Klimaatinstallatie gemeentehuis Moerdijk: achtergronden en verbeteringen
29 september 2011 1
Linda Deutz & Jaap de Knegt
Onderwerpen van deze presentatie • • • •
Aanleiding van het onderzoek Het gebouw: kenmerken en installaties Functionele inspectie & bevindingen Plan van Aanpak: Quick Wins - maatregelen en resultaten • Plan van Aanpak: Verbeterslag • Vragen
2
Klimaatinstallatie gemeentehuis Moerdijk
29 september 2011
Aanleiding van het onderzoek • Klachten over binnenmilieu: • Droge, bedompte lucht • Temperatuurverschillen binnen ruimte / gebouw • Gebruikers met oog- en hoofdpijnklachten • Te koud of te warm • Vergunning warmte- en koudeopslag komt in gevaar
3
Klimaatinstallatie gemeentehuis Moerdijk
29 september 2011
Kenmerken van het gebouw Bouwkundig & gebruik • Bouwjaar 1999 • 6 bouwlagen (incl. kelder), BVO ca. 11.800 m2 • Ramen: zonwerend glas, lichtwering, te openen • Begane grond: o.a. publieksruimten, restaurant • Verdiepingen: vergaderruimten, kantoorvertrekken en kantoortuinen • ca. 250 gebruikers (excl. bezoekers)
4
Klimaatinstallatie gemeentehuis Moerdijk
29 september 2011
Installaties in het gebouw - ventilatie Twee luchtbehandelingssystemen • Eén in kelder voor kantoren, zalen en restaurant • Eén op 2e verdieping voor kantoren en atrium • Voor: verwarmen, koelen en bevochtigen ventilatielucht • Repro: apart
5
Klimaatinstallatie gemeentehuis Moerdijk
29 september 2011
Installaties in het gebouw - ventilatie Ventilatieprincipe • Vaste inblaastemperatuur • ‘Verdringend’ • Voldoende voor leeflucht
6
Klimaatinstallatie gemeentehuis Moerdijk
29 september 2011
Installaties in het gebouw - verwarming Verwarmingsprincipe • Atrium: vloerverwarming • Zalen, restaurant: luchtverwarming • Kantoren 2e verdieping: ventilatieconvectoren (fancoilunits) • Kantoren, vergaderruimten: verwarmingsplafonds Meeste kantoorruimten en –tuinen: bediening d.m.v. thermostaatkraan per stramien (1,80 meter) Enkele kantoorvertrekken (o.a. B&W): 1 opnemer voor verwarmen òf koelen 7
Klimaatinstallatie gemeentehuis Moerdijk
29 september 2011
Installaties in het gebouw - koeling Koelprincipe • Verdeling systemen vergelijkbaar met verwarming (atrium geen vloerkoeling) Meeste kantoorruimten en –tuinen: • Zeer grote zone, instelbaar met opnemer (geregeld) • Grote zone langs gevel centraal aangestuurd (ongeregeld) Enkele kantoorvertrekken (o.a. B&W): 1 opnemer voor verwarmen òf koelen 8
Klimaatinstallatie gemeentehuis Moerdijk
29 september 2011
Installaties in het gebouw – plafonds
9
Klimaatinstallatie gemeentehuis Moerdijk
29 september 2011
Installaties in het gebouw - WKO WKO = Warmte Koude Opslag • Warme en koude bron in bodem bij gemeentehuis • Warmte- en koude voor verwarming, koeling (ook voor ventilatielucht)
buiten > 16°C 10
Klimaatinstallatie gemeentehuis Moerdijk
buiten < 6°C 29 september 2011
Installaties in het gebouw - GBS GBS = Gebouw Beheer Systeem • Centrale sturing en regeling van alle installatieonderdelen • Bedrijfstijden, inblaastemperaturen, aanvoertemperaturen koeling en verwarming, regeling WKO enz. • Inzicht via PC
11
Klimaatinstallatie gemeentehuis Moerdijk
29 september 2011
