Kerkinformatie. Oranjekerk. Justitiepastoraat Predikant en kerkelijk werker

Kerkinformatie Nummer 126 122

Oranjekerk

Januari Mei 2005 2005

Justitiepastoraat Predikant en kerkelijk werker

Inhoud Inhoud

Colofon

Nummer Nummer 126 126 Mei 2005 2005

3

Middelgrote steden: Toekomstscenario’s voor kerkelijke gemeenten

4

Synodeberichten: Generale synode van 7 en 8 april 2005 te Dalfsen

6

Kroniek: Besturen op een goede en adequate manier

Kerkinformatie verschijnt maandelijks (elfper keerjaar per Kerkinformatie verschijnt elf keer jaar) als officieel orgaanvan van de KerkKerk in als officieel orgaan deProtestantse Protestantse Nederland. in Nederland.

7 3 8 4 10 6 12 7 13 8 14 9 16 10 17 12 18 13 20 14 22 15 23 16 27 17 28 18 29 19

Algemeenadres Algemeen adres

Verenigde gemeenten: De laatste stappen in het lokale verenigingsproces Vereniging Notariële akte Protestantse Kerk in Nederland ondertekend Categoriaal pastoraat: Geestelijke verzorging veteranen Kerkdag Voorbereidingen Kerkdag 12 juni in volle gang Zo zijn we gemeente: Oranjekerk, Oranjekerkers en de Pijp in Amsterdam Kroniek Dankbaarheid, hoop, toewijding en vertrouwen Berichten ICCO Samenwerking ICCO en Dienstenorganisatie Protestantse Kerk een feit Christenen en moslims: Kerk en moskee als goede buur naast elkaar Berichten Bezwaren tgen verenigingsbesluit afgewezen Cursus: Godsdienstonderwijs op de openbare school Intervisie Verhalen vertellen en er van leren Zending: Wereldzendingsconferentie te Athene Rouwen Rouw heeft gemeenschap nodig Persoonsgegevens: Nederlands Bijbelgenootschap vraagt medewerking Berichten Nieuwe website documentatiecentra Justitiepastoraat: plaatselijke gemeente essentieel voor Justitiepastoraat Fusies Geelkerkianen werden hervormd Profiel predikant en kerkelijk werker: Minder dominees – maar dan wel goede Moslims Tumeult om conservatieve moslimliteratuur Profiel predikant: De interim predikant Pastoraat Klinische Pastorale Vorming: draagvlak en ruggensteun Berichten Huiselijk geweld Over sommige geheimen moet je praten Predikantswisselingen Vredesmissies Onherstelbaar beschadigd na een vredesmissie Bijbelteksten Berichten Het kerkplein als speelplek Advertenties Bijbelvertaling Leesestafette Nieuwe Bijbel Vertaling

Dienstenorganisatie Dienstenorganisatie Protestantse Protestantse Kerk in Nederland, Kerk in

Nederland, Joseph 2a, Joseph Haydenlaan 2A, Haydnlaan 3533 AE Utrecht. Postbus 8504, 3503 RM Utrecht. 3533 AE Utrecht, Telefoon 8803503 18 80,RM fax (030) 880 13 00. Postbus(030) 8504, Utrecht,

telefoon (030) 880 18 80, Redactieadres fax (030) 880 13 00. Lor at. Ut wis ad dignibh et, sed modolorer illa atuerci cillandreet iustin elessit alisiscip ea core minim Abonnementenadministratie

velit alis nummolobore venim iriustissim iliquis Abonnementsprijs € 16,00 per jaar; buitenipsusciniam, quissi. land € 22,50. Vanaf 35 ex.: € 13,75 per jaar.

U kunt zich als abonnee opgeven en afmelden bij de Abonnementen-administratie Redactie Kerkinformatie, Postbus 8504, Lor aut nos erat luptat alisciduis non velis nisi bla conulpu patetue commy num alit,(030) con henim 3503 RM Utrecht, telefoon 880 ipiscil 17 25, aorperaessi tat dit velis deliquis nos dolorpero abonnementen @pkn.nl. consequis autpat, commodignis aliquisit, veniatu

Dit bladerostie is voor visueel gehandicapten sandion magna commolo perilis doloreetin aangepastediam leesvorm verkrijgbaar. Voorsis praesequisse qui tat volorem iusci blaorer nadere informatie CBB, Postbus 131, nullandreet prat, velenim dolut lamet luptat 3850 AC Ermelo. telefoon (0341) 56 54 99. Abonnementenadministratie

consendre Redactie-adres dolum il digna faccum do dolor sequat am zzrilit lore dunt alit adiam alisi tie delenisl eummy Kerkinformatie, Postbus 8504, 3503 RM

Utrecht, telefoon (030) 880 14ullaore 08. dion nosto do essed doloborperit lore tin hendigna facincillut Fax (030)feu880 14 45.aut non et, quatet alit lum zzriustion er sectem vulla aute magna commy E-mail: f.rozemond @pkn.nl

nullaoreet aliquat. Ut nulputatue min vendrercin Advertenties: velesenis eraessi ea feu faccum quate ercil euisci kerkinformatie.advertenties @pkn.nl;

tel. (030) 880nim 17zzrilis 07. iduis nostis ad min utat, blamcon equis corem eu feum ip euismod te dolorperos augait nonse

Redactie er irilisit velismolor alit luptat pratis dolorem ero

20de voorplaat: Bij Kerkgebouwen Beeldbepalend kerkgebouw moet behouden blijven

Ronaldvulla Bolwijn, Mieke Ad van Oost, conum feumsan ut laorBrak, sum quisit ilit ametuer

De entree van de Oranjekerk (2003) aan de 2e Van der Helststraat in de Pijp te Amsterdam – een groot

Frans Rozemond (eindredactie), Corinth van sumsan venim alit luptat elis nisit am zzriurem quissit

smeedijzerenhek in de vorm van een computerchip. Het hek symboliseert het streven van de Oranjekerk 22 Beleid Werkboek beleidsplan kerkelijke gemeente

lortionsenim quis elesent ullaore volum nonsed mod Schaik (hoofdredactie).

om op een moderne wijze te communiceren met de buurt en open te staan voor de vragen van deze tijd.

tis er aci blandip essequa uerit doloreet praestin venit

23 Oranjekerk) Jeugdwerk Provider: cool catechese! (foto:

Basisvormgeving wis ex eugue dit,

24

Basisvormgeving

Total Identity, Amsterdam Migrantenkerken Migrantenkerken zijn onze zorg

Total Opmaak Identity, Amsterdam

WISSELING EINDREDACTIE KERKINFORMATIE

26 Na 12,5 jaar aan het blad Kerkinformatie verbonden te zijnzich geweest, waaronder een lange periode als eindreKerkgebouw Werkgroep Kerkbouw bezint op betekenis kerkgebouw dacteur, is Nelleke Slootweg begonnen aan een nieuwe uitdaging binnen de Dienstenorganisatie. Mede door 27 Predikantswisselingen haar grote inzet en deskundigheid is Kerkinformatie uitgegroeid tot het officiële orgaan van de Protestantse Kerk in Nederland. Voorwaar geen sinecure om gedurende zo’n lange tijd de kwaliteit te waarborgen en de 28 Bijbelteksten voortgang te bewaken.Juni 2004 Na dit mooie jubileum worden de bakens verzet en zal Nelleke zich gaan bezighouden met bredere Corporate 32 Tentoonstelling Nederlanders en hunvan kerk in Sint-Petersburg Communicatie. Haar kerndrijfveren op het gebied redactie en journalistiek zullen hier volledig tot zijn recht komen. Wij zijn er van overtuigd dat zij deze nieuwe uitdaging met veel verve zal gaan invullen. Nelleke, bedankt voor je inzet en betrokkenheid bij het totstandkomen van zovele afleveringen van Kerkinformatie. De eindredactie wordt waargenomen door Frans Rozemond.

Johan van der Wal Opmaak

Johan Druk van der Wal

Hoonte Bosch & Keuning, Utrecht. Druk

Hoonte Kerkinformatie Bosch & Keuning, op internet Utrecht

www.pkn.nl Kerkinformatie op internet

Overname van artikelen wordt op prijs www.pkn.nl gesteld, mits met bronvermelding. Overname foto’swordt in overleg. Overname vanvan artikelen op prijs gesteld, mits

Robert-Jan van der Vijver, interim hoofd afdeling Communicatie en Fondsenwerving

met bronvermelding. Overname van foto’s in overleg.

ISSN 1380-460X

2

Kerkinformatie

Mei 2005

MIDDELGROTE STEDEN

Peet Valstar

Over twee dooiers en een broze eierschaal Reorganisaties in wat grotere plaatselijke kerken zijn aan de orde van de dag. Bestuurders hebben het er maar druk mee. Door veranderingen in betrokkenheid van gemeenteleden en afnemende financiële middelen komt menigeen voor de vraag te staan hoe de gemeente zo ingericht kan worden dat men ‘haar weg kan vervolgen met blijdschap’.

Nest kievitseieren (foto: Freek Visser)

De inrichting van de gemeente betreft vragen over het vinden van geschikte en dus ook betrokken kerkenraadsleden, de zorg over de leeftijdsopbouw van gemeenteleden (die vaak het beeld van een grijze omgekeerde piramide vertoont), de inzetbaarheid van beroepskrachten, de verhouding tussen algemene kerkenraad en wijkkerkenraden, de mogelijkheid tot verschillende profilering van wijkgemeenten, de gebouwenkeuze. Wanneer we naar deze vraagstukken kijken is het resultaat nogal eens een nieuwe structuur waar men enige jaren mee voort kan, totdat de volgende reorganisatie zich aandient. Zelden lukt het om een visie met trekkracht te ontwerpen waar men in gelooft, de overlevingsstrategieën overstijgt en die gebaseerd is op een reële verkenning van de omgeving (de buurt, de wijk, de stad) en van de spankracht van de gemeente. Daar zijn geschikte toekomstscenario’s voor nodig. Probleem: niemand kan de toekomst voorspellen en toch maken we er deel van uit.

Toekomst Volgens het onderzoeksbureau Motivaction zijn belangrijke peilers voor toekomst scenario’s in elk geval: 1. Identiteit- en imagovraagstukken: wie zijn wij als gemeente en hoe wordt er tegen ons aan gekeken? 2. inspelen op vragen naar en behoeften aan

God, godsdienst, religiositeit, spiritualiteit, riten en symbolen. Er is een toenemende behoefte aan beeldtaal, gemeenschapszin en het actief delen van emoties en angst voor het verlies van sociale binding en opgebouwde zekerheden. 3. het bereiken van de verschillende ‘doelgroepen’ wat om een goede plaatselijke communicatiestrategie vraagt.

en milieu, rondom breuklijnen in het leven, enzovoorts ontstaan initiatieven die er toe doen voor mensen en waarin sporen van God zichtbaar worden. Deze kleine groepen - aanwezig binnen, aan de rand of buiten de gemeente - kunnen gemeenteleden helpen om nieuwe inspiratie op te doen. Tussen ‘oude getrouwen’, goed op de hoogte met de kerkelijke kanalen, en ‘nieuwe netwerkers’ die kunnen bruggen worden geslagen die nieuwe creativiteit en energie in de geloofsgemeenschap kunnen opleveren. Daarvoor zijn bruggenbouwers nodig met lef, toekomstvisie en uithoudingsvermogen. Voorgangers, maar zij niet alleen, zijn bij uitstek zulke bruggenbouwers. Zij beschouwen beide groepen als legitieme uitingen van de gemeente. Gemeenteleden die ‘heilige onrust’ willen, aanvaarden hen die vooral rust willen vinden. Zij vinden elkaar in het besef dat God aanwezig wil zijn onder alle mensen en dat de Geest waait waarheen zij wil.

Eierschaal Als het gaat om reorganisaties, kun je bij het woord schaal denken aan omvang en verhoudingen (schaalvergroting), maar ook aan een eierschaal die zomaar kapot kan. Het drukt iets uit van de broosheid van een gemeente in de middelgrote stad. Oude getrouwen en nieuwe netwerkers als een ei met twee dooiers, met daaromheen een nodige maar broze eierschaal.

Als we proberen om deze gegevens ‘kerkelijk te vertalen’ dan betekent dat in elk geval denken van ‘buiten naar binnen’ (anders hou je een verschraalde kerk over), het benadrukken van diaconaat en open vieringen, het combineren van grootschaligheid met kleinschaligheid en goede communicatie- en bestuursvoorzieningen. Voorwaarden zijn Peet Valstar is projectmedewerker een gezamenlijk geloof in de strategie en inspirerend leiderschap. En soms is er ruimte gemeenteopbouw (advisering en nodig voor het experiment en mogen regels materiaalontwikkeling). even buitenspel worden gezet. Niet bang zijn voor mislukkingen en innovaties, veel Over de vragen die in dit artikel aan de orde komen bloemen laten bloeien, goed luisteren naar wordt in mei een besloten conferentie gehouvragen en niet denken dat deze toch altijd den, met deelname van vertegenwoordigers van weer hetzelfde zullen zijn! een tiental locale protestantse gemeenten en een Oude getrouwen en nieuwe netwerkers aantal externe deskundigen. Hiervan wordt een Het mooie is dat op veel plekken in Nederverslag gemaakt dat breed beschikbaar komt en land zo’n inspirerende toekomstvisie al te te gebruiken is als handvat voor reorganisatieprocessen van gemeenten in middelgrote steden. vinden is. In kleine groepen rondom geloofsvragen, kerk- en buurtwerk, maaltijdgroeHierover volgt nader bericht. pen, rondom kunst en cultuur, opvoeding

3

Kerkinformatie

Mei 2005

SYNODEBERICHTEN

Ronald Bolwijn

Synode spreekt over opleiding en positie van predikanten De generale synode van de Protestantse Kerk kwam op 7 en 8 april bijeen in Dalfsen. De Synode sprak onder meer over de predikantsopleiding, het profiel van predikant en kerkelijk werker en het beleidsplan voor de dienstenorganisatie.

Predikantsopleidingen krijgen specialismen Vanaf september 2006 vindt in de predikantsopleiding voor de Protestantse Kerk in Nederland een differentiatie plaats. Na het basisprogramma hebben studenten die predikant in de Protestantse Kerk in Nederland willen worden de keuze tussen de specialisaties gemeente-predikant en predikant/ geestelijk verzorger in de gezondheidszorg. Om deze differentiatie mogelijk te maken, is er voor gekozen het vak Latijn als verplicht onderdeel uit het opleidingsprogramma (curriculum) van de predikantsopleiding te halen. Daartoe heeft de generale synode van de Protestantse Kerk tijdens haar zitting op 7 april jl. in Dalfsen besloten. De synode besloot in 2003 al dat er een apart opleidingtraject moet komen voor geestelijk verzorgers in de gezondheidszorg. De synode sprak in april jl. over de vraag hoe dit in de predikantsopleiding kan worden vastgelegd. Daarbij kwam ook de nieuwe opzet van het huidige theologisch onderwijs aan de universiteiten aan de orde. Uitgangspunt in die discussie was dat er in de huidige situatie geen ruimte is om de studieduur te verlengen. De consequentie daarvan is dat er in het bestaande onderwijsprogramma ruimte gezocht moet worden om extra vakken (op de terreinen pastoraat, ethiek en levensbeschouwing) in te voegen. Dit wordt mogelijk door het vak Latijn als verplicht vak uit het curriculum te halen. Een deel van de synodeleden gaf aan moeite te hebben met deze keuze, onder meer omdat kennis van het Latijn toegang geeft tot bronnen van onze kerk- en cultuurgeschiedenis. Andere synodeleden benadrukten dat door het laten vallen van het Latijn het onderwijs in de grondtalen van de Bijbel, het Hebreeuws en het Grieks, meer is veiliggesteld. Uiteindelijk stemde een ruime meerderheid van de synode in met het voorstel, dat ook door de theologische opleidingen werd ondersteund. Het besluit van de synode houdt in dat vanaf september 2006 de predikantsopleiding voor de Protestantse Kerk in Nederland gedifferentieerd is. En dus ook dat het Latijn geen verplicht vak in het curriculum is. Wel blijft het Latijn als keuzevak beschikbaar in

de drie predikantsopleidingen van de Protestantse Kerk in Nederland (Theologische Universiteit Kampen, kerkelijke opleidingen aan de universiteiten in Leiden en Utrecht).

Scherpere profilering functies predikant en kerkelijk werker Predikanten in de Protestantse Kerk in Nederland moeten kunnen rekenen op een permanente loopbaanontwikkeling. Dat was één van de besluiten die de generale synode nam in haar bespreking van de beroepsprofielen van predikant en kerkelijk werker. Aanleiding voor dit besluit is de constatering dat predikanten meer en meer duizendpoten moeten zijn in onze snel veranderende samenleving. Volgens dr. Bert de Leede (rector Theologisch Seminarium), die de synodediscussie inleidde, is het noodzakelijk dat de kerk precies formuleert wat zij van de predikant verwacht. Op basis daarvan kunnen de theologische opleidingen bepalen wat er in het opleidingstraject van predikanten aan de orde moet komen. De synode stemde in met een in een notitie vastgelegd profiel, dat de dienst van Woord en Sacrament centraal stelt. Vervolgens kwam in de synode ook aan de orde waarin het profiel van de predikant zich onderscheidt van dat van de kerkelijk werker. Deze vraag is relevant omdat steeds meer gemeenten er toe overgaan kerkelijk werkers aan te stellen. Voordeel daarvan is dat kerkelijk werkers goedkoper zijn en op basis van tijdelijke contracten kunnen worden aangesteld. In de praktijk leidt dit soms tot ongewenste situaties. Er ontstaat onduidelijkheid over taken en bevoegdheden en bovendien verkeren veel kerkelijk werkers in een onzekere situatie, omdat ze moeten werken met kortlopende contracten. De synode besloot daarom dat scherper geformuleerd moet worden welke taken bij het ambt (van predikant) horen en welke niet. De academisch gevormde predikant, die ambtsdrager is, vormt de ruggengraat van de dienst van Woord en sacrament in de Protestantse Kerk. De synode benadrukte dat HBO-studenten die kerkelijk werker willen worden in niet de indruk mogen krijgen dat zij later specifieke predikantstaken zul-

4

len uitoefenen. Toch sloot de synode niet uit dat in bijzondere gevallen (daartoe specifiek opgeleide) kerkelijk werkers in de toekomst de bevoegdheid krijgen tot de bediening van Woord en sacrament. De synode gaf het moderamen van de synode de opdracht wegen te vinden om deze discussie te heropenen. De synode besloot bovendien nadrukkelijker aandacht te geven aan de positie van de kerkelijk werkers. Er zal gekeken worden naar een verbetering van de rechtspositie van kerkelijk werkers en er komen gerichte plannen voor nascholing. Zie ook het artikel van dr. H. de Leede op bladzijde 20-21.

Adviesraad voor het gereformeerd belijden ingesteld De generale synode van de Protestantse Kerk in Nederland heeft een Raad van Advies voor het Gereformeerd Belijden ingesteld. Naast leden uit de Protestantse Kerk maken ook personen uit de Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt, de Christelijke Gereformeerde Kerken de Nederlands Gereformeerde Kerken deel uit van de nieuwe raad. De raad heeft tot taak om de kerk (synode) te blijven bepalen bij de betekenis van het gereformeerde belijden voor de Protestantse Kerk en de betekenis daarvan dienstbaar te maken voor het geheel van de kerk. De nieuwe raad kan de synode gevraagd en ongevraagd van advies dienen, bijvoorbeeld rond vragen van geloof en kerk-zijn en de blijvende bezinning op de betekenis van de (gereformeerde) belijdenisgeschriften voor de Protestantse Kerk. Ook de raad contacten onderhouden met andere kerken die staan in de gereformeerde traditie of daarmee verwante organisaties. Zij krijgt daarmee een specifieke adviserende en voortrekkende rol in de relatie met de kerken uit de gereformeerde traditie en in het gesprek van de modaliteiten in de Protestantse Kerk in Nederland. Voorzitter van de nieuwe raad is dr. P.J. Visser, gemeentepredikant in Den Haag, en de secretaris is drs. H. van Wijnen, directeur van de HGJB. De raad legt verantwoording

af aan de generale synode. De raad telt ook enkele adviserende leden uit andere kerken uit de gereformeerde traditie. Ook scriba dr. Bas Plaisier is als adviseur aan de raad verbonden. De overige leden zijn: ds. H. van den Belt, dr. P. Blokhuis, ds. D.J. Budding, dr. G.J. van Butselaar, dr. J. van Eck, dr. C.G. Geluk, prof. dr. C. van der Kooi, dr. G.W. Marchal, mw. ds. N.M.D. Nieuwenhuijze, dr. R. de Reuver, mw. drs. A.L. Rijken-Hoevens, prof. dr. W. Verboom, dr. B. Kamphuis (Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt), dr. A. van der Dussen (Nederlands Gereformeerde Kerken), prof. dr. G.C. den Hertog (Christelijke Gereformeerde Kerken).

