Knelpunten vaarwegen Inventarisatie 2012

Knelpunten vaarwegen Inventarisatie 2012

Ddecember 2012

Stand  van  zaken  ‘natte’  infrastructuur     De binnenvaart vervult een belangrijke rol in het goederenvervoer. Van het totale transportvolume vindt 42% over water plaats. Nederland beschikt over een uitgebreid vaarwegennet dat alle economische kerngebieden met elkaar verbindt. De laatste jaren heeft de binnenvaart een enorme schaalvergroting doorgemaakt. Het aantal schepen is afgenomen, maar de schepen zelf zijn veel groter geworden. Om het goederenvervoer over water goed te kunnen blijven benutten, is het belangrijk de betrouwbaarheid en concurrentiekracht van de binnenvaart te garanderen en daar is goede infrastructuur voor nodig. Ondanks grote inspanningen van overheden, is het vaarwegennet in Nederland nog niet af, er zullen zich in de toekomst, als gevolg van de schaalvergroting en de te verwachte vervoersgroei, nieuwe knelpunten voordoen. Cijfers van het CBS tonen aan dat het bulkvervoer de komende jaren gestaag verder zal stijgen. De verwachting is dat de vraag naar vervoer van bulkgoederen via het water de op termijn, na de huidige afname van het vervoer door de crisis, meer dan zal verdubbelen. Wanneer de economie op grond van de huidige inzichten normaal doorgroeit is er in 2016 weer sprake van evenwicht in vraag en aanbod in de binnenvaart. Na 2020 wordt een nog grotere groei van het bulkvervoer via water verwacht. Dit zal leiden tot een beperkt aantal capaciteitsknelpunten en behoefte aan nieuwe infrastructuur, die in deze notitie worden toegelicht. Binnenvaartondernemers hebben de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in een duurzame hoogstaande vloot. De Nederlandse vloot is daardoor de grootste en modernste van Europa. Deze vloot vergt een modern en efficiënt vaarwegennetwerk. Het Centraal Overleg Vaarwegen (COV) pleit er voor, nu te investeren in de vaarwegen, zodat de infrastructuur in de toekomst voldoende toegerust is op de geavanceerde binnenvaartvloot. Investeren in vaarwegen heeft relatief lage kosten, een lange levensduur, is duurzaam, veilig, veroorzaakt weinig hinder en genereert een hoge opbrengst. Daarbij komt, dat er voldoende capaciteit aan scheepsruimte voor handen is om aan de toekomstige vervoersvraag te voldoen. Is het vaarwegennet in 2020 af, of zijn er daarna nog knelpunten voor de binnenvaart? Dat was de vraag die Koninklijke Schuttevaer aan een klankbordgroep van schippers, verladers en binnenvaartdeskundigen stelde. Ondanks grote inspanningen van overheden, blijkt het vaarwegennet in Nederland niet af en zijn er nog vele verbeteringen denkbaar. Op grond van de opmerkingen uit de klankbordgroep heeft het Centraal Overleg Vaarwegen (COV) een viertal top 10 lijsten samengesteld. Het COV is het samenwerkingsverband tussen EVO, de Vereniging van Waterbouwers en Koninklijke Schuttevaer die gezamenlijk de belangen op het gebied van de natte infrastructuur behartigen. In volgorde vindt u de volgende top 10 lijsten: • capaciteitsknelpunten • knelpunten containervaart • ligplaatsproblemen • diepgang- en onderhoudsproblemen. Met de uitvoering van dit pakket maatregelen is een extra investering gemoeid van ruim 750 miljoen euro.

Top 10 Capaciteitsknelpunten

Dokkum

8.

Do

k

Sluis Gaarkeuken, Oostersluis, Sluis Delfzijl

Reitdiep

r Ee me ku Ee

kan nborgh Starke Van

e Prins

Harlingen

et rgri s Ma

a al kan

Drachten

7.

Nw .H

Windsc hote

r Diep

Winschoten Veendam

ee

al ana

es Margriet ka Prins naa

l

ek ns ee nv re

Sneek

Houtribsluis, Sluis Lemmer

l aa an

Noord Willemskanaal

nx Van Hari ma Kanaal

Franeker

k ms

aal

Heerenveen

Lemmer

dh or No

Kan. Beukels Steenwijk

r vaart Lemste

Schagen an . K

va ker

art l pe

p die er

Meppel Hogeveens

r Vaa che

Coevorden

Sti elt jes k

Alkmaar

Hardenberg

Wa ter

Markermeer Kan

wa rte

No ord h.

ar t

t

an aa l

Me p

Ur

Emmen Va Verlengde Hogeveensche

Hoogeveen

Z

Lage Vaart

Purmerend art Va

art Va

Over

lsch ijsse

ge Ho

rt

ge La

aa rv rse

Zaandam

k an

ee Ka naal

l aa

Ho ge

Va art

Noordz

La

IJmuiden

Amste l

Ring

vaar t

e ar Alm aal na Zij kan

- Rijnkana al

Nijkerk

l

sche Delft

e

Am ste

Js eI

sel

hen

3.

Zutphen

rda m

G

- Ri jnka naa l

Ne de r-

Rijn

K an aa l Me rw ede

Waal

ed Mer w e

Boven Me rwede

Gorinchem

Geldermalsen Maas

Waa l

Maas

Stuwen Nederrijn, Lek en Maas

we

Volkeraksluis

Ni

eu

Ber gs

Ame r

Doetinchem

10.

l aa k an

2.

