Koos Stalman. Het kwartje van Kok. Van melding tot trendanalyse. Magister van geest, gestel en gedrag

vereniging van nederlandse verkeersvliegers juni 2012

Koos Stalman Magister van geest, gestel en gedrag

Het kwartje van Kok Van melding tot trendanalyse

VLIEG Hypotheken

Als het gaat om uw hypotheek, staan wij liever met twee benen op de grond.

VLIEG Hypotheken: Geen mooie praatjes, het gaat om visie! VLIEG Hypotheken Amstelveen is het bureau voor luchtvaart en academici wanneer het gaat om persoonlijk advies. Met als leidraad onze visie, helpen onze onafhankelijke adviseurs u graag bij het vinden van een geschikte hypotheek. Uiteraard geheel op één lijn met de mogelijkheden die de toekomst voor u in huis heeft. Onze visie is al drieendertig jaar succesvol en vormt de drijvende kracht bij het maken van een weloverwogen financiële keuze, waar u mee verder kunt. VLIEG Hypotheken, uw thuishaven voor een betaalbare toekomst. Bel voor een afspraak met Peter Jellema of een van de andere adviseurs (020) 645 05 52, VLIEG Hypotheken, Amsterdamseweg 490, 1181 BW Amstelveen Beëdigde Adviseurs

www.vlieg.nl

Makelaardij

Hypotheken

Verzekeringen

Pensioenen

juni 2012 evident p. 2 voorwoord p. 3 koos stalman , magister van geest,

van het bestuur p.19 van de ledenraad p.25

gestel en gedrag p. 4 portret p. 9 uit de post geplukt p. 10 het kwartje van kok p. 12 vnv-feest 2012 p. 14 van melding tot trendanalyse p. 16

1

evident

Waar voor het geld

Evert van Zwol, president

voorwoord Francis van Haaff, hoofdredacteur wijze van nuancering publiceer ik, met goedkeuring van de VNV, een artikel dat zij schreven. De andere kant van de medaille dus. Leest u dit ook, want hoe beter wij op de hoogte zijn, des te beter kunnen wij meewerken aan rapportage van ongevallen.

Rotzooi

W

at een puinhoop maakt Europa van zijn economie. Jarenlange verwaarlozing van begrotingsdiscipline eist nu zijn tol en de beleidsbepalers zijn maar niet in staat om met echte oplossingen te komen. In vele landen worden de schatkisttekorten afgewenteld op de burgers en de bedrijven. Tickettaks is in vele landen aan de orde van de dag, om over ETS, consumer rights-wetgeving en andere ellende die over de luchtvaart wordt uitgestort nog maar te zwijgen. In Nederland worden werknemers extra hard aangepakt, waarbij zeker de midden- en hogere inkomens het zeer zwaar te verduren krijgen. Een kopersstaking in horeca, reisbranche en winkels lijkt het gevolg te zijn. Pensioenen, baanzekerheid, ontslagvergoeding, alles wordt in hoog tempo gesloopt en dan komen de luchtvaartbedrijven ook nog even langs met een oproep om vooral een deel van de arbeidsvoorwaarden in te leveren. Begrijp me niet verkeerd: het is uiteraard van groot belang om concurrerend te blijven ten opzichte van je relevante concurrenten, maar zijn het niet diezelfde overheden die keer op keer aangeven de eigen luchtvaartindustrie vooral als een last te zien en niet als een strategisch waardevolle kroonjuweel van de economie?

2

In Nederland ontlopen de politieke partijen op een schandalige manier hun verantwoordelijkheden. Middenin de situatie waarin we zitten in een kabinetscrisis terechtkomen kan gewoon niet! De politiek maakt zich nu op voor verkiezingen in september met alle besluiteloosheid en aandachtsverslapping die daarmee gemoeid gaat. Als de peilingen ons niet bedriegen staan we in ons land aan de vooravond van ‘vergroening van het belastingstelsel’ (lees: extra zwaar belasten van mobiliteit en vooral luchtvaart) en ‘de sterkste schouders de zwaarste lasten laten dragen’ (lees: fors hogere belastingen voor hogere inkomens en schrappen van veel aftrekmogelijkheden voor die groep). Je moet wel een heel optimistisch mens zijn om aan het einde van deze tunnel nog licht te kunnen zien. Laten we ons vooral vastklampen aan de strohalmen die er nog zijn: een uitstekend netwerk op Schiphol, bedrijven die het ondanks de crisis nog niet eens zo heel slecht doen en een vastberaden eensgezinde groepering leden van de VNV, aangevoerd door een goed team bestuursleden die Steven en mij fantastisch helpen met de uitdagingen van alle dag, dank daarvoor!

De commissie Professionele Zaken van de VNV is er een die ik u van harte nog eens voordraag. Zij steken enorm veel tijd in de professionaliteit van de leden, van de gemene deler. De commissie bekommert zich ook om het vak van het enkele lid. Meer dan we denken, komen individuen in de problemen. De commissie steekt heel, heel veel tijd in die gevallen. Zij luistert en staat concreet bij met raad en daad. De professionele hulp laten zij over aan geëigende hulpverleners. Een van hen is Koos Stalman. Ik zocht hem op en mocht kort ondervinden hoe het is, te zijn op de plek waar de weg uit het dal gevonden wordt. Nog niet lang geleden schreef onze VNV-commissie Vliegtechnische Zaken over het ABL (Analyse Bureau Luchtvaartvoorvallen), onderdeel van ILT (Inspectie Leefomgeving en Transport). ILT was vroeger IVW, die kennen we nog. Bij