Synode akkoord met beleidsplan Dienstenorganisatie De generale synode heeft ingestemd met het beleidsplan voor de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk voor de komende vijf jaar. Wel benadrukte de synode dat bij de uitwerking van het beleidsplan het beleid van de kerk meer nadruk moet krijgen, zodat de synode ook beter in staat is keuzes te maken. De dienstenorganisatie voert immers taken uit ten dienste van de landelijke kerk en haar gemeenten, en pas als duidelijk is wat prioriteiten voor de kerk zijn, kunnen prioriteiten voor de dienstenorganisatie bepaald worden. Het moderamen van de synode zegde daarop toe dat een

al eerder aangekondigd visiestuk dit jaar met voorrang zal worden afgerond. In de komende tijd zal aan de hand van beleidsdocumenten over specifieke beleidsthema’s het beleid voor de dienstenorganisatie verder worden ingevuld en terugkomen op de agenda van de synode. Uit het aangenomen beleidsplan wordt ook duidelijk dat door de afnemende ledentallen van de Protestantse Kerk rekening gehouden moet worden met een teruglopende formatie voor de dienstenorganisatie. Besluiten werden hier nog niet over genomen; het onderwerp komt terug bij de begroting voor het jaar 2006.

Nieuw systeem landelijke ledenregistratie De Protestantse Kerk in Nederland krijgt een nieuw systeem voor de ledenregistratie. Dat heeft de Kleine Synode op zaterdag 9 april definitief besloten. Het nieuwe systeem heeft een groot gebruiksgemak voor plaatselijke gemeenten en is bovendien goedkoper dan de huidige systemen.

Gevolgen voor SMRA Met de invoering van het nieuwe systeem wordt gestart in het vierde kwartaal van 2005. Medio 2007 zullen alle 2700 gemeenten van de Protestantse Kerk op het nieuwe systeem zijn aangesloten. De invoering van het nieuwe systeem heeft consequenties voor de SMRA, de aan de Protestantse Kerk gerelateerde stichting die voor de kerk de landelijke ledenregistratie uitvoert. Het nieuwe systeem maakt een groot deel van de activiteiten van de SMRA overbodig, waardoor er van de huidige 56 formatieplaatsen op termijn ongeveer twintig over zullen blijven. De reorganisatie zal medio 2007 voltooid moeten zijn. Voor de noodzakelijke personeelsreductie wordt

een sociaal plan opgesteld. Volgens directeur Arno Schippers van de SMRA – die de plannen voor het nieuw systeem ter synode toelichtte – is de reorganisatie een pijnlijke maar onontkoombare consequentie van de keuze voor een nieuw, gebruikersvriendelijk systeem voor de ledenregistratie. Aanleiding voor de invoering is het ontstaan van de Protestantse Kerk. De nieuwe kerkorde stelt andere eisen aan de ledenregistratie dan vroeger. Uit onderzoek blijkt dat aanpassing van de huidige programmatuur van de SMRA aan de kerkorde een grotere investering zou vergen dan het ontwikkelen van een nieuw systeem. Een nieuw systeem geeft bovendien de mogelijkheid om beter in te gaan op de wensen van de gebruikers

5

en sneller in te spelen op ontwikkelingen op automatiseringsgebied.

Vrijwilligers De toekomstige gebruikers van het systeem zijn in ruime mate bij de ontwikkeling betrokken. Een tiental gemeenten was het afgelopen jaar actief bij het opstellen van het functioneel ontwerp. Op dit moment wordt het nieuwe systeem ontwikkeld en getest met medewerking van ruim 140 vrijwilligers uit veertig gemeenten. Alle gemeenten ontvangen op tijd bericht over de overgang naar het nieuwe systeem voor de ledenregistratie. Meer informatie: website www.pkn.nl

Kerkinformatie

KRONIEK

Mei 2005

Elly de Haan-Verduyn

Besturen op een goede en adequate manier De generale synode heeft elk jaar een flink aantal nieuwe leden. Van de ruim 150 afgevaardigden wordt jaarlijks een kwart vervangen door andere ambtsdragers uit de classes die zij vertegenwoordigen.

Kerkleden die het synodelidmaatschap accepteren zijn doorgaans vergadertijgers, gepokt en gemazeld in het kerkenwerk. Maar toch zijn ook voor hen de vergaderingen van de synode geen gesneden koek. Voor een deel komt dat doordat de generale synode vrij formeel vergadert. En dat moet ook wel met 150 vrouwen en (vooral) mannen. Om je inzet als synodelid goed te doseren, is het zaak de vergaderregels goed te kennen. Hoe moet een tegenvoorstel er uit zien? Hoe kan ik een amendement indienen? Wanneer gaat het om meningsvorming en wanneer is de besluitvorming aan de orde? Kerkenraadsleden kennen het wel. Nieuwe leden moeten vaak even wennen aan de vergadercultuur en de regeltjes van het kerkenwerk. Ze houden de eerste vergaderingen nog hun mond, weinig vertrouwd als ze nog zijn met het functioneren van de kerkenraad. Sommige kerkenraden zorgen daarom ook voor een inwerkprogramma of zelfs een mentor, die het nieuwe lid de eerste maanden terzijde staat.

Motivatie Om nieuwe synodeleden kennis te laten maken met het synodewerk, organiseert het moderamen elk jaar een introductiedag. Afgelopen maart was er weer een, als voorbereiding op het nieuwe synodejaar. Zo’n vijfentwintig synodeleden namen op een vrije zaterdag de moeite naar Utrecht te komen. Na een liturgische opening stelden de nieuwe synodeleden en de aanwezige leden van het moderamen zich uitgebreid aan elkaar voor. Wie ben je, waar kom je vandaan, wat doe je zoal in het dagelijks leven en wat motiveert je om lid te worden van de synode? Opvallend is dat de motivatie sterk verschilt: de één heeft toegestemd omdat de classis echt niemand anders kon vinden, de ander nam zelf het initiatief om afgevaardigd te worden, vanuit de behoefte mee te sturen en mee te denken in de landelijke kerk. Het gezelschap was zeer divers, vrouwen en mannen tussen begin dertig en eind zestig jaar jong. Predikanten, ict-ers, een verpleegkundige, onderwijzer, agrarisch ondernemer, vutters en gepensio-

Elly de Haan-Verduyn (foto: PKN/Ronald Bolwijn)

neerden. Mensen die het kerkenwerk doen naast een baan en mensen die niet weten waar ze de tijd vandaan zouden moeten halen om naast al hun vrijwilligerswerk nog aan het arbeidsproces deel te nemen. Mensen komend uit het hoge noorden tot uit het uiterste zuiden, van oost en west, allen leden van die ene kerk: de Protestantse Kerk in Nederland.

situatie neem je mee in het landelijke werk en omgekeerd neem je wat je daar beleeft en ervaart mee terug naar de plaatselijke gemeente: een mooie ambassadeursfunctie dus, naar twee kanten! De synode heeft onder meer tot taak om antwoorden te vinden op vragen die in de gemeenten leven. Tegelijk mag de synode verwachten dat weloverwogen standpunten en beleidslijnen die zij heeft vastgesteld, door de gemeenten welwillend worden ontvangen. En al wordt onder kerkleden er wel eens anders over gesproken of gedacht, uit ervaring blijkt dat de Protestantse Kerk in Nederland een democratische organisatie is, uitgaande van de inbreng van het grondvlak, de gemeente, de gelovige. En daarom is het tweerichtingsverkeer zo belangrijk. Er wordt wel eens gezegd: “Ze doen maar daar in Utrecht”. Met “ze” bedoelt men dan de synode, en de synode is voor velen “Utrecht”. Maar zo is het niet! Want de synode, dat zijn de synodeleden, en elk synodelid vertegenwoordigt zijn of haar classis en gemeente. Hoe die wisselwerking zo goed mogelijk kan verlopen, dat is aan de synodeleden zelf. Tijdens de introductiedag gaven enkele nieuwe leden aan afspraken te hebben gemaakt met hun classis over rapportage. En ook kerkbladen meldden zich al voor een vaste rubriek van ‘hun’ synodelid. Ik heb er vertrouwen in dat ook deze nieuwe groep enthousiaste synodeleden er voor wil gaan om de Protestantse Kerk in Nederland een goed gezicht naar buiten te geven. Synodeleden die gedreven zijn om de kerk op een goede en adequate manier te besturen. Dit ziet er goed uit voor de toekomst!

Ambassadeurs Het is die kerk waarvoor men zich wil inzetten. Als synodelid ben je een schakel tussen de plaatselijke gemeente en de landelijke kerk. De ervaringen vanuit de plaatselijke

6

Elly de Haan – Verduyn is assessor van het moderamen van de Generale Synode van de Protestantse Kerk in Nederland.

Kerkinformatie

VERENIGDE GEMEENTEN

Mei 2005

Margreet Willemze

Vereniging van lokale gemeenten Bij vereniging van gemeenten gaat het niet alleen om geloofsgemeenschappen die samengaan, maar ook speelt een belangrijke rol dat gemeenten rechtspersoon zijn. Er is niet alleen sprake van een kerkelijke eenwording, maar ook van een juridische vereniging (‘fusie’); dat laatste stelt eigen eisen aan het plaatselijke verenigingsproces.

Voordat gemeenten die willen verenigen, toe zijn aan de laatste stappen in het verenigingsproces, hebben deze al een heel - kerkelijk en kerkordelijk – traject achter de rug. De kerkenraden hebben besloten om te gaan verenigen, de gemeenteleden zijn gehoord, de grenzen van de verenigde gemeente zijn vastgesteld, er is overeenstemming over een aantal specifieke beleidspunten (zoals de vraag wie doopvragen mogen beantwoorden, wie mogen deelnemen aan het avondmaal, etc), er zijn afspraken gemaakt over de samenstelling van de kerkenraad, de positie van de predikanten en kerkelijk werkers is geregeld, enz. Een volledig overzicht van de zaken waaraan de kerkenraden moeten denken bij het nemen van het verenigingsbesluit is te vinden op de website: www.pkn.nl . Voor de classicale vergaderingen die aan de plaatselijke vereniging medewerking en goedkeuring moeten verlenen (ord. 2-10-4) is een checklist opgenomen; deze is natuurlijk ook te raadplegen door kerkenraden, die willen weten welke zaken geregeld moeten zijn.

Naar burgerlijk recht Als de besluitvorming binnen de gemeenten is afgerond en de classicale vergadering – na het regionale college voor de behandeling van beheerszaken gehoord te hebben – akkoord gegaan is, zijn we toe aan de stappen die gezet moeten worden om ook civielrechtelijk te komen tot vereniging van de gemeenten. De regels van het burgerlijk recht voor fusie van rechtspersonen zijn erop gericht bescherming te bieden aan schuldeisers: voorkomen moet worden dat een ‘onderneming’ zijn verplichtingen niet meer kan nakomen, doordat deze fuseert met een andere onderneming, die grote schulden heeft. Ook bij vereniging op het kerkelijk vlak dient uiteraard op een nette manier omgegaan te worden met eventuele schuldeisers. In de kerkordelijke regeling is dan ook zoveel mogelijk aansluiting gezocht bij de gewone fusieregels: de voorgenomen vereniging moet gepubliceerd worden in een regionaal blad en de laatst vastgestelde jaarrekenin-

gen van de gemeenten en diaconieën moeten ter inzage worden gelegd. Op deze wijze kunnen eventuele schuldeisers nagaan of zij door de vereniging (al of niet) benadeeld worden. Is dat het geval, dan kunnen ze ‘verzet’ aantekenen; de vereniging kan dan alleen doorgaan als de bezwaren zijn weggenomen. Het definitieve besluit tot vereniging kan pas genomen worden (1) een maand na de publicatie of (2) in het geval dat er bij de classicale vergadering door schuldeisers (dus niet door anderen!) gemotiveerde bezwaren zijn ingediend, nadat de reacties van de betrokken kerkelijke organen op de bezwaren zijn binnengekomen en het voorstel tot vereniging - zonodig - is aangepast. In de beleving van de gemeenten is de besluitvorming ‘afgerond’ met het nemen van het voorgenomen besluit en het ondertekenen van het verenigingsbesluit door de kerkenraden en de colleges van kerkrentmeesters en van diakenen. In de meeste gevallen is er dan ook al contact geweest met de classicale vergadering. Het is dan ook mogelijk om het nemen van het definitieve besluit - nadat aan alle formele vereisten is voldaan - op te dragen aan de moderamina van de kerkenraden.

kerkorde is voorgeschreven dat er een inventarisatie opgemaakt moet worden van de rechten en verplichtingen alsmede van de goederen van de betrokken gemeenten en diaconieën (art. 2-4 Generale regeling fusie en splitsing). De ‘fusie’ heeft tot gevolg dat de verenigde, protestantse gemeente – met één handeling – alle rechten en verplichtingen overneemt van de verenigende gemeenten, zonder dat deze afzonderlijk overgedragen behoeven te worden; voor deze ene handeling is een notariële akte vereist. Op de website is een model voor de notariële akte met een uitgebreide toelichting opgenomen. De vereniging wordt van kracht ‘met ingang van de dag na die waarop de akte is verleden’; dit is niet alleen een kerkordelijk, maar ook een burgerrechtelijk voorschrift. In een enkel geval blijkt men nog wel eens uit te gaan van een andere datum voor de vereniging; dat kan dus niet. De verenigende gemeenten zijn met ingang van de dag na de ondertekening van de fusieakte – kerkrechtelijk én civielrechtelijk – verenigd en kunnen zich vanaf dat moment met recht ‘protestantse gemeente’ noemen.

Notariële acte Bij een vereniging gaan alle vermogensbestanddelen van de verenigende gemeente over op de protestantse gemeente. In de

Margreet Willemze geeft leiding aan het bureau Juridische zaken en colleges.

Ondertekening notariële acte vereniging SoW-kerken op 30 april 2004 (foto: Eljee)

7

Kerkinformatie

CATEGORIAAL PASTORAAT

Mei 2005

Wim in ’t Hout

De eerste Nederlandse Veteranendag De Nederlandse regering is overgegaan tot het invoeren van een jaarlijkse Nederlandse Veteranendag. Met ingang van 2005 zal deze jaarlijks plaatsvinden op 29 juni, de geboortedag van wijlen Zijne Koninklijke Hoogheid Prins Bernhard.

Nederland telt meer dan 150.000 veteranen. Dit betekent dat ongeveer één op de veertig Nederlandse mannen veteraan is. Van de Tweede Wereldoorlog tot militairen ingezet bij de vredesmissies van nu in Irak of Afghanistan. En bij het huidige uitzendbeleid van de regering zal het kweken van veteranen een steeds grotere omvang nemen. Een jongeman van in de twintig die kort geleden diende in Irak en inmiddels een baan heeft gekregen in de burgermaatschappij is dus veteraan. Ik noem dit voorbeeld, omdat we bij het woord ‘veteraan’ vaak geneigd zijn te denken aan oude(re) mannen, terwijl we intussen vele jongeren hebben, die veteraan zijn. Veteranen zijn er dus in alle leeftijden en in uiteenlopende levensfasen. De twee belangrijkste oogmerken van Nederlandse Veteranendag zijn: 1. Erkenning van de verdiensten van jonge en oudere Nederlandse veteranen en 2. waardering voor de prestaties die zij in dienst van de vrede en in opdracht van de samenleving hebben geleverd, in vaak uiterst moeilijke omstandigheden. De dag heeft tot doel het onderlinge begrip tussen de Nederlandse samenleving en de veteranen te vergroten. In de aanloop naar en tijdens deze dag staan de verhalen van Nederlandse veteranen centraal, o.a. in de media en op scholen. Wie zijn ze? Wat hebben ze gedaan? Waarom zijn ze op missie gegaan? Wat hebben ze kunnen betekenen voor de lokale bevolking? Wat hebben ze meegemaakt? Wat kunnen we daarvan leren? Zouden ze weer gaan? Wat zijn hun drijfveren? Wat was de zin en betekenis van hun uitzending?

Educatief programma De veteranen vertellen verhalen over trots, angst, durf, vriendschap, plezier, onmacht en verdriet. Over hun belevenissen en emoties in den vreemde. Op deze wijze worden Nederlanders deelgenoot gemaakt van de wereld van de Nederlandse veteraan. De Nederlandse Veteranendag geeft een gezicht aan alle mannen en vrouwen achter de Nederlandse veteraan. In aansluiting op het instellen van deze dag heeft het

Bergpost UN in Libanon (foto: Veteraneninstituut)

Ministerie van OCW een educatief programma laten ontwikkelen voor leerlingen van tien tot vijftien jaar. Centraal staat de ontmoeting in de klas met een jonge of oudere veteraan. Aandacht voor de verhalen van veteranen wordt beschouwd als een gepaste manier om invulling te geven aan het onderwijsthema burgerschapsvorming. Verder leent het onderwerp zich goed voor een verbinding met thema’s als vrijheid, oorlog en vrede, vredesmissies, conflicthantering, normen en waarden en vluchtelingenproblematiek. Intussen is er met het oog hierop lesmateriaal ontwikkeld en een handreiking ontstaan met de titel ‘In dienst van de vrede, verhalen van veteranen’. De handreiking is bedoeld als inspiratiebron voor scholen en bevat een heldere analyse van de achtergronden van het thema, aansprekende portretten en verhalen van veteranen en een inspirerende suggestie voor het inzetten van veteranen als hoofdrolspelers in een boeiend en interactief onderwijsverhaal. Kenmerkend voor het educatief programma is dat het alle ruimte biedt voor een eigen invulling. Er is de mogelijkheid om in contact te komen

8

met een (jonge) veteraan. Ook kan een bezoek aan een naburige legerplaats of een museum georganiseerd worden. Verder kan men tegen een gereduceerd tarief een optreden laten verzorgen door theatergroep ‘Wederzijds’, die het verhaal van een Bosnië-veteraan heeft uitgewerkt in een aangrijpende toneelvoorstelling.

Lange termijn effect De genoemde mogelijkheden lenen zich eveneens voor een goede invulling van catechese en kerkdienst. In de opmaat naar de eerste Nederlandse Veteranendag zal het inspirerend en zinvol zijn om hiervan gebruik te maken. Daarnaast zijn er nogal wat veteranen, die deel uitmaken van een kerkelijke gemeente. Hun verhaal en aanwezigheid geeft een unieke mogelijkheid om hun belevenissen over het voetlicht te brengen. Het blijft dan niet langer ‘een ver van mijn bed show’, want het gaat om één van ons. Hij of zij is lid van onze gemeente, alsmede de partner en de kinderen van de veteraan. Dat laatste is niet onbelangrijk, want vredesmissies en oorlogservaringen hebben hun impact op het hele gezin. Het

is voor de gemeente verrijkend en voor de betrokken (oud-) militairen en hun gezinnen van vitaal belang om zicht te krijgen en te geven in de problemen van uitgezonden militairen en veteranen. Veel militairen krijgen tijdens of na hun uitzending veel te verwerken. Op het moment dat zich levensbedreigende of angstaanjagende situaties voordoen, kan het levensperspectief een flinke knauw krijgen of zelfs ingrijpend veranderen. Zoals, bijvoorbeeld, in het geval van militairen die op een mijn liepen en in een rolstoel verder moesten. Allerlei vragen, ook van levensbeschouwelijke aard, dringen zich dan op. Het moment van de uitzending verdeelt het leven in een ‘ervoor’ en ‘erna’. Velen maken dan ook tussentijds de levensbalans op. Wat heb ik tot nu toe gedaan? Hoe wil ik met mijn leven verdergaan? Ook kan de ene ervaring de andere oproepen. Het zien drijven van lijken in een rivier in Bosnië riep bij een jonge militair sterke emoties op over de dood van zijn vader een paar jaar tevoren. Uit cijfers blijkt dat er gemiddeld ruim negen jaar ligt tussen het einde van de uitzending en de aanmelding voor hulp. Er is zelfs vastgesteld dat veel Indië-veteranen vijftig jaar na hun inzet nog steeds ernstige lichamelijke en/of geestelijke klachten hebben. Een van hen vertelde me eens: ‘Op je twintigste word je uitgezonden om “de orde te herstellen”. Men hield mij voor: “Joh, een fluitje van een cent, ‘t is eigenlijk een betaalde vakantie.” Nu weet ik: we brachten onrecht in plaats van recht. De overheid wilde alles zo snel mogelijk vergeten, mijn ervaringen werden onder het tapijt geveegd. Mijn kinderen hebben

www.kerkindevinex.nl Op de derde landelijke werkdag over kerkelijke presentie in nieuwbouwwijken op 11 april jl. met als thema ‘Missionaire presentie in de vinex?’ werd een nieuwe website gelanceerd,www.kerkindevinex.nl, een plaats voor uitwisseling en inspiratie over gemeente-zijn in vinex- en grote nieuwbouwwijken.