Merwede

Waal

aal M aa s - W

Beneden

Maas

Wa al

Linge

Oude

l se

Maas

Nieuwe

IJs

Lek

l aa nn Ka

na al

Sluis Eefde, Sluis Delden e Oud

Lek

IJssel che ers eld

ch es rd ne Pa

Nie uw eW ate rw eg l Ka

nds Holla

ssel che IJ

e Schi

Hart e

Kanaal Zutp

ijn h

Ou de R

rsc

-

aa

Hengelo

ed sch - En

Ge lde

Rijn

an

Vecht

Amsterdam

Beatrixsluis

k hie Sc

lo

l

Ri ng va art

sse e IJ rsch Gelde

4.

Deventer

Almelo

che Maas

Zevenbergen l

Mark

eld

Roosendaal

i na

Zu id

k an aal

Best

-W ille m

6.

sv aa rt

M Wilhelmina kanaal

uzen Terne Gent

Kan aal

Sluis Weurt, Sluis Grave

e we er ed

Brabantse en Limburgse Kanalen

rt

Maas

Maa

s

Juli

ana

Kan

aal

id Zu

-N

Kreekraksluis

9.

art erva

Nederweert m sse We

1.

ord No

rt svaa illem -W

K an

Sluis Terneuzen, Krammersluis

Zuid - Willemsvaart

5.

aa s

Helmond

Wes tersc helde

aa s

in ijnverb ding

Kan. door Zuidbeveland

e-R

Goes

Oosterhout W ilh elm

h Sc

ste Oo

he lde

M

Di nte

rsc

Vasteland 12e - 3011 BL Rotterdam Postbus 23415 - 3001 KK Rotterdam T +31 10 412 91 36 F +31 10 433 09 18

C E N T R A A L O V E R L E G VA A RW E G E N

top 10 capaciteitsknelpunten 1. Kreekraksluis (en/of Bathse spuisluis) 2. Volkeraksluis 3. sluis Eefde, sluis Delden

(+kanaalverruiming Twentekanalen)

4. Beatrixsluis 5. sluis Terneuzen, Krammersluis 6. sluis Weurt, sluis Grave 7. Houtribsluis, sluis Lemmer 8. sluis Gaarkeuken, Oostersluis, sluis Delfzijl 9. Brabantse & Limburgse kanalen 10. Stuwen Nederrijn, Lek en Maas 1. Kreekrak De maximale relatieve groei van maritieme overslag voor de periode tot 2030 bedraagt naar verwachting 80% voor de Rotterdamse haven en 91% voor de haven van Antwerpen. Dit betekent dat de sluizencomplexen in de corridor AntwerpenRotterdam een ‘bottleneck’ gaan vormen. Op dit traject is sprake van overschrijding van de, door Rijkswaterstaat vastgestelde, wachttijd van een half uur. In de toekomst zullen de wachttijden verder oplopen. Daarom achten wij het hoogst noodzakelijk dat capaciteitsuitbreiding van de Kreekraksluizen de hoogste prioriteit krijgt en dat eerder dan 2020 gestart wordt met de bouw. Om de verkeerstromen beter te kunnen stroomlijnen zou men ook kunnen overwegen de Bathse spuisluis geschikt maken voor beroepsvaart. Scheepvaartverkeer vanaf de linker oever van Antwerpen (Kallo) met bestemmingen ten noorden van de Volkerak zouden hier veel baat bij hebben. 2. Volkerak 5. Terneuzen, Krammer Op dinsdag 5 april 2011 werd bekend dat Nederland, België en Frankrijk tot een akkoord zijn gekomen over de aanleg en verbetering van de internationale binnenvaartverbinding tussen het Schelde-bekken en het Seine-bekken. Dit Seine-Nord Europe project heeft als doel 7 belangrijke zeehavens van Europa met elkaar te verbinden: Rotterdam, Antwerpen, Gent, Zeebrugge, Le Havre, Rouen en Duinkerke. Nu in Frankrijk de Seine-Nord verbinding er komt, moet ook Nederland actie ondernemen om de aansluiting aan Nederlandse zijde te verbeteren. Zowel bij de Volkeraksluizen als bij de sluizen van Terneuzen is voor 2020 capaciteitsuitbreiding noodzakelijk. Daarna zal ook bij de Krammersluizen een capaciteitsprobleem ontstaan. Om de kansen voor de Zeeuwse havens optimaal te exploiteren en om de haven van Gent goed te blijven ontsluiten is uitbreiding van deze sluizen noodzakelijk. 3. Eefde (+ kanaalverruiming) Sluis Eefde vormt op dit moment het grootste capaciteitsknelpunt in Nederland, omdat er slechts 1 sluiskolk beschikbaar is. Zonder uitbreiding zullen de wachttijden hier snel gaan oplopen. Daarnaast is verruiming van de vaarweg nodig om diepere schepen veilig toe te laten. Zonder deze verruiming kunnen de investeringen in een nieuwe sluis niet voldoende worden benut. Daarnaast is het van groot belang de voorsluis van de oude sluis te behouden, zodat ook bij lage waterstanden beide sluizen optimaal benut kunnen worden. 4. Beatrix Op grond van de verwachte groei van de haven van Amsterdam, is het met name bij de Beatrixsluizen van belang dat de sluiscapaciteit voor 2017 is uitgebreid, zodat de haven zonder capaciteitsbelemmeringen ontsloten blijft voor grote binnenvaartschepen. De haven van Amsterdam heeft geen raffinaderijen, waardoor de aanvoer van aardolieproducten via het water van groot belang is en blijft. 6. Weurt, Grave Op de kruising tussen de Waal- en Maascorridor vormt de sluis bij Weurt een bedrijfszekerheidsprobleem. Met enige regelmaat is sprake van stremming van sluis Weurt. Sluis Grave is het alternatief, waardoor de wachttijd daar dan snel oploopt tot enkele uren. Grote schepen vanuit Rotterdam met bestemmingen op de Maas kiezen er vaak uit milieuoverwegingen voor de Maas-route (oost-westtak en noord-zuidtak) te bevaren, omdat de Maas minder hard stroomt wordt dan veel brandstof bespaard. Sluis Grave vormt in beide gevallen de bottleneck vanwege ernstige capaciteitsproblemen. 7. Houtrib, Lemmer 8. Gaarkeuken, Oostersluis, Delfzijl Het goederenvervoer op het traject Amsterdam – Delfzijl zal de komende jaren sterk groeien als gevolg van verdere ontwikkeling van de Eemshaven. Op het traject Amsterdam – Lemmer ontstaan met name bij Lelystad (Houtrib) en Lemmer capaciteitsproblemen. De Pr. Margrietsluis te Lemmer, de Oostersluis bij Groningen en sluis Gaarkeuken vormen knelpunten na weekenden en slechtweer perioden, op termijn is ook de capaciteit ontoereikend. Gezien het achterstallig onderhoud, het bouwjaar en de achterlandontsluiting zou ook de zeesluis te Farmsum moeten worden vernieuwd. Sluis Farmsum beschikt slechts over één klasse Va kolk en is daardoor extra kwetsbaar. 9. Brabantse & Limburgse kanalen Jaarlijks wordt 3,8 miljoen ton lading vervoerd naar de Brabantse en Limburgse kanalen, overwegend door kleine schepen. Om deze kanalen in de toekomst goed te kunnen blijven benutten en te voorkomen dat een omgekeerde modalshift richting wegvervoer plaatsvindt, is het van groot belang vitale onderdelen van deze kanalen goed te blijven onderhouden en bij vervanging aan te passen aan actuele scheepsdimensies. Nu al is sprake van achterstallig onderhoud en diepgangsproblemen. Peilopzet zou het diepgangsknelpunt deels kunnen verhelpen. 10. Stuwen en sluizen Nederrijn, Lek en Maas De stuwen van Hagestein, Amerongen en Driel op de Lek en Nederrijn zijn aan technisch onderhoud toe. Gezien de verwachte groei van de havens van Amsterdam en Rotterdam is het van belang ook de sluizen ‘up to date’ te houden. De stuwen op de Maas dienen voor het einde van hun levensduur geheel te zijn vernieuwd om de waterhuishouding en de scheepvaartfunctie te kunnen blijven verzekeren.

