Koninklijke Bibliotheek – Nationale bibliotheek van Nederland
De KB en Web2.0 Paul Doorenbosch Theo van Veen OCN 2006 7 november 2006 Met dank aan Optische Technieken KB /Jos Uljee Koninklijke Bibliotheek – Nationale bibliotheek van Nederland
INLEIDING
Het eerste deel van de presentatie bestond uit afbeeldingen, waarbij het beleid rond de ‘analoge KB’ werd verteld. Vervolgens werd aan de hand van de grootschalige activiteiten binnen en buiten de KB aangegeven dat deze ontwikkelingen vragen om een herdefiniëring van de rol van bibliotheken De afbeeldingen zijn omwille van de omvang hier weggelaten.
Koninklijke Bibliotheek – Nationale bibliotheek van Nederland
HERDEFINIERING VAN DE ROL VAN DE BIBLIOTHEEK
Libraries have traditionally existed to collect and organise information, make access to knowledge more democratic, and preserve the record of ideas for future generationas. Now, information is ubiquitious: 500 million web pages are just a keystroke away. Their content mutates constantly and is subject to no structure. Google and other search engines have revolutionised the way people expect to access information. How do we redefine the role of the library in such a rapidley changing context? […] (Redefining the library. The British Library’s strategy 2005-2008)
Koninklijke Bibliotheek – Nationale bibliotheek van Nederland
VERANDERINGEN
• • • • • • • • • •
Van boeken en tijdschriften naar informatie Van metadata, objecten, assets, .. naar één contentruimte Van informatie naar informatie-elementen (data) Van een fysieke omgeving naar een digitale omgeving Van de klant in de bibliotheek naar de ‘bibliotheek’ bij de klant Van bibliotheek als autoriteit naar gemeenschap als autoriteit Van als het gedrukt is bestaat het naar als het digitaal is bestaat het Van bibliotheek biedt aan naar gebruiker doet het zelf Van structureren naar chaos; van statisch informatieaanbod naar dynamische kenniscreatie Etc.
Koninklijke Bibliotheek – Nationale bibliotheek van Nederland
WEB 2.0
Bron: wikipedia Koninklijke Bibliotheek – Nationale bibliotheek van Nederland
VERANDERENDE BIBLIOTHEEKROL
• Web2.0 is geen revolutie maar een evolutie • Wie in staat is zich aan te passen kan overleven
VAN CONTENT PROVIDER NAAR SERVICE PROVIDER
Koninklijke Bibliotheek – Nationale bibliotheek van Nederland
VERKENNING MOGELIJKHEDEN DIENSTVERLENING
• We hoeven het niet allemaal zelf te doen: eenvoudig hergebruik van onze content door derden (ook particuliere gebruikers) • Integratie van andermans services in eigen diensten. • Een snel wisselend zoekvenster (interface) voor alle of een deel van de eigen content • Combinatie van eigen en ‘vreemde’ content, gedistribueerde opslag, centrale toegang; vooral ook intersectoraal • Relaties aanbrengen en laten aanbrengen tussen ‘publicaties’ en reacties; verrijking data • Input in ELO’s / research environments / persoonlijke webinterfaces / services • Etc.
Koninklijke Bibliotheek – Nationale bibliotheek van Nederland
Programma Vernieuwing GegevensArchitectuur (VGA) website: http://research.kb.nl/
Koninklijke Bibliotheek – Nationale bibliotheek van Nederland
GEGEVENSARCHITECTUUR
Een gegevensarchitectuur bestaat uit een set van modellen die de bedrijfsactiviteiten en bedrijfsinformatie op gestructureerde manier beschrijven Tot de gegevensarchitectuur behoort daarnaast de vertaling van het gegevensbeleid in richtlijnen voor eigenaarschap, toegang, beveiliging, verwerking en beschikbaarstelling van gegevens
(Bart Visser, Informatiseringscentrum Universiteit van Amsterdam, 2004)
Koninklijke Bibliotheek – Nationale bibliotheek van Nederland
UITGANGSPUNTEN
Uitgangspunten voor nieuwe situatie Alle KB-data moet in één actie doorzocht kunnen worden (geen metasearch) Alle KB-data moet met minimale kennis van de organisatie van die data beschikbaar zijn voor online-diensten van derden
Koninklijke Bibliotheek – Nationale bibliotheek van Nederland
OMGEVING
OMGEVING
KB-klantenkring Nederlandse culturele en wetenschappelijke ruimte Europese wetenschappelijke en culturele ruimte
Koninklijke Bibliotheek – Nationale bibliotheek van Nederland
Koninklijke Bibliotheek – Nationale bibliotheek van Nederland
Koninklijke Bibliotheek – Nationale bibliotheek van Nederland
VAN NU NAAR STRAKS
Website A
Website B
Website C
A
B
C
A
B
C
Koninklijke Bibliotheek – Nationale bibliotheek van Nederland
Website A
Website B
Website C
X
A
B
C
RANDVOORWAARDEN
Maak waar mogelijk gebruik van internationale standaarden of conventies, of probeer met de community keuzes af te stemmen en die tot standaard of conventie te verheffen Bouw de infrastructuur modulair op, zodat onderdelen herbruikbaar en multi-inzetbaar zijn en latere aanpassingen slechts onderdelen van het systeem betreffen (service georiënteerde architectuur)
Koninklijke Bibliotheek – Nationale bibliotheek van Nederland
KEUZEN
Alle metadata worden in XML vastgelegd. Metadata wordt opgeslagen in een multiformat, waarbij het generieke formaat Qualified Dublin Core is, met minimale uitbreidingen (DCX) De gebruikte metadata elementen worden vastgelegd in een machineleesbare registry De structuur van samengestelde objecten wordt vastgelegd in MPEG21_DIDL Collectie- en servicebeschrijvingen worden gemaakt conform de NISO aanbevelingen. Het harvesting protocol is OAI; het search and retrieval-protocol is SRU Het opvragen van objecten verloopt altijd via een resolver om de persistentie van de verwijzingen te waarborgen. Koninklijke Bibliotheek – Nationale bibliotheek van Nederland
ARCHITECTUUR
full-text
brondatabases creatie
editor
objecten
GGC E-Depot
werkdatabase
conversie naar DCX MPEG21 DIDL
opslag in multiformat index met caption
website beschikbaarstellen Koninklijke Bibliotheek – Nationale bibliotheek van Nederland
publiek
DCX PICA+ EWTIJ MARCXML etc
Kwaliteit data
Creatie data
Koninklijke Bibliotheek – Nationale bibliotheek van Nederland
GEGEVENSARCHITECTUUR
Diensten met data
TECHNISCHE INFRASTRUCTUUR
VERANTWOORDELIJKHEDEN
HOE VER STAAN WE
Gereed: Basisinfrastructuur Conversiestylesheets Geheugen, eDepot Conversiestylesheet GGC-records: deze week (maar later nog aanpassingen nodig) Nog te doen (november): Uitvoering conversies tbv productie: start volgende week Indexering op productie: 2e helft november Afmaken aanpassing interfaces: 2e helft november Nog te doen (na november): Thesauri Overige diensten (websites) omzetten Beheerinstrumenten
Koninklijke Bibliotheek – Nationale bibliotheek van Nederland
SERVICES
(web-)services en diensten
DCX XML mutiformat
aanlevering data
Koninklijke Bibliotheek – Nationale bibliotheek van Nederland
aanlevering data
Dl. 2: SERVICES
Services Integratie van services Theo van Veen
Koninklijke Bibliotheek – Nationale bibliotheek van Nederland