Kies niet zomaar een advocaat

Kies niet zomaar een advocaat

TIEN KRITISCHE VRAGEN AAN UW RAADSHEER 26

Geldgids augustus 2004

RECHT & WERK

Een advocaat inschakelen is een dure grap.Ga daarom niet zomaar met een raadsman in zee, onderzoek eerst of u de juiste man of vrouw voor u heeft. Tien kritische vragen die bijna niemand aan zijn advocaat durft te stellen maar waarop iedereen wel het antwoord wil weten.

1.

Heb ik u wel echt nodig?

Of u een advocaat nodig heeft hangt af van uw eigen juridische kennis en het probleem. Wilt u alleen wat juridisch advies? Dan zijn er vaak ook andere, goedkopere opties. Denk aan een rechts- of wetswinkel (bemand door rechtenstudenten), Sociaal Raadslieden of één van de 43 Bureaus Rechtshulp. Deze instanties geven een gratis eerste advies. Hetzelfde geldt vaak voor belangenverenigingen en vakbonden mits u daarvan lid bent. Ook kunt u een beroep doen op de rechtsbijstandsverzekering, als u die heeft. Het moet wel gaan om een zaak die de verzekering dekt, maar voor ongedekte zaken als echtscheiding of adoptie kun u soms wel kostenloos een eerste advies krijgen. Een oriënterend gesprek op een advocatenkantoor is vaak ook gratis. Informeer hier vooraf wel goed naar, anders ligt er later een vette rekening bij u in de bus. Heeft u na een eerste gesprek nog hulp nodig of wilt u procederen, dan zullen de eerder genoemde instanties u doorverwijzen of geld vragen. Dat kan flink in de papieren lopen, tenzij u een rechtsbijstandsverzekering heeft of in aanmerking komt voor gesubsidieerde rechtshulp. Zie daarvoor pagina 30.

ik zonder u 2. Kan procederen?

Een advocaat is niet nodig bij de Kantonrechter als het financieel belang lager is dan €5000. Bij een arbeidsconflict, strafzaak of een geschil met de overheid of gemeente – in dat geval gaat u naar de bestuurskamer van de sector Bestuursrecht van de Rechtbank – geldt die financiële grens niet. U mag in al deze zaken uw eigen verdediging voeren. Bij civiele procedures voor de rechtbank, het gerechtshof of de Hoge Raad moet u zich altijd verplicht laten bijstaan door een advocaat. Bijvoorbeeld bij een echtscheiding of als het financieel belang in uw zaak hoger is dan €5000, bijvoorbeeld in een letselschadezaak.

3.

Wat doet u precies?

Bij een advocaat denk je al snel aan een man of vrouw in zwarte toga die in de rechtszaal de tegenpartij het vuur na aan de schenen legt. Maar procederen is slechts een deel van zijn werkzaamheden. Zijn rol is veel groter achter de schermen. Een rechtszaak kan lang slepen en handenvol geld kosten. Een goede advocaat zal daarom juist een proces proberen te voorkómen door een schikking te treffen met de tegenpartij. Veel arbeidsconflicten bijvoorbeeld worden geschikt via een afkoopregeling. Verder treedt een advocaat ook veel op als adviseur als er (nog) geen conflict dreigt, bijvoorbeeld bij het opstellen van een arbeids-, koop- of huurcontract.

TipR ●

Zowel advocaten als notarissen adviseren bij het opstellen van arbeids-, koop- of huurcontracten.Het kan geen kwaad om bij beiden te informeren naar de kosten van hun werkzaamheden.

4.

Bent u wel goed op de hoogte?

Bijna iedere advocaat heeft zijn specialisme. Voor een echtscheiding bijvoorbeeld zoekt u een jurist die deskundig is in het personenen familierecht. Bij een conflict met de overheid over bijvoorbeeld een uitkering neemt u iemand die alles weet van socialezekerheidsrecht, bij een geschil met de huisbaas een specialist in het huurrecht. Alle advocaten in ons land zijn verplicht aangesloten bij de Nederlandse Orde van Advocaten (NOvA). Dit is een overkoepelend orgaan dat onder andere controleert of de beroepsgroep de regels en gedragscode respecteert. Een advocaat zoeken op specialisatie lukt (nog) niet via de website van de NOvA, maar wel via veel sites van de plaatselijke Ordes; dat zijn de afdelingen van de NOvA in de verschillende arrondissementen. Veel gespecialiseerde advocaten zijn lid van specialistenverenigingen. Bij sommige van

Geldgids augustus 2004

27

die verenigingen kunt u op hun site zoeken in het ledenbestand. Zie de ‘Zoektips’ hieronder. Advocaat is een beschermd beroep. Voorwaarde voor deze titel is het doorlopen van een rechtenstudie, drie jaar stage op een advocatenkantoor en een officiële beëdiging door de rechtbank. Advocaat-stagiaires mogen tijdens hun stageperiode overigens al wel zelfstandig procederen. In die periode worden ze begeleid door een ervaren advocaat.

