Kerkinformatie. Gevangenispastoraat Deuterocanonieke bijbelboeken Boekje over Trouwen

Kerkinformatie Nummer 175

November 2009

Gevangenispastoraat Deuterocanonieke bijbelboeken Boekje over Trouwen

Inhoud

Colofon

Nummer 175 november 2009

3 Cadeauboekje Trouw vieren: mijn zegen heb je 4 Justitiepastoraat Interview met hoofd-justitiepredikant Jan Eerbeek 6 Kroniek 7 Berichten 8 Kleine Synode Besluiten 25 september 2009 9 Advent en Kerst ‘Wij geloven’-krant over de betekenis van Kerst 10 Predikanten en kerkelijk werkers Doorwerken aan mobiliteit 12 JOP Vieringen met en door jongeren 14 Meditatie Vacare - platform voor meditatief leven - presenteert zich 15 Missionair Werk Missionaire mogelijkheden: Abcoude en Vught 16 Generale Synode Vooruit blik op novembersynode 18 Duurzaamheid ‘Kerk gaat volledig voorbij aan het thema arm-rijk’ 20 Berichten 21 Kerkbalans Is onze ‘aalmoescultuur’ bespreekbaar? 22 Eredienst Waar komen de deuterocanonieke bijbelboeken vandaan? 24 Berichten 26 Bijbelteksten 27 Collecten 28 Predikantswisselingen 29 Advertenties

Kerkinformatie verschijnt elf keer per jaar als officieel orgaan van de Protestantse Kerk in Nederland.

Algemeen adres Dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland, Joseph Haydnlaan 2a, 3533 AE Utrecht, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht, telefoon (030) 880 18 80, fax (030) 880 13 00.

Abonnementenadministratie Abonnementsprijs € 17,50 per jaar; buitenland € 24,-. Vanaf 35 ex.: € 15,- per jaar. U kunt zich als abonnee opgeven en afmelden bij de Abonnementen-administratie Kerkinformatie, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht, telefoon (030) 880 17 25, [email protected]. Dit blad is voor visueel gehandicapten in aangepaste leesvorm verkrijgbaar. Voor nadere informatie CBB, Postbus 131, 3850 AC Ermelo, telefoon (0341) 56 54 99.

Redactie-adres Kerkinformatie, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht, telefoon (030) 880 14 17. Fax (030) 880 14 45. E-mail: [email protected] Advertenties: zie achterin aan het begin van de advertentierubriek.

Redactie Emmy Bregman, Janet van Dijk, Jan-Gerd Heetderks (hoofdredacteur), Michiel Nap, Marieke Raatgever en Frans Rozemond (eindredactie).

Basisvormgeving Total Identity, Amsterdam

Opmaak Interface Communicatie B.V., Ede

Druk Koninklijke BDU, Barneveld

Kerkinformatie op internet www.pkn.nl>Tijdschriften/Nieuwsbrieven Overname van artikelen wordt op prijs gesteld, mits met bronvermelding. Overname van foto’s in overleg. Bij de voorplaat: Bij de voorplaat: 53% van de bruidsparen wil momenteel in de kerk trouwen. De Protestantse Kerk gaf onlangs een boekje uit over Trouw vieren. Zie verder p. 3.

ISSN 1380-460X "
 

 


 


  

  !!! #


!
 

Kerkinformatie

November 2009

Kerkelijk huwelijk

Janet van Dijk

Trouw vieren: mijn zegen heb je

De Protestantse Kerk speelt met het boekje Trouw vieren in op de tendens dat steeds meer mensen hun huwelijk kerkelijk willen laten inzegenen. Het boekje is het derde in een reeks van drie over doop, rouw en trouw. Steeds meer mensen willen hun huwelijk kerkelijk laten inzegenen. Volgens een enquête van het blad Bruid en Bruidegom Magazine is dat momenteel 53% van de bruidsparen, tegenover 38% in 2003. En dat terwijl een deel ervan niet of nauwelijks (meer) binding heeft met een kerk. Wie wel verbonden is met een kerkelijke gemeenschap vindt het bijna vanzelfsprekend om in de kerk trouwen. Maar ook mensen die er niet (meer) zo bij betrokken zijn, kunnen het verlangen hebben om niet alleen in het gemeentehuis hun ja-woord uit te spreken. Veel mensen willen op hun trouwdag naar de kerk om de viering van hun huwelijk ‘compleet’ te maken, in de overtuiging dat het huwelijk meer is dan het sluiten van een contract. Aankomende bruidsparen die een beroep doen op de kerk, doen dat eigenlijk nooit tevergeefs. Het boekje Trouw vieren is geschikt om te geven aan mensen die in de kerk willen trouwen, of ze nou bij een kerkelijke gemeenschap behoren of niet. Het biedt veel achtergrondinformatie. Wat zegt bijvoorbeeld de Bijbel over liefde, trouw en verbond? En wanneer kun je een beroep

Het kerkelijk huwelijk

In de Protestantse Kerk wordt het huwelijk van een man en een vrouw ingezegend; andere levensverbintenissen worden gezegend. Inhoudelijk is er geen verschil, maar zo wordt het klassieke huwelijk van andere levensverbintenissen onderscheiden. Sinds 2001 is het burgerlijk huwelijk opengesteld voor partners van hetzelfde geslacht. De Protestantse Kerk geeft plaatselijke gemeenten de ruimte om zo’n huwelijk ook te zegenen. Het is ook mogelijk dat een christen die trouwt met iemand van een ander geloof de kerk om een zegen vraagt. Dan geldt dezelfde regel als bij een kerkelijk gemengd huwelijk. Komt het echtpaar in de kerk, dan wordt uitgegaan van de gewoonten van de kerk. Gaan ze naar de synagoge, de moskee of de tempel, dan worden de daar gebruikelijke gewoonten gevolgd. Is een van beide partners (of zijn beiden) niet kerkelijk, dan vraagt dat meer maatwerk. Maar ook daar kan een vorm voor gevonden worden.

Ricardo Jones: ‘We voelen verbondenheid met God. Als je in de kerk trouwt, krijg je zijn bevestiging. Gods zegen heb je nodig.’ (uit: Trouw vieren) doen op de kerk? Het boekje gaat in op de betekenis van trouw en liefdesrelaties, en van het huwelijk in de christelijke traditie. Ook is er informatie over wat er bij komt kijken als je in de kerk wilt trouwen. Verder

geeft het informatie over de onderdelen van de liturgie in een trouwviering. Portretten van stellen die in de kerk getrouwd zijn (met ook een homoseksueel en een ‘interreligieus’ stel) en van predikanten die relaties zegenen maken het boekje compleet, evenals korte tekstfragmenten, gedichten en prachtige foto’s. Achter in het boekje meer informatie over trouw vieren, met onder andere ‘Hoe vind ik een kerk?’, boeken en websites. Janet van Dijk is communicatiemedewerker bij de Protestantse Kerk.

Bestellen

Trouw vieren kwam tot stand in samenwerking met Boekencentrum Uitgevers. Het boekje is te bestellen bij het Protestants Landelijk Dienstencentrum in Utrecht, tel. (030) 880 13 37, e-mail [email protected]. De prijs is € 3,95, vanaf 10 exemplaren € 3,25, vanaf 25 exemplaren € 3,00, vanaf 50 exemplaren € 2,75 en vanaf 100 exemplaren € 2,50. U betaalt geen verzendkosten. Ook de boekjes Over de doop en Rond de dood zijn nog verkrijgbaar, voor dezelfde prijzen.

3

Kerkinformatie

November 2009

PASTORAAT

Dirk Visser

Hoofdjustitiepredikant J.D.W. Eerbeek:

‘Een gedetineerde is geen cliënt, maar een geloofsgenoot’

Dominee Jan Eerbeek is hoofd van de justitiepredikanten in Nederland, een tak van geestelijke verzorging die onlangs haar zestigjarig bestaan vierde. Kerkinformatie sprak met hem over de vraag: wat kan de kerk, de gemeente voor een (ex)gevangene betekenen? Verder over zijn nieuwe boek en over het Centrum voor Justitiepastoraat, dat onlangs werd geopend. ‘Gedetineerden zijn geen cliënten, maar geloofsgenoten. We horen bij elkaar’, zegt hoofdjustitiepredikant J.D.W. Eerbeek. Kort geleden boden hij en zijn rooms-katholieke collega, hoofdaalmoezenier A.H.M. van Iersel, het eerste exemplaar van het Handboek justitiepastoraat aan minister Hirsch Ballin van Justitie aan. De presentatie geschiedde tijdens de viering van het 60-jarig bestaan van de rooms-katholieke en protestantse Geestelijke Verzorging bij het ministerie van Justitie. Eerbeek is ook de auteur van het recent verschenen boek Een misdadiger is meer dan zijn delict.

Medemensen ‘In de brief aan de Hebreeën staat: “Gedenkt de gevangenen als medegevangenen”. Dat duidt op wederkerigheid’, zegt Eerbeek. ‘Het gaat bij onze omgang met gevangenen niet om eenrichtingsverkeer: mensen die van buiten komen en gevallen mensen opzoeken. Nee, het gaat om tweerichtingsverkeer: we ontmoeten elkaar als elkaars medemensen. Niet de een verheven boven de ander, de goeden tegenover de slechten. Niet het geloof brengen aan de gevangenen, maar geloven met de gevangenen’, aldus Eerbeek. ‘In de gevangenis ontdek je de grote en diepe betekenis van de christelijke theologie: het evangelie is de boodschap van liefde en genade. Ook mensen die het gordijn van hun eigen leven hebben dichtgetrokken, blijven aanvaard door God en door degenen die in God geloven. Als het leven tot het meest kale is teruggebracht, gaan mensen inzien waar het op aankomt. Dan zoeken ze contact met justitiepredikanten over existentiële en geloofsvragen. Ruim tachtig procent van de gevangenen heeft behoefte aan geestelijke verzorging. Bij jonge gedetineerden staat de vraag naar God bovenaan, voor schuld, toekomst en relaties’, zegt Eerbeek.

