Koffie & Bedrijf Eerlijke koffie is een keuze
®
HET KEURMERK VOOR FAIRTRADE
®
Wist u dat l Max Havelaar geen koffiemerk is maar het Keurmerk voor Fairtrade (eerlijke handel) l Max Havelaar geen koffie verkoopt en dat ook nooit heeft gedaan l er inmiddels ruim 20 koffieproducenten in Nederland koffie leveren met het Max Havelaar Keurmerk l koffie die het Max Havelaar Keurmerk mag dragen dus het predikaat eerlijk heeft l koffie met het Max Havelaar Keurmerk in elke gewenste smaak en kwaliteit leverbaar is l er ook biologische Fairtrade koffie is met het EKO én Max Havelaar Keurmerk l het Max Havelaar Keurmerk de enige echte garantie is voor Fairtrade
Koffie & Bedrijf
Onze koffiecultuur verandert langzaam maar zeker. Hoe we onze koffie drinken is nauwelijks meer te
Eerlijke koffie is een keuze
vergelijken met het ’Hollandse bakkie’ van vroeger. Keuze uit single origins, blends en exclusives. Wilt
Daarom eerlijke voorwaarden
u een cappuccino, espresso, latte macchiato of ‘gewoon’ een café latte? De koffie van nu kiezen we
Het Max Havelaar Keurmerk
op basis van smaak en emotie, maar ook herkomst en duurzame productie spelen een steeds belangrijkere
Een voorbeeld uit Ethiopië
rol. Inmiddels laat bijna niemand zich nog zomaar een willekeurige kop koffie voorzetten. En terecht.
Duurzaam spellen wij met 3 P’s Fairtrade in het inkoopbeleid Een voorbeeld uit Nederland Kies vandaag
Eerlijke koffie is een keuze Er is keuze genoeg. De mooiste keuze van van-
Kiest u voor Fairtrade-koffie omdat u dat belangrijk
daag is die voor eerlijk, vinden wij. Alle denkbare
vindt? Of waarderen uw werknemers of gasten dat
koffiesoorten, in elke gewenste kwaliteit, kunnen
van u? Hoe dan ook… de keuze voor Fairtrade-
inmiddels onder eerlijke, Fairtrade-voorwaarden
koffie is de meest verantwoorde. De betere keuze
worden ingekocht. Ook uw koffie. De internationale
voor iedereen die niet van concessies houdt.
Fairtrade-voorwaarden zorgen voor eerlijke condities waaronder de koffie op de markt wordt verhandeld. Deze stellen vervolgens boerenorganisaties in ontwikkelingslanden in staat zelf het heft in handen te nemen. Het Max Havelaar Keurmerk op de verpakking is uw garantie dat het ook echt Fairtrade is.
2 3
‘Natuurlijk zijn we blij met de hulp die jullie ons sturen. Voor een school, een ziekenhuis of wat dan ook. Maar beter was het als we een fatsoenlijke prijs kregen voor onze koffie. Dan hadden we jullie giften niet nodig’.
Deze uitspraak van Mexicaanse koffieboeren stond aan de wieg van Stichting Max Havelaar in 1988.
Daarom eerlijke voorwaarden Het Fairtrade-systeem richt zich op kleine boeren in ontwikkelingslanden. Zij zijn vaak de zwakste schakel in de handelsketen, met grote armoede als gevolg. Geen beter medicijn tegen armoede dan economische zelfstandigheid. De doelstelling van Stichting Max Havelaar is boerencoöperaties, onder goede handelsvoorwaarden, een directe toegang te bieden tot de consumentenmarkt. Hierdoor zijn kleine boeren en hun families in staat om zelf het heft in eigen hand te nemen en te werken aan een betere toekomst.
4 5
Het Max Havelaar Keurmerk ®
Soms wordt gedacht dat Max Havelaar een koffie merk is, maar al sinds het ontstaan van Stichting Max Havelaar in 1988 is Max Havelaar het keurmerk voor Fairtrade (eerlijke handel). Stichting Max Havelaar is een keurmerkorganisatie en koopt of verkoopt geen producten.
Het Max Havelaar Keurmerk wordt inmiddels in 21 andere landen gevoerd, vaak onder de internationale naam ‘Fairtrade’. Naast koffie met Max Havelaar Keurmerk bestaat er een groot aantal productgroepen als thee, cacao, fruit, vruchtensappen, ijs, vanille, honing, wijn, suiker, bloemen en katoen. Deze producten zijn afkomstig van meer dan 600 boeren organisaties en plantages in ontwikkelingslanden.