Tijdschrift toer over ‘Aanstekelijk vieren’ Het lijkt zo vanzelfsprekend voor een kerk: uitnodigend zijn. Maar als je er goed over na gaat denken blijkt het niet zo eenvoudig als het klinkt. In de kerk zitten we vaak met allerlei vaste tradities en gewoonten die niet altijd meer ‘van deze tijd’ zijn. Hoe kun je uitnodigend of zelfs aanstekelijk zijn in je zondagse viering? En hoe geef je dat dan vorm? Moet het normale reilen en zeilen op de schop of kun je met eenvoudige aanpassingen aantrekkelijker zijn? En is het voor

last van mijn verleden, omdat hun vader hun hele jeugd had gezwegen over iets waarvan ze alleen maar konden vermoeden hoe vreselijk en onuitspreekbaar het was. Ze groeiden op in een zwijgcultuur met alle gevolgen van dien (…). Ik wil erkenning dat ik naar een foute oorlog ben gestuurd. Ik wil erkenning dat ik mijn best heb gedaan. Ik wil erkenning dat ik dingen heb gedaan die niet in overeenstemming zijn met mijn geweten. Ik wil erkenning dat ik geen oorlogsmisdadiger ben. En mijn vrouw krijgt de eremedaille. Zij heeft verschrikkelijk veel met mij uitgestaan en opgevangen. De partners… die moeten ze een lintje geven.’

Maximale zorg Vastgesteld is, dat 20% van de veteranen (één op de vijf dus!) na terugkeer met psychosociale problemen kampt en dat maar liefst 10 tot 20% te lijden heeft onder de symptomen van wat we pst traumatisch stress syndroom (PTSS) noemen. Bepaalde ervaringen spelen daarbij een belangrijke rol, bijvoorbeeld het zien dat iemand om het leven komt (in Irak sowieso al twee Nederlandse militairen, om nog maar niet te spreken van het aantal buitenlandse militairen, dat omkwam in het blikveld van onze militairen) of ernstig gewond raakt, of de ervaring van doodsangst doordat je op patrouille gaat en er plotseling kalasjnikovs op je gericht worden, of het ondergaan van extreme stress. Toen ik in 1992 in Bosnië was, kwamen blauwhelmen regelmatig in de problemen doordat zij een positie tussen de strijdende partijen innamen. Daarbij kon het gebeuren dat er letterlijk over de hoof-

den van vredessoldaten heen een vuurgevecht plaatsvond. Ook werden soldaten wel als menselijk schild gebruikt. De modern opgeleide, westerse militair kreeg en krijgt te maken met een smerige oorlog, die voor hem of haar grote praktische en morele problemen gaf en geeft. Het zal duidelijk zijn: jonge en oude veteranen en uitgezonden militairen verdienen onze maximale zorg. Als er geen werkelijke aandacht is voor hun verhaal, bestaat de kans dat deze ingrijpende ervaringen levenslang hun tol opeisen en nooit worden verwerkt, dat er nooit verzoening tot stand komt met het eigen leven. Laten wij in de kerken ruimte geven aan het verhaal van veteranen en hun familie. En laat de komst ven de eerste Nederlandse Veteranendag daartoe een stimulans zijn!

Ds. Wim in ‘t Hout is geestelijk verzorger Veteraneninstituut te Doorn en Koninklijk Tehuis voor Oud-Militairen Bronbeek te Arnhem. Voor verdere informatie: www.veteranendag.nl

BERICHTEN

Op deze website staan artikelen – zoals het verslag van de inventarisatie van missionaire activiteiten in recente nieuwbouw- en vinexwijken –, praktijkverhalen – zoals een ervaringsverhaal over de opbouw van een open gastvrije alledaagse geloofsgemeenschap zonder kerk in Nieuwland (AmerfoortNoord) – en heeft u de mogelijkheid uw vragen, opmerkingen en suggesties achter te laten.

elke zondagse dienst of geven we het vorm in bijzondere diensten? Over deze vragen gaat het nieuwste nummer van tijdschrift toer. De verhalen in dit nummer laten een verscheidenheid aan ‘uitnodigend’ vieren zien. Zo ligt in doopsgezind Rottevalle het accent op het laten zien dat de gemeente er niet alleen voor zichzelf is. Voor de protestantse wijkgemeente Leeuwarden-Camminghaburen is het vanzelfsprekend dat mensen hun ervaringen in het leven van alledag in de dienst kunnen herkennen en dat taal, muziek en vormgeving moeten zijn. Neder-

9

De bijdragen aan de werkdag van 11 april zijn allemaal verzameld in een verslagbundel ‘Missionaire presentie in de vinex?’ Deze bundel is voor € 7,50 te bestellen bij de Protestantse Kerk in Nederland, afdeling Brochureverkoop, tel. (030) 880 17 24, e-mail [email protected] U betaalt geen verzendkosten.

lands-gereformeerd Heemstede/Haarlem zet zich in om het de kerkganger makkelijker te maken zich deelnemer te voelen in plaats van toeschouwer. Behalve een de korte praktijkschetsen bevat het nummer bijdragen die helpen om het thema binnen de gemeente bespreekbaar te maken en ermee aan de slag te gaan. toer 2005, nr. 2 (24 blz.) is te bestellen voor € 4,50 bij Uitgeverij Boekencentrum BV, Postbus 29, 2700 AA Zoetermeer, tel. (079) 362 82 82. Informatie over de inhoud bij de redactie, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht, tel. (030) 880 14 82, e-mail [email protected]

Kerkinformatie

ZO ZIJN WE GEMEENTE

Mei 2005

Ad van Oost

Wat is hier aan de hand?! Eens even kijken … De protestantse samen op weg-gemeente Oranjekerk is de eerste gemeente in een reeks over plaatselijke gemeenten in de nieuwe rubriek “Zo zijn we kerk”. De Oranjekerk in Amsterdam werd in november 2003 bij een prijsvraag uitgeroepen tot de meest gastvrije gemeente van Nederland en Vlaanderen. De meer dan 100 jaar oude Oranjekerk ligt in de Pijp, hartje Amsterdam. In 1999 werd de restauratie van het kerkcomplex afgerond. Het voorheen donkere kerkgebouw werd een ontmoetingsruimte die uitstraalt wat de Oranjekerk wil zijn: open, uitnodigend, veelkleurig. De glas-in-loodramen komen door de ruime lichtval op de lichtgele wand prachtig tot hun recht. De entree van de kerk is van glas en nodigt uit naar binnen te kijken. Je ziet een groot kunstwerk; tastende, zegenende handen, voor een ieder die binnenkomt of weer de buurt in gaat. Er is veel te zien in de kerk, o.a. een bijbelwand, waarin alle pagina’s uit de Statenvertaling van de Oranjekerk in perspex zijn verwerkt. In de achtertuin, de Oranjehof, is een bijbelse tuin aangelegd, met bijbelse planten, kruiden, een olijfboom, enz. De straattuin volgt met haar beplanting de kleuren van het kerkelijk jaar; paars, wit, rood, groen. De Oranjekerk is ontmoetingsplaats, een plek waar allerlei activiteiten plaatsvinden en waar de zondagse eredienst wordt gevierd. Kerkinformatie spreekt met drie “Oranjekerkers”; Margreet Willemze, Egbert de Vries en Joke van der Velden. Margreet is met tussenpozen al zo’n 20 jaar kerkenraadslid van de Oranjekerk. ‘Met dispensatie’, zegt ze er uitdrukkelijk bij. Egbert is voorzitter van de kerkenraad en door de classis Amsterdam afgevaardigd naar de generale synode. Joke van der Velden is sinds november 1996 als predikant aan de Oranjekerk verbonden.

Associëren Kerkinformatie vraagt hen: “Als ik Oranjekerk, Oranjekerkers en Amsterdam de Pijp zeg, welke kleur komt dan bij je op? Welke geur, welke smaak? Welk geluid, gevoel, woord, object?” Deze benadering levert een schat aan informatie op. Zo komt bij de associatie “dier” het begrip “kattenpastoraat” boven tafel. Joke houdt van katten, gemeenteleden weten dat en vertellen haar hoe het met hun kat of katten gesteld is.

Bij “geluid” wordt het zingen van “Stille nacht, heilige nacht” genoemd. Ze zingen met Kerst in de Oranjekerk het lied in vier talen: Nederlands, Engels, Indonesich en Surinaams. Ook de Chinese Protestantse Kerk maakt gebruik van de Oranjekerk. ‘We hebben over en weer een keer samen gekerkt,’ vertelt Joke. ‘In een dienst waarbij ik voorganger was, bleken in de liturgie de Chinese teksten op de kop te zijn afgedrukt. Ze hebben daar wel plezier om gehad.‘ Van alles en nog wat komt op tafel. De associatie bij “kleur” levert drie verschillende antwoorden op: geel, oranje en blauwgroen. Margreet: ‘Op de plaats waar ik zit in de kerk, zie ik op zondagmorgen het licht door de glas-in-lood-ramen soms prachtig geprojecteerd op de wand. Geel is voor mij ook de kleur waarmee ik de vrolijkheid kan aangeven die ik hier beleef.’ Voor Egbert is de kleur oranje. ‘Het papier van de Oranjekerk is oranje, de boekjes, de taartjes, de ballonnen die we met Pinksteren oplaten met een wenskaart eraan; vrijwel alles wat wij aanbieden is oranje. Grappig is dat een heleboel Oranjekerkers eigenlijk een hekel hebben aan oranje en aan alles wat met het Oranjehuis te maken heeft. De kerk die het laatst in aanmerking komt om Oranjekerk te heten, draagt de naam Oranjekerk! Ik vind het wel een mooie geuzennaam, oranje vind ik een mooie kleur en ik ben gek op het Oranjehuis.’ De kleur blauwgroen duidt op de tuin van de Oranjekerk, waar nu blauwpaarse kleuren uit het groen naarboven komen.

Geur en smaak Bij Oranjekerk, de Oranjekerkers en Amsterdam de Pijp denkt Margreet aan de geur van voorjaarsbloemen en Joke aan de geur van viooltjes. ‘Winterviooltjes, dappere viooltjes die gewoon doorgaan en volhouden, ook in periodes waarin elders niets groeit.’ Joke vergelijkt Oranjekerkers met winterviooltjes. ‘Wij zijn, na een periode van groei op allerlei gebied, nu in een fase beland die je stabiel zou kunnen noemen. We leggen ons daarbij niet neer. We willen niet stilstaan, maar

10

vooruitgaan, nieuwe mensen raken met wat we te bieden hebben.’ Bij smaak zegt Egbert ‘zoet’. ‘Nee, hartig’, reageert Joke. ‘Koffie’, vindt Margreet. ‘Het is bij ons in ieder geval niet zuur of bitter, integendeel’, verklaart Egbert. ‘We gaan vriendelijk met elkaar om.’ Joke wil graag dat de Oranjekerk extra smaak geeft aan de kerken van Amsterdam. ‘We willen smaakvol zijn, maar wel aan de hartige kant.’ Voor Margreet is het samen koffiedrinken na de zondagmorgenviering een belangrijk moment voor de Oranjekerkers. ‘Bij de geur van koffie zit voor mij iets van het omzien naar elkaar. Het is ook altijd gezellig.’

Weten wat er speelt De “geur van koffie” leidt tot een gesprek over het inspelen op wat zich in de buurt voordoet. Joke: ’We reageren op wat op onze weg komt en kijken wat we - binnen onze mogelijkheden - voor mensen kunnen betekenen. We maken ons zichtbaar, heel praktisch.’ ‘Zoals voor dak- en thuislozen’, vertelt Margreet. ‘Die zijn er veel hier in de Pijp. Ze slapen in het Sarphatipark, op de grond of op de tafels en banken, maar ook bij ons in de portiek van het wijkgebouw, het Oranjehuis. Daar moest je gewoon over hen heen stappen om naar binnen of buiten te kunnen. De problematiek was te groot voor ons. De stedelijke diaconieën hebben de zorg opgepakt. Zij kwamen met de vraag of ze op zondagmiddag voor de opvang van dak- en thuislozen bij ons terecht konden. We hebben ja gezegd. Ook toen ze later in het Oranjehuis meer van ons vroegen, zijn we daarop ingegaan.’ Egbert vindt het belangrijk dat Oranjekerkers niet zeggen “dat soort dingen doen we niet, want dat deden we vroeger ook niet”. ‘Oranjekerkers zijn mensen die openstaan voor nieuwe dingen. Belangrijk is dat je als kerk openstaat voor de nood van de wereld en dat je de nood van de wereld ook kent! Je kunt dan nog problemen hebben met de vraag wát je nu precies kunt doen, maar het belangrijkste is dat je weet wat er speelt.’ Joke: ‘We hebben in onze toren

Bijbelwand en liturgisch centrum Oranjekerk te Amsterdam (foto: Oranjekerk)

een opvangmogelijkheid gerealiseerd voor iemand die uitgeprocedeerd is. Elke zes maanden komt er via de stedelijke werkgroep een ander die misschien nog een kans heeft. Hopelijk weten deze mensen binnen zes maanden of ze in Nederland mogen blijven.’ Egbert: ‘Wij zijn in de gelukkige omstandigheid dat wij mensen hebben om samen de gemeente te vormen. Je moet immers een basis, een kern van mensen hebben om diaconaal op te kunnen treden. Wij hebben zo’n basis, maar dat is niet iets wat je gewoon zo maar houdt. Je moet elke keer opnieuw de mensen aan je binden en weer nieuwe mensen aan je binden, want de Pijp is ook een doorgangshuis. Mensen die voor het eerst bij ons komen en op de uitnodiging ingaan om koffie te blijven drinken, vinden al snel een plekje bij ons. Een plekje dat past bij wat ze zoeken en wij te bieden hebben.’ ‘We zijn een heel gewone wijkgemeente, met alle aandacht voor de kerkdiensten, het pastoraat, jongerengroepen, gesprekskringen en dergelijke’, stelt Joke. ‘Maar we koken ons ook ongans voor alle groepen binnen en buiten de kerk waarmee we contact hebben. Je kunt geen groep bedenken of we gaan er eerst mee eten. Samen eten is leuk.’

Associatie bij gevoel Bijna iedereen zegt “gezellig” bij de Oranjekerk en vindt dat de kerk past bij de Pijp. Joke heeft bij gevoel de associatie “enthousiast”. ‘Het is ongelooflijk hoeveel mensen

zich steeds weer willen inzetten. We hebben zo’n 100 vrijwilligers, die zich inzetten voor iets wat hun aanspreekt en waar ze goed in zijn. Ongeveer de hele kerk is vrijwilliger. Je vraagt hier nooit vergeefs iets.’ Egbert plaatst kanttekeningen bij het begrip gezellig. ‘Zo’n wijk als de Pijp is aan de buitenkant heel gezellig. Je hebt er allemaal restaurantjes en knusse kleine woningen. Hoewel de mensen dicht op elkaar wonen, loopt het allemaal vrij geordend. “Het zal er wel gezellig zijn,” wordt dan snel gedacht. Maar dat is helemaal niet een van God gegeven feit. Hier leven heel verschillende mensen, de huizen zijn gehorig. Je moet elke dag werken aan hoe je met elkaar omgaat om de balans te behouden. De Pijp is geen doorsnee wijk. Iedereen doet hier iets anders, heeft een ander leefritme, levensstijl, cultuur, achtergrond, opleiding. Mensen uit de Pijp nemen hun eigen leven mee in de Oranjekerk. Ondanks de verschillen kunnen we zeggen: “Het is hier gezellig”. Iedereen krijgt de ruimte en er is respect voor een ieders opvatting en eigen manier van doen. We zijn letterlijk en figuurlijk veelkleurig. Ook in leeftijdsgroepen zijn we gelaagd, van 90 jaar tot de allerjongste kinderen.’ Egbert stipt een ander misverstand aan. ‘Wij zijn geen vrijzinnige kerk, zoals soms wordt gedacht. Wel een kerk waar veel kan en veel bespreekbaar is.’ Margreet vult aan: ‘Vroeger was ook een gereformeerde bondsgemeente aan de Oranjekerk verbonden. Bij een herindeling van de wijk, zijn veel bonders naar de Noorderkerk gegaan,

11

maar ook is een aantal bij de Oranjekerk gebleven. Zij voelen er zich in onze buurtkerk het beste thuis. Er wordt aan de preek veel aandacht besteed. We constateren een zelfde variatie in overtuigingen en keuze onder nieuwkomers in de Pijp.’

De bijbelwand Bij Oranjekerkers staat de bijbel centraal. Daar putten ze uit en dat willen ze delen met anderen. Ze willen als buurtkerk de markt op en daar staan ze ook af en toe met kramen. De associatie bij object is dan ook voor Egbert de bijbel en voor Joke de markt aan de Albert Cuyp. Margreet noemt de bijbelwand het mooiste object. De bijbelwand staat achter de kansel om het licht dat door de glas-in-lood-ramen de kerk binnenkomt te dimmen. ‘Je kunt anders de ogen van de voorganger niet zien en dat is niet prettig. Een kunstenaar uit onze gemeente heeft uit de bijbel die vroeger op de kansel lag alle pagina’s gehaald en deze stuk voor stuk in perspex bouwelementen opgeslagen. Daarvan is de wand gebouwd. Je hebt als gemeente zicht op de hele bijbel, de predikant heeft de bijbel als steun in de rug. Zo willen we kerk zijn.’

Over de Oranjekerk en haar aktiviteiten, nu en in de afgelopen jaren, is veel informatie te vinden op de website: www.oranjekerk. org.

Ad van Oost is redacteur van Kerkinformatie.

Kerkinformatie Kerkinformatie

Collecte Pinksterzendingsweek (8-15 mei) Tijdens de Pinksterzendingsweek wordt gecollecteerd voor het bijbelwerk in onder andere Brazilië, waar CEBI, Centrum voor

Themadag voor schooldirecteuren en kerkenraadsleden Kerk en school staan vaak in één buurt. Wat kunnen ze voor elkaar betekenen in deze tijd? Over die vraag wordt op woensdag 22 juni de studiedag ‘Kerk & School, partners bij elkaar om de hoek’ gehouden in bezinningscentrum Hydepark in Doorn. Binnen de christelijke scholen wordt hard nagedacht over de eigen identiteit. Besturen, directies, leerkrachten en ouders/ verzorgers zoeken naar wegen om de christelijke identiteit inhoud te geven in de lessen, in de sfeer

BERICHTEN BERICHTEN

Mei 2005 2005 Mei

Bijbelstudies, de bijbel verstaanbaar wil maken voor gewone mensen. Zij ondersteunt daarin mensen in bijbelstudie, per brief, met behulp van internet en door middel van bibliodrama. Veel Brazilianen hebben zelf de bijbel nooit gelezen. Ze kennen de bijbelse woorden alleen uit de kerk. Het is voor hen een openbaring om

zelf de teksten te lezen en te gaan begrijpen. CBI leidt kader op om hen hierin te begeleiden. Wereldwijd ondersteunt Kerkinactie met het programma Zending projecten om mensen te helpen de bevrijdende boodschap van het Evangelie beter te begrijpen, toe te passen in hun eigen leven en met anderen te delen.

op school, in de omgang met elkaar, in de manier van leiding geven. Zij kunnen geholpen zijn met kerkelijke expertise op het gebied van theologie, liturgie, pastoraat. Kerken hebben de taak om kinderen en jongeren te begeleiden in hun zoektocht naar God, naar spiritualiteit, naar bezinning op levensvragen. Hoe kan kerkelijk jeugdwerk en catechese verbonden worden met het leven van de kinderen en jongeren op school? De kerken zoeken de aansluiting bij de leefwereld van kinderen en jongeren. Kunnen scholen daarbij van dienst zijn?Gepresenteerd worden succesvolle vormen van samenwerking tussen kerk en school,zoals: ondersteuning van de huiscatechese door leerkrachten; het opzetten van jeugdpastoraat op school; gezamenlijke activiteiten in het kader van

de godsdienstlessen; buitenschoolse activiteiten onder leiding van de kerkelijk jeugdwerker.Een mooi begin van samenwerking zou zijn om samen naar deze dag te komen: iemand van de school en iemand van de kerkenraad. Daarom zijn ook alle kerkenraden binnen de Protestantse Kerk in Nederland uitgenodigd.De dag wordt georganiseerd door Bezinningscentrum Hydepark en Ouders & Coo. Het programma, bestaande uit algemene presentaties en workshops is te vinden op www.hydepark.nl en www.ouders. net . Tijden: 14.45-20.15 uur, met maaltijd. Kosten: € 45,- p.p., inclusief maaltijd. Opgave: Bezinningscentrum Hydepark, t.a.v. Herbert Monteban, coördinator, Postbus 220, 3940 AE Doorn; tel (0343) 51 40 41; e-mail: [email protected]

wil gaan betalen voor landbouwproducten, is deze duurzame landbouw mogelijk. De Protestantse Kerk in Nederland zal daarom bij haar eigen achterban duurzaam consumeren onder de aandacht brengen”, aldus Plaisier. De uitvoering van de informatiecampagne binnen de Protestantse Kerk in

Nederland ligt in handen van Kerkinactie (de naam voor het missionair en diaconaal werk van de Protestantse Kerk). Er zal onder meer informatiemateriaal beschikbaar komen. Verder staat het onderwerp landbouw in het najaar ook op de agenda van de synode van de Protestantse Kerk in Nederland.