Herstelgericht Ieder mens is meer dan zijn daden. Dat is het uitgangspunt van het herstelgericht pastoraat, dat centraal staat in boven­ genoemd Handboek. In hoeverre kunnen de pastores, de (kerkelijke) vrijwilligers, de nazorg en de kerk eraan bijdragen dat gedetineerden, die vaak in een vicieuze cirkel verkeren, weer in de samenleving worden opgenomen. Soms klinken woorden in een kerkdienst “te groot”, maar die trekken een mens er toch bovenuit. Dat is herstelgericht pastoraat, namelijk pastoraat dat ertoe bijdraagt dat er weer perspectief ontstaat voor mensen in de ge­­vangenis. Een aspect daarvan is ook om de samenleving toegankelijker te maken voor ex-gevangenen.’ Die terugkeer naar de samenleving wordt bemoeilijkt door een complexe problematiek op persoonlijk en maatschappelijk gebied. Hoewel een ieder verantwoordelijk is voor zijn daden, ook een gedetineerde, moet er wel oog zijn voor de achtergronden van de criminaliteit. De in 1981 op initiatief van Eerbeek opgerichte Stichting Exodus helpt ex-gevangenen met programma’s op het gebied van wonen, werken, relaties en zingeving. Exodus telt ongeveer 1500 vrijwilligers. In de tien Exodushuizen wonen ongeveer 450 exgedetineerden. Bij buren van deze huizen bestond aanvankelijk angst en soms ook weerstand. Die gevoelens moeten serieus worden genomen. Alle huizen hebben goede contacten met de buurt.

‘Hé doo’ Gevangenen kunnen zich van een predikant of van een kerkelijke vrijwilliger afvragen: komt die voor mij of wil die mij bekeren? Eerbeek herinnert zich een kerkdienst op de Kerstochtend. ‘s Middags waren de vrijwilligers van de kerk ook aanwezig bij de bingo. Daar ging iets van betrokken-

4

heid bij moeilijke dagen vanuit, wat door de gedetineerden opgemerkt en erg gewaardeerd werd. In de begintijd van zijn werk als gevangenispredikant riep een gevangene naar hem: ‘He doo, je moet niet alleen met hen praten, maar ook wat voor de jongens doen.‘ Eerbeek zegt ‘heel trots’ op de kerk te zijn omdat de kerk altijd een trouwe bondgenoot is geweest. Hij heeft als (hoofd)justitiepredikant nooit tevergeefs een beroep op de kerk gedaan. Voor zijn werk is de kerk van enorm grote relevantie. Dit heeft hij kortgeleden ook gezegd tegen de synode van de Protestantse Kerk in Nederland, die hij zijn boek mocht aanbieden.

De gemeente Voor een ex-gedetineerde die toch al in de marge leeft, is de stap naar een kerkelijke gemeente groot. Van belang is dat een kerk zich ook instelt op het ontvangen van deze doelgroep. Daarvoor is laagdrempeligheid nodig. Daarom is het landelijk netwerk ‘Kerken met Stip’ opgericht. Dat zijn ongeveer vijftig christelijke geloofsgemeenschappen waar ex-gedetineerden welkom zijn en zich thuis kunnen voelen. Het zijn gastvrije plekken waar men echte belangstelling en aandacht heeft voor

Kerkinformatie

ex-gevangenen die een nieuw begin willen maken. Kerken met Stip werkt nauw samen met het justitiepastoraat en met Exodus. (zie www.kerkenmetstip.nl) Eerbeek verhaalt van een gedetineerde die nog tijdens zijn gevangenschap werd gedoopt in de Valkenboskerk in Den Haag. Die kreeg daarvoor strafonderbreking, zoals een ander dat kreeg toen het dak van zijn huis lekte. Deze man heeft tijdens zijn gevangenschap een hele band met die gemeente opgebouwd.

‘Ik was gelijk geboeid’ Sinds 1998 is Eerbeek (61) hoofdjustitiepredikant. Daarvoor werkte hij sinds 1979 als gevangenispredikant, eerst in Den Bosch en Vught, daarna in Scheveningen. Als jongeman wilde hij graag dominee worden. Het predikantschap leek hem mooi, met verschillende aspecten: zorg voor de mens, vragen over geloof en leven en ook cultuur. Zelf had hij sterk het gevoel: iedereen hoort erbij. De kerk moet bijzondere aandacht hebben voor mensen die kwetsbaar zijn. Vrij toevallig kwam Eerbeek in contact met het justitiepastoraat. Een vriendin van hem was vrijwilligster in een gevangenis. Via haar kwam hij in contact met ds. Joop Spoor. Die wees hem op een vacature. Eerbeek nam contact op met de toenmalige hoofdjustitiepredikant, ds. C. F. Brüsewitz. ‘Drie weken later was ik al aan het werk in het huis van bewaring in Den Bosch en kort daarna in de gevangenis in Vught. Er ging een nieuwe wereld voor me open. Met Arjos, de jongerenorganisatie van de Antirevolutionaire Partij, was ik tijdens een internationaal congres eens in de gevangenis van Scheveningen geweest. Ik was gelijk geboeid. Het heeft me nooit meer losgelaten.’

Ervaringen Soms kun je ook heel praktisch iets voor een gedetineerde betekenen. In Vught vroeg een man, die al aan het eind van zijn detentie was, of hij zijn moeder en broertje mocht bezoeken om weer aan hen te wennen. De gevangenisdirectie gaf hiervoor toestemming als ik hem zou begeleiden. Zo ben ik, toen nog in m’n Eend, met hem naar zijn moeder geweest. Het bezoek maakte diepe indruk op me. Een heel diepe geloofservaring had ik nadat ik pas was begonnen. Ik sprak met een man die was veroordeeld omdat hij zijn vrouw had vermoord. Het was een man zoals ikzelf was; geen monster of zo. Toen bedacht ik: wat hij kan, daartoe ben ik ook in staat. Als ik dat had gedaan, wat was dan de grond van mijn bestaan geweest? Toen besefte ik dat je leeft uit de genade van God.’

November 2009

Eerbeek vraagt niet alleen aandacht voor de daders van misdrijven. Ook slachtoffers hebben onze zorg nodig. ‘Ik zie het als een taak voor de justitiepredikant om met daders ook over de slacht­ offers te spreken.’ In zijn boek Een misdadiger is meer dan zijn delict, volgens de flaptekst ‘een bijzonder kijkje in een gesloten wereld’, beschrijft Eerbeek zijn werkzaamheden in achtereenvolgens Den Bosch, Vught en bij de ‘zware jongens’ in Scheveningen. Ook geeft hij informatie over zijn werk als hoofdjustitiepredikant. Verder komt de Stichting Exodus ter sprake, de nazorg aan (ex-)gedetineerden. Eerbeek is voorzitter van de Vereniging Samenwerkingsverband Exodus Nederland. Het boek bevat ook de weer- Ds. Jan Eerbeek, hoofdjustitiepredikant. slag van soms aangrijpende boek is de eerste publicatie van dit nieuwe gesprekken met oud-kerkgangers van de gevangeniskerk en oud-bewoners van Exo- Centrum. Het geeft inzichten en context, dushuizen. Het eindigt met signalen aan de taakopvattingen en praktijken van het rooms-katholiek en protestants justitie­ kerk, de hulpverlening en Justitie. pastoraat. Het biedt ook theologische Thema’s funderingen die in onze huidige sociaalHet werk van de justitiepredikant bestaat culturele omgeving meer dan voorheen uit vier hoofdonderdelen: het voeren van noodzakelijk zijn geworden. Van Iersel en persoonlijke gesprekken, het houden van Eerbeek hebben de ambitie dat het tevens gespreksgroepen, het leiden van kerkdien- een richting zal wijzen waarin het justitiesten en het adviseren van de inrichting op pastoraat zich de komende jaren zal onthet gebied van vragen van humaniteit. wikkelen. Die richting is te typeren als een oriëntatie op ‘herstelgericht pastoraat’. Uit de rapportages van de predikanten Dirk Visser is freelance journalist. komen als veel voorkomende gespreks­ thema’s naar voren: geloof en zingeving, Spreekbeurten toekomst, relaties, levensvragen, detentie, Ds. Jan Eerbeek is graag bereid op persoonlijke geschiedenis en levensvergemeenteavonden en voor classicale verhaal, identiteit, psychische problemen, gaderingen te spreken over het werk van eenzaamheid, spanning, ziek-zijn, verslahet justitiepastoraat. Hij is bereikbaar via ving, omgaan met [email protected] of (06) 51 36 27 83. ma’s, omgaan met agressie, angst, (verloren) vertrouwen en actualiteiten.

Centrum voor Justitiepastoraat Tijdens de jubileumdag werd ook het Centrum voor Justitiepastoraat officieel geopend, dat is opgericht door de Universiteit van Tilburg (Faculteit Katholieke Theologie en Faculteit Rechtsgeleerdheid) en de Protestantse Theologische Univer­ siteit. Hieraan zijn de hoogleraren dr. T.W.A. De Wit (rk) en dr. E.R. Jonker (prot.) in deeltijd verbonden. Doel ervan is wetenschappelijk onderzoek op het gebied van justitiepastoraat en verbetering van de kwaliteit daarvan. Het bijna 600 bladzijden tellende Hand-

5

Bestelgegevens genoemde boeken

Jan Eerbeek, Een misdadiger is meer dan zijn delict. Amsterdam, Ark Media, 2009, 310 p., € 17,50. Te verkrijgen in de boekhandel of via www.arkmedia.nl. A.H.M. Van Iersel, R.P.F. Bijkerk en J.D.W. Eerbeek (red.), Handboek Justitiepastoraat. Context, theologie en praktijk van het protestants en rooms-katholiek justitiepastoraat. Budel, Damon, 2009, 594 p., € 34,90. Te verkrijgen in de boekhandel of via www.damon.nl.

