Kom binnen, zorgbuur! Draaiboek

Kom binnen, zorgbuur! 2010-2012 Draaiboek

!"#$%&' 1.

Visie en Missie van Landelijke Thuiszorg

3

2.

Omschrijving van het project

4

3.

4.

2.1

Ontstaan van het idee

4

2.2

Omschrijving van het project

4

2.3

Aanpak

5

2.4

Definities

6

2.5

Met aanstelling van zorgburen en creëren van zorgbuurteams beogen wij:

7

Doelgroepen 3.1

Cliënten

8

3.2

Bereiken van cliënten

8

Professionele hulpverleners

10

4.1

Overzicht professionele hulpverleners

4.2 De zorgbuur 4.2.1 Competenties 4.2.2 Geregistreerde taken 4.2.3 Aantal zorgburen per projectmedewerker 4.2.4 Cliëntbezoek 4.2.5 Statuut 4.2.6 Verzekering 5.

6.

8

Werkorganisatie

10 10 10 11 12 12 12 13 14

5.1 Installatie van de functie: Zorgbuur 5.1.1 Aanwerving/kennismaking 5.1.2 Opvolging/ondersteuning/coaching van de zorgburen 5.1.3 Bijscholing van de zorgburen

14 14 14 15

5.2

Processen

15

5.3

Cultuur

16

Ervaringen van de verschillende betrokken partijen

17

6.1

Resultaten

17

6.2

Valkuilen

19

6.3

Meerwaarde van het project

19

6.4

Knelpunten van het project

23

6.5

Getuigenissen

24

7.

Stappenplan

27

8.

Aanbevelingen

29!

2

1. Visie en Missie van Landelijke Thuiszorg De visie en missie van Landelijke Thuiszorg is vervat in het beleidsplan met de volgende krachtlijnen: Krachtlijn 1 – De cliënten in hun core-business zijn onze care-business Krachtlijn 2 – Landelijke Thuiszorg legt dwarsverbindingen met andere hulpverleners en organisaties Krachtlijn 3 – Alle medewerkers staan ten dienste van de hulpverlening en worden ondersteund in alle facetten van hun werk Krachtlijn 4 – Landelijke Thuiszorg ondersteunt en ontwikkelt de aanwezige competenties van haar medewerkers Krachtlijn 5 – Landelijke Thuiszorg kiest voor een voortrekkersrol Krachtlijn 6 – Landelijke Thuiszorg kiest voor het behoud van een eigen opleiding polyvalent verzorgende-zorgkundige die kwaliteitsvol en innovatief is Krachtlijn 7 – Landelijke Thuiszorg bouwt haar organisatie en beleid (doelstellingen, middelen, proces en resultaat) planmatig, creatief en toekomstgericht op Het project ‘Kom binnen, Zorgbuur!’ kadert binnen Krachtlijn 2 en Krachtlijn 5. Het project vertrekt vanuit een holistische visie op goede zorg, waarbij er ruim invulling wordt gegeven aan het bijdragen tot het welzijn van oudere, kwetsbare personen, met aandacht voor dagelijkse kwaliteit van leven en relaties. Bij het ontbreken of wegvallen van een natuurlijk, sociaal netwerk, kunnen professionals en vrijwilligers samen, een grote rol spelen om de vereenzaming aan te pakken. Een goede uitgewerkte coördinatie van het thuiszorgaanbod aan de oudere kan de stap naar een woonen zorgcentrum geruime tijd uitstellen. Door een gepast zorgaanbod voor te stellen en af te stemmen op de verschillende behoeften van een oudere, kunnen we een zorgcontinuüm installeren waardoor de oudere net iets langer kan thuisblijven, in zijn eigen vertrouwde omgeving. De zelfzorg van de oudere wordt hierdoor maximaal behouden; zowel in tijd als in ruimte. Het is van groot belang dat de ouderen niet te vroeg en om de “verkeerde redenen” uit huis worden geplaatst. Daarom draagt dit project ertoe bij dat kwetsbare personen zo lang mogelijk thuis blijven wonen en werkt het in die zin preventief.

3

2. Omschrijving van het project 2.1 Ontstaan van het idee Dit project steunt op een concept in Nederland. Vanuit een tekort aan professionele zorgverlening werd in Nederland een 10tal jaar geleden een kleinschalig project in de gemeente Elsendorp (1026 inwoners) opgestart. Zij kregen hiervoor de prijs voor “het meest vernieuwende dorp van Nederland”. Een zorgteam van een aantal vrijwilligers coveren de bewoners als een soort buddy. Deze buddy’s worden met raad en daad bijgestaan door een professionele dorpsondersteuner. Het is tegelijkertijd aanvullend en vervangend voor professionele hulp. Dit model wilden wij vertalen en uitproberen in Vlaanderen.

2.2 Omschrijving van het project Door de toenemende vergrijzing van de samenleving en de groeiende uitgaven in de zorgsector blijven ouderen, zieken en gehandicapte personen langer thuiswonen. Met dit project spelen we in op de gevolgen hiervan en de behoeften die hieruit ontstaan: Buurtzorg wil het veiligheidsgevoel van oudere personen vergroten, de vereenzaming tegengaan, ingaan op het gebrek aan voorzieningen voor oudere personen in de plattelandswoonkernen, de onaangepastheid van woonsituaties (klusjesdienst en woningaanpassing) en leefsituaties (verwenzorg en domotica) verbeteren alsook aangepaste zorg op maat nastreven door doorverwijzing naar thuiszorgdiensten, dorpsartsen, apotheker,! Plattelandsgemeenten dreigen om verschillende redenen leeg te lopen. Door middel van een versterking van het buurtweefsel in kleinschalige woonzorgzones (kleine plattelandswoonkernen) kan dit tegengegaan worden en de zorg op maat verbeterd 2.3 De zorgbuur is een vertrouwenspersoon met een hart voor ouderen, die door alle bewoners gekend is en op regelmatige basis elementaire goede-buur-taken verricht. De doelgroep: (alleenstaande) senioren (65+) in de plattelandsdorpskernen Dit project past in het kader van de aanvullende thuiszorg van de diensten voor gezinszorg. Deze dienstverlening is gratis voor de cliënt.

4

4

2.3 Aanpak Een aantal “kerkdorpen” worden opgedeeld in zorgbuurzones. Dit zijn buurten waar de sociale cohesie beperkt is. In de zorgbuurzones worden zorgburen of vertrouwenspersonen gezocht. Zij verplaatsen zich bij voorkeur te voet of met de fiets en vervullen 2 functies: •

een specifieke sociale functie: zij hebben een hart voor ouderen, gaan bij ze langs om ze gezelschap te houden met een luisterend oor, een helpende hand, ze maken een praatje, de rolluiken op te trekken, gordijnen opendoen om de post uit te halen, vuilbak buiten zetten, begeleiden naar de winkel, de post, de glasbakcontainer, de kerk, de kapper, de apotheker,! Ze doen aan gezelligheidsactiviteiten zoals: kaartspel, voorlezen uit boek, krant of tijdschrift, samen naar muziek luisteren, !

•

Doorverwijzing en signaalfunctie: dank zij de kennis van de buurt en een zicht op de bestaande lokale dienstverlening kan de projectmedewerker de bewoner ook doorverwijzen naar de professionele hulpverleners. De projectmedewerker vangt de noden (vervoer, maaltijden, onveiligheid, onaangepastheid van de woning, gezondheid!) op, maakt de zorgbehoevende senior wegwijs in het dienstverleningsaanbod (van het OCMW, de gemeente, zorgorganisaties, vrijwilligers, dorpsarts, apotheker, buurtwinkel!) en zoekt mee naar (creatieve) oplossingen samen met de senior. Wanneer oudere personen herhaaldelijk eenzelfde probleem aankaarten, zal de projectmedewerker dit signaleren opdat er stappen kunnen ondernomen worden door het lokaal bestuur, vb losliggende stoeptegels, nood aan zitbank,! Een zorgbuur doet geen tuinonderhoud. Hiervoor verwijzen we graag door naar bestaande diensten. De zorgburen worden omringd met een groepje vrijwilligers uit de woonzorgzone. De projectmedewerker, zorgburen en vrijwilligers vormen samen het zorgbuurteam. Dit team geeft zorg en ondersteuning in de zorgbuurzones weer een gezicht.

5

Hoe verloopt de opstart van de bezoekregeling bij de cliënt? De cliënt of belangrijke personen uit zijn naaste omgeving nemen contact op de projectmedewerker. Zij hebben een vraag naar informatie. De projectmedewerker maakt een afspraak en gaat op huisbezoek bij de cliënt. Deze eerste kennismaking heeft als doel om de hulpvraag van de cliënt te verduidelijken. De projectmedewerker wijst de vraag toe aan één van de zorgburen waar bij een aantal indicatoren in acht worden genomen (afstand, ge-/bekendheid van de buurt, het aantal cliënten dat reeds bezocht wordt). Dit gebeurt tijdens het zorgbuurteam. De projectmedewerker licht de cliënt in van de komst van de zorgbuur.

