keuzevak telecommunicatierecht
Gerrit-Jan Zwenne • eLaw@Leiden Universiteit Leiden • Bird & Bird Den Haag
8 september t/m 30 oktober 2006 Leiden
colleges en werkgroepen colleges op vrijdag (en een dinsdag) van 13:15 - 15:00 vrijdag vrijdag 88 sept. sept. inleiding, inleiding, achtergronden achtergronden en en begrippen begrippen [B013] [B013] Gerrit-Jan Gerrit-Jan Zwenne Zwenne vrijdag vrijdag 15 15 sept. sept. markttoegang markttoegang [B013] [B013] Paul Paul Knol Knol vrijdag vrijdag 22 22 sept. sept. marktgedrag marktgedrag [B017] [B017] Jaap Jaap Tempelman Tempelman dinsdag dinsdag 26 26 sept. sept. Europees Europees mededingingsrecht mededingingsrecht [B017] [B017] Gera van Gera van Duijvenvoorde Duijvenvoorde vrijdag vrijdag 66 okt. okt. privacy privacy en en maatschappelijke maatschappelijke belangen belangen [B017] [B017] Bart Bart van van Aarnhem Aarnhem
!
Inleiding, achtergronden en begrippen Keuzevak Telecomrecht Leiden 8 september 2006
werkgroepen op dinsdag (en een vrijdag) van 11:15 - 13:00 dinsdag dinsdag 19 19 sept, sept, vrijdag vrijdag 29 29 sept. sept. [B017],dinsdag [B017],dinsdag 10 10 okt. okt. [B025] [B025] Paul Paul Knol Knol
tentamen op vrijdag 27 oktober van 12:30 – 15:30 [zaal C131]
roadmap inleiding − business modellen en marktsituaties − de rol van de regelgeving − ontwikkelingen sector en -regelgeving achterliggende gedachten en doelstellingen VS, EU en NL
begrippen − elektronische communicatie, abonnees, eindgebruikers en consumenten enz.
1
zomaar een telecomprobleem Versatel koopt bij KPN een wholesale toegangsdienst in voor €20 − en mag op basis daarvan via het KPN netwerk retaildiensten aanbieden aan de eigen abonnees
KPN biedt haar abonnees een concurrerende retaildienst aan voor €15
vragen wat maakt de elektronische communicatiesector anders dan andere sectoren? nl. telecomw waarom extra regels?
waarom aanmerkelijke marktmacht en universele dienst? waarom is toegang zo belangrijk?
ector, antw. netwerelks belang, maatschapp stijk isch enz. economie hi or
zomaar een telecom business model carrierkeuze en carriervoorkeuze − Tele2, Pretium enz.
adsl − Versatel, Tiscali, Orange Breedband, bbned enz.
carrierselectie (cs) en carrierpreselectie (cps) maken deels gebruik van het telefoonnetwerk van KPN (PTT Telecom)
et
vragen
waarom zou KPN aan Tele2 en Versatel toegang tot haar netwerk verlenen?
t moet van omdat heom wet ec de Tel
nl. het aansluitnetwerk (‘the last mile’ of ook wel ‘the local loop’)
maar… n? en waarom daoe ? om vr ger niet
waar
uitgangspunten 1900-1970
digitalisering & divergentie
telefonie ‘natuurlijk monopolie’ − gemiddelde kosten nemen af als er meer volume wordt gerealiseerd − dus één aanbieder is altijd efficiënter
dus iedereen is beter bij één aanbieder − PTT Telecom, France Telecom Deutsche Telekom enz.
maar regulering is nodig voor optimale marktstructuur − apparaten, eindgebruikersbelangen & universele dienst
géén cherrycherry-picking cq. cream skimming
ontwikkelingen vanaf ca. 1970
staatsbedrijven met nationaal monopolie voor telefonie
− intelligentere netwerken integrated services digital network (“ISDN”)
nieuwe aanbieders nieuwe diensten nieuwe markten
− taakgerichte netwerken data-backbones (glas) • ‘bypass’ voor monopolienetwerken
concurrentie met staatsbedrijven
convergentie − nieuwe (toegevoegde waarde) diensten o.a. fax, datadiensten vooral voor zakelijke markt en ‘long distance’
staatsbedrijven reageren met kruissubsidie en bundels van gereguleerde en nietgereguleerde diensten
2
bevordering concurrentie door aanmoediging efficiënte investeringen in infrastructuur en steunen van innovatie Art. 1.3 Tw & Art. 8 Kaderrichtlijn ontwikkeling interne markt (EU) bevordering eindgebruikersbelangen wat betreft keuze, prijs en kwaliteit − “beleidsdoelstellingen van algemeen belang (zoals bijvoorbeeld de bescherming van bepaalde consumentenbelangen) die niet door concurrentie (alleen) kunnen worden bereikt, zullen door regelgeving en toezicht worden MvT (28851) p.7 verzekerd.”
