Kiezen voor kwaliteit

Kiezen voor kwaliteit ‘Op weg naar duurzaam Zaans’

Verkiezingsprogramma GroenLinks Zaanstad 2014-2018

SPEERPUNTEN – SPEERPUNTEN  GROENLINKS VINDT KWALITATIEVE GROEI BELANGRIJKER DAN KWANTITATIEVE GROEI. Dat betekent dat wij geen voorstander zijn van groei die ten koste gaat van de natuur, het dierenwelzijn of de leefbaarheid in de wijken. Wij streven naar een energieneutrale stad in 2020. Daarvoor is het belangrijk om in te zetten op natuurlijke hulpbronnen (zoals wind, zon, biomassa, aardwarmte, enzovoort).

 GROENLINKS VINDT DAT IEDEREEN KANSEN MOET KRIJGEN IN DE SAMENLEVING. Participatie is mooi, maar niet voor iedereen haalbaar. Daarom moeten er voorzieningen blijven voor de meer kwetsbaren in de samenleving. Zoals de mogelijkheid tot beschut werken.

 GROENLINKS VINDT DAT ER GEBOUWD MOET WORDEN ‘NAAR BEHOEFTE’. De wachtlijst voor jongeren op een woning is circa 8 jaar. GroenLinks vindt dat volstrekt onaanvaardbaar. Er moet gebouwd worden naar behoefte – dus meer jongerenwoningen én trouwens ook meer woningen voor ouderen. Leegstaande kantoor- en winkelpanden kunnen daar ook voor worden ingezet.

 GROENLINKS VINDT DAT ER GEEN VERDERE CULTURELE VERSCHRALING MAG PLAATSVINDEN. De bodem is bereikt. De culturele sector moet niet nog verder worden gekort. Wanneer de economie aantrekt, moet de culturele sector daarvan mee profiteren. GroenLinks vindt dat er in Zaanstad minimaal twee vestigingen van de bibliotheek moeten bestaan.

 GROENLINKS VINDT BREEDTESPORT BELANGRIJKER DAN TOPSPORT. Het huidige topsportbeleid in Zaanstad is voldoende. Veel belangrijker is het om voor breedtesport te kiezen en sport voor jong en oud, arm en rijk, bereikbaar te houden. Sportverenigingen moeten gestimuleerd worden om intensief samen te werken.

 GROENLINKS VINDT EEN GOED FIETSENBELEID VAN GROOT BELANG. Zaanstad moet een fietsvriendelijke gemeente blijven. Het snelfietspad is daarvan een mooi voorbeeld. Verder kan er worden ingezet op nog meer verkeerslichten die

2

‘fietsvriendelijk’ zijn afgesteld. In het centrum van Zaandam moet het aantal parkeervoorzieningen worden uitgebreid.

 GROENLINKS VINDT DAT DE GEMEENTE EEN VOORBEELDFUNCTIE DIENT TE VERVULLEN. Daarom vinden wij het belangrijk dat Zaanstad een Fair Trade-gemeente wordt en de ‘eerlijke winkelroute’ blijft promoten. Ook op het gebied van Social Return dient de gemeente een voorbeeldfunctie te vervullen.

 GROENLINKS VINDT DAT ER GEEN GROENE RUIMTE MAG WORDEN OPGEOFFERD VOOR PARKEERRUIMTE. Een groene leefomgeving is van groot belang voor de leefbaarheid in de wijken. GroenLinks wil niet dat groen (of speelruimte) verdwijnt voor verdere uitbreiding van parkeerruimte. Ook moeten alle (publieke) voorzieningen goed bereikbaar zijn voor iedereen.

 GROENLINKS VINDT DAT ER NOG MEER OP PREVENTIE KAN WORDEN INGEZET. Zeker op het gebied van gezondheid en schulddienstverlening, kan er veel positiefs worden bereikt door een actief preventiebeleid te voeren. Gezondheid is zo belangrijk, dat het een apart punt in de begroting zou moeten zijn.

 GROENLINKS VINDT DAT ER EEN LOKAAL MELDPUNT VOOR VUURWERKOVERLAST MOET KOMEN. Het afsteken van vuurwerk lijkt elk jaar wel eerder te beginnen. Mensen, dieren en het milieu ondervinden toenemende overlast van knalvuurwerk. GroenLinks is voor een centrale vuurwerkshow, waardoor de overlast in de wijken kan worden teruggedrongen.

 GROENLINKS VINDT DAT HET DUURZAAMHEIDSFONDS IN DUURZAME PROJECTEN MOET BLIJVEN INVESTEREN. Het duurzaamheidfonds is opgebouwd uit NUON-gelden. Wij vinden dat dit fonds zich moet blijven richten op duurzaamheid, en niet moet worden aangewend voor andere investeringen. Het is belangrijk om in te zetten op verduurzaming van de woningbouw. Een focus daarop levert extra (groene) werkgelegenheid op, en het scheelt bewoners in de energiekosten.

3

INHOUD 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Voorwoord Inleiding Onze leefomgeving Gelijke kansen voor iedereen Open samenleving Zaanse zaken

7. Hier worden we blij van! 8. Bereikte punten 9. Verantwoording 10. Register 11. Speerpunten

4

1. VOORWOORD

In dit verkiezingsprogramma staan onze dromen en ideeën voor de toekomst van (de inwoners van) Zaanstad. Door de economische crisis is die toekomt voor velen onzeker. Het aantal werklozen stijgt en steeds meer mensen komen in financiële problemen. Ook belanden grote groepen in een sociaal isolement. GroenLinks vindt dat de overheid passende maatregelen moet nemen. Bijvoorbeeld door te zorgen voor meer (groene) banen. En door maatregelen te nemen die ervoor zorgen dat ook de meest kwetsbaren van onze samenleving een leefbaar en plezierig bestaan kunnen leiden. GroenLinks zal in dit programma veel aandacht besteden aan de gewenste én ons inziens noodzakelijke maatregelen voor milieu, natuur en dierenwelzijn in de stad. GroenLinks rekent daarbij ook op inzet van de inwoners. In een samenleving moet immers, het woord zegt het al, samen worden geleefd. En er moet ook samen worden gedeeld en samen worden gewerkt aan een nog betere toekomst. Gelukkig gaat er al heel veel erg goed in Zaanstad. In een apart hoofdstuk melden we waar wij blij van worden. Op onze website (www.gl075.nl) zijn belangrijke punten per wijk in kaart gebracht. Deze site zal tijdens de campagne regelmatig ververst worden, net als onze reguliere website (www.groenlinks.zaanstad.nl) en onze Facebookpagina (www.facebook.com/gl075). Wanneer u op- of aanmerkingen wilt maken naar aanleiding van dit verkiezingsprogramma, dan horen wij dat graag. U kunt ons bereiken via genoemde websites of via e-mail: [email protected]. Het programma- en campagneteam van GroenLinks Zaanstad.

5

2. INLEIDING Jarenlang stond er in het logo van GroenLinks de ondertekst: ‘Zin in de toekomst’. En die bewering klopt nog steeds, want wij hebben zin in de toekomst! En de toekomst is dichterbij dan je denkt. De toekomst begint vandaag. Of sterker nog: de toekomst is allang begonnen. En juist in de lokale politiek kun je uitstekend sturing geven aan die toekomst. Zeker nu de landelijke overheid heeft besloten dat meer zaken op lokaal niveau georganiseerd moeten gaan worden. Denk daarbij aan de jeugdzorg, aan de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO), de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) en ook de thuiszorg. Steeds meer onderwerpen worden gedecentraliseerd en komen op het bordje van de lokale overheid – de gemeente - terecht. 2.1 MONDIALISERING VERSUS LOKALE ONTWIKKELINGEN De samenleving verandert. Door internet lijkt de wereld kleiner geworden. We weten dankzij sociale en nieuwsmedia precies wat zich op dit moment aan de andere kant van de wereld afspeelt. We kunnen skypen met onze familie in Canada, we boeken vanuit onze luie stoel een vakantie naar een eilandje in de Stille Oceaan, we bestellen een flitsende, aerodynamische fiets in Hongkong en kopen in de supermarkt de sappigste appels die worden geteeld in Argentinië. De samenleving mondialiseert, en dat lijkt ons burgers – tot onze grote verbazing - nauwelijks iets extra’s te kosten. In reactie op deze mondialisering is een tegenbeweging op gang gekomen. Een beweging, een denkrichting, die zich juist op de meer nabije omgeving wenst te concentreren. Waarom moeten appels uit Argentinië komen als we ze ook prima hier in Nederland kunnen kweken? Waarom moet een varken in Nederland worden geboren, daarna in Duitsland worden vetgemest, vervolgens in België worden geslacht om uiteindelijk hier in Zaanstad op een bord te belanden? Misschien is het duizenden kilometers rond getransporteerde stukje vlees aantrekkelijk voor de portemonnee van de koper. Maar hoe zit het met de milieuschade die het transporteren heeft veroorzaakt? En is er rekening gehouden met het dierenwelzijn? Is het veroorzaakte dierenleed verdisconteerd in de uiteindelijke kiloprijs? (Dit allemaal nog afgezien van de vraag of je als bewuste burger überhaupt nog wel vlees moet eten, en je niet beter voor een vegaburger kunt kiezen...) Steeds meer mensen vinden het hoog tijd om over dit soort kwesties serieus na te gaan denken. De mensheid put de aardbol uit. We moeten ons leven op een verstandiger manier inrichten. Het is tijd voor een kanteling in onze samenleving. Economisch belang kan en mag niet altijd leidend zijn. GroenLinks onderschrijft deze gedachte van harte. Het is goed dat er wordt bekeken of bepaalde zaken op kleinere schaal georganiseerd kunnen worden. Het is goed dat er oog is voor lokale producten, voor 6

lokale kwaliteiten. We moeten soms zo ‘wereldwijs’ zijn om onszelf grenzen op te leggen. 2.2. LOKALE GROEI Veel landelijke politici hameren erop dat het van het grootste belang is dat de economie door blijft groeien. En veel lokale politici geloven eveneens heilig in ‘groeien, groeien en nog eens groeien’. Er moeten méér woningen komen. De economische activiteiten moeten worden uitgebreid. De consumptiecijfers moeten steeds maar omhoog. En ook het wegennet moet verder worden uitgelegd. GroenLinks is voorstander van kwalitatieve groei. Moet de bereikbaarheid van Zaanstad groeien? Prima. Daar zijn wij voor. Maar dat vraagt om een investering in kwalitatieve zin. Dus niet alleen om meer asfalt, maar vooral om investeringen in fiets- en wandelpaden. En natuurlijk, niet te vergeten, in een zo hoogwaardig mogelijk openbaar vervoer. Moet het aantal banen in Zaanstad groeien? Uitstekend. Maar investeer dan vooral in ‘duurzame’ en ‘schone’ werkgelegenheid. 2.3 LEEFBAARHEID Als lokale politicus kun je invloed uitoefenen op de leefbaarheid van de stad. GroenLinks vindt het belangrijk dat er meer huizen in Zaanstad bespaard blijven van milieuhinder. Er moet veel aandacht blijven bestaan voor het dierenwelzijn in de stad. En we moeten eraan blijven werken om klimaatdoelstellingen te bereiken. De stad moet nog mooier worden. Nóg schoner. Nóg socialer. Voor GroenLinks kan ‘groei’ nooit los gezien worden van het welzijn van mens, dier en de omgeving. Daarom is het essentieel om belangrijke kwesties ‘samen’ op te pakken. Met z’n allen bewonen we deze stad, met z’n allen maken we deze samenleving. Om die reden juichen we buurtinitiatieven van harte toe. Het samen opzetten van groenvoorzieningen (bijvoorbeeld de Monettuin), het organiseren van buurtmaaltijden en het gezamenlijk organiseren van kinderoppas. Het zijn initiatieven die belangrijk zijn. Mensen kunnen er geld mee uitsparen. En het draagt bovendien bij aan de cohesie in de buurt. Dergelijke initiatieven stimuleren mensen tot een andere manier van denken. In dat kader zijn wij blij met de ontwikkelingen rond het burgerinitiatief van de Transition Towns. Een idee dat nu ook in de Zaanstreek heeft postgevat. Door Transition Towns te stichten, wordt een aanzet gegeven om op een meer duurzame (en minder van olie afhankelijke) manier samen te leven, te werken en te wonen. 2.4 GROEIEN DOOR TE DELEN Wij denken dat er in de samenleving steeds meer ‘gedeeld bezit’ zal zijn. Dat is bijvoorbeeld te zien aan de groeiende populariteit van de deelauto. Veel (met name jonge) mensen willen geen eigen auto hebben. Zij zien de voordelen van het delen van bezit in: het bespaart geld, het bespaart je 7

de ergernis van het zoeken naar een parkeerplek, het geeft je de vrijheid om te kiezen voor een andere manier van reizen. De trend om zaken te delen, wordt nog verder gestimuleerd door technologische ontwikkelingen. Op internet kan én wordt vrijwel alles gedeeld. Ideeën, muziek, films, boeken, games, informatie. Een van de gevolgen van deze trend is dat je diverse zaken niet meer ‘materieel’ in huis hoeft te halen. Je kunt het materiaal immers via diverse (betaalde) kanalen ook ‘gedeeld’ in je bezit krijgen. GroenLinks staat positief tegenover deze vormen van delen. 2.5 ANDERE OPKOMENDE INITIATIEVEN ‘De crisis’ raakt ons allemaal. Maar de crisis heeft positieve neveneffecten. Het kan soms net even een andere (en vaak frissere) blik werpen op begrippen als ‘bezit’ en ‘consumptie’. Onze maatschappij is meer en meer een wegwerpmaatschappij geworden. Zodra er iets kapot is, belandt het in de afvalbak. Alleen al omdat het meestal duurder is om het apparaat te laten repareren dan om een nieuw exemplaar aan te schaffen. Zo wordt onze schroothoop hoger en hoger. Kringloopwinkels en Repair Cafés zijn een antwoord op deze losgeslagen consumptie- en wegwerpdrang. De cafés zijn landelijk een groot succes en worden in Zaanstad op drie locaties georganiseerd (Wormerveer, Koog a/d Zaan, Zaandam). Een andere trend is bijvoorbeeld die van de thuiskok. Er zijn inmiddels tientallen ‘kookgekken’ in de Zaanstreek die tegen kostprijs de heerlijkste maaltijden aanbieden. Ook bestaan er steeds meer websites die zich op een specifieke buurt of wijk richten. Er worden diensten of overbodig geworden producten aangeboden. Het is prachtig als de virtuele wereld een modern prikbord wordt, en voor meer verbindingen zorgt in de ‘echte wereld’ . 2.6 THEMA’S VERKIEZINGSPROGRAMMA In dit verkiezingsprogramma kijken wij vanuit bovenstaande visie naar verschillende zaken. En wij focussen ons bij de uitwerking ervan op lokale thema’s. Door middel van veelzeggende beelden willen we ook visueel duidelijk maken waar wij voor staan. En per hoofdstuk voorzien wij enkele concrete vragen van antwoorden. Daarnaast illustreren we bepaalde kwesties door te laten zien hoe het Zaanse echtpaar Raoul en Karin én hun kinderen Kevin en Louise ertegenaan kijken. We zoomen regelmatig in op verschillende Zaanse zaken en Zaanse wijken. Op onze campagnesite kunt u trouwens nog beter per wijk bekijken wat GroenLinks in het verleden heeft bereikt en wat we nog willen bereiken in de komende jaren.