Functionele inspectie • Installaties voor ventilatie, koeling, verwarmen enz. aanwezig + • Klachten over binnenmilieu en mogelijk problemen met vergunning WKO • Vraagt om functionele inspectie (Quick Scan): niet controleren of iets aanwezig is, maar controleren of iets naar behoren functioneert. De controle vindt plaats van opwekker tot afgifte • Rondgang, gesprekken gebruikers en facilitaire dienst, revisie, eigen (ontwerp)kennis • Techniek, Beheer & Perceptie 12
Klimaatinstallatie gemeentehuis Moerdijk
29 september 2011
Bevindingen Functionele inspectie (Quick Scan) Algemeen: • Gerealiseerde situatie wijkt af van oorspronkelijk ontwerp als gevolg van bezuinigingen • GBS verouderd, wordt niet meer door leverancier ondersteund (bij defecten: moeilijk/geen vervanging componenten mogelijk) • Omschakeling seizoensbedrijf niet vloeiend • Veel storingen (bevochtigingsinstallatie)
13
Klimaatinstallatie gemeentehuis Moerdijk
29 september 2011
Bevindingen Functionele inspectie (Quick Scan) Energieverspilling: • Gelijktijdig verwarmen en koelen van ventilatielucht: buitenlucht van 23°C -> 16°C -> 19°C • Gelijktijdig verwarmen en koelen van plafonds
14
Klimaatinstallatie gemeentehuis Moerdijk
29 september 2011
Bevindingen Functionele inspectie (Quick Scan) Energieverspilling WKO: • Aanzienlijk hogere waterverplaatsing voor WKOsysteem (meer dan vergunning): door te hoge energievraag, optimistische brontemperaturen, niet gedocumenteerde wijzigingen in regelingen, setpoints en stooklijnen GBS: • Veel afwijkingen setpoints, stooklijnen, bedrijfstijden ten opzichte van ontwerp • (ad hoc) pleister, geen duurzame oplossing 15
Klimaatinstallatie gemeentehuis Moerdijk
29 september 2011
Bevindingen Functionele inspectie (Quick Scan) Binnenklimaat (thermisch): • Zonering niet afgestemd op gebruik en inrichting (grote koelzones, ongeregelde koeling) • Prestaties van klimaatinstallatie voor groot deel afhankelijk van (lokale) bediening • Verwarmingscapaciteit in vertrekken niet toereikend • Defecte voorzieningen (thermostaatkranen e.d.)
buiten
16
Klimaatinstallatie gemeentehuis Moerdijk
binnen, bijvoorbeeld gang
29 september 2011
Bevindingen Functionele inspectie (Quick Scan) Binnenklimaat (luchtkwaliteit): • Verdeling van lucht niet optimaal, geen gegarandeerde toevoer • Onvoldoende ventilatielucht voor enkele vergaderruimten • Vervuiling van lucht: verontreinigingen in kanalen/LBK en te vochtig (continue bevochtiging: nat, bacteriële groei, energieverspilling)
17
Klimaatinstallatie gemeentehuis Moerdijk
29 september 2011
Bevindingen Functionele inspectie (Quick Scan) Gebruikers: • Hebben andere verwachting van het binnenklimaat • Weten/benutten niet alle beïnvloedingsmogelijkheden (te openen ramen, bediening lokale installaties) • Klachten over temperatuur • Fysieke klachten: hoofdpijn, oogklachten
18
Klimaatinstallatie gemeentehuis Moerdijk
29 september 2011
Plan van Aanpak Bevindingen Quick Scan Diversie maatregelen: variantenstudie Enquete gebruikers, selectie: Plan van Aanpak Afgewogen pakket van maatregelen • Quick Wins: • relatief eenvoudig en goedkoop, (tijdelijke) oplossing, basissituatie, beter functioneren aanwezige installatie