op weg naar een gewone sector (en de rol van de regelgeving) intensiteit v/d regelgeving →
uitgangspunten vanaf ca. 1984
het regelgevend kader geeft NRI’s de middelen om de overgang van fase 1 naar fase 2 naar fase 3 mogelijk te maken
1
2
monopolies ter voorkoming van misbruik op eindgebruikersmarkten
3
openen van markten regulering gericht op openen van markten door asymmetrische verplichtingen en beoogt universele dienst te waarborgen
mededinging regulering gericht op eerlijke mededinging en universele dienst
tijd →
ontwikkelingen VS hoe het zo is gekomen? (in de VS en de EU en in Nederland)
1875-85 American Telephone & Telegraph (“AT&T”) Bell Company met American a law firm with an Speaking Telegraph Company antenna on
1971-77 Microwave Company Inc. (“MCI”)
top
−interconnectiegeschillen
1963 Microwave Communications Inc.
Western Electric
(Long Distance) Distance)
Bell Labs (R&D) (Manufacturing) Manufacturing)
Bell South
‘route 66’
data processing computer networking computer terminal sales
Add Spending 1985
NYNEX Pacific Telesis
sis ele ic T
1984 AT&T Divestiture 1996 Telecoms Act
Ameritech Bell Atlantic
SBC
microwave towers (30 mile intervals) Chicago-St. Louis
Long Lines Division
MCI and the Bells Total Revenue 1984
I MC st We US
− MCI Decision − Specialized Common Carrier Decision
AT&T
− $ 1,800,000,000
$12.000 $10.000 $8.000 $6.000 $4.000 $2.000 $0
if Pac
1969-71 FCC’s Decisions
Regional Phone Service (“Baby Bells”) Bells”)
EX NYN th Sou Bell ntic Atla Bell ch erite Am
− point-to-point radio-wave communications system for SME and truckers
1973-78 interconnection disputes 1974-84 anti trust suits
AT&T Divestiture $ Millions
ontwikkelingen VS
Sprint MCI
US West AT&T
SBC
Cummunications
$0
$100 $200 $300 $400 $500 $600 $ Millions
3
AT&T still thinks that MCI has done to long distance telecommunications what Attila the Hun did for urban renewal
grondslagen telecomregelgeving géén specifieke (telecom)bepalingen in EG-verdrag dus toepassing van de ‘normale’ instrumenten − harmonisatierichtlijnen
Art. 95 EG
standaardisatie open network provisions (“ONP”) vergunningen en machtigingen universele dienstverlening
Art. 81 - 82 EG
− mededingingsrecht
invulling begrippen harmonisatierichtlijnen vangnet
− subsidieprojecten
Bill McGowan CEO MCI ca. 1985
Groenboek Telecom 1987
1990 liberalisatie
− los van de staat (min-of-meer) − in zelfstandige vennootschappen
èn harmonisatie
privatisering
− vennootschappen naar de beurs − staatsmonopolies geleidelijk afgebouwd
regulering
− sectorspecifieke regels − onafhankelijke toezichthouders
harmonisering
het regelgevend kader geeft NRI’s de middelen om de overgang van fase 1 naar fase 2 naar fase 3 mogelijk te maken
intensiteit v/d regelgeving →
liberalisering
1 monopolies ter voorkoming van misbruik op eindgebruikersmarkten
2 openen van markten regulering gericht op openen van markten door asymmetrische verplichtingen en beoogt universeledienst te waarborgen
3 mededinging regulering gericht op eerlijke mededinging en universele dienst
tijd →
− toegang tot netwerken en diensten
ONP-kader (90/387) vergunningen (97/13) interconnectie (97/22) telecom privacy (97/66) ONP-spraak (98/10) • enz.