Kerkinformatie

Kroniek

November 2009

Arjan Plaisier

Nog een keertje tellen In een vorige bijdrage schreef ik het een en ander over tellen en ledentallen. Wat ik verzweeg was de inspiratiebron. Die kon ik ook niet noemen, zonder daar eerst toestemming voor te vragen. Die heb ik inmiddels, dus kan ik die nu ook noemen. Het is de dichteres Inge Lievaart. Haar gedichten hebben de weg naar vele lezers gevonden. Drie ervan zijn in het Liedboek voor de Kerken opgenomen (194, 245, 360). Zij is intussen op hoge leeftijd, maar nog steeds volgt zij het kerkelijk leven met aandacht en zorg. Het was haar in het verkeerde keelgat geschoten dat ergens gezegd was: ‘de verwachting is dat er in 2020 nog … leden zullen zijn’. Ze vond dat een verkeerd gebruik van het woord verwachten. Dat is een zo prachtig geladen begrip, dat je het niet moet verbinden met iets zo droevigs als ledenverlies of met statistiekenwijsheid. Om het niet bij een negatieve reactie te laten, schreef ze een gedicht, dat ik hier met haar toestemming laat volgen:

Heel alleen?

In de stilte van een nacht zonder sterren iemand die bidt In de kilte van nauwelijks nog leven een zucht om adem In de leegte van heel alleen een droom een vermoeden van meer dan een wel zeven maal een misschien wel duizend maal zeven maal een In de kilte van nauwelijks nog leven een zucht om adem… nog een zeven? zevenduizend? er beweegt gemeente.

Het is een gedicht dat bemoedigt. We kunnen elkaar de put inpraten met onze grafieken. Natuurlijk dienen ze ergens voor. Maar zo gemakkelijk worden we moedeloos of onverschillig. Daarom de stem van deze éminence grise! Misschien zijn er nog zevenduizend. De bijbel, het boek van het leven, gaat met ons mee. Het begeleidt de kerk in haar weg de eeuwen door. De verzuchting van Elia of hij soms de enige is die zijn knieën voor Baäl niet gebogen heeft, zal steeds weer klinken. Dan is ook het antwoord van de engel, dat er nog zevenduizend zijn, die de knieën voor de Heer buigen. Wanneer de bijbel op deze manier als levensboek meegaat, leren we het ook af in simpele termen te denken. Dan weten we van tijden van groei, maar ook van aanvechting, van verbrokkeling, van geloofs­ ­­­afval, van tranen in de nacht en de lach in de morgen. Simpele schema’s zijn er in overvloed. Bijvoorbeeld: het gaat langzaam bergafwaarts met de kerk, we kunnen er op wachten dat de laatste het licht uitdoet. Of: we moeten inspelen op de zoektocht naar spiritualiteit, als we dat maar goed doen, dan komt het allemaal wel goed met de kerk. Of: de kerk moet een liquid church (vloeibare kerk) worden, dan is het lek snel boven. Of: we moeten de marketingstrategie in huis halen, dan krijgen we vanzelf weer meer marktaandeel. Het zijn wat mij betreft min of meer goedbedoelde adviezen die in de praktijk van het kerk-zijn niet altijd helpen. Het regent adviezen, gevraagd en ongevraagd. Soms krijg je het idee dat in elke conferentie de kerk opnieuw moet worden uitgevonden en bekruipt mij wel eens het gevoel dat de hausse aan adviezen (waar ik natuurlijk zelf ook druk aan meedoe) zelf ook een crisisverschijnsel is. Hoe dit ook zij: ik ben de dichteres Inge Lievaart dankbaar dat zij een kwetsbaar gedicht van hoop heeft geschreven. Hoop tegen de waarschijnlijk­ heden in, als een ‘hoop tegen hoop’. Het leert mij althans, het hoofd niet in de schoot te leggen en met goede moed de dag van morgen tegemoet te leven. ‘Er beweegt gemeente’. Arjan Plaisier is scriba van de generale synode.

6

Kerkinformatie

Eredienst en kerkmuziek

November 2009

Voor snelle lezers: presentatiedag ‘Liedboek in de smaak’ Een dag na het verschijnen van dit nummer van Kerkinformatie, op 31 oktober, wordt in Utrecht een voorproefje gegeven van het nieuwe liedboek, dat in 2012 zal verschijnen. Het nieuwe liedboek zal naast vertrouwde psalmen en gezangen een brede variatie aan nieuwe liederen bevatten, geput uit verschillende tradities in eigen land, nieuwe bundels uit ons om­­­­­ ringende landen en materiaal uit de wereldwijde oecumene. Ook liederen voor kinderen en jongeren zullen deel uitmaken van de bundel, evenals andere vormen: onberijmde psalmen, vaste liturgische elementen, acclamaties, canons en open zangvormen. Het zal niet enkel een kerkboek zijn, maar een cultuurboek, ook geschikt voor gebruik in andere leefkringen als school, huis, pastoraat en meditatie.

Werk aan het boek Zeventig mensen werken nu anderhalf jaar aan het liedboek. Zij maken deel uit van de redactie of van een van de acht redactionele werkgroepen, ingesteld door de Interkerkelijke Stichting voor het Kerklied (ISK). De deelnemers in deze stichting gaven opdracht tot het project (te weten de Protestantse Kerk in Nederland, de Algemene Doopsgezinde Sociëteit, de Broederschap der Remonstranten, de Vrijzinnige Geloofsgemeenschap NPB,

(foto: David Jagersma)

de Nederlands Gereformeerde Kerken en de Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt). Het project wordt begeleid door supervisoren en klankbordgroepen uit deze kerken.

Wie alvast wil proeven kan op 31 oktober om 14.00 terecht in de Nicolaikerk (Nicolaaskerkhof 9) te Utrecht voor een muzikaal programma, de onthulling van naam en logo van het nieuwe liedboek,

de introductie van een eigen website en de ondertekening van de samenwerkingsacte tussen de ISK en de BV Liedboek (dat zijn de drie uitgevers die samen het liedboek gaan uitgeven: Boekencentrum, Jongbloed en Kok ten Have). Medewerking verlenen het Vocaal Theologen Ensemble o.l.v. Hanna Rijken en andere kerkmusici. Informatie bij de secretaris ISK Klaas Holwerda, e-mail: [email protected].

gen en gezinsdiensten enzovoorts. Daarbij komen ook de initiatieven aan bod die zich aan de rand en buiten de kerk aandienen. Het spanningsveld waar menig pastor en predikant mee te maken kan krijgen wordt in ‘Liturgie op maat’ uitgebreid toegelicht. Aan het boek werkten onder anderen mee Marcel Barnard, Pieter Endedijk, Martin Hoondert, Hanneke Snelder en Hans Uytenbogaardt. Een aantal van hen werkt

actief mee aan het sympsium. Het symposium wordt georganiseerd door het Genootschap voor Liturgiestudie en de Liturgische Kring. Het boek zal deze dag tegen gereduceerde prijs verkrijgbaar zijn. Datum: donderdag 5 november 2009 van 10.00-16.30 uur in parochiecentrum De Akker, Melkpad 12/14 te Hilversum. Kosten € 22,50 (inclusief koffie/thee en lunch). Aanmelding: [email protected]

Presentatie in Utrecht

Liturgie op maat Ter gelegenheid van de presentatie van het boek ‘Liturgie op maat’ wordt onder dezelfde titel op 5 november 2009 een symposium georganiseerd. Centraal op deze dag staat het brede aanbod van vieringen dat de afgelopen jaren is ontstaan: Thomasvieringen, Taizévieringen, liturgie met opwekkingsliederen of met gregoriaanse gezangen in het Latijn, oecumenisch vieringen, jongerenvierin-

Richard Vissinga voorzitter Kerkzang.nl Ds. Richard Vissinga is de nieuwe voorzitter van Kerkzang.nl, tot juni 2009 Centrum voor de Kerkzang geheten. Vissinga (1951) is predikant van de Protestantse wijkgemeente Enschede-Zuid en de Oecume­ nische Geloofsgemeenschap Helmerhoek. Hij volgt Gerrit Baas op die in juni afscheid nam. Vissinga was eerder predikant in Hasselt, Gorinchem en Kampen. Van 1995 tot 1998 was hij voorzitter van de generale

synode van de Gereformeerde Kerken in Nederland. Momenteel is hij ook betrokken bij het bestuurswerk van het generale college voor het Opzicht, het landelijk bureau DISK (arbeidspastoraat) en de Bond van Nederlandse Predikanten, en is hij voorzitter van de redactie van het Ouderlingenblad. Het protestants-oecumenische Kerkzang. nl ondersteunt mensen die betrokken zijn

7

bij de vocale kerkmuziek voor en door de gemeente. Daarbij kan gedacht worden aan kerken en geloofsgemeenschappen, liturgen en kerkmusici, voorzangers en kerkgangers. Het centrum zetelt in het Oud-Katholiek Seminarie, heeft een functionaris in dienst, verzorgt vormingsen toerustingsactiviteiten en geeft bladmuziek uit.

Kerkinformatie

November 2009

Kleine synode 25 september 2009

Michiel Nap

Besluiten Kleine Synode

De landelijke ledenregistratie, duurzaam beleggen, de jaarrekening van de kerk en kerkelijke stichtingen, en drie nieuwe voorzieningen voor hersteld hervormde gemeenten. Over deze en andere onderwerpen vergaderde de kleine synode op 25 september. Een kort verslag. Goed nieuws kwam van de projectleiding Ledenregistratie Protestantse Kerk (LRP): het project ligt op schema. Inmiddels is het Rotterdamse softwarebedrijf Mendix gekozen als beoogd leverancier voor het nieuw te ontwikkelen ledenregistratiesysteem. Mendix is een bedrijf met grote klanten in binnen- en buitenland. De onafhankelijke Adviescommissie Ledenre­gistratie sprak haar vertrouwen uit in de aanpak en is ook ingenomen met de leverancierskeuze. Mendix krijgt nu de gelegenheid een bewijs van kunnen (‘proof of concept’) te maken, waarbij een deel van het systeem als prototype gerealiseerd moet worden. Ook krijgt het bedrijf een belangrijke rol in het opstellen van het projectplan waar uiterlijk in december een besluit over valt (zie kader). In het projectplan wordt ook de begroting voor het hele project opgenomen. Begin september stonden de uit­ gaven voor het LRP-project op bijna € 192.000, wat wordt betaald uit het in juni 2008 toegewezen budget (€ 300.000) om te komen tot een projectplan.