Tijdens een interview met president-directeur Peter Hartman hoorde ik hem een nieuwe leus roepen: “we houden de familie bij elkaar, maar ik wil nu wel meer waar voor mijn geld.” Waar voor het geld. Daar moest ik lang over nadenken. Want het klonk wel vlot, het klonk wel logisch. En ik weet nu ook wel waarom: iedereen wil waar voor zijn geld. Bij alles wat je koopt wil je waar voor je geld. Bij alles dat je laat doen wil je waar voor je geld. Het is een eenvoudig economisch beginsel. Geen speld tussen te krijgen. Maar ondanks de wijze en redelijke woorden van Peter Hartman voelde ik me toch een weinig beledigd. En dat is niet door de eenvoudige doctrine van die uitspraak. Het zijn vooral de bemoeienissen van managers. Ik weet heel goed dat de uitspraken van deze managers niet gericht zijn aan de individuele werknemer. Toch geldt ook hier de macht van het grote getal. Alle individuen zijn toch samen die loonkosten en productiviteit. Net zoals teveel D-ATIS, METAR en FC opvragen per ACARS uiteindelijk toch in de papieren gaat lopen, gaat andersom alvast de bijl zetten in de bereidwilligheid van de

werknemersorganisatie uiteindelijk om de bereidwilligheid van de individu. De gunsten van de werknemers vragen doe je niet door hun organisatie vast te bekritiseren. (...) Gelukkig bewaart de VNV daar rust. De kosten naar beneden en de productiviteit omhoog is in het begin misschien de eenvoudige economische formule, doch aan het eind niet de nuance. Nuance komt met tijd, wijsheid, luisteren en overeenstemming. De individu wordt het eens met het geheel. Ik constateer dat niemand het bedrijf kwaad wil doen, behalve de concurrenten buiten het level playing field en de overheden met onwillige regelgeving. Dat is de waarheid op dit moment. Waar is ook de zich steeds weer ontwikkelende eurocrisis en een niet te voorspellen olieprijs. Deze wordt ons allen steeds voor de voeten geworpen. Hoe waar ook, die waarheid valt nog niet te gelde te maken.

Nuance komt met tijd, wijsheid, luisteren en overeenstemming. De individu wordt het eens met het geheel.

3

Koos Stalman

Magister van Geest, Gestel en Gedrag Tekst en foto’s: Francis van Haaff

V

liegers zijn sinds de tijd van ‘the right-stuff’ al niet meer onfeilbaar. Het onder ogen zien en hanteren van eigen gebreken is een onderdeel van goed functioneren. In het pilotenberoep, waarin sterk verhoogde alertheid en een groot verantwoordelijkheidsbesef nodig zijn, kan op bepaalde factoren soms moeilijk invloed uitgeoefend worden. Tijdzones, slaap/waakritmes en bijvoorbeeld ongenoegen in de privésfeer kunnen het functioneren als vlieger dwarsbomen. Welke problemen er het eerst waren is vaak een kip-en-eiverhaal. Duidelijk is echter dat een en ander elkaar versterkt. Voor enkele vliegers kan er echt sprake zijn van disfunctioneren. Ze kunnen langere tijd aan de grond komen te staan. De luchtvaartmaatschappijen en de VNV kunnen bijstaan in raad over professionele hulp. Een van de hulpverleners die dan gekozen zou kunnen worden is Koos Stalman, psycholoog en haptonoom. De trainingen die Koos Stalman geeft richten zich op drie facetten: het lichamelijke, het gevoelsmatige en het gedragselement. De benadering van de drie gaat uit van een mens die met zijn hebben en houwen, met hoofd en lijf, verzeild geraakt is in deze voor hem ongewenste situatie. Centraal in de aanpak van de training staat emotie. Invloeden en impulsen van de omgeving hebben een bepaalde beleving of gevoel tot gevolg, een emotie. Gedrag is het gevolg van de emoties die opkomen.

6

Inprentingen Sommige mensen kunnen door dat wat ze in hun leven hebben meegemaakt gemakkelijker van situaties schrikken. Mensen kunnen door dit soort situaties dichtklappen. Dit kan een mechanisme worden dat een vervelende rol in iemands leven gaat spelen. Vooral door zich herhalende invloeden zal steeds dezelfde beleving plaatsvinden met steeds dezelfde reactie of hetzelfde gedrag tot gevolg. Een voorbeeld hiervan is een nerveuze schrikkerige vrouw die als kind door haar moeder vaak aan het schrikken gebracht werd. Moeder deed dit omdat zij de reactie van het kind zo grappig vond. Dergelijke samenhangen worden door onze hersenen als inprentingen vastgelegd en zijn de basis van, vaak onbewuste voorspelbare gedragspatronen. De optelsom van alle emoties die in iemands leven speelden en de inprentingen die er het

gevolg van zijn, bepalen het referentiekader. Het kader van waaruit men, elk op zijn eigen specifieke manier gedrag vertoont, voelt en denkt. Voor het grootste deel uit zich dat in onbewuste automatismen die kunnen leiden tot ongewenste problemen. De training van Stalman richt zich op die onbewuste automatismen.

Gedrag is het gevolg van de emoties die opkomen. Een voorbeeld kan een vlieger zijn die in zijn jonge leven steeds te horen kreeg dat hij het verkeerd deed en dat hij dom was. Deze man is vaak bang dat hij zal falen als hij moet tonen wat hij weet en kan, zowel in de simulator als tijdens de lijnchecks. Aanpak en werkwijze Belangrijke vragen in het werk van Stalman zijn: Wat gebeurt er op dit moment in het leven van degene die bij mij komt, dat aanleiding geeft tot de hulpvraag? Wat is er in het leven van deze persoon gebeurd waardoor zij of hij met haar of zijn referentiekader in de problemen is geraakt? Wat zijn haar of zijn individuele mogelijkheden om een gunstige wending te geven aan de bestaande situatie? Stalman: “Bij aanvang van mijn interventie vertel ik wat mijn werkwijze is en wat men van mij mag verwachten zodat hierover duidelijkheid bestaat bij mijn cliënten.

Wat het verstandelijke betreft: inzichten verwerven; snappen hoe verbanden liggen tussen je persoonlijke geschiedenis en je belevingen op dit moment, weten hoe je referentiekader er uit ziet en wat de relatie is met het bestaande probleem. Wat het gevoelsmatige betreft: onderkennen wat de huidige situatie met je doet en leren hoe je je gevoel bewust kunt beïnvloeden om hier verandering in aan te kunnen brengen. Wat het gedragsmatige betreft: herkennen van je eigen gedragspatronen en die bewust en gemotiveerd veranderen zodat je nieuw en ander gedrag vertoont dat je niet meer in de problemen brengt.