Protestantse Kerk geeft steun aan biologische sector De Protestantse Kerk in Nederland gaat meewerken aan een informatiecampagne om de Nederlandse consument te bewegen meer biologische producten te kopen. Daartoe ondertekende scriba dr. Bas Plaisier op 31 maart – samen met tien andere maatschappelijke organisaties – een zogenoemd “biologisch convenant”. Volgens Plaisier is de betrokkenheid van kerken bij dit onderwerp een goede zaak: “De aarde, met alles wat daarop leeft, hebben we uit Gods hand ontvangen. Als goede rentmeesters mogen we daar gebruik van maken. Duurzame productiemethoden leveren daaraan een zinvolle bijdrage.” Plaisier benadrukt dat het er niet om gaat de zwarte piet aan de landbouw-sector toe te spelen: “De agrarische sector in ons land heeft het zwaar te verduren; boeren hebben vaak slechts het hoofd boven water kunnen houden door over te gaan op grootschalige intensieve productiemethodes. Overstappen op biologische landbouw is voor hen vaak helemaal geen keuze-mogelijkheid”, aldus Plaisier. Hij sprak verder met grote waardering over de vele boeren die in groot verantwoordelijkheidsbesef hun bedrijf voeren en steeds meer aandacht geven aan duurzame productie. “Slechts als de consument meer

12

Kerkinformatie

CHRISTENEN EN MOSLIMS

Mei 2005

Ds. Jaap Kappers

Kerk en moskee in vrede naast elkaar ‘Samen op Weg’…Hoe breed is ons blikveld als we het over ‘samen’ hebben? Beperken wij ons tot hervormden, gereformeerden, lutheranen, of vallen andere geloofsgroepen er ook onder? In Zaltbommel kijken protestanten over de rand van het traditionele nest.

Aan de Vergtweg in Zaltbommel staan moskee (l.) en kerkgebouw (r.) naast elkaar (foto: Gerrit Groeneveld)

Aan de Vergtweg in Zaltbommel staan kerk en moskee naast elkaar. Naar aanleiding van de gebeurtenissen in Nederland afgelopen jaar november, leek het een goed idee om naast de gebruikelijke groet bij het suikerfeest van de Raad van Kerken ook nog een persoonlijke wens met een bloemetje te sturen. Op het begeleidend schrijven stond de volgende tekst: ‘Wij willen u vanuit de kerk “het Anker” deze bloemen geven nu u als moslimgemeenschap met elkaar het suikerfeest viert bij het einde van de Ramadan. Zeker vandaag willen wij u vanuit onze kerk een teken geven van bemoediging, nu in ons land zoveel angst leeft om wat gebeurd is en om wat komen gaat. Wij geloven dat wij met elkaar kunnen laten zien dat kerk en moskee met en naast elkaar kunnen bestaan in vrede. Een hartelijke groet, namens de protestantse gemeente het Anker.’ Toen dit bloemetje met Kerst beantwoord werd namens de Marokkaanse vereniging Al-amal van de moskee in Zaltbommel met de wens: ‘prettige kerstdagen en een gelukkig nieuwjaar’, kon de volgende stap niet uitblijven. Een stap die de eventuele angst voor elkaar weg zou kunnen nemen. Maar dan zou het wel een stap moeten zijn om elkaar te ontmoeten.

Samen op weg De tentoonstelling over Marokko in Amsterdam leek een goede aanleiding om

samen op stap te gaan. Een tentoonstelling die ons erop wijst dat we traditioneel als Marokkanen en Hollanders meer met elkaar te maken hebben dan we in eerste instantie misschien zouden denken. Naast het museumbezoek zouden we met elkaar een rondvaart maken door onze hoofdstad en de dag afsluiten met een gezamenlijke maaltijd in ‘het Anker’ in Zaltbommel. Om er geen Hollands uitje van te maken met een paar Marokkanen als opvulling wilden we een evenredige verdeling tussen het aantal autochtonen en allochtonen. Verrassend was het animo bij de Marokkaanse gemeenschap. Twee weken voor de geplande datum kwam dhr. Kaaouas, medeorganisator, aan met 56 Marokkaanse mannen. Dat waren al meer personen dan in één bus kunnen reizen. Via het multicultureel centrum hadden zich ook 25 Marokkaanse vrouwen aangemeld. Dankzij financiële ondersteuning door diverse instanties, kon de excursie doorgaan.Verbazend was ook dat commerciële instellingen, zoals bijvoorbeeld de Amsterdamse rederij het initiatief toejuichten en reductie gaven. Wèl kwamen we voor het probleem te staan dat de mannen en vrouwen gescheiden van elkaar zouden moeten optrekken. Dat betekende dat er niet alleen gezorgd moest worden voor een vrouwen- en een mannenbus, maar zelfs dat na de vrouwenrondvaart de vrouwen via de Nieuwendijk moesten

13

teruglopen om de mannen niet tegen te komen op het Damrak. In de discussie op de vrouwenboot op de dag zelf bleek echter wel dat niet alle Marokkaanse vrouwen daar hetzelfde over dachten.

Beter een goede buur... De gesprekken onderweg waren een eerste kennismaking met elkaar. Gesprekken die van dezelfde waarden en normen getuigden om in vrede met elkaar te leven. Hoofddoekdiscussies die tot de suggestie leidde om de hoofddoek voor alle vrouwen in te voeren: het zou aardig wat geld schelen aan het verven van hun haren. Natuurlijk is zo’n ontmoetingsdag maar een eerste kleine stap. Hiermee wordt niet ontkend dat er geen radicalisering is, dat er geen problemen zijn. Maar je kunt wel een signaal afgeven. Gaandeweg kunnen we misschien ontdekken wat ons, naast de verschillen, met elkaar bindt. We zijn namelijk nakomelingen van dezelfde Abraham en blijven daardoor twee zonen die samen onderweg zijn, die samen verzekerd zijn van Gods zegen. En voor beide zonen heeft Hij beloofd een God te zijn. Vanuit die belofte mogen we samenop-weg. Misschien duurt het veel langer dan 40 jaar, maar we gaan.

Ds. Jaap Kappers is predikant in Zaltbommel.

Kerkinformatie

CURSUS

Mei 2005

Elza Kuyk

Cursus godsdienstonderwijs op de openbare basisschool Sinds jaar en dag gaan godsdienstleraren wekelijks naar openbare basisscholen voor het geven van lessen aan kinderen die daarvoor gekozen hebben. Hoe worden deze godsdienstleraren opgeleid? Vier hogescholen bieden sinds vijf jaar een cursus ‘godsdienstig vormingsonderwijs op openbare basisscholen’ aan. Op veel protestants-christelijke basisscholen begint de dag met een lied, een bijbelverhaal, een kalenderplaat en misschien het aansteken van een kaars. Aandacht voor de christelijke feesten zit vanzelfsprekend in het jaarrooster. Godsdienstles krijg je van de eigen juf of meester. Op openbare basisscholen heb je dat niet. Maar godsdienstles is er soms wel. De leerkracht komt van buiten de school en is meestal iemand van een kerk. De openbare basisschool heeft sinds de lager onderwijswet van 1920 de plicht om “een verwarmd en verlicht lokaal” ter beschikking te stellen voor deze godsdienstles aan kinderen die daar belangstelling voor hebben. Ouders kunnen om deze lessen vragen, zoals ze ook om lessen humanistische vorming kunnen vragen. Op sommige openbare basisscholen is er ook een aanbod van islamitisch godsdienstonderwijs, zoals in Rotterdam.

Wie geven die lessen? Vroeger waren het vooral hervormde predikanten die ook een paar uur op de plaatselijke openbare school de godsdienstles verzorgden. Ook stonden hun echtgenotes voor de klas. Later werd dit aangevuld met catecheten of andere mensen met een bepaalde theologische scholing. Of mensen met een IKOS-diploma, dat aan een aantal Pabo’s verkregen kan worden (IKOS staat voor InterKerkelijk Overleg in Schoolzaken). Inmiddels is een bonte verzameling mensen aan het werk als godsdienstleraar op de openbare basisschool, vaak in kleine baantjes. Mensen uit allerlei kerkgenootschappen, vaak protestants, van verschillende leeftijden en zelfs met diverse andere beroepsachtergronden. HBO-theologen, vrijwilligers, (gepensioneerde) onderwijzeressen, maar ook mensen die zijn opgeleid tot kapper of installateur en ontdekt hebben dat ze graag zo met kinderen werken. De catechetenopleiding bestaat niet meer, maar er is wel een cursus die je voorbereidt op het werk als godsdienstdocent op de openbare basisschool. Vier hogescholen bieden sinds vijf jaar deze cursus aan: de Noordelijke Hogeschool

Leeuwarden, de Christelijke Hogeschool Windesheim te Zwolle, de Christelijke Hogeschool Ede en de NBI Hogeschool te Utrecht. De cursus is een variant op de lerarenopleiding theologie. Wie de gewone lerarenopleiding volgt wordt opgeleid voor docent godsdienst in het voortgezet onderwijs, meestal op bijzondere scholen. Wie daarnaast deze speciale stusdieroute volgt, komt in aanraking met het primair onderwijs , ook het openbaar onderwijs, dat voor velen van hen nieuw is. Er komen ook mensen op de cursus af die al lang godsdienstles geven, maar zich graag laten bijscholen.

Enthousiasme Een openbare basisschool betekent vaak een omgeving waar godsdienst niet vanzelfsprekend is. Waar een beginnend

docent achter haar rug om over zich hoort spreken als ‘wij hoeven zo’n trut niet in school’. Waar het ‘verwarmde en verlichte lokaal’ ook wel eens een lokaal blijkt zonder stoelen! Maar wie het ervaren heeft vertelt er ook bij hoe het imago van het vak soms omslaat en hoe welkom een godsdienstdocent kan worden. Met kinderen in het openbaar onderwijs is er stof genoeg voor gesprek en nieuwe ervaringen. Een kind in groep 7 op een protestants-christelijke school kan je met bijbelverhalen minder gemakkelijk verrassen dan een kind in groep 7 op de openbare school. Verhalen klinken als nieuw en moeten professioneel verteld worden om goed over te komen bij de kinderen. Excursies naar kerk, moskee en synagoge zijn spannend.

BAS PLAISIER VOOR DE KLAS

Van 1984 tot 1987 stond Bas Plaisier twee uur per week (“of was het een hele middag?”) voor de klas op de openbare basisschool “Het Startblok” in Achterveld. Via een bevriende huisarts was hij daar naar eigen zeggen ingerold. Net terug uit Indonesië waar hij als zendingspredikant gewerkt had, werkte hij in deze periode aan zijn dissertatie. Als hervormd predikant was (en is) het geven van godsdienstles op een openbare basisschool een niet ongewoon onderdeel van het ambt. De Nederlandse Hervormde Kerk heeft altijd (ook) oog gehad voor het openbaar onderwijs, terwijl de gereformeerden traditioneel altijd meer gericht waren op de bijzondere school. Er geven vanuit de kerken tegenwoordig ongeveer 400-450 mensen godsdienstles op openbare basisscholen. In 1992 waren dat er naar schatting nog 800 tot 900! Bas Plaisier beantwoordt de vraag wat deze godsdienstlessen hem gegeven hebben in vijf punten. 1. Het contact met de kinderen. Het ging er voor mij vooral om dat het gesprek op gang kon komen en dat er met elkaar een sfeer van vertrouwdheid ontstond. En dat lukte vaak. 2. Het was voor mij ook weer een oppakken van mijn oude Stiel: voor ik theologie ging studeren had ik de kweekschool tot en met de hoofdakte afgelopen. Als ik geen dominee zou zijn geworden had ik met heel veel genoegen in het onderwijs gewerkt. 3. Het stimuleerde me om zo met de bijbel bezig te zijn en de verhalen te vertellen dat kinderen die nauwelijks iets van de bijbel afwisten, toch iets meekregen van de waarde van deze verhalen, die in onze cultuur zo’n belangrijke rol gespeeld hebben en spelen. 4. Het gaf me een gelegenheid om eens buiten het ‘kerkelijke wereldje’ te zijn en midden in het leven met de bijbel aanwezig te zijn en te ontdekken hoe daar gereageerd werd om de oude verhalen. Het was verrijkend om buiten de christelijke organisaties met de kern van het christelijk geloof aanwezig te zijn. 5. Het contact met sommige leerkrachten ervoer ik als stimulerend. Er was absoluut geen aversie tegen het christelijk geloof. Dat gaf me ook weer moed en vertrouwen in de kracht van het evangelie. Bas Plaisier is voor deze taak destijds wel opgevolgd in Achterveld, maar inmiddels moet de school het al ongeveer vijf jaar zonder een docent godsdienst doen en ook de docent humanistisch vormingsonderwijs is er verdwenen. Heel jammer, als je weet hoe waardevol dit onderwijs kan zijn!

14

Roel van Swetselaar, Ella Folkertsma en Metsje Krol geven de nieuwe cursus en grijpen de praktijkverhalen van de cursisten aan om hen te bevragen. Metsje vraagt de cursisten wat ze met hun lessen willen, waarom ze voor dit vak kiezen, hoe ze reageren op wat kinderen tegen hen zeggen en wat dat vervolgens weer met hen doet. Reflectie is voor haar een belangrijk deel van het leren. Roel wil graag overbrengen dat je je lessen niet alleen per les leert voor te bereiden, maar dat je een plan maakt voor een langere periode. Hij vindt dat dit werk de cursisten een brede kijk geeft op de samenleving. Je maakt kennis met verschillende schooltypen. Cursisten gaan zichzelf afvragen wat het christendom eigenlijk betekent, omdat ze daarover ook allerlei vragen krijgen van kinderen. Ella is verrast door het enthousiasme en de creativiteit van de docenten. Ze leert hen graag om die creativiteit zo goed mogelijk in te zetten in hun godsdienstlessen.

Bijzonder openbaar Henk Kuindersma stelde de cursusmap samen en begint met een gedegen les over openbaar onderwijs. Je geeft een vak dat gericht is op vorming van kinderen, op hun godsdienstige en levensbeschouwelijke vorming. En dat doe je in een bijzondere setting, die van de openbare basisschool. Dat betekent dat je je lessen in moet passen in het karakter van de openbare school dat tegenwoordig als ‘actief pluriform’ wordt omschreven. Je moet je bewust zijn van de diversiteit van culturen en levensbeschouwingen van de kinderen. De openbare basisschool heeft óók een identiteit, ook al wordt die identiteit niet op een exclusief levensbeschouwelijke manier beschreven. Voor de godsdienstdocent betekent dat ‘niet evangeliseren’, met de wat oude bijklank van wat onder evangelisatie verstaan wordt! Godsdienstonderwijs wordt op openbare basisscholen gegeven aan kinderen die daarvoor gekozen

Kan een gewone groepsleerkracht die in het bijzonder onderwijs werkt dit werk ook doen? De docenten vinden dat dit in principe moet kunnen, maar ze voegen er wel wat aan toe. Roel vindt dat de cursus een specifieke en zelfs noodzakelijke oriëntatie op deze doelgroep biedt. De godsdienstdocent op de openbare school komt van buiten, verzorgt in wezen gastlessen, heeft geen eigen lokaal, hoort niet bij het team, doet geen vieringen en heeft niet dezelfde arbeidsvoorwaarden als een groepsleerkracht. Kinderen volgen de lessen vrijwillig. Een deel van de groep volgt bijv. humanistisch vormingsonderwijs. Ella meent dat je, vergeleken met het bijzonder onderwijs, in het openbaar onderwijs terughoudender moet zijn wat betreft je eigen levensovertuiging. Metsje vindt dat je als docent heel goed moet weten wat je met het vak wilt. Ella constateert dat in het

hebben (foto: Chris van Beek)

bijzonder onderwijs de groepsleerkracht het godsdienstonderwijs soms vindt concurreren met aandacht voor andere vakken, terwijl de godsdienstdocent in het openbaar onderwijs zich gewoon als vakleerkracht kan opstellen die zich niet druk hoeft te maken over andere vakken.

zal van belang blijken in de verdere professionalisering van het vak godsdienst op de openbare basisschool.

Elza Kuyk is projectmedewerker Kerk en Onderwijs. Informatie over de cursus bij de opleidingen en

Oud-cursisten houden onderling contact, wisselen materiaal en ervaringen uit. Op sommige plekken is er regionale ondersteuning en dat bevordert de kwaliteit van het vak enorm. Friesland is in deze een voorbeeldprovincie. Ook al bestaat er geen landelijk overzicht van godsdienstdocenten op openbare basisscholen, er zijn her en der wel groepjes godsdienstdocenten actief. Misschien staan ze aan de wieg van een beroepsgroep. En deze beroepsgroep

15

bij [email protected], tel. (030) 880 15 58.

Landelijk organiseert de Protestantse Kerk in Nederland samen met IKOS (interkerkelijk overleg in schoolzaken) studiedagen voor godsdienstdocenten op openbare basisscholen. Ook de HGJB organiseert jaarlijkse ontmoetingen van docenten godsdienst. Informatie bij Mees Hendriksen, [email protected], tel. (0341) 35 25 53.

Kerkinformatie

Mei 2005

WERELDZENDINGSCONFENTIE ATHENE

Ronald Bolwijn

Kerk als heelmakende gemeenschap Van 9 tot 16 mei wordt in Athene de Wereldzendingsconferentie gehouden, een initiatief van de Wereldraad van Kerken. Geen nieuwe activiteit, want de eerste zendingsconferentie vond al plaats in 1910. Was het toen nog een protestants, westers onderonsje, anno 2005 doen christenen uit de hele wereld mee, inclusief rooms-katholieken en pinksterkerken. Met een gemeenschappelijke opdracht: de kerk als een heelmakende gemeenschap. Ook de kerken in Nederland zijn vertegenwoordigd.

Zuiveringen Het thema van de conferentie in Athene rond heelmaking en verzoening komt niet uit de lucht vallen. Verzoening is één van de belangrijkste missionaire thema’s van de laatste jaren. Dat heeft onder meer te maken met grote conflicten en crises waar de menselijkheid van de schepping op het spel leek te staan: de genocide in Rwanda, de etnische zuiveringen in voormalig Joegoslavië en recenter de aanslagen van 11 september 2001 en alles wat daarna volgde. Ook de ervaring die is opgedaan met de waarheids- en verzoeningscommissies in met name Zuid-Afrika en Latijns-Amerika hebben verzoening en heelmaking tot belangrijke thema’s gemaakt.

