Kerkinformatie. Kerstfeest Dominee in Parijs Teambegeleiding in Amsterdam IKON in zwaar weer Boekje over duurzaam beleggen

Kerkinformatie nummer 198  •  december 2011

Kerstfee st 2011

Dominee in Parijs • Teambegeleiding in Amsterdam • IKON in zwaar weer • Boekje over duurzaam beleggen

2|

Internetnieuwtjes Uitgezonden medewerkers

Diakenen helpen elkaar

Sien en zorg

www.linkedin.com www.kerkinactie.nl/weblogs Diakenen kunnen elkaar helpen en adviseren op LinkedIn, zo bleek onder meer tijdens de Landelijke Diaconale Dag op 19 november. De mogelijkheid bestaat al een tijdje, ook voor andere actieven in de kerk. Al ruim twee jaar is er een Protestantse Kerk-groep op LinkedIn waar allerlei onderwerpen besproken worden. Voor diakenen is er een speciale subgroep: ‘Kerk in Actie | Diaconaal netwerk’. Binnen die groep kunnen vragen en ervaringen worden gedeeld. Bijvoorbeeld: je krijgt een ingewikkelde hulpvraag uit de gemeente en je wilt weten hoe anderen daarmee omgaan. Of je wilt aanwezig zijn in de wijk, maar je zoekt tips over hoe dat goed zou kunnen. Informatie delen is belangrijk. Je kríjgt niet alleen antwoord, maar je helpt anderen soms ook aan een oplossing. Het is niet de enige manier, maar wel een plek waar je als gemeente informatie en advies vandaan kunt halen en waar je in contact kunt komen met andere gemeenten. Wie het zelf wil ontdekken kan eens een kijkje gaan nemen.

Een website voor uw gemeente: te moeilijk? Te duur? Niet haalbaar? Kijk eens op www.protestantsekerk.net!

Uitgezonden medewerkers van Kerk in Actie schrijven in weblogs over hun werk en hun ervaringen in verschillende landen. Wie een abonnement neemt op hun weblog, ontvangt een e-mail zodra er een nieuw weblog op de website van Kerk in Actie staat. Deze weblogs vervangen de rondzendbrieven die zij eerder schreven. Via bovenstaande website kunnen geïnteresseerden zich rechtstreeks abonneren op deze weblogs.

www.sien.nl

Kerst in straattaal

Kerk en Islam

Sien is sinds 1 oktober de nieuwe naam van PhiladelphiaSupport. Sien blijft dezelfde christelijke belangen­vereniging voor mensen met een verstandelijke beperking. Medewerkers van Sien helpen, adviseren en informeren de leden bij belangrijke onderwerpen als inkomen, zorg en participatie. Op de site staat informatie over deze onderwerpen en over de voordelen van een lidmaatschap van Sien.

www.koetsveld-odaci.nl www.straatbijbel.nl ‘Maria is pregno en krijgt een baby boy’. Zo luidt een zin in het verhaal van Jezus’ geboorte in het eerste deel van de in november verschenen Straatbijbel. Het is een hervertelling voor jongeren van het boek Matteüs. Op de website staan gratis MP3’s, met de door jongeren ingesproken versie. Een initiatief van het Nederlands Bijbelgenootschap, Youth for Christ en Ark-Mission.

Deze nieuwe site is een gevolg van de groeiende 'christelijke-islamitische samenwerking' tussen ds. Herman Koetsveld van de Brongemeente te Hengelo en islam-deskundige Enis Odaci, voorzitter van de Stichting Humanislam. Zij willen middels verbindende taal uit beide tradities een bijdrage leveren om het vertrouwen in onze samenleving te bevorderen en nodigen anderen uit om zich met hen in te zetten met eigen activiteiten en initiatieven.

Colofon   Nummer 198 december 2011   ISSN 1380-460X

Kerkinformatie verschijnt elf keer per jaar als officieel orgaan van de Protestantse Kerk in Nederland. Algemeen adres Dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland, Joseph Haydnlaan 2a, 3533 AE Utrecht, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht, telefoon (030) 880 18 80, e-mail: [email protected]. Kerkinformatie  •  december 2011

Abonnementenadministratie Abonnementsprijs e 17,50 per jaar; buitenland e 24,-. Vanaf 35 ex.: e 15,- per jaar. U kunt zich als abonnee opgeven en afmelden bij de Abonnementen-administratie Kerkinformatie, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht, telefoon (030) 880 17 25, [email protected] Dit blad is voor visueel gehandicapten in aanpaste leesvorm verkrijgbaar. Voor nadere informatie CBB, Postbus 131, 3850 AC Ermelo, telefoon (0341) 56 54 99.

Redactie-adres Kerkinformatie, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht, telefoon (030) 880 14 17 (di, wo, do). E-mail: [email protected] Advertenties: zie achterin aan het begin van de advertentierubriek.

Opmaak Interface Communicatie B.V., Ede

Redactie Janet van Dijk, Jan-Gerd Heetderks (hoofdredacteur), Marloes Keller, Marieke Raatgever, Henk van IJken en Frans Rozemond (eindredactie).

Overname van artikelen wordt op prijs gesteld, mits met bronvermelding. Overname van foto’s in overleg.

Basis vormgeving ReproVinci, Schoonhoven

Druk Koninklijke BDU, Barneveld Kerkinformatie op internet www.pkn.nl/kerkinformatie

|

Ten geleide

Twee dominees vroegen aan de werkbegeleiding hulp bij de organisatie van hun samenwerking. Dat bleek een gouden greep. Want ze werden op het spoor gezet van voetangels maar ook mogelijkheden. Is het aan te raden? ‘Absoluut! En niet pas als er een conflict is. Een prima investering.’ Velen van u zullen wel eens in Parijs geweest zijn. Dat daar ook een levende Nederlandstalige gemeente is, weten velen niet. ‘Met weinigen vinden we elkaar, geografisch en in de geest… De kerkelijke achtergrond speelt een rol. Niet als scheidingsfactor, maar als een kans om een ruimte te vinden, waarin iedereen zijn of haar plek heeft.’ •

Inhoud     4

Protestanten over de grens

    8

Gemeenteopbouw

Parijs: ‘Veel meer dan alleen Nederlandstalige kerkdiensten’ Kerstmusical in Roermond     9

Kinderbijbel

‘Alle mensen’ voor kinderen   10

Kerkbalans 2012

Straks weer op pad voor Kerkbalans   12

Samenwerken

‘Werkbegeleiding geen luxe, maar noodzaak’   14

Kerk in Actie

Kerstcampagne illustreert wereldwijd netwerk   15

Omroep

IKON in zwaar weer   16

Geloof en samenleving

Geboorteplaatsen   18

Handreiking

Duurzaam beleggen: met verstand en hart! Katern: Spirituele gemeenteontwikkeling   19

Synode

Besluiten generale synode 10-12 november   22

JOP

‘Heerlijk Eenvoudig’: geloofsalternatief voor een verloren generatie

Jan-Gerd Heetderks hoofdredacteur van Kerkinformatie

bi

j

Rubrieken

d

 6 Kroniek

e

co

13

Mensen (inclusief predikantswisselingen)

ve

26 Bijbelteksten Taizé

rfot

27 Collecten

o

28 Advertenties

We bereiden ons deze maand voor op het kerstfeest. Zie ook p. 8, 9, 14 en 16.

Kerkinformatie  • december 2011

kerk in actie

‘Wanneer wij ons als het eigendom van Jezus Christus beschouwen en niet als eigendom van onszelf, dan stellen wij Zijn bedoeling met het leven centraal en niet onze behoeften, laat staan onze hebzucht. Dat heeft consequenties voor alle dingen, niet in het minst voor hoe we met geld omgaan en hoe we beleggen.’ Dat staat in de inleiding van het boekje ‘Investeren in je/de missie. Duurzaam beleggen door kerken’. Jaren geleden besloot de generale synode tot een beleggingsbeleid dat rekening houdt met duurzaamheid en gerechtigheid. Deze maand verschijnt een boekje dat beoogt kerkrentmeesters, diakenen en andere kerkenraadsleden materiaal in handen te geven voor een discussie over de vraag hoe om te gaan met de kerkelijke gelden. Zie hierover het artikel ‘Duurzaam beleggen: met verstand en hart!

3

4|

Ds. Harrie de Reus in Parijs:

rens Protestant nnosveenr de g m ee

‘Veel meer dan alleen Nederlandstalige kerkdiensten’ De Protestantse Gemeente in Parijs (l’Eglise Réformée Néerlandaise à Paris) houdt elke zondag een Nederlandstalige kerkdienst. Maar er is veel meer. ‘We zijn een hechte gemeenschap die op een open manier kerk wil zijn’, zegt ds. Harrie de Reus, die ook het pastoraat onder een aantal Nederlandse gevangen verzorgt. Een gesprek over protestanten in Frankrijk. ‘We zijn een ‘met minder meer’gemeente, zeggen we wel’, vertelt De Reus. ‘Met weinig(en) vinden we elkaar, geografisch en in de geest. Geen vergadercultuur zoals in Nederland, maar samen op zoek naar hoe we gemeente kunnen zijn in zo’n grote regio als Parijs en haar omgeving, en met zo’n bonte mengeling van belangstellenden. De kerkelijke achtergrond speelt een rol. Niet als scheidingsfactor, maar als een kans om een ruimte te vinden waarin iedereen zijn of haar plek heeft. Dat is een uitdagende vorm van kerk-zijn.’

Drie kwartier onderweg ‘Voor de Nederlanders in en rond Parijs, onder wie gemeenteleden die hier sinds de jaren vijftig wonen, expats, binnenvaartschippers, au-pairs, studenten, mensen die zich hier met een Franse partner hebben gesetteld, en toeristen, is onze gemeente een ontmoetingsplek. Ze heeft een belangrijke rol, zowel op sociaal als op religieus gebied. In onze zondagse diensten vieren we, maar delen ook: de collecte voor goede doelen, de koffie, en de aandacht voor elkaar. Gemeenteleden hebben verschillende kerkelijke afkomst. In de gesprekskringen gaan we heel wezenlijk met elkaar in gesprek, vaak ook over die achtergrond.

Jaarlijkse buitendag van de gemeente, vlak buiten Parijs. Kerkinformatie  •  december 2011

Dat is op een mooie manier kerk-zijn, waar belangstelling voor blijkt te zijn. Sommigen zijn drie kwartier met de metro onderweg of zitten een half uur in de bus, anderen rijden 60 of soms wel 80 kilometer met de auto. Men komt en men zoekt elkaar op. We hebben een ruime manier van kerkzijn. Dat is niet het lege midden, maar een gericht zijn op wat er toe doet. Dat inspireert zowel gemeenteleden als toeristen. Mensen die hier komen voelen zich vaak niet echt thuis in de Franse kerk. Dat heeft deels met taal te maken, deels met traditie. Voor veel leden is deze gemeente een thuisbasis waar zij energie en inspiratie opdoen om zich weer in het Franse leven te begeven. Je zou kunnen zeggen dat een Nederlandse kerk in het buitenland helpt zowel te integreren, als gevoed te blijven worden door de eigen traditie.

Brugfunctie ‘In Frankrijk heerst een strenge scheiding tussen kerk en staat (samenleving). Op school, op het werk en met je vrienden wordt niet over geloof gesproken. Bij een uitvaart hoor ik nogal eens: Ik wist niet dat de overledene kerkelijk zo actief was. De gemeente vormt in die zin ook wel een brugfunctie tussen de Nederlandse en Franse traditie, en dus ook tussen de protestantse en katholieke traditie. De behoefte om daarover te praten en inspiratie op te doen zie je bij gemengd gehuwden. Onze gesprekken gaan over de waarde van de eigen traditie, juist ook in relatie met andere tradities. Wat geef je in een gemengd huwelijk aan de kinderen mee, bijvoorbeeld. Ook in huwelijks- en uitvaartdiensten is de beschikbaarheid van een Nederlandse predikant van belang. Huwelijksdiensten leid ik soms samen met een Franse, katholieke collega. Doop- en uitvaartdiensten zijn veelal tweetalig. Het is op deze kruispunten in het leven belangrijk dat zowel de Nederlandse als de Franse

Ds. Harrie de Reus Harrie de Reus (1972) studeerde aan de Theologische Universiteit Kampen en is gevoed en gevormd door de Amsterdamse School. Zijn hoofdvak was theologiegeschiedenis: de Nederlandse theologie van de 19e en 20e eeuw. Sinds 2004 is hij verbonden aan de Protestantse Gemeente in Parijs, zijn eerste gemeente.

familieleden en vrienden kunnen meedoen in de viering.’

Pastoraat onder gevangenen ‘Een niet onbelangrijk onderdeel van het gemeentewerk is de pastorale zorg aan Nederlandse gedetineerden in Frankrijk. We werken daarbij samen met de stichting Epafras, die Nederlandse gevangenen in het buitenland ondersteunt. In Frankrijk zitten ongeveer 200 landgenoten in de cel, van wie zo’n dertig in de regio Parijs onder mijn pastorale zorg vallen. Ook ga ik naar gevangenissen elders in Frankrijk. De meeste gedetineerden spreken geen Frans, terwijl dat vaak de enige taal is die gesproken wordt. Het contact met de arts, de surveillanten, maar ook met

|

Geschiedenis Het ontstaan van de Eglise Réformée Néerlandaise à Paris gaat terug op de in 1944 opgerichte Verenigde Hervormd-Gereformeerde Kerk die in 1948 overging in de Eglise Réformée Néerlandaise, waarna zij ressorteerde onder de Gereformeerde Kerken in Nederland. Sinds 2009 maakt de gemeente deel uit van de classis Dordrecht van de Protestantse Kerk in Nederland. In Frankrijk moet een kerkelijke gemeente een ‘Association Cultuelle’ (vereniging) zijn, die financieel en administratief zelfstandig is. De gemeente is afhankelijk van giften van gemeenteleden en van de in 1997 opgerichte stichting ‘Parijs Plus’ die de gemeente wezenlijk financieel ondersteunt.

de aalmoezenier verloopt daarom moeizaam. Bezoek krijgen ze vaak niet, omdat de aanvraag in het Frans moet en een lange procedure kent. Wat dat betreft kun je als Nederlander die geen Frans spreekt hier in Frankrijk eenzamer zijn dan een Nederlander die Engels spreekt in een Amerikaanse cel. Als Nederlandse kerk in Parijs hebben we de mogelijkheid om er ook voor die landgenoten te zijn. De pastorale zorg voor Nederlandse gedetineerden hoort bij mijn taak als predikant van deze gemeente. Maar de gemeente zelf doet ook actief mee: kleding en boeken worden regelmatig door­ geven, en met kerst schrijven gemeente­ leden kerstgroeten aan alle landgenoten in Franse detentie. In onze collectes zijn we voor een deel op de Parijse samenleving gericht. De gemeente heeft heel lang een klein klooster vlak buiten Parijs gesteund, waarin mishandelde vrouwen en hun kinderen werden opgevangen. Naast een financiële bijdrage werden in onze kindernevendiensten schoenendozen gevuld met kleertjes en spulletjes voor die kinderen.’

In de lutherse Eglise de la Trinité in Parijs wordt elke zondag een Nederlandse kerkdienst gehouden.

de 25 en 60 mensen bezocht. Het gebied van onze gemeente is groot, tot zo’n 100 kilometer buiten de stad Parijs. Dat houdt in dat de gemeenteleden niet iedere zondag komen. Maar de betrokkenheid is groot en men doet moeite elkaar op te zoeken en met elkaar af te spreken. Daarbij is de Franse traditie van de lunch uiteraard heel belangrijk. Na de dienst drinken we samen koffie. Bovendien houdt onze gemeente aan het eind van het seizoen een vaak zomerse Buitendag op een boerderij van een van de leden buiten Parijs en aan het begin van het seizoen een niet minder zomerse startdag (‘Rentrée’).’

een paar keer per jaar een goede bijeenkomst met tieners in Parijs dan een wekelijkse catechisatie die vanwege de afstanden en het Franse schoolritme voor veel kinderen niet haalbaar is. Verder is er om de week kindernevendienst, met uitzondering van school­ vakanties. Ook kerkordelijk gezien noopt de praktijk tot andere keuzes. Zo komen we in de verste verte niet aan het kerkordelijk voorgeschreven aantal ouderlingen en diakenen. We hebben een heel platte structuur met zes ouderlingen, van wie er één een diaconale taak heeft. Meer is soms gewoon niet mogelijk, zeker niet als de kerkenraad bestaat uit mensen die bij internationale bedrijven werken en regelmatig naar het buitenland moeten of in Frankrijk zelf voor hun werk onderweg zijn. Het is roeien met de riemen die je hebt. Maar gelukkig zien we dat hier vaak eerder als uitdaging dan als belemmering.’ •

Roeien met de riemen die je hebt

Dirk Visser freelance journalist

‘Een Nederlandse kerk in het buitenland helpt zowel te integreren als gevoed te blijven door de eigen traditie.’

Buitendag ‘De gemeente heeft ongeveer 200 leden met daaromheen een grijs gebied van mensen die hier tijdelijk zijn. Regelmatig doen er studenten mee in het kringwerk. Zij bezoeken ook de zondagse diensten. Hoewel ze in de paar maanden dat ze in Parijs zijn volop meedraaien, staan ze niet in de ledenlijst. De kerkdiensten worden door tussen

‘Tot de moeilijke kanten hoort de organisatie van vergaderingen en van het pastorale werk. Hier kun je niet ’s avonds even op de fiets stappen voor een kerkenraadsvergadering. Het bezoekwerk moet behoorlijk worden gepland. Soms is het ook vermoeiend als weer een lid van de kindernevendienst of van de cantorij terugkeert naar Nederland. Het vraagt telkens om creatieve oplossingen. Dat zie je ook in de activiteiten voor kinderen. Liever

Meer weten?

