Kerkperspectief. God ontmoeten. Om God op aarde te ontmoeten moet je lang en zorgzaam waken bij wat je is toevertrouwd, zoals de herders in het veld

28e jaargang Nº 15

Advent

zaterdag 30 november 2013

Kerkperspectief verschijnt 16x per jaar

officiële uitgave: Protestantse Gemeente te Arnhem

Cantatedienst in de Lutherse Kerk. De volgende keer is op zondag 1 december om 10.30 uur

God ontmoeten

Jef De Schepper

Om God op aarde te ontmoeten

Wie de wereld wil beheersen

bij wat je is toevertrouwd,

doodt de vreugde van het leven,

moet je lang en zorgzaam waken zoals de herders in het veld.

als een koning doelbewust,

jaagt God op een verre vlucht.

Of je moet in lange nachten

Wie Gods weg denkt klaar te zien,

of als wijzen in het oosten

in de zorgen en de dromen,

turen naar sterren in de verte stapvoets vreemde wegen gaan.

kent Hem niet waar Hij verschijnt blind voor God die mens wil zijn.

1

Rooster Erediensten

Opstandingskerk Rosendaalseweg 505 Diaconessenkerk Iz. Evertslaan 11 Siongemeenschap in KKC Het Dorp Dorpsbrink 7 Bethlehemkerk Honigkamp 25 Salvatorkerk Salvatorplein 274 De Regenboog Oec.Wijkgem. Spiegelhuis, Mooieweg 94 De Kandelaar Den Haagweg 1 De Rank (Bonifatiuskerk) Huissensedijk 10 Remonstr. en Vrijz. Prot. Parkstraat 31a Eusebiuskerk Kerkplein 1 Waalse Kerk Gasthuisstraat 1 (naast pol.bureau) Evang. Luth. Gem. Arnhem Spoorwegstraat 8-10 Dorpskerk Schaarsbergen Kemperbergerweg 806 Protestantse Kerk te Rozendaal Kerklaan 17 Ziekenhuis Rijnstate Wagnerlaan 55 K.K.C. Het Dorp Dorpsbrink 7 Verz. huis Vreedenhoff Esperantolaan 2 Verz. huis De Drie Gasthuizen Rosendaalseweg 485 Verpl.huis Regina Pacis Velperweg 158 Verpl.huis Eldenstaete Mr. D.U. Stikkerstraat 126 Verpl.huis Altenova Elderhofseweg 51

Zondag 1 december 2013 1e zondag van Advent 1e coll.: Diaconaal werk 2e coll.: Missionair werk en Kerkgroei 3e coll.: Onderhoud gebouwen ds. E.I. Pot 10.00 u.

Zondag 2e zondag van 1e coll.: 2e coll.: 3e coll.: 10.00 u.

ds. C. Jonkheer

10.00 u.

ds. M.A. Maan viering H.A. ds. D. van Meulen,

10.00 u.

ds. M.A. Maan

10.30 u.

10.00 u.

ds. M.H. Leistra

10.00 u.

mw. M.M. Hazeleger, Arnhem ds. E.I. Pot

10.00 u.

ds. J.P. Eijgenraam

10.00 u.

10.00 u.

ds. H. Hoekstra

10.00 u.

10.00 u.

ds. H. Oostdijk-van Andel

10.00 u.

10.00 u.

ds. F. Wijnhorst, Katwijk aan Zee, 10.00 u. viering H.A. en gedachtenisdienst ds. H. van den Berg, 10.15 u. Velp (N.B.) geen dienst

10.30 u.

10.15 u.

Epe

pas de culte 10.30 u. 10.00 u. 10.00 u. 10.15 u.

10.00 u. 11.00 u. 10.30 u. 10.30 u.

ds. K. Touwen, cantate BWV 61 ds. W. Hartogsveld

10.30 u.

ds. G. Bomer, Rheden ds. J.P. Dam-Oskam

10.00 u.

2

geen dienst

10.00 u.

10.15 u.

ds. E. Postma, Utrecht ds. H. Noorderman, Arnhem ds. R.A. van Oosten, Warnsveld pastor G. Gies zie Siongemeenschap

10.00 u.

mw. C.Y. van Zanten

10.00 u.

mw. J.A. Abbing, Velp (Gld) pastor A. Poppen

pastor J.A.M. Bakker, Arnhem hr. A. Bennik, Arnhem

10.30 u.

Samen Kerk Zijn in Woon-/ Zorgcentrum ‘Waalstaete’, Waalstraat 36 Elke vrijdag 15.00 uur 6 december hr. T.J. Strikwerda, Arnhem 13 december hr. C.P. Vink 20 december pastoraal team Waalstaete, kerstviering

Verz.huis ‘Vreedenhoff’, Esperantolaan 2 donderdag 19 december 19.00 uur ds. F. van de Hoek, kerstbijeenkomst medewerking: Bert Terwel, orgel

ds. J.J. Valk, Renkum ds. L.G. Zwanenburg, Ede ds. M.G. Fernhout

ds. F. van de Hoek, viering H.A. mw. W. Hagedoorn, Rheden pastor T.G. Rietman

OECUMENISCHE DIENSTEN

Verpleeghuis ‘Heijendaal’, St. Elisabethshof 201 Elke vrijdag 10.30 uur. 6 december mw. J. Koopman, Arnhem 13 december ds. J. ter Avest, Arnhem 20 december pastor M. Brussel, Ede

ds. J.P. Eijgenraam, dienst voor Jong en Oud Regenbooggroep

pas de culte

zie Siongemeenschap 10.00 u.

8 december 2013 Advent Diaconaal werk Pastoraat Onderhoud gebouwen

11.00 u.

10.30 u.

hr. P. Stegenga, Veenendaal pastor H. Rolfes

Korenbeurslezing in Hotel Haarhuis,

Stationsplein 1 Datum: zondag 8 december Tijd: 10.30 – 12.15 uur Spreker: dr. Jean-Jacques Suurmond, pastor, psycho therapeut en columnist van dagblad Trouw Thema: Over ouder worden als een spirituele kans De heersende kijk op de mens legt de nadruk op autonomie, expansie en groei. Deze visie laat het toenemende aantal oudere mensen in ons land in de steek. Immers, zij zijn vaak afhankelijk van hulp en moeten steeds weer in allerlei opzichten een stapje terug doen. De traditie van spiritualiteit wijst een radicaal andere weg van ontwikkeling en groei. Niet ondanks, maar juist dankzij de toenemende beperkingen, kan de oudere mens een weg gaan van verdieping en innerlijke groei, waarin zin en betekenis rijpen. Na de pauze is er gelegenheid voor discussie. U bent van harte welkom!!

Rooster Erediensten

Zondag 15 december 2013 3e zondag van Advent 1e coll.: Diaconaal werk 2e coll.: Plaatselijk kerkenwerk 3e coll.: Onderhoud gebouwen Opstandingskerk 10.00 u. ds. M. Dijkstra, Rosendaalseweg 505 Ede Diaconessenkerk 10.00 u. ds. H. Noordeman, Iz. Evertslaan 11 Arnhem Siongemeenschap in KKC Het Dorp 10.30 u. ds. M.A. Maan Dorpsbrink 7 Bethlehemkerk 10.00 u. ds. M.H. Leistra, Honigkamp 25 viering H.A. Salvatorkerk 10.00 u. ds. J.P. Eijgenraam Salvatorplein 274 De Regenboog Oec.Wijkgem. 10.00 u. ds. W. Meijles, Spiegelhuis, Mooieweg 94 Deventer De Kandelaar 10.00 u. ds. A. Vogelzang Den Haagweg 1 De Rank (Bonifatiuskerk) 10.00 u. ds. P. Vermaat, Huissensedijk 10 belijdenis- en doopdienst Remonstr. en Vrijz. Prot. 10.15 u. ds. F. Dijk, Parkstraat 31a Dalfsen Eusebiuskerk geen dienst Kerkplein 1 Waalse Kerk pas de culte Gasthuisstraat 1 (naast pol.bureau) Evang. Luth. Gem. Arnhem 10.30 u. ds. A.M. Metske, Arnhem, Spoorwegstraat 8-10 viering H.A. Dorpskerk Schaarsbergen 10.00 u. ds. W. Hartogsveld Kemperbergerweg 806 Protestantse Kerk te Rozendaal 10.00 u. ds. F.Z. Ort, Kerklaan 17 viering H.A. Ziekenhuis Rijnstate 10.15 u. pastor R.J.J. Roefs Wagnerlaan 55 K.K.C. Het Dorp zie Siongemeenschap Dorpsbrink 7 Verz. huis Vreedenhoff 10.00 u. mw. W. Hagedoorn, Esperantolaan 2 Rheden Verz. huis De Drie Gasthuizen 10.00 u. ds. Th.M. Loran, Rosendaalseweg 485 Renkum Verpl.huis Regina Pacis 11.00 u. pastor A. Poppen Velperweg 158 Verpl.huis Eldenstaete 10.30 u. pastor C.J. Koot, Mr. D.U. Stikkerstraat 126 Arnhem Verpl.huis Altenova 10.30 u. hr. A. Bennik, Elderhofseweg 51 Arnhem

Burgemeester Kaiser in gesprek met kerken

Soms lijkt het alsof de kerk langzaam verdwijnt uit Arnhem. Kerken sluiten of fuseren, maar aan de andere kant zijn in iedere wijk van Arnhem nog steeds verschillende kerken te vinden. De rol van de kerk is totaal anders geworden dan 50 jaar geleden. Hoe die rol er uit kan zien hopen we met elkaar te ontdekken op dinsdag 3 december. Dan organiseren twee interkerkelijke samenwerkingsverbanden (interkerkelijk Elderveld/Hart voor Arnhem) een ontmoetingsavond tussen kerken en de nieuwe burgemeester van Arnhem, Herman Kaiser. Tijdens deze avond krijgen de kerken de gelegenheid om zichzelf te presenteren en zal de burgemeester ook zijn visie geven op de plek van kerken in de Arnhemse samenleving. Kortom, een boeiende avond waarin vooral ‘ontmoeting en gesprek’ plaats zal vinden.

Zondag 22 december 2013 4e zondag van Advent 1e coll.: Diaconaal werk 2e coll.: Plaatselijk kerkenwerk 3e coll.: Onderhoud gebouwen mw. M.M. Hazeleger 10.00 u. 10.00 u.

ds. M.A. Maan zie K.K.C. Het Dorp

10.00 u.

ds. A.C. Poley

10.00 u. 10.00 u.

ds. G.J. van der Stouw, Arnhem ds. H. Hoekstra

10.00 u.

ds. H. Oostdijk-van Andel

10.00 u.

ds. D.J. Cuperus, Veenendaal ds. M.G. Fernhout

10.15 u.

geen dienst 17h00 10.30 u. 10.00 u.

pasteur L. van Hilten-Matthijsen, culte en français,veillée de Noël ds. K. Touwen

10.15 u.

ds. K.C.L. Eldering, Velp ds. A. Louwerse, Velp ds. J.P. Dam-Oskam

10.30 u.

pastor J.G. te Lindert

10.00 u.

ds. I.M.J. Eldering-Jonckers Nieboer, Velp hr. H. Siebesma, Westervoort pastor T.G. Rietman

10.00 u.

10.00 u. 11.00 u. 10.30 u. 10.30 u.

hr. A. Bennik, Arnhem pastor B.J. Bergen, dienst van Schrift en Tafel

Deze avond zal plaatsvinden op dinsdag 3 december om 20.00 uur in gebouw 'Ontmoeting' aan de Wassenaarweg 5 te Arnhem (zijstraat van de Rotterdamsingel in Elderveld). Het programma ziet er als volgt uit: - 20.00 uur opening - 20.05 uur presentatie kerken van Arnhem - 20.25 uur lezing burgemeester Kaiser over de rol van kerken in de Arnhemse samenleving - 20.55 uur pauze - 21.10 uur vragen en discussie met de zaal - 21.45 uur sluiting. Iedereen is van harte welkom! Meer informatie kunt u verkrijgen via [email protected]

3

De eerste dag.

Matteüs 1, de moeders van Jezus

In Jezus’ stamboom volgens Matteüs worden in tweeënveertig generaties slechts vijf vrouwen genoemd. En niet eens allemaal bij name. Bovendien is de verbinding problematisch. Die hele geslachtslijn loopt uit op Jozef, die nu juist níet de vader van Jezus is. De clou ligt ergens anders: namelijk in de claim dat Jezus Israël verenigt. Daarom moet hij geboren worden in een aartsvaderlijke wereld. Dus niet afstammend van ‘Adam, de zoon van God’ (Lucas 3: 38), maar van Abraham, Isaak en Jakob. Bij Jakob vertakt de stamboom zich in twaalf loten. Van deze twaalf zonen van Israël zijn Juda en Jozef het meest spraakmakend. Zij geven naam aan het zuiden en het noorden, de twee en de tien stammen, Jeruzalem en Samaria, elk met een eigen koning, elk met een eigen heiligdom, elk met een eigen Messias, een uiteengevallen Israël. Profeten hopen op herstel en uiteindelijke eenheid. ‘Mensenkind, neem een stuk hout en schrijf daarop: “Juda, en de Israëlieten die bij hem horen.” Neem dan nog een stuk hout en schrijf daarop: “Jozef en heel het volk van Israël dat met hem verbonden is.” Voeg die twee samen tot één geheel, zodat ze in je hand één stuk hout (scepter) vormen’ (Ezechiël 37: 16v). ‘Ik zal het volk van Juda onoverwinnelijk maken en de nakomelingen van Jozef laten zegevieren. Ik ben vol zorg voor hen en zal hen veilig thuisbrengen. Dan zal het weer zijn als voorheen, alsof ik hen nooit verstoten had, want ik ben de Heer, hun God, en ik zal hun gebeden verhoren (Zacharia 10: 6). Het is tegen deze achtergrond dat volgens Matteüs deze beide zonen van Jakob worden genoemd als voorvaders van Jezus. Als een inclusie. Aan het begin: ‘Jakob verwekte Juda’ (vs. 2). Aan het eind: ‘Jakob verwekte Jozef’ (vs. 16). De lotgevallen van met name de laatste staan – twee hoofdstukken lang – in het centrum van de aandacht. ‘Jozef, de man van Maria’ wordt uitgetekend als een oude bekende van aartsvaderlijke huize. Hij is de dromer en valt daarmee samen met die andere Jozef van het boek Genesis. Hij is ‘een rechtvaardige’ (Matteüs 1: 19 en Genesis 39:3). De compositie maakt dit over en weer zo expliciet dat zelfs Jozefs moeder wordt genoemd: ‘Rachel, wenend om haar kinderen’ (Matteüs 2: 18; Jeremia 31: 15; Genesis 35: 19). Kortom: Jozef wordt voorgesteld als Jozef. En Herodes is farao, de kindermoordenaar, die Israëls zonen de dood injoeg (Exodus 1: 16). En het kind Jezus? Hij is Israël! Hij staat voor heel het volk van God dat in Egypte verzeild is geraakt, maar uit het diensthuis wordt uitgeleid. Of met de woorden van de profeet: ‘Toen Israël nog een kind (!) was, had ik het lief, uit Egypte heb ik mijn zoon weggeroepen’ (Hosea 11: 1; Matteüs 2: 15). In dit verband komen de vijf vrouwen ter sprake, vier van hen op de zondagen van Advent, Maria op Kerstmorgen. Zij belichamen de opgebroken wegen en kronkelpaden waarlangs het messiaanse leven baan brak: Tamar (vs. 3), Rachab, Ruth (vs. 5), (Batseba) de vrouw van Uria (vs. 6), en in hun voetspoor dus Maria (vs. 16). Deze vrouwen tonen aan dat het volk van God niet etnocentrisch is gedacht. Hoezo ben je pas echt Joods als je een Joodse moeder hebt. Dat is met Rachab en Ruth niet het geval. Matteüs 1 verkondigt een messiaans universalisme dat niet alleen het huis van Juda en het huis van Jozef, maar ook de volkeren rondom omspant.