8

Maak kennis met een Zaans gezin: Raoul is 39 jaar. Hij woont al zijn hele leven in de Zaanstreek. Hij is geboren in Krommenie, daarna verhuisd naar Assendelft en woont nu sinds enige jaren in Zaandam. Daar vervult hij een administratieve functie bij een internationale transportonderneming. Zo af en toe voert hij magazijnwerkzaamheden uit. Raoul is vrijwilliger (trainer en soms grensrechter) bij een grote voetbalclub. Het liefst blijft hij zijn hele leven in Zaanstad wonen. Al maakt hij zich, door de crisis, wel eens zorgen of hij zijn baan wel kan houden. Karin is 36 jaar. Zij is op haar negende naar Zaanstad verhuisd. Ze moest eerst erg wennen aan de Zaanse mentaliteit. Ze vond Zaankanters in het begin behoorlijk stug en negatief over hun eigen stad. Karin vindt het inmiddels fijn om samen met Raoul en hun twee kinderen in een Zaanse wijk te wonen. Ze werkt parttime als apothekersassistente. Als de kinderen over een paar jaar allebei naar het voortgezet onderwijs gaan, wil ze graag weer fulltime aan de slag. Louise is elf. Ze zit in groep 7 van een openbare basisschool in Zaanstad. Ze heeft het in Zaanstad prima naar haar zin. Er is redelijk veel te doen. Ieder jaar kermis, de Dam tot Dam-loop en zo af en toe gaat ze naar de film of het theater. Ook vindt ze het fijn om in haar eigen ‘schooltuintje’ bezig te zijn. Na de basisschool wil ze naar het Pascal omdat ze daar een Havoopleiding kan volgen die extra aandacht besteedt aan de Engelse taal. Louise droomt er namelijk van om later naar Amerika te verhuizen. Kevin (zeven jaar) gaat naar groep 4. Sinds kort zit hij op voetbal en hij zou het liefst elke dag tegen een balletje trappen. Gelukkig is er in de buurt een trapveldje, en daar is hij vaak te vinden. Helaas is het niet mogelijk om op straat met de bal te spelen, daarvoor zijn er te veel auto’s. Kevin is nog niet echt bezig met zijn toekomst. Alhoewel… als hij gevraagd wordt om spits van Ajax te worden, dan zegt hij daar natuurlijk geen nee tegen…

9

Vragen bij dit hoofdstuk: *Bestaan Raoul, Karin, Louise en Kevin in werkelijkheid? Jazeker. We kennen hen alleen niet persoonlijk. En misschien heten ze in werkelijkheid wel Abdel, Naomi, Berkay en Songul. Of misschien wel Eefje, Silvia, Annemiek en Floor. * Heeft de lokale politiek wél invloed op het leven van alledag? Juist lokale politici kunnen concrete veranderingen bewerkstelligen. Zonder enthousiaste Zaanse (GroenLinks) politici was de binnenstad van Zaanstad nooit verfraaid. En zonder lokale politici zou er geen Hoogwaardig Openbaar Vervoer-verbinding met Amsterdam zijn gelegd. * Is GroenLinks-Zaanstad tegen groei? Wij zijn voor kwalitatieve groei. En we zijn beslist niet voor groei wanneer dit ten koste gaat van bijvoorbeeld natuur, dierenwelzijn en leefbaarheid in de wijken. * Kan GroenLinks-Zaanstad het verschil maken? De afgelopen jaren heeft GroenLinks er steeds voor gezorgd dat de klimaatambities hoog op de agenda zijn blijven staan. Ook hebben we een belangrijke bijdrage geleverd aan het behoud van natuur in en rond Zaanstad. Als collegepartij leveren we al jarenlang een belangrijke bijdrage! Voor meer bereikte punten verwijzen we ook graag door naar hoofdstuk 8 van dit programma.

10

3. ONZE LEEFOMGEVING Lokale politiek draait niet alleen om loszittende stoeptegels en afgewaaide boomtakken. Zeker in een grote stad als Zaanstad (met inmiddels meer dan 150 000 inwoners) zijn er vele belangrijke zaken. Maar de leefomgeving is natuurlijk wél een steeds terugkerend ‘hot item’ voor lokale politici. Voor GroenLinks is het belangrijk dat het een groene en voor iedereen prettige leefomgeving is. 3.1 ENERGIENEUTRALITEIT Zaanstad heeft de ambitie om in 2020 energieneutraal te zijn. Daarin is de stad een koploper, een voorbeeld voor andere gemeenten. Het is een ambitieuze doelstelling die de stad subsidies, prijzen en een energiebewust aanzien bezorgd. Er is inmiddels al behoorlijk veel bereikt en GroenLinks Zaanstad vindt het belangrijk dat er op de ingeslagen weg wordt voortgegaan. Daarnaast pleiten wij voor een Werkgroep Duurzaamheid die initiatieven ontplooit om woningen en andere gebouwen in Zaanstad duurzamer te maken. Dit kan plaatsvinden door sterk in te zetten op isolatie (van dak, vloer en muren), en door burgers en bedrijven te stimuleren wind- en zonne-energie op te wekken voor hun eigen energiebehoefte. De Werkgroep moet bewonersgroepen adviseren en stimuleren om duurzame maatregelen te treffen. Een gezonde leefomgeving is essentieel voor onze toekomst. Het heeft een positief effect op onze gezondheid, en verduurzaming is op termijn gunstig voor onze portemonnee. Het vermindert bovendien onze afhankelijkheid van fossiele energie, zoals olie en kolen. Raoul bereidt zich graag goed voor op de toekomst. Daarom is hij altijd op zoek naar verbeteringen in en rond het huis. Hij heeft een offerte laten maken voor het isoleren van het dak van hun tussenwoning. Dat zal iets meer dan € 3500 gaan kosten. Maar de besparing kan oplopen tot 500 euro per jaar. In zeven jaar tijd is deze investering dus terugverdiend en in de tussentijd betaalt het gezin maandelijks minder aan energiekosten. Maar helaas hebben Raoul en Karin op dit moment geen 3500 euro in de ladekast liggen. Raoul heeft ook een offerte opgevraagd om de spouwmuren van de woning te isoleren. Dat is een veel minder hoge uitgave: dat kan al voor € 1200. Volgens Raouls berekeningen kan het zijn gezin circa 300 euro schelen op jaarbasis. In dat geval is de investering al in vier jaar tijd terugverdiend. De investering is gericht op de nabije, maar ook de verdere toekomst. Raoul verwacht dat de energieprijzen alleen maar zullen stijgen, en het is dus financieel erg aantrekkelijk om energiezuiniger te gaan leven.

3.2 GEBRUIKMAKEN VAN EIGEN BRONNEN 11

Zaanstad beschikt niet over een eigen voorraadje kolen, aardgas en olie dat we naar hartenlust uit de grond kunnen pompen. Maar de gemeente kan wel energie opwekken uit natuurlijke hulpbronnen, zoals de wind, de zon en aardwarmte. Ook kan er energie worden opgewekt door gebruik te maken van biomassa. GroenLinks is een groot voorstander van het ‘inzetten’ op natuurlijke hulpbronnen. Helaas heeft de provincie Noord-Holland een terughoudender opvatting over milieubeleid, zeker wat betreft windmolens. Onder andere Amsterdam, Haarlemmermeer en Zaanstad hebben bezwaar aangetekend tegen het provinciale beleid. GroenLinks-Zaanstad ondersteunt dit verzet. Want om klimaatambities te verwezenlijken, is het belangrijk om in te zetten op zo veel mogelijk middelen. GroenLinks heeft zich resoluut opgesteld als tegenstander van schaliegas. Wij denken dat het boren daarnaar onaanvaardbare risico’s met zich meebrengt, en dat de opbrengsten daarbij vergeleken in het niet vallen. Raoul komt wel eens met een bedrijfsbusje naar huis. Dat is nodig als hij ’s middags laat van een klant komt, of als hij de dag erna vroeg naar een klant toe moet. Het is vaak lastig om het busje te parkeren in hun nauwe straat. Raoul wil het busje best wat verder van huis neerzetten. Bijvoorbeeld op een groot parkeerterrein buiten de stad. Liefst met enig toezicht en enkele basisvoorzieningen. Dan zou hij vanaf daar op de fiets naar huis kunnen. De gemeente kan (witte) fietsen beschikbaar stellen – speciaal hiervoor bestemd. 3.3 WERKGELEGENHEID DANKZIJ VERDUURZAMING De omschakeling naar schonere vormen van energie, levert heel wat nieuwe banen op. In de bouw moet energieneutraal werken de norm zijn. Alle nieuwe woningen en gebouwen moeten voldoen aan strenge milieunormen. En bij renovaties moet het aspect ‘duurzaamheid’ altijd worden meegewogen. Het is voor huurders en eigenaren aantrekkelijk om in een duurzamere woning te wonen. Het zorgt voor een gezonder binnenklimaat en een lagere energierekening. GroenLinks is er voorstander van om huurders, eigenaren, corporaties en bouwbedrijven op dit gebied te adviseren, te stimuleren en in sommige gevallen te subsidiëren. De gemeente moet voorlichting geven over de positieve kanten van duurzamer wonen en duurzamer leven. Bijvoorbeeld door op de gemeentelijke site rekenvoorbeelden te geven. Met deze rekenvoorbeelden kan bepaald worden hoeveel lager de energierekening uitvalt door duurzame ingrepen. En wellicht kunnen we apps gebruiken (of zelf ontwikkelen) waarmee je kunt zien hoe het binnenklimaat verbeterd wordt door slimme aanpassingen aan of in het gebouw. Elementen die hierbij van belang zijn: de CO2-waarden binnenshuis, de luchtvochtigheid en de hoeveelheid deeltjes fijnstof in de lucht. 3.4 EEN GROENE LEEFOMGEVING 12

Uit diverse onderzoeken blijkt dat mensen zich prettiger voelen in een groene leefomgeving. Bomen geven ons koelte in de zomer, vrolijken ons op in de lente en maken ons te allen tijde bewust van het verloop der seizoenen. En natuurlijk zijn bomen bovendien goed voor onze gezondheid. GroenLinks-Zaanstad is een voorstander van buurtmoestuinen waar buurtbewoners groente en fruit kunnen oogsten. Het is financieel aantrekkelijk voor mensen met een krappe beurs, en het brengt mensen bovendien in contact met de natuur. Voor kinderen is het een sensatie om te ontdekken dat fruit niet alleen uit een plastic supermarkttasje komt, maar dat het ook groeit aan een boom! Daarnaast moet er in elke wijk een avonturenspeelplaats komen, waar kinderen volop kunnen bewegen. Ook moeten er voldoende groengebieden fietsend bereikbaar zijn. Na schooltijd is Kevin vaak te vinden bij het Johan Cruyff Court. Daar staan twee voetbaldoelen en ligt een mooi stukje kunstgras. Het is er altijd druk, de sfeer altijd plezierig. Het leuke is dat er nauwelijks vandalisme plaatsvindt. Dat komt omdat het voetbalveldje ‘echt’ van de jongens én meisjes van de buurt is. En op die ‘eigen plek’ zijn ze met z’n allen ongelooflijk zuinig! Bij voorkeur worden bewoners nauw betrokken bij de groengebieden in de stad. Zij weten waaraan behoefte is, en zij kunnen een bijdrage leveren bij het onderhoud van de voorzieningen. GroenLinks is daarom een groot voorstander van schooltuinen. Graag zien wij dat er in ieder geval ook in Zaanstad Noord schooltuinen aangelegd worden. Het is goed om kinderen al op jonge leeftijd kennis te laten maken met natuureducatie. 3.5 GROENE BUITENGEBIEDEN GroenLinks vindt het belangrijk om de karakteristieke veenweidegebieden te behouden. Wij verzetten ons tegen aantasting van deze unieke natuurgebieden. Hier mogen economische belangen géén voorrang krijgen. Het is positief dat er weer een Zaanse Natuuratlas is verschenen. Dit boekwerk brengt in kaart hoe de Zaanse natuur er op dit moment voorstaat. Het geeft een prima overzicht van de huidige biodiversiteit. Bermen van wegen leveren eveneens een bijdrage aan de biodiversiteit. Het is belangrijk dat deze groenstroken niet te vaak gemaaid worden. Wij juichen het toe dat in sommige gevallen schapen worden ingezet voor het onderhoud van groengebieden. GroenLinks is een voorstander van een verdere sanering van onze soms sterk vervuilde bodem. 3.6 DIERVRIENDELIJK BELEID Het is voor GroenLinks-Zaanstad vanzelfsprekend dat we in onze gemeente op een verantwoorde wijze met dieren omgaan. Er moet goede 13