• Verbeterslag: • structurele maatregelen om beperkingen installatie te verhelpen en aan gewenste/verwachte verbeteringen te kunnen voldoen 19
Klimaatinstallatie gemeentehuis Moerdijk
29 september 2011
Quick Wins Maatregelen: • Controles van componenten: afsluiters, kalibratie (basis) • Regeltechnische aanpassingen: bevochtiging, temperaturen, tijden, WKO enz. (basis) • Optimaliseren ruimtetemperatuur (tijdelijke oplossing!) • Communicatie gebruikers (basis) Resultaten: • Minder temperatuurklachten • Efficiënter gebruik WKO-systeem: blijft binnen vergunning
20
Klimaatinstallatie gemeentehuis Moerdijk
29 september 2011
Quick Wins
21
• Verplaatste waterhoeveelheid: 41.670 m3 << 80.000 m3 • Verplaatste waterhoeveelheid zomer: 26.030 m3 i.p.v. 62.000 m3 (-58%) • Koude ontladen: 126,8 MWh i.p.v. 191 MWh (-34%) • Temperatuurverschil bronnen: ontwerp 10°C, praktijk 4°C, nu 6°C • Energiebesparing en bijdrage behoud vergunning
Verbeterslag Maatregelen vragen nadere (ontwerp)uitwerking, planning • Vervanging GBS: • functioneren komt onder druk (geen ondersteuning), essentieel voor aansturing installatie
• Vergroten koudelaadcapaciteit WKO door droge koelers • Ervaring WKO, temperatuurverschil 6 i.p.v. 10°C, handhaven vergunning. Wellicht niet nodig door aanpassingen Quick Wins
• Verwarming door radiatoren: • Verwarmingscapaciteit te laag, nu tijdelijk door aanpassen stooklijnen, niet comfortabel Tstraling Tcomfort Truimte
22
Klimaatinstallatie gemeentehuis Moerdijk
29 september 2011
Verbeterslag • Klimaatzones opsplitsen: • Grote koelzones opsplitsen, niet mogelijk met huidige plafonds, verbetering thermisch comfort
• Vervangen bevochtigingsinstallatie • Veel storingen, einde levensduur (onderhoudsplanning). • Recent in gang gezet
• Beperken vervuilen leeflucht: • Apparatuur apart plaatsen en opnemen afzuiging (kopieerapparaten, printers), verbetering luchtkwaliteit en afname ‘droge lucht’-klachten
• Afgesloten ruimten: vloerroosters vervangen en kanaalwerk • Luchttoevoer garanderen voor m.n. vergaderruimten, vragen meer ventilatie dan kantoren
23
Klimaatinstallatie gemeentehuis Moerdijk
29 september 2011
Verbeterslag • Reinigen LBK’s en kanalen – niet toegankelijke delen: • Verbeteren luchtkwaliteit (vocht, vervuiling, bacteriën) • Reeds uitgevoerd, niet onnodig!
24
Klimaatinstallatie gemeentehuis Moerdijk
29 september 2011
Verbeterslag Vervolg reiniging
25
Klimaatinstallatie gemeentehuis Moerdijk
29 september 2011
Verbeterslag Maatregelen vragen nadere (ontwerp)uitwerking, planning • Benodigd voor structurele handhaving vergunning WKO • Verlaging energiegebruik: duurzame toepassing installaties • Schatting 30% lager energiegebruik klimaatinstallatie • 10% lager energiegebruik totaal: bijdrage overheidsdoelstelling
• Structurele verbetering binnenmilieu en bruikbaarheid • Installatie passend voor gebruikswijze gebouw (compensatie bezuiniging, ontwerp) • Verbetering thermisch binnenklimaat (zonering, capaciteit) • Verbetering luchtkwaliteit (vervuiling beperken, verdeling) • Voldoen aan klasse B uit AI-24 (Arbo), uitgangspunt voor binnenklimaat
26
Klimaatinstallatie gemeentehuis Moerdijk
29 september 2011
Vragen
Vragen?
27
Klimaatinstallatie gemeentehuis Moerdijk
29 september 2011