Mijn uitgangsfilosofie is dat er tussen mijn cliënt en mij een vertrouwensband moet bestaan zodat er een open en eerlijke communicatie mogelijk is waarin alle informatie die voor het welslagen van het traject nodig is, zonder problemen wordt verstrekt. Ik zorg ervoor dat mijn houding en de omstandigheden, zoals een rustige omgeving en gegunde tijd, uitnodigen tot een dergelijke communicatie. De ervaring leert dat cliënten hierdoor gevoelige zaken over zichzelf durven vertellen en daarin zelfkritisch durven zijn. Een en ander leidt er toe dat er een zo groot mogelijke duidelijkheid ontstaat over de situatie waarin de betreffende cliënt zich bevindt en waar de schoen wringt. Hierin is altijd een combinatie te vinden van aspecten op verstandelijk niveau, op gevoelsniveau en op gedragsniveau.”

Er ontstaat zowel geestelijk als lichamelijk rust die leidt tot een brede focus en alertheid. Door een intensieve, persoonlijke begeleiding van twee en een halve dag op locatie wordt verandering van gedrag ten doel gesteld. De locatie is een afgelegen, rustig boerderij-appartement in de bossen van Twente. Deze begeleiding/ training bestaat uit het voeren van gesprekken en het doen van praktische oefeningen, zowel binnenshuis als (wanneer het weer dit toelaat) gedurende wandelingen in de natuur. De manier van werken is er op gericht om op verstandelijk-, gevoelsmatig- en gedragsmatig niveau, de probleemsituatie te analyseren en te komen tot een oplossing en de situatie in gunstige zin te veranderen.

Gebleken is dat deze manier van benaderen, door de combinatie van verworven inzichten en aangeleerde veranderingsgerichte vermogens, niet zo moeilijk is maar wel bevredigend en effectief. Er ontstaat zowel geestelijke als lichamelijke rust die leidt tot een brede focus en alertheid. Het heeft een beter overzicht tot gevolg en tegelijkertijd een scherp oog voor details waardoor men sneller en adequater handelt. Dit is voor vliegers een pre omdat ‘veilig besturen van een vliegtuig’ wordt bevorderd. Na de intensieve twee en een halve dag volgen, steeds met tussenpozen van enkele weken, nog twee tot vier sessies van ieder ongeveer twee uur. Deze sessies vinden plaats op een locatie in Utrecht. Langdurig effect Bewust wordt een duidelijk onderscheid gemaakt tussen de lichamelijke, psychologische en emotionele kanten van het gedragsprobleem. De samenhang tussen deze drie wordt duidelijk, aan alle drie de onderdelen wordt gewerkt, er blijft geen deelaspect van het probleem bestaan, mensen veranderen in hun geheel in positieve zin, dit veroorzaakt een algeheel goed gevoel en is daardoor de optimale motivatie om goed te presteren. Een langdurig effect ontstaat door: - het ontstane complete inzicht in de probleemsituatie, de duidelijkheid over het ontstaan ervan, te snappen hoe mechanismen en patronen hierin werken; - het begrijpen van en praktisch werken aan veranderprocessen, hierbij gebruik te maken van aangeleerde eigen mogelijkheden op lichamelijk, psychisch en emotioneel niveau; - het ontstane zelfvertrouwen en de zelfverzekerdheid met betrekking tot het eigen kunnen waardoor het prestatieniveau op peil blijft en terugval voorkomen wordt. Om frustratie, strijd, fysiek en emotioneel lijden te voorkomen, moet een probleem in een vroeg

7

stadium onderkend worden en moet er voorts adequaat aan gewerkt worden. Wanneer een probleem namelijk lang blijft bestaan, krijgt dit vaak moeilijk te repareren gevolgen en neveneffecten. Deze neveneffecten kunnen dan ieder weer uitgroeien tot een nieuw probleem. De complexiteit aan moeilijk te hanteren deelaspecten zorgt ervoor dat een probleem onoverzichtelijk wordt en niet of zeer moeilijk oplosbaar is. De fysieke en emotionele stress die ontstaat in zulke uitzichtloze situaties veroorzaken vaak ongewenst gedrag. Meerdere disciplines binnen of buiten een organisatie gaan zich nu bezighouden met een deelaspect van het probleem en of de gevolgen ervan. Dit betekent dat er veel manuren, energie en geld gemoeid zijn met ‘iets te doen aan het probleem’.

De vliegers die ik ontmoet zijn mensen met liefde voor techniek en praktisch inzicht en -handelen.

8

Stalman: “We kunnen een probleemsituatie in een vroeg stadium onderkennen wanneer we alert zijn op verschijnselen (bijvoorbeeld gedrag) en omstandigheden die afwijken van de normale gang van zaken. Wanneer die geconstateerd worden moet er al aan de bel getrokken te worden. Dan moet er gezocht worden naar de oorzaken van de abnormaliteit. Wanneer het gaat om de performance van iemand, moet er onderzocht worden welke omstandigheid(heden) heeft(hebben) geleid tot zijn probleem. Door hier samen zicht op te krijgen en in dit vroege stadium naar positieve veranderingen te zoeken, voorkomen we dat ‘het probleem’ een te grote lading krijgt. We komen veel eerder tot een weer normaal werkbare situatie en we voorkomen dat er meerdere verliezers zijn. De vliegers die ik ontmoet zijn mensen met liefde voor techniek en praktisch inzicht en -handelen. Zij stellen het op prijs dat er uitleg gegeven wordt over hoe de aangeleerde praktische vaardigheden en de achterliggende verklarende theorie werken. Doordat zij tegelijkertijd de positieve verandering hierdoor ervaren, zijn zij gemotiveerd om het geleerde blijvend in de praktijk te brengen. De ervaring leert dat daardoor de korte interventie een langdurig effect krijgt. Van de praktische en theoretische inhoud van de training is gebleken dat deze ook in preventieve zin van nut kan zijn.

We hebben dit onderzocht bij een groep van 100 mensen die dagelijks onder stressvolle omstandigheden werken.