dierenopvang zijn, zoals dat nu al plaatsvindt in het Vogelopvangcentrum in Krommenie en het dierenasiel in Zaandam. Eventuele overlast van dieren dient op een zo diervriendelijke mogelijke wijze te worden aangepakt. GroenLinks was tevreden over de manier waarop de pauwenoverlast in Krommenie is aangepakt. Verder is het van belang om bij maaiwerkzaamheden rekening te houden met het broedseizoen van vogels. Bij nieuwbouw moet er rekening worden gehouden met aanwezige dieren. GroenLinks is voor het aanleggen van zwaluwkasten en het bouwen van vogelvriendelijke bouwconstructies. 3.7 SCHONE LEEFOMGEVING Een schone leefomgeving is een omgeving met onder andere zo min mogelijk uitlaatgassen. Om zo’n leefomgeving te bereiken, is het belangrijk vervoer per fiets en elektrische auto te stimuleren. Ook vinden wij dat fietsers in de stad bevoorrecht mogen worden. Er staan op diverse plaatsen in Zaanstad al verkeerslichten die de fietsers eerder groen geven. GroenLinks-Zaanstad is er voorstander van dat er nog meer verkeerslichten ‘fietsvriendelijker’ worden afgesteld. De fietsparkeervoorzieningen bij de stations moeten verbeterd worden. We zijn trots op het Fietsenpakhuis in het centrum van Zaandam, dat mede dankzij ‘onze’ wethouder is gerealiseerd. Deze veelbezochte fietsenstalling – waar je ook reparaties kunt laten uitvoeren en buggy’s, rollators en boodschappenwagentjes kunt huren – is zeer succesvol en weet vele winkelbezoekers te verleiden om op de fiets naar het centrum te komen. Karin en Louise winkelen graag op de vernieuwde Gedempte Gracht. Lekker kijken, keuvelen en kopen. Sinds het Fietsenpakhuis is geopend gaan ze meestal op de fiets. Vanuit de Vinkenstraat loop je zo naar alle winkels toe. En het is een fijn idee dat er toezicht wordt gehouden op de fietsen. Louise heeft al eens van de reparatieservice gebruikgemaakt. Haar voorlamp is gemaakt door een vriendelijke meneer van het Fietsenpakhuis. Als er goede fietsenstallingen zijn, kiezen mensen er eerder voor om aansluitend voor het openbaar vervoer te kiezen. GroenLinks wil dat het systeem van de deelauto gestimuleerd wordt. Er kan in elke wijk aparte parkeerruimte komen voor een deelauto. Op die manier steunen we de trend om niet allemaal zelf een auto aan te schaffen. Ter ondersteuning en stimulering van een zorgvuldige verkeersafwikkeling rondom en door Zaanstad, kan GroenLinks instemmen met een doortrekking van de A8 mits deze goed landschappelijk wordt ingepast. 3.8 HERGEBRUIK Door nog meer aandacht te vestigen op de mogelijkheden van hergebruik, kan de leefomgeving verbeteren. Door producten slimmer her te gebruiken, bespaar je namelijk grondstoffen. 14

Al eerder werden de Zaanse Repair Cafés genoemd. GroenLinks-Zaanstad vindt het daarnaast goed dat er steeds meer mogelijkheden zijn om de afvalstromen te scheiden. Behalve GFT, kan er inmiddels papier en plastic worden gescheiden. Wij vinden het belangrijk dat de gemeente nog actiever wordt in de voorlichting hierover. En wat ons betreft mag het gescheiden ‘groene’ afval vaker opgehaald worden dan het restafval (de grijze containers).

15

Vragen bij dit hoofdstuk: *Zaanstad Energieneutraal in 2020 - is dat nog wel haalbaar? Het wordt een lastige, misschien zelfs onmogelijke opgave om heel Zaanstad in 2020 energieneutraal te maken. Maar GroenLinks vindt het van groot belang om wél een ambitie te blijven uitstralen. Zonder ambities kom je nergens. En een ambitie zorgt ervoor dat Zaanstad subsidies ontvangt en een koploper blijft op klimaatgebied. Verder maakt het van Zaanstad een inspirerend voorbeeld – voor bedrijven, bewoners en externe partijen. * De provincie wil geen windmolens toestaan in het Noordzeekanaalgebied. En er lijkt sowieso veel weerstand tegen windmolens. Waarom blijft GroenLinks er toch voor pleiten? Het rendement van windmolens is vooralsnog hoger dan dat van zonnepanelen. Om onze maatschappij werkelijk duurzamer te maken, is het van groot belang om in te zetten op meerdere natuurlijke energiebronnen. GroenLinks vindt het essentieel om bewoners en bedrijven te betrekken bij de ‘verduurzaming’. Wanneer mensen kunnen participeren in (én profiteren van) duurzame projecten, blijkt hun weerstand enorm af te nemen. Met andere woorden: Een windmolen bezorgt mensen nauwelijks of geen overlast als ze kunnen meedelen in de gerealiseerde opbrengst. * Er wordt regelmatig groen omgezet in parkeerruimte. Hoe is dat te voorkomen? Het is belangrijk om al bij de behandeling van bestemmingsplannen alert te zijn. De bestemming ‘groen’ mag daarin niet zomaar gewijzigd worden. Voor OudKoog hebben we daar de afgelopen periode een succesvol amendement voor ingediend. * Het lijkt er op dat sommige dieren, bijvoorbeeld de bijen en de mussen, verdwijnen uit de stad. Hoe krijgen we deze dieren terug? Allereerst is het belangrijk om kritisch te kijken naar welke bestrijdingsmiddelen er worden gebruikt. Veel middelen hebben kwalijke neveneffecten. GroenLinks wil de meest schadelijke middelen (zoals Kerb en Round Up) verbieden. Voor de terugkeer van bijen is het bovendien nuttig om imkers in staat te stellen hun belangrijke werk te verrichten. Daarnaast moeten we bewoners stimuleren niet al het groen uit het tuintjes te verwijderen. Steeds meer tuinen worden verhard (geasfalteerd) en dat is niet aanlokkelijk voor mussen, merels en andere vogels. * Kunnen we het hergebruik in de eigen leefomgeving stimuleren? Een heel eenvoudige manier van hergebruik is het gebruikmaken van een regenton. GroenLinks heeft er bij de gemeente op aangedrongen het gebruik hiervan te stimuleren. Het kan een besparing opleveren van vele duizenden liters water per jaar.

16

4. GELIJKE KANSEN VOOR IEDEREEN Mede door de crisis is het verschil tussen rijk en arm de laatste jaren nog groter geworden. Het aantal ‘onmisbare’ bankiers dat met een bonus vertrok naar een andere werkgever is gestegen. Net als de groep mensen die hun baan heeft verloren. En de groep Nederlanders die met enige regelmaat een beroep moeten doen op schulddienstverlening of voedselbank, is eveneens groter geworden. Het is helaas een utopie om al het aanwezige kapitaal eerlijk en gelijkelijk te verdelen onder alle mensen. GroenLinks zet zich ervoor in om de verschillen tussen rijk en arm kleiner te maken. Op initiatief van GroenLinks is door Zaanstad in 2007 een Armoedemonitor ingevoerd, die eens in de twee jaar wordt toegepast. Deze monitor geeft een goed inzicht in het gemeentelijke armoedebeleid. Naar aanleiding daarvan worden waar nodig verbeteringen aangebracht. 4.1 ZELFREDZAAM OP DE ARBEIDSMARKT Er lijkt een grote groep mensen te zijn die de aansluiting met de rest van de maatschappij heeft verloren of dreigt te verliezen. Deze groep kan – door een gebrek aan onderwijs en sociale vaardigheden, of simpelweg door het verliezen van hun baan – moeilijk toegang krijgen tot de arbeidsmarkt. GroenLinks vindt dat een slechte ontwikkeling. Het blijft belangrijk om een vorm van begeleiding te bieden aan deze groep mensen. Zelfredzaamheid is goed en nastrevenswaardig, maar voor sommigen (vooralsnog) te veel gevraagd. Anderen hebben, vaak voor een beperkte periode, juist een klein extra beetje ondersteuning nodig om het leven weer op de rit te krijgen. Vrijwilligerswerk kan een handig opstapje zijn bij het streven naar zelfredzaamheid. Vooral als de werkzaamheden aansluiten bij de belevingswereld van de vrijwilliger. Ook mensen met een beperking mogen niet uit de boot vallen. Voor hen is het essentieel dat er een vorm van beschut werk in stand wordt gehouden. Want zonder deze voorziening zal hun afstand tot de ‘gewone maatschappij’ alleen maar groter worden. GroenLinks denkt dat een verduurzaming van de bouw een belangrijke prikkel kan geven aan de Zaanse arbeidsmarkt. In de gehele bouwketen kunnen duurzame elementen worden ingebouwd. 4.2 WET MAATSCHAPPELIJKE ONDERSTEUNING (WMO) In de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (2006) wordt de functie van de gemeente op het gebied van welzijn en maatschappelijke ondersteuning geregeld. Het gaat o.a. om het bevorderen van sociale samenhang en leefbaarheid, preventief beleid voor jeugdigen, maatschappelijke opvang en deelname aan het maatschappelijke verkeer van mensen met een beperking en ondersteuning van Mantelzorg. Dit gebeurt bijvoorbeeld door een scootmobiel of een traplift te verstrekken aan mensen die slecht ter been zijn. GroenLinks vindt het 17

goed dat mensen zo lang mogelijk in hun eigen omgeving kunnen blijven wonen. Het is belangrijk dat deze voorzieningen in de toekomt bereikbaar blijven. Om dit te garanderen, vindt GroenLinks het acceptabel - en in veel gevallen vanzelfsprekend - dat mensen naar draagkracht meebetalen aan de faciliteiten. De huidige tijd vergt een grote inzet van mantelzorgers. Het werk dat zij verzetten is van onschatbare waarde. GroenLinks vindt het enerzijds een verrijking van de maatschappij dat steeds meer mensen mantelzorg bieden. Aan de andere kant is het noodzakelijk dat mantelzorgers op hun beurt op goede ondersteuning kunnen rekenen. Zij verrichten emotioneel zeer belastend werk waardoor zij een verhoogd risico lopen op burn-out. De overheid mag het belang van mantelzorgers zeker niet onderschatten.

Raouls moeder is vorig jaar gevallen en heeft daarbij haar heup gebroken. Gelukkig kwam ze na de operatie in aanmerking voor enkele aanpassingen aan haar woning. Ook kon ze tegen een kleine vergoeding enige tijd een rollator gebruiken. Dankzij de woningaanpassingen woont ze nu nog steeds zelfstandig, dankzij haar verbeterde gezondheid heeft ze de rollator inmiddels weer teruggebracht naar de zorginstantie. 4.3 DECENTRALISATIES De komende jaren wordt er veel gedecentraliseerd door de landelijke overheid. Dat betekent concreet dat er diverse overheidstaken worden overgeheveld naar de gemeentelijke overheid. Het meest genoemd zijn de ‘drie grote decentralisaties’. Daarmee wordt gedoeld op: 1. De begeleiding en ondersteuning uit de AWBZ (Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten) wordt vanaf 2015 overgeheveld naar de WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning). De WMO valt onder de verantwoordelijkheid van de gemeente. Bij begeleiding en ondersteuning gaat het om voorzieningen voor én dagbesteding en maatschappelijke participatie van mensen met een beperking en maatschappelijk kwetsbare mensen. 2. Uitvoering van de participatiewet valt vanaf 2015 ook onder de verantwoordelijkheid van de gemeente. Onder deze participatiewet valt het beleid dat momenteel valt onder de WWB (Wet Werk en Bijstand) en de WSW (Werken in de Sociale Werkvoorziening). Ook de voormalige Wajong-regeling (Wet Arbeidsongeschiktheidsvoorziening Jonggehandicapten) zal onder de participatiewet vallen. 3. De gemeente is vanaf 2015 verantwoordelijk voor een groot deel van de jeugdzorg. Het gaat hierbij om jeugdbescherming en –reclassering, alsook de zorg voor geestelijke gezondheidszorg voor jeugdigen. GroenLinks begrijpt de keuze om bovengenoemde taken meer decentraal te gaan organiseren. De gemeente krijgt op deze manier namelijk een grotere zeggenschap over het gehele sociale domein. Dat biedt de 18

mogelijkheid om sterk in te zetten op preventie en om, desgewenst dwarsverbanden te leggen tussen de verschillende domeinen. Zo kan er bij de uitvoering van de participatiewet meer aandacht komen voor leerwerkplekken, vrijwilligerswerk en het inzetten van uitkeringsgerechtigden bij bijvoorbeeld zorginstanties (‘social return on investment’). Een grote bedreiging echter, is dat de decentralisatie gepaard gaat met een forse financiële bezuiniging. Over de hele linie zal er minimaal 25% worden gekort op het sociale domein. GroenLinks meent dat deze bezuiniging te ingrijpend is. Mede daarom vindt GroenLinks het essentieel dat het geld dat ‘overkomt’ van de landelijke overheid ook daadwerkelijk gebruikt wordt in het domein waar het voor bestemd is. Wat ons betreft dienen deze financiën dus geoormerkt worden, zodat ze niet weg kunnen vloeien naar andere domeinen. GroenLinks vindt dat er bij besteding van gelden prioriteit mag worden gegeven aan minima en zwakkeren in de samenleving. Zodat er zorg op maat kan worden gegeven aan de meest kwetsbaren. Ook blijft het belangrijk om het recht op privacy niet uit het oog te verliezen. 4.4 SCHULDDIENSTVERLENING Het is eenvoudiger om schulden te maken dan om ze af te lossen… Om deze reden is het belangrijk om in te zetten op preventie. De gemeente moet voorlichting (laten) geven over het omgaan met geld (en schulden). Zeker als dit vroegtijdig gebeurt, kan dit veel ellende voorkomen. Helaas raken steeds meer jongeren in financiële moeilijkheden. Kostbare verleidingen (de nieuwste smartphones, de hipste kleren en de vetste drankjes) en een consumptiemaatschappij waarin je vaak pas achteraf hoeft af te rekenen, zijn factoren die daar sterk aan bijdragen. Om deze reden is het essentieel om zeker jongeren voorlichting te geven over budgettaire kwesties. Daarnaast is het belangrijk om schuldproblemen zo tijdig mogelijk in kaart te brengen. Dan is er een grotere kans dat de problemen nog opgelost kunnen worden. 4.5 ONDERWIJS Juist in het onderwijs zou iedereen gelijke kansen moeten krijgen. Gelukkig stromen er steeds meer meisjes door naar hoger onderwijs, en zijn jongeren uit sociaal lagere milieus zich vaker bewust van het grote belang van onderwijs. Maar er zijn minder fraaie voorbeelden. Soms wordt er, wanneer er een advies wordt gegeven voor het voortgezet onderwijs, vooral gekeken naar de achtergrond van het kind. Terwijl de capaciteiten en de leervaardigheden van een kind natuurlijk veel belangrijker horen te zijn bij het bepalen van zijn of haar toekomstmogelijkheden. GroenLinks-Zaanstad vindt het verder belangrijk dat er aandacht is voor het binnenklimaat in scholen. Kinderen en leerkrachten brengen veel tijd 19

door in de gebouwen, en hebben daarom recht op een gezonde atmosfeer. Uit onderzoek blijkt bovendien dat ‘gezonde scholen’ een positief effect hebben op de leerprestaties van kinderen. Ook is het van groot belang om het onderwijs en het bedrijfsleven beter op elkaar af te stemmen. Er moet geïnvesteerd worden in de samenwerking tussen scholen en werkgevers – dit om de arbeidsmarktperspectieven van jongeren te verbeteren. Voor werkgevers is het eveneens fijn als onderwijs en praktijk goed op elkaar aansluiten. Het kan hen stimuleren om te kiezen voor jonge Zaanse werknemers. Op de basisschool van Kevin en Louise ben je ook in de zomer welkom: zomerschool! Kevin en Louise gaan er niet heen, ze leren makkelijk en zitten keurig op het gewenste niveau. Maar er zijn veel klasgenootjes die de zomerlessen wel volgen. Het helpt hen om niet al vóór de middelbare school op een onoverbrugbare kennisachterstand te zijn gezet.