2.4 Definities - LDE: - zorgbuur:

Lokaaldiensteneconomie de persoon die de oudere gezelschap houdt en kleine taakjes doet waardoor het comfort van oudere verhoogt - zorgbuurzone: regio’s waar een beperkte sociale cohesie aanwezig is - zorgbuurteam: overlegmoment met de zorgburen en de projectmedewerker - projectmedewerker: de persoon die de zorgburen begeleidt, ondersteunt en coacht bij de uitoefening van hun functie - ELP: eerstelijnspersoneel - meerzijdig partijdig: de zorgbuur trekt geen partij voor één persoon, hij verdedigt de belangen van iedereen die belangrijk zijn voor de oudere

5

6

2.5 Met de aanstelling van de zorgburen en het creëren van zorgbuurteams beogen wij: Positieve resultaten op sociaal vlak

-

-

Empowerment van senioren door hen zelf hun problemen te laten inventariseren en oplossingen te laten suggereren. De zorgbuur biedt een zeer laagdrempelige ondersteuning aan senioren en laat de oudere persoon zelf aangeven/kiezen welke ondersteuning hij of zij wenst. Grotere sociale cohesie in een zorgbuurzone met minder verzuring en isolement bij de senioren. Activeren van de senioren door activiteiten te organiseren die hen uit de vereenzaming halen/houden. De veiligheid vergroten met een positieve “sociale controle”: niet opengeschoven gordijnen elke ochtend in de gaten houden, de post tot binnen brengen met een praatje, naar problemen luisteren, !

Positieve resultaten op economisch vlak

-

-

Professionele hulpverlening helpen stroomlijnen zodat vraag en aanbod beter op elkaar afgestemd zijn. Vrijwillige en professionele hulpverlening beter op elkaar afstemmen. De zorgbuur speelt een belangrijke rol dankzij het doorverwijzen en het signaleren van eventuele knelpunten. Deze informatie kan de projectmedewerker ten dienste zijn bij het bevorderen van de samenwerking tussen professionele hulpverleners in de gemeente, tussen diensten en mantelzorgers/inwoners. Activeren van de bestaande voorzieningen in de buurt (maaltijden aan huis, boodschappendienst, vervoer, thuiszorgdiensten, strijkdienst, !).

Positieve resultaten op politiek vlak

-

Samen met de gemeentebesturen vorm geven aan het het nieuwe Woonzorgdecreet, vorm geven aan het project en zodoende aan het provinciaal en Lokaal Sociaal Beleidsplan.

6

7

3. Doelgroepen 3.1 Cliënten Met het project ‘Kom binnen, Zorgbuur!’, richten we ons tot de oudere persoon die op het platteland woont en geconfronteerd wordt met een bepaalde vorm van hulpbehoevendheid of problematieken als vereenzaming, onveiligheidsgevoel, sociaal isolement, alleenwonend, gezondheidsproblemen, financieel minderbegoede, wonend in onaangepaste huizen, in buurten met weinig voorzieningen en/of professionele hulp. Wij wensen de groep kwetsbare ouderen te bereiken met ons project. Dit zijn ouderen met een complex risicoprofiel, die op de drempel staan van een neerwaartse spiraal richting beperkingen en gezondheidsproblemen. Dit kan resulteren in langdurige zorgafhankelijkheid en een verminderde kwaliteit van leven. De snelle toename van het aantal kwetsbare ouderen vormt een grote uitdaging voor de thuiszorg. Dit project wil concreet werk maken van de knelpunten zoals ze gesignaleerd werden door senioren in het ouderenbehoeftenonderzoek van Professor Verté van de V.U.B. (2009). Wij hebben ons gericht op de plattelandsgemeenten met een hoge concentratie aan senioren en waar sprake is van de vermelde knelpunten, zijnde: • • • • • • •

Veel alleenstaande en alleenwonende ouderen (met risico op vereenzaming) en gevoelens van eenzaamheid Gezondheidsproblemen Veel financieel zwakke ouderen Wonend in oude, maar vooral onaangepaste en onveilige huizen Vrees voor inbraken en onveiligheidsgevoel Te weinig voorzieningen in de directe buurt Te weinig professionele hulp

De zorgbuur, die door alle bewoners gekend is en elementaire “goede buur” taken verricht, kan hier een antwoord op bieden. Wij werken binnen dit zorgaanbod met professionele zorgburen en met een pool van vrijwillige zorgburen.

3.2 Bereiken van cliënten Om de doelgroep te bereiken bewandelen wij verschillende wegen: - voordrachten aan seniorenverenigingen, ziekenzorg, thuiszorgdiensten,! - uitdelen van flyers in brievenbussen van bewoners, in praktijken van artsen, kinesisten, diëtisten, e.d., bij lokale handelaren, sociale diensten,! - omhoog hangen van affiches

-

kennismakingsbezoeken met afgifte van lentebloempje in voorjaar en washandje en zeepje in najaar. Tijdens het kennismakingsbezoek wordt het project voorgesteld en wordt er uitgelegd welke taken de zorgbuur kan opnemen. Dan wordt er afgetoetst in welke mate de cliënt deze aanvullende hulpverlening wenst. Indien er intersse is, kunnen hier reeds eerste afspraken gemaakt worden.

-

artikel op website van gemeenten artikel (regelmatige herhaling tot eind 2012) in parochieblad (Aarschot/Glabbeek) artikel in tijdschrift van organisaties, in nieuwsbrief van gemeenten en ocmw’s,

8

-

vanuit PR en netwerking is er een samenwerkingsverband ontstaan met het ocmw. De gepaste hulpvragen worden doorgegeven met behoud van de regie in het ocmw. stand op markt stand op de seniorenhoogdagen (jaarlijks in de winter)

-

meeloopdag Jan Van Rompaey (peter van het project ‘Anders Ouder Worden’ van Cera) en Stephanie Desmet (Cera) op 10/09/2010

-

sinds midden 2011 ervaren we de positieve gevolgen van de mond-aan-mond reclame door de oudere

9

4. Professionele hulpverleners 4.1 Overzicht professionele hulpverleners Functie

Zorgbuur

Rol - positieve ‘sociale controle’ - sociaal contact - doorverwijzen - signaalfunctie

- coördinatie & planning - coachen zorgbuur - bekendmaking project - rapportering gemeente Projectmedewerker

Coach Aanvullende Thuiszorg

- algemene coördinatie - coachen projectmedewerker - samenwerking gemeente - rapportering Cera

Competenties - luistervaardig & empatisch - een hart voor ouderen - sociaal voelend - communicatievaardig - betrouwbaar - stipt in naleven van afspraken - beroepsgeheim - respectvol naar cliënt toe - basiskennis van de sociale kaart - leidinggeven, kunnen motiveren - organisatorisch aangelegd - communicatievaardig - kunnen samenwerken en zelfstandig Werken - ruim zicht op het zorgaanbod - goede kennis van de sociale kaart - initiatieven nemen - punctueel - leidinggeven, kunnen motiveren - organisatorisch aangelegd - communicatievaardig - kunnen samenwerken en zelfstandig werken - initiatieven nemen - punctueel - resultaatgericht - flexibel

Onderbouwen en begeleiden van het project (bijlage: vacature zorgbuur)

4.2 De zorgbuur We zoomen in op de functie van de zorgbuur.

4.2.1

Competenties

Te verwerven kennis, vaardigheden, attitudes om een goede zorgbuur te willen zijn: - een hart voor ouderen - sociaal voelend - communicatievaardig - betrouwbaar - stipt in naleven van afspraken

10

-

beroepsgeheim respectvol naar cliënt toe luistervaardig & empatisch

De zorgburen nemen deel aan vormingen die een meerwaarde kunnen betekenen in de uitvoering van hun taak zoals: - beroepsgeheim - positief denken - luistervaardigheden - omgang met moeilijk gedrag - EHBO - humor in de zorg - dementie (herkennen en hoe ermee omgaan)

4.2.2

Geregistreerde taken

Taakomschrijving van zorgbuur cfr paragraaf 1.3. Opsomming van de taken die gevraagd werden vanaf de opstart van het project tot eind augustus 2012: - rolluiken optrekken ’s morgens - vuilbakken op straat zetten - papier buitenzetten 1x per maandag - koffiezetapparaat klaarzetten tegen het moment dat de verpleegkundige WitGele Kruis komt - brood uit de diepvries nemen voor 2 volgende dagen - eten opwarmen in de micro-wave - aanwezig zijn bij de cliënt wanneer hij/zij het middageten eet - fluimbakjes van het weekend leegmaken - keukenvuilbakje proper maken (vooral in de zomer is dit dagelijks nodig) - melkfles uit de kelder ophalen - luisteren naar het verhaal van de cliënt (het nu en het verleden) - eten en drinken binnen de bereikbaarheid van de cliënt neerzetten - gaan wandelen met de cliënt aan de arm of in de rolstoel - op bezoek gaan met de cliënt bij een ziek familielid in de buurt, kerkhof - een noodzakelijke boodschap doen (medicatie, vers brood..) - de cliënt vergezellen naar een seniorenbijeenkomst en weer ophalen - stimuleren (een handwerkje opzetten o.a. breiwerkje, enkele stappen wandelen, zelf de boterhammen laten smeren, info geven omtrent pc-gebruik) - voorlezen uit de krant voor de cliënt - met de kaarten spelen - samen luisteren naar een muziekstukje - samen zingen (vooral bij verwarde mensen en beginnend dementerend) - samen een familiefotoboek bekijken en hen laten vertellen - langsgaan als de oudere ’s morgens opstaat en zijn kousen en pantoffels helpen aantrekken - brievenbus leegmaken - cliënt in de namiddag in bed helpen voor de namiddagslaap en huis goed afsluiten voor veiligheid - kolenbus vullen en in de keuken naast de kachel zetten - zeer kort op bezoek gaan in het ziekenhuis