Het Centraal Overleg Vaarwegen bestaat uit: EVO, Vereniging van Waterbouwers en Koninklijke Schuttevaer http://www.koninklijkeschuttevaer.nl

Maart 2012

Top 10 Knelpunten containervaart

Reitdiep

Do

k

Dokkum r Ee me ku

Ee

kan nborgh Starke Van

e Prins

Harlingen

et rgri s Ma

a al kan

Drachten

2.

Nw .H

Windsc hote

r Diep

Winschoten Veendam

ee

al ana

es Margriet ka Prins naa

l

ek ns ee nv re

Sneek

Route Lemmer - Delfzijl

l aa an

Noord Willemskanaal

nx Van Hari ma Kanaal

Franeker

k ms

aal

Heerenveen

Lemmer

dh or No

1.

Kan. Beukels Steenwijk

r vaart Lemste

Schagen an . K

Ur

va ker

art l pe

p die er

Meppel Hogeveens

r Vaa che

Coevorden

Sti elt jes k

Alkmaar

Hardenberg

Wa ter

Markermeer Kan

wa rte

No ord h.

ar t

t

an aa l

Me p

Amsterdam Rijnkanaal, Schelde Rijnverbinding

Emmen Va Verlengde Hogeveensche

Hoogeveen

Z

Lage Vaart

Purmerend art Va

art Va

Over

lsch ijsse

ge Ho

rt

ge La

aa rv rse

Zaandam

k an

ee Ka naal

l aa

Ho ge

Va art

Noordz

La

IJmuiden

vaar t

e ar Alm aal na Zij kan

Amste l

Ring

- Rijnkana al

Ri ng va art

Nijkerk

l

Ou de R

e

rsc

Ne de r-

Rijn

Me rw ede

K an aa l ed Mer w e

Gorinchem

Geldermalsen Maas

Wa al

Boven Me rwede

l se

Merwede

Waal

Waa l

eu

Ber gs

Ame r

3.

Geldersche IJssel: Zutphen, Twente kanalen

Doetinchem

Duitse kanalen, Boven Rijn en Moezel

we

Maas Ni

hen

8.

l aa k an

Provinciale vaarwegen in Brabant en ZuidHolland

che Maas

Zevenbergen Di nte

l

Mark

Oosterhout W ilh elm

h Sc

eld

ste Oo

e-R in ijnverb ding

Kan. door Zuidbeveland

G

- Ri jnka naa l

IJssel che ers eld

aal M aa s - W

Beneden

Maas

Goes

rda m

Waal

Linge

Oude

he lde

Zutphen

IJs

Maas

Hengelo

ed sch - En

l aa nn Ka

Lek

6.

sel

e Oud

Lek

na al

Nieuwe

rsc

Am ste

ch es rd ne Pa

l Ka

nds Holla

ssel che IJ

e Schi

Nie uw eW ate rw eg

Js eI

Ge lde

sche Delft

Hart e

Kanaal Zutp

ijn h

aa

Vecht

Amsterdam

-

an

lo

Rijn

k hie Sc

Deventer

l

Hartelkanaal en Breeddiep

sse e IJ rsch Gelde

5.