4

Het leesrooster is zo gedacht dat deze vrouwengestalten oplichten als eerste lezing binnen het geheel van de vaste lezingen van het A-jaar. Dus als volgt: 1 december 8 december 15 december Tamar Rachab Ruth Genesis 38: 1-30 Jozua 2 Ruth 4 Psalm 122 Psalm 72 Psalm 146 Romeinen 13: 8-14 Romeinen 15: 4-13 Jakobus 5: 7-10 Matteüs 24: 32-44 Matteüs 3: 1-12 Matteüs 11: 2-11 ds. Klaas Touwen

Alle Zeven Dagen November 2013 za 30 2 Koningen 8:1-6

December 2013

zo 1 ma 2 di 3 wo 4 do 5 vr 6 za 7 zo 8 ma 9 di 10 wo 11 do 12 vr 13 za 14 zo 15 ma 16 di 17 wo 18 do 19 vr 20 za 21 zo 22 ma 23

Terugkeer

2 Koningen 8:7-15 Onheilsprofetie 2 Koningen 8:16-29 Juda blijft bestaan 2 Koningen 9:1-13 Koning in aantocht 2 Koningen 9:14-29 Grof geweld 2 Koningen 9:30-37 De koningin valt 2 Koningen 10:1-16 Oordeel 2 Koningen 10:17-35 Vernietiging 2 Koningen 11:1-20 Staatsgreep 2 Koningen 12:1-22 Tempelcollecte 2 Koningen 13:1-13 Hardleers 2 Koningen 13:14-21 Leven en dood Romeinen 9:1-13 Trouw aan de belofte Romeinen 9:14-29 God is soeverein Romeinen 9:30-10:13 Belijdenis Romeinen 10:14-21 Door te luisteren kom je tot geloof Romeinen 11:1-6 Gods volk Romeinen 11:7-24 Dankbaar, niet hoogmoedig Romeinen 11:25-36 Gods wegen zijn ondoorgrondelijk Titus 1:1-9 Profielschets Titus 1:10-16 Geen ruimte voor geklets Matteüs 1:1-17 3 x 14 Matteüs 1:18-25 Huwelijkstrouw Titus 2:1-10 Leefregels

Het Nieuwe Liedboek boven de Rijn…

We hebben al twee avonden mogen proeven van de veelheid van prachtige liederen uit dat nieuwe liedboek. Elke avond in een ander kerkgebouw onder leiding van een andere organist. Wat was het heerlijk om wat wegwijs te worden in dat nieuwe boek. Op 11 december is er weer een zangavond, dit keer in de Opstandingskerk onder leiding van Marius de Boer. Hij bespeelt daar zo nu en dan het orgel, is muziekdocent en organist in Westervoort en is bereid om met ons kennis te laten maken met nieuwe liederen. Het accent zal deze avond liggen op de liederen voor advent, kerst en de jaarwisseling. Voor inlichtingen kunt u terecht bij de predikanten van Noord. Ook wanneer u aan de andere kant van de rivier woont, bent u van harte welkom!

Voor het voetlicht JEZUS MET APPEL Het oosten

Toen wij in Rotterdam woonden, vroegen we bij de slager om grove verse worst. Daaruit concludeerde deze vleesverkoper dat we geen autochtone inwoners waren. ‘Daar is hier nauwelijks vraag naar, ik maak het al jaren niet meer. U komt vast uit het oosten’. Zelf bleek hij uit Eibergen te komen. En dat was vanuit de westerse havenstad gezien, dicht bij ons Winterswijk. We werden nog geen familie maar wel klanten voor wie je apart verse worst maakt. Grove! Er zullen in zijn winkel vaak genoeg ook klanten zijn geweest zonder enig idee van het bestaan of de ligging van dorpen als Eibergen of Winterswijk. Het viel ons op dat voor de nodige Rotterdammers Nederland bij Utrecht lijkt op te houden. ‘Voorbij Arnhem? … oh ja natuurlijk Arnhem - en dan nog verder naar het oosten, nog meer dan een uur met de trein? Ben je dan nog steeds in Nederland?’ We moesten wel bekennen dat die trein niet zo snel gaat als in het Westen. Maar daar staat tegenover dat, minstens wat worst en topografische kennis betreft, de wijzen uit het oosten komen.

Meer oosten

In Arnhem kunnen die bekende woorden over de herkomst van de wijzen een (te) hoog ons-vind-ons-goed-gehalte krijgen. Alsof het zo veel voorstelt dat de Hamalandroute grensoverschrijdend is. Of dat je al eens van vliegveld Frankfurt bent opgestegen en niet van Schiphol. Dat er heel wat meer oosten is, kan voorop de bijbel zelf ons duidelijk maken. In Matteüs 2 zijn we met de magiërs de provinciale schaal te boven. Zij staan voor de hele (niet joodse) wereld die in beweging komt bij wat hier geschiedt! En hoeveel oosten er, om zo te zeggen, alleen al in China ligt, beseffen we als we er bij stilstaan dat ongeveer een kwart van alle aardbewoners Chinees is. Van die circa 1,4 miljard Chinezen is zo’n twee procent christen. Relatief niet zo veel, maar absoluut heb je het hier wel over ruim 1,5 x het totaal aantal Nederlanders: ruim 25 miljoen. Ik haal deze gegevens uit de Missie-Zendingskalender (MZK) 2004. Ondertussen kom ik op internet hogere getallen tegen (36 miljoen en meer), maar ook dat de getallen nogal onzeker zijn. In 2013 loopt de Missie-Zendingskalender (jammer genoeg vind ik) op z’n laatste benen. Die van 2004 liet je, onder de titel ‘Goed nieuws uit het Oosten’, met 12 prachtige schilderingen van de kunstenaar He Qi opnieuw naar het bekende verhaal kijken.

Rose en geel en rood

Op ‘De geboorte van Jezus’ wordt je oog meteen getrokken door een hoofdzakelijk in rose gehulde Maria met het zeer chinees ogende kindje Jezus op schoot. Nog lichter en centraler in het overwegend donkerblauw en zwart van de nacht, is het geel van het stro in de voederbak. De eenvoud en betekenis van die plek wordt er mee gemarkeerd. Wat meer in de marge heeft een man een lantaarn met vlam in de hand. Hij kijkt naar ‘Madonna met Kind’. Je kunt aan Jozef of een herder denken. Misschien (tegelijkertijd) ook aan He Qi zelf die zijn licht wil laten schijnen. Als scholier werd ook hij tijdens de Culturele Revolutie naar het platteland gestuurd. Hij probeerde zo veel mogelijk onder zwaar lichamelijk werk uit te komen door portretten van Mao te schilderen.

werd hij in Nanjing o.a. docent christelijke kunst aan het Theologisch Seminarie van de Chinese Protestantse Kerk. Momenteel woont hij in de VS en hij kreeg in 2011 een eredoctoraat in Australie. Een kijkje op zijn website (www.heqiart.com) is de moeite waard. Tijdens een studietijd in Hamburg trof het hem hoe Europese schilders bijbelse taferelen zonder aarzelen in hun eigen context zetten. Hoge heren als rijkelui uit Florence, Jezus in een Vlaams landschap. ‘Die omslag’, zegt He Qi, ‘wilde ik voor Chinese christenen maken’.

Appel en appèl

Op ‘De geboorte van Jezus’ heeft het Kind een appel in zijn hand. Vreemd vond ik. Pas toen ik iets over de Chinese achtergrond las, begon ik er iets van te begrijpen. In het chinees klinken de woorden voor appel en voor vrede (p’ing) hetzelfde en ook het woord ziekte (ping) komt er mee overeen. Vrede dragen gaat niet vanzelf. Onze lasten, onze slagen, onze ziekte heeft hij gedragen, zegt Jesaja over de knecht des Heren. Misschien heeft He Qi wel willen schilderen dat Pasen en Kerst bij elkaar horen. Dat je niet om het lijden heen kunt als je de vrede zoekt. Het is geen zoetsappige appel, maar een appellerende vrucht. He Qi schilderde hem helder rood in Jezus’ hand. Datzelfde rood vind je op het schilderij alleen terug in de lippen van Jezus en de mensen. Veelzeggend: laat je mond vol zijn van, laten je lippen spreken van de passie waarmee dit Kind mensen vrede brengt.

Aftellen en plaats maken

Dit nummer van Kerkperspectief is een adventsnummer. De gang van het kerkelijk jaar wil onze verwachting wekken. Maar als alles vast ligt op de kalender kan het ook afvlakken. Zeker in ieder van ons zit ergens het kind dat haast niet wachten kan en ongeduldig de nachtjes wegstreept. Maar er kan ook een soort automatisme optreden van aftellen tot 25 en dan ben je er. Elke week een kaars en een kinderversje erbij - en zo wordt Jezus geboren. Het achterwege laten van adventskaarsen kon wel eens meer reuring geven dan in onze verwachting jarenlang is opgetreden. Als je iemand verwacht, kun je aftellen tot hij komt. Als je echt verwacht, ga je ook plaats maken. Slaapplaats voor je gasten. Ruimte in je agenda. Ooit deed ik een cursus time-management. Ruimte maken voor dingen waarvan je weet dat ze moeten, is al een aardige puzzel. Maar ruimte open houden voor dingen die je alleen maar verwacht, dat blijkt nog veel lastiger. Juist die ruimte is het eerst weer weg en vol. In de laatste week van advent klinken in (kerk en) het klooster de O-antifonen. Ze beginnen allemaal met de uitroep ‘O’! De meest open letter onder de letters. O kom, o kom. Ze vertolken het verlangen. Mooi als de kerk je helpt om open te gaan en open te blijven. Op haar manier. Bij voorbeeld door je open te zingen. Met een open letter, met een open geest. ds. Han Hoekstra

Vertedering en rust

Op een dag zag hij in een oud tijdschrift een reproductie van een Madonna met Kind. ‘Ik zag een moeder die met een glimlach haar kind vertedert en zag hoe dit kind vriendelijk naar mij keek. Het gaf me een oneindig gevoel van rust’. Sindsdien schilderde hij ’s avonds stiekem Madonna met Kind. Veel later

(Zie ook foto achterkant) 5

Actualiteiten - Agenda Kerkdienst Eusebiuskerk op 17 november

Zondag 17 november is er weer een kerkdienst in de Eusebiuskerk. In de Eusebiuskerk is iedere derde zondag in de maand een kerkdienst. Die kerkdiensten zijn afwisselend van sfeer en achtergrond. Het is prachtig dat deze kerk gebruikt wordt voor diverse doeleinden , zodat vele mensenkunnen genieten van deze prachtige kerk. Zondag 17 november zijn de Anglicaanse en de Oud- Katholieke gemeente aan de beurt. Voorgangers : pastor mevr. Alja Tollefsen van de Anglicaanse gemeente en pastor mevr . Joke Kolkman van de OudKatholieke gemeente. De cantorij van beide gemeenten verleent medewerking aan deze dienst en Jack Blok bespeelt het orgel. Aanvang van de dienst is 10.15 uur.

Bijbelse toerusting voor vrouwen uit alle christelijke kerken en gemeenschappen

Toerustingsochtend op woensdag 11 december Plaats: Kruiskerk, Lisdoddelaan 30, Arnhem-Malburgen Oost Tijd: 9.30 – 11.30 uur (koffie 9.15 uur) Spreker: mw. Alie Hoek-van Kooten Thema: Medische verrassingen in de Bijbel (O.T. en N.T.)

Protestants Christelijke Ouderenbond afd. Arnhem Ledenmiddag op woensdag 18 december

Op deze laatste bijeenkomst in 2013 zal Mw.Jouck AnnemaKalsbeek uit Apeldoorn een Kerst/Midwinterprogramma presenteren. Tussendoor zingen we samen kerstliederen. Het belooft een sfeervolle middag te worden. Iedereen is van harte welkom,ook niet leden. Het zou fijn zijn als u in groten getale komt. We beginnen om 14.00 uur in een zaal van de Bethlehemkerk, Honigkamp 25 te Arnhem. wTot ziens op de 18e december. Dinie Wielemaker

Christmascarols in de Lutherse kerk op 14 december en op 18 december in de Dorpskerk te Rheden

Hierover leest u op blz. 19 meer. Mocht u deze avond in de Lutherse kerk gemist hebben, dan kunt u dezelfde koren alsnog beluisteren op woensdag 18 december om 20.00 uur in de Dorpskerk in Rheden, Dorpsstraat 51. De toegang is ook hier vrij, met collecte aan de uitgang. Het wordt een uur genieten van prachtige muziek in die bekende Anglicaanse traditie, ter voorbereiding op het naderende Kerstfeest.

Kerstsamenzang op 20 december in Elden

6

De Chr. Gem. Zangvereniging ‘Irene’ verzorgt op vrijdagavond 20 december een kerstsamenzang in de Lucaskerk, Rijksweg West 52 te Elden. En omdat het koor dit jaar 70 jaar bestaat, geven ze er een feestelijk tintje aan. Kom dus naar deze avond en geniet volop van de kerstliederen en de medewerking van het kinderkoor Elderveld, violisten en een hoboïste. Tevens zullen diverse leden van het Lucaskoor meezingen. We hopen op een grote opkomst voor deze avond. De avond begint om 20.00 uur, de kerk is open vanaf 19.30 uur. Toegang is gratis, wel is er een collecte bij de uitgang als bijdrage in de onkosten.