De gemeente zou een helende gemeenschap moeten zijn. (Foto: Wil Kuiper)

In ons land houdt de Nederlandse Zendingsraad (NZR) zich specifiek met zending bezig. De raad vertegenwoordigt daarin een groot aantal kerken en zendingsorganisaties, waaronder de Protestantse Kerk in Nederland. Wout van Laar, directeur van de NZR, zal de Wereldzendingsconferentie bijwonen. Hij vindt het thema van de conferentie goed gekozen. “Het is een thema dat kerken uit het Zuiden op het lijf geschreven is, en zij vormen een steeds belangrijker deel van de christelijke wereld. Kerken in bijvoorbeeld Afrika en Latijns-Amerika functioneren vaak in landen die conflicten kennen, etnisch of religieus van aard. Kerken spelen daar een belangrijke rol in het tot standbrengen van verzoening. Daarnaast heeft dit heelmaken daar vaak ook een veel persoonlijker aspect en wordt het verbonden met ziekte en gezondheid, verdriet en schuld, het herstellen van de relatie tussen de mens en God.”

hen, die helpt hen om hun waardigheid te behouden. Het heeft met spiritualiteit, met gebed te maken, maar ook met hele praktische dingen. Heelmaken betekent daar ook bruggen slaan tussen etnische groepen in de gemeente, maar ook iemand aan een baan helpen die aan de grond zit.”

Bruggen slaan

Aantrekkingskracht

Kerken in het Westen zijn volgens Van Laar meer geneigd om de thema’s verzoening en heelmaking vooral sociaal-politiek op te vatten. De zorg om Gods Schepping, het milieu, rechtvaardigheid en armoede zijn dan de belangrijkste thema’s. Volgens de NZR-directeur zal het spannend zijn of in Athene beide aspecten voldoende uit de verf zullen komen. Vinden kerken in het Westen de spiritualiteit uit het Zuiden eng of bedreigend? Van Laar: “In onze Nederlandse context denken we bij heelmaking, genezing vaak meteen aan de Jomanda’s. En dat schrikt ons af. Dat heeft alles te maken met de rationaliteit van de Verlichting, waar onze hele theologie en ons geloofsleven mee doordrenkt is. Die Verlichting heeft ons natuurlijk heel veel goeds gebracht, maar die rationaliteit maakt het ons moeilijk om spiritualiteit echt te verbinden met ons dagelijks bestaan met zijn gebrokenheid en conflicten. Christenen uit Afrika, Latijns-Amerika, zijn daar veel beter toe in staat. Je ziet het bijvoorbeeld ook in de Afrikaanse gemeenten in De Bijlmer, Amsterdam. Veel leden van deze gemeenten leven in moeilijke omstandigheden, en de geloofsgemeenschap betekent alles voor

Het lijkt er al met al op dat Nederlandse christenen zich niet altijd raad weten met begrippen als heelmaken en verzoening. En het lijkt tegelijkertijd essentieel om daar verandering in te brengen, ook uit missionair oogpunt. Want hoe ga je als gemeente van Christus om met pijn, teleurstelling, conflicten, ziekte? Stop je het weg of weet je er mee om te gaan? En durf je daar God bij te betrekken. Wanneer dat lukt, zul je ook aantrekkingskracht hebben op anderen, omdat je laat zien wat het Evangelie met je doet. En dat is precies waar bij Zending en Missie om gaat.

16

De Wereldzendingsconferentie in Griekenland zal ruim tien Nederlandse deelnemers tellen. De Protestantse Kerk in Nederland wordt vertegenwoordigd door Evert Overeem, Rommie Nauta en Marianne Paas. De Nederlandse Zendingsraad door Wout van Laar en Janneke Doornenbal. Verder reizen onder anderen June Beckx (migrantenkerken) en Nynke Dijkstra (Europese Evangelische Alliantie) naar Athene af. De delegatie zal van onder meer verslag doen op de website www.pkn.nl.

Ronald Bolwijn is lid van de redactie Kerkinformatie.

Kerkinformatie

PERSOONSGEGEVENS

Mei 2005

Margreet Willemze

Een vraag om medewerking het Nederlandse Bijbelgenootschap Het Nederlands Bijbelgenootschap (NBG) heeft enige tijd geleden de kerkenraden van de Protestantse Kerk in Nederland benaderd met de vraag om - ten behoeve van haar ledenwerfactie - gebruik te mogen maken van de adresgegevens van de leden van de betreffende plaatselijke gemeenten. Hoe om te gaan met zo’n verzoek? Verschillende kerkenraden hebben op het verzoek positief gereageerd; andere hebben dit verzoek afgewezen en een aantal kerkenraden heeft een beslissing aangehouden totdat advies is verkregen van (het moderamen van) de generale synode. Allereerst kan opgemerkt worden dat het belang van het werk van het NBG niet ter discussie staat. Het Mission Statement van het NBG: ‘De Bijbel heeft als Woord van God een unieke betekenis voor deze wereld …’ kan voluit door de kerk worden onderschreven. Het bijbelwerk van het NBG, dat weergegeven kan worden als het vertalen, uitgeven en verspreiden van de Bijbel, is voor de kerken – ook voor de Protestantse Kerk in Nederland – van groot belang. De kerken hebben immers geen eigen bijbelwerk als hiervoor bedoeld. Het is ook in het belang van de kerk dat het bijbelwerk van het NBG in de toekomst voortgang kan vinden. Voortzetting daarvan is alleen mogelijk als er voldoende mensen zijn die het werk van het NBG daadwerkelijk steunen, door lid te worden dan wel giften te geven. Het is dan ook vanzelfsprekend dat het NBG de kerk – door middel van de plaatselijke gemeenten – heeft gevraagd om ‘medewerking om ervoor te zorgen dat de Bijbel zoveel mogelijk mensen bereikt en aanspreekt’ (tekst van de brief van het NBG).

Bescherming persoonsgegevens Hoe welwillend de Protestantse Kerk in Nederland ook staat tegenover het werk van het NBG, het ontslaat de kerk er niet van zorgvuldig om te (blijven) gaan met de (privacy)belangen van de leden van de gemeenten, zoals deze zijn vastgelegd in de Generale regeling ledenregistratie en de Wet Bescherming Persoonsgegevens (WBP). Het verwerken van zgn. ‘gevoelige’ persoonsgegevens, waartoe de persoonsgegevens betreffende iemands godsdienst behoren, is – aldus art. 16 WBP – verboden. Dit verbod geldt niet voor kerkgenootschappen: deze mogen wel de gegevens registreren en gebruiken (‘bewerken’) van degenen die bij de betreffende kerk behoren.

De Bijbel heeft als Woord van God een unieke betekenis voor deze wereld (foto: PKN/Freek Visser)

Het gaat hierbij om een recht dat aan de kerkgenootschappen zelf is gegeven: deze mogen de gegevens gebruiken voor het eigen kerkenwerk; in de Generale regeling is dat voor de Protestantse Kerk in Nederland als volgt verwoord: ‘ten behoeve van het functioneren van het kerkelijk leven en werken in de ruimste zin van het woord’. De persoonsgegevens mogen zonder toestemming van betrokkenen niet worden verstrekt aan ‘derden’, in ons geval aan het NBG. Een bericht in het kerkblad met de mededeling dat men bezwaar kan maken, zoals vroeger voldoende was, is voor de Protestantse Kerk in Nederland onder de WBP net te weinig. Willen de gegevens aan het NBG ter beschikking gesteld worden, dan zal in ieder geval nodig zijn dat alle leden persoonlijk door de kerkenraad worden aangeschreven; maakt men geen bezwaar, dan mag ervan uitgegaan worden dat toestemming gegeven is en kunnen de adresgegevens aan het NBG ter beschikking worden gesteld.

Medewerking geven Het moderamen van de generale synode heeft in samenwerking met het NBG en de SMRA, die de landelijke ledenregistratie voor de kerk verzorgt, gezocht naar een andere mogelijkheid, die voor kerkenraden minder bewerkelijk is, om medewerking te

17

geven aan het werk van het NBG. Deze mogelijkheid is dat de kerkenraden zelf de gemeenteleden benaderen met materiaal over het werk van het NBG. De technische uitvoering daarvan kan – als de kerkenraad zich bereid verklaart op deze wijze medewerking te verlenen aan de actie van het NBG – via de SMRA worden geregeld: het NBG stelt het materiaal ter beschikking aan de SMRA, die in opdracht van de kerkenraad zorgt voor het bedrukken van het materiaal met de adresgegevens van de gemeenteleden; in het adresvenster zal worden aangegeven dat het gaat om een actie die door (de gemeenten van) de Protestantse Kerk in Nederland in samenwerking met het NBG wordt gevoerd. Verzending vindt plaats òf door de kerkenraad zelf, zo mogelijk in samenwerking met de plaatselijke vertegenwoordiger van het NBG, òf op het verzoek van de kerkenraad door de SMRA (en voor rekening van het NBG). Op deze wijze kan – zonder dat de adresgegevens aan het NBG ter beschikking worden gesteld (wat wettelijk gezien niet zonder meer kan) – toch de gevraagde medewerking worden gegeven aan het werk van het NBG.

Margreet Willemze geeft leiding aan het bureau Juridische zaken en colleges.

Kerkinformatie

JUSTITIEPASTORAAT

Mei 2005

Douwe Anne Verbrugge

Kerken van ‘buiten’ essentieel voor Justitiepastoraat Paspoort laten zien en vervolgens sleutels, mobiele telefoon en fotocamera afgeven. Detectiepoortjes door en oeps… rood lampje: broekriem vergeten af te doen. Na nog wat geharrewar met muntjes die door de gaten in mijn jaszaken op vreemde plekken zijn beland, krijg ik toch groen licht de gevangenis in te gaan. Een half uur later zit ik een kerkzaaltje omringd door gedetineerden die in de penitentiaire inrichting Scheveningen verblijven. Dominee Christiaan Donner vangt de kerkdienst aan: “Al zijn wij zwak, verdorven en beschonken. Van liefde of drank, misschien van beide dronken. Al bidden wij in tempel of moskee, wij zijn voor eeuwig aan U vast geklonken.”‘Ken het ok nog effe in het Engels’, wordt er vanuit de zaal naar geroepen. ‘t Is zo mooi, maar die gast hier naast me verstaot geen Nederlands’. Justitiepredikant Donner lacht, improviseert makkelijk, maakt een grapje en vertaalt het gedicht. De bemoediging en begroeting die volgen zijn indrukwekkend. Geen kerkelijk gemompel, maar stoere sterke jonge mannenstemmen beantwoorden luid en duidelijk de begroeting uitgesproken door Donner. Vol uiterlijk

zelfvertrouwen worden aan de Paaskaars de waxinelichtjes aangestoken door de jonge mannen. Krachtig en aandoenlijk tegelijk.

Opvang en begeleiding Het justitiepastoraat wordt vanuit het ministerie van Justitie geleid door dominee Jan Eerbeek. Hij stuurt zo’n 60 predikanten aan, verspreid over heel Nederland. Zelf is hij jarenlang justitiepredikant geweest in de gevangenis van Den Haag: ‘Ja, het directe pastoraat is het mooiste vak dat er is, maar ook op organisatorisch gebied moet het goed geregeld zijn en het een en ander gebeuren, vandaar.’ Eerbeek bevestigt dat in de onlangs verschenen beleidsnotitie van het Protestants Justitiepastoraat de nadruk wordt gelegd op versteviging van de band met de kerken buiten de gevange-

Christiaan Donner bezig met de voorbereidingen van de dienst (foto: Justitiepastoraat)

18

nissen. ‘Van alle bajesklanten recidiveert 75 procent. De meesten van hen hebben een “verborgen motivatie” iets te willen betekenen voor de maatschappij. Tegelijk hebben ze problemen zich te binden aan de samenleving. Binnen de gevangenis wordt hier al aan gewerkt door het justitiepastoraat. Buiten de gevangenis zijn we op zoek naar kerken die deze mensen willen opvangen, hen een samenhangende levensvisie bij te brengen en deel te laten zijn van een gemeenschap om te laten zien wat je met je leven allemaal wel niet kunt.’ Donner geeft een treffend voorbeeld: ‘Onze koster Roy vroeg mij onlangs of ze buiten de gevangenis ook kosters hadden.’ Voor de dienst vouwen Popke en Hannie Bleeker uit Kijkduin de liturgieën, dat doen

Jan Eerbeek en Christiaan Donner achter een kruis van elzentakken (foto: Justitiepastoraat)

ze iedere zondag al acht jaar lang. ‘Het is geen opgave want je krijgt er heel veel voor terug,’ zeggen beiden in koor als naar hun motivatie wordt gevraagd. Koster Roy die over vijf weken vrijkomt zet alvast de koffie. Eigenlijk vindt hij de gesprekgroepen met dominee Donner nog leuker dan de kerkdienst. ‘De bijbelverhalen vind ik erg mooi, maar ook de uiteenlopende reacties en de heftige discussies die daarop volgen. Dat er meer is tussen hemel en aarde weet ik zeker. Alleen weet ik niet wat, maar dat kan niemand met zekerheid weten volgens mij.’ Of hij, eenmaal “buiten”, ook naar de kerk zal gaan weet hij nog niet. ‘Ben er nog nooit geweest, ook niet met kerst.’

Kerkelijke vrijwilligers De motivatie van Donner (inderdaad een neef van minister Donner van Justitie) dit werk te doen ligt “bij zijn mannen”. ‘Ik geloof dat ik hier dichter bij mijn vak zit dan als ik gemeentepredikant zou zijn. Een beetje maf moet je wel zijn voor dit werk, gelukkig hou ik wel van een beetje gekkigheid. Ik heb een keer mijn neef de minister uitgenodigd een dienst bij te wonen. Een paar bajesklanten gingen even door het lint. “Dat is de vijand” riepen ze. “Welnee”, zei ik “hij zingt net zo braaf alle liedjes mee die jullie ook zingen”. Het is in ieder geval nooit saai, want je hebt nooit met saaie mensen te maken. En natuurlijk stuit ik wel eens op persoonlijke weerstand als ik tegenover een ijskoude moordenaar zit. Maar de meeste

van die gasten schamen zich kapot voor wat ze hebben gedaan. In de groep zijn het allemaal “grote” mannen, maar in een persoonlijk gesprek laten ze zich van een andere kant zien. Daarbij is het buitengewoon dat ik zoveel hulp krijg van zovele kerkelijke vrijwilligers die zich inzetten binnen en buiten de gevangenis. De humanistische geestelijk verzorger hier in de gevangenis is er jaloers op. Het kerkelijke vrijwilligersbestand is echt uniek in Nederland en daar moeten we erg zuinig op zijn.’ Eerbeek: ‘Het gevangeniswezen versobert. Veel gedetineerden en voormalig gedetineerden verdwijnen uit het blikveld van de maatschappij. Vanuit het evangelie ligt hier een kerntaak voor de kerken. Ik weet uit ervaring wat het evangelie kan doen voor gedetineerden en zie het als mijn taak de kerken te overtuigen het justitiepastoraat actief te ondersteunen. Het gaat hier om de grondnoties van het evangelie: herstel van het leven, schuld van het leven en de vergeving. Het leven van gedetineerden is stuk gelopen op de feiten. De kerken kunnen er aan bijdragen hen weer perspectief te geven: Ik denk hierbij aan Hebreeën 13: “Gedenk de gevangene als medegevangene”.’

Het visioen van de profeet in het dal vol dode beenderen, die weer tot leven komen en de adem van de HEER ontvangen. ‘Ook jullie zijn geroepen tot het leven,’ houdt Donner zijn gehoor voor. ‘Accepteer niet dat het leven leeg is. Ontdek voor jezelf de geweldige geheimen van het leven.’ Vervolgens zet organist Wim van Dijk (“ik doe dit al twaalf jaar met mijn beste intenties”) van de Julianakerk te Scheveningen nog een keer stevig aan op zijn Johannus-orgel voor het slotlied: “Wij gaan de nacht door, het duister, op zoek naar het levend water enkel dorst zal ons licht zijn”. Na de zegen deelt Hannie traditiegetrouw rozen uit, Wim wordt door een bajesklant bedankt voor zijn orgelspel, waarna het hele spul vertrekt naar de gang om naar de shag te grijpen. De gevangeniskaarten die door kerkleden uit het hele land zijn gestuurd, worden driftig bekeken en uitgezocht. Na nog een bakkie koffie en nog een zware Van Nelle, maant de gevangenisbewaarder de jonge kerels mee te komen. Eén deur door en weg zijn ze. Ook voor mij gaan de deuren na vertoon van wat pasjes open, maar dan de andere kant op. Met enig tempo moet ik me uit de voeten maken omdat voor Christiaan Donner alweer een volgende kerkdienst te wachten staat.

Kerkdienst Terug naar de kerkzaal in het huis van bewaring. Donner houdt een korte overdenking naar aanleiding van Ezechiël 37 vers 1-14:

19

Douwe Anne Verbrugge is free-lance journalist.

Kerkinformatie

PROFIEL PREDIKANT EN KERKELIJK WERKER

Mei 2005

Bert de Leede

Minder dominees – maar dan wel goede Precieze cijfers zijn er nog niet, maar wel harde feiten. Het aantal predikanten is sterk gedaald en die daling gaat door. Wie om zich heen luistert, merkt het. De financiële rek om de predikantsplaats zo mogelijk te handhaven is er bij veel gemeenten uit. Het aantal dominees daalt en het aantal kerkelijk werkers stijgt.

Liturgisch centrum kapel Hydepark, Instituut voor Opleiding en Bezinning (IOB) te Doorn

Van drie zelfstandige hervormde gemeenten en gereformeerde kerken – verspreid over vier dorpen, met twee-en-halve formatieplaats – naar één nieuwgevormde protestantse streekgemeente met één predikant. Zo’n omslag binnen tien jaar is geen uitzondering. In grotere centrale gemeenten zien we – versneld na 1 mei 2004 – een geleidelijke inkrimping van de formatie. Voor twee deeltijd-predikanten (NHK en GKN) komt één fulltimer (PKN) terug. Waar een aantal hersteld-hervormden de Protestantse Kerk

verliet, vertonen ‘zij die blijven’ een wonderbaarlijk grote geefbereidheid. Maar de tijd dat er nog predikantsplaatsen gesticht werden, is ook daar voorbij. En dan is er de opkomst van de kerkelijk werker, de op de gemeente en de kerk betrokken man of vrouw, met een in een eerdere maatschappelijke functie opgebouwde levenswijsheid, met een goede HBO-opleiding, toegerust tot één van de taakvelden in de kerk: jeugdwerk, pasto-

20

raat, diaconaat, gemeente-opbouw, en – soms – officieel bevoegd om voor te gaan in kerkdiensten. Steeds vaker wordt een predikantsvacature ingevuld met een HBOopgeleide kerkelijk werker. Soms is dat een keuze uit gavengericht personeelsbeleid, maar meestal om financiële motieven. De kerkelijk werker is goedkoper, en (in deeltijd) zonder risico’s op lange termijn. En, maakt het nu zoveel verschil, een goede pastoraal werker met preekbevoegdheid of een predikant?

Een land van veel kooplieden en weinig dominees De Protestantse Kerk van de toekomst is steeds minder een domineeskerk. Waren er in 1990 nog ongeveer 3000 fte predikanten in de drie SoW-kerken, voor 2020 wordt het getal van 1400 fte predikanten in de hele Protestantse Kerk genoemd. Dat lijkt zeker niet uit de lucht gegrepen. Het aantal HBOopgeleide kerkelijk werkers ligt inmiddels op ongeveer 1000. En wie de professionele HBO-opleidingen van 2005 vergelijkt met de catecheten- en MO-opleidingen van de jaren ‘70, ziet de vrucht van een emancipatieproces van deze tweede beroepsgroep naast de predikant. Goed personeelsbeleid vraagt om bewuste, pro-actieve keuzen. Anders bepalen de markt en het geld hoe de dingen gaan. Waarom koos de kerk van de Reformatie voor de academisch opgeleide predikant? Blijft dat onze keuze? Vraagt kerk-zijn in de toekomst niet om een veel meer gedifferentieerde inzet van betaalde en niet-betaalde menskracht? Moeten we niet radicaal afstand nemen van de relatief autonome (geografische) wijkgemeente-met-predikantsplaats? Moeten we niet radicaal kiezen voor het multi-functionele team, dat gezamenlijk verantwoordelijk is voor een regio of een centrale gemeente met meerdere gemeenten rond Woord en Sacrament? Met andere woorden, welke verschillende beroepskrachten vraagt het werkveld in zijn diverse contexten? Welke competenties vereisen die verschillende beroepskrachten afzonderlijk?

Profiel Over die vragen sprak de Generale Synode op 7 en 8 april in Dalfsen. De context van de verschillende werkvelden in het kerkenwerk vraagt om een differentiatie van het beroep van predikant in de gemeente-predikant en de predikant-geestelijk verzorger. Wat zijn van beide de vereiste competenties waar de opleidingen toe moeten opleiden? Het werkveld zal in de toekomst steeds meer vragen om differentiatie van of nadere specialisatie binnen het predikantschap.