4.6 SPORT EN CULTUUR Alle inwoners van Zaanstad hebben het recht om in aanraking te komen met cultuur én sport. Beide disciplines hebben een zeer belangrijke sociale functie. Wanneer je sport bedrijft of lessen volgt bij de muziekschool, kom je in contact met andere mensen. Het bezorgt mensen plezier en afleiding. En het helpt de stress te verminderen. Cultuur fungeert als een venster op de wereld. Het brengt mensen in contact met andere mensen. En met andere ideeën. Je kunt cultuur ‘beoefenen’ door naar een muziek- of dansschool te gaan, of door je in te zetten voor een festival. Maar je kunt cultuur ook ‘beleven’, door een festival, theater of filmzaal te bezoeken. Sport vraagt in de eerste plaats om een actieve houding. Er zijn vele tientallen binnen- en buitensportverenigingen die in allerlei competitieverbanden actief zijn. Sport helpt mensen weerbaarder te worden en gezonder te leven. Veel mensen hebben dankzij hun sport een sociaal netwerk opgebouwd. GroenLinks vindt dat de nadruk in Zaanstad op ‘breedtesport’ moet liggen én op een zo breed mogelijk cultureel aanbod. Natuurlijk is het leuk als talenten gestimuleerd worden om nog beter te worden, maar dat is geen kerntaak van de gemeente. Een kerntaak is het wel om sport en cultuur bereikbaar te houden voor alle lagen van de bevolking. Om die reden zijn we erg blij met het bestaan van het Jeugdcultuurfonds en het Jeugdsportfonds. Dankzij deze fondsen blijven cultuur en sport bereikbaar voor alle inwoners van de stad.

20

Louise heeft de sportpas gebruikt. Daardoor kon ze diverse sporten uitproberen: volleybal, korfbal, voetbal, tennis. Ze heeft er vooral van geleerd dat competitief sporten niets voor haar is. Tegenwoordig volgt ze danslessen en dat past veel beter bij haar. Ze is blij dat ze de kans had om te experimenteren – want van tevoren weet je niet altijd wat het beste bij jou past. 4.7 WONEN Ook op de bouwsector heeft de crisis een grote invloed. In Zaanstad is afgesproken dat minimaal 30% van de nieuwe woningen sociale woningbouw moet zijn. Het is op dit moment, vooral voor jongeren, haast onmogelijk om een betaalbare woning te vinden. Er bestaat een wachttijd van acht jaar. GroenLinks-Zaanstad vindt dat volstrekt onacceptabel. Al meerdere keren is door ons gewezen naar leegstaande kantoren en bedrijfsgebouwen. Kunnen deze niet geschikt gemaakt worden voor jongerenhuisvesting? Kunnen eigenaren van langdurig leegstaande gebouwen, niet worden gedwongen mee te werken aan een oplossing van de (betaalbare) woningnood? Er moet gebouwd worden naar woonbehoefte, en niet om de portemonnee van bouwend Nederland te spekken. In heel Nederland (en Zaanstad!) staan ontelbare vierkante meters winkel- en kantoorruimte leeg – terwijl er nog steeds doorgebouwd wordt aan nieuwe winkel- en kantoorpanden. Dat kan natuurlijk niet. Daar moet door de overheden beter op gestuurd worden. GroenLinks blijft zich sterk maken voor de ontwikkeling van meer jongerenwoonruimte. Aan de andere stijgt de vraag naar ouderenhuisvesting en naar driegeneratiehuizen. GroenLinks is van mening dat ook daar meer aandacht voor moet komen. 4.8 SOCIALE WIJKTEAMS In enkele wijken zijn pilots gestart met sociale wijkteams (SWT’s) en vanaf januari 2014 volgen er nog meer SWT’s. Deze teams zijn samengesteld uit experts van verschillende organisaties. Zij treden op als de oren en ogen van de wijk, en kunnen er op die manier voor zorgen dat problemen eerder gesignaleerd worden. De teams leveren een bijdrage aan de sociale cohesie in de wijken en stimuleren de zelfredzaamheid van bewoners. Het blijkt dat teamleden veel klachten van buurtbewoners krijgen, waardoor ze prima op de hoogte zijn van wat er speelt in de wijken. Wij volgen de pilots nauwlettend en hopen dat het experiment slaagt. Op dit moment is de communicatie over de SWT’s nog niet optimaal. Er moet duidelijker worden gemaakt aan bewoners hoe zij de teams kunnen bereiken en met welke zaken SWT’s zich bezighouden.

21

Vragen bij dit hoofdstuk: * Er wordt voor steeds meer WMO-zaken een eigen bijdrage gevraagd. Vindt GroenLinks dat een wenselijke ontwikkeling? In een ideale samenleving zou een eigen bijdrage voor zorg niet nodig zijn. Helaas wordt het steeds lastiger om alle voorzieningen op een aanvaardbaar peil te houden. Om die reden vindt GroenLinks het acceptabel dat mensen – vanzelfsprekend naar daadkracht – een eigen bijdrage leveren. Het allerbelangrijkste is dat de voorzieningen in stand blijven. * Soms lijkt er alleen maar aandacht te zijn voor betaald werk. Is GroenLinks het ermee eens dat er veel zinvol onbetaald werk wordt verricht? We willen zelfs nog wel verder gaan: in bepaalde sectoren is het vrijwilligerswerk de kurk waar alles op draait. Jammer genoeg staat daar in veel gevallen geen financiële beloning tegenover. Daarnaast zien wij het verrichten van onbetaald werk als een manier van zelfontplooiing. Het is altijd goed om iets om handen te hebben. Het kan bovendien de arbeidskansen van de vrijwilliger in de toekomst verbeteren en een bijdrage leveren aan een zinvoller en gelukkiger bestaan. * Door de vergrijzing en individualisering van de maatschappij neemt de eenzaamheid toe. Dat geldt vooral voor ouderen. Hoe is dit te voorkomen? GroenLinks is er voorstander van bepaalde activiteiten dicht bij de mensen te brengen. Bijvoorbeeld een project als ‘Samen Zomeren’, dat juist in de zomerperiode - wanneer veel hulpverleners op vakantie zijn mensen dichter bij elkaar brengt.

22

5. OPEN SAMENLEVING De Zaanse samenleving is een open samenleving waar elke aanwezige zijn of haar plekje moet kunnen vinden. Hier mag geen discriminatie plaatsvinden naar leeftijd, geaardheid, sekse, ras of nationaliteit. Ook wordt er niet gejaagd op illegalen die nergens anders kunnen wonen. In Zaanstad wonen vele nationaliteiten en gelukkig is onze gemeente gespaard gebleven van etnische spanningen. Wij zullen er alles aan doen om ervoor te zorgen dat dit ook in de toekomst zo blijft. Door de digitale samenleving is steeds meer over iedereen bekend. Bij elke aanmelding voor wat dan ook, worden er een heleboel privégegevens opgevraagd. GroenLinks is daar kritisch over en vindt dat de gemeente de privacy van elke burger moet beschermen. 5.1 PARTICIPATIE = MEEDOEN! Belangrijke voorwaarde is dat we iedereen in zijn of haar waarde laten en niemand uitsluiten. Overigens heeft deze houding een keerzijde. Het is namelijk belangrijk dat iedereen gestimuleerd wordt om een bijdrage te leveren aan onze samenleving. Participatie is goed voor ieders persoonlijke ontwikkeling en voor de ontwikkeling van de maatschappij in z’n totaliteit. Er moet helder gecommuniceerd worden met burgers. Bewoners van Zaanstad verdienen het om geïnformeerd én gehoord te worden. Dat betekent dat er niet alleen inspraak gewenst is, maar ook ‘beginspraak’. Burgers moeten betrokken worden bij zaken die in de eigen omgeving spelen. Om dit te bereiken, moet er gebruikt worden gemaakt van een breed palet aan communicatiemiddelen. Het is goed als er digitale communicatie plaatsvindt, maar in veel gevallen werkt ‘de brief op de mat’ minstens zo doeltreffend. Daarnaast kunnen er rondom belangrijke kwesties informatiebijeenkomsten worden georganiseerd, om bewoners te informeren en te betrekken bij ‘hot items’ in de wijk. Verder kunnen de lokale bladen en andere lokale media (ZaanRadio, de gemeentelijke website, Facebook, Twitter) worden ingezet om bewoners te informeren en eventueel te activeren. 5.2 TOEGANKELIJK EN VERANTWOORD OPENBAAR BESTUUR GroenLinks vindt het belangrijk dat het openbaar bestuur zeer toegankelijk is. De wekelijkse vergaderingen van de gemeenteraad in het gemeentehuis kunnen door iedereen bezocht worden. Het zou ideaal zijn als het gemeentehuis een plek is waar iedereen zich thuis voelt. Bestuurders hebben een voorbeeldfunctie. Wij vinden het een goede zaak dat burgemeester Faber, op initiatief van GroenLinks, het convenant van ‘Mayors for Peace’ heeft ondertekend. Zaanstad is een Millenniumgemeente. Dat betekent dat de gemeente zich sterk maakt voor doelen die zich richten op minder armoede, een vermindering van baby- en moedersterfte en meer scholingskansen. Ondanks de crisis, zijn dit waarden die wij hoog willen houden. 23

GroenLinks streeft ernaar dat Zaanstad een actieve fair-tradegemeente wordt. Dit sluit aan bij ons ideaal van een duurzame samenleving. Mede dankzij onze inzet wordt er op het gemeentehuis al ‘duurzaam’ ingekocht. 5.3. GEZONDE SAMENLEVING Het thema ‘gezondheid’ wordt regelmatig vergeten door beleidsmakers. Terwijl gezondheid een van de belangrijkste thema’s zou moeten zijn. Een gezonde levensstijl draagt immers bij aan het persoonlijke welbevinden. En andersom is het ook waar: een ongezonde levensstijl zorgt vaak voor klachten van fysieke en psychische aard. En in tijden van crisis geldt nog een belangrijk argument: ongezond leven is op termijn slecht voor de portemonnee. Op de korte termijn is het financiële voordeel niet altijd zichtbaar. Dat komt doordat ongezond voedsel vaak juist het goedkoopste voedsel is (‘een zak chips is goedkoper dan een appel’). GroenLinks betreurt dit. Mede daarom wil GroenLinks buurtmoestuinen bevorderen en scholen en sportverenigingen stimuleren een bijdrage te leveren aan een gezondere levensstijl. GroenLinks vindt dat ‘gezondheid’ een apart programma in de gemeentelijke begroting mag worden. Een speerpunt daarin mag het voorkomen en bestrijden van obesitas zijn. Daarnaast is GroenLinks voor een preventief en informerend drugs- en alcoholbeleid. Jongeren moeten door deskundigen worden gewezen op de schadelijke invloeden van het gebruik van bepaalde stoffen. Karin was niet blij toen ze Louise laatst met een groepje vriendinnen op de stoep van de supermarkt aantrof. Het clubje had flink ingeslagen: een paar zakken chips en voor ieder een blikje energiedrank of cola. Karin vond de meiden – allemaal tussen de 10 en 12 jaar – veel te jong om al bij de supermarkt rond te hangen. Louise vertelde dat haar vriendinnen soms een paar euro krijgen om wat te kopen bij de supermarkt. En een zak chips is héél goedkoop. En een blikje fris koop je al voor 19 cent. Karin voelde zich ouderwets, omdat ze haar dochter het drinken van fris of energiedrank op een doordeweekse dag wilde verbieden. Maar toen ze op een website las welke ingrediënten er inzitten (extreem veel suiker, kunstmatige smaak- en kleurstoffen en soms zelfs cafeïne!) kon ze haar opvatting beter uitleggen aan Louise.

24

Vragen bij dit hoofdstuk: * Moet de (lokale) overheid zich wel bemoeien met wat bewoners eten en/of drinken? Het is niet des GroenLinks om mensen te verbieden iets te eten of te drinken. Maar wij zijn er wél voor om te informeren over voedsel. * GroenLinks houdt van een open samenleving… maar verdwijnen onze euro’s daardoor niet allemaal naar Oost-Europese landen? GroenLinks is een voorstander van een verenigd Europa. Wij betreuren het wel eens dat er alleen naar de economische gevolgen wordt gekeken. Er is nog nooit zo lang vrede geweest in dit deel van de wereld. Dat is een grote verdienste van een verenigd Europa en op termijn veel belangrijker dan een procentje meer of minder economische vooruitgang.

