Kiezen voor kwaliteit

Kiezen voor kwaliteit AIT-Studiedag maandag 24 november 2014 Tijd: 9.30 tot 17.00 uur

Locatie: de Eenhoorn, Barchman Wuytierslaan 2 (hoek Stationsplein), 3818 LH Amersfoort

Plenair ochtendprogramma 10.00 - 10.10 uur

Inleiding door Marjan Hoogland



AIT organiseert 2 keer per jaar een studiedag voor alle professionals die werken met (of geïnteresseerd zijn in) video-hometraining (VHT) en/of video-interactiebegeleiding (VIB). Deze methodes worden o.a. benut in alle werkvelden die bij de ‘zorg voor jeugd’ betrokken zijn; Kinderopvang, Onderwijs, (Jeugd)Gezondheidszorg, GGZ, Maatschap­ pelijk Werk, Adoptiezorg, Jeugdzorg, Pleegzorg en Gehandicaptenzorg. Uit onderzoek blijkt dat begeleiding en hulpverlening met videofeedback als centraal instrument, ­effectief is. Concrete effecten op het niveau van kind, ouders, leerkrachten en andere begeleiders in het ‘pedagogisch domein’ zijn overtuigend aangetoond. Daartoe dient de begeleiding en hulp wel specifiek ‘op maat’ te zijn afgestemd, passend bij de kinderen en ouders die worden begeleid, maar ook passend bij de mogelijkheden van de professionals. Onderzoek wijst ook uit dat niet de methode op zich, maar juist de zorgvuldige uitvoering in combinatie met generieke kwaliteiten van de professional, bepalend zijn voor het resultaat. Dit vereist vakmanschap dat zowel ‘onderhouden’ als verder ontwikkeld moet worden op een manier die zowel past bij de vragen en behoeftes van jeugdigen en opvoeders als van de professionals. In het beleid wordt veel nadruk gelegd op het belang van preventie en vraaggericht werken waarbij ‘krachten in eigen omgeving’ worden benut. Voorwaarde voor het slagen van dit beleid is dat op alle niveaus (ook preventief en in de ‘eerste lijn’) goede kwaliteit van begeleiding, zorg en hulpverlening wordt geboden. Hierdoor kan het gewenste resultaat, minder (ernstige) problemen en vroeg­ tijdig herstel van positieve adequate ontwikkeling, ook echt worden bereikt. Op deze studiedag is het thema ‘kwaliteit’ dan ook leidend, zowel in opleiding en bijscholing als op de werkvloer. Kwaliteit rendeert zowel op korte als lange termijn en leidt tot ­waarneembare positieve ontwikkeling bij jeugdigen, opvoeders en professionals!

10.10 - 11.00 uur

‘Kwaliteit en effectiviteit in de zorg voor jeugd’, Leonieke Boendermaker. Hogescholen en Universiteiten kunnen wezenlijk bijdragen aan kwaliteit in ‘de zorg voor jeugd’ middels opleidingen, (praktijk)onderzoek en de verrijking en implementatie van kennis bij zorgaanbieders. De transitie van de jeugdzorg brengt een herbezinning met zich mee: welke generieke en welke specifieke kennis en kwaliteiten zijn gewenst bij professionals om adequaat te kunnen voorzien in de hulp en zorg die nodig is op (boven)regionaal niveau. Besproken wordt hoe het landelijk beleid regionaal en op gemeentelijk niveau vorm kan krijgen. Leonieke Boendermaker is lector implementatie in de jeugdzorg aan de HvA en combineert dit lectoraat met de functie van onderzoeker bij de afdeling orthopedagogiek – afdeling jeugdzorg- van de Rijksuniversiteit Groningen.

