoek aan de huisarts raadzaam is, zijn onder meer een verdikt strengetje naar de tepel, deukjes of kuiltjes in de huid, een verandering van de tepel (roodheid, schilfertjes, soort eczeem, plotseling ­ingetrokken tepel), vocht uit de tepel, pijn in de borst op een plek waar ook het klierweefsel iets anders aanvoelt, ­warme rood verkleurde borst, huid als een sinaasappelschil of een zweertje aan de huid dat slecht geneest.

Kijk op www.borstkanker.nl voor ­precieze handelingen, meer informatie en illustraties over borstonderzoek.

Bron: sanconet.be (http://sanconet.be)

Treant Zorgkrant 11

Het zorgnetwerk van ons allemaal

Ina Barelds, oncologiepatiënte heeft bijna een half jaar een bestralingstraject van drie keer p ­ er maand ­gevolgd.

‘Ik heb

v eel st de ver eun aa pleegk n u ndigen medew en and erker ere s. Ze kenne en zijn n me erg vo orkom end.’ Groningen

Veendam

Assen

Stadskanaal

Emmen Hoogeveen Meppel

Bij onze 3 ziekenhuislocaties en 20 centra voor v ­ erpleeg- en ouderenzorg kunt u t­erecht voor de best m ­ ogelijke zorg. Zorg die past bij uw ­zorgbehoefte en a ­ ansluit op vervolgzorg, zoals zorg thuis. Daar zetten wij ons iedere dag weer voor in.

VOLG ONS OP

www.treant.nl

facebook.com/treantzorg

@Treantzorg