Armeense christenen in de Opstandingskerk

Als lid van de PGA kan je je druk maken over je wijkgemeente, over het Stadspastoraat, over de Arnhemse diaconie of over het beleidsplan. Dat is de kleine kerkelijke wereld. Maar als je goed oplet, merk je dat de grote wereld ook vlakbij is. In de Opstandingskerk is er eenmaal per maand op zaterdagmiddag een dienst van de Armeens Apostolische Kerk. Ongeveer 60 leden van die kerk komen dan bijeen voor een viering met bijbellezing, eucharistie, lofzang en gebed. Soms is er een doop- of uitvaartdienst. Na afloop van de dienst blijft men nog enige uren bijeen voor nadere ontmoeting en ook om met de priester te kunnen spreken over levensvragen. De kerkleden komen uit de wijde omgeving van Arnhem. Piet van der Heide en ondergetekende, leden van de wijkgemeente Opstandingskerk, woonden kortgeleden in ons eigen kerkgebouw een dienst van de Armeens Apostolische Kerk bij. We werden welkom geheten door de heer Manouk Arshakian, lid van het kerkbestuur. Het liturgisch centrum was aangekleed met veel kaarsen, een afbeelding van Maria met Kind, een crucifix en een icoon. Ook ‘onze’ paaskaars brandde. Ongeveer 60 mensen, van kleuter tot grijsaard, woonden de dienst bij. De vrouwen hadden het hoofd gedekt met een mooi, wit doekje. In de heilige liturgie staat de priester, gekleed in een goudkleurige mantel met zijn rug naar de gemeente. De eucharistie wordt gevierd, er is schriftlezing en een preek, de geloofsbelijdenis van Nicea wordt uitgesproken en het Onze Vader wordt gebeden. Een groot deel van de liturgie wordt gezongen door een koor, de diakenen en de priester. Er is geen gemeentezang. Wel zijn er vele momenten in de liturgie waarop de kerkgangers gaan staan en gezegend worden. En er is heel veel wierook. De liturgische taal is Oudarmeens. Die taal is voor gewone Nederlanders onverstaanbaar, maar we kregen een liturgieboekje waarin naast het Oudarmeens de Nederlandse vertaling was afgedrukt. De dienst was indrukwekkend door de grote ernst, aandacht en devotie van alle aanwezigen. De ouders van kleine kinderen kostte het geen moeite om hun kroost gedurende twee uur stil en aandachtig te houden. Na afloop werden wij uitgenodigd om de nazit bij te wonen. Hoewel de meeste Armeniërs de Nederlandse taal goed beheersen, werd er modern Armeens gesproken. We werden royaal vergast op Armeense spijs en drank. De heer Arshakian vertelde ons over de start van de Arnhemse Armeense gemeenschap. Men wilde graag een ontmoetingsmogelijkheid organiseren en het was vanzelfsprekend om dan te beginnen met het houden van kerkdiensten. De Armeense kerk is namelijk ook zeer belangrijk voor de nationale identiteit. Iedereen is welkom bij de diensten van de Armeens Apostolische Kerk. Een dienst bijwonen versterkt het besef dat de christelijke kerk zoveel groter is dan de PGA. Dat maakt bescheiden en blij. Jaap de Kleijn Schrijn met reliek van de apostel Bartholomeus. De schrijn bevat een deel van de staf van Bartholomeus. In zilver zijn Petrus en Paulus afgebeeld. Schatkamer in Echmiadzin.

NIEUWS VAN DE DIACONIE - De info staat in de colofon op pag. 19 -

Op 21 oktober 2013 is in de Algemene Kerkenraad (AK) de geldwervingsactie van Het College van Kerkrentemeesters (Kerkbalans) en de Diaconie geëvalueerd. Zoals u zich wellicht nog herinnert, had de AK in 2012 besloten dat beide organen hun eigen geldwerving moest verzorgen. Op basis van de evaluatie van de Diaconie en het College van Kerkrentmeesters, is nu besloten dat er weer één actie komt, met één folder, maar met twee antwoordformulieren waarop u kunt aangeven hoeveel u voor de kerk wilt geven en hoeveel voor de diaconie en zending. Als gevolg van de gescheiden acties in 2013 heeft de Diaconie € 23.450,-- minder binnen gekregen. Voeg daarbij dat er € 10.000,-- extra kosten gemaakt zijn voor drukwerk, portokosten e.d., dan komt het totale tekort op € 33.450,--!! In een poging om dit tekort te verkleinen, heeft de Diaconie de zogeheten eindejaarscollecte toegewezen gekregen. U ontvangt half december 2013 informatie hierover per post. In januari 2014 ontvangt u de informatie over de actie Kerkbalans, met opnieuw een verzoek om geld te geven voor de Diaconie, maar dan voor 2014. U weet dat uw geld goed besteed wordt. Zo organiseerden de wijkkerken bijeenkomsten voor ouderen, deelden kerstpakketten uit aan gedetineerden in december vorig jaar en verzorgden zij paasattenties. Ook ondersteunt de Diaconie de voedsel- en kledingbank en de daklozenopvang. De diaconaal consulenten waren op stedelijk niveau actief. Zij behandelden zo’n 320 aanvragen voor financiële ondersteuning waarbij het gaat om een bedrag van ruim € 50.000,--! Wij merken dat er steeds meer mensen in de problemen komen door verlies van hun baan, hoge ziektekosten of hypotheekschulden. Ook al zijn wij kennelijk uit de recessie, wij merken het nog niet. En dan hebben wij het nog niet over de hulp die wij wereldwijd (meestal via Kerk in Actie) verstrekken. Recentelijk hebben wij de hulpactie voor de Filippijnen gehad; de opbrengst van de collecte hebben wij verdubbeld! Ik ben er, als voorzitter, trots op dat onze Diaconie zo actief is! U ook? Ondersteun ons dan opnieuw met uw gift in december 2013 en uw gift in januari 2014. Dank u wel!! Jacob Kooistra, voorzitter College van Diakenen

Doodstraf nee! Manifestatie tegen de doodstraf.

Eind november worden in ruim 1650 steden verspreid over 89 landen manifestaties tegen de doodstraf gehouden. Ook de stad Arnhem is zes jaar geleden toegetreden tot deze Cities for Life. Op vrijdag 29 november vindt de Arnhemse manifestatie plaats bovenin het Rozet, Kortestraat 16. Het programma van dit jaar brengt het thema van de doodstraf heel dichtbij: niet alleen als een politieke kwestie op andere continenten maar als een familiaire werkelijkheid: eerwraak is een verschrikking die in verschillende culturen vooral vrouwen wordt aangedaan. Programma (voor de digitale abonnees nog net op tijd): 18.30 Ontvangst in de koffieruimte op de derde verdieping 19.00 Welkom door Klaas Touwen, luthers predikant, initiatiefnemer. Statement door Luuk van Geffen, wethouder integratie en diversiteit. Statement door Sanne Zwaga, Humanistisch Verbond Arnhem. Statement door vertegenwoordigers van vrouwenorganisaties.Hierna wordt de compassievlag gehesen 19.30 In het auditorium: Stichting Ooit speelt Misverstand, een docu-theater-discussievoorstelling over eerwraak 21.30 Afsluiting. Nazit in Dudok.

Steun aan de Rudolphstichting

De diaconie van de wijkgemeente De Rank steunde de afgelopen paar jaar de Rudolphstichting. Het motto van de Rudolphstichting is ruimte scheppen voor jeugd. Maar over welke ruimte hebben zij het dan? En over welke jeugd? In Jeugddorp De Glind wordt bijvoorbeeld ruimte geboden aan kinderen die uit huis geplaatst zijn. We noemen hen ook wel 'kinderen in de knel': kinderen die in de thuissituatie niet tot groei en bloei kunnen komen. De Rudolphstichting biedt hen in De Glind alle ruimte om optimaal kind te kunnen zijn. De uithuisplaatsing roept vaak vragen op bij de kinderen zelf: "Heb ik schuld aan de problemen thuis? Ben ik verantwoordelijk voor de situatie? Waarom moet ik weg uit m'n eigen huis?" De schuldvraag, de waaromvraag en de zingevingsvraag liggen dan ook in De Glind voor het oprapen... Binnen de Rudolphstichting zijn de rollen van de geestelijke verzorging en de identiteitsvragen opnieuw onder de aandacht gekomen. Want ze willen kinderen ook ruimte bieden door hun vragen serieus te nemen, vanuit welke levensovertuiging of context die ook worden gesteld. Samen proberen te zoeken naar zinvolle antwoorden en ideeën. Het scheppen van ruimte voor kinderen is onlosmakelijk verbonden met de aanwezigheid van ruimte om samen met het kind te zoeken naar antwoorden. Het kerkgebouw in De Glind symboliseert deze gedachte. Onder 'verschillende' daken kunnen volwassenen en kinderen schuilen en onderdak vinden. Het kleurrijke kerkraam laat de wijd opengespreide armen zien van een volwassene waarin een kind zich kan werpen. Twee figuren zonder gezicht. Ze krijgen pas een gezicht in de ontmoeting met elkaar. Door een open gesprek. Met alle respect. Om zo ruimte te scheppen voor het kind in alle facetten. Meer informatie over de Rudolphstichting kan gevonden worden op www.rudolphstichting.nl . Diaconie De Rank, René Vos Waarom eind november? Omdat op de laatste dag van november in 1786 voor het eerst in de wereldgeschiedenis een staat de doodstraf afschafte, namelijk het groothertogdom Toscane. In Nederland daarentegen vonden zestig jaar geleden (1952) nog de laatste executies plaats. Waarom deze manifestatie tegen de doodstraf? Omdat in deze eeuw de doodstraf uitgebannen kan worden. Geen enkel Europees land legt de doodstraf nog op. Afschaffing van de doodstraf is een voorwaarde voor toetreding tot de Europese Unie. Afrika is goed op weg om het tweede continent te worden dat de doodstraf uitbant. Maar er is nog een lange weg te gaan. Vooral met het oog op vier landen: China, Iran, Saoedi-Arabië en de Verenigde Staten. Meer dan 90 % van alle executies wereldwijd vinden daar plaats. In 2012 zijn India, Japan, Pakistan en Gambia weer begonnen met executeren. Er vond een alarmerende toename van het aantal executies plaats in Irak. Toch blijft het uitvoeren van de doodstraf beperkt tot een geïsoleerde groep van 21 landen. Zie ook www.facebook.com/#!/CitiesForLifeArnhem . ds. Klaas Touwen 7

UW STEUN WAARD!

Collectenopbrengsten PGA

aankondiging collecte bestemming

(bedragen in euro’s)

3 november 2013

Zondag 1 december: Adventscollecte Missionair Werk en Kerkgroei: Help de nieuwe kerk in Moerwijk

1e Collecte: – Diaconaal werk 2e Collecte: Kerk in Actie - Zending 3e Collecte: Onderhoud gebouwen

kerk: 1e collecte Opstandingskerk 289.49 Diaconessenkerk 103.70 Siongemeenschap 63.00 De Rank 78.50 Bethlehemkerk 91.41 Salvatorkerk 98.90 De Kandelaar 161.16 Totaal 886.16

2e collecte 88.51 60.58 59.85 45.70 71.41 62.30 105.76 494.11

3e collecte 108.75 40.43 17.35 59.70 81.21 50.66 53.60 411.70

2e collecte

3e collecte

10 november 2013

1e Collecte: Diaconaal werk 2e Collecte: Plaatselijk kerkenwerk 3e Collecte: Onderhoud gebouwen

kerk:

Opstandingskerk Diaconessenkerk Siongemeenschap De Rank Bethlehemkerk Salvatorkerk De Kandelaar

1e collecte 289,49 103,70 63,00 78,50 91,41 98,90 161,16

Totaal

886,16

88,51 60,58 59,85 45,70 71,41 62,30 105,76

108,75 40,43 17,35 59,70 81,21 50,66 53,60

494,11

411,70

1e collecte

2e collecte

3e collecte

661,82

498,18

377,47

17 november 2013

1e Collecte: Kerk in Actie-Diaconaat 2e Collecte: Plaatselijk kerkenwerk 3e Collecte: Onderhoud gebouwen

kerk:

Opstandingskerk Diaconessenkerk De Rank Bethlehemkerk Salvatorkerk De Kandelaar

Totaal

86,35 80,87 85,70 139,69 171,90 97,31

61,35 41,80 72,70 96,49 103,94 121,90

44,56 34,82 79,50 83,16 90,23 45,20

Collectebonnen • Gele bonnen à € 0,50 (20 bonnen van € 0,50 = € 10, – ) • Witte bonnen à € 1,00 (20 bonnen van € 1,00 = € 20, – ) • Groene bonnen à € 2,00 (20 bonnen van € 2,00 = € 40, – ) U kunt ze kopen op het kerkelijk bureau (ma-vr 8.30-12.30) tegen contante betaling. Pinnen heeft daarbij onze voorkeur. U kunt ze ook bestellen door overschrijving van het verschuldigde bedrag op bankrekening NL63FVLB0699642132 van de Protestantse Gemeente te Arnhem o.v.v. kleur en aantal van de bonnen. U krijgt de collectebonnen dan toegestuurd.

Belastingaftrek Indien u meer dan 1 % van uw verzamelinkomen en tevens meer dan € 60, – per jaar aan giften uitgeeft, is het meerdere tot maximaal 10 % van het verzamelinkomen aftrekbaar.

Lege cartridges Er staat op het kerkelijk bureau een inzamelbox voor lege printercartridges t.b.v. Kika. 8

In de meeste gemeenten van de Protestantse Kerk wordt deze zondag gecollecteerd voor Missionair Werk en Kerkgroei: Help de nieuwe kerk in Moerwijk. Bijna drie jaar bestaat de protestantse pioniersplek MarcusConnect: een initiatief van de Marcuskerk in de Haagse wijk Moerwijk. MarcusConnect richt zich op een intensievere verbinding tussen de gemeente en de verschillende culturele groepen in de wijk. Hette Domburg, missionair kerkelijk werker, werkzaam namens de Protestantse Kerk, vertelt dat MarcusConnect specifiek voor jonge moeders van buitenlandse afkomst en mensen tussen twintig en veertig een plek is om op adem te komen, om God te leren kennen. “We werken aan meer gemeenschap in de wijk waardoor de eenzaamheid en de vervreemding minder worden.” Met een ‘pioniersplek’ als MarcusConnect wil de Protestantse Kerk in Nederland eraan bijdragen dat de kerk voor mensen weer ‘in de buurt’ is, als een plek van zingeving, en een plaats om elkaar te kunnen ontmoeten en om te zien naar elkaar. MarcusConnect wordt mede ondersteund door partnerorganisatie IZB voor zending in Nederland

Zondag 8 december: Collecte Protestante Kerk Pastoraat: Er zijn voor mensen

Een mens kan zomaar getroffen worden door iets ergs: een echtscheiding, een ernstige ziekte, werkloosheid… Het zijn situaties waarin de kerk een rol kan spelen. Want daar zijn vrijwilligers die met aandacht luisteren naar deze verhalen en ondersteuning kunnen bieden waar nodig. Ouderlingen, pastoraal bezoekers en predikanten spelen dus een belangrijke rol. Zij hebben geleerd om te luisteren en er te zijn voor mensen. De Protestantse Kerk in Nederland ondersteunt hen met pastorale handreikingen en diverse cursussen. Sinds kort is er jaarlijks de Landelijke Pastorale Dag met een groot aantal praktische workshops, onder meer gericht op het verwerven van pastorale vaardigheden. Zoals een bezoeker zei: “Ik ben echt met echt goede ideeën naar huis gegaan.” Met de opbrengst van de collecte kunnen mensen die werkzaam zijn in het pastoraat toegerust en ondersteund worden. Om er te zijn voor mensen.