Maar wat is dan de eenheid binnen het predikantschap? Kunnen we spreken van het profiel van het ambt en beroep van de predikant? Het werkveld van de kerk vraagt om een volwaardige plaats van de kerkelijk werker. Maar wat is het profiel van die kerkelijk werker? De HBO-opleidingen stellen die vraag aan de kerk als grootste afnemer van afgestudeerden. Voor welke competenties moeten wij mensen opleiden? De onduidelijkheid over het verschil tussen de predikant en de kerkelijk werker is slecht voor de kerk en voor de beide beroepsgroepen zelf. De gevolgen zijn niet bevoegde prekende, zegenende en sacramenten bedienende HBO-ers enerzijds, en competatieve predikanten anderzijds. Wat is het verschil? Over deze drie vragen ging het bij de bespreking van de nota “…Om de heiligen toe te rusten tot dienstbetoon. Profiel van ambt en beroep van predikant – Beroepsprofiel van de kerkelijk werker”.

Een échte dominee ‘Een échte dominee’, was geen compliment. Die man in driedelig, donkergrijs kostuum, met een zalvende stem en minzame gebaren. Of, het andere uiterste, opgestaan in de jaren zestig, de man of vrouw in spijkerbroek of tuinbroek, wollen slobbertrui en op sandalen, die vooral als nabije hulpverlener woordenloos present wil zijn. ‘Typisch een dominee’. Ik merk bij een nieuwe generatie predikanten weinig aanvechting om op een van deze manieren dominee te worden. Men wil wel weer ‘echt dominee’ zijn: in het ambt, in de breedte van de kerk, inhoudelijk uitgedaagd, geïnspireerd en inspirerend bezig met de core-buseness. De nota “Profiel van de predikant” zet daar op in door bewust te kiezen voor de aloude drieslag van de dienaar des Woords, voorganger in de liturgie, herder en leraar, met een academische opleiding en toegang tot de bronnen van de Bijbel, van de traditie en van de cultuur, en die zich kan bewegen in de breedte van de oecumene en op verschillende lagen van de cultuur. De weinige predikanten die de kerk van de toekomst

21

zich nog kan veroorloven, moeten échte dominees kunnen zijn, academisch en beroepsmatig hoog opgeleid, generalist, en permanent geschoold voor werk dat hun opleiding vereist en gebruikt. Ander werk kunnen zij laten liggen, want zij werken samen met voor een werkveld opgeleide vakmensen.

Samen met de vaklieden De nota pleit voor een volwaardige, eigen plaats van de kerkelijk werker in de kerk. Zij zijn de specifiek voor een werkveld opgeleide vakmensen: jeugdwerk, pastoraat, geestelijke verzorging, gemeenteopbouw, diaconaat, evangelisatie. De nota (her-)opent de discussie over de vraag of de kerk een bepaalde groep kerkelijk werkers moet opleiden en toelaten tot de dienst van Woord én Sacrament ten behoeve van de voortgang van het kerkelijk leven in kleine gemeenten en in zorginstellingen. Om te komen tot zo’n heilzaam samenspel van predikant en kerkelijk werker moet het verschil tussen beide beroepsgroepen helder zijn en scherp, in opleiding, in plaats in de kerk – wel en niet in het ambt, wel en niet aan de landelijke kerk verbonden – en in bevoegdheden. De nota eindigt met een aantal aanbevelingen met het oog op een permanente educatie voor predikanten en kerkelijk wekers en met het oog op loopbaanbegeleiding, etc. De aanvaarding van de nota verplicht de kerk tot stevige investeringen. Terecht, want: Minder dominees oké, maar dan wel échte. Meer kerkelijk werkers oké, maar dan wel vaklieden.

Dr. H. (Bert) de Leede is rector van het Instituut voor Opleiding en Bezinning (IOB) en van het Theologisch Seminarium te Doorn.

Kerkinformatie

PROFIEL PREDIKANT

Mei 2005

Pieter van Winden

De interim predikant Steeds meer predikanten specialiseren zich. Er zijn predikanten die specialist zijn in liturgie, anderen in de contextuele psychologie, weer anderen in jeugdwerk of missionair werk. Een vrij nieuwe specialisatie is het interim predikantschap, waarvoor in september 2004 een opleiding startte op Hydepark. Medio 2006 hopen de eerste zestien hun opleiding af te hebben.

Sinds september 2004 volgt Pieter van Winden, predikant te Soest, de opleiding voor interim-predikant. Voluit: Post academische opleiding Leren Functioneren In De Tussentijd. De opleiding wordt gegeven op Hydepark. Als groep van zestien predikanten uit de volle breedte van de Protestantse Kerk in Nederland volgen ze deze twee-jaars opleiding. Pieter van Winden: ‘Mijn collega’s en ik doen dit omdat we enthousiast zijn over de geweldige kansen die in gemeenten liggen, maar soms helaas ook blíjven liggen. We zien mogelijkheden om juist tijdelijk en functioneel als predikant hier iets aan te doen.’

Drie soorten interim predikant Interim predikantschap is niet nieuw. Her en der in het land zijn er interim predikanten. Soms noemen ze zich anders. Er zijn predikanten die voltijds een collega vervangen bij ziekte. Een ander is verbonden aan een classis en valt in bij vacatures. De zestien interim predikanten in opleiding willen echter méér dan alleen tijdelijke vervanging. Van Winden onderscheidt grofweg drie soorten interim predikantschap: I. ‘Ten eerste is er dat bestaande tijdelijk werk, “op de winkel passen”. Al doet die term geen recht aan de zin en functie van dit geweldige werk. Bij zusterkerken in de Verenigde Staten is dit soort werk vaste routine: vacante gemeenten zijn verplicht om gedurende één of twee jaar een interimpredikant te beroepen. Met hem of haar wordt een beroepingsprocedure doorlopen.

Drs. H.J. Oorgiesen is als predikant in algemene dienst verbonden aan het Protestants Landelijk Dienstencentrum. Hij geeft leiding aan het Bureau Begeleiding Predikanten en is ambtelijk secretaris van de Raad/sectie voor het beroepingswerk. Met drs. Jodien van Ark, staflid van opleidingscentrum Hydepark, is hij initiatiefnemer voor de opleiding voor interimpredikanten. Drs. Oortgiesen is te bereiken op tel. (030) 880 15 71 of per e-mail: [email protected]

Eventuele beleidskeuzen worden gemaakt. Eventuele “rouw” om een vertrokken predikant wordt benoemd. Pas dan wordt een vaste predikant beroepen en neemt de interim predikant afscheid. Dit systeem bevalt de kerken aldaar bijzonder goed. II. Een tweede soort interim predikantschap sluit hierop aan, maar ligt iets ingewikkelder. Het is interim predikantschap in een overgangssituatie. In een gemeente in het zuiden van het land had met veel plezier twintig jaar lang één en dezelfde predikant gestaan. Toen hij weg ging stond de gemeente echter met lege handen. Wat voor gemeente wilde zij zijn? Had ze een koers? Had ze beleid? Men kwam niet veel verder dan dat men wekelijks bijbelgetrouwe, aansprekende prediking wilde en aandacht voor jong en oud. Tegelijk zag de kerkenraad ook wel in, dat deze doelstelling niet genoeg was om het hoofd te bieden aan de terugloop van het ledenaantal. Daar zou een beleid met meer elan voor nodig zijn. Wat te doen? Eerst een grondige aanpak van nieuw beleid opzetten? Maar red je dat zonder predikant? Of eerst maar een predikant beroepen? Maar is dat dan degene die bij het een nieuw elan van de gemeente past? Op dat moment kán een interim predikant van dienst zijn. Kán, schrijf ik, want vaak genoeg beroept zo’n gemeente een prima voorganger en leefden ze nog lang en gelukkig. Maar evenzo vaak komt dat sprookje niet uit. Dan kan een interim predikant een gemeente dienen die zich heroriënteert op nieuw beleid en nieuwe bevlogenheid. Dat is interim predikantschap in een overgangsfase. Ook tijdelijk werk in een nieuwbouwwijk zou hierbij passen. III. De derde soort interim predikantschap vindt plaats in conflicten. Zoals iedereen weet komen ook onder toegewijde christenen diepgaande en mensonterende conflicten voor. Soms om de meest onbenullige redenen. Vaak wordt een nieuwe predikant door één van de partijen beroepen. Een collega vertelt over zijn werk in een vorige gemeente: “Ik heb het ternauwernood vier jaar volgehouden. Ik wist niet wat me over-

22

kwam. Er was een schitterend kerkgebouw. Er was een frisse, gelovige beroepingscommissie. Maar toen ik er eenmaal was, bleek er een diepgaande tegenstelling tussen autochtonen en import. Alles, werkelijk alles werd brandstof voor dat conflict. Van de kleur van de nieuwe gordijnen tot het zingen van een bepaald gezang. Ik bleek beroepen te zijn door de import. Ik kon bij de autochtonen geen goed meer doen. Mijn voorganger was beroepen door de autochtonen. Ook zij had het krap vier jaar volgehouden. Het trieste is dat je een rij collega’s ziet afbranden, en dat de gemeente er zelf aan onderdoor gaat. Dit is niet waar christen zijn voor bedoeld is.” De collega had alles geprobeerd. Gespreksavonden. Gebedsbijeenkomsten. Kerkenraads weekenden. Gemeenteberaden. Maar wat hij ook deed, hij bleef beroepen door één kamp. Dat maakte hem vleugellam. Een interim predikant zou bij een vacature in zo’n gemeente misschien iets in kunnen betekenen. In de opleiding specialiseren we ons in conflicthantering, leiderschapsstijlen en veranderingstrajecten van gemeenten.’ De discussie rond de kerkordelijke inbedding van het interim predikantschap is nog bezig. Het is dus nog niet bekend of en hoe dit vanuit de landelijke kerk zal worden ondersteund. Ook is het nog onduidelijk hoe het met het benoemen of beroepen van interim predikanten zal gaan en hoe een gemeente weer van een interim predikant af komt. Hoe interim is de interim predikant? Een gemeente die het benoemen van een interim predikant overweegt kan het beste contact opnemen met het Bureau Begeleiding Predikanten.

Ds. H.J. Oortgiessen, Bureau Predikanten Protestants Landelijk Dienstencentrum.

Kerkinformatie

BERICHTEN

Mei 2005

Over doophemden Tentoonstelling: Van 6 mei tot 26 juni 2005 vindt in de Domkerk in Utrecht een tentoonstelling van doophemden plaats. Een doophemd is een spiritueel kledingstuk: een linnen hemd dat onder de gewone kleding direct op het lichaam gedragen wordt. Op het doophemd staat een symbool dat verwijst naar de doop/Christus/God. Het doophemd herinnert de drager zo elke dag aan zijn of haar geloof in en verbondenheid met Christus. Op deze tentoonstelling zullen 25 doophemden te zien zijn en ook een aantal verwante kledingstukken, o.a. uit het jodendom. Boek: Bij de tentoonstelling verschijnt het boek “Op het lijf gedragen”, onder redactie van Coen Wessel, dat de achtergrond van het doophemdenproject laat zien. Het boek bevat foto’s, essays, gedichten

Discussiedag over maatschappelijke organisaties Discussiemiddag over maatschappelijke organisaties Het Bezinningscentrum van de Protestantse Kerk in Nederland organiseert in samenwerking met de Provinciale Dienstencentra van Noord-Holland en Utrecht een studiemiddag over Kerk, lidmaatschap en vrijwilligerswerk. De dag is bedoeld voor kerkenraadsleden, predikanten en kerkelijke beleidsmakers.

Met de kerk de boer op! Bij Kerkinactie is de brochure Met de kerk de boer op! verschenen. De brochure biedt diakenen een handvat om ontmoetingen te organiseren tussen gemeenteleden/consumenten en boeren in uw omge-

Colleges over Nederlandse Geloofsbelijdenis (1561) In het kader van de leeropdracht, verbonden aan de Leidse leerstoel Geschiedenis van het Gereformeerd Protestantisme houdt prof. dr. W. Verboom vijf avondcolleges over de Nederlandse Geloofsbelijdenis, een van de belijdenisgeschriften van de Protestantse Kerk in Nederland, in 1561

Een doophemd is een spiritueel kledingstuk… (foto: uitnodiging studiedag Op het lijf gedragen)

en modellen om ook zelf een doophemd te maken. Het boek wordt uitgegeven door de Protestantse Pers, onderdeel van uitgeverij Jongbloed te Heerenveen. Studiemiddag: In samenwerking met de afdeling Jeugdwerk van het Protestants Dienstencentrum in Utrecht (PLD) en het jeugdwerk van de stad Utrecht wordt over het doophemd een studiemiddag georganiseerd voor predikanten en catecheten, en wel op donderdag 26 mei 2005. De middag begint om 13.30 uur met een rondleiding langs de tentoonstelling in de Dom en vervolgt met een workshop, waar geleerd wordt hoe je met groepen jongeren en volwassenen een doophemd maakt. De middag is om 16.00 uur afgelopen. Informatie: Friso Mout, medewerker catechese PLD, e-mail: [email protected]

Kort geleden verscheen van het SociaalCultureel Planbureau het rapport ‘Landelijk verenigd’. Daarin wordt op basis van uitvoerig onderzoek een beeld geschetst van de betrokkenheid van Nederlanders bij maatschappelijke organisaties, zoals verenigingen, politieke partijen, vakbonden en kerken. Duidelijk is dat de belangstelling voor lidmaatschap niet minder wordt, maar dat een aantal organisaties, waaronder de kerken, de aanhang al geruime tijd ziet teruglopen. Mensen willen zich wel verbinden, maar hebben geen behoefte aan persoonlijke contacten. En de bestaande kerken vormen een incrowed die voor buitenstaanders niet aantrekkelijk zijn.

Sprekers: dr. Joep de Hart, wetenschappelijk medewerker van het Sociaal Cultureel Planbureau en auteur van het rapport; Dr. Henk de Roest, hoogleraar praktische theologie aan de kerkelijke opleiding te Leiden; Drs. Nienke Dijkstra, consulent gemeenteopbouw van het Provinciaal Dienstencentrum Utrecht. Datum: 8 juni, 13.30 – 16.30 uur. Plaats: Protestants Landdijk Dienstencentrum Utrecht, Joseph Haydnlaan 2A. Voor nadere informatie: www.hydepark.nl – Bezinningscentrum – Activiteiten.

ving. Dat is nodig omdat het goed is om ons te realiseren welke problemen er zich afspelen in de landbouw. En dat we daar allemaal, als consument én als producent, mee te maken hebben. De kerk kan boeren en consumenten bij elkaar brengen, zodat een gedeelde verantwoordelijkheid voor platteland en voedselvoorziening kan ontstaan. Gedeeld rentmeesterschap

dus. De brochure biedt u achtergrondinformatie over landbouw en de rol van de kerk. Daarnaast vindt u praktische suggesties en adressen van boerenbedrijven waar u op bezoek kunt gaan. Met de kerk de boer op! is te bestellen voor € 3,50 bij [email protected].

geschreven door Guido de Bres. De colleges zijn vrij toegankelijk. Voor studenten is de cyclus gratis, aan andere toehoorders wordt € 65,- in rekening gebracht. Door middel van hoorcolleges en het lezen van teksten worden de volgende onderwerpen behandeld: dinsdag 12 april: Artikel 2: De openbaring; dinsdag 19 april: Artikel 22: De rechtvaardiging; dinsdag 26 april: Artikel 24: De heiliging; dinsdag 3 mei: Artikel 36: De overheid/ theocratie; dinsdag 10 mei: Artikel 37: De eschatologie/wederkomst.

Tijd: 18.45-20.15 uur. Plaats: Universiteit Leiden, Lipsiusgebouw, Cleveringaplaats 1, (aan de Witte Singel), zaal 1175/152.

23

Deelnemers aan de colleges ontvangen een reader. Opgave en/of inlichtingen: dr. J.G. Mooi, tel. (071) 527 25 70 of email: [email protected]

Kerkinformatie

IZB schrijft essaywedstrijd uit De IZB - zending in Nederland - bestaat dit jaar 70 jaar. Om dit feit te markeren wordt er onder andere een essaywedstrijd gehouden. Ieder die zich in de doelstelling van de IZB herkent (zie www.izb.nl) kan meedoen. Het onderwerp is: de missionaire kerkdienst. Van de inzenders wordt niet alleen verwacht dat zij kennis van zaken hebben en originele ideeën, maar ook een passie: de verkondiging van het evangelie aan ‘zoekers’. Het essay moet gaan over de vraag hoe een

Theologencursus Spiritualiteit & Pastoraat (TSP) In september start een nieuw eerste jaar van de cursus Inleiding in de charismatische geloofsbeleving. In drie seizoenen wordt stilgestaan bij de theologische noties van de charismatische geloofsbeleving (eerste jaar), de pastor persoonlijk (tweede jaar) en de pastor in de gemeente (derde

Moderamen Synode in gesprek met ambtsdragers in de regio Het moderamen van de synode van de Protestantse Kerk in Nederland gaat in de maanden april en mei en in het najaar van 2005 een reeks gesprekken voeren met ambtsdragers in de verschillende regio’s. De Protestantse Kerk in Nederland werd een jaar geleden een feit. Voor veel gemeenteleden een lang verwacht markeringsmoment, voor anderen nog een onderwerp van zorg. Maar de kerkvereniging biedt ook veel nieuwe kansen. Daarom organiseert het moderamen, in nauwe samenwerking met de Protestantse Dienstencentra in de verschillende regio’s, een aantal speciale

Lutherse spiritualiteit Het Evangelisch-Luthers Seminarium en de lutherse Commissie gemeentetoerusting hebben een brochure uitgegeven voor gemeenteleden om meer inzicht te krijgen in de lutherse identiteit, toegespitst op spiritualiteit.

BERICHTEN

Mei 2005

missionaire kerkdienst er vandaag uit zou moeten zien. Bij de beoordeling van de essays wordt daarom ook op toepasbaarheid van de ideeën gelet. Dat mag echter geen rem op de originaliteit zetten. De IZB wil eind 2005 een symposium houden over de missionaire kerkdienst. De essaywedstrijd is hiervoor de opmaat.

3. De winnaar mag gratis deelnemen aan een driedaagse missionaire oriëntatiereis naar Londen. 4. De inzendingen worden eigendom van de IZB, die het recht heeft deze te publiceren. 5. Sluitingsdatum: 1 september 2005 6. De uitslag wordt in oktober 2005 bekend gemaakt via de pers en de website: www.izb.nl 7. Inzendingen per e-mail naar: [email protected] of eventueel geprint per post naar: bureau IZB, t.a.v. mevr. M.E. Brak, Joh. van Oldenbarneveltlaan 10, 3818 HB Amersfoort.

Wedstrijdregels: 1. Omvang minimaal 2500 en maximaal 4000 woorden. 2. De jury bestaat uit: ds. W. Dekker (studiesecretaris IZB), ds. M.D. van der Giessen en dr. P.J. Visser (bestuursleden IZB en gemeentepredikanten).

jaar). Doel van de TSP is dat deelnemers groeien in ontvankelijkheid. Daartoe wordt van diverse werkvormen gebruik gemaakt: luisteren naar lezingen, het delen van eigen ervaringen in kleine groepen, bidden voor elkaar, creatieve verwerking na de lezing, samen vieren. De cursus bestaat uit 6 maandelijkse vormingsdagen (van 9.30–15.30 uur) op donderdag in Amersfoort en een retraite van 2 t/m 5 januari 2006 in Zenderen. De landelijke dagen zijn dit seizoen op: 29 september, 3 november, 1 december 2005, 9 februari, 16 maart, 20 april 2006.