In algemene zin zal het bevorderlijk zijn voor vliegers om te leren hoe zij innerlijke rust kunnen creëren.

portret Axel Boland (1976) Foto: Maarten van Haaff

Hij is de vers benoemde voorzitter van de ledenraad voor de komende twee jaar. Axel vliegt sinds 2005 voor Transavia, als copiloot. Daarnaast ‘vliegt’ hij ook zeer geregeld over de weg, op de fiets: “Je zou fietsen een hobby kunnen noemen, zoals een gokverslaafde poker ook een hobby kan noemen. Ik kook ook graag, en dat is mooi met fietsen te combineren, want wielrenners hebben altijd honger.” Het is niet voor het eerst dat een Transavia-vlieger voorzitter is. “Col-

Zij hebben inzichten verworven in processen die stress veroorzaken. Zij hebben geleerd om signalen van verhoogde spanning bij zichzelf te herkennen. Ten slotte hebben zij geleerd om lichamelijke en geestelijke processen en patronen zodanig te sturen dat de gevolgen van stress hanteerbaar werden en de druk op een te dragen niveau gebracht werd.

lega Henry Palsrok was de voorganger van Walter Nootebos en nog in

Deze preventieve aanpak is mogelijk nuttig voor vliegers omdat zij regelmatig tegen hun fysieke en mentale tolerantiegrens aan zitten. Ik denk dan vooral aan diegenen die in korte tijd een aantal vluchten achter elkaar moeten maken waarbij zij steeds opnieuw met een verhoogd adrenalinepeil moeten presteren. In algemene zin zal het bevorderlijk zijn voor vliegers om te leren hoe zij innerlijke rust kunnen creëren. Hierdoor wordt het mogelijk om goed te slapen ook al is dat op ongeregelde tijden. Een en ander in verband met de slaapproblemen die ik zie bij veel vliegers. Het is goed om vermoeidheid, concentratieverlies, een verlaagde irritatiegrens en lichamelijke gespannenheid voor te zijn.”

van de vereniging zal ik het niet anders doen dan Walter. Het

Tweeëntwintig vliegers die de training volgden hebben meegedaan aan een onderzoek naar de effectiviteit van de korte intensieve training. Allen hadden al lange tijd (variërend van een aantal weken tot twee jaren) last van problemen waardoor zij niet goed functioneerden. Twintig van hen hebben de draad al direct na de training of binnen enkele weken weer goed opgepakt en zijn met succes door checks heen gekomen en/ of zijn weer snel aan het vliegen gegaan. Zeventien vliegers hebben geen terugval meer gekend en vier vliegers wel, maar die zijn er op eigen kracht met behulp van wat zij geleerd hebben weer uitgekomen.

Koos Stalman Msc, psycholoog Instituut Gamont [email protected] www.gamont.nl 06 51905669

functie als voorzitter toen ik in de ledenraad kwam.” “Wat ik van mijn voorganger overneem zijn vooral de kleine, praktische tips die bij elkaar een boel werk schelen en helpen om overzicht te bewaren.” “Als het gaat om de benadering van de ledenraad als onderdeel proces is voor iedereen te doorzien en dat is ook de bedoeling. De raad is het belangrijkste democratische orgaan wat we hebben en het is de taak van de voorzitter om dit zoveel mogelijk te ondersteunen/faciliteren. Niet alleen tijdens de vergadering. Hiervan zijn de cursussen voor ledenraadsleden een mooi voorbeeld. Ik vind het erg leuk om hetgeen Walter heeft opgezet (met Roger Poulussen) voort te zetten.”

uit de post geplukt Proef met app voor iPad Onder twintig bemanningsleden van Transavia – zowel vliegers als cabinemedewerkers – loopt deze zomer een proef met een iPad app die de bemanning werk uit handen moet nemen. De app is zo ontwikkeld dat hij zo eenvoudig mogelijk te gebruiken is voor de piloten en pursers. Via de app kunnen briefingpakketten en handleidingen gedownload worden ter voorbereiding op de vlucht. Tijdens en na de vlucht kan de bemanning formulieren via de tablet invullen en verzenden. Na evaluatie van deze pilot bepaalt Transavia of er een vervolg komt op de tabletproef.

Bron: Washington Post

Ganzenjacht geopend

Op vijftien plekken rondom Schiphol worden inmiddels ganzen gevangen en vergast met koolstofdioxide. De provincie Noord-Holland heeft hiervoor voor zestig dagen De FAA (Federal Aviation Admi- vergunning verleend. nistration) herziet voorlopig Binnen een zone van tien kilohaar besluit om de aangemeter rond Schiphol mogen de scherpte werk- en rusttijden grauwe gans, Canadese gans niet van toepassing te laten zijn en nijlgans tijdens de ruiperiode op de luchtvrachtvervoerders. worden gevangen en vergast De vliegervakbond IPA (Indemet CO2. Alleen de brandgans pendent Pilots Association) die ontkomt hieraan. de vliegers van vrachtvervoerHet bedrijf dat door de provinder UPS vertegenwoordigt, had een rechtszaak aangespannen omdat de nieuwe verscherpte regels van de FAA, die in 2014 ingaan, alleen voor passagiersvluchten golden. De maatregel was volgens berekeningen van de FAA te kostbaar voor de luchtvrachtindustrie. Volgens de vakbond zijn de kosten geen rechtvaardiging voor de uitzondering die FAA toestaat op de werk- en rusttijden. De luchtvaartautoriteit geeft nu toe dat er fouten zijn gemaakt in de eerdere berekening van de kosten die tot het aanvankeBron: Luchtvaartnieuws.nl

FAA herroept uitzondering

10

lijke besluit hebben geleid. Nu nieuwe cijfers aantonen dat het kostenverschil oploopt tot een aanzienlijk bedrag heeft de FAA besloten tot een nieuwe kostenbatenanalyse die zij zo snel mogelijk openbaar zal maken. De vrachtvervoerders hadden juist een verschil in wettelijke werk- en rusttijden bepleit omdat het aantal nachtelijke uren waarin gevlogen mag worden beperkt wordt. Omdat cargovluchten vooral ‘s nachts plaatsvinden, zou de maatregel vooral de vrachtvervoerder treffen.