11.00 - 11.30 uur

Pauze

11.30 - 12.30 uur

‘Gehechtheid in Beeld bij Pleegzorg’ Anny Havermans en Ton Stroucken. Aansluitend aan de publicatie van ‘Gehechtheid in Beeld in de adoptienazorg’ is vanuit AIT i.s.m. 10 pleegzorgaanbieders een ontwikkeltraject in de Pleegzorg gestart. De knowhow op het gebied van ‘VIB en Gehechtheid’ zoals eerder beschreven in de ­handleiding voor de Adoptienazorg, is allereerst overgedragen aan ‘sleutelfiguren’ bij de participerende organisaties. Vervolgens wordt de knowhow op het gebied van ‘VIB en Gehechtheid’ in de Pleegzorg gezamenlijk gebundeld, ‘herijkt’, beschreven en ‘in beeld gebracht’. Ton Stroucken bespreekt de dynamische opzet van dit ontwikkeltraject voor de Pleegzorg. Anny Havermans bespreekt i.s.m. betrokken VIB-opleiders (o.a. Jolande Heerkens en Anita Venderbosch) voorbeelden op video van observatie en begeleiding bij hechtingsproblemen, waarbij zowel het ‘analyseschema basiscommunicatie’ als de ‘bouwstenen van hechting’ worden benut. Van belang hierbij is het contextuele kader, waarbij aandacht is voor alle personen die in het leven van het kind belangrijk zijn. Anny Havermans is orthopedagoog, begeleider en opleider bij Stichting Adoptie Voorzieningen en (mede) auteur van de handleiding ‘Gehechtheid in beeld’. Ton Stroucken is senior beleidsmedewerker bij het Landelijk Bureau van AIT en projectleider van ‘Pleegzorg in Beeld’. Jolande Heerkens is Ambulant Hulpverlener en Opleider VHT bij Parlan, Anita Venderbosch is Ambulant Hulpverlener, Opleider VIB en Coördinator MDT bij Pactum.