6 7
De leden van Oromia zijn gedreven boeren uit het regenwoud in Zuid-west Ethiopië. Hun koffie groeit op een hoogte van 1.500 tot 2.000 meter. Sinds mei 2000 zijn 11 van Oromia’s 74 coöperaties Fairtrade gecertificeerd.
Koffie Coöperatie Voor veel mensen is het woord Ethiopië een synoniem voor droogte en hongersnood. Minder bekend is dat dit land ook koffie voortbrengt. Ethiopiërs drinken al ruim 3000 jaar koffie en exporteren het sinds de 16e eeuw. De koffie-export is goed voor 65% van de totale exportinkomsten van Ethiopië. Ongeveer 1,2 miljoen koffieboeren en ruim 15 miljoen Ethiopiërs zijn in hun levensonderhoud afhankelijk van koffie.
Door deze afhankelijkheid ontstond een hachelijke situatie toen de koffieprijzen op de wereldmarkt flink daalden. De gemiddelde inkomsten voor de boeren verminderden van $ 1,20/kg tot $ 0,40/kg. Door deze koffiecrisis overwogen veel
Oromia in Ethiopië boeren om over te stappen op andere gewassen.
De Fairtrade-gecertificeerde coöperaties ontvangen
Gezamenlijk exporteren de coöperatieleden hun
naast een eerlijke prijs voor hun koffie een extra
koffie rechtstreeks naar het westen. Oromia helpt
ontwikkelingspremie. Hiervan zijn inmiddels vier
kleine boeren om economisch zelfstandig te worden
basisscholen, twee medische posten en meerdere
en te voorzien in hun dagelijkse voedselvoorziening.
verwerkingsstations voor de koffie gebouwd.
Vakmanschap is het geheim:
De plannen voor de toekomst zien er goed uit. Zo
De premium kwaliteit van de koffie wordt verkregen
wordt er gewerkt aan kwaliteitsprogramma’s en
door biologisch te verbouwen zonder gebruik van
worden er koffiewasstations, een verwerkingsfabriek
zware pesticiden. Hierdoor verbetert de vruchtbaar-
en een opslag gebouwd. “Door Fairtrade, krijgen
heid van de grond. Tussen de koffieplanten wordt ook
koffieboeren waar ze recht op hebben. Ze kunnen
cardamom en gember geplant, of bijvoorbeeld fruit
zich op deze manier op eigen kracht uit de spiraal van
zoals papaya’s, mango’s, avocado’s en zoete aard-
armoede werken.” Aldus Tadesse, de Algemeen
appels. Bomen zorgen voor de nodige schaduw.
Directeur van Oromia.
8 9
Duurzaam spellen wij met 3 P‘s Het Max Havelaar Keurmerk voor Fairtrade is het
People
Planet
enige Keurmerk dat de beroemde drie-eenheid
Het Fairtrade-systeem werkt voor koffie uitsluitend
Fairtrade vraagt ook dat de boeren zorgvuldig om-
voor duurzaamheid: People, Planet, Profit,
samen met kleine boeren die zich democratisch heb-
gaan met het milieu. Het systeem stelt strenge eisen
volledig afdekt. Via een gegarandeerd eerlijke
ben georganiseerd in boerencoöperaties. Door de
aan de omgang met water, lucht, afval, bodemkwali-
prijs creëert het Keurmerk ruimte voor zowel
handen in één te slaan, staan de boeren namelijk
teit, biodiversiteit en gewasbeschermingsmiddelen.
economische ontwikkeling als milieuverbetering
sterker en hebben ze een betere onderhandelings
De Fairtrade milieucriteria helpen de boeren hun
en sociale vooruitgang van boerencoöperaties
positie. De boerencoöperatie zorgt voor de vermark-
landbouwpraktijk steeds verder te verbeteren. Niet
in ontwikkelingslanden. Dat maakt Fairtrade tot
ting van hun product. Samenwerken heeft daarnaast
zelden leidt dat tot ook biologische certificering.
een uniek duurzaam ontwikkelingsmodel.