De kerkdiensten in Parijs worden gehouden in de Lutherse Kerk, 172 Boulevard Vincent Auriol, nabij Place d’Italie, elke zondag om 9.45 uur. Meer informatie over de Nederlandse protestanten in Parijs is te vinden via: http://ern.paris.free.fr, www.facebook. com/ERNParis en www.parijsplus.tk. Kerkinformatie  •  december 2011

5

6|

Kroniek

Dominees Wie een simpel antwoord heeft op de leegloop van de kerken, vertrouw ik niet. Sommigen beweren het wel: doe nou dit of dat, en de mensen zullen weer komen. Ik geloof er niet in. Secularisatie is een te complex fenomeen om op een achterna­ middag even op te lossen. Veel factoren spelen een rol, en op een heel aantal daarvan kunnen wij niet eens invloed uitoefenen. Daarom beperk ik me liever tot datgene waarop ik wel invloed kan uitoefenen, en dat is op mijzelf. Ik als dominee. Ik weet wel, ik kan als individuele predikant het tij van de ontkerkelijking ook niet even keren. En een synodevoorzitter kan dat evenmin. Ik moet mezelf als dominee niet groter maken dan ik ben. Maar ook niet kleiner. Want predikanten nemen in de kerk een belangrijke plaats in. Waarom zouden wij als predikanten de hand dus niet in eigen boezem steken en ons afvragen hoe wij een bijdrage kunnen leveren? Ik stel de vraag niet om mijn eigen nest te bevuilen of om collega’s af te vallen. Maar voorgan­ gers moeten wat mij betreft voorop durven gaan. Ik geloof dat deze tijd vraagt om predikanten die met kracht voor hun geloof gaan staan, zeker ook in de dienst op zon­ dag. De hand in mijn eigen boezem begint te jeuken en vraagt waarom wij als predikanten dat eigenlijk zo weinig durven. Wat is dat voor schroom? In de gemeente en in de missionaire context moet het gaan om geloof,

‘Het evangelie verdient dominees aan wie te zien is dat er een vuur in hen brandt’

Kerkinformatie  •  december 2011

in God en in Jezus Christus. Maar precies in dat opzicht zetten dominees hun licht niet zelden ver onder de korenmaat. Natuurlijk, wat ik bedoel moet je doen op een manier die bij je past. En het kan vanuit je orthodoxe wortels of je liberalere overtuiging. Dit is geen pleidooi voor kerkelijke eenheidworst, integendeel. Maar de kerk van vandaag vraagt wel om predikanten die zichzelf niet wegsteken. Het evangelie verdient zeker nu be­ zielde dominees aan wie te zien is dat er een vuur in hen brandt. Als ik zelf in de kerk zit, wil ik zien dat de voorganger met elke vezel staat voor datgene wat hij vertelt. Dat overtuigt me, dat raakt me. Daarvoor kom ik naar de kerk. Maar ik zie veel korenmaat. Ik hoop dat ik niemand tekortdoe. En ik hoop ook dat ik niet de indruk wek dat het varkentje van de secularisatie hiermee even gewassen wordt. Ik zoek wel naar mogelijkheden om een bijdrage te leveren aan de kerk van vandaag. En ik geloof dat wij predi­ kanten dat kunnen door te zien wat deze tijd van ons vraagt. Authenticiteit. Overtuiging zonder opdringerig te zijn. Diepgang zonder onnodige moeilijkdoenerij. Maar het meest van al geloof. Geloof dat aan ons te zien is. Laat ik maar gewoon zeggen: dat er vanaf spat. • Peter Verhoeff preses van de generale synode

| • berichten

• Geloof in Duurzaam Leven energieverbruik. Ook zijn er mogelijk­ heden op het gebied van steun aan en uitwisseling met partners in het Zuiden en het bevorderen van de afname van lokaal geproduceerd voedsel. Bij de artikelen staan websites vermeld waarop contactinformatie is te vinden. Met Geloof in duurzaam leven kunnen gemeenteleden elkaar inspireren tot een duurzame levensstijl. In de uitgave staan veel ideeën met praktische informatie waar elke gemeente direct mee aan de slag kan. Losse nummers van Geloof in Duurzaam leven zijn te bestellen via [email protected] à € 1,- (bijdrage portokosten). •

Geloof in duurzaam leven

DECEMBER 2011

Bij dit nummer van Kerkinformatie is een losse bijlage gevoegd, met de titel Geloof in duurzaam leven. De uitgave bevat voorbeelden van duurzame activiteiten die kerkelijke gemeenten organiseren vanuit de opdracht ‘Zorg voor de schepping!’ Ons leven gaat over het delen van rijkdom, maar ook over ons gedrag in het dagelijks leven. Hoe ga je om met mensen in je buurt, in de wereld? Hoe ga je met de schepping om? Duurzaam leven gaat over de bewuste keuzes die we zelf kunnen maken. Er bestaat een scala aan duurzame kerkelijke activiteiten: van het schenken van duurzame koffie tot het verminderen van

GEloof in Duurzaam lEvEn

BDU-11364-Katern Duurzaam

- december 2011

1

Leven-2.indd 1 07-11-11 10:26

• Utrechtse boom bevestigt band met Lutherse wereldkerk Synodescriba dr. Arjan Plaisier Plaisier van de Protestantse Kerk heeft op 18 november in Utrecht een speciale mannaboom geplant. De boom staat symbool voor de verbondenheid van de Protestantse Kerk in Nederland met de Lutherse Wereldfederatie, een wereldwijde organisatie van lutherse kerken. De planting verwijst naar de boom die vorig jaar namens de Protestantse Kerk werd geplant in de Luthertuin in Wittenberg, de stad waar de kerkhervormer Martin Luther woonde en werkte. De Utrechtse boom werd in het bijzijn van enkele genodigden geplant bij het terras het landelijk dienstencentrum van de Protestantse Kerk. Oberkirchenrat Norbert Denecke van het Duitse Nationaal Comité van de Verenigde Lutherse Kerken in Duitsland (VELKD) voerde als initiatiefnemer van het project het woord.

Verder verrichtte ds. S. Freytag, presidente van de Evangelisch-Lutherse synode een korte liturgische handeling. Met de boomplanting wordt de aandacht gevestigd op de wereldwijde betekenis en verbreiding van het gedachtengoed van de Reformatie. De bomen staan als levende getuigen van de band tussen de lidkerken van de Lutherse Wereldfederatie, waartoe de Protestantse Kerk in Nederland behoort. De lidkerken laten daarmee zien dat zij ondanks verschillen ten diepste bij elkaar horen. De bomen-verbinding kan overigens ook als teken van verzoening worden aangegaan. Zo werd op 16 september namens de Algemene Doops­ gezinde Sociëteit een dergelijke boom geplant bij het broederschapshuis Mennorode in Elspeet als symbool van verzoening met de LWF. •

• Promotiemateriaal Week van Gebed

Voor de promotie van de Week van Gebed voor de Eenheid van christenen in de derde week van januari 2012 is een speciaal reclamedoek (banner) gemaakt. Het gaat om een soort vlag van 300 x 80 cm die kan worden opgehangen aan een kerkgebouw. De opdruk verwijst naar informatie op de websites van de Raad van Kerken en de Evangelische Alliantie. De banner kost € 40,-. Andere materialen zijn de poster, een kaart en een boekje. Verder zijn er nog freecards tegen verzendkosten te verkrijgen, met daarop de tekst ‘Amen’ en de tekst ‘God luistert ook naar stilte’. Het boekje kan als kant-en-klare orde van dienst worden gebruikt. Daarnaast bevat het bezinningsvragen die tijdens de gebedsweek in groepen en kringen aan de orde kunnen worden gesteld. Meer informatie: www.raadvankerken.nl > vieren (bovenaan) > Week van gebed voor de Eenheid 2012. Daar staan foto’s van de materialen, diverse bijbelvertalingen, een meditatie, een exegese (van het Nederlands Bijbelgenootschap), materiaal voor kinder- en tienerdiensten, tips voor het gebruik van sociale media, een aantal gebeden en achtergronden over Polen, waar het materiaal is gemaakt. Plaatselijke raden van kerken, parochiebesturen, kerkenraden en andere geledingen kunnen hun bestellingen plaatsen bij het bureau van de Raad van Kerken: [email protected]. •

Dr. A.J. Plaisier, dr. N. Denecke en ds. S. Freytag vlak na het planten van de boom. Kerkinformatie  •  december 2011

7

8|

Kerstmusical in Roermond Al vijf jaar wordt er op kerstavond in de protestantse Minderbroederskerk van Roermond een kerstmusical uitgevoerd. Momenteel zijn enthousiaste jongeren en volwassenen druk bezig om tekst en muziek in te studeren. Elk jaar komt er meer publiek. Wat is het geheim?

Gemem enetnesoepnbouw

Predikant Gerard Rinsma, die de afgelopen jaren steeds de tekst en muziek van de kerstmusicals schreef weet er wel een antwoord op: ‘In de musical werken jongeren en volwassenen samen aan een project dat hen spelenderwijs laat kennismaken met de essentie van het kerstevangelie. Het is theater, met alles wat er bij komt kijken, maar tegelijk gemeenteopbouw, catechese en verkondiging.’

Goede gast ‘Uitgangspunt voor de kerstmusical van dit jaar, getiteld ‘Een goeie gast’, is het evangelie van Lucas geweest. Het voorwoord waarmee Lucas zijn evangelie begint, heb ik uitgewerkt in een dialoog tussen hem en zijn vriend Teofilus. Daarin presenteert Lucas hem de resultaten van zijn onderzoek. Deze dialoog wordt afgewisseld met een aantal flashbacks, waarin teruggegaan wordt naar de bekende verhalen uit zijn evangelie. En o ja, natuurlijk zijn het de muziek en de songs die enorm aanspreken. Het is een musical voor zes spelers, aangevuld met stemmen uit het publiek en een engelenkoor. Zij worden begeleid met piano (keyboard) en eventueel gitaar, bas en drums.’ • Meer weten?

Het materiaal bij de kerstmusical ‘Een goeie gast’ van Gerard Rinsma (40 minuten) is uitgegeven bij uitgeverij Narratio (ISBN 978 90 5263 828 7), telt 44 pagina’s en kost € 9,50. Bestellen bij www.narratio.nl > muziek > muscials. Daarnaast is er voor € 10,- een cd te koop, waarop de liedjes met en zonder achtergrondkoor zijn ingezongen. Deze kan ook als soundmixversie gebruikt worden om mee te zingen. Verkrijgbaar via: [email protected].

• berichten

• Cursus leiding kinderkoren en -cantorijen In de eerste maanden van 2012 wordt in Amersfoort een cursus voor leiders van kinderkoren en kindercantorijen gegeven. Deze oecumenische praktijkcursus wordt gegeven door Catrien Posthumus Meyjes en is bestemd voor (amateur-)dirigenten van kinderkoren die een functie hebben in de protestantse of rooms-katholieke eredienst. Het gaat om zeven zaterdagochtenden in de periode 28 januari -14 april. Behandeld worden: dirigeertechniek, stemvorming, repertoirekennis, meerstemmigheid, methodiek en liturgie. Basale kennis van het notenschrift is van belang. Plaats: Oud-Katholiek Seminarie in Amersfoort, vlak bij het NS-station. De cursus wordt georganiseerd in samenwerking met het Oecumenische Kerkinformatie  •  december 2011

Werkgroep Kinderkoor-/cantorij (een samenwerkingsverband van NSGV, KCZB en Kerkzang.nl). Informatie en aanmelding: [email protected]. Zie ook www.kerkzang.nl •

• Acteurs lezen joodse feestrollen

Vijf Joodse feestrollen zijn onlangs door acteurs voorgelezen op drie cd’s en voorzien van een nadere inleiding. De feestrollen Hooglied, Ruth, Klaagliederen, Prediker en Esther, ook bekend uit de bijbel, spelen een belangrijke rol in het Jodendom en horen bij specifieke Joodse feestdagen. In samenwerking met de NCRV en het Nederlands Bijbelgenootschap worden

deze teksten op meeslepende wijze voorgelezen door de acteurs Bert Luppes en Alejandra Theus, Jetty Mathurin, Lineke Rijxman, Jeroen Willems en Tamar van den Dop. Rabbijn Menno ten Brink en ds. Carel ter Linden verzorgen een inleiding bij elke feestrol. Verder muziekfragmenten van Louis Lewandowski. Een fragment is te beluisteren op: www.isvw.nl/nl/de-vijfjoodse-feestrollen/ 3 cd’s. ISBN: 9789491224102. Prijs: € 24,95. •

|

Het kerstverhaal uit ‘Alle mensen’ met illustraties van Willeke Brouwer.

9

‘Alle mensen’ voor kinderen De theoloog, dichter en publicist André Troost schreef verhalen over 124 bijbelse personen, die samen een kinderbijbel vormen voor kinderen vanaf 8 jaar. ‘Ik doe mijn best de verhalen zo te vertellen dat je direct het verhaal uit de bijbel herkent. In die zin is dit boek een echt bijbels verhalenboek.’

Persoonlijk Volgens Troost vinden kinderen het spannend om het verhaal te horen vanuit de belevingswereld van de persoon over wie het gaat. ‘Zo ervaren ze nog beter de bijbehorende emoties. Zelf vind ik dat trouwens ook boeiend. Het is net alsof je het verhaal persoonlijk beleeft. Ook met het oog daarop vertel ik het verhaal in de tegenwoordige tijd – iets dat lang niet in alle kinderbijbels gebeurt.’ Elk verhaal beslaat twee bladzijden en begint met een korte duiding. Waarom is dit verhaal belangrijk? Wat ging eraan vooraf? Elk verhaal sluit af met een kort gebed.

Tekeningen Willeke Brouwer voorzag elk verhaal van een levendige tekening. ‘Samen hebben we geprobeerd tekst en beeld optimaal op elkaar af te stemmen, zodat je op twee tegenover elkaar liggen pagina’s in één oogopgslag kunt zien en lezen waar het verhaal over gaat’, aldus Troost in het voorwoord. Hij hoopt dat jong en oud het boek mooi zullen vinden. ‘Want of je nu katholiek bent of protestant, orthodox, evangelisch of baptist, blank of bruin, zwart of wit, de Bijbel is er, net als God zelf, voor alle mensen!’

Bestelgegevens André F. Troost en Willeke Brouwer, Alle mensen: Bijbelverhalen van Adam tot Paulus, Zoetermeer 2011, ISBN: 9789023922117, 256 pagina's, prijs: € 24,90. •

• Arnhemse kerk zoekt kanselkleden Wijkgemeente Elden-De Kandelaar in Arnhem is op zoek naar nieuwe antependia. De eigen kanselkleden zijn in de afgelopen ‘groene’ periode ten prooi gevallen aan een muizenplaag. De hoop is nu gevestigd op een gemeente die een set kanselkleden over heeft, vertelt diaken Greet Lensen. ‘In de kast waar onze niet gebruikte antependia hangen, hebben muizen zich tegoed gedaan aan de randen van de kleden. Met veel kunst- en vliegwerk zijn ze gerepareerd, maar mooi zijn ze niet meer. In deze tijd waarin veel kerken noodgedwongen gesloten moeten worden, verwachten wij dat er ergens ongebruikte antependia is een kast liggen, hopelijk zonder muizen... We zouden heel graag met zo’n gemeente in contact komen om te praten over overname.’

Wie de wijkgemeente Elden-De Kandelaar denkt te kunnen helpen, kan contact opnemen met Greet Lensen, e-mail: [email protected]. •

• Bijbelse dagkalender 2012

met de jaarwisseling. De bijdragen worden ook gebruikt bij week- en vergaderopeningen. Met tekstregister en overzicht van de feestdagen. Het boekje kost € 7,25 en kan besteld worden via www.boekencentrum.nl •

In de Bijbelse dagkalender 2012 bieden achttien protestantse predikanten (veertien mannen en vier vrouwen uit de breedte van de kerk) korte puntige dagoverdenkingen voor stille tijd of aan tafel. Uitgangspunt is een bijbel­ gedeelte, waarbij het leesrooster ‘Vandaag lezen wij’ van het Nederlands Bijbelgenootschap wordt gevolgd. Diaconieën, kerkelijke commissies en zorginstellingen bieden het boekje vaak aan als geschenk met Kerst of Kerkinformatie  •  december 2011

Kinderbijbel

‘Het is niet mijn bedoeling de bijbelverhalen mooier, leuker, spannender of minder spannend te maken dan ze zijn’, schrijft André Troost in het voorwoord van zijn nieuwe kinderbijbel ‘Alle mensen’. In elk verhaal staat een persoon centraal.

10 |

Straks weer op pad voor Kerkbalans

n 2012 Kerkm es nasn el ba

In de afgelopen maanden zijn lokale kerkrentmeesters en commissies Kerkbalans druk geweest om de nieuwe actie kerkbalans in de benen te zetten. Veel werk, dat vaak door weinigen – en meestal ook steeds door dezelfde vrijwilligers – verzet wordt. Het is best te begrijpen dat het lastig wordt om elk jaar opnieuw elan en enthousiasme op te brengen. Je loopt het risico in een wat uitgesleten pad te komen. Dat lijkt ook zo te zijn als je kijkt naar de opbrengst van de actie Kerkbalans in het afgelopen jaar. De Raad voor de Plaatselijke Geld­ werving schreef in zijn verslag over de afgelopen actie dat de stijging van de opbrengst van de actie Kerkbalans ten einde is. Voor het eerst is er een daling te zien. Een lichte daling weliswaar, ‘maar’ 0,8%, maar toch een daling. Wel bleek dat minder mensen méér geven, want het ledenaantal daalde met 2,5%. Ook is het aantal gemeenten met een inkomstenachteruitgang groter dan die met een inkomstenstijging. Van die stijgers verklaart 40% dat dat komt door een andere aanpak van de actie Kerkbalans.

Oppassen Wat kunnen we nu leren van al dat gegoochel met getallen? In de eerste plaats dat we moeten oppassen. Een daling in inkomsten betekent nogal wat. Een eerste reactie kan zijn om dan ook maar in de uitgaven te snijden. Dat is op zich een goede huisvaderlijke (of kerkrentmeesterlijke) reactie om de tering naar de nering te zetten. Maar dat kan niet eindeloos doorgaan. Dus moet er toch iets anders gebeuren: niet bij de pakken neerzitten en proberen de inkomsten te verhogen. Want alleen daardoor kunnen we de kerk ook in de toekomst levend houden.