12.30 - 13.30 uur

Lunchpauze

2

13.30 - 14.45 uur

1e workshop ronde

14.45 - 15.15 uur

Middagpauze

15.15 - 16.30 uur

2e workshop ronde

16.30 - 17.00 uur

Hapje & Drankje

Middagprogramma; workshops 1. ‘Ondersteuning van het contact tussen kwetsbare jonge kinderen en hun ouders in het ziekenhuis’, Marij Eliëns. VIB wordt in 56 ziekenhuizen in Nederland ingezet ten eerste om het contact ouder-kind te stimuleren en te ondersteunen en ten tweede om het contact tussen de professionals met de patiëntjes en hun ouders, te verbeteren. Opname in een ziekenhuis heeft een grote impact op zowel kind als gezin en veroorzaakt veel stress. In alle gevallen gaat het om extra kwetsbare kinderen door vroeggeboorte of door ernstige en lang­ durige gezondheidsproblemen. Als vierde in de reeks handleidingen is de tekst van ‘VIB Gezondheidszorg’ zo goed als gereed, ook zijn er inmiddels vele voorbeelden op video verzameld voor de bijhorende DVD. We zijn trots om te vermelden dat deze variant zeer gedegen is onderzocht en ‘bewezen effectief’ is. Op de studiedag geeft Marij een ‘preview’ van resultaten en mogelijkheden. Marij Eliëns is Gezondheidswetenschapper, senior beleidsmedewerker AIT, projectleider Baby Extra en Bestuursvoorzitter van de stichting Babywerk. 2. ‘Zorg voor jeugd in wijken is teamwork’ Bert Prinsen en Danielle Vaags. In Arnhem zijn twee gebiedsteams jeugd sinds oktober 2013 actief in twee verschillende wijken: Klarendal, St. Marten en Schuytgraaf (een Vinexwijk met weinig voorzieningen en een uitermate jonge bevolking). De teams van zeven en acht jeugd- & gezinscoaches zijn samengesteld uit medewerkers van zeven aanbieders van preventie en zorg. Ze ­opereren op vindplaatsen in de wijk: van peuterspeelzaal en jongerenwerk tot huisartsenpraktijk en basisschool. De teams worden ondersteund door een expertiseteam met specialisten. Bert Prinsen heeft samen met de JeugdZaak de evaluatie uitgevoerd en vertelt over de opbrengsten van interdisciplinair wijkgericht en vindplaats gericht werken, die ook nuttig kunnen zijn voor andere teams en de presentiebenadering. Danielle laat zien hoe zij door goed aan te sluiten bij de vragen van huisartsen en andere verwijzers en gezinnen in de buurt, ouder­ ondersteuning en VHT een goede plek geeft. Bert Prinsen is eigenaar van de ‘Opvoedzaak’ en nauw betrokken bij lokale transitie-projecten en methodiek-ontwikkeling. Danielle Vaags is Jeugd- & Gezinscoach en VHT-er bij zorgaanbieder Lindenhout. 3. ‘Ondersteunen interactie tussen ouders en kinderen met een auditieve en/of communicatieve beperking ten behoeve van een klimaat dat optimale ontwikkelkansen biedt aan deze jonge kinderen (0-5 jaar) in contact, taal en (ondersteunde) communicatie’ Joke Hoek i.s.m. diverse collega’s van de Vroegbehandeling (tos en auditief). Een auditieve en/of communicatieve beperking bij een kind heeft invloed op de patronen in de ouder kind interactie. Bij Pento worden de positieve mogelijkheden van VHT en VIB integraal benut o.a. in de gezinsbegeleiding en op de behandelgroepen voor kinderen met taalontwikkelingsstoornissen en de behandelgroepen voor kinderen met een auditieve beperking. Beelden worden ook ingezet bij ouderbijeenkomsten en cursussen. Joke Hoek bespreekt de wijze waarop K-VHT is geïmplementeerd in de ­organisatie en hoe reeds vanaf de start van de hulpverlening en behandeling de micro-analyse wordt gekoppeld aan de diagnostiek en behandeling. Deze koppeling van specifieke deskundigheid op het gebied van kindproblematiek (informeren) met VHT/VIB (analyseren/activeren), vergroot de mogelijkheden om positieve ontwikkeling te realiseren, zowel op kind- als gezinsniveau. Enkele collega’s zullen een casus presenteren die inzicht geeft in kindproblematiek, werkwijze en effect van K-VHT bij deze doelgroepen. Joke Hoek is Teamleider Pento Vroegbehandeling Locatie Amersfoort en instellingsopleider K-VHT. 4. ‘Integrale Zorg; wederzijdse praktijkverkenning tussen VHT-ers en S-VIB-ers’, Loes Dreissen, Yolanda van Ruyven en Kim Cober. In het kader van het nieuwe beleid; transitie jeugdzorg en passend onderwijs, is het van belang zo vroeg mogelijk effectieve en goed afgestemde hulp te realiseren bij problemen die zich voordoen bij schoolkinderen. Er is een direct verband (zowel bij het ontstaan als bij het oplossen) tussen leer- en ontwikkelingsproblemen bij kinderen en de kwaliteit van de communicatie thuis en op school. De inzet van VHT thuis en S-VIB op school is tot nu toe vrijwel altijd een gescheiden traject geweest; het gelijktijdig aanbieden van deze begeleidingstrajecten biedt veel meer kans op een spoedig herstel van gezonde ontwikkeling. In Zuid-West Nederland hebben in het kader van een pilot ervaren VHT-ers en S-VIB-ers wederzijds verkend wat de mogelijkheden zijn om begeleiding thuis en op school te koppelen. De deelnemende VHT-ers en S-VIB-ers hebben ‘in koppels’ gewerkt en voor hun certificering van deze specifieke bijscholing, op aansprekende wijze in beeld gebracht hoe hun eerste stappen op het pad van Integrale Zorg zijn verlopen. Loes Dreissen is Senior Onderwijsadviseur en Kim Cober is Teammanager en Projectmanager bij HCO, Yolanda van Ruyven is AIT-gewestcoördinator voor Zuid-West Nederland vanuit STEK en Trivium Lindenhof.