11

-

kruiswoordraadsel samen oplossen bij zeer slecht ziende cliënt bloemen water geven in huis en in de tuin naar de kapper brengen samen enkele boodschappen doen, de markt bezoeken de katten buiten eten geven samen naar het middagjournaal kijken en erover praten afval van groenten en aardappelen naar de kippen brengen op bezoek bij de cliënt in het ziekenhuis, of rusthuis indien hij in kortverblijf is gebruik van de dementiekoffer tijdens een bezoekje bij een beginnend dement persoon de scheurkalender updaten ’s morgens op de kalender aanduiden wanneer de zorgbuur op bezoek komt (dit geeft structuur aan de oudere) de oudere vergezellen naar de markt samen met de oudere mogelijkheden van vervoer onderzoeken (inschakeling van MMC) samen (ondersteunend) naar de brievenbus gaan omdat dit de kans op sociaal contact met de buurt verhoogt

4.2.3

Aantal zorgburen per projectmedewerker

Een projectmedewerker coacht momenteel 4 à 6 zorgburen. Dit is haalbaar binnen een werktijd van 50%.

4.2.4

Cliëntbezoek

Bezoektijd en aantal bezoeken aan cliënten: De projectmedewerker maakt de planning op van de wekelijkse cliëntbezoeken. Zo’n bezoek mag normaliter niet langer duren dan 2 uur. In de praktijk wisselt de duurtijd van het bezoek van 10 minuten tot zelfs iets meer dan 2 uur. Afhankelijk van de duurtijd zal de zorgbuur meer of minder cliënten op weekbasis kunnen bezoeken. Bij sommige cliënten gaat de zorgbuur 2 tot 3 maal per week, soms dagelijks, kort langs. Opstarten van cliëntbezoek: - invullen cliëntfiche met vraagbeschrijving - inplannen cliëntbezoek - registratie door zorgbuur

4.2.5

Statuut

Voor dit project opteert Landelijke Thuiszorg voor het werken via de lokale diensteneconomie (LDE). Dit biedt de mogelijkheid om doelgroepwerknemers zinvol in te schakelen. Zij worden daarbij van dichtbij opgevolgd en ondersteund door een professionele projectmedewerker. De zorgburen die vast in dienst zijn, werken deeltijds dwz 19h/week. De zorgburen die vast in dienst zijn worden aangevuld met vrijwilligers. Vrijwilligers ondertekenen een inlichtingenfiche op 1e werkdag. Een vrijwilliger moet rekening houden met een aantal maximum bedragen. Hij mag max 1257,51"/jaar ontvangen of max 31,44"/dag verdienen (dit zijn de cijfers voor het aanslagjaar 2012), en mag maximum 2.000km/jaar rijden indien hij hiervoor een onkostenvergoeding ontvangt.

12

De professionele zorgbuur is in dienst van de organisatie en ontvangt een loon. Werkvergoeding ZB in dienst Vrijwilliger Km vergoeding Woon-werkverkeer Iov cliënt

4.2.6

loon 2,5"/h 0,2165"/km 0,15"/km 0,2869"/km

Auto Moto of fiets

Verzekering

Zorgburen en vrijwilligers zijn gedekt door KBC verzekering van Landelijke Thuiszorg: - Arbeidsongevallen Blijvende of tijdelijke arbeidsongeschiktheid, overlijden, begrafeniskosten - Burgerlijke aansprakelijkheid 1. aansprakelijkheid Lichamelijke letsels, schade dr vuur, brand, rook, ontploffing, milieuverontreiniging, schade aan goederen, immateriële schade, verzekering op weg van en naar het werk 2. rechtsbijstand

13

5. Werkorganisatie 5.1 Installatie van de functie: Zorgbuur 5.1.1

Aanwerving/kennismaking

Met de opstart van het project “Kom binnen, Zorgbuur” werd op basis van de openstaande vacature een selectie gehouden voor kandidaten (M/V) die voldoen aan de voorwaarden van een LDE-statuut. (bijlage 1: vacature zorgbuur) Kandidaten die in aanmerking komen, worden in samenwerking met de selectiedienst gescreend. Hiervoor baseren we ons op 2 items: - een schriftelijk werk - een interview (bijlage 2: schriftelijk werk) (bijlage 3: beoordelingsformulier) Geïnteresseerden die zich als vrijwilliger aanmelden voor de functie krijgen een aanmeldingsformulier toegestuurd. Op basis van dit document worden zij uitgenodigd voor een persoonlijk gesprek (bij voorkeur laten we dit gesprek doorgaan bij de vrijwilliger thuis). Tijdens dit gesprek wordt gepeild naar hun motivatie om als vrijwilliger te werken en hun motivatie om als zorgbuur actief te zijn. Zijn beide partijen akkoord dan wordt er een afsprakennota (vrijwilligersovereenkomst) opgemaakt (bijlage 4: aanmeldingsformulier vrijwilliger) (bijlage 5: afsprakennota) De fase van aanwerving/kennismaking is de verantwoordelijkheid van de projectmedewerker; alle acties gebeuren in overleg met de coach Aanvullende Thuiszorg die de eindverantwoordelijkheid draagt.

5.1.2

Opvolging/ondersteuning/coaching van de zorgburen

De projectmedewerker is verantwoordelijk voor opvolging en ondersteuning de van de zorgburen. Dit gebeurt in team (zowel voor de zorgburen met een arbeidscontract als voor de vrijwilligers), tijdens een overleg dat om de 2 weken plaatsvindt. Dit overleg wordt structureel ingepland. Tijdens dit overleg worden de individuele bezoeken van de zorgburen besproken, nieuwe bezoek-aanvragen worden besproken en toegewezen. Er wordt tijd besteed aan de bespreking van moeilijkheden/bezorgdheden die de zorgbuur ervaart bij het afleggen van de bezoeken. Dit is een belangrijk deel van het overleg in groep omdat dit een echt intervisie-moment is. Kan een vrijwilliger niet op dit overleg aanwezig zijn gebeurt de informatie uitwisseling via mail of telefonisch. De coaching van de zorgburen gebeurt eveneens door de projectmedewerker. Hier gaat het om individuele gesprekken. Er worden functionerings- en evaluatiegesprekken gehouden met de zorgburen die een arbeidscontract hebben, volgens een schema dat ook gebruikt wordt door de personeelsdienst binnen de organisatie.

14

Zorgburen die pas in dienst komen, worden geëvalueerd na 6 maanden in dienst bij de beëindiging van hun proefperiode. Tijdens deze 6 maanden proefperiode heeft de projectmedewerker na 2 maanden en na 4 maanden een kort gesprek met hen ter opvolging.

5.1.3

Bijscholing van de zorgburen

Aan de hand van moeilijkheden of vragen die ze tegenkomen op het werkveld kunnen de zorgburen steeds een voorstel formuleren voor de vormingsmomenten. Zij krijgen 12u vorming op jaarbasis. De organisatie gebeurt in samenwerking met Gezinszorg van Landelijke Thuiszorg. Voor 2012 zijn er 3 dagdelen voorzien (telkens 4u): EHBO, Omgaan met dementie, Humor in de zorg.

5.2 Processen Samenwerkingen zijn noodzakelijk voor het goed verloop van het project. De projectmedewerker legt en onderhoudt contacten met andere organisaties (vb ziekenzorg, seniorenverenigingen, OCMW, thuiszorgdiensten,!) met het oog op wederzijdse doorverwijzing van cliënten, bekendmaking en inbedding van het project in de woonzorgzone. Op verschillende terreinen worden overlegmomenten voorzien om de werking op te volgen en te ondersteunen 2x/maand is er een overleg tussen zorgbuur en projectmedewerker (wekelijkse planning, aankaarten van problemen die cliënten signaleren, bespreking van werking en taken, begeleiding en ondersteuning, zoeken naar oplossingen, bespreking doorverwijzingen, vormingsbehoeften worden besproken..) De gemeente (Aarschot en Glabbeek) stelt een infrastructuur ter beschikking. -

de projectmedewerker gaat 2x/jaar op huisbezoek bij de cliënt ter controle van het verloop van de contacten tussen zorgbuur en cliënt. Tussen deze huisbezoeken in is er om de 2 maanden telefonisch contact met de cliënt en zal bijsturen waar nodig.

-

maandelijks overleg tussen projectmedewerker en gemeente (feedback aan gemeente over projectwerking en over samenwerking, doorverwijzing en signaleren van problemen).

-

maandelijks overleg tussen projectmedewerker en coach Aanvullende Thuiszorg (bespreking stand van zaken, oplossen van problemen die zich voordoen met cliënten of met zorgburen, richting geven, bewaken van grenzen waarbinnen dit project valt) .