• berichten

• Vijfde lustrumviering PThU Op dinsdag 6 december houdt ethicus prof. dr. F. de Lange een rede tijdens de vijfde diesviering van de Protestantse Theologische Universiteit. Zijn rede heeft als titel ‘In andermans handen: over flow en grenzen in de zorg’. Tijdens deze bijeenkomst verleent de PThU een eredoctoraat aan dr. B. Goudzwaard, drs. F.J. Hoogewoud en dr. E.G. Singghih. Verder vindt de uitreiking plaats van de Van den Brink Houtmanprijs voor de beste master thesis van het 2010-2011 en wordt een het boek ‘De Wereld in huis’ gepresenteerd, over buitenlandse theologie­ studenten in Kampen in de periode 1970-2011. Muzikale intermezzo’s verleent het Vocaal Theologen Ensemble. De bijeenkomst vindt plaats in de Bovenkerk, Koornmarkt 28, Kampen. Kerkinformatie  •  december 2011

Aanvang: 14.00 uur. Informatie; www.pthu.nl of tel. (088) 337 16 00. •

• Tien vragen In het boekje Tien vragen die steeds terugkomen stelt ds. Bernard Luttikhuis tien grote geloofsvragen aan de orde. Vragen als: waarom is er zoveel kwaad in de wereld? Is er leven na de dood? Hij gaat hier eerlijk en open op in. Een prikkelend boek dat aanzet tot diepgaande gesprekken. Het gespreksboekje verschijnt in de serie ‘In gesprek’ voor kringen in kerken en gemeenten in het brede midden van de Protestantse Kerk. De serie staan onder redactie van ds. Bernard Luttikhuis (Haarlem) en

ds. Bert Kuipers (Rotterdam). Bestelgegevens: Tien vragen die steeds terugkomen, uitg. Boekencentrum, ISBN 978 90 239 2027 4, 72 p., prijs: € 8,50. Te bestellen bij www.boekencentrum.nl •

|

Kerk en Kerkbalans De Raad voor de Plaatselijke Geldwerving van de Protestantse Kerk in Nederland bevordert en stimuleert de geldwerving van plaatselijke gemeenten. De raad participeert ook in de Interkerkelijke Commissie Geld­ werving, die de jaarlijkse actie Kerkbalans organiseert voor vijf kerkgenootschappen. Meer informatie: www.kerkbalans.nl

Verdiepen makkelijker dan verbreden Vijf jaar geleden is Kerkbalans Nieuwe Stijl geïntroduceerd. Kernbegrippen waren ‘verbreden en verdiepen’. Het komt erop neer dat aan steeds meer mensen wordt gevraagd om meer geld te geven. Ten behoeve van Kerkbalans Nieuwe Stijl is een uitvoerig instrumentarium ontwikkeld. Gemeenten die daar gebruik van maken, halen gemiddeld een hogere opbrengst binnen dan gemeenten die dat niet doen. Overigens blijkt het gemakkelijker te zijn om mensen over te halen meer te geven (verdiepen), dan om meer mensen over te halen om iets te geven (verbreden). En daarin schuilt natuurlijk een risico. Aan verdiepen komt nu eenmaal een eind. Verbreden is ook niet eenvoudig gebleken. Misschien zijn we toch te bescheiden en zouden we ons met meer zelf­bewustheid moeten laten zien en horen. Binnen de Raad voor de Plaatselijke Geldwerving maar ook elders wordt nagedacht hoe we aan dat verbreden gestalte kunnen geven. Het is geen eenvoudig onderwerp, maar er moet toch een manier te vinden zijn om de Boodschap op een aanstekelijke manier in bredere kring springlevend te houden.

verder met de opdracht die we hebben: de voortgang van het Evangelie. En dat kan in deze wereld alleen maar met een kerk met inhoud, uitstraling en elan. En daar is geld voor nodig. Daarom moeten we met frisheid en enthou­ siasme met de hele gemeente de schouders eronder zetten om de actie Kerkbalans 2012 weer tot een succes te maken. De kerk is het ons waard. • Matthijs van Seventer secretaris Raad voor de Plaatselijke Geldwerving

Vrijwilligers Terug naar komende actie. Ik begon met de lastige klus die de organisatoren van de actie Kerkbalans in de plaatselijke gemeenten elk jaar weer op zich nemen. Het is en blijft vrijwilligerswerk en we weten allemaal dat vrijwilligers over het algemeen niet dik gezaaid zijn. Toch moeten we als kerk

• Vrijzinnig spreken over God De Vereniging van Vrijzinnige Protestanten (VVP) heeft een eigen aanvulling laten verschijnen op de door de synode vastgestelde nota Spreken over God. In de kerkelijke nota, die een jaar geleden werd aangenomen, ontbreekt het vrijzinnige geluid ontbreekt, vindt de VVP. Terwijl in de nota Spreken over God vooral een traditioneel godsbeeld wordt besproken, wordt in de VVP-nota ‘Vrijzinnig spreken over God’ uitgebreid stil gestaan bij vrijzinnige godsbeelden. ‘Godsbeelden zijn tijd-, cultuur- en persoonsgebonden’, vindt voorzitter Erik Jan Tillema, auteur van de nota. ‘Dat resulteert in een grote diversiteit van opvattingen. Het is belangrijk dat we daar van op de hoogte zijn. Deze nota probeert ons daar op te wijzen.’ De VVP-nota is geen kritiek, maar een

Gemeenten die daar gebruik van maken, halen gemiddeld een hogere opbrengst binnen dan gemeenten die dat niet doen.

• Nieuwe directeur vrijzinnige website

aanvulling. Tillema: ‘Wij willen laten zien dat de kerk niet alleen maar mensen telt die God ervaren op een traditionele manier. Er zijn ook protestanten die God zien als bijvoorbeeld een gevoel, als een energiebron, of als iets dat afwezig is. De Protestantse Kerk is een pluriforme kerk. Deze nota wil die pluriformiteit onderstrepen.’ Zie voor de gehele tekst: www.vrijzinnig.nl •

De vrijzinnige zingevingswebsite zinweb.nl heeft een nieuwe directeur. Kim Nijland volgt Wies Houweling op en ziet een positieve toekomst: ‘Er liggen nog veel kansen in de digitale vrijzinnigheid’. Nijland is al langer actief met digitale zingeving met haar bedrijf zinconcepts.nl. Als nieuwe directeur draagt zij de centrale gedachte van zinweb verder uit: dat zingeving ontstaat in communicatie. Op zinweb verschijnen regelmatig artikelen, columns en nieuwsberichten. De site werkt samen met de vrijzinnige kerken en verschillende kerkelijke organisaties. •

Kerkinformatie  •  december 2011

11

12 | Samenwerken in de kerk: hoe pak je dat aan? Hoe wordt het een stimulans voor het kerkenwerk? Teams van predikanten en kerkelijk werkers én samenwerkende gemeenten kunnen begeleiding krijgen vanuit het dienstencentrum. In april 2012 praat de synode daar over. Kerkinformatie geeft in de komende maanden voorbeelden uit de praktijk.

Lutherse predikanten Brouwer en Wöhle

nken samm ser w nn ee

‘Werkbegeleiding geen luxe, maar noodzaak’ De lutherse predikanten Marieke Brouwer en Andreas Wöhle uit Amsterdam zijn enthousiast over teambegeleiding vanuit de dienstenorganisatie. Brouwer is verbonden aan het Huis op het Spui, het Centrum voor spiritualiteit van de Evangelisch-Lutherse Gemeente in de hoofdstad; Wöhle is predikant van de Oude Lutherse Kerk op het Spui. Brouwer werkt al zo’n 20 jaar in luthers Amsterdam, Wöhle sinds drie-eneenhalf jaar. Het werk van de één overlapt soms dat van de ander. ‘We gingen op zoek hoe we elkaar niet in de wielen zouden rijden’, zegt Brouwer. ‘We moeten voortdurend alert zijn: Wie doet wat? We wilden een betere samenwerking om frustraties te voorkomen. Samenwerking op deze plek, waar de een al vijftien jaar bezig is, is niet eenvoudig. Zo’n situatie vraagt om begeleiding.’

Soepeler Brouwer en Wöhle zochten contact met de Werkbegeleiding voor predikanten van de dienstenorganisatie in Utrecht. Het helpt, vinden ze, als je met een derde de zaak bespreekt. Op die manier komen dingen boven tafel die je zelf niet boven tafel kunt krijgen. Zo voorkom je conflicten. Je moet natuurlijk niet wachten tot je het niet meer ziet zitten. Dan ben je meestal te laat. Het is iets voor onderweg zodat het werk soepeler, effectiever en prettiger wordt, zeggen ze. De Amsterdamse predikanten hadden in 2009 en 2010 een zevental gesprekken van een dagdeel met André Drost, predikant werkbegeleiding van de Protestantse Kerk. Hij kwam met methoden en werkvormen om de situatie te verkennen. ‘Wij moesten onze eigen gebruiksaanwijzing nog opschrijven. Waarin ben je goed en minder goed? Op welke punten ben je gevoelig? Het heeft mij geholpen om Andreas en zijn manier van werken te leren kennen. Dat gaf een goed inzicht’, vertelt Brouwer.

Eye-opener Woehle spreekt van een eye opener. ‘Je zou dit eigenlijk altijd moeten doen met wie je samenwerkt. Je wordt je bewust Kerkinformatie  •  december 2011

Andreas Woehle

wanneer je de ander op de tenen trapt en waarmee de ander jou irriteert. Je voorkomt spanning door als je weet hoe die onbedoeld kan oplopen.’ ‘Wij kregen ook zicht op terreinen waar we niet zo goed in zijn’, zegt Brouwer. Dat ging aan de hand van de zogenaamde vijf-kolommenoefening. Welke werkzaamheden behoren tot de ‘core business’ en welke niet? Welke van die laatste taken doen we toch? En maakt dat zin of is er een andere oplossing voor te vinden? Enzovoort. Dat zijn we gaan inventariseren.’ Woehle vult aan: ‘Soms was het ook schrikken. Dit is core business maar we komen er veel te weinig aan toe. We doen allemaal andere dingen. Dat hangt ook samen met het feit dat het kader van onze gemeente nog niet zo sterk is.’

‘We zijn beiden niet goed in formele dingen. We hebben meer dan genoeg goede en inspirerende ideeën, maar de uitvoering vraagt meer tijd dan wij beschikbaar hebben, en is ook niet in alle delen puur ‘predikantswerk’. Wij zouden het liefst zien dat anderen daar verantwoordelijk zijn. Wel is er sinds kort een werkgroep (brandpuntraad) ingesteld voor begeleiding van het dagelijks gemeentewerk en een adviesgroep om mee te brainstormen.’

Lachen ‘Voor mij, zegt Woehle, was het ook interessant om te merken hoe wij ons werk coördineerden. Toen hebben we even moeten lachen. Dit gebeurt namelijk nogal ongeordend en associatief. Er komt geen agenda of andere formaliteit

| aan te pas. Maar wonderbaarlijk genoeg werken we toch alle thema’s in ons werkoverleg af.’ Brouwer: ‘Het heeft geen zin ons op dat punt een methodiek op te dringen. Drost zag dat in. Hij was heel flexibel. Kortom, er is geen wijziging in ons werkoverleg gekomen. Het gebeurt nog even associatief en ontspannen effectief.’ Van te voren hebben ze de kerkenraad om toestemming voor deze werkbegeleiding gevraagd. Die stemde ermee in. Halverwege informeerde de kerkenraad hoe het ging. Tot een slotevaluatie met

13

de kerkenraad is het nog niet gekomen. De kerkenraad is daar wel in geïnteresseerd, maar beschouwt dit begeleidingstraject toch vooral als ondersteuning voor het goed functioneren van ons werk als predikanten onderling.’ Op de vraag of ze collega’s teambegeleiding kunnen aanraden, zegt Brouwer: ‘Absoluut!’. ‘En niet pas als er een conflict is’, vult Woehle aan. En ten slotte Brouwer: ‘Een prima investering.’ • Dirk Visser freelance medewerker van Kerkinformatie

Marieke Brouwer

Predikantswisselingen mensen

Beroepen te Barneveld (wijk 4) en te Zwartebroek-Terschuur, ds. C. van de Scheur te Veenendaal; te Dussen-Hank (herv.), proponent M. van de Ruitenbeek te Uddel; te Epe (Sionskerk, herv.), ds. T.E. van Spanje te Reeuwijk; te Hedel (herv.), proponent J.J. Mulder te Nunspeet; te Hendrik Ido Ambacht (herv.), ds. C.A. van der Graaf te Waardenburg-Neerijnen; te Uddel, ds. P.J. Teeuw te Papendrecht; te Urk (geref. kerk), ds. E.J. de Groot te Eemnes; te Voorst, proponent L.E. Bassa te Utrecht. Aangenomen naar Assen, ds. N.E. Veldman-Potters te Beilen; naar Epe (Sionskerk, herv.), ds. T.E. van Spanje te Reeuwijk; naar Haren-Onnen (herv.), ds. A. Toornstra te Bedum (geref.); naar Hendrik-Ido-Ambacht (herv.wijkgem. Elim), ds. C.A. van der Graaf te Waardenburg-Neerijnen; naar Hoogland/AmersfoortNoord (wijk Nieuwland), ds. A.D. Walsma te Schagen; naar Kruiningen, ds. W. Quak te Hazerswoude-Dorp; naar Schiedam, ds. G. Kwakkel te Westmaas/Mijnsherenland/Klaaswaal; naar Woudenberg (herv.), ds. M. Messemaker te Monster; naar Zaandam (g.v. verpleeghuizen Evean), ds. K. I. Hagg te Jisp; naar Zaandam (g.v. Zaans Medisch Centrum), proponent J. Meinders te Amsterdam. Bedankt voor Dirksland (herv.), ds. J.A. Brussaard te Barneveld; voor Heerde, ds. A.H. Groen te Sliedrecht; voor Nunspeet, ds. J.W. Sparreboom te Krimpen a/d IJssel; voor Wierden (herv.), ds. G.C. Bergshoeff te Bergambacht. Beroepbaar proponent L.M. Aangeenbrug, Gabriël Metsustraat 15, 3443 TW Woerden, tel. 06 - 10 50 05 77, e-mail: [email protected]; proponent E.W. Bolt, Stationsstraat 4c, 8161 CR Epe, tel. (0578) 61 44 77, e-mail: [email protected].; proponent R.P.M. Braakhuis, Montvoortlaan 38, 3525 EL Utrecht, tel. 06 - 12 23 38 54, e-mail: [email protected]; proponent H.S.E. Jansen, Boothstraat 10, 3512 BW Utrecht, tel. 06 - 14 56 17 70, e-mail: [email protected]; proponent J.C. van der Linden, Kievitslaan 16, 3121 XH Schiedam, tel. (010) 471 47 96, e-mail: [email protected]; proponent N. van Manen-van Voornveld, Gersthove 5, 1112 HM Diemen, tel. (020) 600 89 32, e-mail: [email protected]; proponent A.J. Molenaar, Grote Visserijstraat 123d, 3026 CH Rotterdam, tel. 06 - 17 99 09 63, e-mail: [email protected]; proponent J.J. Mulder, Oude Zeeweg 4, 8071 TM Nunspeet, tel. (0341) 27 97 15;

proponent Y. de Ridder, Lindeweg 28c, 8315 RD Luttelgeest, tel. 06 – 52 62 18 68, e-mail: [email protected]; proponent C.H.G. Schaap, Weverstraat 7a, 6862 DJ Oosterbeek, tel. (026) 840 53 92; e-mail: [email protected]. Overleden 10 oktober J. van Oyen (geb. 9 februari 1924); 12 oktober C. Groot (geb. 17 augustus 1922); 17 oktober P.G. Kerssies (geb. 4 december 1973); 24 oktober J. Irik (geb. 17 november 1925); 28 oktober A. van der Klaauw (geb. 8 maart 1928); 28 oktober K.G. de Noord (geb. 10 augustus 1927); 6 november H.C. Bultman (geb. 25 april 1928).

Wilt u berichten over predikantswisselingen en beroepbaarstellingen doorgeven aan het Synodesecretariaat? Postbus 8399, 3503 RJ Utrecht, e-mail: [email protected] Daarnaast kunnen deze berichten doorgegeven worden aan Persbureau Scheps, Postbus 103, 3770 AC Barneveld, e-mail: [email protected]

Kerkinformatie  •  december 2011

14 |

Kerstcampagne illustreert wereldwijd netwerk

kerk in actie

Kerken in Nederland helpen kerken en partnerorganisaties in het buitenland. Dat is de kortste samenvatting van wat Kerk in Actie doet. Om namens de protestantse gemeenten in Nederland het zendingswerk uit te voeren, onderhoudt Kerk in Actie contacten met honderden kerken, overal ter wereld. Daardoor kan Kerk in Actie snel reageren op noodsituaties. Bijvoorbeeld door hulp te verlenen bij rampen of te werken aan verzoening, als zich conflicten voordoen tussen verschillende religies. Kleine kerken in het buitenland hebben vaak een marginale positie in de samenleving, waardoor ze bijvoorbeeld geen predikanten of ambtsdragers kunnen opleiden of bijscholen. Kerk in Actie biedt die gemeenten mogelijkheden. Op sommige plaatsen bieden uitgezonden medewerkers daarbij begeleiding. Zij worden uitgezonden medewerkers genoemd, omdat ze worden uitgezonden door plaatselijke protestantse gemeenten. Maar er is geen sprake van eenrichtingsverkeer. Door het kerkelijke netwerk van Kerk in Actie kunnen kerken onderling ervaringen uitwisselen. En dat gebeurt steeds meer, bijvoorbeeld met Kerk in Actie Interactief. Dit is voor protestantse gemeenten een manier om zich te verbinden met één of meer partnerorganisaties. Inmiddels zijn al honderden gemeenten bezig met Interactief.

Kinderen in de Knel Het werelddiaconaat is opgericht na de Watersnoodramp in 1953 en is bedoeld om hulp te verlenen aan partnerorgani-

saties. Daarbij kan het gaan om structurele hulp, zoals bij het bestrijden van malaria en hiv/aids, maar ook om hulp die in principe kort duurt: om mensen bij te staan in acute nood. Voor hulp aan kinderen kunnen protestantse gemeenten gebruikmaken van het programma Kinderen in de Knel. Rond de Kerst wordt gecollecteerd voor dit onderdeel van het werk van Kerk in Actie. Tijdens Advent en Kerst voert Kerk in Actie namelijk campagne voor de kampongkinderen van Yogyakarta. Partnerorganisatie Anak Wayang werkt daar op een effectieve manier aan de toekomst van kinderen. Of nee, zij werkt er niet aan, de kinderen doen dat zelf!

Kampongkinderen Yogyakarta op Java, Indonesië, kent veel kampongs (sloppenwijken) waar het leven hard en karig is. Veel ouders moeten allebei werken en hun kinderen worden na schooltijd aan hun lot overgelaten of erop uitgestuurd om te kijken of ze nog wat geld kunnen verdienen. Gevolg: kinderen zwerven rond en zijn een gemakkelijke prooi voor verslaving, misbruik en uitbuiting. Anak Wayang werkt in drie sloppen­ wijken met succes aan het verbeteren van de rechten en de gezondheidszorg en het onderwijs aan kinderen door hen er actief bij te betrekken en hen bewust te maken van de mogelijkheden die ze zelf hebben om hun toekomst te verbeteren. Met behulp van dans, toneel en schilderen wordt de eigenwaarde van kinderen versterkt. Kinderen leren zich te uiten, sluiten vriendschappen en leren wat ze waard zijn. Als ze bijvoorbeeld meedoen aan een verhalenwedstrijd, worden hun ouders uitgenodigd: kinderen krijgen weer aandacht en durven daardoor trots te zijn op zichzelf.