25

6. ZAANSE ZAKEN In dit hoofdstuk focussen we ons op de Zaanse situatie. We behandelen diverse onderwerpen die de afgelopen jaren een rol hebben gespeeld in de Zaanse politiek, dat op dit moment doen óf waarvan we verwachten dat ze in de nabije toekomst lokaal van belang worden. De volgorde van de onderwerpen is willekeurig. 6.1. BAANSTEDE Rondom Baanstede zijn heel wat lastige besluiten genomen en nog te nemen. Het is de directie de afgelopen jaren niet gelukt om de begroting op orde te krijgen. Ook een overtuigend transitieplan ontbreekt. Vanwege de toenemende bezuinigingen en de enorme financiële lasten waarmee Baanstede geconfronteerd wordt is het – helaas – onafwendbaar dat er gekeken wordt naar een reorganisatie. GroenLinks vindt het belangrijk dat er een vorm van beschut werken blijft bestaan. Er zijn mensen die het in een reguliere werkomgeving niet zullen redden. Voor hen blijft professionele begeleiding hard nodig. Daarnaast moet er aandacht blijven voor de kosten van de sociale werkvoorziening. Dit aspect moet beter inzichtelijk en beter beheersbaar worden gemaakt. 6.2 AFVALBERG NAUERNA Vanaf 1983 wordt er vuil gestort bij Nauerna. Sinds de jaren negentig heeft gemeente Zaanstad afspraken gemaakt met Amsterdam, de provincie en het bedrijf NV Afvalzorg over de uitbreiding van de afvalberg. Deze uitbreiding heeft Zaanstad financieel geen windeieren gelegd. De uitbreidingsplannen zijn echter zeer tegen de wens van de bewoners van Nauerna. Sinds 2007 zijn er diverse rechtszaken gevoerd. Hierbij stonden NV Afvalzorg en het buurtschap Nauerna meestal lijnrecht tegenover elkaar. In 2011 heeft GroenLinks een motie opgesteld om ervoor te zorgen dat de ‘strijdende partijen’ in Nauerna eindelijk weer eens met elkaar om de tafel zouden gaan. De motie werd door een meerderheid van de raad aangenomen. In 2013 hebben de verschillende partijen afspraken met elkaar gemaakt. Er is eensgezind een einddatum vastgesteld (31 maart 2022) waarop de vuilstort definitief dichtgaat. Afvalzorg mag daarna nog wel bewerkingsen verwerkingsactiviteiten op het bedrijfsterrein uitvoeren. Ook zal er een kantoor blijven staan van Afvalzorg. Eind 2013 wordt er begonnen met de aanleg van een recreatieterrein op de afvalberg. GroenLinks is blij met de aanleg van dit nieuwe recreatiegebied. Ondertussen houden we scherp in de gaten dat de veiligheid van de vuilstort niet in het geding komt. Daarbij speelt de provincie, als toezichthouder, een cruciale rol. We blijven erop hameren dat de veiligheid van mens, dier en milieu niet in gevaar mag komen.

26

Kevin hoopt dat er een megagrote glijbaan wordt aangelegd op de heuvels van Nauerna. En als dat niet kan, dan hoopt hij op een groots avonturenpark met allerlei klim- en klauteractiviteiten. Of een uitdagend terrein om te mountainbiken of een overdekte rodelbaan. 6.3 MASTERPLAN POELENBURG Het is teleurstellend dat het Masterplan Poelenburg (voorlopig) geen doorgang vindt. Ook hier heeft de crisis roet in het eten gegooid. Bewoners van Poelenburg zien al geruime tijd uit naar verbeteringen in hun wijk, maar corporaties durven het niet aan om te investeren. GroenLinks is blij met de projecten die wél doorgang hebben gekregen. Zoals de verduurzaming van enkele flatwoningen, de ontwikkeling van een buurtmoestuin, de wederopbouw van winkelcentrum Bloemkorf en de opknapbeurt van Straat Poelenburg. Aangezien betrokken partijen op dit moment terugschrikken voor nieuwbouw, is het belangrijk om naar beter haalbare alternatieven te kijken. GroenLinks wil steviger inzetten op (duurzame!) renovatie. Er kan heel wat voordeel worden behaald door te investeren in isolatie. Het levert een energiebesparing en lagere energierekening op voor bewoners. Daarnaast is het goed voor de gezondheid en de werkgelegenheid. GroenLinks vindt dat de gemeente open moet staan voor initiatieven op dat gebied die worden geïnitieerd voor en/of door bewoners. 6.4 CULTUUR Op cultureel gebied heeft Zaanstad niet zo’n grote naam. Zaanstad staat (qua grootte de veertiende gemeente van Nederland) pas op de 39ste plaats qua cultuuraanbod. Dat is achter Noord-Hollandse steden als Hoorn (29ste), Purmerend (35ste) en zelfs Velsen (37ste). Steden die alle drie ongeveer half zo groot zijn als Zaanstad. De culturele sector heeft het de laatste jaren zwaar te verduren. Het huidige culturele klimaat is niet bepaald ‘cultuur minnend’. Daardoor komen bezuinigingen vaak vanuit diverse hoeken. Zowel landelijk, provinciaal als lokaal wordt er op cultuur bezuinigd. En als gevolg van de crisis is het voor culturele instellingen moeilijker het bedrijfsleven te interesseren om te investeren in culturele producties. GroenLinks vindt dat cultuur geen luxe is, laat staan een linkse hobby. Cultuur zorgt voor ‘reuring en vermaak’, het vergroot de leefbaarheid van een stad. Het draagt eraan bij dat mensen hier graag komen én blijven wonen. Een rijke cultuurleven verbetert het imago van een stad verbeteren, en stimuleert op die manier ook het (winkel)toerisme. Op microniveau bekeken, draagt cultuur bij aan de ontwikkeling van mensen. GroenLinks vindt het, zeker voor kinderen, uiterst belangrijk dat er een divers cultuuraanbod behouden blijft. De culturele basis moet behouden blijven. Daarom moet er aandacht blijven bestaan voor theater, film, muziek en kunst. Vanuit dat perspectief zijn wij voor de ontwikkeling van een cultuurcluster. 27

De bibliotheek vraagt speciale aandacht. Helaas is er een landelijke trend waarneembaar, waarbij het aantal uitleningen afneemt. De Bieb speelt echter een belangrijke rol bij de leesbevordering, en blijft ook in de toekomst een cruciale bron van kennis, naslagwerken en nieuwe media. GroenLinks is van mening dat er minimaal twee vestigingen in Zaanstad behouden moeten blijven. Dat zal naar alle waarschijnlijkheid de vestiging aan de Westzijde zijn en een vestiging in Zaanstad noord. Daarnaast is het belangrijk dat De Bieb de contacten met scholen behoudt en liefst nog verstevigt. Dat kan door middel van de twee BiebBussen die circa twintig scholen aandoen. Maar het kan ook door nog intensiever samen te werken met verschillende (brede) basisscholen. Daarnaast is het belangrijk dat De Bieb ouderen in staat blijft stellen boeken te lenen. Er kan nauwer worden samengewerkt met verzorgingshuizen, buurtcentra en andere betrokken instanties. De vestiging Kleurrijk is een kleine, maar belangrijke locatie voor de Kleurenbuurt en Poelenburg, waar veel nieuwe Nederlanders wonen. Voor de vorming en scholing van deze inwoners neemt Kleurrijk een belangrijke plaats in. GroenLinks zal zich optimaal inzetten om ook de mogelijkheden te onderzoeken om deze vestiging open te houden. GroenLinks vindt het belangrijk dat de cultuuruitgaven hoog op de agenda blijven staan. Zodra de economie aantrekt, moeten de culturele instellingen daarvan mee profiteren. Karin kwam wekelijks in de Bieb toen Kevin en Louise klein waren. Het uitgebreide assortiment bood haar de kans elke keer weer wat nieuws voor te lezen. Toen ze vorig jaar een studie volgde, heeft Karin de Bieb weer veelvuldig gebruikt. Ze studeerde er en zocht informatie op in de naslagwerken. Hopelijk kunnen Louise en Kevin, als ze naar de middelbare school gaan, nog steeds gebruikmaken van deze studiemogelijkheden. Want het is een uitstekende plek om geconcentreerd te studeren. 6.5 SPORT GroenLinks is een pleitbezorger van breedtesport. Sport moet voor iedereen bereikbaar zijn. Voor oud en jong, rijk en arm, dik en dun. En ook voor inwoners met een fysieke of verstandelijke beperking. Op dit moment zijn er voldoende sportterreinen en sportverenigingen in Zaanstad. Er zijn bijvoorbeeld al meer dan twintig voetbalclubs! Daarnaast kun je hier talloos veel sporten beoefenen: atletiek, wielrennen, hockey, volleybal, handbal, korfbal, boogschieten, tennis, badminton, diverse vechtsporten, golf, waterpolo, zwemmen - en dan vergeten we in deze opsomming vast nog enige sporten. GroenLinks juicht het toe dat sportverenigingen met elkaar praten om tot samenwerking of zelfs fusies te komen. Uiteindelijk is het echter niet aan de gemeente om fusies op te leggen. Daarom is het lovenswaardig dat verenigingen zelf baat zien bij samenwerking. Wij denken dat door intensief én inventief samen te werken, de kwaliteit van de Zaanse sport vergroot kan worden. Verenigingen die dezelfde sport bedrijven kunnen 28

samenwerken, maar er kan ook gedacht worden aan heel verschillende verenigingen – waardoor er een zogenaamde ‘omnivereniging’ ontstaat. Randvoorwaarde blijft dat sport voor iedereen bereikbaar blijft. In de kader is het ook belangrijk dat de Zaanse sportverenigingen de verklaring gelijke behandeling in de sport actief naleven, zodat iedereen veilig kan sporten - vrij van discriminatie op welke grond dan ook. Hoewel GroenLinks trots is op de prestaties van bijvoorbeeld de korfbalen volleybalverenigingen, vinden wij dat er niet méér geld hoeft te worden gestoken in topsportbeleid. Het huidige topsportbeleid is voldoende. Op de voetbalclub moppert men vaak over de parkeermogelijkheden. Kevin gaat meestal op de fiets naar de club. De fietsenrekken zijn behoorlijk krakkemikkig en vaak overvol. Daar besteedt de club nauwelijks aandacht aan. Raoul en Karin vinden het jammer dat het fietsgebruik niet gepromoot wordt. En ‘carpoolen’ naar uitwedstrijden vindt eveneens sporadisch plaats. Karin vindt dat sportclubs best een voorbeeldfunctie mogen vervullen. 6.6 OVERLAST IN OPENBARE RUIMTE Er lijkt de laatste jaren meer overlast plaats te vinden in de openbare ruimte. Voor een deel is dat gevoel op feiten gebaseerd. Maar deels is het een uitvloeisel van een samenleving die minder tolerant wordt. Groepjes mensen (met name jongeren) worden algauw als bedreigend ervaren, vaak nog voordat er enige overlast is veroorzaakt. Het is belangrijk (en ongelooflijk moeilijk!) om onderscheid te blijven maken tussen ‘overlast’ en ‘overgevoeligheid’. Op sommige plaatsen in Zaanstad is er de afgelopen jaren inderdaad sprake geweest van overlast. Vooral in de zomermaanden is dat bijvoorbeeld ervaren op het Steve Bikoplein en in het Koogerpark. GroenLinks is tegen overhaaste ‘schoonmaakacties’. Er moet samengewerkt worden door gemeente, politie, buurtbewoners, overlastgevers en betrokken hulpinstanties. Het is belangrijk dat er eerst en vooral naar oplossingen wordt gezocht. Het is niet gewenst (én bovendien geen oplossing) om eventuele overlastgevende groepen meteen maar te verjagen. Dat biedt geen oplossing voor het structurele probleem – en zorgt alleen maar voor een verplaatsing. Aan de andere kant vindt GroenLinks het niet meer dan vanzelfsprekend dat er handhavend wordt opgetreden wanneer er overduidelijk regels worden overtreden. Tegen daadwerkelijke vernielingen, bedreigingen en geweldplegingen moet – natuurlijk! - adequaat worden opgetreden. 6.7 OPENBAAR VERVOER Zaanstad heeft de beschikking over zes treinstations. Vanwege de uitgestrektheid van de stad, is dat geen overbodige luxe. GroenLinks is voorstander van het spoorboekjeloos rijden. Dit zorgt voor een grotere continuïteit in het openbaar vervoer.