Beleggingen In reactie op vragen zegde het moderamen toe in maart 2010 een evaluatie te houden van de duurzaamheid in het beleggings­ beleid van de kerk en de kerkelijke stichtingen. Daarbij wordt bekeken of de synodale nota over duurzaamheid en beleggingen moet worden bijgesteld.

LRP-leverancier Mendix

Het softwarebedrijf Mendix gaat de komende tijd een deel van het ledenregistratiesysteem als voorbeeld maken. Als dat wordt goedgekeurd en ook het projectplan de instemming krijgt van de synode kan Mendix beginnen met de realisatie van het nieuwe systeem. De keuze voor Mendix als beoogd leverancier had volgens LRP-projectleider Henry Kieskamp vooral te maken met de prijs-prestatie verhouding. Verder is nadrukkelijk gekeken naar het gebruikersgemak, de structurele kosten en de mogelijkheden voor de Protestantse Kerk op lange termijn. Overigens is de LRP-projectleiding nog op zoek naar vrijwilligers uit gemeenten voor de verschillende werkgroepen. Zie ook: www.pkn.nl/lrp

Enkele leden van commissie van bijzondere zorg (NHK) tijdens de kleine synode, v.l.n.r. : drs A.P. Ros, ds. G.J. Wisgerhof (voorz.) en dr. ir. J. van der Graaf. (foto: Protestantse Kerk)

Jaarrekeningen De jaarrekeningen van verschillende protestantse stichtingen werden door de kleine synode behandeld en goedgekeurd. De jaarrekening van stichting De Zending der Protestantse Kerk in Nederland werd uitgebreider besproken. Deze stichting zal in 2010 drie miljoen euro bijdragen aan het missionaire werk van de Protestantse Kerk in binnen- en buitenland. De stichting De Zending heeft in 2008 door de kredietcrisis een verlies van 7,8 miljoen euro geleden. De verliezen bij obligaties en aandelen zijn enerzijds in lijn met de daling van de beurskoersen, maar anderzijds was het risicoprofiel van de beleggingen ook zeer gevoelig voor de ontwikkelingen. Ook bleken bepaalde beleggingen door faillissementen oninbaar. Het vermogen van de stichting is ondanks dit verlies over de afgelopen tien jaar ongeveer gelijk gebleven, terwijl in die tijd bijna 22 miljoen euro is bijgedragen aan het missionaire werk van Kerk in Actie. Het totale vermogen van de stichting bedroeg eind 2008 bijna 29 miljoen euro.

Drie voorzieningen De kleine synode stelde drie voorzieningen vast met betrekking tot hersteld hervormde gemeenten. Het betreft de plaatsen Ridder-

8

kerk, Sint Maartensdijk en Maartensdijk. Het gaat met name om overdracht van kerkrentmeesterlijk en diaconaal vermogen aan de hersteld hervormden en/of om een regeling met betrekking tot het gebruik van het kerkgebouw. De Commissie van Bijzondere Zorg (NHK) zal nog voor zes gemeenten een voorziening opstellen. Daarna zit het werk er op voor deze commissie, die vijf jaar geleden werd ingesteld om gemeenten te ondersteunen waar geen overeenstemming gevonden kon worden over het meegaan in de Protestantse Kerk. De kleine synode van de Protestantse Kerk telt 32 leden, die ook lid zijn van de generale synode. De kleine synode komt meerdere keren per jaar bijeen en beslist over financiën, personeel en organisatie van de kerk en haar dienstenorganisatie. Michiel Nap is voorlichter van de Protestantse Kerk.

Synode op website

Meer informatie over de (kleine) synode, met onder andere verslagen en besluiten van de vergader­ ingen, is te vinden op www.pkn.nl (onder Bestuur en Organisatie, Generale Synode).

Kerkinformatie

November 2009

Advent en Kerst

Janet van Dijk

Krant over de betekenis van Kerst en de rol van het geloof daarin

‘Wij geloven – Kerst’

Eind deze maand, op 29 november, begint de adventstijd. En daarmee zijn we in afwachting van Kerst. Om over de betekenis van dit feest met elkaar in gesprek te gaan, geeft de Protestantse Kerk een krant uit met de titel ‘Wij geloven – Kerst’. Voor de een is kerst het gezelligheidsfeest bij uitstek, voor de ander een tijd van zich extra eenzaam voelen. Kerst roept verschillende gevoelens op en wordt op heel verschillende manieren gevierd. De cadeautjes bij het sinterklaasfeest verhuizen in veel gezinnen naar een plekje onder de kerstboom, terwijl anderen met Kerst een eenvoudige stamppot op tafel zetten omdat ze niet mee willen doen aan ‘het feest van de overdaad’. Clara Sies, oprichtster van de Voedselbank, zegt in de krant ‘Wij geloven – Kerst’: ‘De Voedselbank krijgt veel verzoeken van bedrijven en mensen die met Kerst iets bijzonders willen doen. Dat is mooi. We zijn blij dat we de pakketten in deze maand met wat luxe producten kunnen vullen. Maar het is ook dubbel. Als de feestdagen weer voorbij zijn, dient de realiteit zich voor veel mensen twee keer zo hard aan.’

Krant en website In de krant ‘Wij geloven – Kerst’ vertellen bekende en minder bekende Nederlanders wat Kerst voor hen betekent en de rol die het geloof daarin speelt. Zo zijn Caroline Wat u met de krant kunt doen

1. Doe de krant met een uitnodiging voor de diensten met Kerst in de brievenbus van mensen in de straten rond uw kerkgebouw. Zorg ervoor dat er bij deze diensten een welkomstcomité is en dat er aandacht is voor het feit dat er gasten in uw midden kunnen zijn. 2. Leg de krant, met dezelfde uitnodiging, de hele adventstijd in de kerk voor de bezoekers van vergaderingen die in de kerk plaatsvinden. 3. Deel de krant uit aan alle bezoekers van de kerstnachtdienst of van de dienst op eerste kerstdag. 4. Gebruik de krant in de adventstijd of met Kerst in de kerkdienst. De krant kan als inspiratie dienen voor de inhoud van de verkondiging. De portretten van de bekende en minder bekende Nederlanders kunnen gekoppeld worden aan verhalen en mensen uit de Bijbel. 5. De krant kan heel goed dienen als materiaal voor het geloofsgesprek, bijvoorbeeld in de adventstijd maar ook later in het seizoen.

Tensen en Doekle Terpstra geportretteerd, maar ook iemand als Zeger Woudenberg die een rol speelt bij de adventsopenstellingen van de Bavokerk in Haarlem. ‘Wij geloven – Kerst’ is het vervolg op de krant ‘wij geloven’ die bij de startzondag in september werd gemaakt. Van deze krant zijn 180.000 exemplaren verspreid. U kunt ‘Wij geloven – Kerst’ bestellen in de hoeveelheid die u denkt nodig te hebben. Als u de krant bijvoorbeeld in de omgeving van de kerk wilt verspreiden, heeft u er veel nodig. Wij stimuleren dat graag. De krant is gratis. Wel vragen we u een reële schatting te maken, zodat er geen kranten bij het oud papier hoeven te verdwijnen. ‘Wij geloven – Kerst’ is beschikbaar vanaf 16 november, maar is nu al te bestellen. Dat kan via de flyer bij dit nummer van Kerkinformatie, of via het e-mailadres [email protected].

9

Naast de krant is er de website www.pkn.nl/kerst2009. Via deze website kunt u de activiteiten van uw gemeente breed bekendmaken. We nodigen u dan ook van harte uit om deze website te bezoeken en in te voeren wat er in uw gemeente rond Kerst te doen is. Zo maakt u uw gemeente zichtbaar, kunt u bezoekers inspireren aan uw activiteiten deel te nemen én laat u andere gemeenten zien wat ze (nog meer) kunnen doen rond Kerst. Het invoeren van activiteiten gaat eenvoudig. De website geeft verder in de adventstijd interessante nieuwsberichten en een activiteitenkalender. Ook kunt u via de site e-cards versturen. Uiteraard kunt u via de website ook de krant bestellen. Janet van Dijk is communicatiemedewerker van de Protestantse Kerk.

Kerkinformatie

Predikanten en kerkelijk werkers

November 2009

Jan Oortgiesen

Doorwerken aan mobiliteit

Hoe kunnen we de doorstroming van predikanten en kerkelijk werkers zo goed mogelijk stimuleren? Met die vraag werd het Mobiliteitsbureau twee jaar geleden aan het werk gezet. Met een bijgewerkte gids, cursussen en materialen voor het beroepingswerk heeft het centrum haar aanbod onlangs geactualiseerd. Verder gaat zij extra inzetten op hulp aan kerkelijk werkers, interim-predikanten en losgemaakte predikanten. Een overzicht van ontwikkelingen. Ruim twee jaar geleden werd op grond van een synodebesluit uit 2006 het Mobiliteitsbureau voor predikanten en kerkelijk werkers in het leven geroepen. Het ging om een verbreding van het werkterrein van het vroegere Bureau Beroepingswerk. Belangrijkste doel: verbetering van de mobiliteit. Inmiddels staat het Mobiliteitsbureau stevig op de grond en zijn er allerlei nieuwe ontwikkelingen, waarvan we u in onderstaand artikel graag op de hoogte brengen.

en handelt vooral over de voorbereiding op en de procedure van het beroepingswerk.

Kerkelijk werkers

Gids voor beroepingswerk vernieuwd De ‘Gids voor beroepingswerk’ is al jarenlang het veel gebruikte ‘spoorboekje’ bij de vervulling van een predikantsvacature. Deze gids is onlangs vernieuwd. Hij is voorzien van actuele namen en adressen van medewerkers en op verschillende punten aangepast aan de huidige situatie. Regelmatig terugkerende vragen uit vacante gemeenten zijn zoveel mogelijk verwerkt. Er zijn verwijzingen in opgenomen naar het ontwikkelde werkmateriaal voor het beroepingswerk en de nieuwe brochure voor predikanten en proponenten (zie hieronder).Voor € 3,50 per exemplaar wordt deze gids u toegezonden (besteladres: [email protected]), maar hij is ook te downloaden via de website van de Protestantse Kerk in Nederland (www.pkn.nl/predikanten -kies beroepingswerk).