Ouders en overheid Daarnaast ondersteunt Anak Wayang ouders bij het verkrijgen van geboortecertificaten en ziektekostenverzekerinKerkinformatie  •  december 2011

Kerstcollecte voor Yogyakarta In veel protestantse gemeenten wordt in de advents- en kersttijd aandacht besteed aan de campagne ‘Kerst in actie: Geef om ieder kind’. Plaatselijke kerkelijke gemeenten kunnen collectefolders, posters en andere materialen bestellen via www.kerkinactie.nl/collectes. Op de website zijn ook ideeën te vinden om in de kerk en thuis mee aan de slag te gaan.

gen. Ook wordt in samenwerking met de gezondheidsklinieken van de overheid zorg geboden in de wijk door middel van mobiele poliklinieken. Vrijwilligers van Anak Wayang helpen kinderen met het maken van hun huiswerk en geven waar nodig bijles. Anak Wayang probeert het beleid van de overheid meer kindvriendelijk te maken, zodat kinderen in achterstandswijken gelijke kansen krijgen. Hiertoe worden campagnes gevoerd en wordt actief samenwerking gezocht met de overheid en andere organisaties. De kinderen en ouders krijgen hierin een grote rol. Zo worden zij ondersteund om zichzelf te organiseren in kinder- en ouderfora. Op deze manier organiseert Anak Wayang een lobby, waarbij kinderen en ouders zelf hun wensen verwoorden richting de overheid. • Theanne Boer freelance tekstschrijver

Meer weten?

over de collecten: www.kerkinactie.nl/collectes Over de uitwisseling tussen kerken met Kerk in Actie Interactief: www.kerkinactie.nl/interactief Over het werk van en voor Kinderen in de Knel: www.kerkinactie.nl/kinderenindeknel

|

15

IKON in zwaar weer Het kabinet wil het aantal publieke omroepen terugbrengen van vijfentwintig naar acht. De reorganisatie is logisch en noodzakelijk, vindt ook de IKON. Maar dat ze als interkerkelijke omroep zonder leden wordt gekort in haar budget omdat ze niet levensbeschouwelijk genoeg zou zijn, roept verzet op.

Omroep

Afgelopen zomer doet minister Marja van Bijsterveldt van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap haar plannen voor de hervorming van de Publieke Omroep uit de doeken. Ze baseert zich daarbij op een rapport van een extern bureau dat de publieke omroepen heeft doorgelicht op efficiency en kostenbesparing. Het bureau vindt een bezuiniging van zes miljoen euro het maximaal haalbare voor de zogenoemde 2.42-omroepen. Dit zijn de kleine, levensbeschouwelijke omroepen zonder leden, zoals de IKON, die ervoor zorgen dat de grote levensbeschouwelijke stromingen verankerd zijn binnen het publieke bestel. De minister maakt er in haar voorstel ruim het dubbele van: 13 miljoen. Want, vindt ze, zeker een kwart van de programma’s die deze omroepen maken, zijn niet levensbeschouwelijk. Die kunnen best door andere omroepen gemaakt worden. De IKON moet zich voortaan beperken tot het uitzenden van kerkdiensten en direct daaraan gerelateerde programma’s.

Maatschappelijke rol De minister baseert zich bij haar bepaling van wat levensbeschouwelijk is op een schema van de Publieke Omroep dat daar niet voor bedoeld is. Daardoor ontstaat een vertekend beeld. Een puur levensbeschouwelijk programma als Songs of Praise staat in dat schema bij ‘klassieke muziek’- typisch AVRO dus - en zo zijn er meer voorbeelden. Maar belangrijker is, dat het kabinet met zo’n voorstel zijn boekje te buiten gaat. Dat vindt ook prof. dr. mr. Wibren van der Burg, rechtsfilosoof aan de Erasmus

Samen verder met NCRV/ KRO/RKK De IKON vormt samen met Zendtijd voor Kerken één stichting: Verenigde Kerkelijke Zendtijd (VKZ). Op 12 november heeft de raad van toezicht van VKZ besloten om zich aan te sluiten bij de fusieomroep NCRV/KRO/ RKK. De ‘merken’ IKON en Zendtijd voor Kerken en de daarbij horende zendtijd, blijven echter bestaan. De financiële kwestie zoals in het artikel beschreven, staat hier los van.

IKON-directeur Martin Fröberg. Foto: Hans Peter van Velthoven.

Universiteit. ’Is het aan de minister om inhoudelijke uitspraken te doen over de kerntaak van levensbeschouwelijke genootschappen? Het gaat hier over de zendtijd die aan kerken en vergelijkbare organisaties is gegeven. Een overheid die zich een oordeel hierover aanmatigt, tast fundamenteel de scheiding van kerk en staat aan, maar ook de vrijheid van godsdienst. Die beperkt zich immers niet tot de eredienst, maar omvat ook de praktische toepassing ervan’, schrijft Van der Burg in het Nederlands Juristenblad van augustus. IKON-directeur Martin Fröberg is het daar van harte mee eens. ’Dat de overheid zich direct met ons bemoeit onder het motto ‘wie betaalt, bepaalt’, vind ik een gevaarlijke tendens. Onze zendtijd is honderd procent van de kerken en dat moet ook zo blijven. De kerken zijn van essentieel belang voor de onderlinge samenhang binnen de maatschappij. De IKON wil én kan

daar met een brede programmering een bijdrage aan leveren. En dan gaan CDA, VVD en PVV, die de mond vol hebben van de maatschappelijke rol van de publieke omroepen, dat om zeep helpen. Dat vind ik onbegrijpelijk.’ Begin december praat de Tweede Kamer over het mediavoorstel van het kabinet. Fröberg hoopt dat hij met steun van de kerken de politiek ertoe kan bewegen om de extra bezuinigingsmaatregel voor de 2.42-omroepen terug te draaien. ’Een levendige democratie kan niet zonder een levendige omroep. De IKON vindt het essentieel dat de grote levensbeschouwelijke stromingen in de publieke omroep verankerd én zichtbaar blijven. Juist nu!’ Meer informatie over dit thema is te vinden op www.ikon.nl/noodklok. • Mirjam Nieboer voorlichter IKON Kerkinformatie  •  december 2011

16 |

Geboorteplaatsen

Geloof en samenleving

Kerken zouden vaker kunnen aanhaken bij bestaande initiatieven die het evangelie in de samenleving laten doorwerken. Dat zegt ds. Bram Tack. Hij deed tijdens zijn studieverlof wat hij als voorzitter van Kerk en Wereld al eerder had willen doen. Hij ging in gesprek met uitvoerders of initiatiefnemers van projecten die geloof en samenleving verbinden. En hij leerde er veel van. Bij de selectie van gesprekspartners ben ik uitgegaan van wat ik inspirerend vond en mijn gesprekspartners hebben met veel openhartigheid mijn vragen beantwoord. Ik geef eerst wat korte typeringen. • Henny de Jong, projectmedewerker Protestantse Kerk, project Ontmoeting met Passanten, evenementen en vieringen met elementen uit liturgie, kunst, cultuur, seizoenen en vergeten tradities. 'Seizoenen in de natuur gekoppeld aan de seizoenen in je leven.' • Geeske Hovingh, werkzaam in De Nieuwe Liefde te Amsterdam, vrijwilligerswerk met uitgeprocedeerde asielzoekers. 'Het minste van een menswaardige behandeling is vragen: hoe gaat het?'

• Bert Kuipers, Laurenskerk Rotterdam, begon naar voorbeeld van Dresden de Kerkennacht in Nederland. 'Laat het beste zien dat je in huis hebt.' • Manuela Kalsky, directeur Dominicaans Studiecentrum, website www.nieuwwij.nl. 'Internet is een enorm democratisch medium, want je kunt niemand buitensluiten.' • Tom Mikkers, Remonstrantse Broederschap, liedbundel Licht met teksten van Coot van Doesburgh op bekende melodieën, op cd ingezongen door Karin Bloemen. 'De kerk zal nieuwe woorden moeten zoeken en dit klinkt zoals wij praten.' • Paul Vlaar, de Obdamse pastoor die na een Oranjemis tijdelijk geschorst werd door de bisschop. 'Ik wil “Ik ben die is” representeren bij zorgen en vragen, maar ook als het dorp viert.' • Eric van den Berg, www.isidorusweb.nl. 'Het mag gezien worden dat het een katholieke site is. Duidelijkheid helpt, want wat doe je anders op zo'n site?' • Herma Kamphuis en Meindert Burema, predikanten in Alphen aan den Rijn, over het pastoraat na het schietdrama in april 2011. 'Zorg ervoor dat je wel weer over de drempel van het winkel­centrum durft. Laat hij je dat niet ontnemen.' • Bright Richards, theatermaker, As I Left my Father’s house: vluchtverhalen met motieven uit de drie ‘religies van het boek’. 'Mensen herkennen hun eigen pijn in dit stuk en gaan erover praten.' • Leo Fijen, hoofd omroep RKK, over The Passion in Gouda. 'We zijn er in geslaagd het evangelie op straat te communiceren met de taal van de muziek en de taal van deze tijd.'

Ik duid al deze initiatieven als plekken waar het Woord mens wordt

Impuls Wat was de drijvende kracht achter hun bijzondere projecten? De antwoorKerkinformatie  •  december 2011

den varieerden van een ‘planmatige aanpak’ of het ‘besef van roeping’ tot een ‘schijnbaar toevallige verbinding’ of het ‘zien van een kans’. Eric van den Berg schetste hoe de ontwikkeling van een linkenverzameling via een infobank naar een netwerksite zich als het ware vanzelf aandiende. Manuela Kalsky en Leo Fijen vertelden beiden over een lang en soms moeizaam proces van onderhandeling. De Alphense predikanten Herma Kamphuis en Meindert Burema initieerden niet, maar hebben in hun gemeente en met andere kerken mensen gemobiliseerd om te kunnen reageren op de ontreddering. Ook pastoor Paul Vlaar noemde het facet van ‘meegenomen worden’ in een grotere beweging. De verbindende motieven zijn grote passie, vakkundigheid en bijna steeds een terugblik met voldoening of verwondering.

Incarnatie De theologen Erik Borgman en Bram van de Beek beschrijven beiden Gods menswording als ‘één van de peilers’ van hun theologie. Toch is hun visie op de rol van geloof in de samenleving tegengesteld. Borgman vindt sporen van God in allerlei maatschappelijke tegenstrijdigheden. Hij zegt het Augustinus na, dat modder blijkbaar onze ogen kan openen (Joh. 9), hij stelt dat God aanwezig in ons gemodder en karakteriseert de huidige economische crisis als nieuwe sociale kwestie. Van de Beek daarentegen schetst een theologie met vooral verticale lijnen. Wij zijn vreemdelingen op aarde en onze bestemming is het eeuwige leven in Christus. Hij bekritiseert de betrokkenheid van de kerk op de samenleving, omdat wij hier vreemde­lingen zijn en ons burgerschap in de hemel is. Hoewel ik van harte met hem instem dat de kerk haar eigen ruimte claimt met een vreemde boodschap, kan ik hem in deze

|

Foto: Shutterstock

kritiek niet volgen. De bijbelse motieven van gerichtheid op het aardse welzijn van mensen, zoals de bevrijding uit de slavernij, de wetgeving, het engagement van de profeten, de Bergrede en genezingen door Jezus zijn hiervoor te sterk. En daarnaast komt, heel de kerkgeschiedenis door, de praktische naastenliefde van christenen: hulp aan minderbedeelden, onderwijs en medische zorg.

Herkenbaarheid Uit de gesprekken kwam als centrale vraag naar boven: hoe krijgt het christelijk geloof herkenbaarheid in onze samenleving? De projecten van de geïnterviewden vertonen een hierin een heel verschillend beeld. De meeste ini­ tiatiefnemers hebben een bewuste keus gemaakt, afhankelijk van wat zij wilden bereiken. Het christelijk karakter van hun activiteiten varieert van uitgesproken tot verborgen.

Inhoud in vier woorden Christelijk geloof staat of valt met de inhoud. De Tilburgse theoloog Henk Schoot schrijft dat ons geloof dood zou zijn zonder een universele betekenis of een constante stroom. Voor mij draait die constante stroom rond vier bijbelse kernwoorden. • Schepping inspireert mensen tot een duurzaamheid die niet alleen ecologische inpasbaarheid inhoudt, maar ook het besef uit Psalm 24 dat de aarde van de Heer is. Dit besef daagt uit tot fundamenteel gesprek over eigendom en gebruik van de aarde en haar begrensde rijkdom. • Bevrijding omvat het hele palet van persoonlijke heling en verlossing tot sociale en politieke emancipatie. Voorbeeld: de Occupy-beweging stelt de gekte van het geld aan de

kaak. De weerloosheid van deze beweging, die geen alternatief of oplossing biedt, vind ik indringend. • Menswording wijst op de afdaling van de Allerhoogste in een Kind in bezet gebied en is daarmee de meest onbegrijpelijke beweging in ons geloof. Het betekent niet alleen onze mystieke verbondenheid met Hem die in Knechtsgestalte leefde, maar is ook een voortdurend appèl op humaniteit. • Het woord verzoening verbindt de kruisdood van de man van Nazareth met het bouwen van bruggen over het menselijk tekort heen. Ik schrik altijd als dit zonder huiver of met vanzelfsprekendheid wordt uitgelegd. En ik herken het onrecht als van het slachtoffer vergeving wordt gevraagd zonder dat de dader zich bekeert. Maar het woord vergeving markeert het grote christelijke antwoord op het kwaad tussen mensen en het is een motiverende kracht achter veel pogingen tot dialoog of diplomatie in plaats van geweld. Ondanks de huidige modetrend van relishoppen, zal christelijk geloof zich volgens mij altijd met deze viervoudige inhoud verstaan.

teksten van liederen en gebeden uit het hart van drie religies. Isidorusweb geeft laagdrempelige voorlichting over katholiek leven. En The Passion communiceerde het lijdens­verhaal met behulp van popmuziek. Geeske Hovingh geeft belangeloze aandacht aan mensen, waarbij het geloof wel motief is, maar geen doel. De pastorale opvang na het drama in Alphen aan den Rijn had een overeenkomstige intentie. En Paul Vlaar beoogde met zijn Oranjemis geen vernieuwing, maar zocht naar de grenzen van de eucharistie om het geloof op zoveel mogelijk levens­ gebieden te delen. Eén van projecten van Henny de Jong maakte, door een koppeling met Keltische tradities, veel discussie los. De site www.nieuwwij.nl wil bijdragen aan de sociale cohesie en de liedbundel Licht is bedoeld voor mensen buiten de kerk. Voor de doelgroepen van een aantal projecten zouden mijn vier punten over inhoud te veel kerkelijk klinken. Toch houd ik van deze breedte en duid ik al deze initiatieven als plekken waar het Woord mens wordt of geboorteplaatsen zijn van geloof en hoop en liefde.

Plaatselijk bruikbaar Bij het bestuur van Kerk en Wereld komen regelmatig subsidieaanvragen binnen voor prachtige kleinschalige projecten. Uit ervaring weet ik hoe stimulerend het is om in je eigen woonplaats een nieuw initiatief te ontwikkelen. Maar kerkenraden en predikanten zouden vaker kunnen aansluiten bij landelijke initiatieven. Veel modellen van projecten zijn via internet beschikbaar. Dat geldt bijvoorbeeld voor de projecten van Henny de Jong. En elke gemeente kan in 2013 weer op eigen wijze aanhaken bij de landelijke Kerkennacht van de Raad van Kerken. Overigens wijst Bert Kuipers op een risico: als je mensen bij je in huis laat kijken, kan dat ook tegenvallen. Sommige modellen zijn eenvoudig over te nemen, andere vragen om aanpassing aan de eigen locale situatie. Zo wordt kennis gedeeld, de kwaliteit bevorderd en de kerk krijgt meer profiel in de samenleving. • Bram Tack predikant Protestantse Gemeente Emmaüs Bodegraven en voorzitter van het bestuur van Kerk en Wereld

Van expliciet tot bijna onzichtbaar Zo uitgesproken als ik hierboven formuleer, is de communicatie vanuit geloofsinspiratie met de samenleving bijna nooit. Vaak is die zwak of diffuus en de theoloog Erik Borgman laat zien dat dit positieve eigenschappen zijn. Mijn gesprekspartners nemen verschillende posities in. In de Laurenskerk in Rotterdam kunnen moderne randstedelingen kennismaken met de kracht van de liturgische traditie. Theatermaker Bright Richards gebruikt expliciet de

Geraadpleegde bronnen: A. van de Beek, Is God terug? Zoetermeer 2011; Erik Borgman, Overlopen naar de barbaren, Zoetermeer 2011; Henk Schoot, Over Jezus. Een naam die leven geeft, Houten 2006.

Kerkinformatie  •  december 2011

17

18 |

Duurzaam beleggen: met verstand en hart!

Handreiking

Duurzaam beleggen wint aan populariteit. Ook de synode besloot gemeenten en diaconieën ertoe op te roepen. Maar hoe maak je hier beleid op binnen je gemeente? Met het boekje Investeren in je/de missie. Duurzaam beleggen door kerken kunnen gemeenten en diaconieën de discussie aangaan. Wat is duurzaam beleggen precies? Het begrip wordt heel verschillend uitgelegd, zo blijkt uit het boekje, dat begin december uitkwam. Het komt erop neer dat bij het nemen van beslissingen over het beheren en beleggen van gelden niet alleen financiële overwegingen worden betrokken, maar ook ethische en morele normen en waarden, sociale omstandigheden, bestuurlijke aspecten en milieufactoren. Al deze overwegingen kunnen leiden tot bijstelling van het beleggingsbeleid. Een eerste stap is: het uitsluiten van beleggen in bedrijven die bijvoorbeeld wapens of clusterbommen fabriceren of die slecht omgaan met natuur en milieu. Een tweede stap, vaak in combinatie met de eerste, is om juist te beleggen in bedrijven die goed zorgen voor mens en milieu. Bij deze positieve selectie kijk je naar de rangorde en beleg je alleen in ondernemingen die ‘het beste jongetje in de klas’ zijn. Een derde stap is ingrijpender: het aandelenbezit in een bedrijf wordt gebruikt om met de bedrijfsleiding in gesprek te gaan om misstanden op te heffen. De nieuwste loot aan de boom van duurzaamheidsstrategieën is het direct investeren in je missie: het investeren in zaken waar de organisatie waarde aan hecht.