Actie Kerkbalans 2014 Het college van kerkrentmeesters is alweer druk bezig met de voorbereidingen van Actie Kerkbalans 2014. Deze maand wordt de begroting vastgesteld en ons doel is weer om de activiteiten van de gemeente met een sluitende begroting te financieren. Bij het opstellen van de begroting 2014 gaan we uit van de inschatting van de resultaten van 2013. De inkomsten door middel van Actie Kerkbalans spelen daar zoals altijd een belangrijke rol in. Het afgelopen jaar hebben we ons mogen verheugen in vele toezeggingen in het kader van Actie Kerkbalans 2013. Maar.... nog niet alle toezeggingen zijn binnen, soms ook niet van mensen die hebben toegezegd vóór november 2013 hun betaling te verrichten. Mocht u vergeten zijn uw toezegging gestand te doen, wilt u dat dan alstublieft nog doen? Bij voorbaat onze hartelijke dank daarvoor. Namens het College van Kerkrentmeesters, Jaap van ‘t Riet

PKN-WERKGROEP ‘KERK EN ISRAËL’

NIEUWS UIT DE ALGEMENE KERKENRAAD

Dit jaar viert de Joodse gemeenschap van 27 november tot 5 december Chanoeka, het lichtfeest. Het is een inwijdingsfeest, het herdenken van de herinwijding van de tempel in Jeruzalem in 164 voor Christus. De geschiedenis die aanleiding heeft gegeven tot de instelling van Chanoeka is o.a. bekend uit de apocriefe boeken van de Makkabeëen en luidt als volgt: In de vierde eeuw voor de gebruikelijke jaartelling veroverde de Macedonische koning Alexander de Grote grote delen van het Midden-Oosten en Azië. Na zijn dood viel het door hem veroverde rijk uiteen in twee rijken. Egypte kwam onder het bewind van de Ptolomaëen en het Aziatische deel met daarin o.a. de gebieden van de huidige staten Syrië, Libanon en Israël kwamen onder het bewind van de Seleuciden te staan waarmee de hellenistische periode een begin neemt, een periode van vergrieksing van cultuur, zeden en gewoonten. Vooral onder koning Antiochus IV Epifanes nam de invloed van het hellenisme enorm toe. De uitoefening van de Joodse godsdienst werd ernstig belemmerd. Er werd b.v. een beeld van Zeus geplaatst in de Tempel en ook op andere wijzen werd de Tempel ontheiligd. Dit allemaal leidde tot de opstand van de Makkabeën en de Hasmoneeën, geleid door Mattjahoe, Matthias, priester in de plaats Modi’in en zijn zonen. Het is ze gelukt om het leger van Antiochus te verslaan en de Tempel te reinigen en te herstellen. Eén van de zonen, Jehoeda ha-Makkabi, stichtte een onafhankelijke Joodse staat die bleef bestaan tot de overheersing van de Romeinen. Volgens de overlevering werd bij het herstel van de Tempel één door de hogepriester verzegeld kruikje olie gevonden, genoeg om de menora, de zevenarmige gouden Tempelkandelaar, slechts één dag te laten branden. God liet een wonder geschieden: de menora bleef branden totdat er acht dagen later weer olijfolie was geperst, zuiver genoeg om in de Tempel te gebruiken. Ter herinnering aan dit wonder werd het Chanoeka-feest ingesteld met als enige rituele handeling het aansteken van kaarsen of oliepitjes in een chanoekia, achtarmige kandelaar of olielamp. Deze kandelaar is voorzien van een aparte negende arm of pithouder die dient om de overigen aan te steken. De chassidische Loebawitsjer gemeenschap heeft de laatste jaren de gewoonte in veel steden in de wereld huizenhoge chanoekiot op openbare pleinen op te stellen die dan onder grote belangstelling van de plaatselijke bevolking worden aangestoken. Na het aansteken, waarbij men enige berachot (zegeningen) uitspreekt, wordt er in een eeuwenoud lied, maoz tsoer, diverse wonderbaarlijke reddingen bezongen zoals: de uittocht uit Egypte, de dood van Haman, de opstand van de Hasmoneeën. Dit jaar wordt er op 27 november in de wereldstad Nijkerk een grote menora van ruim elf meter hoog (foto) aangestoken door Opperrabbijn Binyomin Jacobs. Hij ontsteekt daar de eerste kaars. Bij deze plechtigheid zal de ambassadeur van Israël, Haim Divon, aanwezig zijn namens de staat Israël. In Arnhem ontsteekt voornoemde Opperrabbijn op 5 december de laatste en achtste kaars van de kandelaar, in het bijzijn van de burgemeester, op de binnenplaats van de Synagoge. Daarna worden er de bijbehorende lekkernijen gegeten, soefganiot, een soort oliebol, en latkes, aardappelkoekjes waarna Joods cabaret volgt!

Voor de leden van de Algemene Kerkenraad (AK) en de ambtsdragers in de wijken is het een drukke tijd: er is extra overleg over een organisatiestructuur die past bij de besluiten die genomen zijn op basis van de beleidsnotitie ‘Het geloof is voor iedereen’. We krijgen daarbij informatie en advies vanuit de classis.

Chanoeka, 5774

Sophie Oudkerk, namens de commissie Kerk en Israël, afd. Arnhem Bron: NIW, Jodendom voor beginners, Israël actief, agenda synagoge Arnhem, chabadkalender, loeach 5774.

Per 1 januari 2014 treedt de huidige voorzitter, Pieter Jan Veenstra, terug en het stemt tot vreugde dat de AK met algemene stem uit haar midden Jan Liebeton (nu nog voorzitter van de Diaconessenkerk) heeft verkozen tot nieuwe voorzitter. We kennen hem als een betrokken en gedreven bestuurder, die aandacht zoekt en vraagt voor draagvlak bij genomen of te nemen beslissingen. Er is vanuit de wijken tot op heden geen reactie gekomen op de vacature scriba. In de november vergadering werd de AK gevisiteerd. Er werd gevraagd naar onze motivatie voor het ambt en er was aandacht voor het veranderingsproces waarin de PGA zich bevindt en wat dat voor de leden van de AK aan vreugde en verdriet met zich meebrengt. De wijken worden de komende tijd nog gevisiteerd en de bevindingen van deze visitatiecommissie zullen gedeeld worden met de commissies, die de komende maanden de wijkkerkenraden nog zullen bezoeken. Daarnaast moesten er op tal van punten ook nog besluiten genomen worden, waaronder een regeling voor uitvaarten en huwelijksinzegeningen en het preekrooster 2014. Voor de samenstelling van dat rooster is al jaren mevrouw Rita Hop verantwoordelijk. Het is een enorme klus, waarvoor we haar dankbaar zijn. Er werd gevraagd of het rooster niet een maand eerder in de AK kan worden vastgesteld. (Inmiddels heeft ondergetekende mevrouw Hop daarover gesproken. Dat is ondoenlijk zolang verschillende wijkgemeenten hun roosters pas eind juni indienen. Feitelijk kan er dan pas echt goed na de zomervakantie aan het invullen van het rooster gewerkt worden. En iedereen die wel eens op zoek is geweest naar voorgangers, weet hoeveel tijd dat kost.) In december bespreekt de AK onder andere de begroting 2014. Met vriendelijke groet, Elsje Pot, scriba a.i.

9

Opstandingskerk Vieringen

Op 1 december, eerste advent maken we kennis met het project voor de 4 adventsweken. Op deze zondag wordt ook onze nieuwe voorzitter bevestigd in het ambt van ouderling: mw Gerda de Kleijn–Eijkelestam. We zijn blij dat de kerkenraad weer een voorzitter heeft en we hopen dat u wilt delen in die blijdschap door op 1 december aanwezig te zijn. Na de dienst, tijdens de koffie wordt uw aandacht door diaconie gevraagd voor eerlijke handel in het kader van het jaarthema. Hans Both geeft dan informatie over de leerproducten, die in Wereldwinkel te koop zijn. Op 8 december zal Christa Jonkheer voorgaan, u kent haar vast nog wel, zij deed 2 jaar geleden haar stage voor de opleiding tot predikant in onze gemeente. Aan deze viering zal ook de zanggroep medewerking verlenen. De derde adventszondag is ds. Meindert Dijkstra in ons midden.

Vespers

Op de zaterdagen 7, 14 en 21 december zijn er korte vieringen om 19.00 uur in de Opstandingskerk. Even een moment van bezinning in de drukte die de decembermaand met zich meebrengt. Het is een initiatief van Magda Hazeleger en u bent van harte welkom voor dit moment van verstilling, verdieping, bezinning.

Overleden

Op 10 oktober is Willem van der Neut op 87-jarige leeftijd overleden, hij verbleef al geruime tijd in De Drie Gasthuizen en woonde voorheen aan de Monnikensteeg . Ondanks toenemende lichamelijke beperkingen bleef hij mede dankzij de toewijding van zijn echtgenote lang in staat de kerkdiensten bij te wonen, eerst in de Opstandingskerk, later in De Drie Gasthuizen. Voor hen beiden was dat elke zondag opnieuw iets om dankbaar voor te zijn. In dankbaarheid werd er bij het afscheid teruggekeken op zijn leven. Zijn geloof en positieve kijk op het leven laten goede herinneringen achter. De heer van der Neut vertrouwde en geloofde dat zijn leven bij God in goede handen is, ook over de grens van de dood. Zijn vrouw en kinderen ervaren dat vertrouwen en geloof van hem, als een kostbaar geschenk. We wensen hen kracht en de nabijheid van God toe.

De Drie Gasthuizen gesprekskring

Op 10 december is er weer een bijeenkomst onder leiding van Magda Hazeleger.

Opstandingskerk kerkgebouw: Rosendaalseweg 505 tel. 4421810 www.opstandingskerkarnhem.nl • wijkredactie: Henk Altena tel. 3611343 [email protected] • predikanten:

ds. Elsje Pot tel. 3637338 - [email protected] ds. Yolanda Voorhaar tel. 0318-621676 [email protected] • scriba: mw. Marije Meijering, Sint Marten 58, 6821 BW Arnhem

tel. 4434417 [email protected]

• Kerkomroep: www.kerkomroep.nl • wijkkas Opstandingskerk: 851500

Nieuwe Liedboek

Bent u ook zo nieuwsgierig naar het Nieuwe Liedboek? Op 11 december is er weer een zangavond, dit keer in de Opstandingskerk onder leiding van Marius de Boer. Hij bespeelt zo nu en dan het orgel bij ons, is muziekdocent en organist in Westervoort en is bereid om met ons kennis te laten maken met nieuwe liederen. Van harte bij u aanbevolen! (Zie ook pagina 4). Met vriendelijke groet, Elsje Pot

Agenda

Maandag 2 december Dinsdag 3 december Donderdag 5 december Zaterdag 7 december Maandag 9 december Woensdag 11 december Donderdag 12 december Zaterdag 14 december Dinsdag 17 december Donderdag 19 december Zaterdag 21 december

Autodienst

Zondag 1 december Zondag 8 december Zondag 15 december Zondag 22 december

20.00 u. 14.00 u. 9.30 u. 19.00 u. 20.00 u. 14.00 u. 9.30 u. 19.00 u. 15.30 u. 9.30 u. 19.00 u.

Diaconie Ontmoetingsmiddag Creagroep Vesper Moderamen Oecum. gespreksgroep Creagroep Vesper Kerstviering Creagroep Vesper

hr. Ido v.d. Koppel hr. Arie Bezemer mw. Bep Potjer hr. Dick Romein

tel. 4422778 tel. 3613870 tel. 3611560 tel. 4454050

Bazaar Opstandingskerk 2013

Op 23 november is er weer een grote bazaar gehouden. Er was veel belangstelling, wat het tot een gezellige en geslaagde bazaar maakte. Op zaterdag was de opbrengst €4737.48. In het jaar was al € 150.80. ontvangen. In totaal dus: € 4888.80! Dank zij de enthousiaste medewerking van ongeveer 50 vrijwilligers zijn wij in staat om deze bazaar te organiseren. Daar zijn we erg blij mee. Ook met de brengers van goederen en natuurlijk de bezoekers.

De opbrengst is dit jaar bestemd voor de Stichting ‘Lest we forget’. Deze stichting heeft als doel veteranen van de Slag om Arnhem en hun familieleden en ook de nabestaanden van de gesneuvelden te helpen aan gastvrijheid bij de 70- jarige herdenking van de Slag om Arnhem in 2014. De evaluatie van de bazaar is op 13 januari 2014. Grietje Wieringa en Gré van der West

10

Diaconessenkerk Bij de diensten

1 december: op deze eerste zondag van advent, starten we met het project waarin de ‘voormoeders’ van Jezus centraal staan. Vandaag lezen we over Tamar (Genesis 38). En we vieren samen het avondmaal, mooi om dat te doen op deze zondag van verwachten! > > 8 december: vandaag het verhaal van Rachab, uit Jozua 2. 15 december: de gastvoorganger van deze zondag is Hans Noordeman uit Arnhem, echtgenoot van Marieke Fernhout, predikante van de Parkstraatgemeente. Hij is voor het eerst bij ons te gast, welkom! Het adventsproject leest vandaag het verhaal over Ruth.

Wij gedenken

De heer Wim Bredenoord, overleden op zondag 10 november op de leeftijd van ruim 91 jaar. Samen met zijn vrouw Jannie woonde hij jarenlang aan de Cattepoelseweg, waarna zij verhuisden naar de Kluizeweg. Een klein jaar geleden bleek zelfstandig wonen niet meer mogelijk en namen zij beiden hun intrek in Woonzorgcentrum Insula Dei aan de Velperweg te Arnhem. De dankdienst voor zijn leven is gehouden op vrijdag 15 november in de Dorpskerk van Schaarsbergen. Voorganger was ds. Tjitske Ferwerda, oud-predikante van de Verrijzeniskerk en dus ook van de heer en mevrouw Bredenoord. Na deze dienst was de begrafenis op Moscowa. De heer Bredenoord is jarenlang zeer actief betrokken geweest bij het kerkelijk werk. Onder ander was hij voorzitter van het College van Kerkvoogden. Wij wensen zijn vrouw, kinderen en kleinkinderen van harte Gods steun en nabijheid toe.