U bent welkom om een dag mee te maken; voor deelnemers die voor het eerst mee gaan doen is er een kennismakingsretraite op 6 en 7 september. De cursus staat open voor pastores, theologen en theologiestudenten in de laatste fase van de studie. Ook partners zijn van harte welkom. Inlichtingen en opgave: ds. Peter Israël, Utrechtsestraatweg 13, 3421 GL Oudewater, (0348) 56 33 84, e-mail: [email protected] (Secretariaat). Aanmelding uiterlijk op 15 mei 2005 bij: mw. Annelien de Groot, Kerkinactie, e-mail: [email protected],

bijeenkomsten met kerkenraadsleden en voorgangers. Wat betekent het om nu lid te zijn van de Protestantse Kerk en hoe ziet de toekomst van de kerk en de plaatselijke gemeenten er uit? Hoe kunnen we als kerk ons werk met nieuw elan doen en wat is de betekenis ervan voor de samenleving, plaatselijk, regionaal en landelijk? Hoe wordt in de praktijk missionair werk ingevuld en ons jeugd- en jongerenwerk? Met dergelijke vragen als leidraad wil het moderamen graag ervaringen en verlangens delen met predikanten en overige ambtsdragers. Daarbij ziet het moderamen zich vooral in een stimulerende en luisterende rol. Kerkenraden in de regio ontvangen een uitnodiging tot deelname aan het gesprek met het moderamen via het regionaal Protestants Dienstencentrum. De aanmel-

ding loopt ook via het dienstencentrum in uw regio. Er zijn al verschillende data vastgelegd. Belangstellenden kunnen kiezen uit het bijwonen van een middag- of een avondprogramma. De eerste gesprekken met ambtsdragers vonden plaats in Zeeland en NoordHolland; op 21 april in Goes en op 27 april in Zaandam. Op 12 en 31 mei zijn gesprekken gepland in Zuid-Holland, te weten in Alphen a/d Rijn en Ridderkerk. Op 15 juni hoopt het moderamen een ontmoeting te hebben met ambtsdragers in Sittard (regio Noord Brabant/Limburg). De serie gesprekken wordt voortgezet in de maanden september, oktober en november. Wilt u meer informatie? Neem contact op met uw regionaal Protestants Dienstencentrum of met Egbert Fokkema op het Protestants Landelijk Dienstencentrum in Utrecht: [email protected]

In kort bestek komen de volgende thema’s aan de orde: 1. liturgie, kerklied en eredienst; 2. liturgie: de sacramenten doop en avondmaal; 3. ambt en kerk. De brochure is te gebruiken voor gespreksgroepen, op gemeenteavonden, of voor persoonlijke verdieping. Elk hoofdstuk sluit af met gespreksvragen en opdrachten. Ook is een literatuurlijst

opgenomen waarin verwezen wordt naar uitgebreider studiemateriaal.

24

Lutherse spiritualiteit is geschreven door Alida Groeneveld en Marianne van der Meij-Seinstra en voor € 2,50 te bestellen bij Stichting Lutherse Uitgeverij en Boekhandel in Den Haag, tel. (070) 364 80 94; e-mail: [email protected]

Kerkinformatie

Studiereis Kerkinactie naar Libanon en Syrië najaar 2005 In Libanon en Syrië is er politiek het nodige gaande. Machtsverhoudingen staan onder druk en verschuiven. De internationale aandacht voor het gebied is groot. In Libanon maken christenen 40% van de bevolking uit, in Syrië is dat 10%. De positie van christenen in het Midden-Oosten is niet eenvoudig. Toch valt in beide landen de zelfbewuste identiteit van de kerken op en hun wil tot onderlinge samenwerking, ondanks de dogmatische en kerkhistorische verschillen en geschillen. De kerken kenmerken zich voorts door een eeuwenoude traditie. De concilies van Nicea 325 en Chalcedon 451 staan in hun notulenboeken. We hebben te maken met de oudste institutionele christelijke kerken. De bakermat van het christendom. Hun liturgie is een wereld apart, een glorieuze vormgeving rond het centrale

PMT Fiets 3-daagsen in 2005

BERICHTEN

Mei 2005

thema van de kerk ‘Christus is opgestaan’. De Protestantse Kerk in Nederland heeft via het werk van Kerkinactie zeer goede contacten met de diverse kerken in Libanon en Syrië en biedt gemeentepredikanten en studenten theologie de gelegenheid kennis te maken met ‘de christelijke wereld van het Midden-Oosten’, door het deelnemen aan een studiereis in het najaar van 2005. Voorafgaande aan de reis vinden een aantal voorbereidings-bijeenkomsten plaats om goed geïnformeerd te zijn. Van de deelnemers wordt verwacht dat zij na terugkomst actief verslag doen van hun opgedane ervaringen in rapportage, publicaties, kerkdiensten en spreekbeurten. Gebleken is dat er in onze gemeenten veel belangstelling is voor deze materie, voornamelijk vanwege de politieke actualiteit en de onbekendheid met deze kerken en het leven van christenen in het Midden-Oosten.

Het ontmoetingsveld: Syrisch Orthodoxe kerk; Syrisch Katholieke kerk; Grieks Orthodoxe Kerk; Grieks Katholieke kerk; Armeense kerk; Rooms Katholieke kerk; diverse theologische opleidingscentra. Reisdata: week 42 en 43 van 2005, een 14-daagse reis. Organisatie: Kerkinactie in samenwerking met de afdeling Ecumenical Relations van de Middle East Council of Churches in Damascus. Kosten: € 750, Motivatie: bij de aanmelding dient een schriftelijke motivatie gevoegd te zijn waarom men aan deze reis deel wil nemen. Doorgang: bij minimaal 10 deelnemers en een maximum van 15 (plaatsing in volgorde van aanmelding). Informatie: ds. Bert Schüssler, tel. (070) 511 29 04 of e-mail: [email protected].

Doelgroep: dienstdoende predikanten, studenten theologie van de Protestantse Kerk in Nederland en kleine kerken die deelnemen in Kerkinactie.

De Tulp Fiets 3-daagse. Datum: 9 t/m 11 augustus. Start: Café ‘t Wachtje Tulpstraat 1 te Katwijk. Info: telefoon: (071) 407 38 86

De Koninklijke Nederlandse Militaire Bond Pro Rege organiseert in 2005 de bekende fiets- drie-daagsen.

De Natuur Fiets 3-daagse. Datum: 16 t/ 18 augustus. Start: PMT Havelte. Info: telefoon (0521) 34 12 97

Apeldoornse Fiets 3-daagse. Datum: 28 tot 30 juni. Start: KV Atalante Landdrostlaan 201 te Apeldoorn. Info: telefoon (055) 533 38 56

De Veluwse Hart fiets 3-daagse. Datum: 23 t/m 25 augustus. Start: PMT Harskamp Otterloseweg. 12a te Harskamp. Info: telefoon (0318) 45 30 60

De Gooise Fiets 3-daagse. Datum: 2 t/m 4 augustus. Start Sportpark Hilversum Jaagerspaadje 30 te Nieuw Loosdrecht. Info: telefoon (035) 582 10 94

De Ermelose Fiets 3-daagse. Datum: 6 t/m 8 september. Start: PMT Ermelo: Leuvenumseweg 68 te Ermelo. Info: telefoon (0341) 55 28 30.

Zomerretraite Hydepark voor leidinggevenden

tocht naar naar eeuwenoude maar tijdloze bronnen van inspiratie en de wil om te handelen vanuit eerbied en respect voor mens en schepping. Deelnemers worden uitgenodigd om met andere ogen te kijken naar zichzelf, hun eigen organisatie, hun medewerkers en mensen in hun omgeving, en naar de samenleving. Daarbij gaat het om vragen als: hoe sta jij in de wereld? Draait het vooral om jou, jouw ideeën en plannen? Streef je naar macht óf heb je lef om in een weerbarstige omgeving vanuit een ander perspectief een nieuwe koers te kiezen? Durf je je eigen onzekerheid en kwetsbaarheid te tonen? Hang je aan systemen en regels of is er ruimte voor fantasie en creativiteit van mensen? Bloeien

Van 9-11 juni wordt op bezinningscentrum Hydepark te Doorn een zomerretraite gehouden onder de titel: ‘Nieuwe wegen: naar een meer menselijke samenleving’. Het programma richt zich op leidinggevenden in de breedste zin van het woord. In de huidige samenleving scoren toverwoorden als efficiency, targets en empowerment hoog. Dienend leiderschap, integriteit en duurzaamheid klinken eerlijk en vernieuwend. Daarbij past een zoek-

25

Afstanden tussen de 40 en 60 kilometer. Starttijden tussen 8.45 uur en 10.30 uur. Kosten: Bij voorinschrijving € 6,25 voor volwassenen en € 4,25 voor kinderen t/m 12 jaar. De voorinschrijving sluit twee weken voor de startdatum. Daarna bedraagt het inschrijfgeld € 8,75 resp. € 5,25. Deelname per dag kost € 3,75. Nadere informatie bij de PMT’s in genoemde plaatsen en bij het verenigingskantoor in Apeldoorn telefoon (055) 357 56 56. Ook kunt u terecht bij de regio correspondent J.M. Zuithoff, Klepperdans 96, 2907 RD Capelle a.d. IJssel, telefoon: (010) 458 25 44, e-mail: [email protected]

je medewerkers in wat ze doen of zie je ze door stress en prestatiekramp opbranden? Stimuleer je hen tot groei, heb je aandacht voor hun ziel? Jouw bijdrage aan een milder en menselijker bedrijfsklimaat kan enorme effecten hebben op de mentaliteit in onze ‘harde’ samenleving, waarin geld en getallen vaak de dienst uitmaken. In vertrouwen zoeken we met elkaar naar praktische antwoorden op essentiële vragen van onze tijd. Door te ontvangen en te delen, te ontdekken en te doen, bezielen we elkaar en onze wereld. Nadere informatie over het programma zal vanaf medio april op de website van het Bezinningscentrum staan, www.hydepark.nl

Kerkinformatie

Mei 2005

BERICHTEN

“Bad, bed en brood voor asielzoekers” Protestantse Kerk biedt minister Verdonk onderzoeksrapport over asielzoekers aan De Protestantse Kerk in Nederland roept minister Verdonk van Vreemdelingenzaken op asielzoekers die nog in afwachting zijn van een beslissing over hun lot een aantal basisvoorzieningen te garanderen die ze nu vaak nog ontberen. Synodepreses JanGerd Heetderks drong er in april tijdens een ontmoeting in Den Haag bij de minister op aan dat deze asielzoekers “van overheidswege bad, bed en brood ontvangen”. Aanleiding voor de ontmoeting van de synodepreses met minister Verdonk was de publicatie van een rapport van de Protestantse Kerk in Nederland over de bijdrage die plaatselijke diaconieën leveren aan het opvangen van asielzoekers en vluchtelingen in ons land. Uit het onderzoeksrapport blijkt dat zo’n 500 diacionieën (dat is 25% van het totaal) zich voor dit werk in zetten. Deze bijdrage bestaat bijvoorbeeld uit het verstrekken van voeding en tijdelijk onderdak aan op straat gezette asielzoekers. Van de 500 diaconieën zet ruim 10% zich bovendien in voor terugkerende asielzoekers. Verder ontvangen asielzoekers ook pastorale aandacht: bezoekwerk en hulp bij het wegwijs worden in Nederland. Het onderzoek maakt verder duidelijk dat ruim 65% van de onderzochte diaconieën bij de hulpverlening criteria aanleggen die passen binnen de vreemdelingenwet. Daarmee logenstraft het onderzoek het door bewindslieden vaak geuite verwijt dat de kerk het overheidsbeleid ondergraaft. Volgens Heetderks blijkt uit het onderzoek “de grote genuanceerdheid waarmee kerkelijke gemeenten dit werk oppakken”. Heetderks sprak tenslotte de hoop uit dat de minister met het onderzoek haar voordeel kan doen op onderdelen van haar beleid. “Dit zou naar ons oordeel kunnen betekenen dat u ervoor instaat dat asielzoekers die in Nederland hun procedures

Opleidingsgids predikanten en kerkelijk werkers beschikbaar In april hebben alle dienstdoende predikanten en kerkelijk werkers binnen de Protes-

Minister Rita Verdonk en ds. J.G. Heetderks tijdens de presentatie van het rapport over het werk van de diaconieën voor asielzoekers en vluchtelingen (foto: Kerkinactie)

mogen afwachten, maar niet mogen voorzien in hun inkomen, wel minimale voorzieningen van de overheid krijgen aangeboden. Ons verzoek aan u is: zorg ervoor dat zij van overheidswege bad, bed en brood ontvangen”, aldus Heetderks. Minister Verdonk gaf in een eerste reactie aan blij te zijn met het rapport. “Als ik zie wat kerken doen voor statushouders, dan vind ik dat erg belangrijk.” Minister Verdonk voegde daar aan toe met de kerken van mening te verschillen over hulp aan asiel-

tantse Kerk in Nederland de opleidingsgids postacademisch onderwijs voor het seizoen 2005-2006 ontvangen. De gids bevat het aanbod van het Theologisch Seminarium en verschillende theologische opleidingen. Emeriti-predikanten hebben dit jaar de gids niet ontvangen. Door onderhoud aan het betreffende adressenbestand was dit helaas niet mogelijk.

26

zoekers wiens eerste asielverzoek is afgewezen en die vervolgens beroep aantekenen. Het is volgens de minister een verkeerd signaal om hun nog hulp te bieden. In een reactie benadrukte ook Heetderks dat diaconieën er voor waken asielzoekers valse hoop te geven. Hij gaf echter aan dat kerken mensen zonder onderdak en voedsel niet in de kou zullen en kunnen laten staan. “In die zin bevinden wij ons in een andere positie dan de overheid”, zo benadrukte Heetderks.

Emeriti en anderen die belangstelling hebben voor het opleidingsaanbod kunnen de gids aanvragen bij het Theologisch Seminarium, tel. (0343) 51 40 41.

Kerkinformatie

Mei 2005

PREDIKANTSWISSELINGEN

Predikantswisselingen

Beroepen te Augustinusga/Surhuizum (geref.), ds. A.P.D. Zijlstra te Westerhaar; te Delft (herv. wijkgem. Maranatha), ds. M.M. van Campen te Hedel; te Huizen (wijkgem. Oude Kerk west), ds. G.C. Klok te Putten; te Waddinxveen (herv. Wijkgem. Oost), ds. R.W. de Koeijer te Giessendam-NederHardinxveld; te Wilnis, ds. G.J. Hiensch te Lekkerkerk; te Borculo, ds. J. Janssen te Hoek; te Katwijk aan Zee (herv), ds. R.W. de Koeijer te Giessendam-Neder-Hardinxveld; te Maarn-Maarsbergen (prot. gem. in wording), ds. W.L. Pera te Hoogeveen; te Mechelen Noord (VPKB, België), kandidaat A.W. van de Griend te Delft; te Wilnis, ds. G.J. Hiensch te Lekkerkerk. Het Venster; te Workum - It Heidenskip (prot. gem.), ds. H. Dekker te Vollenhove; te Zuidlaren (geref.), ds. W.H. Slob te Wildervank; te Zwolle (herv. Jeruzalemgemeente), ds. mw. I.P. Epema te Enschede; te Zwijndrecht (herv. wijkgem. Centrum), ds. J. Geene te Katwijk aan Zee.

Aangenomen naar Abcoude (Protest. Gem. i.w.), ds. G.Th. van Es te Utrecht; naar Amstelveen-Buitenveldert (prot. gem. i.w.; g.v.), kandidaat mw. G.A. Rijlaarsdam te Amsterdam; naar Boven-Hardinxveld (geref.), ds. J.C. Schuurman te Ridderkerk; naar Breda (Protest. Wijkgem. NoorderBeemden) pt, ds. mw. J. Nijboer te Spijkenisse; naar Breskens (sow), ds. W.J. van den Hoek te Sneek; naar Capelle a/d IJssel (g.v. verpl. huis Rijckehove), kandidaat mw. H.M. de Jong te Rotterdam; naar Delft (herv. wijkgem. Mattheüs), ds. W.J. Dekker te Reeuwijk; naar Den Helder (prot. wijkgem. i.w. Vredeskerk), ds. mw. W.J. Keuning te Den Helder (vlootpredikant); naar Dordrecht (herv. wijkgem. 9), ds. N.W. van den Houten te Uitwijk; naar Grijpskerke, ds. F. van Slooten te Nieuwleusen; naar ‘t Harde (prot. gem. i.w.), kandidaat A.L. Veerman te Brouwershaven; naar Haren (geref.), kandidaat mw. M. de Jager te Delfzijl; naar Haulerwijk-Waskemeer, kandidaat G.C. Buijs te Utrecht; naar Hendrik Ido Ambacht (herv. wijkgem. Elim), ds. M.J. van Oordt te Noor-

den; naar Hoogblokland (herv.), ds. P.C. van Keulen te Ouderkerk aan den IJssel; naar Leiden (g.v. Diaconessenhuis), ds. M. de Leeuw te Leiden; naar Lemmer c.a. (geref.), ds. E. van der Sluis te De Lege Geaen; naar Middelburg (wijkgem. Hofpleinkerk), ds. S.N.D. Francke te Zuid Beijerland sow); naar Oosterbierum en Wijnaldum (protest. gem. i.w.), ds. J. Miedema te Beetgum-Beetgumermolen (protest. gem. i.w.); naar Oostwold, kandidaat A.W. van de Griend te Delft; naar Uddel (herv.), kandidaat C.J. Barth te Kamerik; naar Veenwoudsterwal, ds. J.A. Droogendijk te Workum; naar Vledder (herv.) en Nijensleek (geref.), ds. G. Venhuizen te Oenkerk; naar Vorden (herv.; bijstand in het pastoraat), ds. mw. G.H. Neppelenbroek-Kwakkel te Zwolle (g.v. Het Zonnehuis); naar Vorchten, ds. G.J. van den Top te Lage Vuursche (pt); naar Warns en Molkwerum, ds. W.B. Beekman te Deventer; naar Wichmond (herv.), kandidaat mw. B.E.M. Benard-Boertjes te Utrecht; naar Zeist, ds. P.B. van Reenen te Amerongen; naar Zwolle (herv. Jeruzalemgemeente), ds. mw. I.P. Epema te Enschede; als pred. bijz. opdracht (pred.-dir. HOC Ruimzicht), ds. G.F. Dekker te Bennekom; als krijgsmachtpredikant, ds. G.P.R. Pennekamp te IJlst (sow); als pred. alg. dienst (docent Theol. Ciang Mai-Thail.), kandidaat K. van Staveren te Utrecht; als pred. bijz. opdr. (dir. Bond v. Ned. Pred.), ds. F.T. Bos te Nieuwegein-Noord.

(herv.), ds. B. Oosterom te Rumpt (bep. werktijd).

Beroepbaar kandidaat mw. H.S. Huizenga, Zwanenveld 9116, 6538 SH Nijmegen. E-mail: henrië[email protected]. kandidaat mw. P.G. Kerssies, Wilhelminastraat 133 II, 1054 WC Amsterdam. kandidaat D.J. Piersma, Rijksstraatweg 28, 6574 AD Ubbergen; kandidaat L. Plug, Princedwarsstraat 9, 2225 GD Katwijk, tel. (071) 407 47 72, email: [email protected].