Werkmateriaal voor het beroepingswerk Ons bureau krijgt regelmatig praktische vragen over het beroepingswerk, zoals: hebt u voorbeelden voor een profielschets van een nieuwe predikant? Waar moeten we op letten bij het horen van een predikant of proponent? Wat stellen we aan de orde in gesprekken met potentiële kandidaten? Hoe doen we dat? Enzovoort. Op grond van gebruikt materiaal in verschillende gemeenten hebben we een set werkmateriaal voor beroepingscommissies ontworpen. Het werkmateriaal is bedoeld als voorbeeld – niet ‘zo moet het’,

Jan Oortgiesen. (foto: Protestantse Kerk)

maar ‘zo zou het kunnen’ – dat aangepast kan worden aan de eigen specifieke situatie. De set bevat modelteksten over de taakomschrijving en werkwijze van een beroepingscommissie. Ook geeft het suggesties voor het ontwikkelen van een (profiel)schets van de desbetreffende kerkelijke gemeente en van de te beroepen predikant. Verder bevat de set modellen voor het horen en het voeren van gesprekken met kandidaten, etc. etc. Dit werkmateriaal wordt, evenals de brochure voor predikanten en proponenten, niet gedrukt, maar is te raadplegen en/of te downloaden via www.pkn.nl/predikanten.

Brochure voor predikanten en proponenten Naast de (vernieuwde) Gids voor beroepingswerk is er in verband met vragen van proponenten en predikanten een speciale brochure voor de genoemde beroepsgroep ontwikkeld. Deze brochure met praktische wenken draagt de naam ‘Brochure voor predikanten en proponenten’

10

Rond de zomer van dit jaar hebben alle kerkenraden en alle geregistreerde kerkelijk werkers een brief ontvangen over wat het mobiliteitsbureau voor de beroepsgroep kerkelijk werkers kan en wil betekenen. Tot op heden wisten helaas niet heel veel kerkelijk werkers de weg naar het mobiliteitsbureau te vinden. Dat geldt ook voor gemeenten die op zoek zijn naar een kerkelijk werker. Om vraag en aanbod op goede wijze bij elkaar te kunnen brengen willen wij graag meer overzicht hebben van de mogelijkheden en wensen van kerkelijk werkers. Wanneer voldoende kerkelijk werkers hun wensen en mogelijkheden bij ons bekend hebben gemaakt kunnen wij gemeenten beter van dienst zijn met adviezen van mogelijke kerkelijk werkers die openstaan voor nader contact. Daarom ook hier de oproep aan zowel kerkelijk werkers als gemeenten om over het een en ander contact met ons op te nemen!

Cursussen beroepingswerk voor plaatselijke gemeenten Een kleine werkgroep, bestaande uit vertegenwoordigers van het programma Kerk in Ontwikkeling (KIO), van het Protestants Centrum voor Toerusting en Educatie (PCTE), en ondergetekende hebben in de afgelopen tijd cursusmateriaal ontwikkeld voor de toerusting van vacante gemeenten die op zoek zijn naar een nieuwe voorganger. Het gaat om materiaal voor één informatieve avond waaraan één of meerdere gemeenten kunnen deelnemen. Ook om materiaal voor één of twee toerustings/ trainingsavonden voor een beroepingscommissie. Deze cursussen zullen via de PCTE in het land gepromoot worden. De avonden zullen verzorgd worden door een gemeenteadviseur. Voor informatie en aanvragen kunt u bij het PCTE terecht. We hopen dat velen van dit aanbod gebruik gaan maken.

Kerkinformatie

November 2009

Interim-predikanten Langzamerhand vindt het fenomeen ‘interim’ ook in de kerk ingang. Inmiddels zijn er ruim dertig gecertificeerde interimpredikanten, die daartoe een speciale opleiding op Hydepark hebben voltooid. Verschillenden van hen en ook anderen met specifieke competenties worden hier en daar tijdelijk ingezet als interimpredikant. Zij combineren dat veelal met werken in deeltijd in de gemeente waaraan ze verbonden zijn, of worden vanuit hun eigen gemeente tijdelijk gedetacheerd naar de betreffende vacante gemeente. Drie interim-predikanten zijn inmiddels landelijk aangesteld en beroepen als predikant in algemene dienst. Zij worden vervolgens door ons ‘uitgezonden’ naar verschillende kerkelijke gemeenten. Dat betreft voornamelijk gemeenten die beleidsmatig voor grote veranderingen staan of waar zich recent heftige conflicten hebben voorgedaan. Kenmerkend voor een interim-predikant is een afgebakende termijn (meestal minimaal een half jaar en maximaal één tot twee jaar), en een op maat toegesneden takenpakket. Interimpredikanten zijn vooral procesbegeleiders. Aan een goede kerkordelijke inbedding wordt momenteel hard gewerkt. Het aantal landelijke interim-predikanten zal in de komende tijd waarschijnlijk toenemen. Gemeenten die tijdelijk een interimpredikant nodig hebben kunnen zich voor nadere informatie en overleg wenden tot ons bureau.

Losgemaakte predikanten Eén van de doelen van het mobiliteits­ bureau is de reïntegratie van zogenaamde losgemaakte predikanten conform ordinantie 3-20 van de kerkorde. De meesten van hen zijn zeer gemotiveerd om opnieuw een gemeente te dienen. In de afgelopen jaren hebben ook enkelen van hen, mede door inspanningen van ons bureau, een nieuwe gemeente of werkplek gevonden. Ondertussen is er studie gedaan naar mogelijke sturingsmechanismen om deze gestigmatiseerde groep predikanten weer aan het werk te krijgen in kerkelijke gemeenten of daarbuiten. De komende jaren hopen we, in staat gesteld door een externe subsidie van een fonds die we voor vier jaar voor dit doel ontvangen, pilots te ontwikkelen met het oog op reïntegratie van deze doelgroep. Gemeenten die interesse hebben in een dergelijke interessante pilot en daaraan mee zouden willen werken, of meer informatie willen, kunnen zich melden bij ons bureau. Dat geldt uiteraard ook voor de losgemaakte predikanten.

Het mobiliteitsbureau doet er alles aan om te bevorderen dat predikanten en kerkelijk werkers niet blijven stilstaan. (foto: Alida Verhoeven)

Rubriek met veel gestelde vragen In voorbereiding is ten slotte een rubriek van veel gestelde vragen die te maken hebben met het vervullen van een predikantsvacature of het werven van een kerkelijk werker. Binnen afzienbare tijd kunt u deze rubriek op www.pkn.nl/predikanten vinden. Het mobiliteitsbureau staat na ruim twee jaar stevig op haar benen. Het bureau is een onderdeel van de stafafdeling HRM van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk, waar ook het Bureau Predikanten onder valt en waarmee nauw wordt samengewerkt. HRM staat voor Human Resource Management en dat beoogt het optimale uit mensen naar boven te halen. Zodat ze functioneren als ‘een vis in het water’ of ‘als een vogel in de

11

lucht’. Opdat ieders kwaliteiten en competenties optimaal benut worden en tot bloei kunnen komen. Daar wil dit bureau graag een bijdrage aan leveren, met het oog op de opbouw en de toekomst van de gemeente van de Heer in de samenleving. Er zou veel meer te vertellen zijn over het werk van mobiliteits­bureau, waar het beroepingswerk een belangrijk onderdeel van is. Daarom kom ik ook graag eens op uw classicale vergadering om daar meer over te vertellen, met u van gedachten te wisselen over een en ander, en ook om uw wensen en gedachten te vernemen. Mail me gerust: [email protected]. Ds. Jan Oortgiesen is hoofd van het Mobiliteitsbureau voor predikanten en kerkelijk werkers en adviseur voor het beroepingswerk.

Kerkinformatie

November 2009

JOP

Friso Mout en Ronelle Sonnenberg

Vieringen met en door jongeren Vieringen met en door jongeren, soms met youth worship aangeduid, zijn er in allerlei soorten en maten: Jongeren zoeken elkaar graag op op plekken waar iets te beleven valt. Samen meedoen aan rituelen, genieten van eigentijdse muziek, met elkaar in gesprek raken over een thema en preek is voor hen van grote betekenis wanneer het gaat om geloven. Wanneer je youth worship bekijkt vanuit het oogpunt van rituelen, symbolen en taal in een christelijke gemeenschap, ontdek je dat er op allerlei manieren wordt gezocht naar verbindingen tussen de cultuur waarin jongeren leven en liturgische tradities. Eigen accenten en oorspronkelijke vormen en inhoud worden geïntegreerd. Rituelen, symbolen en taal wordt vernieuwd en gevormd binnen de context waarin ze plaatsvinden. Er wordt ook wel over ‘re-invention’ gesproken. Een preek door middel van theatervormen of een Lagerhuisdebat, een geloofsbelijdenis in eigentijdse bewoordingen, muziek waarin tradities en cultuur in elkaar grijpen. Ook de benamingen: brunchdiensten, themadiensten en Hemels Gelag, evenals X-Mas Proof, wijzen op re-invention. Youth worship laat zien hoe tradities ingang vinden in een jongerencultuur en hoe tradities daarin ook vernieuwing vinden. Zo wordt geprobeerd aan te sluiten bij de jongeren in vorm, taal en muziek, om ruimtes te creëren waarin ze gevormd worden, waarin ze uitdrukking kunnen geven aan hun geloof, en waarin ze ‘medestrijders’ en ‘medeheiligen’ treffen.

Gelegenheidszwerver X-Mas Proof is een goed voorbeeld van eigentijdse youth worship. In december 2008 deed Ronelle Sonnenberg onderzoek naar youth worship tijdens en na X-Mas Proof. Hieronder volgen een korte impressie en enkele bevindingen. In de Eusebiuskerk in Arnhem ontmoeten circa 300 jongeren elkaar. De opstelling in de kerk is hiervoor flink veranderd. In het midden van de kerk staat een groot podium.