Almelo

i na

Zu id

-W ille m

k an aal

Best

Roosendaal

4.

sv aa rt

M Wilhelmina kanaal

Helmond

Maas, Ravenstein, Moerdijkbruggen, Zuidelijk deel Maas

uzen Terne

Zuid - Willemsvaart

Wes tersc helde

aa s

art erva

M

e we er ed rt

ana

Kan

aal

Albertkanaal, Izegem en Ingelmunster

Juli

9.

-N

7. België:

aa s

m sse We

id Zu

Nederweert K an

Kan aal

Gent

-

ord No

rt svaa illem -W

* Gerelateerd aan het probleem van de Rijnvaarthoogte

Maas

Maa

s

Aangeven juiste hoogte door peilschalen

10. Vasteland 12e - 3011 BL Rotterdam Postbus 23415 - 3001 KK Rotterdam T +31 10 412 91 36 F +31 10 433 09 18

Achterhaalde hoogte normering ‘Richtlijn vaarwegen’ C E N T R A A L O V E R L E G VA A RW E G E N

top 10 knelpunten containervaart 1. Amsterdam Rijnkanaal, Schelde Rijnverbinding * 2. Route Lemmer - Delfzijl * 3. Geldersche IJssel: Zutphen, Twentekanalen * 4. Maas*, Ravenstein, Moerdijkbruggen*, Venlo, zuidelijk deel Maas 5. Hartelkanaal en Breeddiep 6. Provinciale vaarwegen in Brabant en Zuid-Holland 7. België: Albertkanaal*, Izegem en Ingelmunster 8. Duitse kanalen, Boven Rijn en Moezel 9. Aangeven juiste hoogte door peilschalen 10. Achterhaalde hoogtenormering 'Richtlijn vaarwegen' * Gerelateerd aan het probleem van de Rijnvaarthoogte. De containerbinnenvaart heeft zich in de afgelopen jaren sterk en succesvol ontwikkeld als een modaliteit die onmisbaar is voor het containervervoer van en naar het achterland. Als uitgangspunt voor brughoogte in Nederland wordt de Rijnvaarthoogte aangehouden. De Rijnvaarthoogte bedraagt 9,10 meter boven het hoogste waterniveau van de rivier de Rijn. De Rijnvaarthoogte is gebaseerd op het hoogste waterstandniveau op een fluctuerende rivier. Het grootste deel van het jaar is op rivieren meer hoogte beschikbaar. Als men de Rijnvaarthoogte toepast op een kanaal is dit structureel te laag. Om de ontwikkeling van diverse vaartrajecten en havens, waaronder die van Amsterdam en Antwerpen, niet af te remmen zal de Rijnvaarthoogte op kanalen bijgesteld moeten worden. Het COV pleit voor onderzoek naar de optimale hoogte voor kanalen. Daarnaast adviseert het COV bruggen en sluizen op aanlooproutes van en naar inlandterminals 7 x 24 uur te bedienen. Dit draagt bij aan het succes van terminals en heeft een positieve invloed op de ontwikkeling van periferische gebieden. 1. Amsterdam Rijnkanaal, Schelde Rijnverbinding Een aantal vaste bruggen op het Amsterdam Rijnkanaal is niet op Rijnvaarthoogte en daarmee niet geschikt voor vierlaags containervaart. Op de Schelde Rijnverbinding zijn vier vaste bruggen ten zuiden van de Kreekraksluizen ogenschijnlijk op Rijnvaarthoogte, maar door peilverhoging in de haven van Antwerpen wordt de hoogte van 9,10 meter niet gehaald en is vierlaags containervaart in veel gevallen ook niet mogelijk. Ook speelt de problematiek van de hoogte van de Rijnvaartnorm, zowel op het Amsterdam Rijnkanaal als de Schelde Rijnverbinding. Om de haven van Antwerpen en Amsterdam goed te ontsluiten dient vijflaags containervaart mogelijk te zijn. 2. Route Lemmer - Delfzijl De brughoogten op het Pr. Margrietkanaal, Van Starkenborghkanaal en Eemskanaal zijn gerelateerd aan het probleem van de Rijnvaarthoogte. Diverse bruggen op de hoofdvaarweg Lemmer – Delfzijl vormen een knelpunt, zoals de Spoorbrug te Zuidhorn, de Noordzeebrug en de Busbaanbrug te Groningen. De Busbaanbrug kan open, maar de intentie is dit slechts incidenteel te laten gebeuren en daarom vormt het een knelpunt. De spoorbrug Zuidhorn vormt een smalle, lage doorgang voor de scheepvaart op het Van Starkenborghkanaal. Twee elkaar tegemoet komende schepen kunnen elkaar bij de brug niet passeren en de hoogte voldoet niet aan de Rijnvaartnorm. Het Winschoterdiep kent een diepgangbeperking. De maximaal toegestane diepgang is momenteel 2.80 meter, 3.10 meter is echter haalbaar zonder aanpassingen aan de vaarweg. Ook het A.G. Wildervanckkanaal tot aan Rail Service Center Groningen kent onvoldoende vaardiepte. 3. Geldersche IJssel: Zutphen, Twentekanalen De Twentekanalen voldoen niet overal aan het beoogde klasse Va­profiel. Een groot aantal vaste bruggen over het Twentekanaal is niet hoog genoeg om drielaags containervaart mogelijk te maken. Bij vervanging dienen nieuwe bruggen geschikt te zijn voor vierlaags containervaart. Mede in het belang van Container Terminal Hengelo is verruiming van het kanaal noodzakelijk. Op de Geldersche IJssel vormt de Oude IJsselbrug bij Zutphen een knelpunt. 4. Maas, Ravenstein, Moerdijkbruggen, Venlo, zuidelijk deel Maas Diverse bruggen op de Maas zijn niet hoog genoeg om optimaal containertransport over het water te verwezenlijken. De vaste bruggen op het traject Born – Ternaaien zijn te laag voor klasse Va schepen die 4 lagen containers vervoeren. 5. Hartelkanaal en Breeddiep De toegankelijkheid van de Rotterdamse haven voor de containerbinnenvaart is niet optimaal. De bruggen over het Hartelkanaal beperken in vaste toestand de mogelijkheden tot containervaart met 4 lagen richting de Maasvlakteterminals; nader onderzoek naar de brughoogten is wenselijk. Het alternatief voor het Hartelkanaal, het Breeddiep, is niet breed genoeg en kent een gecompliceerd stromingspatroon. Gepleit wordt voor verruiming van krappe delen van het Hartelkanaal en de verbreding van het Breeddiep of een tweede opening in de strekdam ten westen van de huidige opening. 6. Provinciale vaarwegen in Brabant en Zuid-Holland Op de provinciale vaarwegen van Zuid-Holland en Brabant vindt steeds meer containertransport over water plaats. Verruiming van de Zuid-Willemsvaart zorgt voor de nodige impulsen en is daarom van groot belang. Sluis Waalwijk belemmert door de beperkte grootte de ambities van ROC Waalwijk. Het is daarom wenselijk deze sluis minimaal naar klasse IV te upgraden. In Zuid-Holland dient de vaarweg naar Alphen aan de Rijn opgewaardeerd te worden om containerschepen optimaal te kunnen ontvangen. 9. Aangeven juiste hoogte door peilschalen Nog altijd blijkt dat peilschalen ontbreken bij bruggen of niet de juiste doorvaarthoogte aangeven. Dit kan leiden tot gevaarlijke situaties. In Duitsland ontbreken vrijwel overal peilschalen op bruggen. 10. Achterhaalde hoogtenormering 'Richtlijn vaarwegen' Omdat steeds vaker gevaren wordt met 5 of 6 containerlagen en er meer high cube containers vervoerd worden, achten wij de Rijnvaartnorm van 9.10 meter achterhaald.