29

Het spoorboekjeloos rijden dwingt ons ook om nog eens goed te kijken naar de overwegovergangen in Zaanstad. Nu verdeelt de spoorlijn de stad soms ruwweg in van elkaar gescheiden delen. Deze scheiding van wijken, een gevolg van ontwikkelingen in het verleden, is verre van ideaal. Wij onderschrijven het idee om de spoorlijn ‘verdiept’ aan te leggen. Op die manier zou het ondergrondse en bovengrondse verkeer geen last van elkaar hebben. En het zou de verbinding tussen oost en west verbeteren. Vanwege de hoge kosten die hiermee gepaard gaan, denken we niet dat dit project op korte termijn realiseerbaar is. Tenzij een hogere overheid, zoals de provincie, eraan bij wil dragen. Het busvervoer in Zaanstad is van een kwalitatief goed niveau. GroenLinks is er voorstander van dat de buurtbus blijft rijden. 6.8 FIETS(PARKEER)BELEID Als échte fietserspartij vinden wij het natuurlijk belangrijk dat er volop aandacht is voor het fietsenbeleid in Zaanstad. Het gebruik van dit vervoersmiddel moet gestimuleerd worden. GroenLinks streeft ernaar dat uiteindelijk 40% van de verplaatsingen in de stad per fiets plaatsvinden. Om dat te bereiken is het belangrijk dat er voldoende parkeergelegenheden zijn voor fietsen. Wij zijn enthousiast over het Fietsenpakhuis in de Vinkenstraat. Zo’n prachtige faciliteit maakt het nog aantrekkelijker om op de fiets naar het centrum van Zaandam te komen. De parkeervoorzieningen voor fietsforenzen moeten verbeterd worden. Het Noordschebos biedt plaats aan enige honderden fietsen, maar wordt helaas niet door iedereen even gemakkelijk ‘gevonden’. GroenLinks pleit voor meer parkeergelegenheid op en/of rond het station. Wat ons betreft mogen de geparkeerde fietsen ‘het stationsdak op’. Daarnaast willen wij meer fietsparkeerplaatsen aan de Rozengracht-kant. In de overige delen van Zaanstad lijkt het aantal parkeervoorzieningen voor fietsen voldoende te zijn. GroenLinks is voor de aanleg van fietsstraten in de centrumgebieden. Door dergelijke voorzieningen wordt de veiligheid van fietsers verhoogd. Ook ‘in’ het verkeer mag er meer rekening worden gehouden met fietsers. Sommige verkeerslichten verlenen nu al voorrang aan fietsers, wat ons betreft mag dat op meer plekken gebeuren. De verkeerslichten die aangeven hoeveel seconden je nog moet wachten, werken eveneens positief. Uit onderzoeken blijkt dat fietsers bij zulke verkeerslichten minder vaak in de verleiding komen om door rood te fietsen. Dat is dus zonder meer veiligheid verhogend (en frustratie verlagend!). Veel van het bovenstaande geldt evenzeer voor het verkeersbeleid voor wandelaars. Zij mogen, net als fietsers, worden voorgetrokken in bepaalde verkeersituaties. 6.9 TOEGANKELIJKHEID PUBLIEKE VOORZIENINGEN Publieke voorzieningen moeten goed toegankelijk zijn voor alle groepen mensen. De gemeente kan hierin nog een behoorlijke inhaalslag maken. Het stadhuis, bijvoorbeeld, is nog lang niet voor iedereen goed bereikbaar. 30

GroenLinks vindt het belangrijk dat er duidelijk wordt aangegeven hoe minder mobiele mensen het stadhuis kunnen bereiken. Het moet eenvoudiger worden om slechte bereikbaarheid van (publieke) voorzieningen te melden aan de gemeente. Er kan gedacht worden aan een apart meldpunt (doorkiesnummer) hiervoor. 6.10 BRANDWEER Zaanstad beschikt over het grootste vrijwilligerskorps van Nederland. Er werken circa 250 personen voor de vrijwillige brandweer. De gemeente beschikt over maar liefst acht kazernes. Het korps werkt nauw samen met andere korpsen van de veiligheidsregio. Helaas blijft het voor de brandweer moeilijk om de kosten te beheersen. GroenLinks hecht veel waarde aan een goed functionerend brandweerkorps, maar wil wel dat er binnen de begroting gewerkt wordt. 6.11 PALENPEST Zaanstad is een van de gemeenten waar de grenenhoutbacterie huishoudt. Deze bacterie veroorzaakt ‘palenpest’. Door deze palenpest worden funderingen aangetast, wat kan leiden tot gevaarlijke situaties. Woningeigenaren zijn zelf verantwoordelijk voor de fundering van hun woning. Daarom is het hun taak om de financiering van noodzakelijke herstellingen op zich te nemen. De gemeente kan herstelwerkzaamheden wél stimuleren. En desgewenst faciliteren door adviezen en - tot op zekere hoogte - subsidies te geven. Toen Raoul en Karin hun huidige huis bezichtigden, hoorden ze voor het eerst over palenrot. Ze schrokken zich rot. De verkopende makelaar vertelde dat het huis was onderzocht en de fundering de komende 25 jaar niet aangepakt hoeft te worden. Elke maand zetten ze een bedragje opzij. Stiekem hopen ze dat er een fantastische uitvinding wordt gedaan, waardoor het funderingsherstel uiteindelijk veel minder kost. 6.12 ERFPACHT Het is goed dat er in het verleden huizen zijn verkocht die zijn gebouwd op grond waarop erfpacht rustte. Door deze constructie was het namelijk mogelijk de woningen voor een lagere prijs aan te kopen. Voor de erfpacht werd meestal een bedrag gerekend voor vijftig jaar. Het is echter altijd mogelijk geweest om de erfpacht af te kopen. Sinds 2007 vraagt de gemeente daar marktconforme prijzen voor – daarvoor was de afkoopsom voor eigenaren vaak veel te laag. GroenLinks vindt het belangrijk dat er duidelijk gecommuniceerd wordt over deze erfpachtregeling. Waarbij vooral duidelijk gemaakt moet worden op basis van welke berekeningen de afkoopsom tot stand is gekomen. 6.13 GEVANGENIS WESTZAAN (HOOGTIJ)

31

GroenLinks is voor de komst van een gevangenis op Hoogtij, Westzaan. Een dergelijke penitentiaire inrichting levert behoorlijk wat (schone) werkgelegenheid op, en dat kunnen we in Zaanstad prima gebruiken. Er zijn door ons belangrijke eisen aan het gevangeniscomplex gesteld. Zo heeft GroenLinks via een motie voorwaarden gesteld aan de hoogtelijnen van het complex. Ook hebben we gepleit voor een goede openbaarvervoersverbinding naar het complex. Verder vinden wij het belangrijk dat de justitiële inrichting ‘gewone’ criminelen insluit, en zich dus niet richt op het vastzetten van vreemdelingen. 6.14 (BEHANDELING) BESTEMMINGSPLANNEN In 2013 zijn diverse bestemmingsplannen door de raad ‘gejaagd’. Vanwege de grote tijdsdruk die erop zat en het financiële gevaar dat de gemeente liep wanneer de plannen niet op tijd werden voltooid, heeft GroenLinks alle zeilen bijgezet om de plannen zo goed mogelijk van kanttekeningen te voorzien. De meeste bestemmingsplannen zijn conserverend van aard. Bij een volgende ronde zien wij graag meer ruimte voor nieuwe ontwikkelingen, bijvoorbeeld op het gebied van recreatie. Wij vinden het belangrijk dat de milieucontouren worden gehandhaafd. In sommige gevallen mogen de milieuregels zelfs aangescherpt worden. De karakteristieke lintbebouwing verdient het om beschermd te worden. 6.15 FINANCIËN De gemeente krijgt steeds meer taken toebedeeld van het rijk. Helaas betekent dat niet dat de gemeente véél meer geld ontvangt. Veel taken moeten worden uitgevoerd met minder geld. GroenLinks vindt dat de gemeente een grotere vrijheid moet krijgen bij de uitvoering van deze taken. Het zou een goede stap zijn als de belastingheffing meer gedecentraliseerd kan worden. Ook vindt GroenLinks het goed als er meer mogelijkheden komen tot vergroening van lokale belastingen en heffingen. 6.16 HEMBRUGTERREIN GroenLinks is blij dat het Hembrugterrein de laatste jaren flink is aangepakt. Veel monumenten zijn opgeknapt en aan andere wordt nog steeds gewerkt. Diverse huurders hebben zich inmiddels op het terrein gevestigd. GroenLinks vindt dat het terrein bij uitstek geschikt is voor culturele activiteiten. De afgelopen jaren vonden er al diverse succesvolle evenementen plaats. Het gebied biedt verder uitstekend ruimte voor horecagelegenheden en recreatieve mogelijkheden. Een bootverbinding met Amsterdam hoort eveneens tot de mogelijkheden. Van woningbouw op het terrein zijn wij geen voorstander. GroenLinks vindt het verder belangrijk dat de monumentale panden in goede staat blijven en dat het ‘oerbos’ zoveel mogelijk ongerept blijft. 32

6.17 ZAANSE SCHANS De Zaanse Schans wordt jaarlijks bezocht door ruim een miljoen bezoekers. GroenLinks vindt het belangrijk dat er zorgvuldig wordt omgegaan met deze toeristisch trekpleister. We zijn enthousiast over de vernieuwingen in en rondom het Zaans Museum. Het vergroot de kansen om nog meer bezoekers te trekken. Enkele malen per jaar vinden er extra leuke activiteiten plaats op de Zaanse Schans. Zo is er jaarlijks een drukbezochte – en zeer gewaardeerde – kinderboekenmarkt. GroenLinks vindt dat de Zaanse Schans vrij toegankelijk moet blijven voor fietsers en wandelaars. Het is geen goed idee om een hek om het terrein te zetten en entreeprijzen te heffen. Wel kan er gezocht worden naar andere manieren om het verdienvermogen te verhogen. Gedacht kan worden aan (kleinschalige) scheepsbouw of andersoortige historische werkzaamheden. Ook willen wij graag meer (camper)slaapplaatsen bij de Zaanse Schans. Louise vindt de kinderboekenmarkt op de Zaanse Schans fantastisch! Ze gaan er elk jaar heen met het hele gezin. Dan genieten ze van de tientallen kraampjes met boeken, de Fluxus-optredens, de slootavonturen met Flip en alle andere leuke activiteiten. Zelfs als het koud is of regent, wil Louise erheen. Want misschien ontmoet ze wel een bekende schrijver, en ze is natuurlijk vreselijk benieuwd hoe de winnaar van de Hotze de Roosprijs er in het echt uitziet. 6.18 VERKEERSVEILIGHEID Het verkeer moet voor alle deelnemers veilig zijn. Vooral voor de veiligheid van fietsers heeft GroenLinks zich de afgelopen periode hard gemaakt. Zo hebben we de verkeerssituatie in Westerkoog op de agenda gezet. Uit onder andere een rapport van Veilig Verkeer Nederland bleek de rondweg daar nogal fietsonvriendelijk te zijn. Verder hebben we vragen gesteld over gevaarlijke verkeerssituaties op de Westzanerdijk. Voor beide gebieden worden veiligheidsverhogende maatregelen genomen. Dankzij GroenLinks is het onderwerp ‘gladheidsbestrijding’ uitgebreid besproken in de gemeenteraad. Het budget ervoor is gelukkig verhoogd. Een goede begaanbaarheid van wegen, fietspaden en voetpaden is de eerste vereiste op het gebied van verkeersveiligheid. Kevin gaat meestal op de fiets naar zijn voetbalvereniging. Vaak fietst er iemand mee, soms gaat hij in zijn eentje. Als hij alleen fietst, kiest hij een andere route. Die route is langer, maar hij kan dan wel meer over fietspaden rijden en daardoor voelt hij zich een stuk veiliger. Kevin houdt er niet van als auto’s rakelings langs hem heen racen. Hij vindt het prettig als een bepaald deel van de weg duidelijk speciaal voor fietsers is bestemd (bijvoorbeeld doordat het rood is geverfd of door een lijn is onderscheiden van de rest van de weg). 33

6.19 DETAILHANDEL Door de crisis en door toenemende internetverkopen hebben veel winkeliers het moeilijk. Dat geldt niet alleen in Zaanstad, maar in heel Nederland. De vernieuwde Gedempte Gracht is een gelukkige uitzondering op deze malaise. Tegen alle trends in, komen er elk jaar meer bezoekers naar de bekendste Zaanse winkelstraat. Het lijkt erop dat de winkels kunnen overleven doordat er sterk is ingezet op kwaliteit. GroenLinks is voor het nog verder verfraaien van de binnenstad. Wij zijn een voorstander van een autoluw winkelgebied, omdat we ervan overtuigd zijn dat een dergelijke maatregel de aantrekkingskracht verder vergroot. Ook zijn wij voor het laten rijden van een Shopstapper – dit is een busje dat grotendeels door de ondernemers zelf wordt gefinancierd. GroenLinks vindt dat de economische activiteiten op Zuiderhout uitgebreid mogen worden. Echter, het is van groot belang dat daardoor niet de belangen van andere ondernemers, bijvoorbeeld die in Inverdan, evenredig worden geschaad. Dan schiet je er immers niks mee op. GroenLinks vindt het belangrijk om een aantrekkelijke openbaar vervoersverbinding tussen de gebieden te creëren. Zodat bezoekers van Zuiderhout naar Inverdan kunnen trekken – en vice versa. Ook de andere winkelgebieden van Zaanstad verdienen het om extra onder de aandacht te worden gebracht. Ze kunnen door de gemeente gestimuleerd worden om aan ‘branding’ te doen. Zo is Wormerveer, bijvoorbeeld, uitermate geschikt om per boot(je) te bezoeken. Ook doet Wormerveer er goed aan zich extra te richten op bezoekers die wat meer van exclusievere kwaliteitswinkels houden. Daar is vraag naar, en op dat vlak is Wormerveer onderscheidend van het centrum van Zaandam. Het winkelgebied van Krommenie is uitermate geschikt voor de ‘lokale’ behoefte. Een veelzijdig en aantrekkelijk basisaanbod aan winkels tref je hier aan. Zo heeft elk winkelgebied sterke punten die benadrukt mogen worden. GroenLinks vindt het de hoogste tijd dat er een nieuw detailhandelsbeleid wordt geformuleerd, omdat het huidige behoorlijk verouderd is. Raoul hoopt dat de Ikea komt en daarnaast liefst nog vele andere grote detailhandelszaken. Hij vindt het fantastisch als je straks voor al je grote én kleine aankopen op Zaans ‘grondgebied’ terecht kunt. Het is wel belangrijk dat het niet eindigt in een verkeerschaos. Raoul vindt dat er nu al behoorlijk wat asfalt ligt in Zaanstad en als het aan hem ligt hoeft er niet heel veel bij te komen. Ook vindt hij het belangrijk dat de gemeente de luchtkwaliteit scherp in de gaten houdt. Er zweeft nu al heel wat fijnstof door de lucht! Raoul merkt dat aan de vieze aanslag op zijn auto, maar ook als hij een rondje hardloopt. 6.20 FAIR TRADE