-

2 maandelijkse Stuurgroep Zorgbuur (hierin wordt een stand van zaken gegeven en beslissingen genomen wb werking).

-

Opvolging project door Cera & LUKAS, samen met coach Aanvullende Thuiszorg.

15

5.3 Cultuur De cultuur van Landelijke Thuiszorg wordt vertaald in de krachtlijnen van het beleidsplan. Elke actie of beslissing vertrekt vanuit de behoefte van de cliënt in zijn/haar context. Aan het organigram van Landelijke Thuiszorg kan je zien dat er geopteerd wordt voor een down-top om dit te benadrukken. Alle medewerkers staan volledig ten dienste van de hulpverlening aan de cliënt en van de projecten en worden ondersteund in alle facetten van hun werk (Krachtlijn 3 – beleidsplan).

16

6. Ervaringen van de verschillende betrokken partijen 6.1 Resultaten De cliënten reageren zeer positief op het zorgbuur project. Het blijkt een meerwaarde te bieden omdat het aanvullend is aan de bestaande dienstverlening. De zorgbuur komt a priori bij de cliënt binnen, op momenten dat er niemand anders aanwezig is. Hierdoor kan een continuüm van zorgaanbod geïnstalleerd worden en kan de oudere persoon langer in zijn vertrouwde omgeving blijven wonen. De zorgbuur ontpopt zich als een vertrouwenspersoon en banden worden gelegd. De eenzaamheid wordt doorbroken en het veiligheidsgevoel vergroot. Empowerment van senioren door hen zelf hun problemen te laten inventariseren en oplossingen te laten suggereren. De zorgbuur biedt een zeer laagdrempelige ondersteuning aan senioren en laat de oudere persoon zelf aangeven/kiezen welke ondersteuning hij of zij wenst. Wij bieden zorg op maat. De veiligheid vergroten met een positieve “sociale controle”: niet opengeschoven gordijnen elke ochtend in de gaten houden, de post tot binnen brengen met een praatje, naar problemen luisteren, ! Professionele hulpverlening helpen stroomlijnen zodat vraag en aanbod beter op elkaar afgestemd zijn. Vrijwillige en professionele hulpverlening beter op elkaar afstemmen. De projectmedewerker speelt een belangrijke rol dankzij het doorverwijzen, het signaleren en het bevorderen van de samenwerking met professionele hulpverleners in de gemeente, tussen diensten en mantelzorgers/inwoners. Interne werking: het opzetten van de stuurgroep. De stuurgroep is een interessant platform omdat we met alle betrokkenen (projectmedewerkers, directie, coach, regioverantwoordelijken, projectverantwoordelijken) samen zitten wat een constructieve werking met zich meebrengt.

7

17

Eind maart 2012 Tijdens de 2 jaar dat het project loopt is de vertrouwensrelatie tussen de cliënt en de zorgbuur steviger geworden waardoor de zorgbuur een vaste waarde kan worden en ook wordt voor de ouderen. Reacties van de ouderen zoals: “de zorgbuur is een geschenk uit de hemel”, “mijn zorgbuur is al een beetje familie geworden” bewijzen voldoende dat de zorgbuur niet meer weg te denken is in het thuiszorgaanbod voor ouderen.

Einde 3de jaar #Op micro vlak: relatie cliënt - zorgbuur De vertrouwensrelatie tussen de zorgbuur en de cliënt is een dynamisch gegeven. We ervaren dat de cliënt de zorgbuur “belast” met zeer vertrouwelijke informatie (persoonlijke ervaringen die de cliënt heeft opgedaan zijn jong leven, verdeling van gelden tussen de kinderen met Kerstmis... De projectmedewerker heeft hierin de belangrijke rol om de zorgbuur te ondersteunen. Naar inhoud hoeft de projectmedewerker niets te weten; het is daarentegen wel de taak van de projectmedewerker om:

-

de zorgbuur een aantal kapstokken mee te geven over hoe hij hier mee omgaat,

-

samen met de zorgbuur zijn grenzen hierin te bewaken,

-

erover te waken dat de zorgbuur volledige discretie in deze bewaart.

De zorgbuur wordt vanuit zijn vertrouwensrelatie met de cliënt ook vaak betrokken bij dagelijkse beslissingen die de cliënt neemt/moet nemen. Voorbeeld: De cliënt wil zijn woning opnieuw laten behangen of schilderen. Hij betrekt graag de zorgbuur hierbij door hem te bevragen en advies te vragen (over de kleur, of ze een goede stielman kunnen aanraden!). Ook hier moet de zorgbuur zijn grenzen kennen en er voor zorgen dat hij niemand tegen de borst stuit. Op ons teamoverleg komen deze aspecten aan bod en worden, indien nodig grondig besproken. De zorgbuur dient vooral meerzijdig partijdig (geen partij trekken voor de betrokken personen in dit zorgaanbod: de cliënt; de partner, de kinderen..) te zijn, luisteren en de cliënt zelf de beslissing laten nemen. #Op macro vlak: relatie “Kom binnen, Zorgbuur” – externe partners Spontane doorverwijzing van potentiële cliënten naar ons project. Ziekenzorg, parochiale medewerkers, sociale dienst Christelijke Mutualiteiten. Binnen het structureel ingebouwd zorgoverleg van de CM worden wij spontaan uitgenodigd om mee te denken en mee de thuiszorg te organiseren voor cliënten.

18

6.2 Valkuilen De selectie voor het aanwerven van doelgroepwerknemers is niet zo evident. Het lage loon is oorzaak van afhaken van kandidaten. We hebben nu 2 doelgroepwerknemers deeltijds (19h/week) in dienst en vullen de andere 4 vacante plaatsen in met vrijwilligers. Het recruteren van vrijwilligers is niet altijd even makkelijk omdat wij graag vrijwilligers aanwerven die op regelmatige basis als zorgbuur kunnen werken. Om hun uitkering niet te verliezen mogen zij slechts 9h/week presteren. Wij hebben 3 vrijwilligers als zorgbuur laten werken. Intussen hebben zij alle drie afgehaakt omdat zij er de voorkeur aan gaven een betalende job te willen uitoefenen. Dit zagen zij niet zitten samen met een vrijwilligersactiviteit. De zorgburen zijn gestart op 26/04/2010. De projectmedewerker op 19/4/2010. Het was in het begin belangrijk om nauwgezet te timen. Er waren nog geen cliënten. De projectmedewerker moest op verschillende terreinen tegelijk actie voeren. Zowel het project bekend maken als cliënten zoeken als de zorgburen inwerken en aan het werk zetten. Achteraf lijkt het ons organisatorisch vlotter indien we eerst cliënten hadden gezocht en dan pas de zorgburen aangeworven en ingeschakeld.

Eind maart 2012 Doelgroep

-

Het gericht contacteren van 65 plussers blijft een probleem. We blijven geregeld flyeren in alle brievenbussen van de inwoners.

Personeel

-

De plotse uitval voor langere tijd van de projectmedewerker en/of zorgbuur kan voor vertraging zorgen bij de verder uitbouw en opbouw van het project. Het is niet altijd evident om naadloos de opengevallen functie op te vullen.

-

De zeer regelmatige uitval van ELP (Eerstelijnspersoneel) belet ons om gestaag aan de uitbreiding te bouwen.

-

Op dit ogenblik werken 3 vrijwilligers mee aan de bekendmaking en uitbouw van ons project. Zij blijven enthousiast en bezoeken gemiddeld 3 tot 7 cliënten per week gedurende 4 tot 9u.

6.3 Meerwaarde van het project 6.3.1 Terug naar de basis: Door het intensieve en laagdrempelig contact tussen de senioren en zorgburen in de zorgbuurzone wordt het lokale sociale weefsel (het buurtweefsel) opnieuw opgebouwd ter versterking van de sociale cohesie. De senioren staan centraal. Zij worden ondersteund door de zorgburen en vrijwilligers maar bepalen zelf wat ze nodig hebben en hoe ver ze hierin willen gaan. Deze dienstverlening is op maat van de cliënt. De keuze van de ouderen om zelfstandig te blijven wonen in de eigen woon- en leefomgeving staat centraal, evenals de mogelijkheden tot maatschappelijke participatie. 6.3.2 Buurtzorg als aanvulling op de thuiszorg. De buurtzorg wil de professionele thuiszorg ondersteunen en aanvullen op de ogenblikken dat er geen professionele zorg aanwezig kan zijn en helpt mee aan het stroomlijnen van de zorg.