X-Mas Proof 2008. (foto: David Jagersma)

Het is vrij donker en verschillende felle kleuren verlichten het podium. Er is veel muziek en in de gebedshoek branden kaarsjes. Bekende Skyradio kersthits worden afgewisseld met het voorlezen van Lucas 2. Het thema barmhartigheid wordt expliciet gemaakt door een ‘gelegenheidszwerver’ die vertelt over het (fictieve) leven op straat. Daarna volgt er samenzang. Een klassieker als ‘Nu daagt het in het oosten’ wordt hard met het orgel meegezongen. Sommige jongeren vinden deze muzikale stijl niet bij een jongerenevenement horen, maar anderen geeft het wel een kerstbeleving: ‘het hoort er toch een beetje bij’ en ‘het heeft ook met Kerst te maken’. De muziek op het podium van meer en minder bekende bands en dansgroepen is continu aanwezig. Tijdens het keuzeprogramma dwalen sommigen wat rond, anderen blijven hoofdzakelijk bij het podium, weer anderen gaan aan de slag bij de activiteiten als schilderen en bakken. Enkele jongeren benutten de tijd door zich te storten op het maken van een preek. Daarna stroomt iedereen weer naar het middenveld waar het gaat over ‘mooie woorden’ die God aan ons meegeeft. Je kan elkaar een lichtgevend armbandje omdoen en mooie woorden, die bij Kerst horen, meegeven. Dit moment wordt door de jongeren gewaardeerd vanwege het persoonlijke en rustige karakter. Re-invention van de zegenbede, zogezegd.

12

Jongeren gaven in de interviews na afloop aan dat de saamhorigheid, de eenheid en de positieve sfeer belangrijk voor hen waren geweest. Een belangrijk aspect van het vieren van Kerst op X-Mas Proof is voor hen dus de gezamenlijke beleving. Deze gezamenlijke beleving wordt door hen ook aan geloof verbonden. Je kunt zeggen dat het samen beleven van zo’n christelijk evenement voor hen geloof is. Daarbij wordt het door de jongeren niet alleen beschouwd als een uitje met de eigen groep, maar ook als het ontmoeten van anderen. Van andere perspectieven leren en christelijk geloof in een groter verband (nationaal) ervaren, lijkt een belangrijke motivatie. Een opvallende rol bij dit alles was er weggelegd voor het mooie oude kerkgebouw. Jongeren gaven aan dat het hun beleving sterk prikkelde: ‘oh wat leuk dat dit allemaal in een kerk kan’, ‘het is eens wat anders’. Ook werd het beleefd vanuit het perspectief dat weinig leeftijdsgenoten wat met de kerk hebben en dat dit een positief signaal was dat het ook anders kan. Bovendien werd het kerkgebouw verbonden met geloof en Kerst en is daarmee ook een inhoudelijke sleutel geweest in het vieren van Kerst. Al met al een mooi voorbeeld van re-invention van een kerkgebouw op een Kerst-event.

Kerkinformatie

November 2009

X-Mas Proof 2009 Op zaterdag 12 december is het weer tijd voor hét landelijke kerstfeest voor jongeren: X-Mas Proof. X-Mas Proof is een kerstevenement met sfeer, goede muziek en eigentijdse kerstboodschap. Na Leiden en Arnhem zal het feest dit jaar plaatsvinden in de Mozes en Aäronkerk in hartje Amsterdam. JOP organiseert X-Mas Proof dit jaar samen met het Protestants Jeugdwerk Amsterdam.

Thema en programma

(foto: David Jagersma)

Voor meer informatie over het onderzoek naar youth worship zie: www.pthu.nl/ojkc

JOP en Kerst JOP wil met dit evenement jongeren uit protestantse gemeenten in heel Nederland samenbrengen, over gemeentegrenzen heen. Op die manier kunnen jongeren elkaar in een eigentijdse omgeving ontmoeten en samen Kerst beleven. Ieder jaar staat er een thema centraal dat in allerlei programmaonderdelen naar voren komt. In 2007 was dat ‘engelen’ en in 2008 ‘barmhartigheid’. Dit jaar staat het thema ‘A star is born’ centraal. De aanwezige

jongeren worden uitgedaagd stil te staan bij de vraag wat de geboorte van Jezus voor henzelf en voor de wereld om hen heen betekent. Via verhalen, muziek en creatieve en actieve workshops probeert JOP dit thema dicht bij jongeren te brengen en hen zo samen Kerst te laten beleven op een manier die past bij de jongeren van nu.

Het centrale thema is ‘A star is born’. Op het programma staan onder andere: dj Rob van Rossum, Gerald Troost & Band, dansgroep Reternity en de gelegenheidsband X-Mas Xplosion. In workshops kunnen jongeren het thema op allerlei actieve, creatieve of bezinnende manieren uitdiepen zoals bijvoorbeeld: debat, fotografie, dans, rap maken en cartoon tekenen.

Friso Mout is medewerker van JOP, de

Volwassenen

jeugdorganisatie van de Protestantse Kerk.

Voor de meegekomen volwassenen is er een eigen programma met voorlichting, workshops en gelegenheid tot vragen stellen en netwerken.

Ronelle Sonnenberg is onderzoeker en coördinator van het Onderzoekscentrum voor Jeugd Kerk en Cultuur aan de Protestants Theologische Universiteit.

bericht

Nieuw: JOP WIN-WIN: verbind generaties! Op zaterdag 7 november, tijdens de Landelijke Diaconale Dag in Utrecht start JOP met een nieuw programma: JOP WIN-WIN: verbind generaties!

Eilanden JOP heeft signalen gekregen dat mensen in het kerkelijk jeugdwerk en daarbuiten allerlei ‘eilandjes’ ervaren. Kerkleden zijn soms erg actief in hun eigen werksoort, maar het ontbreekt hen vaak aan contact met andere vrijwilligers in de kerk. Via JOP WIN-WIN: verbind generaties! wil JOP samen met alle generaties binnen de kerkelijke gemeenten op zoek naar mogelijkheden om de ‘juiste veerdiensten’ tussen de verschillende eilanden te creëren. Wanneer we met elkaar in gesprek gaan, aan het werk gaan, elkaar leren kennen en verstaan kan er een mooie verbinding tot stand komen. Voor de kerk van nu en zeker voor de gemeenschap van de toekomst ziet JOP deze veerdiensten als win(st)! Uitgangspunten zijn: openheid, wederzijds contact, wederkerig leren, ontmoeting en bewustwording. Met dit project hoopt JOP

een bijdrage te leveren aan meer begrip en onderlinge solidariteit in de kerk.

Concreet JOP gaat een aantal concrete mogelijk­ heden en voorbeelden aanreiken om in de lokale gemeente mee aan de slag te gaan. Zo is er een opzet voor een gemeenteweekend ontwikkeld, een gemeenteavond voor jong en oud en een quickscan. Met bezinningsavonden wil JOP ondersteuning bieden bij het opzetten van beleid over intergeneratief werken. Het project wordt mede mogelijk gemaakt met steun van de Stichting Kerk en Wereld. Meer informatie en korte filmpjes over JOP WIN-WIN: verbind generaties! worden in een workshop gepresenteerd op de Landelijke Diaconale Dag. Na 7 november is via de website van JOP meer informatie te vinden over dit project. Meer informatie: www.jop.nl/winwin. Miriam Bierhaus is pedagoog en medewerker van JOP.

13

Zet het vast in de agenda en geef het door! Wat: X-Mas Proof 2009 Voor wie: jongeren vanaf ongeveer 14 jaar Waar: Mozes & Aäronkerk en Protestants Centrum Amsterdam Wanneer: zaterdag 12 december, 16.00 uur-20.30 uur Voorverkoop: € 10,- (aan de deur € 12,50)

Meer informatie en aanmelden Kijk op www.jop.nl/xmasproof voor actuele informatie over het programma en aanmelding. Vragen? Bel of mail met JOP, tel. (030) 880 1438, e-mail: [email protected]

Kerkinformatie

November 2009

Meditatie

Lex Boot

Vacare - platform voor meditatief leven presenteert zich

November is de maand van de spiritualiteit. Juist nu presenteert Vacare zich als platform voor meditatief leven in en vanuit de Protestantse Kerk in Nederland. De initiatieven zijn veelbelovend: regiobijeenkomsten, cursussen, een website, een nieuwsbrief, en een bulletin. Maar er ís al zoveel. Wat voegt Vacare toe? In een opgejaagde cultuur groeit de aandacht voor verstilling, mindfulness en meditatief leven. Al is er veel aanbod uit oosterse religies, ook in kerken wordt het besef groter dat juist de christelijke geloofstraditie parels van grote waarde in zich draagt. Christelijk georiënteerde meditatie leidde in sommige tijden hooguit een verborgen bestaan in kloosters. De afgelopen jaren keerde het tij en zien we zelfs een opmars van christelijke meditatiegroepen. Vacare, platform voor meditatief leven in en vanuit de Protestantse Kerk, stimuleert dat en zoekt nu communicatie met een breed publiek binnen en buiten de kerk.

Meditatie vanuit de kerk Vacare komt niet uit de lucht vallen. Vanaf 2006 herbergde de Protestantse Kerk de Werkgroep Meditatie. En vanuit een grote behoefte aan coaching van begeleiders van meditatiegroepen worden al sinds een jaar of tien trainingen gegeven. Kick Bras, Paula van Cuilenburg en Daisy Smith waren de pioniers. Van hun hand verschenen toegankelijke boekjes en via internet kwam er een overzicht van predikanten en kerkelijk werkers die werken met meditatie. Nu Vacare uitgroeit tot platform met verbinding naar de basis van gemeenten heeft het een officiële inbedding in de kerkelijke structuur gekregen en maakt het gebruik van de faciliteiten van de Protestantse Kerk. In de tijd van de Werkgroep Meditatie ontstond een digitale nieuwsbrief onder de naam Vacare en zo heet nu ook het platform. De naam is ontleend aan een oude spirituele term ‘vacare deo’: vrij zijn voor God. Mensen verlangen naar die vrijheid en zoeken naar ruimte om los te laten en spiritueel ontvankelijk te kunnen worden. Daartoe moet een lege plek bereid worden, om je heen en in jezelf. Zo krijgen oude bronnen weer een kans tot vloeien en krijgen meditatieve wegen als Lectio

Het bestuur van Vacare, van links naar rechts: Daisy Smith, Lex Boot, Wilmy van Hartingsveldt, Hans Bouman, Kick Bras (voorzitter). Niet aanwezig: Piet Langbroek.