ZoektipsR Een advocaat zoeken op specialisatie kan via de websites: ●

www.advocatenorde.nl; klik op ‘organisatie’, ‘adressen’en ‘specialisatieverenigingen’; of zoek via de plaatselijke Ordes van Advocaten.

●

www.vsanadvocaten.nl;Vereniging Sociale Advocatuur, die vooral werkt voor kwetsbare groepen zoals uitkeringsgerechtigden, huurders, laag betaalden, etcetera.

●

www.legalforum.nl; het aantal vermelde advocaten is beperkt.Hulp bij het zoeken van een specialist is mogelijk en u kunt hierop ook offertes aanvragen.

●

www.advocatenkantoren.nl.

5.

Betaal ik u niet teveel?

Advocatentarieven zijn vrij; ze kunnen dus alles vragen. Uit een steekproef van de Geldgids blijkt dat de tarieven per kantoor erg verschillen. Voor een eenvoudige echtscheidingscase die wij voorlegden rekende het goedkoopste kantoor €725, het duurste maar liefst €2200. Het uurtarief van advocaten ligt, volgens hun eigen opgave, tussen €123 en €238 voor een ervaren advocaat. Compagnons, vaak zeer ervaren advocaten, vroegen tot €250. Voor een advocaat-stagiaire betaalt

u doorgaans het laagste uurtarief, maar toch nog €125 tot €200 per uur. Rondbellen en een prijsindicatie opvragen, heeft dus zeker zin, al zegt een prijs niet alles. Maak bij het intakegesprek duidelijke afspraken. Het beste is een vaste prijs af te spreken voor al het werk; u weet waar u aan toe bent, op uw advocaat ligt extra druk om efficiënt te werken. Natuurlijk zal hij of zij alleen hiermee instemmen wanneer van tevoren een goede inschatting kan worden gemaakt van de zaak. Bij echtscheidings- of arbeidszaken is dit vaak te doen, maar bij veel zaken ook niet. De meeste juristen werken daarom op basis van een uurtarief. Spreek in dat geval af dat u regelmatig (bijvoorbeeld eens per twee of vier weken) een gespecificeerde declaratie ontvangt, zodat u zicht houdt op de kosten en het werk. Vooral bij langslepende zaken is dit een must. Vraag altijd wie uw zaak gaat behartigen; de tarieven hangen namelijk vaak af van de ervaring van de medewerker. Let erop dat u voor een advocaat-stagiaire niet hetzelfde betaalt als voor een ervaren advocaat of compagnon. Laat afspraken altijd schriftelijk bevestigen. Ziet de advocaat zich genoodzaakt af te wijken van eerder gemaakte afspraken, omdat de zaak bijvoorbeeld stroever loopt dan verwacht? Dan moet hij u hiervan onmiddellijk op de hoogte stellen, het liefst schriftelijk. Let op: bovenop het honorarium van de advocaat komt nog 19% btw en kosten voor ’verschotten’. Daaronder vallen bijvoorbeeld griffierechten, deurwaarderskosten, reis- en verblijfskosten. De laatstgenoemde kosten mogen alleen worden berekend als u vooraf hierover bent geïnformeerd. Personeels-,telefoon- en faxkosten, zitten verwerkt in het uurtarief. Vraag hiernaar.

TipsR ●

mogelijkheden om uw juridische kennis bij te spijkeren. Via www.overheid.nl zijn alle wetsteksten te raadplegen. Belangrijke uitspraken en informatie over de rechtspraak in Nederland zijn te vinden op www.rechtspraak.nl. Informatief zijn ook de sites www.wetwegwijzer.nl, www.justitie.nl (website ministerie van Justitie; klik op ‘wegwijzer’, dan op ‘publiek’). ●

Geldgids augustus 2004

Kies een advocatenkantoor

dat een interne klachtenprocedure heeft en is aangesloten bij de Geschillencommissie Advocatuur.