Lange traditie Niet iedere kerkrentmeester, diaken of penningmeester zal zich realiseren dat de kerk en dat christenen hier een lange traditie hebben. Zo waren het de Quakers in Amerika die als eersten verkeerde beleggingen in de ban deden, in dit geval het investeren in de handel in slaven. Methodisten en Baptisten stonden in 1928 aan de wieg van een ethisch beleggingsfonds dat alcohol, tabak en gokken uitsloot. De synoden van de Nederlandse Hervormde Kerk en de Gereformeerde Kerken in Nederland besloten in de jaren tachtig beleggingen te staken in bedrijven die zaken bleven doen met het apartheidsregime in ZuidAfrika. En het waren Nederlandse kerken die aan de wieg van Oikocredit, de oecumenische ontwikkelingscoöperatie van de Wereldraad van Kerken, stonden. Uit deze voorbeelden blijkt dat alle nu gebruikelijke duurzaamheidsbenaderingen, zoals uitsluiting, positieve investeringen, actief aandeelhouderschap en investeren in je missie, een kerkelijke of christelijke achtergrond hebben. Dat betekent echter nog niet dat gemeenten en diaconieën als vanzelfsprekend een duurzaam beheer of verantwoord beleggen omhelzen.

zich. In het slothoofdstuk is een stappenplan beschreven om als gemeente of diaconie tot een duurzaam beleggingsbeleid te komen: beleggen met verstand, maar ook met hart en ziel. • Huub Lems eindredacteur van Duurzaam beleggen.

Inhoud en stappenplan Het boekje Investeren in je/de missie. Duurzaam beleggen door kerken beoogt de kerkrentmeesters, diakenen en andere kerkenraadsleden materiaal in handen te geven voor een discussie over het thema; voor het eerst of opnieuw, want de ontwikkelingen op dit terrein gaan snel. Na een historische terugblik, de ontwikkeling van duurzaam beheer in de kerken en een bijbelse reflectie, biedt het boekje inzicht in hoe duurzaamheid een rol speelt bij het beleid van het Pensioenfonds Predikanten, het beleid van de synode, de stichting Kerkelijk Geldbeheer en de Maatschappij van Welstand. In de volgende artikelen komen vijf deskundigen aan het woord die verschillende aspecten belichten en opvattingen weergeven. Vervolgens presenteren Oikocredit, Triodos Bank, ASN Bank en de Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling (VBDO) Kerkinformatie  •  december 2011

Bestelgegevens: Huub Lems (red.), Investeren in je/de missie. Duurzaam beleggen door kerken. Uitgave Protestantse Kerk en Boekencentrum, prijs: € 14,90, www.boekencentrum.nl. Overige auteurs: Arjan Plaisier (scriba generale synode) Haaije Feenstra (directeur Landelijk Dienstencentrum), Ruud van den Broek (hoofd Financiën & Control PLD), Peter Eenshuistra (directeur Pensioenfonds Predikanten), Teun Copier (directeur SKG), Michiel van Alphen (directeur Maatschappij van Welstand), Kris Douma (MN Services, ex-Tweede Kamerlid), Hermar Jansen (Stichtingen en Verenigingen Theodoor Gilissen Bankiers), Jasper Stimm (Fondsen & Instituten Insinger de Beaufort Bank), Hans Hekkenberg (consultant risico management microkrediet­ instellingen), Fons Lute (investeerder Cyrte Investments), Ben Simmes (Oikocredit), Michael Jongeneel (Triodos Bank), Ruud Stevens (ASN Bank), Kees Gootjes (VBDO – Vereniging voor Beleggers in Duurzame Ontwikkeling).

|

19

Besluiten generale synode 10-12 november De generale synode besprak op 10, 11 en 12 november in Lunteren een flink aantal rapporten en voorstellen. Aan de orde kwamen onder meer de nieuwe visienota, het vierjaarlijkse visitatierapport, de samenwerking met ICCO, een aantal kerkordewijzigingen en het daderbeleid voor ambtsdragers na een tuchtmaatregel.

• Voorstel over ambtstermijn preses en scriba synode verworpen De synode heeft een voorstel van het generaal college voor de kerkorde om de synodepreses één keer en de synodescriba twee keer te kunnen herkiezen verworpen. In plaats daarvan nam de synode een tegenvoorstel aan van ouderlingkerkrentmeester J.P. Karstens (classis Leiden). Dit houdt in dat de ambtstermijnen van de preses en de scriba – net als de zittingstermijnen van synodeleden - van vier naar vijf jaar worden gebracht, waarbij de scriba één keer herkozen kan worden. •

ven aan de beleidsplannen die de kerk voor de komende jaren gaat uitwerken.

Conserveren en experimenteren De opmerkingen die tijdens de bespreking werden gemaakt, weerspiegelden de verschillende stromingen binnen de Protestantse Kerk. Vooral het spanningsveld tussen conserveren en experimenteren kwam duidelijk naar voren - het conserveren van de protestantse traditie en het experimenteren met nieuwe vormen. Sommige kozen voor het eerste, andere benadrukten liever het laatste. Synodescriba dr. Arjan Plaisier, auteur

van de visienota, erkende dat dit spanningsveld er is en zag de oplossing in de beweging van concentratie naar openheid. Openheid voor nieuwe vormen, voor experimenten, daar waar het nodig is. Uiteindelijk werd de visienota met twee tegenstemmen aanvaard.

Vierjaarlijks rapport Visitatie Het generale college voor de Visitatie bracht zijn vierjaarlijks rapport uit aan de generale synode. In het rapport worden zowel de positieve ervaringen als de knelpunten in het leven in de kerk benoemd. Tijdens de bespreking kwamen onder meer aan de orde: het grote aantal buitengewone visitaties, de verwarring over het verstaan van het ambt en de als groot ervaren afstand tussen veel gemeenten en ‘Utrecht’. Het rapport zal worden toegezonden aan de kerkenraden en classicale ver­ gaderingen, met het verzoek om met elkaar in gesprek te gaan over de onderwerpen in het verslag. Het bestuur van de dienstenorganisatie werd verzocht met de bevindingen en aanbevelingen van het verslag rekening te houden bij het maken van haar beleidsplan.

Beroepscode predikanten

Synodeleden wachten bij de zaalmicrofoons tijdens één van de sprekersronden. Foto: Jan Klein.

De beroepscode en gedragsregels voor predikanten en kerkelijk werkers werden door de synode unaniem aanvaard. Volgens synodescriba Plaisier zijn de gedragsregels niet bedoeld als keurslijf, maar dienen ze als handreiking. De code gaat nader in op gewenst pastoraal gedrag, het aannemen van giften en op de publieke rol van de predikant. Of zoals synodelid Hiebsch (Evangelisch-Lutherse Synode) het verwoordde: ‘Iemands grondhouding is de binnenkant, dat is niet in regels vast te leggen. Maar Kerkinformatie  •  december 2011

S y n o de

De visienota ‘De hartslag van het leven’ is op 10 november na een levendig gesprek in de synode aanvaard. De ruim dertig sprekers waren vooral dankbaar voor de realistische en hoopvolle toon in het document, al waren er ook kritische geluiden. Zodra de tekst op basis van de gemaakte opmerkingen is bij­ gesteld, zal de nota in druk worden verspreid. De kern van de visienota is de hoop dat er toekomst is voor geloof en kerk, ‘omdat er meer is dan onze mogelijkheden en onmogelijkheden. Meer dan de dode herhaling van zetten. Dat meer wordt ons gegeven door de levende Geest. Met die hartslag is er toekomst voor het geloof, toekomst voor de kerk en ook toekomst voor de Protestantse Kerk.’ Het gaat in de visienota om datgene waar de Protestantse Kerk voor staat en waar zij zich in deze tijd op wil richten. De nota is niet bedoeld als geloofsbelijdenis of theologische verhandeling, maar als een korte, krachtige en inspirerende tekst. Het stuk wil richting ge-

20 |

Drie vergaderdagen vergden van synodeleden de aandacht voor uiteenlopende onderwerpen. Hier tussen andere afgevaardigden: diaken H. Evenhuis-Vink (Classis Westerkwartier). Foto: Jan Klein.

gedrag gaat over de buitenkant. Het is de uitstraling van grondhouding. Dat is wel in regels vast te leggen.’ Het generale college voor de Kerkorde zal bezien hoe dit in de kerkordelijke regelingen opgenomen kan worden. De scriba zei toe dat het moderamen zich verder zal bezinnen op het gebruik van sociale media door predikanten en kerkelijk werkers.

Realisatie LRP-systeem goed verlopen Het dit jaar ingevoerde systeem voor digitale ledenregistratie van de Protestantse Kerk (LRP) is een goed werkend, veilig, stabiel en gebruiksvriendelijk systeem. Het is binnen het gestelde budget en de tijdsplanning gerealiseerd. Dat is de conclusie die bestuur van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk trekt in de Eindrapportage Project LedenRegistratie Protestantse Kerk (LRP). Het rapport geeft een beschrijving van de planning, bouw en implementatie van het systeem. LRP voldoet aan de criteria en eisen die de Protestantse Kerk in de kerkorde heeft vastgelegd over het landelijk, gemeenschappelijk systeem voor de ledenregistratie. Het functioneert ook volledig in overeenstemming met andere (wettelijke) eisen die aan een dergelijk systeem gesteld worden (Wet Bescherming Persoonsgegevens, SILA). Kerkinformatie  •  december 2011

De synode reageerde met een warm applaus op de eindrapportage. Dhr. Arie-Jan Heij, die namens de Adviescommissie LRP te synode toesprak, vroeg speciaal aandacht op de grote groep vrijwilligers die aan dit project heeft meegewerkt. Zij maakten het mogelijk dat bij LRP rekening is gehouden met de wensen van gebruikers, waardoor LRP een gebruiksvriendelijk systeem geworden is.

Ambtelijke positie kerkelijk werkers verankerd in kerkorde De generale synode nam in eerste lezing een wijziging van de kerkorde aan, die bepaalt dat kerkelijk werkers in de regel in het ambt van ouderling of diaken worden bevestigd. Het breed moderamen van een classicale vergadering kan aan hen tevens, op verzoek van de kerkenraad van een gemeente die in bijzondere omstandigheden verkeert, de

bevoegdheid verlenen tot de bediening van doop en avondmaal, het afnemen van belijdenis van geloof, de bevestiging van ambtsdragers, het leiden van trouw­ diensten en het uitspreken van de zegen. Deze bevoegdheid geldt overigens alleen in de gemeente waar de kerkelijk werker aangesteld is. De uitwerking van de bijzondere omstandigheden waarin de gemeente moet verkeren om de ‘predikants-bevoegdheden’ aan de kerkelijk werker toe te kennen, moet in de Generale Regeling geschieden. Het voorstel gaat nu naar de classicale vergaderingen ter consideratie.

Permanente Educatie kerkordelijk geregeld De generale synode heeft in tweede lezing ingestemd met de invoering van de Permanente Educatie voor predikanten en kerkelijk werkers. Hier ging een stevige discussie aan vooraf. Er bleek

• Bespreking nieuwe ICCO-Coöperatie Het bestuur van de dienstenorganisatie legde aan de generale synode een discussienota voor ter informatie over de nieuwe samenwerking in een ICCOcoöperatie. Deze beoogt een intensievere samenwerking van drie partners: Kerk in Actie, Prisma en Edukans. De samenwerking biedt volgens het bestuur een kans om krachten te bundelen en de gelden die bestemd zijn voor de allerarmsten zo efficiënt mogelijk te gebruiken. Het bestuur van de dienstenorganisatie zal in april met besluitvoorstellen bij de synode terugkomen. •

|

• Synode stelt daderbeleid vast De notitie ‘Het ambt na een tuchtmaatregel’ werd unaniem door de synode aanvaard. ‘Hiermee is de laatste bouwsteen geplaatst. We hadden al een protocol voor gemeenten die geconfronteerd worden met (seksueel) misbruik in pastorale en gezagsrelaties’, aldus Marja Meerburg, voorzitter van het bestuur van het Interkerkelijk samenwerkingsverband tegen Seksueel Misbruik in Pastorale Relaties (SMPR). ‘Nu hebben we ook beleid voor het omgaan met veroordeelde daders.’ De generale raad van Advies verwoordde het als volgt: ‘Het is goed dat de kerk hierin haar verantwoordelijkheid neemt. En ook: dat deze notitie ingaat op het ambt. Het gaat namelijk niet alleen om de persoon, maar om iemand die namens de kerk een ambt vervult.’ De notitie beschrijft het daderbeleid van de Protestantse Kerk in Nederland na veroordeling voor seksueel misbruik in pastorale relaties door het Regionale of Generale College voor het Opzicht. Zo wordt er ingegaan op de vraag of de dader nog geschikt is om het ambt te blijven vervullen. Ook het afleggen van een schuldverklaring en de begeleiding van kerkenraden komen aan de orde. ‘We zien te vaak dat het slachtoffer zijn of haar plek in de gemeente niet meer in kan nemen. Met dit daderbeleid willen wij het ook mogelijk maken dat het slachtoffer in de kerk weer een plaats kan vinden’, aldus scriba Plaisier. •

weerstand te bestaan tegen de afschaffing van het studieverlof en er waren veel vragen bij de uitwerking van de ‘generale regeling Permanente Educatie’. Synodescriba Arjan Plaisier toonde begrip voor de moeite die men heeft met het verdwijnen van de oude regeling. ‘Er is een gevoel bij predikanten dat het een verlies is van iets dat hen lief en dierbaar is geweest: het studieverlof zoals dat al twintig jaar bekend is. Ik kan dat invoelen. Dat het veran-

dert doet zeer. Maar geef de Permanente Educatie een kans. Laten we het te zijner tijd evalueren.’ Daarop stemde de synode in met de wijzigingen in de ordinantie zoals voorgesteld door het moderamen. De toepassing van de eerder aangenomen Generale Regeling werd echter uitgesteld. In de volgende vergadering van de generale synode zal een nieuwe versie van die regeling behandeld worden, waarin rekening is gehouden met de vele gestelde vragen en ingebrachte

bezwaren. De verplichte invoering van de Permanente Educatie vindt na de vaststelling van de Generale Regeling (april of september 2012) plaats. Uiteraard kan nu al op vrijwillige basis begonnen worden met de Permanente Educatie. De synodeleden toonden zich tevreden over de extra tijd die genomen wordt om de regeling verder te doordenken. Synodescriba Plaisier benadrukte het belang van de Permanente Educatie. ‘Het is de bedoeling dat deze bijdraagt aan de kwaliteit en arbeidsvreugde. Wij hechten namelijk veel waarde aan het goed en met veel vreugde functioneren van predikanten en kerkelijke werkers. Dat is een drijvende factor achter de Permanente Educatie.’ • Marloes Keller Voorlichter van de Protestantse Kerk

Peter Verhoeff ontvangt een geschenk van Nicolás Rosenthal van de Evangelische Kerk (luthers en gereformeerd) uit Argentinië een geschenk. Rosenthal vertelde dat zijn kerk 27.000 leden telt, verspreid over gemeenten in Argentinië, Paraguay en Uruguay. Namens de kerk geeft hij leiding aan een aantal diaconale projecten en is hij betrokken bij het werk van de ACT-Alliance, de internationale samenwerkende kerken. Foto: Jan Klein.

Meer weten?

De besluitenlijst en korte verslagen van de aprilsynode zijn te vinden op: www.pkn.nl > Bestuur en organisatie > Generale Synode > Verslagen en besluiten > Generale Synode 10-12 november 2011. Kerkinformatie  •  december 2011

21

22 |

JOP is de jeugdorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland

‘Heerlijk Eenvoudig’: geloofsalternatief voor een verloren generatie Is het mogelijk om ‘lichter door het leven te gaan’? Hebben we het aan onszelf te danken dat we uitgeput raken, opbranden en (bijna) apathisch worden? Kan het anders? Op een vriendelijke wijze vertelt Johan ter Beek in zijn boek Heerlijk eenvoudig over de keuzes die je in je leven kunt maken als volgeling van Jezus in deze postmoderne tijd. We vroegen Johan over de betekenis van zijn boek en bij­behorende website voor kerken in Nederland. Heerlijk eenvoudig is met name geschreven voor de zogenoemde ‘verloren generatie’. Jonge mensen in de leeftijd van 20 tot 40 jaar. Een generatie die steeds minder in de kerk te vinden is en midden in het leven staat. Een generatie die leeft in een consumptiemaatschappij en toch zoekt naar zingeving. ‘Ik hoop dat mijn boek deze mensen helpt om op een nieuwe manier naar het geloof te kijken’, zegt de auteur.

Plaatselijke gemeenten Plaatselijke gemeenten kan dit boek inspireren om eens te kijken hoe het met hun eigen generatie 20-40 gesteld is. Bij het boek hoort een cursus die daar een prima aanzet voor

• berichten

• Nieuw: Werkmap Levensparels In verschillende gemeenten zijn initiatieven ontplooid om in groepsverband met de Levensparels aan de slag te gaan. De vraag naar ideeën voor en ervaringen met het gebruik van de parels in groepen is groot. De Werkmap Levensparels is samengesteld om aan die vraag tegemoet te komen. De map bestaat uit compleet uitgewerkte mogelijkheden om samen met anderen de Levensparels te gebruiken. Levens­ parels zijn een hulpmiddel om de verbondenheid tussen het dagelijks leven, God en ieder mens persoonlijk zichtbaar, voelbaar en hanteerbaar te maken. De bijeenkomsten en vieringen in deze werkmap bieden concrete handvatten om die verbondenheid te ontdekken en met andere mensen Kerkinformatie  •  december 2011

te delen en uit te wisselen. Het materiaal bestaat uit twee delen. Het eerste deel betreft bijeenkomsten voor kinderen (8 tot 12 jaar) en jongeren (12 tot 16 jaar). Deze bijeenkomsten zijn bijvoorbeeld geschikt als catecheseavonden. Het tweede deel betreft vieringen voor de gehele gemeente. De Werkmap Levensparels is te bestellen via https://webwinkel.pkn.nl/jop. •

• WAYtoGO geeft kinderclub inhoud

Hoe geven we onze kinderclub meer inhoud?, vroeg Sjouke Sieperda uit Bolsward zich aan het begin van dit seizoen af. Elke twee weken geeft hij leiding aan een groep van acht stoere

jongens uit groep 7 en 8. Sjouke vertelt: ‘We zochten een leidraad zodat we niet alles zelf hoefden te verzinnen. Daarnaast wilden we de kinderen meegeven dat de club van de kerk meer is dan knutselwerkjes en spelletjes. We kwamen al snel bij WAYtoGO uit.’ WAYtoGO is speels en inhoudelijk programmamateriaal voor kinderen tussen de 8 en 12 jaar. In het aanbod is volop mogelijkheid om te kiezen tussen actieve, creatieve en vieringselementen. Sjouke: ‘Toen we voor de eerste keer de club openden met het aansteken van een kaars was dat wel even wennen voor de kinderen. “Gaan we geesten oproepen ofzo?”, vroegen ze. “Ja dat klopt”, antwoordde ik, “alleen roepen wij de Heilige Geest op”. Toen was het wel even stil. Naast de vierelementen

|

Reisgenoten Heerlijk Eenvoudig neemt de lezer mee op een reis door het leven van vandaag. Op die reis wordt de lezer vergezeld door enkele reisgenoten: de verteller, de zus, de dirigent, de kokkin, de monnik, het kind en de rechter. De verteller vertelt het grote verhaal van God, over Jezus en over de bedoeling van het volgen van God. De zus laat de meerwaarde zien van het leven in een nieuwe familie. De dirigent laat de lezer kennis maken met Gods ritme in het leven, de kokkin via een maaltijd met duurzaamheid en de monnik leert gebed en contemplatie. Tenslotte ontmoet de lezer het kind en de rechter. Het kind als de mens die de lezer nodig heeft en de dienende mens die de lezer zelf mag worden. De rechter vertelt over hoe God de wereld uiteindelijke rechtzet en waar we op kunnen hopen. ‘Ik voel me het meest verbonden met de rechter’, vertelt Johan. ‘Net als hij voel ik deze tijd aan. Ik zie de moeilijkheden en problemen en ik denk dat ik ook weet hoe we daarmee om moeten gaan. Daarnaast heeft de rechter hoop. Dat spreekt me aan.’