19

6.3.3 Ontlasting van de mantelzorger indien die aanwezig is. Een casus. Jerry en Marie-Louise zijn beiden 65 plus. Marie-Louise is reeds 15 jaar bedlegerig omwille van een zware cva; zij heeft veel medische verzorging nodig. Er komt weinig bezoek. Jerry moet steeds stand-by zijn. M.L. houdt veel van sociale contacten en van de nabijheid van mensen niettegenstaande zij veel zaken niet meer begrijpt en moeilijk kan praten. Het structureel ingebouwd bezoek van de zorgbuur (iedere dinsdag in de voormiddag van 11u30 tot 12u30) brengt toch wat afwisseling voor M.L. en geeft J. de kans om op zijn tempo de kippen eten te geven en de eieren te rapen in het kippenhok. 6.3.4 De zorgbuur die bij de oudere, voornamelijk, langs gaat voor een babbel (de zorgbuur houdt de oudere hier vooral gezelschap). Dit zorgaanbod ligt op een ander niveau voor de oudere. Het wordt anders ervaren dan het reguliere aanbod (verpleging, verzorging, poetsdienst). Het verhaal mogen doen geeft de oudere een gevoel van eigenwaarde terug. Het is te vergelijken met reminiscentie bij dementerenden. Het algemeen welbevinden verhoogt omdat de oudere zijn verhaal mag doen aan de zorgbuurb en door interactie worden vaak herinneringen van vroeger opgehaald. 6.3.5 De aanwezigheid of afwezigheid van verschillende soorten zorgnetwerken speelt een belangrijke rol in de zorg aan ouderen. Het netwerk is van groot belang om zorg te bieden en/of te organiseren en ook te signaleren of de zorgbehoefte toeneemt. Wij merken op dat in ons werkveld het veelal de kinderen en/of kleinkinderen zijn die het initiatief nemen om zorg te organiseren voor de zorgbehoevende oudere. Wat betekent dit voor hen die geen netwerk bezitten of een zeer beperkt netwerk? De zorgburen kunnen hierop een antwoord bieden. 6.3.6 De zorgbuur komt expliciet voor de senior op bezoek. We ervaren dat de mantelzorger vaak even goed uitkijkt naar de komst van de zorgbuur. Dit valt op vooral bij koppels waarvan één van beide partners optreedt als mantelzorger. De aanwezigheid van de zorgbuur in huis is voor deze mantelzorger ook een wel gekome afwisseling. Voorbeeld: “Blijf nog maar een beetje klappen met onze Staf; ik maak intussen tijd de soep verder klaar. Je eet toch een bordje mee he dan kunnen wij ook eens babbelen!” 6.3.7 Wanneer de vertrouwensrelatie groeit met de cliënt is het voor de zorgbuur mogelijk om de cliënt te motiveren tot zelfzorg. Zolang zelfzorg aanwezig is blijken mensen ook meer geneigd om te willen blijven wonen in hun eigen woning. De zorgbuur is de geknipte persoon om de zelfzorg mee te stimuleren. Tijdens het bezoek heeft de zorgbuur exclusieve aandacht voor de cliënt, ze zitten samen aan tafel voor een babbel of samen op de bank. Deze babbel moet dan ook vooral gezien worden als een ‘luisteren naar de cliënt’. De zorgbuur hoeft helemaal niet veel te zeggen. Op deze manier wordt het vertrouwen tussen zorgbuur en cliënt groter en kan de zorgbuur als wel een suggestie doen.

20

Voorbeeld: “De vrouw van Frans heeft een nieuw scheerapparaat gekocht. Mevrouw kan er echter niet goed weg mee.. De zorgbuur probeert Frans te overtuigen dat hij zichzelf kan proberen te scheren, oefent het even in en bemoedigt hem nadien door te zeggen dat hij het heel goed heeft gedaan en zelfs zonder spiegel. De dagen nadien doet Frans moeite om zichzelf te scheren en is ermee klaar vóór de verpleegkundige komt tegen 10u30.” 6.3.8 De opbouw van een vertrouwensrelatie heeft ook invloed op het verscheidenheid van contacten in huis van de oudere. Voorbeeld: Zorgbuur Gerda komt al 1,5jaar bij de cliënten. Zij is op verlof t.e.m. 25 september. De cliënten vragen uitdrukkelijk om niemand anders te sturen. 6.3.9 De zorgburen ervaren het project ook duidelijk als een meerwaarde. Voorbeeld: -Zorgbuur Freddy vertelt dat hij sinds 1 maand in deze buurt woont; hij heeft altijd aan de kust gewoond. Hij ziet in dit vrijwilligerswerk een middel om ook andere mensen te leren kennen en zodoende zijn eigen netwerk te verruimen. -Zorgbuur Marie ziet in de bezoeken aan de ouderen een middel om haar dag zinvol en aangenaam door te brengen. Zij heeft iedere avond een goed en vooral rustig gevoel als ze ouderen is gaan bezoeken. 6.3.10 Het project draagt bij tot de totale gezondheid van ouderen. De zorgbuur mag en kan zich vooral toeleggen, tijdens zijn contacten met de cliënten, op het mentale en sociale niveau van functioneren van de cliënten. Het medische wordt uiteraard behandeld door professionals. Door tijdens de bezoeken wat nieuwtjes uit het dorp te vertellen krijgt de cliënt opnieuw verbinding met de ander en deze vorm van “gezondheid” is een positieve kracht waardoor het systeem van de cliënt in beweging kan worden gehouden. (gezondheid is meer dan de afwezigheid van ziekte en zware zorgbehoevendheid) 6.3.11 De zorgbuur wordt bij een bepaalde groep cliënten deel van het persoonlijknetwerk. Een aantal cliënten heeft nog enkele naaste familieleden, buren, vrienden.. Er zijn ook ouderen die helemaal alleen zijn; of waarvan de relaties met de familie, buren! niet goed zijn, verstikkend werken of een slechte invloed hebben. Voor hen kan een zorgbuur erg verrijkend zijn. 6.3.12 Een voorname meerwaarde van het project is dat de komst van de zorgbuur – wekelijks of enkele malen per week – een ankerpunt geworden is voor velen onder hen. Het bezoek van de zorgbuur is een deel van hun daginvulling geworden. Is de zorgbuur op verlof of afwezig wegens ziekte wordt dit door hen aangevoeld als een gemis. 6.3.13 Het verrichten van de absoluut kleine taakjes ( “er is vanmorgen 1" onder de kachel

21

gerold, zou je eens willen kijken?”!) verhoogt hun comfort; maar waar de ouderen deugd aan hebben zijn de gesprekjes met de zorgbuur (over hetgeen in het dorp is gebeurd, over wat er op het nieuws is verteld, over wat hen zelf bezighoudt, !). Wat hen echter het meest deugd doet is het vertellen van hun eigen verhaal. Praten over herinneringen en over vroeger is ingebakken in de mens. Voor ouderen die voortdurend te maken hebben met afnemende capaciteiten kan dit deugd doen Vertellen over vroeger geeft een gevoel van eigenwaarde, veiligheid en zekerheid Meestappen in de herinneringen van de oudere verruimt de belevingswereld van de senior en vormt de basis voor aangename contacten waarbij vaak goed wordt gelachen. Vanuit de herinneringen in gesprek komen met de oudere schept een band die het vertrouwen vergroot tussen oudere en zorgbuur (brengt rust, doorbreken van eenzaamheid, veiligheidsgevoel, geeft de oudere iets om naar uit te kijken, verruimt zijn wereld). De zorgbuur helpt de oudere in het zin-geven. 6.3.14 Een andere meerwaarde is de ervaring dat verschillende maatschappelijke diensten in een gemeente kunnen samenwerken vóór deze doelgroep (de ouderen). “Een steeds terugkerend signaal (angsten voor inbraak, grote ongerustheid bij de ouderen vooral vanaf de vooravond) van een aantal bezochte ouderen in één buurt werd door de zorgbuur aan de coördinator gemeld. De dienst Welzijn Aarschot en de politiezone Hageland werden ingelicht. De wijkagent heeft de ouderen allemaal individueel bezocht. Een algemeen telefoonnummer en een noodnummer voor ’s avonds en ’s nachts werd aan de ouderen gegeven voor geval zij zich nog onveilig zouden voelen. De wijkagent heeft de coördinator deze informatie telefonisch doorgegeven.” 6.3.15 Doorheen de 2 jaar dat het project operationeel is in Gelrode, Langdorp en Glabbeek is er zeer geleidelijk aan een bekendheid rond opgebouwd. Naburige gemeenten (Rotselaar/Wezemaal) blijken zeer geïnteresseerd in deze vorm van zorgaanbod voor hun senioren. Overleg met enkele mensen uit de gemeenteraad heeft geleid tot een eerste fase van info- en know-how uitwisseling. 6.3.16 De beginnende bekendheid van het zorgaanbod leidt stilaan tot een erkenning binnen andere instituties die zich inzetten in de thuiszorg (vrijwillig en/of professioneel). 6.3.17 Door de nauwe opvolging van de zorgburen tijdens de teamvergaderingen en de kennis van de sociale kaart kunnen vrij snel inspelen op concrete vragen van cliënten. De zorgbuur kan info doorgeven aan de cliënt over andere vormen van thuiszorg, over het gebruik van de minder mobiele centrale, over maaltijdbedeling door het ocmw. De projectmedewerker zorgt voor de expliciete doorverwijzing. Algemeen De doelstellingen die we in 1.4 hebben opgesomd zijn vooral behaald op het individueel en sociaal niveau van de cliënt. We hebben onze bijdrage verleend bij het helpen installeren van een continuüm van zorg voor de cliënt (door doorverwijzing op verschillende vlakken), door de cliënt net “die andere dag” aan te bieden door een bezoek van de zorgbuur, door mee de zelfzorg van de cliënt te stimuleren en hem te ondersteunen bij het trachten op te lossen van zijn eigen problemen, door samen met gemeentelijke diensten het veiligheidsgevoel te verhogen, door aan andere gemeenten onze know-how en ervaringen, die we hebben opgedaan met de opzet van dit project, mee te delen.