allerlei efficiencyvoordelen op het gebied van bijvoor-
Profit
®
People
beeld inkopen, krediet faciliteiten, teelttechniek ver-
Profit
beteren, zorgdragen voor trainingsmogelijkheden en
Investeren in een beter gezinsinkomen en in ge-
het opzetten van sociale faciliteiten. Door samen te
meenschapsontwikkeling kan alleen als het product
werken kunnen boeren de armoede zelf aanpakken
dat de boer verkoopt voldoende oplevert. Daarom
en beter voor hun familie zorgen. Fairtrade hanteert
stelt Fairtrade - en dat is uniek - ook eisen aan de
voor sociale criteria de standaarden van ILO (Inter
handelaren. Producten met het Max Havelaar
national Labour Organization) waarin opgenomen:
Keurmerk zijn gegarandeerd ingekocht onder goede
fundamentele arbeidsrechten, vrijheid van vereni-
handelsvoorwaarden.
ging, vrijheid van organiseren, collectieve onderhan-
producten met het keurmerk kopen, des te meer
delingen, afschaffing van gedwongen arbeid, gelijk-
boeren profiteren.
heid van mogelijkheden en gelijke behandeling.
Planet 10 11
Hoe
meer
consumenten
Twee belangrijke instrumenten hierbij zijn:
1. Nooit minder dan een gegarandeerde minimumprijs Als de wereldmarkt zo ver daalt dat de kosten van een duurzame productiewijze en de basale gezinsbehoeften niet meer worden gedekt, wordt in Fairtrade de minimumprijs van kracht. De handelaar is verplicht voor de koffie die hij onder Keurmerk inkoopt, tenminste die minimumprijs te betalen (deze dekt de kosten van productie). Als de wereldmarktprijs hoger ligt dan het minimum ontvangt de boerenorganisatie uiteraard de hogere prijs.
2. Vaste ontwikkelingspremie Bovenop de prijs komt bovendien altijd een vaste ontwikkelingspremie. De leden van de coöperatie besluiten samen hoe ze deze premie inzetten. Van nieuwe machines en milieuverbetering tot onderwijs en klinieken. Vast staat dat de premie altijd wordt ingezet voor lange termijn investeringen die de boerengemeenschap ten goede komen. Dat is duurzame ontwikkeling. Dat is het Max Havelaar Keurmerk voor Fairtrade.
Fairtrade in het inkoopbeleid Maatschappelijk verantwoord ondernemen staat vol
1994 eerlijke koffie met het Max Havelaar Keurmerk
in de schijnwerpers. Of het nu gaat om bedrijven,
voor Fairtrade en waren niet van plan om te stoppen
(lokale) overheden of instellingen, vele organisaties
met deze zinvolle bijdrage aan armoedebestrijding.
proberen duurzame ontwikkeling zo goed moge-
De voorzieningenrechter stelde de provincie Gronin-
lijk te integreren. Het inkopen van koffie met het
gen in het gelijk. Organisaties die net als de provin-
Max Havelaar Keurmerk is daar een uitstekend
cie Groningen via de koffievoorziening een bijdrage
voorbeeld van. Dan draagt elk kopje koffie dat
willen leveren aan armoedebestrijding, kunnen de
gedronken wordt bij aan duurzame ontwikkeling.
eisen voor eerlijke koffie dus gerust opnemen in het
Soms is de oplossing heel eenvoudig.
Programma van Eisen (PvE): l afname van kleine boeren
Maar is het juridisch wel toelaatbaar dat je de eisen
l garantie van kostendekkende minimumprijs
voor eerlijke handel in het inkoopbeleid verwerkt?
l toeslag op de wereldmarktprijs
Het antwoord is: ja. In 2007 werd het Max Havelaar
l voorfinanciering
Keurmerk ongewild onderwerp van een kort geding
l langdurige handelsrelaties
toen de provincie Groningen voor de rechter werd
12 13
gedaagd. De provincie zou discrimineren in haar
Elke koffieleverancier is dan verplicht om aan te
inkoopbeleid met de nadrukkelijke voorwaarde dat
tonen dat aan de eisen van eerlijke handel voldaan
de koffie is geproduceerd volgens de eisen van
wordt. Dat kan zeker via het Max Havelaar Keur-
eerlijke handel. De ambtenaren dronken al sinds
merk voor Fairtrade.
De uitspraak in het kort geding past uitstekend in het groeiende draagvlak voor eerlijke handel. Zo schrijft minister Koenders in een brief aan de Tweede Kamer over de millenniumdoelstellingen (MDG’s): ‘Het aankoop gedrag van consumenten heeft een direct effect op MDG’s. Wanneer geen eerlijke prijs wordt betaald die rekening houdt met de reële kosten van duurzame productie (people, planet, profit) wordt een niet duurzame samenleving bestendigd.’ En verderop in de brief: ‘De Nederlandse Overheid is zelf een grote consument en dient een voorbeeldfunctie te blijven vervullen op dit terrein.’