Symbolische schikkingen voor de zondagen in de adventstijd en Kerst

De schikking heeft als basis een stevige stronk met wortels. Deze stam staat voor het geslachtsregister van Jezus; wat zijn zijn wortels, waar komt hij vandaan? Het gaat om het geslacht waarbinnen Messiaanse herinneringen leven; het geslacht van David, van Abraham. Via Abraham loopt de lijn naar alle volken. Matteüs haalt deze lijn naar voren. Naast voorvaders noemt Matteüs ook een aantal “voormoeders”. Hij doorbreekt hiermee het “normale patroon” van die dagen. De vrouwen die genoemd worden zijn bijzondere vrouwen. Op hun eigen wijze geven ze iets weer van de Messias zoals: het opkomen voor recht, trouw, ruimhartigheid, doorgeven van de vrede. Achtereenvolgens komen Tamar, Rachel, Ruth, Batseba en met kerst Maria in de lezingen aan de orde. In de schikking verbinden we hun levens met dat van Jezus en met het onze door het gebruik van bloemen, kleuren en andere symbolen. We zien hoe zij ieder, op hun eigen wijze, toekomst baren van Godswege. We zingen elke zondag ook twee coupletjes van het projectlied en elke zondag wordt er één adventskaars meer aangestoken.

Postbabyboomborrel

Op zondag 1 december is er na de dienst weer een ontmoeting voor de mensen van (ongeveer) na 1960. Bij een hapje en een drankje is er alle gelegenheid om elkaar te leren kennen of bestaande contacten weer aan te halen. Je kinderen zijn ook van harte welkom! Informatie: Peter Hoeve of Monique Maan

Diaconessenkerk kerkgebouw: Izaak Evertslaan 11, tel. 4425259 www.diaconessenkerk.nl • wijkredactie: Inge Veldhuis

[email protected] • predikant: ds. Monique Maan,

tel. 3891962 [email protected] spreekuur: ma. 9.30–11.00 uur, predikantenkamer. • scriba: Hilda van Vliet [email protected] • verhuur De Bakermat: [email protected]

wijkkas: ING rekening 987600 t.n.v. Prot Gem Kerk Activiteitenfonds

Avondmaalsviering in Insula Dei

Op vrijdag 29 november zal er om 15.00 uur een avondmaalsdienst gehouden worden in Insula Dei. Voorgangers zijn Magda Hazeleger (zij vervangt momenteel ds. Yolanda Voorhaar in de Opstandingskerk) en ds. Monique Maan. Ieder, ook van buiten Insula Dei, is daar van harte welkom!

Bijbelgespreksgroep

We komen weer bij elkaar op woensdag 11 december, 10.00 uur in de kerkenraadskamer. We gaan met ons gesprek alvast over de kerstdagen heen en lezen en bespreken het gedeelte voor 5 januari: Matteüs 2: 1-12, de wijzen uit het Oosten. Dit bijbelgedeelte staat elk jaar op het rooster. De meesten van ons zullen er dus al meerdere preken over gehoord hebben. Lukt het dan toch nog om met nieuwe oren te luisteren…? Vanwege het sterk teruglopend aantal deelnemers is deze bijeenkomst vermoedelijk (voorlopig) de laatste. We zullen daar op 11 december met elkaar de knoop over doorhakken.

Het Nieuwe Liedboek boven de Rijn…

In een aantal zangavonden ruikt u aan dit Nieuwe Liedboek en zingen we er samen uit. Op woensdag 11 december bent u van harte welkom in de Opstandingskerk. Lees verder op pagina 4.

Alvast vooruitblikken

Op zondag 22 december zijn er twee bijzondere diensten. •In de morgendienst hebben we de muzikale medewerking van een fluitkwintet waarin o.a. ons gemeentelid Henny Kromhout meespeelt. Het kwintet zal drie stukken van componist Jan Brandts Buys (1868-1933) spelen. Deze stukken zijn gebaseerd om thema’s van kerst. Op deze vierde adventszondag klinken zo al de klanken van kerst in ons midden. •En ’s middags is de tweede peuterviering, voor kinderen van 0 t/m 5 jaar met hun (groot)ouders. Een laagdrempelige viering in de kerkzaal om de allerkleinsten op een eenvoudige manier kennis te laten maken met de kerk en de verhalen van de Bijbel. We steken een kaars aan, zingen een paar liedjes en natuurlijk mag daarbij met muziekinstrumentjes meegedaan worden. Deze keer horen en spelen we in de viering het verhaal over de geboorte van Jezus! Op het eind zeggen we elkaar gedag en gaan weer naar huis met de groeten (de zegen) van God. Informatie: Hanneke Drewes of Monique Maan.

En terugblik

We moeten het er natuurlijk nog even over hebben: de bazar en boekenmarkt in de Diaconessenkerk, op woensdag 6 november. Wat is er vooraf weer veel werk verzet: spullen inzamelen en sorteren, kerkzaal leeghalen, tafels neerzetten, alles inrichten en van prijzen voorzien, liters erwtensoep maken, taarten bakken, enz enz. >> 11

Op woensdag 6 november was het een drukte van belang. Vóór de opening, om 10.00 uur, stonden er al meer dan 100 mensen voor de deur te wachten! Er zijn door de dag heen honderden mensen geweest en zij hebben hun centjes goed laten rollen! De opbrengst, die deels voor goede doelen en deels voor de kerk is, was maar liefst zo’n 12.000 euro! Ongelooflijk, wat een resultaat. Bazarcommissie en alle vrijwilligers die hebben meegewerkt: gefeliciteerd met dit resultaat en bedankt voor jullie geweldige inzet. En voor wie al een nieuwe agenda heeft: volgend jaar is de bazar op woensdag 5 november!

Bereikbaarheid

(Bijna) elke maandagochtend ben ik aanwezig in de predikantenkamer, tussen 9.30 en 11.00 uur. U bent daar van harte welkom voor een kop koffie en een praatje of om een afspraak te maken voor een ander moment. Mailen kan ook altijd: [email protected] en bellen kan naar 0263891962, spreek eventueel het antwoordapparaat in, dan bel ik zo spoedig mogelijk terug. Hartelijke groet Monique Maan

Autorijdienst

Siongemeenschap Wij gedenken

Op zaterdag 2 november 2013 is overleden ons gemeentelid Ries Roose-Dekker, echtgenote van Wim Roose. In de overlijdensadvertentie stond: Je hebt voor velen een groot hart gehad. We zijn blij, dat je zo lang een deel van ons leven mocht zijn. Na een reislustig leven ben je nu vertrokken voor je allerlaatste reis. Als stoere meid was je een krachtig voorbeeld voor ons. Samen met haar echtgenoot Wim was zij jarenlang actief als vrijwilligster, o.a. bij de zondagse bijeenkomsten in de Sionkerk/Siongemeenschap en in de eigen diensten van Het Dorp in het KKC aldaar. Omdat ze op een gegeven moment zélf zorg nodig hadden, zijn ze vanuit Arnhem verhuisd naar zorgcentrum Felixoord in Oosterbeek. Ds. Ad Poley zorgde voor het kerktaxivervoer, zodat ze beiden toch nog de diensten in het KKC konden bezoeken. Na een korte ziekteperiode is Ries in Felixoord overleden. De afscheidsplechtigheid heeft plaatsgevonden op 8 november 2013 in het KKC met daarna de crematieplechtigheid op Moscowa. Ries, dank voor het vele werk dat je als vrijwilliger hebt verricht! Selamat Jalan (een gezegende reis).

Diaconaal project Bolivia

12

De laatste actie in 2011 voor ons diaconaal project (het maken van radioprogramma's voor en door kinderen in Bolivia) vindt plaats op zondag 1 december 2013 na de dienst. Er wordt dan gecollecteerd voor dit project en tijdens het koffiedrinken daarna worden prachtige zelfgemaakte (kerst)kaarten verkocht. Mocht u uw voorraadje kerstkaarten dus nog willen aanvullen, dan hebt u de kans om dat te doen. U slaat dan twee vliegen in één klap: u kunt zelf prachtige kaarten naar vrienden en bekenden sturen en aan de andere kant steunt u ons project! Van harte aanbevolen!! Zo snel mogelijk na de jaarwisseling zullen we de balans opmaken en u de opbrengst voor dit project meedelen. Ook hopen we u dan het project voor 2014 te kunnen presenteren. Mocht u tegen het einde van het jaar nog een (extra) gift willen overmaken ten gunste van dit project, dan kunt u uw bijdrage overmaken op rekeningnummer 3648953 van de Wijkdiaconie Sionkerk, p/a Sophiastraat 21, 6812 CA Arnhem. Graag onder vermelding van: Diaconaal project 2013.

Alteveer/Cranevelt 01-12 Henny Kromhout 08-12 Jenny Meijer 15-12 Eize Drenth

4422983 4434925 3794503

Hoogkamp/Burgemeesterswijk 01-12 Jan Siert Wiersema 08-12 Jaap Clifford 15-12 Wim Brinkhuis

4420720 4439160 3335295

Siongemeenschap

vieringen in het K.K.C. Het Dorp, Dorpsbrink 7 • website: http://siongemeenschap.webs.com • wijkredactie: Philip Greep

[email protected] • predikant: ds. Monique Maan, tel. 3891962,

[email protected] • Spreekuur: ma. 9.30-11.00 uur in de predikantenkamer van de Diaconessenkerk • scriba: secretariaat Siongemeenschap,

p/a Sophiastraat 21, 6812 CA Arnhem • wijkkas NL33INGB0000925000 t.n.v. penningmeester Siongemeenschap.

Activiteiten in de komende weken

Inloopavond KKC: het Kerkelijk Kultureel Centrum (KKC) van Het Dorp is op de woensdagen 4, 11 en 18 december open van 18.30 tot 19.30 uur, voor stilte, gesprek en gezelligheid. Op 11 december vindt er om 19.00 uur een Taizéviering plaats. Gebedskring: op woensdag 4 december vindt de maandelijkse gebedskring plaats bij Henny en George Bruno, Kustvaart 235 in Arnhem-Zuid, tel. 026-8403085. Aanvangstijdstip is 20.00 uur. Voor informatie, gebeds- en dankpunten: de heer C.W. Schröder, coördinator maandelijkse gebedskring De Rank & Siongemeenschap, tel. 026-4431698. Ontmoetingsmorgen KKC Het Dorp: deze bijeenkomst vindt plaats op woensdagmorgen 18 december. De locatie is het Kerkelijk Kultureel Centrum (KKC) van Het Dorp in Arnhem. Aanvangstijdstip is 10.15 uur en de bijeenkomst duurt tot aan het middaguur. De bijeenkomst worden begeleid door ds. Monique Maan, Hans Meijer en Alie Schregardus. Tijdens deze bijeenkomst vindt over bijbelboek Esther gesprek en discussie plaats. U bent van harte welkom! Nadere informatie kunt u krijgen bij Alie Schregardus, tel. 026-4456480. Hartelijke groet, Philip Greep

Bethlehemkerk Vanuit de kapel Bij de diensten

Zondag 1 december is het eerste Adventszondag. Een zondag waarin ik zelf hoop voor te gaan. In Kerkpost leest u een helder artikel van Nanette Borger over de zondagen van Advent. Zij stipt daarbij de lezingen aan en ook geeft ze een beschrijving van de bloemschikking in deze weken naar kerst toe. Op de 8e december gaat collega Elsje Pot voor in de dienst en in die dienst is er muzikale ondersteuning van twee violisten. Fijn, dat zij weer bereid zijn om de dienst ook een extra muzikaal karakter te geven! Een week later op zondag 15 december ben ik zelf weer de voorganger, in een dienst waarin we ook samen de Maaltijd van de Heer vieren. Die derde Adventszondag heeft een iets ander karakter dan de andere zondagen. Wellicht weet u dat wel. Halverwege de weken naar Pasen en halverwege de weken naar Kerst gloort er al wit van het feest door het paars van de voorbereidingstijd. Een voorproefje als het ware. Even vooruitgrijpen naar betere tijden… Alleen zo houd je het vol… Fijn, dat we in de kerk leven van dat visioen van die nieuwe hemel en die nieuwe aarde. Die komen, ooit, op Gods tijd en de zekerheid dat we die kant uitgaan, mag ons nu al moed en kracht geven in moeilijke tijden. Die moed en kracht wens ik u in deze donkere weken naar kerst toe!

Nieuw Liedboek

Op die eerste zondag van Advent schakelen we in de Bethlehemkerk over van het oude naar het nieuwe Liedboek. We hebben al twee avonden mogen proeven van de veelheid van prachtige liederen uit dat nieuwe liedboek! Eerst in onze eigen kerk en onlangs in de Diaconessenkerk. Op woensdag 11 december bent u welkom in de Opstandingskerk voor de derde avond in die serie. Vanaf 20.00 uur. Nadere gegevens vindt u op pagina 4. Wat was het heerlijk om wat wegwijs te worden in dat nieuwe boek. Wat konden we genieten van mooie teksten en mooie liederen. Het heeft bij mij erg inspirerend gewerkt. Ik zie uit naar het gebruik van dat nieuwe liedboek. Wel hebben we afgesproken dat we niet allemaal onbekende liederen zullen zingen.Voorzichtig wennen aan de rijkdom van die schat aan liederen, dat lijkt het devies.