22

8

6.4 Knelpunten van het project 6.4.1. Het bereiken van de doelgroep blijft een moeilijkheid. Omwille van de wet op de privacy is het moeilijk om die personen te bereiken die omwille van de leeftijd en de zorgbehoefte tot de doelgroep behoren. 6.4.2. De zoektocht naar geschikte vrijwilligers die de zorgbuurfunctie willen opnemen vormt een blijvende activiteit. Het is een blijvende bekommernis. Eens een vrijwilliger beslist heeft om mee zijn schouders te zetten onder ons project is het van belang om de vrijwilliger te blijven enthousiasmeren voor zijn activiteiten Een vrijwilliger is verbonden met “het werk”, maar niet “gebonden”. Het betreft hier niet echt een knelpunt, doch we moeten een blijvende alertheid aan de dag leggen om ervoor te zorgen dat we een “lange-termijn-relatie” met de vrijwilliger kunnen opbouwen want dit komt de cliënt ten goede.

23

6.4.3. De niet-ingevulde vacatures. De opkomst van geïnteresseerden, die in aanmerking komen voor het LDE-statuut, is zeer gering. Dit houdt in dat we tot op heden, nog steeds, niet ingevulde vacatures hebben. 6.4.4. Het voortbestaan van het project hangt samen met een financiële bijdrage van de cliënt. De bijdrage zou zo laag mogelijk moeten kunnen gehouden worden, zo niet riskeren we zij, die het meest gebaad zijn met dit zorgaanbod aan huis, te verliezen. 6.4.5. De raakvlakken met ander zorgaanbod. We dienen er zeer alert op te zijn dat er geen overlappingen zijn met andere vormen van thuiszorgaanbod, want dit wordt zeer verwarrend voor de cliënt. We moeten zorgen dat overlappingen uitgesloten worden en werken aan naadloze overgangen van de verschillende vormen van zorg. De mantelzorger, de poetsdienst , de verzorgende, de verpleegkundige, de kinesist, de huisarts!.staan allen ten dienste van de cliënt vanaf het ogenblik dat er zich een zorgsituatie voordoet. Het doel is dan om met de installatie van die zorg de cliënt zo lang mogelijk in zijn eigen woning te laten wonen. Daarom durven wij pleiten voor de installatie van een individuele zorgcoördinator voor iedere 65 plusser die, alles wat noodzakelijk is voor die cliënt, in kaart brengt, coördineert en regisseert tot op het moment dat de zorg niet meer nodig is voor de cliënt. 6.4.6. Er zijn heel wat vragen van cliënten om bezoeken te ontvangen van een zorgbuur na 19u ’s avonds en tijdens het weekend en feestdagen. De contractuele zorgburen kunnen echter enkel werken tussen 8u en 17u en de vrijwilligers kiezen eveneens om tijdens de kantooruren bezoeken af te leggen.

6.5 Getuigenissen 6.5.1. Interview met de zorgburen over het inhoudelijk werk; gepubliceerd in “Begroeting” van Landelijke Thuiszorg 6.5.2. Interview met cliënte Mathilde Pelgrims – 92 jaar. Gepubliceerd in “Vrouwen met vaart”, april 2012

24

9

6.5.3. Getuigenis van vrijwillige zorgbuur Anne-Marie Iedere dinsdag, stipt om 12u30, stap ik van mijn fiets en ga ik bij Yvonne binnen. Zij zit aan de tafel te wachten op mij. Op dinsdag eet Yvonne een beetje vroeger en doet ze heel veel moeite om zelf haar tafel af te ruimen. Yvonne is alleenstaande zonder kinderen, zonder mantelzorgers noch familie. Ze is 73 jaar. Soms lukt het – soms lukt het niet. Ze wil die namiddag niet teveel tijd verliezen want dit moment is een uit-moment voor haar. We gaan dan samen – te voet en arm in arm – naar het centrum, want Yvonne kan niet zonder steun en wil zo graag buiten komen en mensen ontmoeten. Alleen naar het centrum stappen, zonder compagnie , ziet ze niet zitten. “Ik heb zo een bang om te vallen, wat moet ik dan beginnen?” Dit is een reële bezorgdheid voor haar. Ik begeleid haar naar de bank; op de terugweg gaan we de krantenwinkel binnen voor een TV-blad. Ze koopt ook steevast, iedere dinsdag, een zak wafels bij de bakker waarvan ze, op terugweg naar huis, al begint te smullen met glunderende ogen.. Terug in haar huis drinken we een tas koffie en spelen een spelletje kaart. Daar is Yvonne dol op. Bij het afscheid krijg ik steeds een dikke knuffel en een dikke zoen. Vooraleer ik iets kan zeggen en roept ze “Tot dinsdag he, ge komt toch he?” Het geeft mij als zorgbuur veel voldoening dat ik Yvonne weer even een dinsdag met afwisseling heb kunnen bezorgen

25

6.5.4. Getuigenis van vrijwillige zorgbuur Bavo Ik werk nu ongeveer 1 jaar als vrijwilliger binnen het project “Kom binnen, Zorgbuur”. Ik nam in de maand mei 2 weekjes vrij. Dit werd mij in dank afgenomen. De cliënt zei niet veel maar aan zijn houding kon ik merken dat hij het niet leuk vond. Hierdoor ervaar ik dat hij het wel waardeert als ik kom. Ik vind het ook plezierig om hem te zien lachen als ik een grapje maak. Ik stelde even voor om één van mijn collega’s te laten langskomen op de dagen dat ik in verlof was. Hierop antwoordde de cliënt zeer snel en duidelijk dat hij dat niet wilde. “Als jij niet kunt komen dan moet er niemand komen; die kennen mij immers niet en ik ken hen niet!wat moet ik daar tegen vertellen?” Hieraan merk ik toch ook dat de mensen niet zo vlug aan iedereen hun vertrouwen schenken en dat is maar goed ook. Ik vind het ook fijn om met andere zorgburen in contact te komen vb op een vorming. Je ontmoet elkaar en praat met elkaar. Eigenlijk is het voor beide partijen een zege. De cliënt heeft meer contacten door de bezoekjes van de zorgbuur en de zorgbuur leert ook meer mensen kennen. 6.5.5. Getuigenis van vrijwillige zorgbuur Mariette Jaren geleden werkte ik in een rusthuis. Ik werd toen ziek. Heel lang liet mijn gezondheid het niet toe om te werken en ik belandde’ in een re-integratietraject. Omdat het met mijn gezondheid erg wisselend ging, was het moeilijk om geschikt werk te vinden. Ik had op den duur geen vaste baan meer. Ik ben zelf single en samen met mijn trajectbegeleider ben ik op zoek gegaan naar een zinvolle daginvulling. Zo kwam ik uit bij “Kom binnen, Zorgbuur”. Ik mag meedraaien in een leuk team van vrijwilligers en ik heb 2 cliënten die ik wekelijks bezoek op donderdag. Ik doe dit reeds gedurende 2 jaar en ik kan het mij niet voorstellen dat dit zou wegvallen. Op de duur word je ook betrokken bij het dagelijks leven de cliënten; bijvoorbeeld de cliënt moet zijn huisdier laten inslapen. Het verdriet dat dit meebrengt wordt gedeeld met de zorgbuur. Het geeft een goed gevoel te weten dat je de cliënt hierin mag en kan ondersteunen. Vaak wordt de zorgbuur ook deelgenoot gemaakt van familiale problemen. Het is vooral van belang om dan niet teveel te zeggen; het meest belangrijke is dat mensen hun verhaal eens kunnen vertellen aan een buitenstaander. De projectmedewerker helpt ons om hiermee, in alle discretie, om te gaan.