cie Noord-Holland in de arm is genomen om de overlast van ganzen rond de luchthaven te verminderen is gespecialiseerd in het bestrijden van onder meer vogeloverlast. Het bedrijf streeft ernaar een paar honderd ganzen per dag te vangen en te doden. De maatregel maakt deel uit van een overeenkomst tussen overheden, luchtvaartsector en natuurgroepen over het terugdringen van het aantal ganzen. Dit jaar mag voor het eerst koolstofdioxide worden gebruikt om op korte termijn het aantal ganzen te verminderen. Ook mogen ganzen worden afgeschoten (vorig jaar bijna tienduizend). Andere onderdelen zijn dat er geen nieuwe broed- en rustgebieden komen, dat graanresten na de oogst snel ondergeploegd worden en voor ganzen onaantrekkelijke gewassen zoals olifantsgras worden geteeld. Bron: Haarlems Dagblad

Op een lijn

De Verenigde Staten en Europa hebben overeenstemming bereikt over de wederzijdse veiligheidsmethoden bij luchtvrachtvervoer. Hiermee komt een einde aan de kostbare dubbele veiligheidscontroles die golden voor het merendeel van

de vracht dat de Atlantische Oceaan overgevlogen wordt. Voorheen hadden slechts vijf van de 27 Europese lidstaten – te weten Engeland, Ierland, Frankrijk, Finland en Nederland – een bilateraal verdrag met de VS inzake de veiligheidsmaatregelen bij luchtvracht. De Europese transportminister Kallas verklaarde dat het einde van de extra controles een enorme besparing oplevert in zowel tijd als geld voor de vrachtoperators. Aan beide kanten van de oceaan werden de veiligheidsmaatregelen flink opgevoerd na de aanslagen van 11 september 2001, maar volgens een heel verschillende benadering. De Transportation Security Administration (TSA) heeft het akkoord per direct van kracht verklaard. Bron: The New York Times

Afriqiyah vergoedt schade Het merendeel van de nabestaanden van de vliegramp met een toestel van Afriqiyah Airways twee jaar geleden hebben een akkoord gesloten met de luchtvaartmaatschappij over een schadevergoeding. Bij de crash op 12 mei 2010 bij de Libische hoofdstad Tripoli vielen 103 slachtoffers, onder wie 70 Nederlanders. Een relatief klein aantal familieleden heeft met Afriqiyah onderling de afspraak gemaakt dat langer kan worden doorgepraat. Geen van de advocaten wil iets zeggen over de hoogte van de vergoedingen. Volgens een van de advocaten heeft de verzekeraar van de Libische luchtvaartmaatschappij echter geen aansprakelijkheid erkend. “Dat kan immers niet als de oorzaak van een ongeval niet bekend is, zoals in dit geval.” Of de oorzaak van de vliegramp ooit duidelijk wordt, is de vraag. Het Libische onderzoek is als gevolg van de bevolkingsopstand in Libië in 2011 ernstig vertraagd. Wel zijn

zowel de cockpit voice recorder als de flight data recorder van de verongelukte Airbus na de ramp gevonden en beluisterd in Frankrijk. De informatie uit de recorders is overhandigd aan het onderzoeksteam in Libië. Alleen zij mogen de gegevens openbaar maken. De autoriteiten in Tripoli hebben nog altijd niet aangegeven wanneer het onderzoeksrapport wordt gepubliceerd.

Tijdens een andere vlucht moest een van de vliegers door passagiers in bedwang gehouden worden omdat hij door het lint ging. Volgens het Openbaar Ministerie kan de vlieger gestraft worden tot een maximum van tien jaar cel en een boete van 250.000 dollar. Bron: LA Times

Bron: Luchtvaartnieuws.nl

Piloot op pad met geladen pistool Een piloot van Piedmont Airlines is in de VS in hechtenis genomen toen hij aan boord wilde gaan van een vlucht van Buffalo naar New York City met een geladen pistool op zak. De 52-jarige vlieger uit Virginia probeerde aan boord te komen met een Magnum .357 voorzien van vijf kogels toen hij werd betrapt door een medewerker van de Transportation Security Administration. Hij is aangeklaagd voor het bezit en verborgen houden van een vuurwapen. De onderzoekers denken dat de vlieger voor zijn arrestatie zeven vluchten heeft gemaakt met het wapen op zak zonder tegengehouden te zijn bij de veiligheidspoortjes en tassencontroles. Het is dit jaar het zoveelste incident met een binnenlandse vlucht. Zo brak eerder dit jaar een vliegtuig de start af toen een cabinemedewerkster tijdens de vluchtvoorbereiding mentaal instortte.

11

Het kwartje van Kok Tekst: Francis van Haaff

E

en historisch gegroeid recht. Deze term is een door KLM gebruikte uitdrukking in het cao-overleg 2012. De Doppler-dag zou een historisch gegroeid recht zijn en zou moeten komen te vervallen.

Geen kip meer die weet wat een Doppler-dag is. Wel, het is een verbastering van Double Doppler. Zo heette een tamelijk geniaal navigatiesysteem dat in de jaren ’60 eerst twee jaar werd getest en in 1967 bij de DC-8 aan boord kwam. Voor de trans-Atlantische navigatie. Double Doppler kwam LORAN verbeteren. Geniaal is het systeem vooral omdat het als geheel onafhankelijk systeem achteraf bekeken een voorloper was van INS en IRS. Het Doppler-systeem aan boord stuurt energiestralen uit en meet van de stralen die terugkomen het frequentieverschil. Door de weerkaatsing van het signaal en de verplaatsing verandert het signaal twee keer van frequentie, de ‘double doppler shift’. Op deze manier kan de eigen dead reckoning-berekening van track en snelheid, de verplaatsing voor en achter en links en rechts, opnieuw gecontroleerd en gecorrigeerd worden. Het ding maakte na kinderziekten een autonoom berekende, snelle, redelijk accurate positie. Enfin, historie. Het jaar waarin Schiphol in één nacht verhuisde van het oude naar het nieuwe, was het VNVbestuur Van Ommen/Duursma in voortdurende stevige cao-onderhandelingen. Elk detail moest in die tijd bevochten worden. Waar het met de introductie van Double Doppler om ging, was dat de navigatietafel uit de cockpit verdween en daarmee de derde vlieger op Noord-Atlantische vluchten. Na de introductie van de DC-8, waarbij in een ruk naar New York gevlogen kon worden, was er al een productieverbetering van 66 procent gekomen. Door van drie naar twee vliegers te gaan werden de gevlogen tonkilometers per vlieger nog eens met 52 procent in drie jaar verhoogd. Maar de reiscyclus van een NAD-vlucht was even ervoor door KLM verkort van zeven naar zes dagen. En dat is de ontstaansgeschiedenis van de Doppler-dag: terug naar de cyclus van zeven omdat er een man afging. Dat was de deal. Bepaald geen idiote eis. Het kwartje van Kok is een plotselinge verhoging van accijns in 1991. Wim Kok was toen minister van Financiën in het kabinet Lubbers III. Een kwartje van Ruud dus eigenlijk ook. Maar het was, zoals nu gesuggereerd wordt, helemaal geen kwartje op elke liter benzine. Het was 18 cent van een gulden voor benzine en 7 cent voor diesel. Nu dus 8 en 3 eurocent. Elke politieke partij die er nu nog populistisch mee aan de haal wil moet dus voortaan spreken van het dubbeltje van Kok. Dat is redelijker. En hoe kwam het nou? De oplopende kosten van de rijksbegroting moesten gecompen-