34

GroenLinks heeft samen met andere partijen een motie ingediend om van Zaanstad een fair-trade gemeente te maken. Er is een werkgroep opgericht die zich hiervoor inzet. Maar het is nog niet gelukt om het predicaat ook daadwerkelijk te verkrijgen. GroenLinks zal zich daar voor blijven inzetten. Zeer tevreden zijn we over de ‘eerlijke Zaanse winkelroute’. Deze route bestaat uit een groot aantal winkels in de Zaanstreek die een biologisch, fair trade en/of tweedehands assortiment aanbieden. We hopen dat deze route verder uitgebreid wordt. 6.21 NOORDZEEKANAALGEBIED GroenLinks is tegen een verregaande industrialisering van het Noordzeekanaalgebied (NZKG). Naar onze mening is kolenoverslag geen gewenste economische activiteit voor dit gebied. Het levert relatief weinig werkgelegenheid op en het is bovendien slecht voor de leefbaarheid in Zaanstad. We vinden het belangrijk dat de polders zoveel mogelijk worden gespaard en vinden niet dat hier enkele tienduizenden woningen gebouwd moeten worden. Wat ons betreft is het NZKG uitstekend geschikt voor duurzame bedrijvigheid. Het kan een plek zijn waar windmolens geplaatst worden. Het kan plaats bieden aan bedrijven die zich richten op de duurzame sector. Door hier op te focussen, kunnen er vele extra groene banen worden gecreëerd. 6.22 TOERISME Het toerisme in de Zaanstreek moet nog sterker worden gestimuleerd. Er komen nu al jaarlijks veel honderdduizenden toeristen naar de Zaanse Schans. En ook het centrum van Zaandam heeft te maken met een groeiend aantal toeristische bezoekers. GroenLinks vindt dat er nog intensiever samengewerkt kan worden met de regio. Het zou bovendien goed zijn als er meer overnachtingsmogelijkheden zouden komen. GroenLinks heeft meermalen gepleit voor het instellen van camperplaatsen. 6.23 INDUSTRIE De Zaanstreek is al sinds de zestiende eeuw een belangrijk industriegebied. Halverwege de zeventiende eeuw stonden er meer dan 900 molens langs de Zaan. En de vele houtzaag-, papier- en verfmolens leverden een grote bijdrage aan de industriële bloei die de streek destijds doormaakte. GroenLinks is trots op dit verleden. Het is belangrijk om het industrieel erfgoed te koesteren. En om met de industriële ondernemingen in gesprek te blijven om te bepalen hoe hun activiteiten op een wenselijke manier in de Zaanstreek kunnen worden voortgezet. Om die reden zijn wij er trots op dat er de afgelopen jaren hard gewerkt is aan een schonere en duurzamere industrie. Het Zaans Proeflokaal is daar een mooi voorbeeld van. Met diverse grote ondernemingen in de 35

Zaanstreek zijn afspraken gemaakt om de (binnenstedelijke) milieubelasting fors terug te dringen. Daarnaast is het wenselijk om de Zaanoevers toegankelijk te houden voor recreatieve doeleinden. GroenLinks vindt het belangrijk dat er de komende jaren aandacht voor deze punten blijft bestaan. Zodat de lusten (werkgelegenheid) in onze gemeente blijven, en de lasten (milieuoverlast) zoveel mogelijk worden beperkt. 6.24 (KLEURRIJKE) ONDERNEMERS Het aantal ZZP’ers (Zelfstandigen Zonder Personeel) stijgt. Sommige mensen worden ZZP’er uit roeping, andere vanwege de crisis. Doordat vaste banen schaarser worden, proberen veel mensen op eigen houtje aan de weg te timmeren. Het is belangrijk dat de gemeente ZZP’ers kansen geeft. Dit kan door goede voorlichting te geven en regelgeving helder te houden. GroenLinks is voorstander van een ondernemersloket, waar ook ZZP’ers met hun vragen terecht kunnen. Daarnaast vindt GroenLinks het uitstekend dat ZZP’ers extra ondersteuning krijgen in tijden van crisis (door bijvoorbeeld aanspraak te mogen maken op belastingkortingen). In Zaanstad is een grote groep kleurrijke ondernemers en ZZP’ers actief. GroenLinks juicht het toe dat er zoveel startende kleurrijke ondernemers zijn. Er is echter een grote groep die het erg zwaar heeft of de afgelopen jaren zelfs failliet is gegaan. Uit eigen onderzoek is gebleken dat veel kleurrijke ondernemers niet goed uit de voeten kunnen met de ondernemersregels. Ze begrijpen de ambtelijke taal niet, weten de weg niet te vinden naar ambtenaren (of andere deskundigen) die hen uitleg kunnen geven, of ze verzuimen zichzelf voldoende op de hoogte te stellen. Een resultaat is dat vele kleurrijke ondernemers onnodig failliet gaan. GroenLinks denkt dat de gemeente hier een actievere rol in moet gaan spelen. Voorlichting en preventie kan veel problemen voorkomen.

36

Vragen bij dit hoofdstuk: * Is het voor de Zaanse zaak niet beter om op een lokale partij te stemmen? Absoluut niet! GroenLinks Zaanstad heeft de afgelopen jaren keer op keer bewezen dat we uitstekend op de hoogte zijn van de lokale issues. We hebben oplossingen aangedragen (Nauerna), successen geboekt (Inverdan) en regelmatig gestreefd naar kwaliteitsverbeteringen (cultuursector). Juist omdat we een landelijke organisatie zijn, kunnen we bij ‘gemeente overstijgende’ onderwerpen ondersteuning krijgen van landelijk GroenLinks. Dat is beslist een voordeel bij bijvoorbeeld ingewikkelde kwesties als de decentralisaties. * Waarom noemt GroenLinks zich een échte fietspartij? Zeker in de stad is de fiets het meest ideale vervoersmiddel. GroenLinks vindt daarom dat het gebruik ervan gestimuleerd moet worden. Goede fietspaden, fietsstraten en fietsvriendelijke verkeerslichten dragen daaraan bij. Ook het snelfietspad dat forenzen vanuit heel Zaanstad een snelle verbinding met het pontje naar Amsterdam biedt, is een voorziening die GroenLinks belangrijk vindt om te behouden. Het moet goed mogelijk zijn om je fiets te parkeren. Het Fietsenpakhuis is daarvan een mooi voorbeeld. Verder kan het aantal fietsenstallingen in het centrum van Zaandam uitgebreid worden. In de rest van Zaanstad lijken de voorzieningen goed op orde. * Wat heeft GroenLinks Zaanstad gedaan voor het behoud van bomen in de stad? GroenLinks heeft artikel 51-vragen gesteld aan het College van B&W. Er is een herplantplicht in Zaanstad, maar GroenLinks heeft geconstateerd dat er vaak prille, jonge boompjes of zelfs struiken worden teruggeplaatst voor lommerrijke, volgroeide bomen. Behalve dat het College ‘beterschap’ heeft beloofd, is er nu op de gemeentelijke website beter inzichtelijk welke bomen verdwijnen en welke ervoor in de plaats terugkomen. GroenLinks blijft het bomenbestand nauwlettend in de gaten houden. * Waarom heeft GroenLinks Zaanstad een duurzaamheidsprijs in het leven geroepen, en wat houdt het eigenlijk precies in? Met de duurzaamheidsprijs wil GroenLinks de verduurzaming van de samenleving stimuleren. ‘Koplopers’ op dit gebied steken wij met de prijs een hart onder de riem. De duurzaamheidsprijs heeft bovendien een voorbeeldfunctie. Het laat zien waarom mensen – ondernemers vaak – ervoor kiezen om geld en energie te steken in duurzaamheid.

37

7. HIER WORDEN WE BLIJ VAN! – (INSPIRERENDE VOORBEELDEN) GroenLinksers hebben zin in de toekomst. Die toekomst maken we met z’n allen en die toekomst is van ons allen. Juist daarom hebben we extra veel waardering voor initiatieven die vanuit de samenleving komen. Daar willen wij – als dat mogelijk is - graag een bijdrage aan leveren. Of wij willen ervoor zorgen dat dergelijke initiatieven mogelijk blijven. In dit hoofdstuk enkele voorbeelden, in willekeurige volgorde, waar we enthousiast van worden. 7.1 COÖPERATIEVE (ENERGIE)VERENIGINGEN In het hele land worden coöperatieve verenigingen opgericht. Een mooi Zaans voorbeeld daarvan is de ZEK (Zaanse Energie Koöperatie). Deze vereniging propageert het gebruik van duurzame stroom in de Zaanstreek. Ook organiseren zij lezingen en andere informatieve bijeenkomsten. Zo vond er bijvoorbeeld in 2013 een presentatie plaats van hoe je warmte voor je woning kunt halen uit de sloot. 7.2 THUISKOKS In de Zaanstreek zijn inmiddels meer dan honderd actieve thuiskoks, wij verwachten dat dit aantal de komende jaren zal groeien. Het is fantastisch dat mensen die graag koken én er voldoende tijd voor hebben, hun maaltijden kunnen aanbieden via een speciale site. En dat mensen die niet graag koken of er geen tijd voor hebben, hier weer gebruik van kunnen maken. Het bevordert de sociale contacten. Het maakt de samenleving weer wat warmer! 7.3 REPAIR CAFÉS Op diverse plaatsen in Nederland worden ze opgezet: Repair Cafés. Je kunt er naartoe met kapotte apparaten. Techneuten onderzoeken de apparatuur en bekijken of zij het kunnen maken. Ook in de Zaanstreek worden Repair Cafés georganiseerd. In Wormerveer (’t Zonnehuis), in Koog aan de Zaan (HetBrandtweer) en in Zaandam (het Darwinpark) zitten maandelijks vrijwilliger klaar. Het is een fantastisch initiatief om kapotte spullen op deze manier een tweede leven te geven. Karin heeft een lampje van haar oma geërfd. Helaas is het kapotgegaan. Karin en Raoul zijn beiden niet handig, en ze zouden niet weten in welke winkel ze het lampje zouden kunnen laten maken. Daarom was Karin blij toen er een Repair Café werd geopend. Ze ging erheen en jawel… het lampje is gemaakt! Het antieke erfstuk geeft weer licht in de duisternis! 7.4 DE VRIJWILLIGERSCENTRALE

38

In Zaanstad is de Vrijwilligerscentrale onderdeel van Welsaen. De Vrijwilligerscentrale helpt mensen de weg te vinden naar vrijwilligerswerk en ondersteunt organisaties bij het vinden van geschikte vrijwilligers. Zeker in tijden van oplopende werkloosheid is het zinvol dat een organisatie het vrijwilligerswerk coördineert. 7.5 GEZAMENLIJKE INKOOP ZONNEPANELEN Duurzaam leven levert zoveel meer op als er meer mensen aan meedoen. Er zijn diverse organisaties die dat onderschrijven. Ook de gemeente Zaanstad is zeer actief om de collectieve aanschaf van zonnepanelen te stimuleren. Vanwege de grootschalige inkoop is aanschaf van deze zonnepanelen namelijk goedkoper. Inmiddels zijn er diverse initiatieven waarbij gezamenlijk – en dus goedkoper - wordt ingekocht. Raoul wilde al heel lang zonnepanelen op zijn dak. Hij dubde er jaren over, maar wachtte tot hem het ‘perfecte aanbod’ werd gedaan. Blij was hij met de aanbiedingen die hem door de gemeente en later door de provincie werden gedaan. Hierdoor heeft hij een eerst set panelen aan kunnen schaffen. Raoul wil graag meer energie opwekken en bij voorkeur samen met zijn buren panelen installeren. Dan zijn de installatiekosten lager, en wordt het nog lucratiever om te investeren in een zonnige toekomst. 7.6 VOGELOPVANG ZAANSTREEK In 2012 heeft de Vogelopvang Zaanstreek een prijs gekregen voor de wijze waarop ze vogels opvangen in de regio. Vele vrijwilligers zetten zich enthousiast in voor deze stichting. Zeker in de winterperiode verricht de Vogelopvang bijzonder belangrijk werk. De locatie in Krommenie bestaat al ruim twintig jaar, en lijkt – na een behoorlijk turbulente periode – nu redelijk goed op orde te zijn. 7.7 WIELAND TEXTILES Dit bedrijf was de eerste winnaar van de Duurzaamheidsprijs die GroenLinks Zaanstad eens in de zoveel maanden uitreikt. Het bedrijf in Wormerveer zet zich zeer actief in voor het hergebruiken van tweedehands textiel. Een groot deel van het ingezamelde textiel wordt hergebruikt als kleding. Een ander deel transformeert naar poetsdoek of krijgt op een andere manier een nuttig voortbestaan. Wieland heeft het eigen CO2-gebruik drastisch verminderd. 7.8 KRINGLOOPWINKELS Mogelijk wordt de populariteit van deze winkels bevorderd door de crisis feit is dat er steeds meer tweedehandswinkels zijn. Er zijn enkele landelijke bekende kringloopwinkels, zoals Noppes en Het Goed. GroenLinks wordt blij van winkels zijn die het hergebruik van spullen stimuleren. Om die reden worden wij ook enthousiast van de Blipverts die op tientallen plekken in de Zaanstreek staan. Hier kun je oude cd’s, 39

inktcartridges en batterijen inleveren. Vrijwel al het ingeleverde materiaal vindt vervolgens een nieuwe nuttige bestemming. 7.9 VOEDSELBANK EN KLEDINGBANK Zijn wij blij met een voedsel- en kledingbank? Tja, het zou natuurlijk beter zijn als dergelijke organisaties niet nodig waren. Maar zolang we er niet in slagen onze bezittingen eerlijker te verdelen, is het goed dat er vrijwilligers zijn die zich inzetten voor voedselbank en kledingbank. GroenLinks zet zich jaarlijks in voor de inzamelacties van de Voedselbank die in de Kerstvakantie plaatsvinden. 7.10 DIVERSE WEBSITES Op diverse websites worden goedkope gebruikte spullen aangeboden. Ook kun je vaak tegen een redelijk tarief bepaalde diensten (zoals oppas, huishoudelijk werk, schoonmaak werk) afnemen. Uitstekend dat er op deze manier een zinvolle kringloop en moderne ruilhandel ontstaat. In Zaanstad is in oktober 2013 (www.buuv.nu) een handige website opgestart die dienstdoet als een superhandig prikbord! Louise is gek op dieren, maar van haar ouders mag ze geen hondje. Dat zal in de toekomst niet veranderen, want haar moeder is allergisch voor hondenharen. Nu heeft Louise iets geks bedacht: misschien mag ze wel af en toe een buurthondje uitlaten? Ze zette een oproep op een wijkwebsite en kreeg algauw een enthousiaste reactie van een onregelmatig werkende mevrouw. Nu loopt ze drie keer per week ’s middags een rondje met een hondje. Louise vindt het geweldig, en Blackie ook! 7.11 INTERNATIONALE ORGANISATIES EN INITIATIEVEN. * De Fairphone is de Smartphone van de toekomst. Deze slimme telefoon wordt op een ‘eerlijke’ en ‘duurzame’ manier geproduceerd. Het apparaat kost nu nog een paar tientjes meer dan de meer gangbare mobieltjes, maar je levert er wel een bijdrage mee aan een betere wereld. Diverse grote providers zullen de Fairphone ondersteunen. * De WakaWaka Led-lamp is speciaal ontworpen voor mensen in Afrika. Dankzij deze lamp hebben straks mogelijk anderhalf miljard mensen licht. De lampjes worden ingezet in diverse duurzaamheidprojecten. Mensen in bijvoorbeeld Haïti of Tanzania kunnen een lamp verdienen door mee te werken bij de inzameling van afval. Op deze manier sla je twee vliegen in één klap: er vindt een betere afvalinzameling plaats, en meer mensen krijgen de beschikking over werkend licht. * De organisatie Too Good To Waste richt zich op het ‘behoud van voedsel’. Van voedsel dat (bijna) over de datum is, maakt deze club nog prima soep, saus of sap. Op dit moment verdwijnt bijna de helft van al ons eten verdwijnt in de prullenbak. Dat is toch onacceptabel! Kijk op de site van deze organisatie voor leuke en handige tips.