In de praktijk Johan ter Beek

kan vormen. Emeritus predikant Nico Raatgever over Heerlijk Eenvoudig: ‘Dit boek leent zich goed voor bespreking in een gespreksgroep. Het stipt actuele thema’s aan die in onze maatschappij leven. De inhoud past perfect in deze tijd en sluit aan bij de beleving van deze generatie. Daarbij is het een praktisch boek waar je mee aan de slag wilt.’

Boodschap De boodschap van dit boek is dat nieuwe ontdekkingen over Jezus kunnen leiden tot een zeer uitdagende levensstijl. Als je de boodschap van Jezus in de praktijk gaat brengen kan het namelijk zijn dat je iets op moet geven. Het boek koop je dan wel voor tien euro, maar het zou je veel meer kunnen kosten. ‘Geloven vraagt iets van je. Maar het is bijzonder om te zien dat als je iets inlevert, dat het dan ook iets oplevert’, vindt Johan ter Beek. ‘Als je de tijd die je besteed aan Social Media of televisie gaat investeren in vriendschap, dan lever je een ‘genotmiddel’ in maar krijg je er een mooie tijd met vrienden voor terug.’

hebben we ook nog voldoende tijd voor spelletjes en knutselen, alleen hebben die nu verbinding met het thema.’ Meer informatie over WAYtoGO: www.jop.nl (onder Coach > Producten > KIDS) •

• Kerstmusical voor kinderen Ieder jaar komt het terug: het kinderkerstfeest. Een hele klus om elke keer iets origineels te verzinnen. JOP heeft hiervoor een oplossing: kerstmusicals. JOP Kerststerren is een compleet pakket met vier panklare musicals inclusief scripts, een CD met liedjes en een inleiding met tips en instructies. Het materiaal is ge-

Het boek werkt alleen als je wat er in staat ook in de praktijk brengt. Johan legt uit waarom. ‘Het is een actieboek. Het prikkelt je om aan de slag te gaan. In de verschillende geloofstradities ga je eerst geloven en dan pas ga je doen. Jonge mensen nemen die boodschap niet meer zomaar aan. Zij stellen vragen en willen niet gelijk geloven maar eerst onderzoeken, lezen en in de praktijk brengen. Het moet functioneren in deze tijd. Ik geloof dat je, wanneer je de dingen die in mijn boek beschreven staan gaat doen, je er op den duur achter komt dat dat geloven is.’ Deze actie komt niet alleen in het boek naar voren. Je kunt ook aan de slag met een cursus. Meer daarover staat op de website www.heerlijkeenvoudig.nl. • Marieke Riedemann Communicatiemedewerker JOP

Meer weten?

Informatie over het boek en de bijbehorende cursus is te vinden op www.heerlijkeenvoudig.nl Het boek kost € 10,- en is te bestellen via www.arkmedia.nl/beek-johan-ter/heerlijk-eenvoudig en via www.bol.com

schikt voor kinderen van de basisschool. Genoeg inspiratie voor vier jaar kerstvieringen. Het materiaal is te bestellen in de webwinkel van JOP: https://webwinkel.pkn.nl/jop •

WAKE UP CALL X-Mas Edition Het kerstfeest voor jongeren! Kom op 18 december naar Dronten en vier Kerst met JOP. Net als voorgaande jaren organiseert JOP een landelijke kerstevent voor jongeren: WAKE UP CALL X-Mas Edition. De focus ligt dit jaar nog meer op de samen­werking met de plaatselijke gemeenten en de inzet van jongeren zelf. De zestienjarige Yrjan van Wijk

is betrokken bij de catering en de productie. ‘Het is gaaf om samen met andere jongeren een geweldig kerstevent neer te zetten, je leeft er echt naar toe met zijn allen. Het is mooi om met zoveel jongeren bij elkaar te zijn en toffe artiesten zoals DJ Rob van Rossum in de kerk te hebben. Ik heb al veel vrienden uitgenodigd en hoop dat het erg druk wordt met jongeren uit heel Nederland.’ Kom ook met je jongeren naar Dronten en vier het kerstfeest mee. Meer informatie: www.jop.nl/x-mas. •

Kerkinformatie  •  december 2011

23

24 | • berichten

• Cursussen en Studiedagen PCTE Hier staat het overzicht van de basisen vervolgtrainingen en de landelijke cursussen van het Protestants Centrum voor Toerusting en Educatie in de komende maanden. Aanmelding en nadere informatie over cursus­ inhoud, ook over het aanvragen van een cursus op maat voor de eigen gemeente: www.pkn.nl/pcte. Vragen? PCTE, Postbus 8503 RM Utrecht, tel (030) 880 1558, e-mail: [email protected] U kunt zich nog inschrijven voor de volgende cursussen en activiteiten:

Geloven in Leren Cursusoverzicht 2011

- 2012

M PROTESTANTS CENTRU EN EDUCATIE VOOR TOERUSTING

Basiscursus Ambtsdragers 16 januari Genemuiden 17 januari Vroomshoop 8 maart Vriezenveen Basiscursus Diaconaat 3 januari Stiens 10 januari Groningen 10 januari Raalte 6 februari Sneek

Basiscursus Kerkrentmeesters 9 februari Wierden 15 maart Leek 28 maart IJsselmuiden Basiscursus Liturgie 13 maart Hardenberg Basiscursus Pastoraat 31januari Leeuwarden 1 februari Assen 14 februari Oldenzaal 6 maart Zwolle (Berkum) Basiscursus ZWO 1 februari Drachten 13 februari Raalte Cursus Preeklezen 6 maart Beilen Cursus Scribaat 6 maart Sneek 7 maart Zuidlaren

Introductiecursus Beroepingswerk 25 januari Leek Kerk & Communicatie 9 januari Delden Lectorentraining 10 januari Zuidlaren 17 januari Oosterwolde Pastoraat bij rouw 20 maart Rijssen Pastoraat bij ziekte 7 februari Rijssen Leidinggeven aan verandering 12 januari Studiemidddag ‘Ongeloof in gesprek’. 9 december 2011 Studiemiddag Festus 16 december 2011 •

• Studiedag: Interreligieuze dialoog bij Barth Synodescriba dr. Arjan Plasier is één van de sprekers tijdens een studiemiddag over Karl Barths dogmatische studie Religie is ongeloof (1938). Plaisier zal ingaan op de invloed die het boek kan hebben op het spreken van de kerk in een multiculturele samenleving. De middag wordt gehouden omdat er een nieuwe vertaling van het boek is verschenen. Thema is: ‘Ongeloof in gesprek. Interreligieuze dialoog in het licht van Barth’s Religie is ongeloof’. De vertaler dr. E.P. Meijering zal ingaan op de actuele zeggingskracht van het boek. Dr. At Polhuis (voorzitter Barthstichting) bespreekt de betekenis van Barths studie voor de relatie tussen

christenen en moslims. De emeritus hoogleraar dr. H.M. Vroom, coördinator van het centrum voor Islamitische theologie aan de Vrije Universiteit, zal ingaan op het karakter van het multireligieuze gesprek in het licht van de tekst van Barth. In ‘Religie en ongeloof’ provoceerde de Zwitserse theoloog Karl Barth (18861968) ‘christelijk Europa’. Hij keerde zich zowel tegen christenen die Hitler een godsgeschenk vonden als tegen de in zichzelf gekeerde verdeelde Europese kerken. In 2011 klinken de woorden anders. ‘Religie‘ is terug van weggeweest, het christendom is een van de vele gods-

diensten. Kunnen we Barth nog vruchtbaar lezen zonder het over moslims, boeddhisten of ietsisten te hebben? De stelling van Barth, dat Jezus Christus het oordeel is over alle menselijke religie, lijkt aan provocatie alleen maar te winnen. De middag is een initiatief van de Barth-stichting/In de Waagschaal en het Bezinningscentrum van de Protestantse Kerk. Tijd en plaats: vrijdag 9 december, 13.30-17.30 uur. Protestants Landelijk Dienstencentrum, Joseph Haydnlaan 2a, Utrecht. Entree: € 10,per persoon. Aanmelden: [email protected] of tel. (030) 880 15 60. •

• ‘God vinden. In gesprek met zoekers’ Mensen kunnen langs allerlei wegen op zoek zijn naar God, goden of ‘iets hogers’. Dat kan door de natuur of de geschiedenis te bestuderen en daarin aanwijzingen voor het bestaan van God te ontdekken. Zoeken kan ook langs de weg van religies of menselijk redeneren. Kerkinformatie  •  december 2011

Wanneer we God hebben gevonden, blijven we altijd op zoek om Hem beter te leren kennen. We komen ook in gesprek met anderen die Hem nog niet gevonden hebben. Prof. dr. M. J. de Vries uit Papendrecht, bijzonder hoogleraar Christelijke Filosofie aan de Technische Universiteit in Delft en lid van het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond, biedt in God vinden. In gesprek met zoekers een handreiking voor gesprekken met verschillende soorten zoekers. Hij richt zich in dit negentiende

deeltje in onze Artiosreeks ook op gelovige studenten, die vaak te horen krijgen dat wetenschap en menselijk redeneren niet samengaan met het zoeken naar en vinden van God. ‘God vinden’ is verschenen bij uitg. Groen in Heerenveen, telt 160 blz. en kost € 12,50. •

| •  Va n a f d e w e r k v l o e r

• Studiemiddag Tijd voor Eeuwigheid

Waarom blijft u?

Bezinningscentrum van de Protestantse Kerk organiseert op 16 december een studiedag over de actuele betekenis van Kierkegaard in onze strijd tegen de klok. De dag wordt georganiseerd in het kader van novembernummer van Festus, forum voor samenlevingsvragen binnen de Protestantse Kerk, dat handelt over ‘Tijd voor Eeuwigheid’. Het nummer bevat onder meer een dubbelinterview met Joke Hermsen en Pieter Vos. Sprekers tijdens de middag zijn zijn: Joke Hermsen, filosofe en schrijfster. Zij schreef Stil de Tijd, een aanklacht tegen onze zenuwslopende en asociale omgang met tijd; Pieter Vos, theoloog, lector morele vorming aan de Gereformeerde Hogeschool te Zwolle, over De troost van het ogenblik, Kierkegaard over God en het lijden; Desiree Berendsen, columniste van Festus, theologe en docente filosofie in het VWO, over Eeuwig geloof in de tijd; Onno Zijlstra, docent filosofie aan de Protestantse Theologische Universiteit, over Kierkegaards navolging van Christus. Stress en tijdgebrek zijn volksvijand nr. 1 geworden, zo stellen de organisatoren. Dat komt niet alleen door het grote aantal mensen met hart- en vaatziekten. Ook de humaniteit en de medemenselijkheid worden ondermijnd, omdat iedereen gevangen is in werkdruk, overvolle agenda’s en niet aflatende verplichtingen. Reden voor een andere omgang met tijd. In de christelijke traditie is altijd een besef geweest dat ‘tijd’ meer omvat dan onze alledaagste tijdservaring. Het gebruik van het woord

Het overkomt me regelmatig dat mij als jonge gemeenteadviseur de vraag wordt gesteld: Hoe komt het dat jij in de kerk werkt? Verbazing, een beetje argwaan maar vooral nieuwsgierigheid wisselen elkaar af in de ogen van mijn gesprekspartner(s).

eeuwigheid is daarvan een voorbeeld. Maar wat is de betekenis van dat woord voor ons dagelijks leven? Daarvoor kun je te rade gaan bij Søren Kierkegaard (1813-1855), in wiens werk het begrip eeuwigheid een belangrijke rol speelt. Eeuwigheid is bij hem niet een abstract en grenzeloos ‘altijd’ en ook niet de tijdloze rust van een ‘hiernamaals’. Het besef van eeuwigheid is voor hem de enig mogelijke manier om in het hier en nu te leven zonder er door in beslag genomen te worden, zonder geregeerd te worden door de sociale mallemolen. Een citaat van hem: ‘Iedereen droomt ervan met grote mensen en belangrijke gebeurtenissen gelijktijdig te zijn geweest of nog te worden. Maar God weet hoe weinigen er eigenlijk gelijktijdig met zichzelf durven te leven. Eerst dat schenkt ware doorzichtigheid en rust; zulks kan alleen door een godsverhouding, ja, het ìs de godsverhouding.’ Plaats en tijd: Protestants Landelijk Dienstencentrum, Haydnlaan 2a, Utrecht, 13.30-17.00 uur. Kosten: € 25,-. Abonnees van Festus gratis. Aanmelding via: www.pkn.nl/pcte •

• Veranderdagen in de 40dagentijd Tijdens de komende 40dagentijd­ campagne is er voor het eerst de mogelijkheid om samen met mensen uit de eigen regio de handen uit de mouwen te steken. Het thema van de campagne

is ‘Voor de verandering’ en daarom organiseert Kerk in Actie tijdens deze periode in samenwerking met Stichting Present zes Veranderdagen. Zes zaterdagen lang zijn er in elke provincie in Nederland sociale of klusprojecten te doen, waar mensen zich als groep of individueel voor in kunnen schrijven. Projecten zijn bijvoorbeeld het opknappen van een verwaarloosde tuin, of het organiseren van een leuk dagje uit voor ouderen. De Veranderdagen vinden plaats op elke zaterdag van 25 februari tot en met 31 maart. Iedereen is welkom. Aanmelden kan via www.kerkinactie.nl/ 40dagentijd. Op deze website is ook een overzicht te vinden van alle plaatsen die meedoen en pr-materialen om gemeenteleden op de Veranderdagen attent te maken. Belangrijk: opgave voor 25 februari, 3 en 10 maart kan tot 14 januari 2012. Opgave voor 17, 24 en 31 maart kan tot 11 februari 2012. •

Geen gekke vraag… als er al jaren geen belijdeniscatechisant meer is in de gemeente. Als het aantal jongeren in de zondagse dienst niet groter is dan een handjevol. Als er maar weinig tieners overblijven na de zondagsschool. Als twintigers hooguit incidenteel hun gezicht laten zien. Als dertigers te druk zijn om deel te nemen aan een gesprekskring. En dan ineens zo’n gemeenteadviseur voor je neus die er nog wel in gelooft… Daarom vertel ik graag iets van mijn beweegredenen. Maar ik stel ook altijd de vraag terug: waarom bent u in de kerk? Hoe komt het dat u ambtsdrager bent? Wie en wat houdt u gaande? Zo’n gesprek, vaak aan het begin van een cursusavond of overlegmoment, vind ik ontzettend belangrijk. In deze ontmoetingen ontdekken we het telkens weer: Gods trouw, de kerk van Christus die ook vandaag de dag gestalte krijgt, de Geest die mensen – jong en oud – inspireert, beweegt en vernieuwt. Waarom ga ik niet weg? Waarom blijft u? Een prikkelende vraag. Een bijbelse ook (Johannes 6:67). Misschien een goede openingsvraag voor uw volgende vergadering? • Nadine van Hierden gemeenteadviseur sinds september 2010 in de classes Haarlem en Edam-Zaandam en projectmedewerker voor SAGE (samen­ werking gemeenten).