seerd worden. Onder andere de kosten van het openbaar vervoer stegen, en daarmee de prijs van een treinkaartje. Om leegloop uit de trein te voorkomen besloten Wim en Ruud ook de kosten van het autogebruik te laten stijgen door deze benzinetaks. De eerste drie jaren na de invoering van het kwartje van Kok, is het volgens de overheid alweer aan de weggebruiker teruggegeven doordat de accijnzen niet verhoogd zijn. Toch duikt steeds maar weer dat onbenullige kwartje op, vooral voor de verkiezingen. Historisch gegroeid? De Double-Doppler dag een historisch gegroeid recht noemen en het daarbij laten is ‘framing’. Vijfenveertig jaren van schemaoverleg, loonrondes en productieafspraken later. Net zoals het kwartje van Kok niet terug te vinden is in de totale accijns, is deze dag allang niet meer te los te zien in het geheel van arbeidsvoorwaarden en afspraken.

13

VNV-feest Taets Art Gallery Zaandam Na meer dan een jaar van voorbereidingen was het op 2 juni eindelijk zover: het VNV-feest 2012. Op een schitterende locatie aan het Noordzeekanaal kwamen de VNV-leden bijeen om vanaf 20 uur tot diep in de nacht feest te vieren. Het begon allemaal met een fantastisch optreden van Chris Hordijk, die alle feestgangers in de Event Garden een warm welkomstconcert gaf. Het bleek een goede setting te zijn, aangezien veel mensen bleven chillen in de als lounge

ingerichte tent, omringd door magenta bloemen en tropisch teakhout. Blijkbaar had men elkaar veel te vertellen want in de Gallery, waar bewust geen entertainment stond gepland, stonden veel feestgangers te keuvelen onder het genot van een drankje. Het was zelfs aan het begin van de avond nog aangenaam om buiten op het terras te staan. Tegelijkertijd kon men zien dat de economie gestaag doorgaat in de vorm van grote schepen van en naar het Amsterdamse havengebied. De heren en dames van Verhaaf Party Catering waren allen uitgedost met een magenta das en liepen af en aan met wereldse hapjes, overheerlijke tostada’s, bruschetta’s, spiesjes met Indiaas gekruid lamsgehakt maar ook miniburgers en een wrap met gegrilde tonijn. De feestgangers waren ook in de Event Area te vinden. Het zijn de knallende optredens van de Boston Tea Party afgewisseld door de plaatjes van DJ Möller die de dansvloer continu bezet houden. Bierglazen worden bijgevuld door dames met Major Toms op hun rug. Op het hoogtepunt van de avond zijn het Rochelle en Glennis Grace die met hun optredens het pand doen schudden op zijn grondvesten. Voor wie nog niet genoeg had van het feest kon boven de Gallery in de grote zaal tot diep in de

nacht los gaan op de beats van de DJ en de klanken van Sax-O-Joe die zich tussen de dansende menigte bevond. De friettent stond intussen buiten gereed voor een late-night snack! Heel veel dank zijn we verschuldigd aan onze sponsoren ABN-AMRO en KLM Flight Operations; dankzij hun royale bijdrage kon er zo’n fantastisch feest worden georganiseerd. Tevens dank aan onze webmaster Jeroen Kruse en eindredacteur Herma Flipsen die veel tijd hebben gestoken in onze website en de opmaak van Op de Bok. We zien u allen graag terug in de nazomer van 2014, bij het galafeest ter ere van het 85-jarig bestaan van de VNV! Ruud Jurgens, Christophe Knaepen, Cees Tanja en Ernst Wiesman

Van melding tot trendanalyse

In 2007 signaleerde het ABL een groeiend aantal meldingen van piloten die werden aangestraald door lasers. Reden voor het ABL om

Tekst: dr Gerard Meij, IVW Luchtvaart, Analyse en Ontwikkeling

deze trend scherp te volgen

Het Analysebureau Luchtvaartvoorvallen (ABL) is onderdeel van de

en voor de toenmalige IVW

Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) en verzamelt, categoriseert

(Inspectie Verkeer en Water-

en codeert meldingen uit de burgerluchtvaart. Op deze manier wordt een

staat) om een signaalrap-

database opgebouwd waarop trendanalyses kunnen worden uitgevoerd.

portage richting de beleids-

Jaarlijks ontvangt het ABL acht à negen duizend meldingen. Doel is om

directie te sturen. De trend laat zien dat het aantal laseraanstralingen nog steeds stijgt en dat

vroegtijdig trends te signaleren zodat betrokken partijen acties kunnen

maatregelen noodzakelijk zijn. Een ervan is dat het Ministerie van Veiligheid dit jaar nog het

ondernemen om de vliegveiligheid te verbeteren. Het doen van meldingen

Wetboek van Strafrecht aanpast om het aanstralen van vliegtuigen via laser strafbaar te stel-

aan het ABL is dan ook van essentieel belang. Sinds 2011 rapporteert het

len. Laseraanstralingen was het eerste onderwerp waarover het ABL een externe nieuwsbrief

ABL over de uitkomsten van trendanalyses aan de sector en over vervolg-

publiceerde. Deze nieuwsbrief, aangevuld met recente analyses, is binnenkort te vinden op de

acties die hieruit voortvloeien.

website van ILT (www.ilent.nl).