Het Centraal Overleg Vaarwegen bestaat uit: EVO, Vereniging van Waterbouwers en Koninklijke Schuttevaer http://www.koninklijkeschuttevaer.nl

December 2012

Top 10 Ligplaatsproblemen

Reitdiep

Do

k

Dokkum r Ee me ku

Ee

kan nborgh Starke Van

8. IJsselmeerroute:

e Prins

Harlingen

Houtrib, Pr. Magrietkanaal, Fonejacht, Groningen*

et rgri s Ma

a al kan

Drachten Nw .H

Windsc hote

r Diep

Winschoten Veendam

ee

al ana

es Margriet ka Prins naa

l

ek ns ee nv re

Sneek

l aa an

Noord Willemskanaal

nx Van Hari ma Kanaal

Franeker

k ms

aal

Heerenveen

Lemmer

dh or No

Kan. Beukels Steenwijk

r vaart Lemste

Schagen an . K

va ker

art l pe

p die er

Meppel Hogeveens

r Vaa che

Coevorden

Sti elt jes k

Alkmaar

Hardenberg

Wa ter

Markermeer Kan

wa rte

No ord h.

ar t

t

an aa l

Me p

Ur

Emmen Va Verlengde Hogeveensche

Hoogeveen

Z

Lage Vaart

Purmerend art Va

art Va

Over

lsch ijsse

ge Ho

rt

ge La

aa rv rse

Zaandam

k an

ee Ka naal

l aa

Ho ge

Va art

Noordz

La

IJmuiden

Amste l

Ring

vaar t

e ar Alm aal na Zij kan

- Rijnkana al

l

Ou de R

sche Delft

e

IJssel

Am ste

rda m

Lek

Ne de r-

Rijn

K an aa l Me rw ede

Waal

ed Mer w e

Boven Me rwede

Gorinchem

Geldermalsen Maas

Waa l

we

3. Westerschelde:

eu

Ber gs

Ame r

che Maas

Zevenbergen Mark

in ijnverb ding

Kan. door Zuidbeveland

e-R

Goes

Oosterhout W ilh elm

eld

he lde

i na

Zu id

k an aal

Best

Roosendaal

-W ille m

sv aa rt

M Wilhelmina kanaal

7. Maas:

-N e we er ed

Tussen Sambeek en Lith, Heusden

s

Juli

ana

Kan

aal

rt

Maa

id Zu

art erva

Nederweert m sse We

Beneden-, Boven-, Nieuwe-, Drechsteden, Merwedekanaal

ord No

rt svaa illem -W

Maas

uzen Terne -

6. Merwede:

K an

Volkerak

1. Waal:

Zuid - Willemsvaart

9. Schelde-Rijn:

aa s

Lobith, Nijmegen, Weurt (buiten)