3

5. ‘Video-observatie in het kader van integrale zorg’, Annemiek de Jong. MEE-Veluwe heeft veel expertise opgebouwd in het kader van Integrale Zorg, zowel in het kader van observatie & consultatie thuis, op de kinderopvang en op school als in het kader van het uitvoeren van goed afgestemde begeleiding in voornoemde ‘domeinen’. Zowel bij de observatie & consultatie als in de begeleiding wordt VIB intensief benut. In de workshop wordt een voorbeeld besproken waarbij m.b.t. de hulpvraag van een kind met een beperking in één begeleidingstraject op goed afgestemde wijze ontwikkeling wordt ondersteund thuis, op school en in het ziekenhuis. N.B. Deze workshop is een herhaling van de gelijknamige workshop op de vorige studiedag, dit i.v.m. brede belangstelling voor deze toepassing. Annemiek de Jong is consulent opvoeding en ontwikkeling bij MEE Veluwe en opleidingscoördinator AIT voor MEE. 6. ‘Trauma bij kind & ouders, specialistische begeleiding op de dagbehandeling van kinderen en gezinnen die gevlucht zijn uit hun land van herkomst’, Esther Visser, Jojanneke Oomen en Anja de Graaff. In Amsterdam wonen tal van gezinnen die na (levens)bedreigende en traumatische gebeurtenissen gevlucht zijn uit bijv. Somalië, Pakistan of Afghanistan. Vaak is er sprake van een forse taalbarrière, doordat de cliënten het Nederlands (nog) niet beheersen en bijv. ook het Engels nauwelijks machtig zijn. Door de traumatische ervaringen is de afstemming tussen ouders en kind verstoord; men moet zijn plek gaan vinden in het ­‘normale leven’ in de grote stad in Nederland en tevens de beangstigende en negatieve ervaringen verwerken. Het begeleiden van kinderen en ouders vraagt specialistisch vakmanschap. In de workshop wordt aan de hand van beelden besproken hoe de ‘basiscommunicatie’ en natuurlijk de beelden optimaal worden benut bij het herstel van het contact tussen ouder en kind en bij het ondersteunen en stimuleren van de ontwikkeling van de kinderen, die vaak kampen met ontwikkelingsstoornissen. Esther Visser is VHT-opleider bij MOC ’t kabouterhuis te Amsterdam, Jojanneke Oomen en Anja de Graaf zijn VHT-ers bij dezelfde organisatie. 7. ‘Generalistisch werken bij Multi-problemgezinnen’, Thalina van Renssen en Henrieke Koopman. Multiproblem gezinnen zijn gezinnen die kampen met problemen die complex, chronisch en met elkaar verweven zijn. Vaak ook intergenerationeel. Het is helpend voor deze gezinnen als één hulpverlener of coach de regie voert. Deze ‘gezinscoach’ richt zich op alle leefgebieden binnen de zelfredzaamheidsmatrix. In het plan met de cliënt worden concrete doelen per leefgebied opgenomen. Hierin wordt VHT op diverse wijze benut.Tijdens deze workshop laten wij zien hoe de VHT werkt binnen de multi problem gezinnen en bruikbaar is bij het ­werken aan doelen op verschillende leefgebieden. We presenteren een volledig uitgewerkt plan waarin de VHT een plek heeft. Veiligheid en signalen bespreekbaar maken met de ouders is daarvan onderdeel. Thalina van Renssen werkt als afdelingsmanager bij het Leger des Heils Noord-Nederland en is Gewestcoördinator Noord-Nederland voor AIT. Henrieke Koopman is werkzaam als gezinscoach en video Home Trainer bij het Leger des Heils Noord te Groningen 8. ‘Basiscommunicatie en basisveiligheid’, Thea van Erp. Hoe kun je basis communicatie en VIB inzetten in de begeleiding van kinderen met hechtingstrauma? De deelnemers krijgen ‘tools’ om in hun interactie met onveilig gehechte/getraumatiseerde kinderen optimaal aan te sluiten bij de behoeftes van de kinderen. Deze ­vragen meer dan gemiddeld in de afstemming. Door elementen van basiscommunicatie, die gezonde ouders van nature toepassen bij jonge kinderen, bewust toe te passen op een manier die bij de leeftijd van het kind past, ­kunnen pedagogisch medewerkers, en (pleeg- of gezinshuis-) ouders het kind nieuwe ervaringen geven. Zo ­werken zij aan ‘reparatie’ van het intern werkmodel bij het kind. Door inzet van VIB wordt de opvoeder zich bewust van het kind nodig heeft. Door met elkaar heel ‘klein te kijken’ en uit te wisselen over de betekenis van de beelden in het kader van de geschiedenis van het kind, leren de opvoeders het kind ‘lezen’. Sensitiviteit en responsiviteit van de opvoeder worden vergroot, waardoor de ontwikkeling van het kind gestimuleerd wordt. Door uit te wisselen over de beelden kunnen opvoeders elkaar ondersteunen in het afstemmen op het kind en in het geven van ‘nabijheid’ op een voor ieder prettige manier. Thea van Erp is opleider VIB/VHT bij Combinatie Jeugdzorg en gespecialiseerd in hechting.