Erik Veenstra* ging een oriënterend gesprek aan met zijn advocaat, maar maakte vooraf een grote misstap. ‘Ik had niet uitdrukkelijk gevraagd of het uur gratis was. Na het gesprek ontving ik tot mijn grote schrik een factuur van destijds rond de ƒ670 (€303), plus een lijst met uitgevoerde werkzaamheden: lezen van een faxbericht, telefonisch onderhoud cliënt, studie dossier, noem maar op.’ * fictieve naam

28

Internet biedt talrijke

RECHT & WERK

‘Wat was ik blij met mijn advocaat!’ vertelt Alexandra Faber. ‘Op een gegeven moment kreeg ik hevige klachten vanwege de ziekte van Crohn. Na een jaar meldde ik me ziek. Nog een jaar later liet ik me keuren. Ondanks verklaringen van mijn artsen, verklaarde de keuringsarts me 100% arbeidsgeschikt.’ Bezwaarbrieven leidden tot niks, totdat ze haar advocaat er één liet schrijven. Kort daarna volgde een nieuwe beschikking: ze was 50% arbeidsongeschikt. Haar advocaat diende weer een bezwaar in, en ook die had succes. Alexandra werd alsnog 100% arbeidsongeschikt verklaard. Ook wist de advocaat de kosten voor de rechtsbijstand op de uitvoeringsinstantie te verhalen.

6.

Maakt u het niet erger?

Als er persoonlijke relaties in het spel zijn kunnen de openlijke bemoeienissen van een advocaat de boel ook verergeren. Bij een conflict met de baas, buren of echtscheiding waar kinderen bij betrokken zijn, is niemand erbij gebaat om de relaties op scherp te zetten. U kunt uw advocaat vragen te adviseren achter de schermen. U onderneemt zelf de acties, de advocaat adviseert u hierbij. In een aantal gevallen kan ‘mediation’ ofwel bemiddeling een beter idee zijn. Een onafhankelijke derde probeert in dat geval te bemiddelen in het conflict en partijen zelf de oplossing te laten aanbrengen. Voorwaarde is wel dat alle partijen met de mediation instemmen.

TipsR ●

Iedereen mag de titel mediator voeren.Ervaren mediators met de juiste opleiding zijn aangesloten bij het Nederlands

8.

Hoe kom ik van u af?

Van advocaat wisselen kan altijd. Uw oude advocaat moet alle medewerking hieraan verlenen; hij moet uw dossier overgedragen aan de nieuwe. Natuurlijk mag hij zijn werkzaamheden tot aan de overdracht bij u declareren. Kosten berekenen voor het intrekken van de opdracht of het overdragen van het dossier mag niet. Ga alleen wisselen als u echt niet meer met hem verder wil. Een nieuwe raadsman zal zich namelijk weer helemaal opnieuw moeten inlezen in de zaak en dat kost geld. Bovendien kan dit de zaak vertragen.

LET OP ●

Een proces winnen bete-

kent niet automatisch dat de verliezer opdraait voor alle kosten (onder andere die van uw advocaat). De rechter kan besluiten dat u zelf uw kosten moet betalen als hij bijvoorbeeld vindt dat de zaak anders en beter had kunnen worden geschikt. ●

U hoeft niet een advocaat

uit de buurt te nemen, u mag ook iemand verderweg kiezen. Houdt wel rekening

Mediation Instituut.Zoeken kan in een register op

met extra kosten. Voor het

www.nmi-mediation.nl.Ook kunt u in het bestand zoeken

indienen van stukken bij een

op specialisatie. ●

blijven doorgaan met declareren. Stel in dat geval de noodzaak van die declaraties ter discussie. Vraag uw advocaat desnoods schriftelijk om het dossier te sluiten.

Voor een echtscheidingsmediator kunt u terecht bij de Vereniging van Familierecht Advocaten en Scheidingsbemiddelaars, www.vfas.nl.

7.

Houdt u wel tijdig op?

Wanneer geen vaste prijs is afgesproken, is er altijd een risico dat de advocaat de zaak onnodig lang rekt en u op extra kosten jaagt door te

9.

rechtbank die onder een

Bent u wel onafhankelijk?

Onafhankelijkheid is een absolute bestaansvoorwaarde voor een advocaat. Anders zou hij flink zondigen en kunt u hem succesvol aanklagen bij de Geschillencommissie Advocatuur (zie ook bij punt 10). Hij zal de dan opgelopen schade moeten vergoeden. Volgens de gedragsregels van de advocatuur moet de advocaat namelijk bij de intake vaststellen of er sprake kan zijn van belangenverstrenge-

ander arrondissement valt, moet de advocaat namelijk een procureur inschakelen die daartoe wel is gemachtigd en dat is kostbaar. Richtlijnen voor de tarieven van procureurs vindt u op www.advocatenorde.nl onder ‘tarieven’.