Groepswerk

Op maandagavond 9 december bent u om 20.15 uur welkom in de kapel om de dienst van 15 december voor te bereiden. Om 19.00 uur die avond is er nog catechese in de Korenmaat. Maandag 16 december om 13.00 uur bereiden we in de kapel de dienst voor Eerste Kerstdag voor. Twee dagen later, op woensdag 18 december is er om 16.30 uur de maandelijkse gebedskring in de kerk. We zijn in de Bethlehemkerk vooral druk met vieren en dat is toch ook het hart van "gemeente-zijn"? Het is op zondag altijd weer een feest om samen te komen voor een viering van het leven en van de gemeenschap met God en met elkaar. De wereld om ons heen mag daar vervolgens hopelijk de vruchten van plukken! Wat zijn er veel mensen in onze kerk die de handen uit de mouwen steken op allerlei manieren. Zo brengt u het ‘gelovig-zijn’ ook in de praktijk. Mooi is dat! Voor nu, goede weken naar kerst toe en een hartelijke groet ook namens mijn beiden collega’s. ds. Menno Leistra

Bethlehemkerk

Honigkamp 25, tel. 3642367 www.bethlehemkerkarnhem.nl • wijkredactie: Piet Blok, tel. 3614939 [email protected] • predikant: ds. Menno Leistra tel. 0575–845930 [email protected] • predikant: ds. Ad Poley, tel.06 151 532 11, wo + do.: tel. 3642367 [email protected] • scriba: Nollie Kramer-Bunschoten, tel. 3612208 [email protected] • wijkkas: NL39INGB 0000999000 t.n.v. wijk- en bloemenfonds Bethlehemkerk, Arnhem • beheer website: Edward Eekma, tel. 3792147, [email protected]

Vorming en toerusting

■Maandag 11 november komt de catechesegroep in de Korenmaat weer bij elkaar. ■Dinsdag 13 november bereiden we de dienst van 24 november voor. Wie mee wil denken is van harte welkom om 13.00 uur in de kapel. ■Op woensdag 11 december bent u welkom in de Opstandingskerk. Van 20.00 tot 21.30 uur zingen we dan uit het Nieuwe Liedboek. Weet u nog, die eerste avond in de Bethlehemkerk? Wat was dat heerlijk om met elkaar een avondje te zingen! De avond in de Opstandingskerk is de derde avond in die serie. Van harte welkom! ■Woensdag 20 november om 16.30 uur tot 17.15 uur komt de gebedskring bij elkaar in de kapel. ■Maandag 25 november om 13.00 uur in de kapel voorbereiding van de dienst van Eerste Advent. En op die avond om 19.00 uur catechesegroep in de Korenmaat. Ook namens mijn beide collega’s Poley en Kraai een hartelijke groet, ds. Menno Leistra

Expositie in de wijkzaal

Afgelopen winter bezocht Bert Terwel voor de vijfde keer de eilandengroep Spitsbergen in de Noordelijke IJszee. Met zijn zoon Franck en een vriend reisden ze eerst over land naar Noord-Noorwegen om vandaar verder te vliegen naar Longyearbyen, de hoofdplaats op Spitsbergen. Per sneeuwscooter brachten ze een bezoek aan de Russische nederzetting Barentzburg. Het winterse poollandschap, de duisternis en de eenzaamheid maakten diepe indruk. In de wijkzaal hangt van december tot en met maart 2014 een foto-impressie van deze bijzondere reis. Wij nodigen u van harte uit om te komen kijken. P. Blok

Kerktaxi

1 december 8 december 15 december 22 december

hr. P. Blok hr. P. Rosseel hr. E. Eekma hr. D. v. d. Hof

tel. 361 49 39 tel. 363 63 35 tel. 379 21 47 tel. 361 29 74

13

Salvatorkerk Advent

Als dit blad bij u in de brievenbus valt, gaan we alweer de Adventstijd in. Een mooie tijd vind ik dat altijd. Een tijd van inkeer, van verwachting… Terwijl buiten de dagen steeds korter worden, groeit in de kerken (en in onze huizen?) het kaarslicht aan: de eerste zondag één kaars, de tweede zondag twee.. En zo richting kerstfeest, wanneer letterlijk duizend kaarsjes mogen branden in de Eusebiuskerk. Dat aantal zullen we in de meeste andere kerken en thuis niet halen, maar toch… Het Adventsproject van dit jaar steekt in bij de stamboom van Jezus. Elke zondag het portret van één van de voormoeders van Jezus; bijzondere vrouwen, zoals Rachab, Ruth, Tamar en Batseba. Zowel in de kinderdienst als in de ‘grote dienst’ wordt met dit Adventsproject gewerkt.

Kerkcafé

Op 29 november is er weer kerkcafé. Spreker is Paul Boers, ondernemer. Samen met zijn zoon Stan fietste hij deze zomer zes keer omhoog naar Alpe d’Huez, om daarmee de strijd tegen kanker te ondersteunen. Zijn stelling: ‘Verliezers wachten tot dingen gebeuren, winnaar doen dingen gebeuren’… We rekenen op een goede avond! (Aanvang 20.00 uur in de Salvatorkerk).

Lied van de Week

Op de 1e Adventszondag, 1 december a.s. nemen we in de Salvatorkerk het nieuwe liedboek in gebruik. In het nieuwe liedboek staat een variëteit aan zangvormen: naast de strofische vorm ook beurtzangen, acclamaties, canons en teksten zonder muziek. Omdat er veel voor ons nieuwe liederen in staan, beginnen we de 1e Adventszondag met het zg. Lied van de Week. Daarbij zullen we putten uit de lijst die landelijk wordt gepubliceerd, hoewel we daar soms van zullen afwijken. Op de maandag daaraan voorafgaande zal de cantorij het lied vast instuderen. Hoewel de cantorij natuurlijk niet elke zondag kan meedoen, zullen er dan altijd een aantal gemeenteleden zijn, die het lied reeds kennen. In samenwerking tussen de cantrix (Annette) en de organisten (Henk en Kees) zal het lied bij het begin van de dienst worden ingestudeerd, waarna het ook een plaats in de dienst krijgt. We streven ernaar iedere week een kleine toelichting op het lied van de week in de Weekbrief op te nemen. De zg. Blauwe Bundel zal worden aangepast: wat in het nieuwe liedboek staat eruit, graag gezongen liederen uit het oude liedboek die het nieuwe niet hebben gehaald erin. Van harte hopen we dat het een vreugde zal zijn met elkaar uit dit nieuwe liedboek te zingen. Het voorbereidingsteam, Annette, Pierre, Jaap, Henk en Kees.

Nieuwe toga

14

Het is velen inmiddels opgevallen: sinds enkele weken draag ik een nieuwe toga. Maar waarom is-ie zo zwart? De recensies lopen uiteen van ‘prachtig’ en ‘stijlvol’ tot ‘ouderwets’, ‘streng’ en zelfs: ‘als je dat ding maar niet draagt bij mijn begrafenis’! Een beetje uitleg is daarom op zijn plaats. Toen ik in 1989 predikant werd in Veenhuizen leek het mij prettig om een toga te dragen. Niet voor niets zegt men dat je met een ambt wordt ‘bekleed’. Bovendien hààt ik pakken met stropdas. Een klassieke toga met bef werd het (toen en ook nu) niet. Dat gewaad past bij geleerden (en ik pretendeer niet het beter te weten dan anderen) en rechters (en daar hadden mijn gedetineerde kerkgangers geen warme herinneringen aan). In het wit voelde ik mij om diverse redenen niet prettig en daarom is het grijs geworden. Mijn grijze toga is inmiddels bijna 25 jaar oud en niet meer in goede staat. Bovendien (maar vertelt u dat alstublieft niet verder…) was ik bij aanschaf aanmerkelijk slanker dan tegen-

Salvatorkerk kerkgebouw: Salvatorplein 274, tel. 3212159 www.salvatorkerkarnhem.nl • wijkredactie: ds. Pierre Eijgenraam • predikant: ds. Pierre Eijgenraam tel. 3519531 [email protected] • scriba: Meint Lukkien, tel. 4743343

[email protected] • wijkkas: 3068364 t.n.v. Wijkkas Salvatorkerk Arnhem

woordig. Bij het kiezen van een nieuwe bleek grijs niet meer leverbaar en vond ik zwart -tot mijn eigen verrassing- opeens heel mooi, zeker in combinatie met de bijpassende stola’s. Zwart is bovendien een oecumenische kleur: het wordt niet alleen gedragen door protestantse dominees, maar ook in de oosters-orthodoxe kerken en door leden van de benedictijner orde (de oudste kloosterorde in de RK kerk). Het is voor u (en voor mij!) misschien nog wat wennen, maar ik hoop en verwacht dat het met de tijd toch wel zal lukken. En zo niet? Dan moet u maar denken: de dominee die er onder zit is niet veranderd. Pierre Eijgenraam

Ontmoeting kerken Arnhem-Zuid

Wist u hoeveel kerken er in Arnhem-Zuid actief zijn? Wij ook niet, maar het zijn er minstens 22! Al heel lang onderhoudt onze wijkgemeente goede contacten met onze ‘zustergemeente’ Elden-De Kandelaar en met de rooms-katholieke parochies. Op verschillende gebieden wordt er goed samengewerkt. Eveneens al vele jaren delen wij ons kerkgebouw met de Molukse KJPIN en de Indonesische PERKI. Ook met hen zijn de contacten warm en goed. En incidenteel zijn er nog contacten met de Kruiskerk (vroeger ‘van ons’, nu het huis van de Chr. en Nederlandse Gereformeerde kerk) en het Leger des Heils. Deze zomer, in juni, werd de eerste Arnhemse kerkennacht georganiseerd. Vooraf, tijdens de voorbereidingen, maar zeker ook op de avond zelf, ontstonden allerlei nieuwe en verrassende contacten tussen (leden van) allerlei verschillende kerken. Vooroordelen vielen weg, er ontstond waardering voor elkaars werk, verschillen bleken niet altijd onoverbrugbaar. Zou het mogelijk zijn dat een beetje vast te houden? Als Salvatorkerk hebben we het initiatief genomen voor een ontmoeting. Alle 22 kerken van Arnhem-Zuid werden uitgenodigd om met een delegatie van twee personen aanwezig te zijn voor een hapje en een drankje, kennismaken en ontmoeten. Jammer genoeg viel de respons wat tegen. Zeven kerken waren aanwezig, enkele anderen hadden laten weten tot hun spijt niet te kunnen komen. Maar de ontmoeting was mooi, sprankelend! We vertelden elkaar over onze gemeenschappen en hadden een goed gesprek over geloof en over kerk zijn in de stad. Het smaakte naar meer. Afgesproken is dat het apostolisch genootschap het initiatief zal nemen voor een volgende ontmoeting. Wie weet haken er dan nog wat meer kerken aan..

Kerstviering voor ouderen

De kerstviering met aansluitend een broodmaaltijd wordt dit jaar gehouden op donderdagmiddag 19 december, aanvang van de viering om 15.30 uur in de Salvatorkerk. Ontvangst met thee vanaf 15.00 uur. Binnenkort zullen allen van 70 jaar en ouder hiervoor een persoonlijke uitnodiging ontvangen. Ook jongere partners of anderen met wie u graag samen komt, zijn hartelijk welkom. Voor eventueel vervoer kan worden gezorgd. Wilt u meer informatie, dan kunt u mij altijd bellen. Wij hopen op een goede opkomst en een sfeervolle viering. Namens de vrijwilligers, Henny Lukkien 026-474 33 43

De Regenboog Eerste advent, zondag 1 december

Schoenmaatjes nemen hun gevulde schoenendozen mee ! Wereldwijd gaan 57 miljoen kinderen niet naar school. Onderwijs maakt weerbaar, geeft kinderen vaardigheden waar ze hun leven lang profijt van hebben. Daarom werkt Edukans aan meer scholen, schoolbanken, schoolborden, meer boeken en leraren in ontwikkelingslanden. Pimp en vul een schoenendoos met schoolspullen, toiletartikelen en speelgoed voor kinderen in ontwikkelingslanden. Zo wordt het een onvergetelijk cadeau! Voor kinderen op scholen, in weeshuizen, vluchtelingenkampen en opvangcentra voor straatkinderen.

De stadsmonnik… en zijn liederen

‘De monniken van vandaag, zij dragen geen pij, zij zijn van geen enkele orde lid, maar zij leven in de overgave aan het leven’. Woorden die passen bij wat Herman Verbeek vindt: ‘Er is een monnik in ieder mens. Daar waar een man, een vrouw zich hult in bezinning in concentratie. ‘Liedboek van aarde’ is een bundel van Herman Verbeek (1936-2013), publicist, politicus en pastor. Hierin heeft hij een cyclus van ± 50 zangen van ‘de monnik’ opgenomen. Liederen die hij persoonlijk toelicht en zingt op CD. Kloosters noemt hij ergens ‘Oorden van stilte. Overal kan zo’n klooster zijn, waar een mens in stilte is’. De Walburgis krijgt straks een nieuwe functie. Kan dit een ‘stadsklooster’ zijn? Met ‘De stadsmonnik en zijn liederen’ willen we verkennen wat daarmee gezegd kan zijn. In de stiltekapel kiezen we die liederen, die ruimte bieden voor verstillen, verwachten en verwonderen. Adventsliederen. Begeleiding: Han Hoekstra en Ad Boogaard Dag: Woensdag, Data 4+11+18 dec, Tijd: 20:00-22:00 uur Plaats: Stiltekapel Walburgis Arnhem Normaal tarief € 12,00, Gereduceerd tarief € 9,00. Opgave is nodig, via www.stadspastoraatarnhem.nl

OGR De Regenboog Oecumenische Geloofsgemeenschap Arnhem-Zuid www.regenboogrijkerswoerd.nl • locatie: Spiegelhuis, Mooieweg 94, tel. 06–57736103 (1e zondag v.d.maand) • wijkredactie: ds. Han Hoekstra,

tel. 3618103, [email protected] • pastor: ds. Han Hoekstra,

tel. 3618103, [email protected] • scriba: Menno Bonnema, tel. 3272299, [email protected] • wijkkas: 232788 t.n.v. penningm. OWR

Toekomst van De Regenboog

In het beleidsplan van de PGA dat in oktober is aangenomen is ruimte voor een centrale pleisterplaats in de stad, voor een werkteam (van predikanten en andere werkers) voor de hele PGA, voor een inspiratiefonds en een formatiefonds. De Regenboog heeft al eerder aansluiting gezocht bij de gemeenschap in de Walburgiskerk, een mogelijke plek voor een oecumenische pleisterplaats! We hopen op een uitvoering van beleid die positieve ruimte biedt voor De Regenboog. Onze kleine groep heeft behoefte aan een passend groter verband. Intern beraad is er over het spoedig stoppen als aparte bestuurlijke groep. Verder overleg met bestuur van het Stadspastoraat is aangekondigd. Voorstellen voor de toekomst: met de Werkgroep Vieren meewerken aan twee zondagen per maand (zie ‘Spiegelhuis en Walburgiskerk’). Voor de Werkgroep Dienen een blijvende plek in Rijkerswoerd. Samenwerking met kerken (PGA, Apostolisch genootschap), met focus op praktisch handelen en bijv. onder de naam: Presentie Rijkerswoerd. Het formatiefonds en de werkverdeling binnen het werkteam van predikanten en andere werkers maakt het hopelijk mogelijk dat ds. Hoekstra aan dit werk verbonden blijft. ds. Han Hoekstra

Kerstavond en kerstmorgen

Bij wijze van vooruitblik melden we hier vast dat op kerstavond (di. 24 december) de tocht naar de stal en het kinderkerstfeest op de Stadsboererij weer gehouden zullen worden. Neem je lampion mee (en warme kleren). Start van de tocht om 18.30 (de Kempenaersingel, bij winkelcentrum Rijkerswoerd, parkeerterrein bij de sportzaal). Op kerstmorgen is er een viering in het Spiegelhuis. 10.00 uur (koffie 09.30u).