26

7. Stappenplan Vooropgesteld algemeen stappenplan en concreet stappenplan: Startfase - samenstellen van de stuurgroep - werving en selectie van de kandidaat zorgburen en projectmedewerker - bepalen van de zorgbuurzones - overzicht maken van het dienstenaanbod per gemeente - overzicht van de bedrijven, voorzieningen en verenigingen in de zorgbuurzone - lay out en drukken van het PR materiaal (folders, flyers,!) - startschot van het project Fase van uitbouw van de buurtzorg in de 3 gemeenten - in service training van de aangeworven zorgburen en projectmedewerker - matchen van zorgburen en senioren - interne (regioverantwoordelijken, verzorgenden, KVLV afdelingen,!) en externe bekendmaking van het project (OCMW, gemeente,!) - zorgburen en vrijwilligers bezoeken de senioren en detecteren en signaleren de behoeften in het zorgoverleg - projectmedewerker vangt noden op en zoekt samen met de senior naar oplossingen binnen het bestaande dienstenaanbod - projectmedewerker signaleert maatschappelijke noden aan de gemeenten en OCMW - projectmedewerker werkt een gecoördineerd aanbod uit samen met de gemeentelijke overheid. Oktober 2009

November 2009 December 2009

Januari 2010 Februari 2010 Maart 2010

April 2010 – September 2010 Oktober 2010 Maart 2011

Afspraak gemeente/OCMW Gelrode: - afbakening wijken/buurten - afbakening taken zorgbuur (obv noden senioren) - afspraken rond concrete samenwerking - Kortenaken: Info gelijkaardig project + samenwerking aftoetsen - Concrete werking uitschrijven nav besprekingen gemeenten/OCMW - Datum stuurgroep vastleggen december Stuurgroep: - voorstellen concrete werking - stappenplan (opbouw/opvolging/evaluatie) - omschrijving profiel LDE Afspraak Glabbeek: samenwerking Adverteren voor aanwerving 2VTE’s LDE (= 4 halftimers) - Aanwerving LDE werknemers - Inwerkingstraject v LDEers (begeleiding door projectmedewerker: +1d/week projectmedewerker met LDE ter plaatse samen ‘op pad’ + taken overlopen) Start project: gericht op inwoners Gelrode + Glabbeek + Kortenaken: - wekelijks overleg projectmedewerker – LDE: $ dag/week: coaching & overlopen alle cliënten - maandelijks overleg projectmedewerker – gemeente (+ evt doorverwijzing) - wekelijks overleg projectmedewerker - LDE - tweemaandelijks overleg projectmedewerker – gemeente - januari 2011 : pr-voering en netwerking wordt stopgezet in Kortenaken omwille van een gelijkaardig gemeentelijk project dat is uitgebouwd. Langdorp wordt bijgevoegd. - maart 2011: voorbereiding uitbreiden doelgroep

27

April 2011 April 2013

Uitbreiden doelgroep: samenwerking met mantelzorgers/vrijwilligers/professionele dienstverleningen Afleveren draaiboek (met inhoudelijke steun van Lucas)

28

8. Aanbevelingen 8.1

LDE-statuut (Lokaal Diensten Economie) aantrekkelijker maken voor de doelgroep-medewerkers om meer respons te krijgen op de openstaande vacatures.

8.2

De mogelijkheid creëren om - zonder de wet op de privacy te schenden adreslijsten te kunnen opvragen bij gemeentelijke of provinciale instanties van zorgbehoevende 65-plussers. De informatie over dit zorgaanbod kan op die manier efficiënter en gerichter gebeuren. Het bereik van de doelgroep wordt hierdoor op korte termijn groter.

8.3

Het is noodzakelijk de buurtzorg kleinschalig op te starten, om “van onderuit” het buurtweefsel opnieuw op te bouwen en de buurtzorg lokaal in te bedden. Wij willen met dit zorgaanbod echter aantonen dat de methodiek overdraagbaar is naar andere gemeenten met een hoge concentratie aan senioren.

8.4

Met dit zorgaanbod willen we de problematiek van de vereenzaming, het sociaal isolement en het onveiligheidsgevoel aanpakken. Hierdoor kan het mogelijk gemaakt worden dat de oudere langer in zijn eigen omgeving kan blijven wonen. De continuïteit van zorg voor kwetsbare ouderen proberen we hierdoor te realiseren. Het zou een meerwaarde voor de werking kunnen betekenen indien we over screeningsinstrumenten konden beschikken om kwetsbare ouderen op te sporen of om zelfs preventief op de kwetsbaarheid in te spelen . Dit kan zowel voor de thuiswonende ouderen als voor hen die ontslagen worden uit het ziekenhuis en voor risico-patiënten (ouderen die veelvuldig in het ziekenhuis worden opgenomen: verkeerd medicijngebruik, veelvuldig vallen..).

8.5

Mogelijke pistes onderzoeken ter bijkomende financiering van dit “zorgaanbod aan huis” Andere pistes (opname van dit thuiszorgaanbod in het woonzorgdecreet, in de verplichte/aanvullende zorgverzekering, uitbreiding van de mantelzorgpremie) kunnen nog onderzocht worden.

8.6

Vaak ziet de cliënt door het bos de bomen niet meer; hij wordt maar al te vaak overladen met de verscheidenheid van het zorgaanbod. De cliënt is niet in staat om te differentiëren en kan dan ook niet kiezen. Daarom durven wij pleiten voor de installatie van een individuele zorgcoördinator voor iedere 65 plusser die, alles wat noodzakelijk is voor die cliënt, in kaart brengt, coördineert en regisseert tot op het moment dat de zorg niet meer nodig is voor de cliënt.

8.7

Het blijft belangrijk om de groep van de zorgburen op te volgen liefst via een regelmatige geplande teamvergadering.. De projectmedewerker blijft in deze een leidinggevende. Hij moet toezicht uitoefenen op de bezoeken die afgelegd worden/zijn en hij moet op regelmatige basis de cliënt bevragen over de kwaliteit van de bezoekjes. Onze doelgroep bestaat hoofdzakelijk uit mensen die nog wat moeite hebben om in alle openheid en directheid de zaken aan te kaarten met de zorgbuur. De cliënt richt zich dan liever tot de projectmedewerker die toch een spilfiguur blijft in dit zorgaanbod. “Lucy meldt mij dat ze liever heeft dat de zorgbuur maar even in en uit komt want babbelen vermoeit haar toch zo”.

29

8.8. De zorgburen vragen zelf ook voor structurele opvolging door de projectmedewerker. “Ik wil graag vertellen aan het team hoe mijn bezoeken zijn verlopen want als ik dan vragen heb kan ik ze aan jou stellen.”

30

Bijlagen Bijlage 1: Vacature Zorgbuur Bijlage 2: Schriftelijk werk Zorgbuur Bijlage 3: Beoordelingsformulier interview Zorgbuur Bijlage 4: Aanmeldingsformulier vrijwilliger Bijlage 5: Afsprakennota vrijwilliger

31

Bijlage 1

VACATURE ZORGBUUR Vrijwilligerswerk in Kortenaken, Gelrode of Glabbeek

Functieomschrijving: -

Als zorgbuur vervul je de ‘goede buur’ functie bij hulpbehoevende bejaarden. Je zorgt voor een positieve invulling van de ‘sociale controle’ (post binnenhalen, rolluiken optrekken, vuilbak buitenzetten!) Je biedt een luisterend oor, maar bezoekt ook proactief de meer ‘eenzame’ bewoners. Je kan de oudere persoon ook begeleiden naar de winkel, de apotheker,! Je hebt een doorverwijsfunctie: dank zij de kennis van de buurt en een zicht op de bestaande dienstverlening kan je de bewoner ook doorverwijzen naar de professionele hulpverleners. Je hebt een signaalfunctie: wanneer de oudere personen herhaaldelijk eenzelfde probleem aankaarten, zal je dit signaleren opdat er stappen kunnen ondernomen worden met de bevoegde overheid, zorgverstrekkers, diensten,!

Vereisten: -

je hebt een hart voor bejaarden je kunt je makkelijk verplaatsen naar de bejaarden je woont liefst in de streek van Kortenaken, Gelrode of Glabbeek je wenst te werken als vrijwilliger

Wij bieden: -

vrijwilligerswerk in de gemeenten Kortenaken, Gelrode of Glabbeek begeleiding en opvolging door een projectverantwoordelijke

Meer info: -

Nele Vandoren, selectiemedewerker: 016/24 49 04

Interesse? Solliciteer via - de website van Landelijke Thuiszorg www.groepkvlv.be (klik op vacatures en selecteer oppas thuiszorg bij functie) - sollicitatiebrief met CV tav Groep KVLV, Selectiedienst, Nele Vandoren, Remylaan 4b, 3018 Wijgmaal

32

Bijlage 2

Naam: Datum:

1.

Duid de meeste juiste opvatting aan: je moet bejaarden zo veel mogelijk helpen je moet bejaarden zo veel mogelijk zelf laten doen je moet bejaarden stimuleren om zo veel mogelijk zelf te doen Verklaar je antwoord:

2.

Je merkt op dat een cliënt zich niet zo goed voelt. Wat doe je? je vraagt raad aan vriend of partner je bespreekt het met je verantwoordelijke je wacht af, een probleem lost zich vaak vanzelf op Verklaar je antwoord:

33

3.

Je komt de eerste dag alleen (zonder je verantwoordelijke) toe bij een cliënt. Hoe pak je het eerste contact aan?

4.

Benoem vijf taken die volgens jou een “zorgbuur” bij cliënten kan opnemen en rangschik ze van meest belangrijk (1) tot minder belangrijk (5). Leg uit waarom je ze zo rangschikt. 1. 2. 3. 4. 5.

5.

In de voormiddag ga je op bezoek bij Jos en in de namiddag bij Frans. Frans heeft gehoord dat je ook Jos bezoekt en vraagt hoe het gaat met Jos zijn gezondheid. Wat antwoord je? Verklaar je antwoord.

34

6.

Je gaat langs bij een cliënt die de hele tijd klaagt over haar familie en buren. Hoe vang je deze cliënt op? Hoe reageer je hierop?

7.

Maria geeft je een lijstje met taken: de hond eten geven, soep maken, de post binnenhalen, haar nagels knippen, de krant voorlezen, haar wassen en krulspelden indraaien, de afwas doen, de keuken stofzuigen, samen naar de bakker gaan. Welke taken voer je uit? Leg uit waarom wel/niet.