4

WORKSHOP VOOR DOCENTEN OP HOGESCHOLEN EN ROC’S 9. ‘Afstemmen van modules VHT/VIB op opleidingen SPH, MWD, Pedagogiek op Hogescholen en Verzorgende-IG (3) of Verpleegkunde (4) op ROC’s’, o.l.v. Margaret van Ruitenbeek en Gontien Wetselaar. Op diverse Hogescholen en ROC’s wordt als (keuze)module video-hometraining (VHT) en/of video-interactiebegeleiding (VIB) aangeboden. Tot op heden is er nauwelijks uitwisseling en afstemming geweest m.b.t. inhoud en vorm van deze modules, niet tussen de diverse opleidingen onderling en niet met AIT als methodiekeigenaar van de methodes. We willen hier graag een begin mee maken. Doel is niet om alle opleidingen precies ‘gelijk te trekken’, maar wel om kennis uit te wisselen en een zekere afstemming te realiseren qua inhoud en vorm van deze modules. Indien dit lukt, kan AIT vervolgens deze modules erkennen als start van een eventueel later opleidingstraject. Dit betekent een ‘plus’, zowel voor de student bij sollicitaties als voor de ­werkgevers (bespaart kosten). Het gaat in deze workshop om inhoudelijke uitwisseling en afstemming. Margaret en Gontien hebben samen al een ‘goede start’ gemaakt met uitwisselen van materiaal en realiseren van afstemming. Zij zullen beiden een introductie en voorzet geven. Margaret van Ruitenbeek is docent op de HvA en verzorgt voor AIT o.a. de Introductiecursus VHT/VIB die in samenwerking met Logavak wordt aangeboden. Gontien Wetselaar is docent Social Work op de Hogeschool Leiden.

WORKSHOP VOOR OPLEIDERS 10. ‘Feedback voor professionals’, Piet Stellingwerf en Bert Noordkamp. Adequaat feedback geven en ‘ontvangen’ is een van de succes factoren in hulpverlening en opleiding. Passend bij de eigen persoon en aansluitend aan het reeds opgebouwde vakmanschap op het gebied van de doelgroep en VHT/VIB, geeft en ontvangt de opleider feedback aan de hand van beeldfragmenten van supervisie sessies. Kijken naar je eigen interactie en vragen om feedback is leerzaam en een van de basis principes van VHT/VIB. In deze workshop krijgen opleiders de kans eigen beeldmateriaal mee te brengen van opleiding en supervisie, om deze gezamenlijk in deze (opleiders ontwikkel) kring te bespreken. De onderlinge uitwisseling in de workshop wordt gefilmd en in een tweede ronde besproken met de focus op ‘elkaar feedback geven’. Opleiders worden uitgenodigd eigen materiaal in te brengen om in de workshop te leren door te oefenen en te experimenteren. Piet Stellingwerf is opleider VHT/VIB en ­maatschappelijk werker bij AMW Fryslân en Bert Noordkamp is opleider VHT/VIB en werkbegeleider bij Yorneo, Drenthe.

5

Aanmelding AIT-studiedag 24 november 2014 A.U.B. GOED LEESBAAR INVULLEN Naam deelnemer

...............................................................................................................................

Instelling

...............................................................................................................................

Postbus/adres

...............................................................................................................................

Postcode en plaats

...............................................................................................................................

Tel en/of fax

...............................................................................................................................

E-mail:

...............................................................................................................................

Toegangsbewijs sturen naar: Naam deelnemer

...............................................................................................................................

Adres

...............................................................................................................................

Postcode en plaats

...............................................................................................................................

Handtekening: .............................................................................................................................. N.B. Dit aanmeldingsformulier is tevens uw factuur (z.o.z.)