Spiegelhuis en Walburgiskerk

De Regenbooggemeenschap viert een keer maand in het Spiegelhuis: op de eerste zondag van de maand. Op de vierde zondag van de maand verzorgen wij de viering in de Walburgiskerk, de kerk met de dubbele toren in het hart van de stad. Op de 2e en de 3e zondag kunnen we aansluiten bij de vieringen die daar gehouden worden. Websites www.walburgisarnhem.nl en www.regenboogrijkerswoerd.nl

Noodhulp aan de Filipijnen

De Filipijnen bestaat uit meer dan zevenduizend eilanden. Jaarlijks wordt het land door vele stormen en tyfoons geteisterd. Maar de tyfoon Haiyan, die op vrijdag 8 november raasde, wordt inmiddels omschreven als de zwaarste orkaan ooit aan land. Deze supertyfoon heeft in de Filipijnen aan meer dan vijfduizend mensen het leven gekost. De Filipijnen kampt met extreme armoede. Veel mensen leven in kleine hutjes met hun hele gezin. Veel van deze hutjes zijn verwoest en de bewoners zijn, behalve veel familieleden, ook hun onderdak en bezittingen kwijtgeraakt. U kunt op verschillende manieren helpen, o.a. door een gift op giro 555. Ook Kerk in Actie ondersteunt deze actie. Maar ook de EO helpt. Zie: www.eo-acties.nl/filipijnen Zo’n ramp, eigenlijk zijn hier geen woorden voor.

Gezondheid

Na de laatste controle (medio november) van de arbo-arts werk ik voor 75%. De laatste stap naar 100% werken moet nog wachten. Vooral bezoekwerk laat ik nog (grotendeels) liggen. Ieder die ernstig ziek is, thuis of in het ziekenhuis, wens is ik geduld en hoop. Dat nabijheid van God en van mensen mag verzachten en helen! Ook goede moed en troost gewenst aan familie, vrienden en allen die zorgen in de dagen en in de nachten.

15

Elden - De Kandelaar Diensten

Zondag 1 december 10:00 uur: ds. Anja Vogelzang; 1e Advent Zondag 8 december 10:00 uur: ds. Jan Valk

Wel en wee

Op dinsdagavond 5 november overleed Jan Bastiaan Timmer op de leeftijd van bijna 88 jaar. Hij woonde in de Purmerendstraat. De laatste weken verbleef hij in Altenova. Na het overlijden van zijn vrouw, in 2006, vond hij de band met De Kandelaar weer terug. Hij werd lector, iets wat hij met veel verve gedaan heeft. Ruim op tijd wilde hij graag het bijbelgedeelte hebben om zich er zorgvuldig op voor te kunnen bereiden. Met welluidende stem, een microfoon was niet echt nodig, vol intonatie en handgebaar erbij, las hij het gedeelte voor. Toen zijn stem hees werd en het lopen hem steeds meer moeite kostte, moest hij er noodgedwongen mee stoppen. De afscheidsdienst heeft plaatsgevonden op dinsdag 12 november, de dag na zijn 88e verjaardag. We stonden stil bij het grote gebod van de liefde. Iets wat voor Jan Timmer voor alle godsdiensten en voor ieder mens geldend was. We wensen zijn zoon en schoondochter, klein en achterkleinkinderen Gods onmisbare zegen toe. Hubertien Oostdijk

Huwelijkfeest

Op maandag 18 november vierde het echtpaar Wijers, Alkmenegaard, hun 60-jarig huwelijksfeest. Een felicitatie waard!

Kinderkerstkoor

Beste jongens en meisjes, zit je op de basisschool of in de 1e van het voortgezet onderwijs? Houd je van zingen? Dan vind je het misschien leuk om mee te oefenen voor de kerstdienst op 25 december om 10.00 uur in De Kandelaar. We gaan een kinderkerstkoor samenstellen dat in die dienst een aantal kerstliedjes gaat zingen. Natuurlijk oefenen we dat vantevoren met elkaar. Wanneer we gaan oefenen? Dat hangt af van wanneer jullie kunnen. Bijvoorbeeld op woensdagmiddag of op zondag na de kerkdienst. Wil je meedoen? Geef je dan op bij Ursula, [email protected] of Erna, [email protected]

Kerkgebouw: Den Haagweg 1, tel. 3812252 www.elden-dekandelaar.nl • wijkredactie: vacant tot 1-1-14. • predikanten: • ds. Hubertien Oostdijk-van Andel, tel. 3237577

[email protected] • • • • •

ds. Anja Vogelzang, tel. 3233833, [email protected] ds. Han Hoekstra, tel. 3618103, [email protected] predikantensecretariaat: [email protected] scriba: Wiebe de Jager, tel. 3813796, [email protected] wijkkas: Elden-De Kandelaar rek.nr NL33INGB0001348696

Ds. Hoekstra werkt 75%

Na de laatste controle (medio november) van de arbo-arts werk ik voor 75%. De laatste stap naar 100% werken moet nog wachten. Vooral bezoekwerk laat ik nog (grotendeels) liggen.

De Kandelaar op Kerstfair in Schuytgraaf. Zaterdag 14 december van 15.00 – 21.00 uur Kerstfair bij De Buitenplaats (Marasingel 19). Ook De Kandelaar is aanwezig met een standje. Kom even langs, neem een kijkje. Proef alvast van kerstsfeer. Ontmoet elkaar met een warm drankje bij een vuurtje.

Gespreksgroep Kind en Geloof

Een flinke groep heeft op zaterdag 9 november de kabels getrokken en apparatuur opgehangen die nodig is voor het functioneren van de beamer. Veel werk moest op grote hoogte worden verricht en dat kostte tijd. We kwamen een uurtje te kort en bovendien moet de leverancier daarna alles nog inregelen en afstellen. Er is afgesproken dat deze klussen deze en volgende week worden afgerond. Daarmee blijft ons streven om de beamer vanaf de zondag van 1e advent in gebruik te gaan nemen.

Voor ouders, opvoeders en andere belangstellenden. We ontmoeten elkaar bij een van de deelnemers thuis. Als leidraad voor onze gesprekken gebruiken we een brochure over 'Bijbelverhalen en bidden’ van Zijsprong. Datum: maandag 9 december Plaats: Bergamotte 15, Schuytgraaf Tijd: van 20.00-22.00 uur. Data in 2014: woensdag 15 januari, donderdag 20 februari, woensdag 19 maart, donderdag 24 april, woensdag 21 mei, donderdag 19 juni. Nieuwe deelnemers zijn altijd welkom. Informatie en begeleiding: ds. Han Hoekstra , tel. 3618103, e-mail [email protected]

Henk Peppelenbos

ds. Han Hoekstra

Bijbelverspreiding na een ramp

Nieuwe website: www.bijbelingewonetaal.nl

Beamer

16

Elden-De Kandelaar

Als er een ramp is gebeurd, is het goed dat er direct hulp op gang komt. En natuurlijk bestaat de noodhulp allereerst uit voedsel, medicijnen, drinkwater en onderdak. Maar de getroffen christenen in de Filipijnen verlangen, juist in deze situatie, ook naar de troost die ze in de Bijbel kunnen vinden. Het Filipijns Bijbelgenootschap wil mensen die behoefte hebben aan bijbels steunen, met hulp van medechristenen elders in de wereld. Vandaar dat het Nederlands Bijbelgenootschap NBG hiervoor een extra beroep doet op hun achterban. De actie van het Filipijns Bijbelgenootschap gaat om het verspreiden van bijbelboekjes, kinderbijbels en gewone bijbels. Het NBG heeft 10.000 euro bijgedragen. Wilt u ook een extra gift geven voor deze actie? Dat kan via www.bijbelgenootschap.nl

Met de verschijning van de Bijbel in Gewone Taal is er ook een website gelanceerd over deze vertaling. Op deze site kun je kennismaken met de vertaling en de vertalers en informatie lezen over de achtergronden en het proces. In een aantal korte filmpjes leggen vertalers uit wat de Bijbel in Gewone Taal is en waarom ze blij zijn dat ze mochten meewerken aan deze duidelijke Bijbel. In de gepubliceerde tekst van de Bijbel in Gewone Taal staan diverse links, waar nadere uitleg wordt gegeven. De toelichtingen geven soms ook aan waarom een bepaalde vertaalkeuze is gemaakt. Bron: NBG. Contactpersoon afd. Arnhem: Henk Goeree.

De Rank (Bonifatiuskerk) Geen zwarte piet? Dan ook geen speculaaspop

Van een rabbijn leerde ik, dat je de huidige generatie niet de schuld mag geven van wandaden van vroegere generaties. Maar dat de huidige generatie wel gehouden is vervolging, racisme en discriminatie openlijk en radicaal te veroordelen. Aan deze wijze les moest ik denken bij alle commotie rond zwarte piet. Al zouden we zwarte piet afschaffen, zijn daarmee alle racistische neigingen ook de wereld uit? Het is weinig bekend, dat de Evangelische broedergemeente in juni een speciale dienst houdt ter herdenking van de afschaffing van de slavernij. De klagers over zwarte piet zouden er beter voor kunnen ijveren dat dergelijke diensten werden bijgewoond door kerkmensen en officiële delegaties. Om gezamenlijk de slavernij en het racisme in deze eredienst te betreuren en af te wijzen.

En ook geen speculaaspop….

Op de tentoonstelling “Vormen van verdraagzaamheid” in het Catherijneconvent in Utrecht. trof mij het schilderij “Sinterklaasavond” van Jan Steen. Volgens het bijschrift heeft Jan Steen 2 versies geschilderd, een katholieke en een protestantse. Tussen beide versies is een ingrijpend verschil. Op de katholieke versie is een speculaaspop te zien. Op de protestantse versie een fantasieloze speculaaskoek. Reden: de reformatorische predikanten in de 17e eeuw waren tegen afbeeldingen van heiligen, ook als dit gebeurde in de vorm van een speculaaspop. Zou er binnenkort, in het spoor van de zwartepieten-protesteerders, een protestbeweging tegen de speculaaspop kunnen ontstaan? Zijn we inmiddels toch wat verdraagzamer geworden? Of beseffen we, dat een opgelegd gebod een schijnoplossing is. De verkeerde gedachtegangen moeten van binnenuit, in het licht van de Bijbel, veranderen.

Dienst van de herdenking van de overledenen op 1 december

Op 17 november preekte drs. Hendriks in de Bonifatiuskerk over “Dit nu zijn de namen”, Genesis 46: 8, waar de 70 namen van Jakob en zijn nakomelingen worden opgesomd. Lea en Rachel en ook 2 kleinzonen staan in de lijst, hoewel ze al overleden zijn. God verzekert Jacob in een droom, dat hij niet hoeft te vrezen naar Egypte te trekken. Beter vertaald: afdalen naar Egypte. Omdat God zelf mee zal afdalen. Geestelijk gezien staat Egypte symbool voor de wereld, het gebied waar menselijke op machtwellust en hebzucht gebaseerde keuzes welig tieren. En dat hebben Jacobs nakomelingen geweten. Maar

VAN DE REDACTIE

Deze keer staat dit stukje op een andere plek. Het is een keuze, want zo kunnen bijna alle wijken en kerken toch bovenaan een pagina beginnen. In eerste instantie ging ik ook uit van 24 pagina’s, maar deze keer bleef ik op 21 steken. Dan maar de laatste pagina met colofon, overzicht van de data van kerkperspectief en dit stukje verdelen over de andere bladzijden. Voor een keertje moet dat wel kunnen, dacht ik. Over drie weken komt het laatste kerkblad van dit jaar alweer uit. Wat gaat zo’n jaar snel, vooral als je het steeds opdeelt in hapjes van 3 weken.

Herv. wijkgemeente De Rank Bonifatiuskerk: Huissensedijk 10, Elden, tel. 3830286 postadres: Huissensedijk 12, 6842 AK Elden (Arnhem) www.gemeentederankarnhem.nl • wijkredactie: hr. Hans Boer, tel. 4437934 [email protected] • predikant: ds. P. Vermaat, tel. 0318–510161 [email protected] • scriba: hr. Hans Boer , tel. 4437934 [email protected] • wijkkas: rek.nr. NL54INGB0001559972 t.n.v. penningmeester De Rank

heeft God hen daaruit ook weer niet uitgeleid en door de woestijnreis van het leven teruggevoerd naar het beloofde land? De overledenen maakten deel uit van de namenlijst van Jakobs gezin. De overledenen maken ook deel uit van de namenlijst van de Gemeente. Op verzoek zal deze dienst van gedenken niet, zoals gebruikelijk, op 24 november plaatsvinden, maar op 1 december. Dat is de eerste adventszondag. Advent komt van het latijnse adventus, dat “komst” betekent. De naam van de 1e adventszondag is Levavi, dat betekent “omhoog heffen”. In de mis werd op deze 1e advent gezongen: Tot U heb ik mijn ziel opgeheven; mijn God, op U vertrouw ik, ik zal niet beschaamd worden.Laten mijn vijanden mij niet bespotten,want al wie U verwacht, zal niet worden teleurgesteld. Wijs mij, Heer Uw wegen en leer mij Uw paden kennen (naar Psalm 25: 1-4). Dat we op deze zondag ook avondmaal vieren heeft ook alles met het omhoog heffen van onze zielen te maken.

Een bijzondere dienst op 15 december

In de dienst van 15 december zullen gedoopt worden Herman van Malsen en Rita Post. Belijdenis zullen doen Herman van Malsen, Geurt Kramp, Daniëlle Mulder en Kevin Mulder. Feestelijker kan het bijna niet! De dienst zal worden geleid door ds. Vermaat.

Middagbijbelkring op 10 december

Op 10 december zal de middagbijbelkring worden gehouden. Ds. Vermaat is inmiddels terug uit het Spaanse en zal dus deze kring weer leiden. Hij zal doorgaan met de uitleg en de bespreking van het Johannesevangelie.