Voor het opbouwen van de datebase maakt Nederland gebruik van het Europese meldingssysteem ECCAIRS: Europeaan Co-ordination Centre for Aviation Incident Reporting Systems dat door verreweg de meeste Europese landen wordt gebruikt. Symposium In december 2011 organiseerde het ABL haar eerste symposium. Onder het motto ‘Van melding tot trendanalyse’ werd de laatste stand van zaken rondom het meldingsproces en de analyses gepresenteerd. Uiteengezet werd dat het ABL de laatste jaren veel energie heeft gestoken in het op orde maken van het huis. Uitgangspunt was dat betrouwbare analyses pas uitgevoerd kunnen worden als de kwaliteit van de database met meldingen op orde is.

Het doen van meldingen aan het ABL is van essentieel belang.

16

Laseraanstraling

Het ABL legde zichzelf kwaliteitsnormen op (foutenmarge lager dan 5%). Hieraan werd begin 2011 voldaan. Een Europees onderzoek onder landen die ECCAIRS gebruiken toonde aan dat de volledigheid van de Nederlandse inlevering ruim boven het Europese gemiddelde lag. Gesteund door deze resultaten ging het ABL in 2011 van start met het rapporteren van trendinformatie. Het aanstralen van piloten met lasers was een van de eerste onderwerpen waarover het

Europese richtlijn Per 1 januari 2007 trad een wetswijziging in die het melden van voorvallen volgens de Europese Richtlijn 2003/42/EG verplicht stelde. De richtlijn bevat een lijst van functies (personen) die verplicht melding te doen van de bedoelde voorvallen. Verkeersvlieger is een van die functies. Ook gaat de richtlijn in op vrijwillige melding van voorvallen die buiten de verplichte melding vallen. De verkregen informatie dient centraal te worden verzameld en opgeslagen, ter beschikking te worden gesteld en verspreid onder de bevoegde instanties van andere lidstaten. Met de oprichting van het ABL werd aan deze verplichting voldaan. ABL publiceerde. Op het symposium werd ook trendinformatie gepresenteerd over onderwerpen als runway incursions, vogelaanvaringen en luchtruimschendingen. Terugkoppeling aan sector Een belangrijke uitkomst van het symposium was dat terugkoppeling van de trendanalyses beter kan. ABL is in staat om betrouwbare analyses uit te voeren maar moet de resultaten ervan

beter voor het voetlicht brengen. Daarom is 2012 het jaar waarin ABL haar bekendheid bij de sector wil vergroten door meer frequent en meer gericht te rapporteren over trends in de luchtvaartveiligheid. Er komen algemene rapportages (de eerstvolgende betreft luchtruimschendingen) maar ook gerichte rapportages toegespitst op vakgebied of beroepsvereniging worden met

regelmaat gepubliceerd. Deze rapportages worden actief verspreid en op de ABL-pagina van de ILT-website geplaatst. Deze zomer gaat ABL online. Opzet en grove nalatigheid Bij rapporteurs van een melding leeft vaak de angst dat melden al snel leidt tot vervolging. Die angst is onterecht. In de afgelopen vijf jaar heeft slechts één melding geleid tot een veroordeling, wat neerkomt op 0,000002% van het totale aantal meldingen. Het doel van het ABL is primair om in een vroege fase veiligheidsissues in de luchtvaart op te sporen zodat overheid en sectorpartijen tijdig maatregelen kunnen nemen om ongevallen te voorkomen. Dit vanuit de Just Culturegedachte dat partijen leren van gemaakte fouten. Just Culture betekent ook dat gedrag waarbij sprake is van opzet of grove nalatigheid wordt bestraft. Voor het ABL geldt dat bij een melding waarbij mogelijk sprake is van opzet of grove nalatigheid een toets plaatsvindt. Als de melding voldoende concrete aanwijzingen bevat die wijzen op opzet en/of grove nalatigheid dan kan deze (via de hoofdinspecteur en de inspecteur-generaal) worden doorgespeeld aan het Openbaar Ministerie (OM). Deze bepaalt of de zaak verder wordt onderzocht en kan al dan niet overgaan tot beboeting. De toets op opzet en/of grove nalatigheid voert het ABL uit met inhoudelijke ondersteuning van

17

de deskundigen van de ILT. Om deze toets nog beter te onderbouwen en afgewogen uit te uitvoeren, wordt met deskundigen uit de sector een ‘pool’ gevormd. Dat gebeurt op voorstel van de VNV. De pool bestaat uit vertegenwoordigers van de verschillende vakgebieden (techniek, operationele uitvoering luchthavens/ruim en grondafhandeling) en van verschillende soorten vliegverkeer (kleine luchtvaart en militaire luchtvaart). Al naar gelang de soort melding nodigt het ABL zowel de interne (ILT) als de externe deskundigen (sectorvertegenwoordiger) uit om een beroep te doen op hun expertise.

hebben gekregen. Dit biedt het ABL handvatten bij de uitvoering van de toets op opzet en/of grove nalatigheid. Ook heeft het casusoverleg geleid tot een toename van het onderling vertrouwen tussen partijen. Tijdens het ABL-symposium kon VNV’er Renault Bosma, die een presentatie over het casusoverleg gaf, dit beamen.

Reserve op minder dan 20 minuten van Schiphol!

Pied a Terre op A-1 stand: Villa ʻt Haasduin in Wijk aan Zee. Per etmaal of in combinatie met collegaʼs. 20, 25 of 32 m2. Met balkon; terras of terras met openslaande deuren. Grote tuin met diverse aangeklede terrassen. Volledig comfort: Grote boxspring bedden. Luxe fauteuils. Hi speed vast internet. Luxe badkamer met douche en toilet. Grote flatscreen tvʼs, Videoplayer, Koelkast, Magnetron, Waterkoker. Gratis Koffie, Thee en Frisdranken. Mogelijkheden voor uitgebreid ontbijt. Gratis parkeren op eigen terrein. Er zijn meer dan 25 restaurants, bars en strandpaviljoens op loopafstand.