Het programma bestaat uit een ochtend- en een middagprogramma. Na de lunch (12.30 tot 13:30) kunt u aan 2 workshops deelnemen. Wilt u hieronder uw voorkeur aangeven, door drie nummers te omcirkelen (waarvan één met een extra letter “R” voor reserve) met betrekking tot de te volgen workshops in de middag?

WORKSHOPS 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Ondersteunen contact van jonge kwetsbare kinderen en hun ouders in het ziekenhuis Zorg voor jeugd in wijken is teamwork Ondersteunen van (taal)ontwikkeling bij jonge kinderen met achterstand in ontwikkeling Integrale Zorg, gezamenlijke praktijkverkenning door ervaren VHT-ers en S-VIB-ers Video-observatie in het kader van integrale zorg vanuit MEE Trauma bij (anderstalige) kinderen en ouders na vlucht uit land van herkomst Generalistisch werken bij Multi-problemgezinnen Basiscommunicatie en basisveiligheid bij hechtingstrauma

VOOR DOCENTEN OP HOGESCHOOL OF ROC

9. Samen afstemmen m.b.t. modules VHT/VIB in diverse opleidingen

VOOR OPLEIDERS VHT/VIB

10. Feedback in de opleiding tot opleider

AANMELDINGSFORMULIER / FACTUUR

DATUM EN PLAATS

De landelijke AIT studiedag vindt plaats op 24 november 2014 van 09.30 tot 17.00 uur in het Congrescentrum De Eenhoorn, Barchman Wuytierslaan 2, 3818 LH Amersfoort (tel. 033-4673730).

INSCHRIJVINGSVOORWAARDEN

Deelname aan de studiedag bedraagt: € 150,00 per persoon inclusief lunch en consumpties. U meldt zich aan voor de studiedag door dit ingevulde en ondertekende formulier te sturen of mailen naar: Associatie voor Interactiebegeleiding en Thuisbehandeling (AIT) Postbus 581 Tel. 023 – 520 25 00 2070 AN Santpoort-Noord Email: [email protected] Voor meer informatie over AIT: zie onze website: www.aitnl.org

BETALING / FACTUUR

(LET OP: Dit aanmeldingsformulier is tevens uw FACTUUR) Wij verzoeken u het deelnamebedrag van € 150,00 over te (laten) maken vóór 10 november 2014 op ­bankrekeningnummer NL94 DEUT 0569 3934 50 van OCK Het Spalier te Santpoort-Noord inzake AIT onder vermelding van ‘uw naam / AIT 24-11-2014’. In geval er vier weken na 24 november 2014 nog niet betaald is, wordt er € 25,00 extra aan administratiekosten in rekening gebracht. Als de betaling via de financiële administratie van uw organisatie gedaan wordt, wilt u hen dan een kopie van dit aanmeldingsformulier / deze factuur verstrekken?

BEVESTIGING / TOEGANGSBEWIJS

Na ontvangst van het aanmeldingsformulier sturen wij u de bevestigingsbrief voor deelname inclusief de indeling van de workshops. Ook treft u een routebeschrijving naar De Eenhoorn aan. Wij verzoeken u de bevestigingsbrief mee te nemen en bij aankomst in De Eenhoorn te overhandigen bij de inschrijfbalie. Deze wordt door ons afgestempeld t.b.v. registratie bij de beroepsverenigingen.

VERVANGING BIJ VERHINDERING

Als u – na aanmelding – verhinderd bent om naar onze studiedag te komen, dan kunt u zich laten vervangen door een collega. In dit geval kunt u de bevestigingsbrief aan deze collega meegeven. Graag vernemen wij per email de naam van deze persoon.

ANNULERING

Als u – na aanmelding – verhinderd bent om naar onze studiedag te komen en u heeft géén vervanger, dan kunt u dit tot 17 november 2014 mailen aan [email protected]. In dit geval wordt het deelnamebedrag, onder aftrek van € 15,00 administratiekosten, gerestitueerd. Nà 17 november 2014 vindt geen restitutie meer plaats.

TOT SLOT

Door het invullen van dit aanmeldingsformulier wordt u geregistreerd als deelnemer en gaat u akkoord met de voorwaarden.