35

Bijlage 3

Beoordelingsformulier selectie-interview “Zorgbuur ” Landelijke thuiszorg Naam kandida(a)t(e): Naam interviewer: Nele Vandoren Datum gesprek: Aanwervingsadvies: (*beoordelingsschalen: zeer zwak – zwak – nog onvoldoende – voldoende – goed – zeer goed)

Schriftelijk werk: Aandachtspunten:

Presentatie/contact (taalgebruik/niveau): Communicatievaardig (luistervaardig, discretie, sociaal voelend): Verantwoordelijkheidszin (opmerkzaam): Hart voor ouderen: Werkhouding (initiatief nemen, dynamiek, stipt): Beroepservaring: Andere relevante ervaring/opleiding: Motivatie voor zorgbuur: Praktisch: Vervoer (moet zich gemakkelijk kunnen verplaatsen): Woont in omgeving (max. 10 km) van gevraagde regio: Voltijds/deeltijds (%): Beschikbaar vanaf:

36

Bijlage 4

AANMELDINGSFORMULIER

VRIJWILLIGER VOOR LANDELIJKE THUISZORG VZW

Voornaam/Naam:!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!..M/V Geboortedatum:!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Adres: !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Postcode:!!!!!!!!!!!!Woonplaats:!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Telefoonnummer:!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!. GSM:!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!.. E-mailadres:!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!..

De vragen hieronder zijn bedoeld om ons een beeld te vormen van uw interesses. Zo kunnen wij onze vraag naar ondersteuning optimaal afstemmen op uw deskundig aanbod.

Waarom meldt u zich aan als vrijwilliger? !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

Waarom bij Landelijke Thuiszorg? !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

Heeft u een specifieke opleiding genoten of heeft u specifieke vaardigheden? !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

37

Graag aanduiden wat van toepassing is (vet maken of onderstrepen): -Uw interesse gaat uit naar het bemannen van een informatiestand. -Uw interesse gaat uit naar administratieve ondersteuning van vaste medewerkers op kantoor -Uw interesse gaat uit naar naar het project “Kom binnen Zorgbuur” van de aanvullende Thuiszorg -Uw interesse gaat uit naar de Dienst Gastopvang; en u wil gastgezin worden -Uw interesse gaat uit naar iets anders:zoals:!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !!!!!.!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!.. !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

Graag aanduiden wat van toepassing is (vet maken of onderstrepen) U bent op dit moment : O fulltime werkend O parttime werkend O niet werkend O studerend U ben beschikbaar:

U bent beschikbaar:

U heeft eigen vervoer:

O

in de week

O

in het weekend

O

voormiddagen

O

namiddagdagen

O

avonden

O

meerdere malen per week/in het weekend

O

één maal per week/in het weekend

O

één maal om de twee weken/om de twee weekends

O

anders

O

auto

O

fiets

O

bromfiets

U heeft geen eigen vervoer O U bent inzetbaar:

O O

in de eigen regio in de naburige gemeente

38

U kunt dit inschrijvingsformulier terug sturen : - per mail naar !!!!!!!!!!!!!. - per post naar

Landelijke Thuiszorg - vrijwilligerswerking Remylaan 4b 3018 Wijgmaal

Landelijke Thuiszorg vzw respecteert uw privacy. Uw gegevens worden uitsluitend voor wervings- en communicatiedoeleinden in ons bestand opgenomen. De wet van 11 december 1998 in verb and met de bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van gegevensverwerkingen verleent u toegang tot deze gegevens en de mogelijkheid ze te verbeteren of verwijderen.

39

Bijlage 5

AFSPRAKENNOTA VRIJWILLIGERSWERK 1. Organisatie Naam organisatie: Landelijke Thuiszorg Juridisch statuut: VZW Adres (maatschappelijke zetel): Remylaan 4b 3018 Wijgmaal Telefoonnummer: 016/24.20.88. E-mail: !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!.. Omschrijving (sociale doelstelling): Landelijke Thuiszorg is een erkende dienst voor gezinszorg en aanvullende thuiszorg en heeft een ruim aanbod van hulp aan huis voor zorgbehoevende mensen. 2. Vrijwillig (st)er Naam:!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Adres:!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!... Telefoonnummer:!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!. E-mail:!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Naam en telefoonnummer i.g.v. ongeval:!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! (Vrijwilligers die genieten van een uitkering, zoals werklozen, bruggepensioneerden, tijdelijke arbeidsongeschikten, leefloners, moeten zich in regel stellen vooraleer ze het vrijwilligerswerk aanvatten.) 3. Aard van het vrijwilligerswerk De vrijwilliger engageert zich om voor de organisatie belangeloos activiteiten te verrichten en kiest voor: O Vrijwillige zorgbuur. De taak omvat : Als zorgbuur zet de vrijwilliger zich in voor ouderen in zijn of haar buurt. Hij/zij bezoekt mensen aan huis voor aanvullende taken op de bestaande zorg zoals: de post uithalen, de vuilbak buiten zetten, rolluiken optrekken, een korte wandeling maken, gezelschap houden voor een aangename babbel of andere kleine taken die het comfort van de oudere kunnen verbeteren. De vrijwilliger doet geen verzorgende of huishoudelijke taken en is geen oppas. Hiervoor verwijzen wij door naar bestaande diensten. De zorgbuur signaleert eventuele noden van de oudere aan de projectmedewerker. O Vrijwillige oppas O Andere, namelijk .!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

40

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! •

In samenspraak worden volgende activiteitsdagen en uren vastgelegd: Maandag :!!!! tot !!!!! Dinsdag :!!!!.. tot!!!!!. Woensdag:!!!!tot!!!!!. Donderdag:!!!...tot!!!!!. Vrijdag:!!!!!. tot!!!!!..

4. Verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid van de vrijwillig(st)er Landelijke Thuiszorg is burgerlijk aansprakelijk voor de schade die de vrijwilliger berokkent aan derden, bij het verrichten van het vrijwilligerswerk. De vrijwilliger kan slechts aansprakelijk worden gesteld in geval van bedrog, zware fout of herhaalde lichte fout. Hij/zij handelt steeds ter goeder trouw. De vrijwilliger verbindt er zich toe elk ongeval tijdens de uitoefening van het vrijwilligerswerk binnen de 24u te melden aan zijn/haar coördinator (naam en tel nr): !!!!!!!!!!!!!.. !!!!!!!!!!!!!.. !!!!!!!!!!!!!.. !!!!!!!!!!!!!.. !!!!!!!!!!!!!.. Vervoeren van cliënten door de vrijwilliger wordt niet toegestaan door Landelijke Thuiszorg. 5. Verzekering voor de vrijwilligers Landelijke Thuiszorg heeft, zoals wettelijk verplicht, een verzekering afgesloten die de burgerlijke aansprakelijkheid dekt van de organisatie. Deze verzekering kan opgevraagd worden bij de organisatie. Naam verzekeringsmaatschappij : KBC Verzekeringen Louis Schrevens n.v. Polisnummers : 28.946.055 (B.A.) – 26.124.426 (A.O.) De organisatie heeft bijkomend een ongevallenverzekering (91.818.259) afgesloten. 6. Plicht tot geheimhouding De vrijwilliger voert zij/haar opdracht uit met inachtname van de regels inzake discretie en beroepsgeheim, zoals die gelden binnen de organisatie, en is gebonden door een plicht tot geheimhouding met betrekking tot alle persoonlijke, medische en verpleegkundige gegevens die hem/haar zijn bekend geworden tijdens de uitvoering van de vrijwillige activiteiten, alsmede met betrekking tot al wat hem/haar confidentieel is meegedeeld Landelijke Thuiszorg van haar kant behandelt alle informatie die ze van en aangaande de vrijwilliger verkrijgt, vertrouwelijk. 7. Onkostenvergoeding De vrijwilliger krijgt geen bezoldiging voor het gepresteerde vrijwilligerswerk.

41

De organisatie betaalt een forfaitaire vergoeding van !!!!!euro/uur voor noodzakelijk kosten (rekening houdend met de wettelijk vastgestelde maxima) gemaakt in het kader van het vrijwilligerswerk. (De vrijwilliger ziet er zelf op toe niet meer dan de wettelijk toegelaten maximale bedragen als forfaitaire kostenvergoeding te ontvangen)

In twee exemplaren opgemaakt te !!!!!!!!!!!!!!!!op !!!!!!!!

Handtekening vrijwilliger

Handtekening verantwoordelijke

Deze afsprakennota voldoet aan de bepalingen over de informatieplicht, volgens de wet van 3 juli 2005 (en aanvullingen), betreffende de rechten van vrijwilligers (BS 29 augustus 2005).

42

BegroetingLT_12063:BegroetingLT_07040 19/09/12 16:15 Pagina 36

KAFT ACHTERKANT

begroeting Personeelsblad van Landelijke Thuiszorg

trimestrieel - jaargang 50 - nr. 3 - juli - augustus - september 2012

Remylaan 4b ❙ 3018 Wijgmaal-Leuven ❙ Tel. 016/24 39 90 ❙ [email protected]