Divina, de Ignatiaanse methode of het contemplatief gebed weer een plek. Als oase in onze volle agenda, en als brood voor op de geestelijke weg.

Presentatie, website en bulletin In november worden door het land bijeenkomsten gehouden waar Vacare zich zal presenteren. Meer informatie over plaatsen en data staan op de website www.pkn.nl/vacare (klik op ‘nieuws’). Via de site kan men zich ook abonneren op de digitale nieuwsbrief. Voor meer informatie kan men contact opnemen met de voorzitter, dr. Kick Bras, [email protected]. Verder verschijnt vier keer per jaar een bulletin onder de naam ‘Meditatief Leven’, met bezinning en praktische handreikingen: Bij het bulletin worden twee maal per jaar themaboekjes bijgesloten. Het eerste nummer verschijnt in februari 2010. Wie zich wil abonneren op ‘Meditatief Leven’ kan zich aanmelden bij Narratio, tel. (0183) 62 81 88, e-mail: [email protected].

De tijd is rijp Juist in deze tijd van spiritueel verlangen mag aandacht voor meditatief leven een van de kanalen zijn tot verdieping van het geloof van de gemeente. In het visiedocument Leren leven van de verwondering zei de synode al dat de kerk handreikingen zal doen op het gebied van meditatie en spiritualiteit. Maar behalve heilzaam voor het gemeenteleven passen uitgangspunten van Vacare ook binnen de huidige aandacht voor missionair elan. Vacare wil ook dienstbaar zijn aan buitenkerkelijke zoekers naar spiritualiteit. Als platform voor verdieping en bezinning zal het vooral ook praktische handreikingen doen om op meditatieve wijze te groeien op de weg van verstilde omgang met God, de Bron van ons bestaan. Juist nu is de tijd rijp dat de kerk de rijkdom van haar meditatieve parels laat glanzen voor velen. Lex Boot is predikant van de Protestantse Gemeente Harderwijk i.o. en bestuurslid van Vacare.

14

Kerkinformatie

November 2009

Missionaire tour

Bas Jansen

Missionaire mogelijkheden Met dertig ideeën trekt het Missionair Team van de Protestantse Kerk in de komende maanden het land door (zie www.pkn.nl/missionair). Op 82 avonden kunnen kerkenraden, commissie en belangstellenden zich laten informeren over missionaire mogelijkheden in hun gemeente. Kerkinformatie zocht er alvast wat voorbeelden bij. Deze maand: de gastvrije gemeente Abcoude en de lerende gemeente Vught.

Samen oplopen in en rond de Dorpskerk Abcoude Wie zijn we nu als kerk? Met deze vraag ging de kerkenraad van de Abcouder Dorpskerk een aantal jaar geleden aan de slag. De kerkstructuur werd aangepakt en er kwam een opener houding naar het dorp, met onder meer open jeugdwerk, filmavonden en wandeltochten. De dorpskerk moet weer van heel het dorp zijn. De wijze waarop kan voor elke Abcoudenaar variëren. ‘Kerk-zijn kan ook op dinsdagavond’, vertelt jeugdouderling Esther Jongeneel over de omslag die haar gemeente heeft gemaakt. Binnen het diaconaat was de eerste stap al gezet. Met de afdracht aan het ‘Hulpfonds Abcoude-Baambrugge’ biedt de gemeente hulp aan mensen die het financieel niet kunnen bolwerken, ongeacht kerklidmaatschap. Vanuit het jeugdwerk werden de eerste activiteiten opgezet waar ook buitenkerkelijken welkom zijn. Voor jongeren van 12-18 jaar is maandelijks op zaterdagavond een ontmoetingsplek gecreëerd in het kerkelijk

centrum. Op de ‘maandagavondclub’ wordt in de lijn van de catechisaties doorgepraat over geloof en maatschappij. Er komen ook jongeren die niet van huis uit zijn verbonden met de kerk. In het kerkelijk centrum wordt maandelijks een film gedraaid. Jongeneel en predikant Gerard van Es, beiden filmliefhebbers, gaan het derde seizoen in met filmavonden waarin een diepere boodschap wordt belicht en waarover kan worden doorgesproken met een glas wijn in de hand. Op zondagmiddag zijn er wandeltochten, geleid door een gemeentelid als gids. Verder verzorgt Gerard van Es op de christelijke basisschool gastlessen over kerk en geloof. De dominee laat de kinderen dan ook de kerk zien en vertelt wat daar gebeurt. Samen met de ouders wordt ter afsluiting een schooldienst gehouden. ‘We proberen in alles een gastvrije gemeente te zijn’, vertelt Jongeneel. In Abcoude zijn laagdrempelige activiteiten daarin heel belangrijk. ‘Aanmelden

(foto: Erik Appeldoorn)

voor een bijbelkring, dat doe je niet zo maar. Een filmavond bezoeken gaat een stuk gemakkelijker.’

Kerk en wereld leren van elkaar in Vught Kerk zijn voor je leden en tegelijkertijd een cultureel-maatschappelijk podium bieden voor ieder ander. Dominee Jan de Vlieger is ‘vader’ van een uniek initiatief waarmee mensen (weer) in de kerk komen om te leren van elkaar en te werken aan een betere wereld. In de Lambertuskerk in het Brabantse Vught komt de protestantse gemeente iedere zondag samen voor de kerkdienst. Toen de kerk aan een opknapbeurt toe was ontstond het idee om het gebouw voor multifunctioneel gebruik in te richten. Sindsdien wordt de ruimte verhuurd, maar ook gebruikt om als kerk evenementen te organiseren voor buitenkerkelijken. Als proef werd ruim zes jaar geleden het Spiritueel Café geopend. Er werd begonnen met kerkelijke onderwerpen, maar weldra werden de thema’s verbreed en kwamen bekende sprekers opdraven als Jan Terlouw, Jan Pronk en Foppe de Haan. ‘We willen zichtbaar maken wat mensen

Ook feministe, politica en schrijfster Anja Meulenbelt schoof aan in het Spiritueel Café. Links van haar ds. Jan de Vlieger.

drijft en zo meewerken aan een humane samen­leving’, duidt ds. De Vlieger. Er zitten vaak wel honderd gasten in de zaal. Voor de nieuwe activiteiten werd de Lambertusstichting opgericht. Het bestuur bestaat voor het merendeel uit niet-kerk­ leden. Het werk breidde uit. Inmiddels worden er cursussen gegeven samen met het Nationaal Kamp Vught en zijn er doorde-

15

weekse koffieochtenden. Al enkele jaren is er op Goede Vrijdag een open herdenking. Prominenten worden dan uitgenodigd om een bijbeltekst voor te dragen. ‘Kerkmensen ervaren het als een kerkdienst en andere bezoekers als een cultureel evenement. Allebei zijn ze met dezelfde vragen bezig.’ De Vlieger staat open voor andere denkwijzen, maar doet geen water bij de wijn. ‘Mensen houden er van als je oprecht bent over je geloofsopvatting en geen schutkleur aanneemt.’ Boven het Vughts initiatief hangt de gedachte van de zogeheten Oecumene der Verlichting. De Vlieger: ‘Wij kunnen ook leren van bijvoorbeeld de vrouwenbeweging of het socialisme. De kerk heeft niet alleen een boodschap voor de wereld maar ook andersom.’ Bas Jansen is freelance medewerker van Kerkinformatie.

Kerkinformatie

Generale Synode

November 2009

Frans Rozemond

Synode buigt zich over relatie Kerk en Staat De Protestantse Kerk in Nederland hecht veel belang aan de scheiding tussen kerk en staat. Ze aanvaardt de democratische rechtsstaat principieel en is niet uit op politieke macht. De kerk is dankbaar dat ze in vrijheid haar eigen kerkelijk leven mag inrichten en dat dit grondrecht ook voor anderen open staat. Dat staat in een gespreksnota over de kerk en de democratische rechtsstaat, die de generale synode in november zal bespreken. De nota is bedoeld als discussiestuk voor plaatselijke gemeenten en de landelijke kerk. De kerk hoopt daarmee meer zicht krijgen op haar positie ten opzichte van de overheid en haar rol in de samenleving.

Noodzaak In ons land hebben de kerken geen zetels in het parlement. En het kabinet Balkenende mag zich nooit bemoeien met de gang van zaken in de Protestantse Kerk. Voor de wet is iedereen gelijk en is er scheiding tussen Kerk en Staat. Toch hebben die twee veel met elkaar te maken, aldus de notitie. Er is namelijk ook godsdienstvrijheid en soms lijken beide rechten met elkaar te botsen in de samenleving. Volgens het moderamen van de synode is er dringend behoefte aan een protestants standpunt over de relatie van de kerk met de overheid. Er was de laatste jaren veel discussie over. Mag een gemeenteraad financieel bijdragen in de bouw van een gebedshuis? Moet de overheid nog langer christelijke scholen subsidiëren? Mag een religieus leider zich negatief uitlaten over bijvoorbeeld homoseksualiteit? Heeft een atheïst het recht zich kwetsend uit te laten over gelovigen? Dergelijke vragen hebben rechtstreeks te

maken met de bescherming van minderheden, ook van religieuze gemeenschappen, als onderdeel van democratie en godsdienstvrijheid. Als gevolg van religieus terrorisme in de wereld en aanslagen in ons eigen land lijkt de bereidheid om religie te respecteren te verminderen. Tegelijk neemt van overheidswege de interesse juist toe, omdat men ziet hoeveel invloed geloof en religie kan Kerk en Staat: een ingewikkelde relatie? hebben op burgers. De Protestantse Kerk ziet hier een verantspectieven’ om de relaties tussen kerk en woordelijkheid liggen. Het is volgens de samenleving in de democratische rechtskerkorde (art. 1, lid 6) haar taak om op te staat vorm te geven, zowel op plaatselijk roepen “tot de vernieuwing van het leven als landelijk niveau. De synode zal speciaal in cultuur, maatschappij en staat”. bekijken of de notitie geschikt is als praatstuk voor de gemeente.