Kerstmiddag op 19 december

De kerstmiddag begint om 14.00 uur en eindigt om 18.00 uur. Wilt u zich s.v.p. opgeven bij de diakenen? Hans Boer

Het laatste nummer is het Kerstnummer, dat vlak voor kerst verschijnt en 28 pagina’s zal bevatten. Misschien kunnen de schrijvers van de artikelen in het algemene deel de kopij al enige dagen voor de inleverdatum opsturen. Want zo’n dik kerkblad geeft toch wat meer werk om in elkaar te zetten. Alvast hartelijk dank. Ik houd het nu maar kort - dit plekje is ook maar klein - en wens iedereen weer veel leesplezier. Hartelijke groeten, ook namens de andere redactieleden, Henny Kalisvaart. 17

Parkstraatgemeente

Parkstraatgemeente

Adventstijd

Bij het uitkomen van deze Kerkperspectief gaan we net de Adventstijd in. De donkere decemberdagen wachten op ons. Maar vol verwachting kijken we uit naar de kerstdagen. Met licht van de kaarsjes, kerstverlichting, en kerstwensen sturen, per post, of, zoals steeds vaker gebeurt via de mail. Belangrijk is, dat we naar elkaar omzien in de donkere dagen. En zelf ook de lichtpuntjes blijven zoeken en aan anderen doorgeven. Eerst nog Sinterklaas vieren, met witte of zwarte Pieten, het maakt niet uit, als het idee erachter zuiver is en we ook daar iets gezelligs van maken. Er is in de Parkstraat voor de komende weken niet iets speciaals te melden. Gewoon met elkaar de diensten bijwonen, dat is eigenlijk al bijzonder genoeg. Ik wens u een goede Adventstijd toe. Els van Essen

Eglise Wallonne Waarom zou je kerstfeest vieren?

Een aanzienlijk deel van de Christenheid neemt de Bijbel letterlijk als Gods Woord. En neemt daarmee ook het prachtige kerstverhaal letterlijk. Vele christenen delen deze opvatting niet maar voelen zich evengoed christen en genieten niet minder dan hun strenger gelovige zusters en broeders van de kerst en de mooie kerstmissen en -diensten. En iedereen kent wel zogenaamd niet-gelovigen die geen kerstsamenzang overslaan. Het zou me niet verbazen wanneer ook moslims weleens een kerstdienst bijwonen. In ieder geval heb ik dit in onze vroegere Zwitserse woonplaats wel gemerkt. Maar waaróm zou je eigenlijk kerstfeest vieren? Met al die kerstbomen in de woonkamers, al die kerstverlichting buiten en binnen, al die prachtige kerstetalages, is het al lang kerstfeest voordat het Kerstmis is. En dank zij de koortjes en de kerstpotten van het Leger des Heils is gelukkig ook het kerstverhaal al wekenlang op straat present. Daarom is het reëel om te vragen: Waar dient nog een kerkelijk kerstfeest voor wanneer het in de beleving van zo vele christenen niet meer is dan een inderdaad prachtig verhaal? Daarvoor kan ik tenminste twee doorslaggevende redenen aanvoeren. Ten eerste omdat het de verjaardag is van onze geboorte als christen, gelovig of zelfs ongelovig. Ten tweede omdat we er heel goed aan doen elkaar daar regelmatig aan te herinneren.

Veillée de Noël en daarna

Op zondag 22 december staat ons een mooie kerstviering in ons intieme kerkje en aan de voet van de kerstboom te wachten. Voor zal gaan pasteur Liesbeth van Hilten-Matthijsen. Linn Paulsen zal dwarsfluit spelen, begeleid door Wim Roelfsema op het oude Königorgel. Daarna volgt de oude traditie van chocolademelk met hapjes, kleine presentjes, goede wensen en veel gezelligheid. Wat volgt daarna? Dat is niets minder dan Het Nieuwe Jaar. Daarvoor bestaan plannen die we zo gauw mogelijk, misschien al op de avond van de Veillée de Noël, met u willen delen. Weet in ieder geval, u allen die dit wijkbericht leest en dus belangstelling heeft voor onze kleine kerkgemeente, dat dit een kerstviering zal worden die u zal raken. Une bienvenue chaleureuse à vous tous! Hartelijk welkom aan u allen!

18

Aanvang diensten 10.15 uur tenzij anders aangegeven.

Samenwerkingsverband Remonstranten en Vrijzinnige Protestanten Kerkgebouw: Parkstraat 31a / Kastanjelaan 22e www.parkstraatgemeente.nl • predikant: ds. M.G. Fernhout [email protected] • wijkredactie: Els van Essen [email protected]

P.s. Als u kerstkaarten per post wilt sturen, denk dan eens aan de Wereldwinkel, daar zijn weer volop kaarten te koop bijv. van Amnesty International of Unicef. Wellicht vindt er in uw eigen kerk ook af en toe een verkoop plaats van Wereldwinkelartikelen. En als dat niet zo is, kan dat natuurlijk altijd gestart worden. In de Parkstraat gebeurt dat al zo’n 20 jaar, en de kerkgangers rekenen er gewoon op. Gezellig, maar vooral ook heel nuttig!

Eglise Wallonne / Waalse Kerk Arnhem

www.waalsekerkarnhem.nl • kerkgebouw: Gasthuisstraat 1,

6811 BS Arnhem naast het politiebureau, tel.4435268 • wijkredactie: Hennie G.R.Jacobs, tel. 4457065

• verhuur kerkgebouw: Corinne de Zeeuw, telefoon 06–18190472 e-mail: [email protected]

• contactpersonen: Martin Kas, tel. 3703302, Elfriede ter Schegget, tel. 3816695 en Anke de Man, tel. 055–3563189.

Maar, hoe zouden we dit jaar kerstfeest vieren wanneer niet Filippijnse maar ónze huizen waren verwoest en niet onbekende Filippijnen maar ónze kinderen, ouders, partners, vrienden zouden zijn omgekomen in de gruwelijke storm? Het is een vraag die mij deze dagen, nu de catastrofe nog maar kort geleden heeft plaatsgevonden en de televisiebeelden nog vooraan in het geheugen zijn opgeslagen, bezig houdt. Christus’ eigen woorden zijn hier van toepassing: “Maar toen ik naakt was heb jij mij gekleed, en toen ik honger had, heb jij mij te eten gegeven”. Moge dit besef ons in de komende Adventsweken naar een gelukkig kerstfeest geleiden. Met een warme adventsgroet namens het consistoire, Hennie Jacobs

Data Kerkperspectief eind 2013 en begin 2014 Nr 16 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Kopijdatum 9 december 2013 6 januari 2014 27 januari 2014 17 februari 2014 10 maart 2014 31 maart 2014 21 april 2014 12 mei 2014 2 juni 2014 23 juni 2014

Verschijningsdatum 21 december 2013 Kerst 18 januari 2014 8 februari 2014 1 maart 2014 22 maart 2014 12 april 2014 Pasen 3 mei 2014 24 mei 2014 Pinksteren 14 juni 2014 5 juli 2014 vakantie

Evangelisch-Lutherse Kerk kerkgebouw: Spoorwegstraat 8-10, Arnhem

Cantatedienst op zondag 1 december, 10.30 uur Op Eerste Adventszondag wordt in de eredienst de Cantate “Nun komm, der Heiden Heiland” (BWV 61) uitgevoerd door ons Bachensemble onder leiding van Myra van der Jagt. Leren van Luther op dinsdagavond 3 december, 19.30 uur Twee avonden hebben we achter ons. En die hielden ons goed bij de les: - De eerste avond begon met de vraag „Wat stel je je voor bij „het koninkrijk van God“..? We lezen erover in het Evangelie; we bidden erom in het Onze Vader, maar wat stellen we ons erbij voor...? - De tweede avond al net zo’n vraag : „Waar denk je aan bij „vrijheid“...? Op beide avonden werden de gedachten, die Luther daarover had, toegelicht en besproken. Op de derde avond, dinsdag 3 december, bepalen we ons bij „Bijbelvertaling en interpretatie“ onder leiding van ds. Jan van Twist uit Leeuwarden. Christmas Carols op zaterdagavond 14 december, 19.00 uur Twee Anglicaanse koren zorgen op zaterdagavond 14 december om 19.00 uur voor een echte Engelse kerstsfeer in onze kerk. Zij zingen, naar oude Engelse traditie, de Service of Nine Lessons and Carols. Geen concert, maar een echte Engelse ceremonie ter voorbereiding op het kerstfeest. De bij velen zo geliefde Christmas Carols ontstonden in de vijftiende eeuw. Minstreels vertaalden het kerstverhaal in eenvoudige woorden en muziek, die voor iedereen te begrijpen waren. Veel van hun liederen hadden een refrein, dat door iedereen kon worden meegezongen. Vanaf de zestiende eeuw werden deze populaire liederen door de officiële kerk geweerd. Ze overleefden op het platteland, waar men ze bleef zingen. In de negentiende eeuw ontstond er een hernieuwde belangstelling voor deze oude liederen. De Anglicaanse Kerk schiep een nieuwe traditie: the ceremony of nine lessons and carols. Korte bijbellezingen en liederen wisselen elkaar af en vertellen samen het verhaal van de geboorte van Jezus. Op uitnodiging van de in het Oecumenisch Platform Noord/Oost samenwerkende kerken zullen het Choir of the Church of St Mary and St Anna uit Haarlem en The Anglican Singers uit Amsterdam deze ceremony komen verzorgen. De beide koren staan onder leiding van dirigent Martin van Bleek. Voorgangers zijn Alja Tollefsen, anglicaans priester, en onze predikant Klaas Touwen. Zoals gebruikelijk zullen ook de aanwezigen naar hartelust kunnen meezingen! Kerstlunch op dinsdag 17 december

De diaconie organiseert een kerstlunch op dinsdag 17 december, als een gezamenlijke voorbereiding op het kerstfeest.

Kerstnachtviering, 24 december, 21.30 u. In de Kerstnachtviering zal onze cantorij samen met de kinderen van de koorschool, 5 koperblazers en een dwarsfluit prachtige muziek ten gehore brengen, o.a. „In dulci jubilo“ van Michaël Praetorius. “ Kom Heer, op wie de wereld wacht, wij wachten op geen ander. O kom, een zwakke zonder macht, als koning heersen in Gods kracht en leid ons tot elkander. “ Ik wens u allen, persoonlijk en als gemeente tezamen, een gezegende Adventstijd! Elly Muurling

Colofon Kerkperspectief Officiële uitgave van de Protestantse Gemeente te Arnhem verschijnt 16x per jaar

Kopij voor het nummer nr. 15 (van 30 november t/m 21 december 2013) bij voorkeur e-mailen naar: [email protected] evt. afgeven op het kerkelijk bureau.

Kopij inleveren voor maandag 18 november - 18.00 uur. Wijknieuws

Aanleveren via de wijkredacties. De namen en adressen staan vermeld in de koppen bij de wijkberichten.

Redactie

Menno Leistra (tel. 0575-845930), Rita Hop, Theo van Loenen, Henny Kalisvaart (eindredactie/lay-out).

Abonnementen

W.A. van Woerkens, telefoon: 026–3811103, e-mail: [email protected] Kosten: Jaarabonnement: € 21,50 Digitaal abonnement: € 11,50 ING rekening: NL72INGB0002571164

Adverteren in Kerkperspectief

Info: W.A. van Woerkens, telefoon: 026-3811103, e-mail: [email protected]

Website: www.kerkperspectief.nl Drukwerk: Digidruk Vandenhul BV Kerkelijk Bureau PGA

Rosendaalseweg 507, 6824 KL Arnhem telefoon: 026-4420987 e-mail: [email protected] Geopend: elke werkdag 9.00 - 12.30 uur.

Bankrekeningen PGA

voor vrijwillige bijdragen: NL96FVLB0635817187 t.n.v. Protestantse Gemeente te Arnhem voor overige: NL63FVLB0699642132 t.n.v. Protestantse Gemeente te Arnhem.

Diaconaal bureau

Diaconaal consulenten/secretaris: Margriet Kok, Nancy Spiele en Alie Teunissen Zijpendaalseweg 57, 6814 CD Arnhem telefoon: 026-3512201 e-mail: [email protected] website: www.diaconiearnhem.nl

Bankrekeningen diaconie

voor vrijwillige bijdrage: NL78FVLB0225387522 t.n.v. College van Diakenen Arnhem o.v.v. vrijwillige bijdrage 2013. Voor overige giften: NL33FVLB0635800667 t.n.v. College van Diakenen Arnhem. 19

FRANSEN BV 026 - 364 86 44 Bezoek onze Shellshop en spaar airmiles terwijl u tankt. Winkelcentrum Presikhaaf KENNIS EN ERVARING, BIJ U IN DE BUURT! Aan een eerste vrijblijvend gesprek zijn geen kosten verbonden. NOTARISKANTOOR OCKHUYSEN Kronenburgsingel 60, 6831 gx Arnhem tel. 026 – 320 10 00 www.notarisockhuysen.nl

EVANGELISCHE BOEK- EN MUZIEKSHOP “DE WEGWIJZER” VOOR UW: BIJBELS - KAARTEN - CD’s - DVD’s - CADEAU’s Adres: Croydonplein 418, 6831 LN Arnhem Tel. 026 – 323 12 88 Achter winkelcentrum Kronenburg. Gratis parkeren.

Open: dinsdag t/m vrijdag van 09.30 – 17.00 uur zaterdag van 09.30 – 16.30 uur www.wegwijzerarnhem.nl

[email protected]

Bij Monuta Arnhem krijgt u alle ruimte voor uw wensen. Wij zijn er voor u. Voor, tijdens en na de uitvaart.

We zijn 24 uur per dag bereikbaar op 026 - 442 42 25. Ook als u niet bij ons verzekerd bent. U kunt ons uitvaartcentrum bezoeken op de Eimerssingel West 7 te Arnhem, of op www.monuta.nl

Ouderenzorg zoals u dat wenst

Zorgcentrum Vreedenhoff is gelegen in een bosrijke omgeving in Arnhem aan de Velperweg. Het biedt 235 ouderen aangename woonruimte en uitstekende verzorging, waaronder een aparte Woonafdeling Dementie. Thuiswonende ouderen vinden bij Vreedenhoff voorzieningen als Dagverzorging, Dagopvang Dementie en Thuiszorg. Voor al haar cliënten organiseert Vreedenhoff talrijke activiteiten om het verblijf in het zorgcentrum zo aangenaam mogelijk te maken. Maatstaf voor zorg en aandacht is de vraag van de bewoner zelf; altijd wordt gekeken naar wat hij of zij zelf kan. Gemotiveerde verzorgenden, verpleegkundigen en activiteitenbegeleiders staan hiervoor garant. Verder werkt Vreedenhoff met eigen deskundigen als een gerontopsycholoog, ergotherapeut, fysiotherapeut en geestelijk verzorger. Vreedenhoff is een christelijke instelling, geworteld in de protestantse traditie wordt de oecumene een warm hart toegedragen en staat open voor elke levensopvatting. Meer informatie en contact: Vreedenhoff, Esperantolaan 2, 6824 LV Arnhem 026 – 384 65 00 [email protected] www.vreedenhoff.nl