Geldgids augustus 2004

29

RECHT & WERK

Rob van Schie*:‘Ik heb een tijd terug te maken gehad met een echtscheiding.Via de bond van echtscheidingsadvocaten liet ik mij een goede advocaat adviseren. Omdat mijn financiële situatie penibel was, hield men mij voor dat ik in aanmerking kwam voor een overheidsbijdrage. Een berekening van de advocaat onderbouwde dit. Later bleek dat ik helemaal géén gebruik kon maken van die regeling en dat ik alles tegen het volle tarief moest betalen! Ik heb mijn buik vol van advocaten, en van echtscheidingen...’ * fictieve naam

ling. Zijn kantoor mag bijvoorbeeld nooit ook de tegenpartij vertegenwoordigen. Ook mogen nevenfuncties van hem of kantoorgenoten niet de zaak kruisen. Bijvoorbeeld: u heeft ruzie met een projectontwikkelaar en een broer van één van de compagnons van het advocatenkantoor zit in de directie van het project – dat mag niet.

TipsR ●

Ongeveer de helft van alle mensen kan een beroep doen op gesubsidieerde rechtshulp. In aanmerking komen gehuwden, samenwonenden of één-oudergezinnen met een lager gezamenlijk maandinkomen dan €2113 netto (voor alleenstaanden €1503).Wel geldt een vermogenstoets. Meer informatie op onze website. Ga naar www.consumentenbond.nl en log in met uw relatienummer.

●

Of vraag een brochure aan bij de Postbus 51 Infolijn, telefoon: 0800 8051 (op werkdagen van 9.00 tot 21.00 uur).

10.

Wat doe ik als ik een klacht over u heb?

Probeer er eerst met uw advocaat uit te komen. Leidt dit tot niks, dan kunt u gebruikmaken van de interne klachtenprocedure als het kantoor die heeft. Heeft dit ook geen succes, dan kunt u de zaak voorleggen aan de Geschillencommissie Advocatuur. De advocaat moet wel hierbij zijn aangesloten; momenteel is slechts één op de zeven advocaten aangesloten. Andere voorwaarden zijn: ● Er moet een schriftelijke overeenkomst zijn dat er gebruik kan worden gemaakt van deze geschillenregeling. ● Het financieel belang mag niet hoger zijn dan €10.000. ● U moet hebben geprobeerd om er zelf uit te komen met de advocaat. ● De klacht moet bij het advocatenkantoor binnen drie maanden na het ontstaan van

30

Geldgids augustus 2004

het probleem zijn gemeld. Binnen een jaar na het ontvangen van een reactie die u niet zint, of het uitblijven van een reactie, moet de klacht zijn voorgelegd aan de Geschillencommissie. Haalt u deze termijnen buiten uw schuld om niet, dan kan de zaak alsnog in behandeling worden genomen. ● Het klachtgeld is, afhankelijk van het financieel belang in de zaak, €45 tot €90, dat u (deels) terug ontvangt als u gelijk krijgt. De uitspraak van de Commissie is bindend; lapt de advocaat de uitspraak aan zijn laars, dan kunt u via de rechter nakoming eisen. De door u gemaakte kosten voor rechtsbijstand betaalt de Orde van Advocaten. Verder mag de advocaat of u binnen twee maanden de uitspraak toch nog voorleggen aan de rechter. Is het kantoor niet aangesloten bij de Geschillencommissie, en u wilt toch een klacht indienen, dan komt u veelal in een ingewikkelde en omslachtige tuchtrechtprocedure terecht. Meer informatie hierover op www.advocatenorde.nl. ■

WWW ●

De Orde van Advocaten

heeft regels opgesteld om de kwaliteit te waarborgen rond de intake, uitvoering en afsluiting van een zaak. Deze zijn samengevat in de ‘Kwaliteitsstandaard’. Ongeveer tweederde van alle kantoren voldoet aan deze normen – daaronder in elk geval degenen die gesubsidieerde zaken doen. Een samenvatting van de regels vindt u op onze site. Ga naar www.consumenten-

ADRESSEN ●

Orde van Advocaten (NOvA), www.advocatenorde.nl, telefoon (070) 335 35 35.

●

Vereniging Sociale Advocatuur, www.vsanadvocaten.nl, telefoon (030) 234 33 05.

●

Nederlands Mediation Instituut (NMI), www.nmi-mediation.nl, telefoon (010) 405 69 89.

●

Vereniging van Familierecht Advocaten en Scheidingsbemiddelaars, www.vfas.nl, telefoon (070) 36 26 215.

●

Geschillencommissie Advocatuur; telefoon (070) 310 5 310, www.geschillencommissie.nl.

●

Raad voor Rechtsbijstand, www.rvr.org Amsterdam (020) 5 805 999, Arnhem (026) 3 518 051, Den Bosch (073) 6 814 100, Den Haag (070) 370 1414, Leeuwarden (058) 233 6 233.

●

Bureaus voor Rechtshulp, www.bureaurechtshulp.nl, 43 vestigingen door het hele land.

bond.nl en log in met uw relatienummer.