40

Behalve bovenstaande voorbeelden zijn er nog vele te noemen. Vrijwel zonder uitzondering zijn het initiatieven die onze consumptiemaatschappij een tikkeltje veranderen. Wij worden blij van deze positieve veranderingen! Vragen bij dit hoofdstuk: * Leuk hoor die Repair Cafés, maar het is wel oneerlijke concurrentie voor andere winkels/organisaties. Er zijn weinig winkels die zich bezighouden met het repareren van spullen. Zeker de grotere ketens geven eerder een nieuw exemplaar dan dat ze het oude apparaat repareren. Misschien is juist een positief neveneffect dat meer bedrijven, meer organisaties, gaan inzien dat apparaten vaak nog gemaakt kunnen worden. * Als mensen gewoon genoeg geld verdienen, als de economie weer wat beter op gang komt, dan zouden al die nieuwe initiatieven helemaal niet nodig zijn. Is dat niet veel wenselijker? GroenLinks gelooft dat er – crisis of niet - veranderingen noodzakelijk zijn. Het is tijd voor een ‘frisse’ omwenteling van ons leefpatroon. Fosiele brandstoffen raken ten slotte een keer op. Als de aarde blijft opwarmen, dan veroorzaakt dat een ramp die vele malen meer geld kost dan de economische crisis van dit moment. De crisis kan gebruikt worden om de samenleving te veranderen. Wij denken dat het een must is.

41

8. BEREIKTE PUNTEN Elke politieke partij wil het liefst dat het eigen verkiezingsprogramma volledig wordt uitgevoerd. Maar dat is een utopie, ook voor GroenLinks. Onze partij maakt sinds 2002 deel uit van het College van Zaanstad, en sindsdien mochten wij dus een wethouder leveren. Robert Linnekamp heeft zich in de loop der jaren sterk gemaakt voor onderwerpen als Inverdan, de stadsregio, het dierenwelzijn, onderwijs, verkeer en het Zaanse milieu. Doordat wij in Zaanstad al bijna twaalf jaar meebesturen, hebben we - als relatief kleine partij – redelijk veel invloed kunnen uitoefenen op het reilen en zeilen in de stad. Veel van wat de afgelopen jaren bereikt is, zou niet zijn bereikt zonder onze steun. Daar zijn wij trots op. Er blijven daarnaast nog heel wat zaken over, die wat ons betreft beter hadden gekund. Hieronder volgt een opsomming van de mede dankzij ons bereikte punten. Aansluitend volgt een lijstje van helaas (nog) niet bereikte punten. 8.1. GROEN * Mede dankzij GroenLinks heeft de gemeente vastgehouden aan het binnenstedelijk bouwen. De unieke buitengebieden van Zaanstad zijn daardoor zoveel mogelijk behouden gebleven. * GroenLinks heeft de afgelopen jaren regelmatig gepleit voor een herplantplicht. We zijn er trots op dat deze plicht er is gekomen: voor elke gekapte boom komt er minimaal weer een terug. Op deze manier wordt de bomenpopulatie goed in stand gehouden. GroenLinks zal zich hier ook de komende periode hard voor maken. * Er is door ons geknokt om in de stad groene plekken te behouden. Wij willen geen groene ruimten opofferen voor parkeerplekken. Geen zwart asfalt in de plaats van groene grasstroken! * Een aantal bedrijventerreinen is duurzamer geworden. In samenwerking met scholieren van het Regiocollege, is er in de Achtersluispolder een vooruitstrevend project gestart. Andere bedrijventerreinen in Zaanstad hebben eveneens interesse getoond om duurzamer te worden en daar inmiddels actie voor ondernomen. * Diverse scholen in Zaanstad nemen deel aan een project waarbij ze zonnepanelen op hun dak krijgen. Mede op initiatief van GroenLinks zijn vele overheidsgebouwen energiezuiniger geworden. Het gemeentehuis is daar een uitstekend voorbeeld van. * De gemeente Zaanstad is koploper op het gebied van elektrisch vervoer. Er zijn elektrische auto’s en scooters voor ambtenaren beschikbaar en er zijn in Zaanstad diverse oplaadpunten geplaatst. Het zorgt voor minder luchtvervuiling en een lagere CO2-uitstoot. * Het vervoer over water is milieuvriendelijker geworden. Boten kunnen tegenwoordig gebruikmaken van walstroom, wat een aanzienlijke CO2vervuiling (dieseluitstoot) helpt voorkomen.

42

* Er is de laatste jaren fors bespaard op de verlichting in de openbare ruimte. GroenLinks wil dat er nog meer wordt ingezet op led-verlichting en energiebesparende sensoren. Op dat gebied vinden er veel technische ontwikkelingen plaats, waar de gemeente Zaanstad voor open moet staan. * Het afval in Zaanstad wordt steeds beter gescheiden (sinds enige tijd kun je ook je plastic apart afvoeren) en er wordt steeds handiger gebruikgemaakt van ondergrondse containers. * Het duurzaamheidsfonds is gevuld met de opbrengst van de overdracht van de afvalinzameling. Onder voorwaarden kan ook een deel van de opbrengst van de NUON-aandelen worden aangewend voor dit fonds. Dankzij dit fonds kunnen we de komende jaren blijven investeren in het groener maken van onze stad! Voor GroenLinks Zaanstad is het evident dat de gelden van dit fonds bestemd blijven voor projecten die gerelateerd zijn aan duurzaamheid. 8.2. LINKS * Het percentage sociale woningbouw is gelijk gebleven. Nog altijd is 30% van de nieuw gebouwde woningen bestemd voor de sociale sector. Dat vinden wij een goede zaak. Veel andere partijen pleiten vooral voor het bouwen van duurdere woningen, maar wij zien – zeker in deze crisistijd – vooral een groeiende behoefte aan betaalbare woningen. * GroenLinks heeft er regelmatig voor gepleit meer aandacht te besteden aan jongerenhuisvesting. De wachttijden zijn lang, en diverse kantoorpanden staan leeg. Er is een motie aangenomen om te onderzoeken of daar wat aan gedaan kan worden. * We hebben ons sterk gemaakt om betere preventie te bieden bij de schulddienstverlening. Zeker in economisch zware tijden is dat een belangrijke verantwoordelijkheid van de gemeente. Preventie kan bovendien voorkomen dat mensen écht diep in de schulden raken. * GroenLinks heeft aandacht gevraagd om de jongerenparticipatie te bevorderen. Door GroenLinks is er een thema-avond georganiseerd over ‘jongeren en vrijwilligerswerk’. Het is belangrijk jongeren te stimuleren een actieve bijdrage te leveren aan het maatschappelijke leven. * Gelukkig is de sportpas gebleven. Dat betekent dat kinderen van gezinnen met een minimuminkomen kunnen blijven sporten. Mede dankzij onze inzet is er bovendien een vangnet voor minima ingesteld toen het schoolzwemmen werd afgeschaft. * Dankzij GroenLinks is er meer aandacht gevraagd voor mantelzorgers en vrijwilligers. Er komt steeds meer druk op hun schouders te liggen. De gemeente moet de vinger aan de pols houden en ervoor zorgen dat deze belangrijke pilaren van de maatschappij niet overbelast raken. * GroenLinks is er trots op dat er zo ontzettend veel verschillende culturen op harmonieuze wijze samenwonen in onze stad. Het is een voorbeeld van onze krachtige Zaanse samenleving, die van oudsher gewend is andere culturen gastvrij te ontvangen. 8.3. DIVERS 43

* Op sportgebied blijft de nadruk liggen op de breedtesport. GroenLinks vindt het belangrijker dat er goede basisfaciliteiten zijn dan topsportlocaties. * Het is goed dat er een nieuw zwembad in Zaanstad noord gebouwd wordt. * Zaanstad geeft in vergelijking met andere gemeenten bijzonder weinig geld uit aan cultuur. Wij hebben ons sterk gemaakt om de culturele basisvoorzieningen intact te houden. Om deze basis ook in de toekomst te waarborgen, zijn wij een voorstander van clustering van cultuur. * Het centrum van Zaandam is door de opknapbeurt aantrekkelijker geworden. Het winkelaanbod is gevarieerder. Mede daardoor vallen de economische cijfers in Zaanstad mee in vergelijking met die in andere steden. Er komen zo’n 30% meer bezoekers dan vóór de ontdemping van de gracht. * Het aantal parkeerplaatsen voor fietsen is sterk toegenomen. We zijn trots op het Fietsenpakhuis in de Vinkenstraat. Hier is plaats voor 700 stalen rossen. Ook op het Noordschebos is volop ruimte voor fietsen van forenzen. Maar het moet nog beter worden! Doordat de spoorwegoverbouwing nog niet is doorgegaan, is de situatie voor fietsers niet optimaal. GroenLinks blijft zich hardmaken voor fietsparkeerplekken in de nabijheid van stations. Zoals dat bijvoorbeeld succesvol in Wormerveer is gebeurd. * Voor fietsers is de snelle fietsverbinding tussen noord en zuid ideaal. Als forens fiets je vliegensvlug naar het Hembrug-pontje en vanaf daar ben je zo in Amsterdam. * Er is een overeenkomst getekend voor een Hoogwaardige Openbaar Vervoersverbinding (HOV) met Amsterdam. Op dat gebied zullen er nog positieve ontwikkelingen volgen. Enthousiast zijn wij over de zomerse bootverbinding met Amsterdam. Milieuvriendelijk en leuk voor toeristen! * Qua dierenwelzijn scoort Zaanstad eveneens goed. Niet voor niets heeft de Dierenbescherming in 2012 de Vogelopvang Zaanstreek een prijs uitgereikt. * Het onderhoud aan scholen is de afgelopen tijd flink onder handen genomen. Het middelbaar onderwijs ‘zit er inmiddels goed bij’, de komende periode is het primair onderwijs aan de beurt. * Dankzij GroenLinks zijn de gemeentelijke loketten vaker open. Je kunt op verschillende dagen ook in de avonduren je paspoort verlengen. * Op financieel gebied is Zaanstad ‘in control’. Wij juichen het toe dat de kosten voor de inhuur van derden sterk is gedaald. * Aan het Hembrugterrein is de afgelopen tijd flink gewerkt. De monumenten worden opgeknapt, de unieke flora en fauna (het oerbos) beschermd en verzorgd. Langzaam wordt een deel van het terrein ‘teruggegeven’ aan de inwoners van Zaanstad. * GroenLinks heeft er voor gezorgd dat de gemeenteraad ook op zichzelf gaat bezuinigen. 8.4 (NOG) NIET BEREIKTE PUNTEN 44

Natuurlijk zijn er punten die we de afgelopen periode niet hebben kunnen bewerkstelligen. We lichten hieronder twee voorbeelden toe. * GroenLinks is een voorstaander van windmolens, maar helaas ligt het provinciebestuur hierin behoorlijk dwars. In de toekomst zullen we blijven strijden voor windmolens, omdat wij van mening zijn dat het een onmisbare bijdrage levert aan onze ‘groene’ energieopwekking. * Er was het afgelopen jaar een landelijk meldpunt voor vuurwerkoverlast. Het meldpunt ontving rond de jaarwisseling 2012/’13 bijna 80 000 overlastmeldingen. GroenLinks wil ook graag een lokaal meldpunt in het leven roepen. Daarnaast hebben wij voorgesteld om in Zaanstad een centrale vuurwerkshow te organiseren. De show zou gepaard gaan met een groot feest voor jong en oud. Op deze manier wilden wij de vuurwerkoverlast in de wijken beperken. Helaas was er geen enkele andere Zaanse politieke partij enthousiast over ons initiatief. Wij blijven er voor knokken.

Louise houdt van siervuurwerk. Maar ze schrikt zich altijd rot van al die knallers. Al weken voor Oud en Nieuw wordt daar al mee begonnen. Louise is er na een paar dagen altijd aan gewend, maar haar ‘oppas-hond’ Blackie beleeft elk jaar weer een paar stressvolle weken. Het lijkt Louise leuk om tijdens de jaarwisseling met haar ouders en broertje midden in de nacht naar een spetterende vuurwerkshow te gaan. En ze weet zeker dat Blackie ook blij is als hij zich maar één dag per jaar het leplazerus schrikt.

45

9. Verantwoording

46

10. Register

47

48

Karin en Raoul gaan allebei GroenLinks stemmen op 19 maart 2014. Zij zijn van mening dat GroenLinks een partij is met een brede visie op de ontwikkelingen in Zaanstad. Ze zijn ervan overtuigd dat de leefbaarheid van de stad het beste gewaarborgd is wanneer ze deze stem uitbrengen. Ook vinden ze dat GroenLinks het meeste doet voor milieu, jongeren, kinderen en de meest kwetsbaren in de samenleving. Kortom, Karin en Raoul kiezen voor Kiezen voor kwaliteit – op weg naar een duurzaanse samenleving!

49