Bedankt voor Delft (herv. wijkgem. Maranatha), ds. M.M. van Campen te Hedel; voor Goudswaard, ds. J. Lohuis te Scherpenisse; voor Hoevelaken, Stoutenburg en Achterveld (wijk Oost), ds. J.C. Schuurman te Ridderkerk; voor Hoogeveen, ds. G.J. Mantel te Hattem; voor Huizen (wijkgem. Oude Kerk west), ds. G.C. Klok te Putten; voor Krimpen a.d. IJssel (herv.; W.B.A.), ds. A. Visser te Apeldoorn; voor Nieuwerkerk a/d IJssel (herv.; wijkgem. 2,3), ds. M.J. van Oordt te Noorden; voor Nieuwland Oosterwijk (herv.), ds. A. de Lange te Bruchem en Kerkwijk; voor Wilnis, ds. G.J. Hiensch te Lekkerkerk; voor Wijk (bij Heusden), ds. A.J. van den Herik te Oene; voor Woudrichem

27

Wilt u berichten over predikantswisselingen en beroepbaarstellingen doorgeven aan het Synodesecretariaat? Postbus 8399, 3503 RJ Utrecht, e-mail: [email protected] Daarnaast kunnen deze berichten doorgegeven worden aan Persbureau Scheps, Postbus 103, 3770 AC Barneveld, e-mail: [email protected]

Kerkinformatie

BIJBELTEKSTEN

Mei 2005

Mei 2005 Deze teksten zijn gekozen uit de lezingen die in het gezamenlijk gebed in Taizé worden gebruikt. Taizé is een oecumenisch klooster in Frankrijk. De teksten zijn kort genoeg om verschillende keren per dag herlezen te worden, voor een tijd van persoonlijk of gemeenschappelijk gebed. Zo is men door middel van het gebruiken van dit rooster verbonden met de wereldoecumene. zo 1 Voor zijn lijden zei Jezus tot zijn leerlingen: Ik zal de Vader vragen jullie een andere helper te geven, die voor altijd met jullie zal zijn, de heilige Geest. (Joh. 14.15-26) ma 2 De Heer ontrukte mij aan mijn machtige vijand; Hij nam mij mee en gaf mij weer ruimte. (2 Sam. 22.17-20) di 3 Jezus zei tegen Zacheüs die in een boom geklommen was om Hem te zien: “Kom vlug naar beneden; vandaag moet Ik in uw huis verblijven.” Hij kwam vlug naar beneden en ontving Hem met vreugde. (Luc. 19.1-10) wo 4 Paulus schreef: In Christus wordt ook gij mee opgebouwd tot een woonstede van God, in de Geest. (Efez. 2.13-22) do 5 HEMELVAART. De opgestane Christus zei: Ziet, Ik ben met u alle dagen tot aan de voleinding der wereld. (Matt. 28.16-20) vr 6 Jezus zegt: Dit is de wil van Hem die Mij gezonden heeft, dat Ik van allen die Hij Mij heeft toevertrouwd, niemand verloren laat gaan, maar hen allemaal op de laatste dag laat opstaan. (Joh. 6.37-40) za 7 Mozes sprak tot het volk: De Heer is onze God, de Heer alleen! U moet de Heer liefhebben met heel uw hart, met heel uw ziel en met al uw krachten. (Deut. 6.4-9) zo 8 Jezus bad zijn Vader voor zijn leerlingen: Ik blijf niet langer in de wereld, zij echter blijven in de wereld, terwijl Ik naar U toe kom. Heilige Vader, bewaar hen in uw naam, die U Mij hebt toevertrouwd, opdat zij één mogen zijn zoals Wij. (Joh. 17.6-11) ma 9 In die dagen zullen trouw en gerechtigheid bloeien, zal er vrede in overvloed zijn, totdat er geen maan meer is. Hij zal de redder zijn van de arme, een vriend voor hem die niemand heeft. (Ps. 72) di 10 Jezus zegt: Blijft in Mij, zoals Ik in u. Zoals de rank geen vrucht kan dragen uit zichzelf, maar alleen als zij blijft aan

de wijnstok, zo gij evenmin, als gij niet blijft in Mij. (Joh. 15.1-5)

ellendige en de arme in uw land. (Deut. 15.7-11)

wo 11 Biedt uzelf God aan. De zonde mag niet over u heersen, want u staat niet onder de wet, maar onder de genade. (Rom. 6.12-14)

za 21 Christus is onze vrede, Hij die de scheidsmuur heeft neergehaald en die de volken in één lichaam met God verzoend heeft door het kruis. (Ef. 2.13-18)

do 12 Jezus zag een weduwe die twee penningen in de offerkist wierp, en Hij zei: Voorwaar, die arme weduwe heeft het meest geofferd van allen; allen wierpen ze er iets in van hun overvloed, maar zij offerde van haar armoe al wat ze bezat. (Marc. 12.41-44)

zo 22 God heeft zijn Zoon niet naar de wereld gezonden om de wereld te oordelen, maar opdat de wereld door Hem zou worden gered. (Joh. 3.14-21)

vr 13 Jezus zegt: De grootste liefde die iemand zijn vrienden kan betonen, bestaat hierin dat hij zijn leven voor hen geeft. (Joh. 15.9-17) za 14 Paulus schreef: Het koninkrijk van God is geen kwestie van uiterlijke regels, maar is gerechtigheid, vrede en vreugde door de heilige Geest. (Rom. 14.13-19) zo 15 PINKSTEREN. De opgestane Christus zei tot zijn leerlingen: “Vrede zij u. Zoals de Vader Mij gezonden heeft, zo zend Ik u.” Na deze woorden blies Hij over hen en zei: “Ontvangt de heilige Geest.” (Joh. 20.19-23) ma 16 Paulus schreef: Leef naar de geest. Want de vrucht van de Geest is liefde, vreugde, vrede, vertrouwen, zachtmoedigheid, zelfbeheersing. (Gal. 5.16-18.22-23) di 17 God is voor ons een veilige schuilplaats, een betrouwbare hulp in de nood. (Ps. 46.2-8) wo 18 God zegt: Ik zal vóór u uitgaan; zo zult u erkennen dat Ik de Heer ben, die u roept bij uw naam. (Jes. 45.1-7) do 19 Jezus zei tot zijn leerlingen: Voor Mij zijn jullie geen dienstknechten meer: een knecht heeft geen begrip van wat zijn meester doet. Vrienden noem Ik jullie, omdat Ik alles wat Ik van de Vader heb vernomen, aan jullie heb meegedeeld. (Joh. 15.15-17) vr 20 Mozes zei: Gij zult uw hand wijd openen voor uw broeder, voor de

28

ma 23 Petrus zei: Ik zie in, hoe waar het is dat God geen onderscheid maakt. Hij aanvaardt iedereen die Hem aanbidt en die zijn wil doet, tot welk volk hij ook behoort. (Hand. 10.1-35) di 24 Johannes schreef: Ons vertrouwen op God geeft ons de zekerheid dat Hij naar ons luistert overeenkomstig zijn wil. (1 Joh. 5.14-15) wo 25 Dit zegt de Heer: Ik schrijf mijn wet in hun binnenste, Ik grif ze in hun hart. Ik zal hun God, en zij zullen mijn volk zijn. (Jer. 31.31-34) do 26 Is het brood dat we breken geen gemeenschap met het lichaam van Christus? Omdat er één brood is, vormen we één lichaam, met hoevelen we ook zijn. (1 Kor. 10.16-17) vr 27 Als wij wandelen in het licht, zoals God zelf is in het licht, dan hebben wij gemeenschap met elkaar. (1 Joh. 1.5-7) za 28 Ik zoek U, Heer, met heel mijn hart. Ik bewaar uw woord in mijn hart, want ik wil niet tekortschieten tegenover U. (Ps. 119.1-16) zo 29 Jezus zegt: Zoals Ik leef uit de Vader, de Levende, die Mij gezonden heeft, zo zal ook hij die zich met Mij voedt, leven uit Mij. (Joh. 6.51-58) ma 30 Paulus schreef aan Timoteüs: Verwaarloos de genadegave niet die in u is. (1 Tim. 4.12-16) di 31 Paulus schreef: Laat de vrede van Christus heersen in uw hart; daartoe bent u immers geroepen als ledematen van één lichaam. (Kol. 3.12-17)

Kerkinformatie

Advertenties Kerkinformatie kent twee soorten advertenties: vacatureadvertenties van kerkelijke gemeenten en andere advertenties. Vacatureadvertenties van gemeenten kunnen in vier verschillende formaten geplaatst worden: Klein (tot 65 woorden), Normaal (tot 130 woorden), Groot (tot 260 woorden) en Zeer groot (tot 520 woorden/ hele pagina). Voor deze formaten gelden respectievelijk de volgende tarieven: € 174, € 349, € 697 en € 1.394.

De Protestantse wijkgemeente Paas- en Adventkerk te Amstelveen zoekt een

predikant(e) (voor 70%) om samen met de aanwezige gereformeerde predikante op inspirerende wijze onze pluriforme gemeente te leiden Wij denken hierbij aan een predikant die: – met alle leeftijdscategorieën overweg kan en voldoende ervaring heeft opgedaan in (een) vorige gemeente(n) – op inspirerende en creatieve wijze weet voor te gaan in de eredienst en wil meewerken aan de ontwikkeling van de wijkgemeente. De wijkgemeente is sinds 1998 een samen op weg gemeente met ruim 1500 leden. De enthousiaste kerkenraad ziet uit naar een plezierige samenwerking. Er is een groep van ruim 100 vrijwilligers die zich inzet voor kerkenwerk in brede zin. Een reactie kunt u sturen naar Alice Stronkhorst, Kerkweg 12, 1432 EJ Aalsmeer, telefoon: 06 - 53 72 12 41, email: [email protected]

ADVERTENTIES

Andere advertenties bestaan in de formaten: 1/8, 1/4, 1/2 en 1/1. De prijzen zijn respectievelijk: € 348, € 697, € 1.394, € 2.788.

Aanlevering Per e-mail aan kerkinformatie. [email protected] (de tekst in een Word-bestand en logo’s uitsluitend apart in een jpg-bestand), per fax aan (030) 880 14 45, of in papieren vorm per post aan: Kerkinformatie Advertenties (F. Rozemond), Postbus 8504, 3503 RM Utrecht.

De Protestantse gemeente Ootmarsum i.w. zoekt voor haar 500 leden een

predikant(e) 80% Wij zoeken iemand die: – veel aandacht wil schenken aan pastoraat; – over goede contactuele eigenschappen beschikt en een samenbindende factor wil zijn; – het, net als wij, belangrijk vindt zich “thuis” te voelen binnen onze gemeente; – zich in wil leven in de Twentse aard en gebruiken; – aandacht wil schenken aan de verschillen deleeftijdsgroepen; – weet om te gaan met de pluriformiteit binnen onze gemeente; – met toewijding en in heldere bewoordingen het evangelie in de erediensten uitdraagt; – open staat voor oecumene en samen met de kerkenraad de goede contacten met de plaatselijke RK-kerk onderhoudt. Wij bieden een: – predikantsplaats in deeltijd voor 0,8 fte; – veelkleurige gemeente met enthousiaste vrijwilligers in een toeristisch stadje in Twente; – ruime pastorie met tuin in het centrum; – Waterstaatskerk met uniek orgel. Een informatie pakket is op aanvraag beschikbaar bij de secretaris van de beroepingscommissie, dhr. S. Meijberg, Meijerstraat 13, 7631 AS Ootmarsum, tel. (0541) 29 27 54, e-mail: [email protected] Uw sollicitatie zien wij graag binnen 4 weken tegemoet op bovenstaand adres.

29

Mei 2005

Uiterste aanleverdata: Juli/augustus nummer: 25 mei September nummer: 27 juli De redactie van Kerkinformatie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van advertenties. Bij de opmaak zal zoveel mogelijk rekening worden gehouden met de wensen van de adverteerder.

Heeft de kerk nog een toekomst? Wij denken van wel! Onze toekomst ligt bij de jeugd en daarom zoeken wij een

jeugdwerker (m/v) die gemiddeld 10 uur in de week, samen met ons en andere vrijwilligers, op zoek gaat naar mogelijkheden om de kerk en het geloof meer aan te laten sluiten op de belevingswereld van tieners en jongeren. ‘Wij’ zijn de SOW jeugdraad van de (Gereformeerde) Morgenster en (Hervormde) Bethlehemkerk in Papendrecht. Interesse? Bel of mail voor meer informatie naar Rosemarie Konijnenburg, 06 - 23 76 32 05 / [email protected]

Stichting Kerk en Wereld is vanuit christelijk-oecumenische inspiratie actief op het grensvlak van geloof en samenleving; met name door oecumenische, interreligieuze en interculturele dialogen. Het bestuur zoekt een nieuw

bestuurslid / plv. penningmeester. Belangstelling? Kijk voor meer informatie op www.kerkenwereld.nl

Kerkinformatie

De Protestantse Gemeente Blaricum i.w. zoekt een fulltime

predikant (m/v) Motto van onze gemeente luidt: “Wij, Protestantse Gemeente Blaricum, willen op een warme wijze omzien naar elkaar en met respect voor verscheidenheid ook anderen actief in onze gemeente verwelkomen. Wij hechten aan de tradities waarin we samenkomen rond Gods woord om ons van daaruit te vernieuwen en spiritueel te verdiepen” Voor onze gemeente zoeken wij een passende predikant. Wij denken aan iemand met: – een hartelijke persoonlijkheid, die kan relativeren en gevoel voor humor heeft – een inspirerende en bezielende wijze van voorgaan in de eredienst – een gedegen theologische onderbouwing van de prediking zonder daarbij actuele maatschappelijke ontwikkelingen uit de weg te gaan – een actieve betrokkenheid bij pastoraat, jongerenwerk en kringenwerk – een goede inzet voor de samenwerking met naburige kerkelijke gemeenten en zorginstellingen.

ADVERTENTIES

De Protestantse Gemeente (i.w.) te Vlaardingen zoekt voor haar wijkgemeente Holy-Zuid per direct een

De Protestantse Gemeente (i.w.) te Zuidbroek is op zoek naar een

kerkelijk werker (m/v)

kerkelijk werker

voor 16 uur per week.

(m/v) voor 30% Wegens vertrek van een van de twee aan onze gemeente verbonden predikanten (en het opheffen van de desbetreffende predikantsplaats) zoeken wij voor het pastorale werk in onze gemeente een kerkelijk werker, die: – een opleiding theologie (minimaal hbo) heeft gevolgd – lid van de PKN is – affiniteit heeft met het ouderenpastoraat – begrafenissen kan leiden en – het liefst woonachtig is in of in de naaste omgeving van Vlaardingen. De aanstelling geldt voorlopig voor een periode van één jaar. Arbeidsvoorwaarden zijn conform de regeling van de PKN. Nadere informatie wordt graag verstrekt door onze predikant, ds. J. Buurmeester, tel. (010) 475 12 00. Uw schriftelijke reactie met cv moet binnen twee weken na het verschijnen van de advertentie in dit blad worden gericht aan het College van Kerkrentmeesters, t.a.v. de heer C. Meerman, p/a Maassluissedijk 5, 3131 KA Vlaardingen, onder vermelding van “Kerkelijk werker Holy Zuid”.

Wij vormen een betrokken gemeente, die volop in beweging is. Wij hebben een karakteristiek, sfeervol kerkgebouw en beschikken over een ruime pastorie met tuin in het oude dorp van Blaricum. Verdere informatie o.a. een gemeenteprofiel kunt u digitaal of telefonisch opvragen bij de secretaris van de beroepingscommissie de heer W.J. Petersen, e-mail: [email protected] en telefoon: (035) 531 37 95. Wij zien uw sollicitatiebrief met c.v. graag binnen 2 weken na verschijnen van deze advertentie tegemoet en gericht aan de voorzitter van de beroepingscommissie: mevrouw A. van ’t Hull, ’t Schaar 129, 1261 MS Blaricum, e-mail: [email protected]

Mei 2005

Wij zijn een vrije kleine gemeente van ca. 400 leden waarvan ca. 100 leden in meer of mindere mate betrokken is bij de vieringen of activiteiten in en van de kerk. Wij zijn gewend om veel zelf te doen, maar ervaren steeds vaker het gemis van ‘een bindende factor’ in onze gemeente. Als u die bindende factor wilt zijn en u kunt ons begeleiden bij de volgende activiteiten: – catechese – stimuleren jeugdwerk – gespreksavonden voor diverse doelgroepen – gespreksgroep senioren – voorgaan in kerkdiensten – aangevuld met pastoraat wilt u dan binnen twee weken na verschijnen van dit blad uw sollicitatie richten tot: Mevrouw M.D. van der Linde, Boslaan 22, 9636 GM Zuidbroek, (0598) 45 00 78, e-mail: [email protected] Tevens kunt u bij haar een informatiepakket en profielschets verkrijgen.

De Samen op Weggemeente Bovensmilde zoekt een

predikant (m/v) Bovensmilde is een dorp in de gemeente Midden-Drenthe, 6 à 7 kilometer gelegen vanaf Assen. Onze gemeente telt circa 1000 leden. Er is een grote betrokkenheid onder de gemeente-leden.

die voor 7/12 fte de gemeente ten dienste wil zijn. Van de predikant verwachten wij dat hij/zij onder meer: – oog heeft voor wat speelt in de gemeente; – op inspirerende wijze vorm en inhoud geeft aan de erediensten; – gevoel heeft voor pastoraat in alle leeftijdscategorieën; – gebruik maakt van de talenten van gemeenteleden; – zet voor het werk van vorming en toerusting heeft. Predikanten die geïnteresseerd zijn kunnen telefonisch of schriftelijk contact opnemen met de voorzitter van de beroepingscommissie te weten: Mw. L. M. C. Hoving-van Eekeren, Witterweg 48, 9421 VB Bovensmilde, tel. (0592) 41 22 23, [email protected], of met de secretaris: Mw. G. Nijmeijer-van Slooten, Rozenstraat 50, 9421 RR Bovensmilde, tel. (0592) 41 41 20, [email protected]

Momenteel is werkzaam in onze gemeente een predikante voor 5/12 fte.

30

Kerkinformatie

ADVERTENTIES

Protestantse wijkgemeente i.w. rondom De Kern te Spijkenisse. Wij zoeken een ervaren fulltime

predikant (m/v)

Protestantse Gemeente Sint Oedenrode, Son en Breugel

Energieke, eigenzinnige gemeente zoekt

predikant

Mei 2005

Wegens vertrek van onze vicaris zoekt de Hervormde wijkgemeente Woerden–West een

kerkelijk werker (m/v)

m/v (70%).

voor 32 uur in de week die zich wil inzetten voor de verdere ontwikkeling van onze geloofsgemeenschap. De Kern is een oecumenische, gastvrije gemeente, open naar de wereld en cultuur, met ca. 1000 pastorale eenheden. Wij zoeken een predikant die voorgaat in inspirerende erediensten en hart heeft voor het pastoraat, praktisch van aanpak is, initiatiefrijk maar ook kan delegeren. Wij bieden ons enthousiasme als gemeenteleden, en een veelzijdige en prettige woonomgeving. Informatie en een profielschets zijn te verkrijgen bij dhr. F. Meijdam, tel. (0181) 62 93 89, [email protected]. Uw sollicitatie met een curriculum vitae kunt u, binnen 4 weken na het verschijnen van dit blad, richten aan mevr. M. Moerland, Theo Mann-Bouwmeesterstraat 134, 3207 VM Spijkenisse, [email protected], secretaris van de beroepingscommissie.

Energiek: we doen veel zelf. Onze eigenzinnigheid blijkt uit een organisatie met ambtsgroepen. Oecumene vinden we belangrijk, een aantal Katholieken doet volwaardig mee. We willen de Bijbel verstaan vanuit de Joodse context en zoeken de betekenis voor de wereld van vandaag. Om zo gemeente te zijn is een inspirator nodig die stimuleert, motiveert en als spil functioneert, met oog voor wat leeft binnen en buiten onze gemeente. In het pastoraat zijn empathie en bindend vermogen belangrijk. Bent u die metgezel met de nodige jaren ervaring die zó bij ons predikant wil zijn? Bel dan binnen 14 dagen na verschijning van dit blad Johan Zwart, (0499) 47 76 62 of schrijf/e-mail Jan Haan, Apollolaan 5, 5694 WP Breugel, [email protected]

om als jonge predikant de ontstane vacature op te vullen in het pastoraal team, bestaande uit de wijkpredikant, de predikant voor bijstand in het seniorenpastoraat (eveneens vacant) en u. Onze grote wijkgemeente is een levende gemeente met een open confessioneel karakter. Kringwerk in velerlei vormen ondersteunt het gemeenteleven in kleiner verband. Onze gedachten gaan uit naar een jonge predikant, met een afgeronde, universitaire, theologische opleiding en preekbevoegdheid, die zich enthousiast wil inzetten voor de wijkgemeente, in het bijzonder voor het jeugd-, jongeren- en jongvolwassenenwerk. Wij verwachten een inspirerende persoonlijkheid, die initiatiefrijk is en ideeën vorm kan geven. Samenwerking is in onze wijkgemeente niet alleen een noodzaak, maar ook een vorm om te leren van elkaar. Het voorgaan in kerkdiensten wordt gezien als een bijdrage aan uw herkenbaarheid in de wijkgemeente. Voor nadere informatie, zoals de profielschets van het betreffende ambt, kunt u contact opnemen met de wijkpredikant ds. C.L. de Rooij, tel. (0348) 41 29 52. Voor algemene informatie over onze wijkgemeente kunt u ook onze website raadplegen: www.hervormdwoerden.nl.

beter verzekerd

Uw schriftelijke sollicitatie, met CV, kunt u binnen drie weken na het verschijnen van dit blad, sturen aan de heer P.C. Vijfhuizen, Essenlaan 45, 3442 JG Woerden, e-mail: [email protected]

Donatus verzekert kerken, al meer dan 150 jaar. Maar wist u dat we ook speciale verzekeringsproducten voor kerken hebben? Bijvoorbeeld voor vrijwilligers, kostbaarheden, ramen, aanstraalverlichting, inventaris, enzovoort. Als onderlinge verzekeringsmaatschappij houden we de premies laag. Sterker nog, we restitueren zelfs een groot deel. Nog geen speciale glasverzekering van Donatus? Vraag een vrijblijvende offerte aan. Postbus 500, 5240 AM Rosmalen [email protected] www.donatus.nl

tel. 073 - 5221700

31

ADVERTENTIES