Werkbladen KlasseLunch 2008:
Over gezond eten
WAAROM IS GEZOND ETEN BELANGRIJK? Je bent nu in de groei. Je lichaam is nog lang niet klaar. Goed en gezond eten is daarom erg belangrijk. Want alleen dan krijg je voldoende “voedingsstoffen” naar binnen. Voedingsstoffen zijn stoffen, die in eten en drinken zitten en die je nodig hebt om gezond te blijven. Die voedingsstoffen heb je nodig om te groeien, maar ook om sterk en fit te blijven en ziekte te bestrijden. Gezond eten: daar heb je een leven lang plezier van. Je hebt niet alleen goede voeding, maar zeker ook voldoende vloeistof nodig. Zeker als je veel beweegt en aan sport doet. Water bijvoorbeeld, dat is prima. Liever niet te veel frisdrank of zoete limonade, want daar zit vaak te veel suiker in. Dus als je eet en drinkt, moet je wel oplet ten wat je in je mond stopt.
1
KlasseLunch G O E D
K I E Z E N
I S
O K !
Wat denk je? Stel dat je aanspoelt op een onbewoond rotseiland. Kun je dan langer overleven zonder water of zonder eten? Zonder water Zonder eten
Werkbladen KlasseLunch 2008:
Over gezond eten
2
KlasseLunch G O E D
K I E Z E N
I S
O K !
HOE KUN JE NU WETEN OF JE GEZOND EET? Een kom rijst is gezond, maar van rijst alleen kun je niet leven. In yoghurt zitten weer andere voedingsstoffen dan in boerenkool. Een belangrijke regel is dat je gevarieerd moet eten, dus niet altijd hetzelfde. Kies daarom uit ieder vak van de Schijf van Vijf. Als je iedere dag uit alle vijf de vakken iets eet, dan ben je goed bezig! Eet gevarieerd en eet niet te veel. Logisch toch? Eet veel groenten en fruit, want daar zitten een hoop stoffen in die er voor zorgen dat je niet ziek wordt. Eet veel brood, want daar zitten voedingsvezels in en ook koolhydraten. Die koolhydraten zitten trouwens ook in aardappelen, in bonen en in pasta bijvoorbeeld. Ze “verbranden” makkelijk en leveren je lichaam veel energie. Hoe meer je beweegt, hoe meer energie je nodig hebt. Oom Hans, de eigenaar van ‘de Zingende Kok’, is heel goed in het maken van patat met frikandellen, dus maakt hij dat elke keer weer. Hij heeft zijn gasten nog nooit horen klagen, want iedereen vindt dat toch lekker?
Waarom kun je beter niet elke dag in de Zingende Kok gaan eten? Omdat oom Hans zweetvoeten heeft. Omdat je niet te vet en vooral gevarieerd moet eten. Omdat patat eigenlijk te lekker is.
Werkbladen KlasseLunch 2008:
Over gezond eten
3
KlasseLunch G O E D
K I E Z E N
I S
O K !
ONTBIJT ALTIJD! Het ontbijt is erg belangrijk, dan maak je een goede start van de dag. Het helpt je om op school beter te kunnen leren en actief te zijn, zeker als je straks in de brugklas zit. Eet in ieder geval drie maal tijden per dag en ook niet te veel tussendoortjes of snoep. Maar als je toch tussendoor trek krijgt, kun je bijvoorbeeld beter fruit of een boterham eten. VET LEKKER! Eet minder verzadigd vet. Vet heb je wel nodig, maar dan vooral de onverzadigde vetten. De onverzadigde vetten zijn OK. Er zitten belangrijke vitaminen in. Onverzadigde vetten zitten bijvoorbeeld in vis, margarine en halvarine in kuipjes, knijpflessen vloeibaar bak- en braad en in olie. Oom Hans van ‘de Zingende Kok’ bakt vooral patat en frikandellen, wel lekker, maar niet zo gezond. In patat en frikandellen (maar ook in chips en chocola bijvoorbeeld) zitten verzadigde vetten en die zijn verkeerd. Dat zijn vaak de harde vetten.
Onverzadigde vetten zijn OK Verzadigde vetten zijn Verkeerd. Zet nu achter ieder product een kruisje in het goede vakje: (O=Onverzadigd en V=Verzadigd) Frikandel
O
V
Cake
O
V
Sandwichspread
O
V
Chips
O
V
Palingworst
O
V
Mayonaise
O
V
Kroket
O
V
Kuipje margarine
O
V
Kaas
O
V
Vette vis
O
V
Oliebol
O
V
Werkbladen KlasseLunch 2008:
Over gezond eten
4
KlasseLunch G O E D
K I E Z E N
I S
O K !
LET OP HET ETIKET! Op de voorverpakte levensmiddelen, die je in de winkel koopt, staat veel nuttige informatie. Je kunt bijvoorbeeld lezen, hoe lang het product nog goed is. Je kunt ook lezen, hoeveel erin zit.
Tot wanneer is deze drinkyoghurt nog goed? Tot: In het kuipje zit
gram margarine.
Ook kun je, als je goed kijkt, lezen welke voe dingsstoffen erin zitten.
In dit pak zit
De getallen, die op het pak staan horen bij 100 ml, ongeveer een half glas melk. (Een glas melk is 200 ml). Per 100 ml zit: Vet
gram
Eiwit
gram
Koolhydraten
gram
Voedingsvezel
gram
liter melk.
Werkbladen KlasseLunch 2008:
Over gezond eten
5
KlasseLunch G O E D
K I E Z E N
I S
O K !
In stroop en pindakaas zitten weer andere voedingsstoffen.
Vergelijk de etiketten van stroop en pindakaas. Het meeste vet zit in: stroop pindakaas De meeste eiwitten zitten in: stroop pindakaas En als je goed vergelijkt, dan zie je ook dat de meeste calorieën zitten in: stroop pindakaas
Op elk etiket kun je ook zien hoeveel calorieën in het product zitten. De hoeveelheid energie drukken we bij eten meestal uit in calorieën. 1 calorie is heel weinig. Daarom praten we meestal over Kilocalorie, afgekort kcal, maar ook een kcal is niet veel. Je lichaam heeft energie nodig voor alles wat het doet. Dus om te kunnen werken, om te bewegen, groeien, maar ook om te eten en te slapen. Jongens van jouw leeftijd hebben per dag ongeveer 2200 kcal nodig en meisjes 2100 Kcal. Als je veel beweegt heb je een 200 kcal meer nodig.
Stroop: per 100 gram (genoeg voor ongeveer 7 boterhammen) zit: Vet
gram
Eiwit
gram
Koolhydraten
gram
Voedingsvezel
gram
Kijk weer naar het etiket van pindakaas: Een broodbeleg pindakaas (15 gram) bevat
Kcal.
EN TOT SLOT... Je moet eten om te kunnen leven, dus geniet vandaag extra van de KlasseLunch. We hopen dat het een heel gezellige maaltijd wordt.
Pindakaas: per 100 gram (genoeg voor ongeveer 7 boterhammen) zit: Vet
gram
Eiwit
gram
Koolhydraten
gram
Voedingsvezel
gram
Eet smakelijk! Het KlasseLunch-team