Lunchbijeenkomst Als onderdeel van de communicatie met de sector gaat het ABL dit jaar ook bij belangenpartijen en bedrijven langs om over het bestaan, de werking en de resultaten van het ABL te vertellen. Binnen het casusoverleg is afgesproken dat ook het groeiend vertrouwen tussen de partijen in Casusoverleg: groeiend vertrouwen Al in 2009 is het casusoverleg in het leven geroe- het casusoverleg via een dergelijke opzet wordt overgebracht. Op verzoek kan een presentatie pen. Dit is een structureel overleg tussen ABL/ en uitleg worden gegeven over de verhoudingen ILT, OM en sectorpartijen (ook de VNV) met als tussen ABL/ILT, sectorpartijen en het OM en het doel het vertrouwen tussen betrokken partijen doel en de resultaten van het casusoverleg. Bij te laten groeien en consensus te bereiken over de VNV wordt in oktober een eerste presentatie wanneer er wel of geen sprake is van opzet en/ gegeven tijdens een lunchbijeenkomst. Zowel het of grove nalatigheid. Tijdens het overleg worden concrete voorvallen die bij het ABL zijn binnenge- ABL zelf als de relatie ABL/ILT, OM en sectorparkomen besproken om zo de grens van opzet en/of tijen komen hierbij aan bod. grove nalatigheid scherp te krijgen. Resultaat van dit overleg is dat deze grenzen meer contouren

Bel voor info: 0251-374763 of mail: [email protected] of [email protected]

HERENWEG 39 - KUDELSTAART

Luchtruimschendingen Het aantal schendingen van het Nederlandse luchtruim laat over de jaren heen een

o

Op 15 autominuten vanaf Schiphol gelegen

o

Prachtig uitzicht over de Westeinderplassen

o

Luxe vrijstaande woning

o

Hoogwaardige afwerking

o

Fraaie tuin en riante schuur

o

Geweldige ligging

o

Uitbouw mogelijkheden

stabiel beeld zien. Zo’n 270 keer per jaar vindt een schending van het civiele luchtruim plaats. Omdat een luchtruimschending als een potentieel gevaarlijke situatie wordt beschouwd, is een daling van dit aantal gewenst. DGB (Directoraat-Generaal Bereikbaarheid) heeft het voortouw genomen om met de betrokken sectorpartijen acties in gang te zetten om het aantal luchtruimschendingen te reduceren. Het ABL heeft diverse analyses uitgevoerd van de meldingen van luchtruimschendingen. Hieruit blijkt o.a. dat voor het grootste deel gemotoriseerde privé-vliegers verantwoordelijk zijn voor de luchtruimschendingen. Luchtruimschendingen is ook het volgende onderwerp waarover het ABL een externe nieuwsbrief zal publiceren. Deze nieuwsbrief wordt binnenkort op het ABL-deel van de ILT-website geplaatst. Als belangbehartigers van de kleine luchtvaart zullen AOPA (Aircraft Owners & en Pilot Association) en KNVvL (Koninklijke Nederlandse Vereniging voor de Luchtvaart) dit pro-

18

bleem via hun vakbladen onder de aandacht van hun leden te brengen.

f via

gee ten te r a a k j 5 vri

.nl

dalpa

vnvodb@

Woonopp. : 150 m² - Inhoud: 400 m³ - Perceel 530 m²

Vraagprijs € 595.000,- k.k.

Advertorial

ABN AMRO PILOTENDESK: NU OOK PERSOONLIJK ADVIES VIA UW PC OF TABLET In weinig tijd veel kunnen regelen. Dat kan bij de ABN AMRO Pilotendesk. Hier werken professionals die volledig thuis zijn in uw wereld. Hierdoor hoeft u over uw werk weinig uit te leggen en komt u samen vliegensvlug tot de essentie. Bijvoorbeeld als het om hypotheekadvies gaat. Lukt het niet om bij ons langs te komen? Ontdek dan het gemak van Advies Anno Nu. Een nieuwe service waarbij u via de webcam - vanaf elke locatie en op elk moment - een persoonlijk hypotheekgesprek kunt voeren en samen met de adviseur alle stukken digitaal kunt doornemen.

‘GEEN IDEE WAT IK KON VERWACHTEN, MAAR HET WAS HEEL PROFESSIONEEL, PERSOONLIJK EN ‘T KON ’S AVONDS!’ Ook als u in het buitenland bent gestationeerd willen wij u graag goed van dienst zijn. Daarom kunt u steeds meer bankzaken regelen via internet en de mobiele telefoon. Maar stel dat u voor de aan- of verkoop van een woning staat, dan zult u liever persoonlijk advies willen. Met advies anno nu spelen wij op die wens in. Op het moment dat het u past, neemt onze adviseur via de computer contact met u op. Dat kan ook ’s avonds en op zaterdag. En als u wilt, kan ook uw eigen preferred banker aan het gesprek deelnemen. Het gesprek gaat via de telefoon, waarbij de webcam voor het persoonlijke contact zorgt. Deze service biedt nogal wat voordelen. Zo bent u niet gebonden aan plaats of tijd, kan de adviseur u via uw beeldscherm belangrijke documenten laten zien. En is de doorlooptijd van het hypotheektraject aanzienlijk korter. Gezien de positieve ervaringen met hypotheekadvies, zal deze service ook voor andere adviesgesprekken mogelijk worden. Vanaf augustus 2012 geven we op deze manier bijvoorbeeld ook vermogensadvies. Zo combineren we persoonlijk gespecialiseerd advies met service op afstand.

Ook ú bent voor gespecialiseerd advies van harte welkom. Onze preferred bankers van de Pilotendesk en de adviseurs van Advies Anno Nu nemen graag alle tijd voor u. Kijk voor meer informatie op abnamro.nl/piloten of bel de Pilotendesk Schiphol op 020-4466616.

op de