Kerkinformatie  •  november december 2011

25

26 |

Bijbelteksten december 2011 Deze teksten zijn gekozen uit de lezingen die in het gezamenlijk gebed in Taizé worden gebruikt. Taizé is een oecumenisch klooster in Frankrijk. De teksten zijn kort genoeg om verschillende keren per dag herlezen te worden, voor een tijd van persoonlijk of gemeenschappelijk gebed. Zo is men door dit rooster te gebruiken verbonden met de wereldoecumene. do 1

vr 2

Moge in Gods dagen de rechtvaardige bloeien, de vrede wereldwijd zijn tot het einde der tijden. Hij zal bevrijden wie arm is en om hulp roept, wie zwak is en geen helper heeft. (Psalm 72) Jakobus schreef: Neem een voorbeeld aan het geduldige lijden van de profeten die in de naam van de Heer spraken. Degenen die standhielden prijzen we gelukkig! (Jakobus 5:7-11)

za 3

Paulus schreef: Laat Christus’ woorden in al hun rijkdom in u wonen. (Kolossenzen 3: 12-21)

zo 4

Johannes de Doper verkondigde: Ik heb jullie gedoopt met water, maar hij die na mij komt, zal jullie dopen met de heilige Geest. (Marcus 1: 1-8)



ma 5 Paulus schreef: Jezus Christus was niet iemand die ja zei en nee bedoelde. Hij belichaamt het ja. (2 Korintiërs 1: 18-22) di 6

Paulus schreef: Toen ik kwam om u het geheim van God te verkondigen, beschikte ik niet over uitzonderlijke welsprekendheid of wijsheid. Ik had besloten u geen andere kennis te brengen dan die over Jezus Christus – de gekruisigde. (1 Korintiërs 2: 1-9)

wo 7 Dit zegt de Heer: Ik genees mijn volk van zijn ontrouw, mijn hart gaat naar hen uit. (Hosea 14: 2-9) do 8

vr 9



In Christus heeft God, voordat de wereld gegrondvest werd, ons vol liefde uitgekozen om voor hem heilig en zuiver te zijn. (Efeziërs 1: 3-14) Paulus schreef: Oefen jezelf in een vroom leven, omdat het een belofte inhoudt voor dit leven en het leven dat komen zal. (1 Timoteüs 4: 7-16)

za 10 Er zijn verschillende gaven, maar er is één Geest; er zijn verschillende dienende taken, maar er is één Heer; er zijn verschillende uitingen van bijzondere kracht, maar het is één God die ze allemaal en bij iedereen teweegbrengt. (1 Korintiërs 12: 3-13)

Kerkinformatie  •  december 2011

zo 11 Johannes de Doper zei: Ik ben de stem die roept in de woestijn: “Maak recht de weg van de Heer.” (Johannes 1: 19-28)

do 22 Uit de profeet Jesaja: Dat is onze God! Hij was onze hoop: hij zou ons redden. Juich en wees blij: hij heeft ons gered! (Jesaja 25: 6-9)

ma 12 Ik zal voortgaan op de weg van uw geboden, Heer, want u geeft mij ruimte. (Psalm 119: 25-32)

vr 23 Zo spreekt de Heer: In hun hart zal ik mijn wetten leggen, in hun verstand zal ik ze neerschrijven. Aan hun zonden en hun wetteloosheid zal ik niet meer denken. (Hebreën 10: 1-18)

di 13 Paulus schreef: Wie op de akker van de Geest zaait oogst het eeuwige leven. (Galaten 6: 1-10) wo 14 Bevrijd wie onrecht werd gedaan van zijn belager. Dan zul je als een zoon van de Allerhoogste zijn, hij zal van je houden, meer dan je moeder. (Sirach 4: 1-10) do 15 De leerlingen vroegen Jezus: “Wie kan er nog gered worden?” Jezus antwoordde hun: “Bij mensen is dat onmogelijk, maar bij God is alles mogelijk.” (Matteüs 19: 23-30)

za 24 Juich, hemel! Jubel, aarde! De Heer heeft zijn volk getroost, hij heeft zich over de armen ontfermd. (Jesaja 49: 13-26) zo 25 Het Woord was het ware licht. Wie hem ontvingen, heeft hij het voorrecht gegeven om kinderen van God te worden. (Johannes 1: 9-12)

vr 16 Paulus schreef: Wij hebben ons burgerrecht in de hemel, en van daar verwachten wij onze redder, de Heer Jezus Christus. Hij zal ons armzalig lichaam gelijk maken aan zijn verheerlijkt lichaam. (Filippenzen 3:17-4:1)

ma 26 Jezus zegt: Wanneer ze je uitleveren, vraag je dan niet bezorgd af hoe je moet spreken of wat je moet zeggen. Want wat je moet zeggen, zal je op dat moment worden ingegeven. Jullie zijn het immers niet zelf die dan spreken, het is de Geest van jullie Vader die in jullie spreekt. (Matteüs 10: 17-22)

za 17 Paulus schreef: Laat uw liefde oprecht zijn. Wees het goede toegedaan. Heb elkaar lief met de innige liefde van broeders en zusters. (Romeinen 12: 9-13)

di 27 God is licht, er is in hem geen spoor van duisternis. Als we onze weg in het licht gaan, dan zijn we met elkaar verbonden. (1 Johannes 1: 1-7)

zo 18 Maria zei tot de engel: De Heer wil ik dienen: laat er met mij gebeuren wat u hebt gezegd. (Lucas 1: 26-38)

wo 28 Petrus schreef: U mag uw zorgen op God afwentelen, want u ligt hem na aan het hart. (1 Petrus 5: 6-11)

ma 19 God, u houdt mij aan de hand en leidt mij volgens uw plan. Naast u wens ik geen ander op aarde. (Psalm 73)

do 29 Christus heeft zijn leven voor ons gegeven. Daarom horen ook wij ons leven te geven voor onze broeders en zusters. (1 Johannes 3: 16-20)

di 20 Paulus schreef: U wacht op de komst van onze Heer Jezus Christus. Hij is het die u tot het einde toe zekerheid geeft. (1 Korintiërs 1: 4-9)

vr. 30 Jezus zegt: Het koninkrijk van God lijkt op zuurdesem die door een vrouw met drie zakken meel werd vermengd tot alle meel doordesemd was. (Lucas 13: 18-21)

wo 21 Paulus schreef: In de hoop zijn we gered. Als we echter nu al zouden zien waarop we hopen, zou het geen hoop meer zijn. Maar als wij hopen op wat nog niet zichtbaar is, blijven we in afwachting daarvan volharden. (Romeinen 8: 22-27)

za 31 Jezus zegt: Jullie zijn het licht in de wereld. Jullie licht moet schijnen voor de mensen, opdat ze jullie goede daden zien en eer bewijzen aan jullie Vader in de hemel. (Matteüs 5: 13-16)

| • collecten

• Collecte Oecumene 22 januari 2012 Bij de aanslagen in Noorwegen op 22 juli 2011 vonden meer dan zeventig mensen de dood. De Protestantse Kerk in Nederland was, net als de bevolking in Noorwegen, geschokt en sprakeloos. Een teken van medeleven in de vorm van een brief aan de kerk van Noorwegen werd verstuurd. ´Wij bidden voor allen die door de afschuwelijke gebeurtenissen getroffen zijn´, stond in de brief. Een uiting van oecumene, want oecumene is meeleven over grenzen heen. De kerk van Noorwegen reageerde met de dank voor het medeleven en schreef: ‘We hebben ons geen moment alleen gevoeld.’ Oecumene is solidariteit, het is elkaar bijstaan in tijden van nood, wereldwijd. Via de Wereldraad van Kerken is er een netwerk ontstaan

van kerken en kerkelijke partners die in actie komen bij rampen en mensen in nood voorzien van medicijnen, schoon drinkwater en een dak boven het hoofd. Oecumene is veelzijdig: we delen in elkaars vreugde en verdriet, we horen elkaar bidden en zingen, denken samen verder over de positie van de kerk in de samenleving en creëren samen eigentijdse manieren om jongeren te betrekken bij het geloof. De oecumene collecte is bestemd om de oecumenische activiteiten ook in de toekomst te kunnen voortzetten. Voor deze collecte kunt u posters en advertentievellen downloaden via www.pkn.nl/steunons. Daar vindt u ook een korte toelichting en een collecte­ afkondiging. •

• Collecte Catechese en Educatie 29 januari 2012 In de kerk wordt steeds geleerd. Door kinderen en jongeren in de catechese en door ambtsdragers in basis- en vervolgcursussen. Elk jaar starten nieuwe ambtsdragers in de gemeenten van de

Protestantse Kerk. Vol bevlogenheid en enthousiasme. Maar de diaconale opdracht is vaak groot. Wat zijn mijn verantwoordelijkheden? Waar moet ik beginnen? Het Protestants Centrum voor Toerusting en Educatie ondersteunt hen met zo’n zestig specifieke basis- en vervolgcursussen. Diakenen leren waar ze nodig zijn, pastorale medewerkers worden gesterkt in hun bezoekwerk. Er zijn intensieve trainingen op het gebied van pastoraat en het begeleiden van rouwgroepen. Meer dan 20.000 vrijwilligers namen de afgelopen jaren deel aan deze cursussen. Ook voor kinderen is er toerusting in de kerk via catechese. Kinderen, tieners en jongeren worden met hulp van Jeugdwerk van de Protestantse Kerk bekendgemaakt

met de kerk en het geloof in God. Door training aan catecheten bijvoorbeeld. En ook door uitdagende catechese materialen, zoals Provider, Swing en Follow Me. Zo kan een nieuwe generatie leren ontdekken wat het geloof voor hen betekent en hoe zij daar vorm aan kunnen geven in het leven. Het Toerustingscentrum en het Jeugdwerk willen het cursuswerk in stand en betaalbaar houden én nieuwe materialen ontwikkelen, waardoor kinderen, tieners, jongeren en volwassenen geraakt worden. De opbrengst van de collecte is bedoeld om dat mogelijk te maken. Voor de collecte kunt u posters en advertentievellen downloaden via www.pkn.nl/ steunons. Daar vindt u ook een korte toelichting en een collecteafkondiging. •

• bericht

• Startzondag 2012: Geloof, hoop en liefde Het thema voor Startzondag 2012 is ‘Geloof, hoop en liefde’. Daarmee pakt de Protestantse Kerk de thema’s van de laatste drie jaren nog eens op, maar nu in relatie tot elkaar. Gebleken is dat gemeenten met de thema’s Geloof, Hoop en Liefde prima ‘kerk naar buiten’ kunnen zijn. Omdat het geheel meer is dan de delen, biedt de combinatie van thema’s een geheel eigen perspectief. Veel plaatselijke gemeenten hebben in de afgelopen jaren gebruik gemaakt van het materiaal dat bij de Startzondagthema’s werd aanboden. De website

www.pkn.nl/startzondag leverde suggesties voor een dienst op Startzondag en voor een programma erna. Een (papieren) gesprekshandreiking bij het thema gaf materiaal voor o.m. gesprekskringen, groothuisbezoeken en vergaderopeningen. Cadeauboekjes met bijbel­ citaten, uitspraken, en gedicht- en liedteksten kwamen, net als kaartensets, beschikbaar om mensen in de omgeving te bereiken. En de kranten ‘Wij geloven’, ‘Vol van hoop’ en ‘Liefde’ met portretten van bekende en minder bekende Nederlanders werden in grote oplagen ver-

spreid in steden en dorpen. Ook nu wordt er weer materiaal gemaakt. Meer informatie: www.pkn.nl •

Kerkinformatie  •  december 2011

27

28 |

•  a d v e r t e n t i e s

Advertenties Aanlevering vacatureadvertenties Kerkinformatie kent twee soorten advertenties: vacatureadvertenties van kerkelijke gemeenten en Per e-mail aan: [email protected] (de andere advertenties. kale tekst in een Word-bestand en logo’s uitsluitend apart in een jpg-bestand) of in papieren vorm per post aan: Kerkinformatie Advertenties (F. Rozemond), Vacatureadvertenties van gemeenten kunnen in Postbus 8504, 3503 RM Utrecht. vier verschillende formaten geplaatst worden: Klein (tot 65 woorden), Normaal (tot 130 woorden), Groot (tot 260 woorden) en Zeer groot (tot 520 Naam en logo’s woorden/hele pagina). Voor deze formaten gelden De afkorting PKN wordt zoveel mogelijk verrespectievelijk de volgende tarieven: € 174, € 348, meden. Wanneer het logo van de Protestantse Kerk wordt gebruikt dient dat volledig (met vaste € 698 en € 1.394. Het aantal woorden wordt naamtekst) te worden afgedrukt. Dit in verband berekend met de functie ‘Woorden tellen’ onder met de optimale en eenduidige werking ervan. Extra in tekstverwerkingsprogramma Word. Eigen varianten op dit logo kunnen in KerkinforAndere advertenties kunnen worden aangeboden matie worden geweigerd. Andere eigen logo’s, beeldmerken, vignetten of foto’s zijn uiteraard bij de drukker. Formaten, tariefkaart en aanhartelijk welkom. leverinformatie: www.bdu.nl > Koninklijke BDU Uitgevers > mediadocumentatie.

Uiterste aanleverdata (zie ook www.pkn.nl homepage, linksboven onder tijdschriften/nieuwsbrieven): Januarinummer: 5 december Februarinummer: 2 januari 2012 Maartnummer: 30 januari 2012 De advertentiepagina’s in Kerkinformatie worden vanaf de dag van verschijnen tevens geplaatst op www.pkn.nl > klik rechtsboven op: Vacatures. De redactie van Kerkinformatie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van advertenties. Bij de opmaak zal zoveel mogelijk rekening worden gehouden met de wensen van de adverteerder.

Protestantse Gemeente Halsteren/Nieuw-Vossemeer zoekt predikant m/v 50/60% De Protestantse Gemeente te Drunen zoekt voor haar 825 leden een

predikant (m/v) 80% Wij zijn: • een actieve, creatieve en pluriforme gemeente • een gemeente met meerdere commissies met enthousiaste vrijwilligers • een gemeente met grote onderlinge betrokkenheid • een gemeente zonder eigen pastorie Wij komen graag in contact met iemand die: • met toewijding en in heldere bewoordingen het evangelie in de erediensten uitdraagt • dit kan vertalen naar het dagelijkse leven • een warm hart heeft voor jong en oud • over sociale vaardigheden beschikt • open staat voor oecumene en het gesprek met andere geloofsgemeenschappen. Drunen ligt tussen het rivierlandschap van de Bergsche Maas en Nationaal Park de Loonse en Drunense Duinen en tussen ’s-Hertogenbosch en Waalwijk en behoort tot de burgerlijke gemeente Heusden. Profielschets en kerkplan worden op uw verzoek toegestuurd door de voorzitter van de beroepingscommissie. Nadere informatie over onze gemeente kunt u vinden op onze site, www.kerkdrunen.nl. Uw sollicitatie (per brief of per e-mail) zien wij graag voor 20-12- 2011 tegemoet bij de voorzitter van de beroepingscommissie: A. van de Krol-Stoelhorst, Van Goghstraat 9, 5151 ST Drunen (0416) 32 24 61, e-mail: [email protected].

Kerkinformatie  •  december 2011

Onze Protestantse Gemeente Halsteren/Nieuw-Vossemeer heeft een warme sfeer met mensen die naar elkaar omzien. Toch, of misschien wel juist daardoor, is er een veelkleurigheid aan geloofsopvattingen. De gemeente telt 900 leden waarvan het grootste gedeelte 60+ is. Er zijn betrokken vrijwilligers die vele activiteiten organiseren. Onze kerkgemeenschap heeft prachtige gebouwen, de Martinuskerk in Halsteren en het Zaalkerkje in NieuwVossemeer in een mooie omgeving op de Brabantse Wal, het grensgebied tussen West-Brabant en Zeeland.

die: • op inspirerende wijze het Woord vertaalt naar het hier en nu • enthousiast met lef en kracht helpt om een meer missionaire gemeente te worden door het Toekomstplan 2011-2015 om te zetten in zichtbare acties (thema’s Actie, Bezinning, Communicatie) • aandacht heeft voor alle leeftijden en de jeugd en hun ouders aanspreekt en boeit • communicatieve talenten heeft en de verschillende geloofsopvattingen verbindt en boeit door intensief samen te werken • openstaat voor en meewerkt aan nieuwe vormen van kerk-zijn • deelneemt aan de oecumene en nauw samenwerkt met de buurgemeenten • actief betrokken is bij onze partnergemeenten in Erkner (Duitsland) en Vigala (Estland).

De koers is al uitgezet, de weg maken we samen! Enthousiast geworden? Neem dan contact op met Henk Moerenhout (vz), tel 06-38237189 (na 18:00 uur) of stuur uw brief met cv naar: beroepingscie.prot.gemeente. [email protected]. U kunt een informatiepakket aanvragen. We ontvangen uw reactie graag voor 15 januari 2012. Meer weten over onze kerkgemeenschap? http://halsterennieuwvossemeer.protestantsekerk.net

protestantse gemeente te ieuw-Vossemeer alsteren

H

N

|

29

zoekt een

inspirerende participantenpastor (m/v) 0,7 fte De Vereniging Leidse Studenten Ekklesia is een veelzijdige en vooruitstrevende Oecumenische geloofsgemeenschap, geworteld in het studentenpastoraat maar open voor jong en oud. De participantenpastor zal zich- binnen het team van pastores – met name richten op de niet –studenten in onze gemeenschap. De pastor wordt ambtelijk verbonden aan de Protestantse Gemeente Leiden. De aanstelling is in principe bedoeld voor een periode van vier jaar op basis van 0.7 fte.

De Protestantse Gemeente te Steenwijk zoekt

twee (emeritus) predikanten (m/v) voor het ouderenpastoraat, ieder voor drie dagdelen (negen uur) per week. Taken: • pastoraal werk in verzorgings- en verpleeghuizen en serviceflats; • het voorgaan in rouwdiensten en eventueel ook in een aantal kerkdiensten. Aanstelling geschiedt voor vier jaar.

Wij zijn op zoek naar iemand • met hart voor pastoraat en diaconaat • met interesse voor eigentijdse liturgie in vieren, lied en gebed • die verschillende groepen weet samen te binden • die bij voorkeur woonachtig is in Leiden of omgeving • met flexibiliteit om het werk over wisselende dagdelen in te vullen.

Steenwijk is een gemeente van midden- orthodoxe tot confessionele signatuur met drie fulltime predikantsplaatsen en twee parttime predikantsplaatsen voor het ouderenpastoraat. (beide vacant).

Sollicitaties kunt u tot 22 december 2011 richten aan Tine van Iren Doeven, Spoorbloem 5, 2317 LG Leiden, telefoon (071) 521 14 29. Daar kan tevens een informatiepakket worden aangevraagd. U kunt ook onze website bezoeken: www.ekklesialeiden.nl.

Schriftelijke sollicitaties, incl. C.V, binnen 14 dagen na verschijning van dit blad naar de heer H.J.Kolk, De Burcht 5, 8332 GM Steenwijk.

Voor informatie: de heer H.J.Kolk( tel. (0521)51 86 66, e-mail: [email protected].