Helmond

Wes tersc helde

aa s

l

M

Di nte

h Sc

ste Oo

Terneuzen, Vlissingen, Hansweert*

Gent

Doetinchem

10. Duitse Rijn:

l aa k an

Maas Ni

Twentekanalen: Lochem, Eefde

Waal

aal M aa s - W

Merwede

Wa al

Linge

Beneden

Maas

4. Geldersche IJssel:

ssel he I J rsc lde Ge

- Ri jnka naa l

l se

Lek Maas

Oude

Kan aal

hen

Zutphen

Hengelo

l aa nn Ka

na al

Nieuwe

rsc

sel

IJs

l Ka

Js eI

e Oud

Nie uw eW ate rw eg

ch es rd ne Pa

Hart e

Europoort, Botlek*

ndsche Holla

e Schi

2. Rotterdam:

Kanaal Zutp

ijn h

aa

rsc

-

an

ed sch - En

Ge lde

Rijn

k hie Sc

Vecht

Amsterdam

Vreeswijk, Lek, Haaften

lo

l

Ri ng va art

sse e IJ rsch Gelde

5. A’dam-Rijnkanaal:

Deventer

Nijkerk

Almelo

* Ook ligplaatsproblemen voor kegelschepen

Top 10 ligplaatsproblemen 1. Waal - Lobith, Nijmegen, Weurt (buiten) 2. Rotterdam, Europoort, Botlek * 3. Westerschelde - Terneuzen, Vlissingen, Hansweert * 4. Geldersche IJssel & Twentekanalen - Lochem, Eefde 5. Amsterdam - Rijnkanaal & Vreeswijk - Lek & Haaften 6. Beneden-, Boven-, Nieuwe Merwede, Drechtsteden, Merwedekanaal 7. Maas – (Sambeek), Heusden 8. IJsselmeerroute Houtrib & Prinses Margrietkanaal - Fonejacht, Groningen* 9. Schelde - Rijn verbinding & Volkerak 10. Duitse Rijn * Ook ligplaatsproblemen voor kegelschepen. Voetnoot: Deze lijst is samengesteld op grond van bevindingen een klankbordgroep van schippers en gebruikers plus de inzichten van Koninklijke Schuttevaer. Projecten die reeds ten uitvoer zijn, zijn niet opgenomen in deze lijsten. 1. Waal De onderlinge afstand tussen de havens Lobith en IJzendoorn is te groot om aan de 30 km norm voor ligplaatsen te voldoen. Daarom is er een groot ligplaatsentekort tussen Duitse grens en IJzendoorn. De realisatie van een extra overnachtingshaven is dringend aan te bevelen. Koninklijke Schuttevaer denkt aan een overnachtingshaven nabij Nijmegen / Weurt. Ook voor kegelschepen is het gat tussen ligplaatsen bij Lobith en IJzendoorn te groot. De huidige beschikbare havens zijn tevens niet voldoende toegerust op moderne schepen van 135 m lengte. 2. Rotterdam, Europoort, Botlek In de Rotterdamse haven wordt het accent voor ligplaatsen steeds meer naar het Westelijk havengebied verschoven. Ligplaatsen in de stad worden daardoor schaarser. Verloren ligplaatsen in de Rijnhaven en Waalhaven zijn hier voorbeelden van. Ook het westelijk havengebied kent een tekort aan ligplaatsen in de Europoort en Botlek, met name voor kegelschepen. Laden en lossen telt mee als vaartijd, indien de maximale vaartijd tijden laad- of losactiviteiten verstreken is, moet eerst gerust worden alvorens aan de reis begonnen kan worden, hier zijn ligplaatsen voor nodig. 3. Westerschelde - Terneuzen, Vlissingen, Hansweert Het aantal ligplaatsen voor de binnenvaart in Zeeland moet snel worden uitgebreid. Er is grote behoefte aan extra ligplaatsen, vooral in de directe omgeving van de sluizen. De ligplaatsproblematiek in Vlissingen en Terneuzen komt mede door de grote hoeveelheid duwbakken, die gebruikt worden voor opslag door bedrijven ter plaatse met te weinig opslagcapaciteit. Ook is sprake van een tekort aan kegelplaatsen. 4. Geldersche IJssel & Twentekanalen De Geldersche IJssel kent nauwelijks overnachtingmogelijkheden. Schippers proberen hier zo veel mogelijk rekening mee te houden door het traject zonder onderbreking te varen, hierdoor ontstaat vertraging en economisch verlies. Op de Twentekanalen is behoefte aan ligplaatsen bij Lochem en Eefde. 5. Amsterdam -Rijnkanaal & Vreeswijk - Lek & Haaften Op het Amsterdam Rijnkanaal zijn ligplaatsproblemen op het totale gebied en is behoefte aan rustige en veilige ligplaatsen. Op de Lek ontstaan problemen voor diepstekende schepen die wachten op voldoende waterdiepte. 6. Beneden-, Boven-, Nieuwe Merwede, Drechtsteden, Merwedekanaal Er zijn ligplaatsproblemen op het hele traject van de Merwedes en in de Drechtsteden en Werkendam. 7. Maas – (Sambeek), Heusden Op de Maas bevinden zich bij de meeste sluizen voldoende ligplaatsen. Toch zijn er wel pijnpunten te benoemen. Bij de ligplaats voor kegelschepen bij st. Andries (kanaal van st. Andries) bevindt zich geen afloopsteiger, terwijl dit volgens het ADN verplicht is. Heusden is een tussenstation waar geen overnachtingsmogelijkheden zijn. Hier zou de scheepvaart gebaat zijn met extra ligplaatsen. 8. IJsselmeerroute Houtrib & Prinses Margrietkanaal - Fonejacht, Groningen* Het vervoer over de IJsselmeerroute en de vaarweg Lemmer – Delfzijl zal de komende jaren sterk groeien. Zowel het vervoerde gewicht als de scheepsgrootte nemen toe. Om aan deze en toekomstige groei tegemoet te komen en een veilige en vlotte vaart te garanderen, zijn ligplaatsen op het traject noodzakelijk. Er treedt vooral een tekort op na weekenden en slecht weer perioden. 9. Schelde-Rijn verbinding & Volkerak Transporten van, naar en tussen ARA havens, zijn 's werelds meest geboekte scheepvaartroutes voor dry bulk. De intensieve vaarroute kent helaas een ligplaatstekort bij de Volkeraksluis. 10. Duitse Rijn Groot ligplaatsproblemen op de gehele Duitse Rijn.