Vo. Ontbundelde toegang 2887/2000
Van Fase 1 naar Fase 2
vereenvoudigen van de regelgeving techniekonafhankelijkheid heldere beleidsdoelen balans tussen flexibiliteit en rechtszekerheid toezicht zo dicht mogelijk bij de markt − dus geen Europese OPTA
kader-, toegangs-, machtigingsen universeledienstrichtlijn mededingingsrichtlijn e-communicatie en privacy
het regelgevend kader geeft NRI’s de middelen om de overgang van fase 1 naar fase 2 naar fase 3 mogelijk te maken
1
2
monopolies ter voorkoming van misbruik op eindgebruikersmarkten
openen van markten regulering gericht op openen van markten door asymmetrische verplichtingen en beoogt universeledienst te waarborgen
3 mededinging regulering gericht op eerlijke mededinging en universele dienst
tijd →
Van Fase 2 naar Fase 3
doel telecomwetgeving
1999-2002 ONP Review
dienstenrichtlijn (90/388)
intensiteit v/d regelgeving →
verzelfstandiging PTT’s
regelgeving
Nederland 1852 Telegraafwet − aanleg en exploitatie telegraaf door de Staat (behoudens ‘Koninklijke magtiging’) 1880 introductie telefonie
1994 beursgang KPN 1998 splitsing KPN - TNT Post Groep, en - Koninklijke KPN
1904 Telegraaf&Telefoonwet − exploitatie door Staat (behoudens concessie)
1989 Wtv − scheiding toezicht en regelgeving − onderscheid netwerk, diensten en randapparatuur − voortschrijdende liberalisatie ‘knippen, plakken en puzzelen’
EU-richtlijnen 1989 1989 randapparatuur randapparatuur 1990 1990 diensten diensten (beperkt) (beperkt) 1993 1993 datatransport datatransport 1994 1994 satellietsatellietcommunicatie communicatie 1995 1995 kabelnetwerken kabelnetwerken 1996 1996 mobiele mobiele communicatie communicatie 1998 1998 telefonie telefonie en en infrastructuur infrastructuur
4
technologieonafhankelijkheid
structuur Tw markttoegang
marktgedrag
registraties en nummers graafrechten en gedoogplichten (hfdstk 2, 3 en 5)
interoperabiliteit aanmerkelijke marktmacht toegang (hfdstk 6 en 6a)
maatschappelijke belangen eindgebruikersbelangen universele dienst privacy aftappen enz. (hfdstk 7, 9, 11, 13 en 14)
overig elektronische handtekeningen toezicht en handhaving, geschilbeslechting, bezwaar en beroep enz. (hfdstk 2, 6b, 12, 15 enz.)
toekomstbestendigheid (en daarmee rechtszekerheid) − regelgeving heeft betrekking op nieuwe technologie en nieuwe toepassingen − convergentie
televisie over DSL internet over kabel spraak over DSL spraak over kabel breedband mobiel SMS voor vaste telefonie enz.
vanwege de toenemende convergentie van de sectoren telecommunicatie, media (waaronder omroep) en informatietechnologie [moet] er een gemeenschappelijk, uniform regelgevend kader komen voor alle en transmissienetwerken transmissie diensten in deze sectoren
elektronische communicatie!
begrippen
MvT(28851) p. 7
‘elektronische communicatie’ “signalen overbrengen via kabels, radiogolven, optische of andere elektromagnetische middelen” overbrengen − iets wordt overgebracht van de éne plek naar de andere
van signalen − geluiden, beelden, tekst enz. (data)
langs elektronische weg − object (bericht, mededeling, beeld enz.) wordt omgezet en in elektronische vorm overgebracht
“any “any transmission, transmission, emission emission or or reception reception of signs, of signs, signals, signals, writing, writing, images images or or intelligence intelligence of of any any nature nature by by wire, wire, radio, radio, optical or optical or other other electroelectromagnetic magnetic systems” systems” (ITU) (ITU)
elektronische communicatienetwerken en diensten netwerk − transmissiesystemen (incl. routeren en schakelen), én − andere middelen die overdracht van signalen mogelijk maken via elektromagnetische middelen d.w.z. telecom- en omroepnetwerken
− ongeacht de aard van de overgebrachte informatie
dienst − overbrengen van signalen via elektronische communicatienetwerken
Art. 1.1 e- f Tw
gewoonlijk tegen vergoeding aangeboden geen ‘inhoudsdiensten’ of ‘diensten van de informatiemaatschappij’ (art. 3:15d, derde lid, BW)
5
℡
telefoon
telefoon…?
telefoonnetwerk − gebruik voor aanbieden telefoondiensten − ondersteunt de overdracht tussen netwerkaansluitpunten van spraakcommunicatie en ook andere vormen van communicatie, zoals fax en data
Voice-over-DSL Skype – telefoneren met p2p & VoIP
telefoondienst − uitgaande én binnenkomende gesprekken géén carrier-keuze en carriervoorkeuze Art. 1.1 w en x Tw
Skype 'geval apart' voor Opta 20 oktober 2004. Het internettelefonieprogramma Skype valt wel en niet onder het toezicht van de Nederlandse toezichthouder Opta.