Kattendijke

Wemeldinge

De Protestantse Gemeente te Wemeldinge en de Hervormde Gemeente te Kattendijke gaan samen een combinatie vormen. Een fulltime predikant is thans verbonden aan de nieuw te vormen combinatie Wemeldinge. De vacature betreft een predikant met een sterke focus op Kattendijke, hoewel de taken in overleg met beide kerkenraden door de predikanten in onderling overleg zullen worden ingevuld. De combinatiegemeente zoekt een

predikant (m/v) voor 0,33 fte die: • door een aansprekende en hedendaagse manier van preken kan inspireren; • de jongeren in de gemeente kan begeleiden en enthousiasmeren; • bereid is samen te werken met de andere predikant Er is een profielschets van de gemeente en van de predikantsplaats beschikbaar. Deze en overige informatie is te vinden op www.kerkkattendijke.nl

Telefonisch kunt u ook contact opnemen met de secretaris van de beroepingscommissie, mevr. A. van Kooten-van de Velde, tel. (0113) 23 14 09. Bent u geïnteresseerd in de vacature dan nodigen wij u van harte uit schriftelijk of per email te reageren voor 23 december 2011 ter attentie van de secretaris van de beroepingscommissie: Deltastraat 20, 4474 AK Kattendijke [email protected]

Kerkinformatie  •  december 2011

30 |

•  a d v e r t e n t i e s

De Protestantse Gemeente te Noordwijk is een levendige en veelzijdige gemeenschap met zo’n 4000 leden en een team van vier predikanten, waarvan er twee in deeltijd werken. Voor de jeugd is er bovendien een enthousiaste en professionele jeugdwerker. Binnen de gemeente is verder een groot aantal vrijwilligers actief. De gemeente kent een grote diversiteit aan vieringen. Naast de reguliere kerkdiensten zijn er regelmatig bijzondere diensten zoals kerk en school diensten, vespers, Taizé-diensten, Thomasvieringen en themadiensten. Voor de diensten beschikt de gemeente over twee kerkgebouwen. Daarnaast kent de gemeente een jaarprogramma met activiteiten op het gebied van vorming en toerusting, zoals thema-avonden en gesprekskringen. Daarbij wordt gebruik gemaakt van het nieuwe multifunctionele kerkelijke centrum. Tevens wil de gemeente een betekenisvolle rol spelen in de Noordwijkse samenleving. In het recent vastgestelde beleidsplan heeft de gemeente uitgesproken de komende jaren gericht zorg en aandacht te willen geven aan de gemeenteleden in de leeftijd van 25 – 45 jaar. Voor ons enthousiaste predikantenteam zoeken wij daarom versterking met een

predikant (m/v) 50% De kerntaken van deze predikant(e) zijn als volgt samengevat: het inspireren, motiveren en mobiliseren van de ‘middengroepers’ door: • de geloofs- en levensvragen van deze groep centraal te stellen in bijeenkomsten, leerhuis, vorming en toerusting en in kerkdiensten; • samen met de ‘middengroepers’ en in overleg met de andere predikanten en jeugdwerker, nieuwe vormen van vieringen en gemeente-zijn te ontwikkelen; • jaarlijks voor te gaan in ongeveer tien diensten van onze gemeente. Mede gezien de bijzondere opdracht gaan onze gedachten uit naar een predikant(e) die • een aantoonbare affiniteit heeft met het leven van en werken met genoemde doelgroep; • in staat is deze mensen te inspireren en in te haken op wat hen specifiek bezig houdt;

• een pionier is in het zoeken naar nieuwe vormen van gemeente zijn; • binnen de gemeente ruimte weet te creëren voor de beleving van deze 'middengroepers' en het gemeente-zijn met de andere leeftijdsgroepen weet vast te houden en te versterken. Indien u belangstelling heeft, kunt u zich voor nadere inlichtingen en een informatiepakket wenden tot de voorzitter van de beroepingscommissie, mevrouw Nelie van den Oever - de Bes, Strandplevier 53, 2201 XJ Noordwijk, telefoon (071) 361 42 03, e-mail [email protected]. Uw schriftelijke reactie met een curriculum vitae kunt u tot uiterlijk 2 januari 2012 sturen naar bovengenoemd adres.

Haarlem Noord en Spaarndam tellen zo’n 50.000 inwoners. Hiervan zijn er 2.000 betrokken bij de Protestantse Gemeente Haarlem Noord-Spaarndam. Naast veel afwisseling in de vieringen bruist het kerkgebouw van activiteiten voor de jeugd, de diaconie, gespreksgroepen en muziek. We zijn voortdurend op zoek naar nieuwe vormen om uit te nodigen, te inspireren en te verbinden, vanuit de bijbelse traditie. Jong en oud zien om naar elkaar, inspireren en respecteren elkaar. Ons team is in september 2011 versterkt met een nieuwe predikant en nu is de gemeente op zoek naar een

deeltijds kerkelijk werker met name voor ouderenpastoraat We vragen een kandidaat met de volgende kenmerken: • Ingeschreven HBO-er, liefst gespecialiseerd in pastoraat. • Heeft ervaring met het opzetten en invullen van het ouderenpastoraat. • Komt echt en eerlijk over, zowel in vieringen als in onderling contact. • Is gericht op samenwerking, zowel in teamverband met de andere collega’s als met andere kerkelijke of niet kerkelijke instellingen. • Kan de pluriforme geloofsgemeenschap binden en de vele vrijwilligers inspireren.

Kerkinformatie  •  december 2011

(m/v) 0,4 fte

Het in kaart brengen en opzetten van een netwerk voor het ouderenpastoraat is een belangrijke taak tijdens de eerste periode van de aanstelling. De aanstelling wordt aangegaan voor 1 jaar met de intentie tot verlenging. Voor verdere informatie kunt onze website raadplegen op www.pknhaarlemnoord.nl of contact opnemen met de voorzitter van de sollicitatiecommissie de heer Anton Beelen, tel. (06) 45 46 60 72. Graag ontvangen wij uw sollicitatie voor 1 februari 2012 op [email protected].

|

De Protestantse Gemeente te Den Dolder is een open en oecumenisch georiënteerde geloofsgemeenschap, waar een ieder welkom is. In het licht van de liefde Gods, die een ieder accepteert, willen we elkaar zien, ontmoeten en present zijn in ons dorp. De gemeente telt ruim 500 leden met een gemiddelde leeftijd van 60 jaar. Wij zijn op zoek naar een

predikant(e) 0,7 fte Wij vragen iemand • die, met een nieuwsgierige en menslievende geest, leiding geeft aan de opbouw van de gemeenschap waar ook jongere mensen zich thuis kunnen voelen; • de bijbelse boodschap invoelend weet te verbinden met actuele levensvragen, met liefde en zorg het omzien naar elkaar ondersteunt en mede vorm geeft; • samenwerkend met anderen in lokaal en oecumenisch verband eigen initiatieven niet schuwt en mensen daarbij weet te voeden en te betrekken; • die met gevoel voor humor dingen en zich zelf weet te relativeren in een open en op elkaar betrokken sfeer. Wij willen u laten weten • dat u gaat werken met intensief bij elkaar betrokken mensen die hun geloof vruchtbaar willen maken voor elkaar en het gehele dorp, • dat er liefde is voor de gemeente en de bereidheid zich voor haar groei in Christus in te zetten, • dat er een mooie vierplek is, geschikt voor een veelkleurig liturgisch palet, • dat er samenwerking is met buurgemeenten in oecumenisch verband, • dat u welkom bent. Sollicitaties graag tot uiterlijk 31 december a.s. sturen aan Jan Leijnse, lid van de beroepingscommissie. Per post Eekhoornlaan 28, 3734 GZ Den Dolder. Per e-mail aan [email protected]

De Algemene Kerkenraad van de Protestantse Gemeente Breda is per direct op zoek naar een

missionair werker 0,5 fte voor de pioniersplek ‘Noorderlicht-Breda’, periode 1 januari 2012 – 1 augustus 2013. Dit project is nog volop in ontwikkeling. De drie pijlers zijn: de interactieve website ‘Spelen met Geloof’, vieringen en activiteiten. Geïnteresseerd? Kijk dan voor de beschrijving van de vacature op www.protestantsegemeentebreda.nl en www.noorderlichtbreda.nl

De Augustanakerk in Amsterdam-West heeft een vacature voor een

predikant (m/v) 0,6 fte De Augustanakerk huisvest twee gemeenten: de Pniëlgemeente, onderdeel van de Protestantse Kerk Amsterdam en de Evangelisch-Lutherse Augustanagemeente. Al ruim tien jaar vieren deze twee gemeenten samen de liturgie en vormen zij één gemeenschap. De twee verschillende geloofstradities zijn daarbij inspiratiebron. De Augustanakerk wil kerk in de buurt zijn en richt zich met activiteiten op buurtbewoners in Bos en Lommer. De Augustanakerk zoekt een predikant die: • de kerntaken van het predikantschap vorm en inhoud geeft: prediking, pastoraat, leren • liefde heeft voor liturgie en kerkmuziek • affiniteit heeft met werken in teamverband • een open blik heeft naar buiten, naar de buurt • zich inzet om het dertigersproject Zin in West! mede vorm te geven • samen met de lutherse predikante het gezicht van de Augustanakerk in de buurt wil zijn Meer informatie over de Augustanakerk op www.luthersamsterdam.nl/augustanakerk en bij mevrouw Vos, voorzitter van de beroepingscommissie.Bij haar kunt u een informatiepakket opvragen: [email protected], (020) 689 60 34. Uw reactie kunt u voor 2 januari 2012 per e-mail sturen aan: Protestantse Kerk Amsterdam, t.a.v. secretariaat Algemene Kerkenraad: [email protected] www.protestantsamsterdam.nl en www.luthersamsterdam.nl

Kerkelijk Werker nodig? Het Mobiliteitsbureau kan bemiddelen! www.pkn.nl/mobiliteitsbureau tel. (030) 880 15 05 (ma, di, vr)

Kerkinformatie  •  december 2011

31

32 |

•  a d v e r t e n t i e s

Protestantse wijkgemeente rond De Herberg in Dokkum en de Catharinakerk in Aalsum zoekt

inspirerende predikant (m/v) 1.0 fte

Onze gemeente Dokkum/Aalsum/ Wetsens kent drie wijken met elk een eigen karakter. De samenwerking heeft een verbindende faktor tot een veelkleurige gemeente met in iedere wijk een eigen predikants­-plaats(en).

die: • het woord van God op een boeiende en eigentijdse wijze weet te brengen • jong en oud weet te inspireren en te betrekken bij geloof en kerk • vertrouwd is met hedendaagse media en communicatiemiddelen • stimulerend en activerend bezig is in het pastoraat • organisatorische talenten heeft om de vele vrijwilligers te enthousiasmeren. • het vermogen heeft met respect om te gaan met verschillen in geloofsbeleving en samenbindend kan werken. • zich in wil zetten om de contouren van het nieuwe beleidsplan te concretiseren • bereid is tot samenwerking met de collega predikanten • gemakkelijk benaderbaar en zichtbaar is • de Friese taal kan verstaan of wil leren verstaan Geïnspireerd?

Voor inlichtingen, een uitgebreide profielschets en het aanvragen van een informatiemap kunt u kontact opnemen met de voorzitter van de beroepingscommissie G.Krol-van der Vinne. Mail- adres [email protected] Uw reactie met CV zien we graag voor 1 januari 2012 tegemoet op bovenstaand mail-adres.

De Protestantse gemeente Beilen-Hijken-Hooghalen zoekt een

predikant (m/v) 100% (mag ook in duobaan) Wie zijn wij? Onze gemeente ligt midden in Drenthe. We zijn een levendige en creatieve gemeente met ongeveer 4.000 leden. Wij houden verschillende/gevarieerde erediensten, waarin ook kinderen en jongeren actief meedoen. Wij bieden een goede samenwerking met een betrokken kerkenraad, twee collega-predikanten en enthousiaste gemeenteleden. Onze stijl is die van ruimte welke wordt geboden door ervaringen te delen.

pastoraat in onze gemeente en wil verder bouwen aan onze lerende gemeente, waarin hij/zij een teamspeler is en een herder die samenbindt. Ook staat hij/zij open voor nieuwe inzichten op het gebied van bijbel uitleg en liturgie en kan hij/zij zich vinden in ons beleidsplan “Samen verder”.

Wie zoeken wij? Wij zoeken een predikant die vanuit een levend geloof onze gemeente wil dienen en de verbinding kan maken tussen het Woord van God, de actualiteit en het persoonlijk leven van de mensen. Hij/zij vindt het een uitdaging om vanuit bijbels perspectief te leven en te werken binnen de veelkleurigheid van onze gemeente. Vanuit een positieve geloofsbeleving inspireert en stimuleert hij/zij onze gemeente en weet zowel jeugd als ouderen aan te spreken. Hij/zij stuurt en begeleidt het

Belangstelling? Graag zien we uw reactie naar onze secretaris per brief of e-mail tegemoet vóór 1 januari 2012.

Kerkinformatie  •  december 2011

Meer weten? Kijk op onze website www.pgbeilen.nl of vraag onze secretaris.

Secretaris beroepingscommissie: Gerard Glastra Scheuningskamp 28 9412 AH Beilen E-mail: [email protected]

|

Protestantse Gemeente te Hoorn, Zwaag en Blokker vraagt voor de wijkgemeenten Noord en Blokker een

predikant in parttime (70%) dienstverband Samen met twee andere wijkgemeenten vormen de wijkgemeenten Noord en Blokker de Protestantse Gemeente te Hoorn, Zwaag en Blokker. Binnen de Protestantse Gemeente Hoorn-Zwaag-Blokker zijn momenteel twee predikanten werkzaam.

Wij zijn op zoek naar een man of vrouw die:

De wijkgemeenten Noord en Blokker zijn met elkaar in gesprek om binnen afzienbare tijd in één wijkgemeente Zwaag-Blokker samen te gaan.

• open staat voor viering van de erediensten binnen de bestaande liturgische kaders en deze verder mee wil ontwikkelen en vernieuwen;

Kenmerkend voor de beide wijkgemeenten is kleinschaligheid en flexibiliteit. Er is aandacht voor zowel traditie als vernieuwing.

• met inspiratie en creativiteit mensen weet te boeien, te motiveren en samen te binden en daarbij met openheid en respect verschillende geloofsbelevingen binnen de gemeente tegemoet treedt, maar tevens staat voor de eigen geloofservaring; • enthousiast, eigentijds en begrijpelijk wil voorgaan in de erediensten zodat de toehoorders zich kunnen laten inspireren door het Evangelie om daarmee in het dagelijks leven aan de slag te kunnen;

• een warme pastorale betrokkenheid uitstraalt en met hart en ziel de pastorale zorg in onze wijkgemeenten op zich wil nemen; • de diaconale en oecumenische taak van de gemeente actief benadert; • in staat is diverse groepen binnen de gemeente, zoals oud en jong, kerkelijk betrokken en minder betrokken, aan te spreken; • niet alleen zelfstandig, maar ook in teamverband kan werken;

De nieuw te vormen wijkgemeente Zwaag-Blokker telt ca. 700 leden, die woonachtig zijn in Zwaag, Risdam-Noord, Blokker en in de nieuwbouwwijk Bangert-Oosterpolder. Een aantal leden woont in de aangrenzende dorpen. De kerkdiensten voor de wijkgemeenten Noord en Blokker worden zowel in de Dorpskerk van Zwaag als in de Dorpskerk van Blokker gehouden.

Wij nodigen predikanten die zich uitgedaagd voelen in onze gemeente te werken van harte uit te solliciteren. U kunt uw brief en CV binnen drie weken na het verschijnen van deze advertentie richten aan de scriba, dhr. D.J. Bresser, Ridderspoor 10, 1689 TD Zwaag, e-mail: [email protected] Informatie over de Protestantse Gemeente te Hoorn, Zwaag en Blokker vindt u op onze website www.pknhoorn.nl. Voor nadere inlichtingen en/ of het verkrijgen van een informatie-pakket kunt u contact opnemen met de voorzitter van de beroepingscommissie, dhr. W. Bok, tel. (0229) 23 03 22. e-mail: [email protected]

De Protestantse Kerk in Menen (België) zoekt een

voltijdse predikant (m/v) Wij zijn een kleine gemeente op de grens met Frankrijk in het cultuurrijke West-Vlaanderen met Parijs op 2,5 uur afstand en Brussel/kust op 45 minuten. Wij zoeken een predikant die: • de Bijbel hedendaags kan uitleggen • enthousiaste en creatieve diensten verzorgt • warm loopt voor pastoraat en gemeenteopbouw • oecumenisch en sociaal bewogen is • ideeën heeft voor de missionaire uitstraling van de kerk

Wij bieden: • Een gerenoveerde ruime pastorie in het centrum met het station op loopafstand • Een kerkenraad die actief meedenkt • De kans om naar nieuwe, eigentijdse vormen te zoeken van ‘kerk-zijn’. Inlichtingen bij consulent Ds. A. Knop (+32) 495 934 846 / [email protected]). Schriftelijke sollicitaties vóór 06-02-2012 aan PKM, p/a Soldatenstraat 5, 8880, Ledegem, België.

Kerkinformatie  •  december 2011

33

34 |

•  a d v e r t e n t i e s

De Hervormde Gemeente van Nieuw-Vennep/Burgerveen is groeiend en bloeiend in geloof en gemeenschap. Om het pastorale werk binnen de gemeente mede gestalte te geven zoeken wij kandidaten voor de functie van

kerkelijk werker 0,5 fte Functiebeschrijving: Als kerkelijk werker verleent u zowel individueel als in groepen pastorale begeleiding aan de leden van onze gemeente. Dit in samenwerking met onze predikant. U heeft aandacht voor en gaat in op vragen ten aanzien van levensvisie, geloof en zingeving. Onderdeel van de functie is het begeleiden van mensen in de laatste fase van hun leven en het leiden van de herdenkingsdienst. Samen met onze predikant geeft u catechese aan groepen tieners in onze gemeente en levert u een bijdrage aan de verdere opbouw van onze gemeente voor zowel jong als oud.

Ons aanbod: • een interessante werkplek; • arbeidsvoorwaardenregeling Protestantse Kerk in Nederland; • een jaarcontract met mogelijkheid tot verlenging.

Profiel: • belijdend lid van de Protestantse Kerk in Nederland; • erkent de Bijbel als Woord van God; • beschikt over een HBO-diploma theologie; • heeft visie op en ervaring met het pastorale werk; • beschikt over uitstekende communicatieve vaardigheden.

Solliciteren: Uw sollicitatiebrief met curriculum vitae kunt u t/m (3 weken na verschijningsdatum) sturen naar de heer G. de Kruijff, voorzitter van de kerkenraad, p/a Kerkelijk Bureau Hoofdweg 1318, 2153 LS Nieuw-Vennep.

Kerkinformatie  •  december 2011

Informatie: Algemene informatie over onze gemeente is te vinden op de website: www.wittekerk.nl. Voor meer informatie over onze gemeente en de werkzaamheden in de gevraagde functie kunt u per e-mail contact opnemen met onze predikant ds. C. van den Berg ([email protected]).

|

Meer weten over nalaten ?

Donatus verzekert kerkgebouwen en alles wat daarbij hoort. Zoals doopvonten, kanselbijbels en orgels. Ook voor vrijwilligers en werkers in kerkelijke dienst hebben we passende verzekeringen. Donatus is een betrokken specialist. Klein genoeg om u persoonlijk van dienst te zijn. Groot genoeg om met een gerust hart uw verzekeringsbelangen aan toe te vertrouwen. Donatus is een onderlinge verzekeringsmaatschappij zonder winstoogmerk. Samen met u zorgen we ervoor dat wat waardevol is, behouden blijft voor onze kinderen en hun kinderen en hun kinderen…

Donatus verzekert vertrouwd www.donatus.nl tel. 073 - 5221700

Kerkinformatie  •  december 2011

35

Kerkinformatie  •  december 2011