Top 10 Onderhoudsproblemen 10.

Duitsland -‐ Herbrum slibproblemen

Reitdiep

Do

k

Dokkum r Ee me ku

Ee

kan nborgh Starke Van

e Prins

Harlingen

et rgri s Ma

a al kan

Drachten Nw .H

l es Margriet ka Prins naa

al ana

dh or No

an . K

Ur

va ker

Emmen Va Verlengde Hogeveensche

art

p die er

Meppel Hogeveens

r Vaa che

t

Coevorden

Sti elt jes k

an aa l

l pe

Alkmaar

Hardenberg

Wa ter

Markermeer Kan

wa rte

No ord h.

ar t

Hoogeveen Me p

Diverse gemeentelijke havens: Rotterdam Botlek, Tiel, Oss

Winschoten Veendam

Route Lemmer -‐ Delfzijl & Boontjes

Kan. Beukels Steenwijk

r vaart Lemste

Schagen

r Diep

7.

Heerenveen

Lemmer

9.

Windsc hote

ee

ek ns ee nv re

Sneek

l aa an

Noord Willemskanaal

nx Van Hari ma Kanaal

Franeker

k ms

aal

Z

Lage Vaart

Purmerend art Va

t ar Va

Over

lsch ijsse

ge Ho

rt

ge La

aa rv rse

Zaandam

k an

ee Ka naal

l aa

Ho ge

Va art

Noordz

La

IJmuiden

Amste l

Ring

vaar t

e ar Alm aal na Zij kan

- Rijnkana al

l

e

G

- Ri jnka naa l

Ne de r-

Rijn

K an aa l Me rw ede

Waal

Geldermalsen Maas

Wa al

l se

Gorinchem

IJs

Boven Me rwede

IJssel che ers eld

Waa l

we eu

Ber gs

Ame r

che Maas

Zevenbergen l

Mark

W ilh elm

h Sc

eld e-R

i na

Zu id

in ijnverb ding

k an aal

Roosendaal

Best

-W ille m

sv aa rt

M Wilhelmina kanaal

Helmond

uzen Terne Gent

ord No

Doetinchem

2. aa s

Waal, Effecten bodem-‐ daling, Haaften, Duitse Rijn

3.

art erva

Nederweert m sse We

id Zu

rt svaa illem -W

K an

Kan aal

6.

-N

Brabantse en Limburgse kanalen

Geldersche IJssel en IJsselkop

Zuid - Willemsvaart

Wes tersc helde

e we er ed

Maas, Juliana-‐kanaal, Bergsche Maas

Kan

aal

rt

aa s

ste Oo

Kan. door Zuidbeveland

Oosterhout

M

Di nte

5.

Vrij eroderende oevers, Maas, Waal, Geldersche IJssel

l aa k an

Maas Ni

hen

1.

aal M aa s - W

Merwede ed Mer w e

Goes

Zutphen

rsc

rda m

Waal

Linge

Beneden

Maas

Hengelo

ed sch - En

l aa nn Ka

Lek Maas

Oude

he lde

sel

e Oud

Lek

na al

Nieuwe

rsc

Js eI

Ge lde

Am ste

ch es rd ne Pa

Nie uw eW ate rw eg l Ka

nds Holla

ssel che IJ

e Schi

Hart e

Kanaal Zutp

ijn h

Ou de R

sche Delft

Lek en Nederrijn

-

aa

Vecht

Amsterdam

Rijn

an

lo

l

Ri ng va art

sse e IJ rsch Gelde

4.

k hie Sc

Deventer

Nijkerk

Almelo

Juli

ana

8.

Maas

Maa

s

Onderhoudsachterstand aan oevers & kunstwerken provin-‐ ciale vaarwegen: Winschoterdiep, Ringv. Haarlemmermeer, N-‐H Kanaal, Waalwijk, Gouwe, Zaandam

Vasteland 12e -‐ 3011 BL Rotterdam Postbus 23415 -‐ 3001 KK Rotterdam T +31 10 412 91 36 F +31 10 433 09 18

C E N T R A A L O V E R L E G VA A RW E G E N

top 10 diepgangs- en onderhoudsproblemen 1. Vrij eroderende oevers, Maas, Waal, Geldersche IJssel 2. Waal (wordt steeds ondieper), Effecten bodemdaling, Haaften, Duitse Rijn 3. Maas (voorhavens en vaargeul na hoog water), Julianakanaal, Bergse Maas 4. Lek en Nederrijn (wordt steeds ondieper ook a.g.v. Kierbesluit Haringvlietdam) 5. Geldersche IJssel en IJsselkop 6. Brabantse en Limburgse kanalen 7. Route Lemmer - Delfzijl & Boontjes 8. Onderhoudsachterstand aan oevers & kunstwerken Haarlemmermeer, N-H Kanaal, Waalwijk, Gouwe, Zaandam

provinciale

vaarwegen:

Winschoterdiep,

Ringvaart

9. Diverse gemeentelijke havens: Rotterdam Botlek, Tiel, Oss, Arnhem 10. Duitsland – Herbrum slibproblematiek 1. Vrij eroderende oevers, Maas, Waal, Geldersche IJssel In de jaren vijftig van de vorige eeuw zijn de rivieren de Maas en de Geldersche IJssel van harde oeverbescherming voorzien. Het werd voor vaarwegbeheerders ondoenlijk regelmatige verondiepingen, als gevolg van de wisselende waterstanden en invloeden van scheepvaart, te voorkomen. Recentelijk heeft men besloten deze harde oeverbescherming grotendeels te verwijderen om natuurvriendelijke oevers aan te leggen. Voor de IJssel zijn de plannen inmiddels gedeeltelijk teruggedraaid, maar op de Maas is het ontstenen in volle gang. Door het afkalven van de oevers ontstaat op de Maas door aanzanding een discontinuïteit van de rivierbodem die de veiligheid ernstig aantast. Koninklijke Schuttevaer roept op om alleen natuurvriendelijke oevers aan te leggen waarbij de stenen onder water blijven zitten. 2. Waal (wordt steeds ondieper), Haaften, Duitse Rijn De Waal zakt steeds dieper als gevolg van bodemerosie, millimeter voor millimeter slijpt het water het zand van de rivierbodem weg. Het gevolg van deze bodemdaling is, dat funderingen van bruggen en kribben ondermijnd worden en dat er in de rivier drempels ontstaan op de 'harde' lagen. Nu al ontstaan op ‘harde’ lagen bij Kekerdom, Nijmegen en st. Andries problemen bij laag water. De vaarroute tot Duisburg kent een minimale streefdiepte van 2,80 meter bij OLR. Over het algemeen is er tot Duisburg voldoende water om met maximaal beladen schepen te varen. Bij perioden van droogte wordt de situatie echter anders, dan blijkt dat de minst gepeilde diepgang zich bij Nijmegen bevindt. De bodemdaling moet daarom gestopt worden. Zowel voor de Maas als Waal geldt dat tijdig baggeren na hoogwater erg belangrijk is, niet alleen in de rivier zelf maar ook in de voorhavens. 4. Lek en Nederrijn De Lek en Nederrijn worden steeds ondieper ook als gevolg van het Kierbesluit Haringvlietdam. Op de Lek en Nederrijn ontstaan problemen voor diepstekende schepen die vanuit Rotterdam richting Amsterdam wachten op voldoende waterdiepte. Meer dan eens lopen deze schepen vast op de Lek bij Klaphek, men spreekt hier al van een tijpoort. Ligplaatsen om voldoende water af te wachten zijn er niet. 5. Geldersche IJssel en IJsselkop De IJssel is, qua diepgang en breedte, moeilijk bevaarbaar voor klasse Va schepen en voor schippers die ter plaatse niet goed bekend zijn. Dit bemoeilijkt ook de toegang tot het Twentekanaal, dat geschikt gemaakt wordt voor schepen van deze afmeting. De rivier voldoet over grote afstanden niet aan de normaalbreedte die op grond van de richtlijn vaarwegen vereist is. Daarnaast kan de verzanding op de IJssel wel oplopen tot 10 cm per jaar. (bron NMCA) 6. Brabantse en Limburgse kanalen De Brabantse en Limburgse kanalen hebben doorgaans een vaardiepte van 1,90 m. Het is niet goed mogelijk met scheepvaart van deze diepgang concurrerend te zijn met wegvervoer. De diepgang op deze kanalen moet minstens op 2,50 m. gebracht worden. De steigers en de remmingwerken van sluis Waalwijk behoeven onderhoud. 7. Route Lemmer - Delfzijl & Boontjes Bij de invaart van de Prinses Margrietsluizen ondervinden schepen diepgangsproblemen en bij de drempels van de sluizen op het traject. Daarnaast zijn de steigers en het remmingwerk van de sluizen Farmsum en Lemmer aan onderhoud toe. 8. Onderhoudsachterstand provinciale vaarwegen Het Winschoterdiep, de Ringvaart Haarlemmermeer, N-H Kanaal, Waalwijk, Gouwe, Zaandam kennen grote achterstanden in onderhoud aan oevers en kunstwerken. De volgende provinciale vaarwegen kennen onvoldoende diepgang om continuïteit en verdere ontwikkeling van de binnenvaart te stimuleren: Merwedekanaal, Markkanaal, Rijn Schiekanaal, Winschoterdiep, Ringvaart, Gouwe en Donge. 9. Diverse gemeentelijke havens De volgende havens zijn niet diep genoeg om maatgevende schepen te bergen: Rotterdam Botlek, Tiel en Oss. Daarnaast is er ernstig achterstallig onderhoud in de havens van Tiel, Oss en Arnhem, waarbij in sommige havens de situatie ronduit onveilig te noemen is. 10. Duitsland – Herbrum slibproblematiek De slibproblematiek op de Eems belemmert het scheepvaartverkeer op de belangrijke internationale corridor richting Noord-Duitsland. Door constante aanzanding op de Eems wordt sluis Herbrum slecht toegankelijk. De vraag is om op korte termijn een permanent baggerprogramma op te starten voor de Eems en de problemen bij sluis Herbrum fors terug te brengen. Voor de middellange termijn dient een permanente oplossing te worden gekozen door middel van de aanleg van een nieuwe sluis in Papenburg zodat de Eems beter bevaarbaar wordt.

Het Centraal Overleg Vaarwegen bestaat uit: EVO, Vereniging van Waterbouwers en Koninklijke Schuttevaer http://www.koninklijkeschuttevaer.nl