Het p2p-belprogramma Skype is een lastpak voor de regelgever. Zolang de - onderling gratis bellende - partijen maar dezelfde belsoftware gebruiken, valt het het niet onder het toezicht van Opta. Opta: "De transmissie van de communicatie wordt niet door een dienstenaanbieder mogelijk gemaakt, maar door middel van de door de eindgebruiker zelf gedownloade 'peer to peer' software." Echter, sinds enkele maanden kunnen Skype-gebruikers ook naar vaste en mobiele telefoonnummers bellen. In die hoedanigheid is Skype wél een openbare elektronische communicatiedienst en valt derhalve onder het toezicht van Opta. De komende maanden moet blijken hoe de toezichthouder met deze schijnbare spagaat om moet gaan. Skype wil in juli 2005 een beslissende nieuwe fase ingaan: gebruikers kunnen dan een eigen telefoonnummer aanvragen zodat ze op hun pc te bellen zijn. Hiermee wil het bedrijf zich in eerste instantie meer op de zakelijke markt richten. De nummers moet Skype ontvangen van de de Opta.
gebruikers en eindgebruikers gebruiker
Our VoIP Cyberphone is a fully functional USB-powered telephone which comes bundled with Skype™, free software which uses new VoIP (Voice over Internet Protocol) technology to allow you to make free calls to other VoIP Cyberphones and obscenely low cost calls to landlines and mobiles all over the world.
?
Firebox VoIP Cyberphone
All you need is an Internet connection: Broadband is best - although the system still works with a 56k dial-up - and you can start talking to the 68,000,000 people worldwide who have already signed up for Skype™.
consumenten en abonnees consument
− natuurlijke of rechtspersoon die gebruik maakt van of verzoekt om een openbare elektronische communicatiedienst in hoofdstuk 11 de ‘gebruiker’ een natuurlijke persoon die gebruik maakt van openbare elektronische communicatiediensten zonder noodzakelijkerwijze op die dienst te zijn geabonneerd
eindgebruiker − gebruiker die géén aanbieder is van openbare elektronische communicatienetwerken of -diensten Art. 11.1 a Tw Art. 1.1 n Tw
Art. 1.1 o Tw
− eindgebruiker die gebruik maakt van of verzoekt om een openbare elektronische communicatiedienst voor andere dan bedrijfs- of beroepsdoeleinden Art. 1.1 q Tw
abonnee
Art. 1.1 p Tw
− natuurlijke of rechtspersoon die partij is bij een overeenkomst met een aanbieder van openbare elektronische communicatiediensten voor de levering van dergelijke diensten o.g.v. art. 11.8 betreft de abonnee bij abonneelijsten (art. 11.6) en ongevraagde communicatie (art. 11.7) uitsluitend een natuurlijk persoon
6
gebruikers art. 11.1 jo 11.8
iem ieman andd wi will me mett je je da daten ten!! Be Bell sn snel! el! 09 0906 06 13 1324 24 (7 (70c 0ctt p.o p.o.b .b))
gebruikers art. 1.1 n Tw eindgebruikers art. 1.1 o Tw
zakelijke eindgebruikers
consumenten art. 1.1 q Tw abonnees art. 1.1 p Tw
aanbieders cq. ondernemingen
abonnees art. 11.1 jo 11.8
werknemer ontvangt SMS-bericht op ‘gsm-van-de-zaak’ KaZaA-gebruiker geeft derden (gratis) toegang tot ruimte op harddisk van zijn thuiscomputer CPS-aanbieder koopt huurlijnen in ten behoeve van de eigen dienstverlening freelance journalist met een mobiel abonnement?
?
onderneming onderneming − onderneming i.d.z.v. art. 81, eerste lid, EGVerdrag − d.w.z. “eenheid die een economische activiteit uitoefent, ongeacht haar rechtsvorm of de wijze waarop zij wordt gefinancierd en ongeacht of er sprake is van winstoogmerk” van belang is of de betreffende ‘economische activiteit’ in concurrentie met andere onderMed.wet) nemingen kan worden uitgeoefend (idem art. 1 f Art. 1.1 r Tw 41/90, Jur. zk , 91 19 ril HvJ EG 23 ap Höffner 1991, I-1979
vragen?
[email protected] en/of
[email protected]
7