De heer Slager, gedeputeerde van de provincie Groningen en verantwoordelijk voor het inkoop beleid:
‘Voor minder dan Fairtrade doen wij het niet. Koffie inkopen die het Max Havelaar Keurmerk voor Fairtrade draagt, is onze manier om een bijdrage te leveren aan armoedebestrijding en duurzame ontwikkeling van kleine boeren in ontwikkelings landen.’
‘Je doet gewoon je best’ In alle restaurants van Burgers Zoo wordt ‘Mex EKO’ koffie geschonken, koffie met zowel het EKO als Max Havelaar Keurmerk. “Onze horecamanagers vonden dit de beste koffie. Qua smaak en kwaliteit. Dat was het belangrijkste. En dat het ook nog verantwoord is, dat is mooi meegenomen.” Alex van Hooff is redelijk nuchter over het maatschappelijk verantwoorde karakter van Burgers Zoo: “We schreeuwen
‘We vragen ons regelmatig af hoe we het beter kunnen doen’
het niet van de daken. We doen gewoon ons best”.
Alex van Hooff, Directeur Burgers Zoo
Burgers Zoo in Arnhem heeft het grootste overdekte
medewerkers regelmatig de vraag hoe het beter kan
tropische regenwoud ter wereld. Per jaar trekt het
voor mens, dier en milieu. “Dat vinden we eigenlijk
park meer dan 1,5 miljoen bezoekers die een
heel gewoon. Als je de bezoekers vertelt over de
ontspannen, aangename dag uit zijn. Directeur
schoonheid van de natuur dan moet je zelf ook je
Alex van Hooff: “Wij laten onze bezoekers ervaren
verantwoordelijkheid nemen. Daarom heeft al het
hoe mooi de natuur is. Niet door verhalen te vertel-
hout in de nieuwbouw van het park het FSC-
len, maar juist door ze het op een natuurlijke manier
keurmerk, is er overgeschakeld op groene stroom
te laten beleven”. Burgers Zoo stelt zichzelf en haar
en wordt er met grondwater gekoeld en verwarmd”.
14 15
Van Lanschot Bankiers kiest voor lekkere eerlijke koffie
Kies vandaag Kiezen voor koffie met het Max Havelaar Keurmerk voor Fairtrade op de werkvloer of
Sinds 2007 wordt op de vier centrale kantoor-
in uw horecabedrijf is kiezen voor de hoog-
locaties van Van Lanschot Bankiers koffie met
ste standaard van duurzaamheid. Want het
het Max Havelaar Keurmerk gedronken. Het was
Max Havelaar Keurmerk is het enige keurmerk
een logische keuze voor Van Lanschot Bankiers,
dat voldoet aan de 3 P´s: People, Planet, Profit.
dat duurzaam ondernemen hoog in het vaandel
Dit betekent concreet dat u direct bijdraagt aan
heeft.
betere sociale voorwaarden, een gezonder leefklimaat en een eerlijke prijs voor kleine boeren
‘Wij wilden kiezen voor een verantwoord product
in ontwikkelingslanden. Uw koffie is in elke
dat onder eerlijke voorwaarden is geproduceerd
gewenste kwaliteit en smaak leverbaar en kan
en ook nog eens beter is voor het milieu,’ aldus Anita den Hoed, Senior Purchasing Officer.
Merlijn de Gruijter en Anita den Hoed
Wat de bank heeft overtuigd was de smaaktest. Van
‘Op een relatief eenvoudige manier kunnen wij door
Lanschot Bankiers kon kiezen uit vele varianten koffie
het drinken van verantwoorde koffie en thee een
die allemaal het Keurmerk dragen. Zij koos unaniem
bijdrage leveren. En dat geeft een goed gevoel,’ zegt
voor koffie die zowel het EKO Keurmerk als het Max
Merlijn de Gruijter, binnen Van Lanschot betrokken bij
Havelaar Keurmerk draagt. De bank stapte overi-
de vormgeving van het MVO-beleid.
door circa 20 koffieproducenten worden geleverd. Kies vandaag. Kies Fairtrade.
®
gens ook over op het gebruik van thee met dezelfde keurmerken.
10 11
®
HET KEURMERK VOOR FAIRTRADE
Stichting Max Havelaar Lucasbolwerk 7 3512 EG Utrecht T: 030 2337070 www.maxhavelaar.nl