Indeling

Het rapport ‘De kerk en de democratische rechtsstaat – een positiebepaling. Handreiking voor het gesprek in gemeente en kerk’ is gebaseerd op conferenties en de reacties van tientallen deskundigen: theologen, historici, juristen, politici en andere sociale wetenschappers. Prof. dr. Leo Koffeman (PThU) tevens werkzaam bij het expertisecentrum van de dienstenorganisatie, voerde de eindredactie. De notitie beschrijft hoe de protestantse stromingen in het verleden zijn omgegaan met de overheid en hoe de democratische rechtsstaat zich heeft ontwikkeld. Daarna wordt ingegaan op de theologische vragen die een rol spelen bij het bepalen van de positie van de Protestantse Kerk tegenover cultuur, samenleving en overheid. Het laatste hoofdstuk bevat ‘Praktische per-

Agenda synode

De generale synode buigt zich van 12-14 november ook over: • Uitgangspunten voor de doopgedachtenis. • Brief aan gemeenten over seksualiteit. • Plan van aanpak ‘Hand aan de ploeg’ en permanente educatie (beleidscommissie predikanten). • Evaluatie kerkorde. • Nota ‘Getuigenis en dienst’ (samenwerking ICCO en Kerk in Actie). • De generale synode komt van 12-14 april. De synode zal worden gehouden in conferentiecentrum De Wereld, Westhofflaan 2, Lunteren. De definitieve agenda en de beschikbare stukken staan op www.pkn.nl, rubriek Bestuur en organisatie > Generale Synode > Komende vergaderingen.

bericht

Nationale synode is beweging van onderop ‘Veel gelovigen in Nederland ervaren geen muren meer tussen hun eigen kerk en andere kerken’. Dat zei ds. G. de Fijter op 14 oktober bij de presentatie van de plannen voor het houden van de nationale synode in 2010. ‘We weten niet waar het op uit zal lopen, maar Gods Geest zal ons mogelijk nog versteld doen staan.’ De Fijter is initiatiefnemer en voorzitter van de stuurgroep die het plan uitwerkte. De stuurgroep wil graag een beweging ‘van onderaf’ initiëren, waaruit een landelijk platform (‘synode’) kan ontstaan. Ze stelde een eigentijds credo samen en hoopt dat deze ‘geloofsbelijdenis’ in alle protestantse kerkgenootschappen een gesprek op gang zal brengen. De stuurgroep gaat actief ‘sleu-

telfiguren’ in de kerken benaderen met het verzoek dit credo verder binnen hun netwerk te verspreiden.

Zonnebloem De credotekst is te vinden op de website www.nationalesynode.nl die tijdens de presentatie in gebruik werd genomen. Men kan hier meedoen in een discussieforum. Verder zijn er kranten- en tijdschriftartikelen over de nationale synode te vinden. Ook werd een eigen logo onthuld (zie afbeelding). Het roept het beeld op van een bloeiende zonnebloem. Deze Helianthus annuus ontleent zijn naam aan de Griekse woorden voor zon (helios) en bloem (anthos), die op zonnige dagen meedraait in de richting van de zon.

16

De stuurgroep benadrukt daarmee haar gerichtheid op de levende God als de ‘zon der gerechtigheid’. De stuurgroep werd gevormd in april 2009. Leden zijn: ds. G. de Fijter, prof.dr. H.G.L. Peels , ds. P. Sleebos, drs. I.A. Kole, prof.dr. B. Kamphuis, dr. E.P. Meijering, dr. J.M. Van ‘t Kruis en ds. S. Freytag. Meer informatie: www.nationalesynode.nl

Kerkinformatie

November 2009

Generale Synode

Michiel Nap

Uitzendingen Synode-tv populair

Maar liefst zesduizend mensen volgden in april de live uitzendingen van de generale synode. Daarmee kan het initiatief van de IKON, uitgevoerd in samenwerking met de Protestantse Kerk, een succes worden genoemd. Er wordt zelfs een beeldarchief aangelegd waarop men onderwerpen opnieuw kan bekijken. Maar: waarom moeten de synodevergaderingen gefilmd worden? En heeft een archief met meer dan dertig vergaderuren wel zin? Van het nut van een archief met synodebeelden is Peter Dekker, hoofd IKON Nieuwe Media, overtuigd: ‘Tijdens de komende synodevergadering wordt ongetwijfeld weer gesproken over kerkelijk werkers. In april werd dit onderwerp ook al behandeld. Dankzij het beeldarchief kun je nu eenvoudig terugzien wat er toen werd besproken en besloten.’ Dat het zo werkt bewijst het aantal hits: 600 mensen maakten gebruik van de archieffunctie. Dekker: ‘Dat is niet heel veel, maar we hopen dat met de bekendheid de belangstelling zal groeien.’ Een enquête onder kijkers van Synode-tv wees uit dat meer dan de helft (53%) het videoarchief op prijs stelt, tegenover 23% die aangeeft daar geen gebruik van te zullen maken.

Openheid De eerste keer dat er live-beelden waren van een synodezitting, in november 2007, ontbrak het beeld overigens regelmatig.

Dat kwam doordat de internetverbinding van congrescentrum De Werelt nog niet optimaal werkte. Afgelopen april was het beeld alle dagen goed. Uit de kijkersenquête blijkt dat 62% van de kijkers tevreden was over de uitzendingen. Synode-tv is destijds gestart op verzoek van toenmalig synodepreses Gerrit de Fijter. Hij wilde de openbaarheid van synodevergaderingen verder uitbouwen. Dekker: ‘Met Synode-tv laat de Protestantse Kerk ook zien dat de blik niet naar binnen is gericht.’ Deze openheid is volgens hem een groot voordeel: de landelijke vergadering van de Protestantse Kerk is nu voor iedereen te volgen.

Krant lezen of sms’en… Het moderamen van de synode wil volgend jaar de uitzendingen evalueren. Dan zal ook besloten worden of de uitzendingen worden voortgezet. Een soms gehoord nadeel van de uitzendingen is dat sommige synodeleden zich wellicht

Kijkers-enquête Synode-tv

In april 2009 werd Synode-tv met name door gemeenteleden (37%) bekeken, op de voet gevolgd door predikanten (24%); 14% van de kijkers was ‘gewoon geïnteresseerd’. Het merendeel van de kijkers is van mening (49%) dat zij dankzij dit initiatief een goede indruk krijgt van de besluitvorming in de kerk, en 31% van de geënquêteerden vindt dat er onderwerpen worden besproken die werkelijk belangrijk zijn voor de kerk. Ruim 90% stelt de service op prijs. De meeste kijkers hadden over de mogelijk­­heid van het via internet volgen van de generale synode vernomen via het Reformatorisch Dagblad (41%), via de Protestantse Kerk (31%) of via Kerknieuws.nl (26%). Een kleinere groep hoorde erover via het Nederlands Dagblad (15%); een aantal mensen (1%) had over Synode-tv gelezen in hun kerkblad.

bewust anders gaan gedragen door de aanwezigheid van de camera. Daarnaast: de camera registreert álles. Dus ook wanneer mensen niet opletten, sms’en of de krant zitten te lezen. Dat vindt niet iedereen even prettig. Voor anderen lijkt de openheid toch doorslaggevend: mensen weten nu eerder wat er speelt op synoden, hoe het daar toegaat en wat er besloten wordt. Erik Jan Tillema, redacteur van Kerknieuws.nl sluit daarbij aan: ‘Sommige synodeonderwerpen liggen gevoelig bij kerkleden. Dankzij Synode-tv kunnen gemeenteleden nu zelf zien hoe deze onderwerpen worden besproken en zullen zij beter kunnen begrijpen waarom bepaalde beslissingen worden genomen.’ Michiel Nap is voorlichter van de Protestantse Kerk.

De openbare zittingen van de generale synode op donderdag 12 t/m zaterdag 14 november zijn live te volgen via Kerknieuws.nl. Het beeld&geluid-archief van Synode-tv is te vinden via www.ikon.nl/synodearchief. Het uitzendscherm achter de moderamentafel tijdens de synodevergadering in Lunteren.

17

Kerkinformatie

Duurzaamheid

November 2009

Dirk Visser

Pleidooi voor Delta-groepen over consumentisme

‘Kerk gaat volledig voorbij aan het thema arm-rijk’ De kerk zou veel meer over de tegenstelling arm en rijk moeten praten. Dat vindt dominee Jaap van der Windt uit Pijnacker en Delfgauw. Volgens hem is het allang geen geitenwollen-sokkenonderwerp meer, laat staan dat orthodox Nederland nog meewarig het hoofd zit te schudden. Hij schreef er een boek over, want het zit hem hoog. ‘Jezus volgen bestaat uit kiezen en delen’. ‘Talloze keren is de kerk gescheurd over de doop’, zegt Jaap van der Windt, ‘maar hoe vaak gebeurde dat over de verhouding tussen arm en rijk? In de bijbel staan misschien vier belangrijke teksten over de doop, terwijl het thema arm – rijk meer dan 1500 keer voorkomt. Dit thema komt in de kerk veel te weinig aan de orde. Wij splitsen over de doop en de slang en we preken over van alles en nog wat, maar hoe vaak spreken wij over de tegenstelling tussen arm en rijk?’

Kiezen en delen Van der Windt, predikant in de Hervormde Gemeente Pijnacker en Delfgauw, publiceerde kort geleden het boek Niet meer dan eerlijk. Bijbels pleidooi voor sober leven. ‘De grote armoede in de wereld dwingt ons ertoe stil te staan bij onze welvaart, ons bestedingspatroon, onze consumptie. Dat is niet meer dan eerlijk. Jezus volgen bestaat uit kiezen en delen. In zijn Koninkrijk heeft niemand te veel en komt niemand tekort. Dat bedoelen we met: niet meer dan eerlijk.’ De aanleiding voor het boek was zijn verhuizing enkele jaren geleden naar een geriefelijke pastorie in Delfgauw, vlakbij een nieuwe Vinexwijk. ‘Natuurlijk ben ik dankbaar dat wij in zo’n prachtig huis wonen. Met onze drie kinderen is zo’n huis heel handig. Bovendien heb ik een eigen studeerkamer. Maar ergens klopt het niet.’

Dwars ‘De verhouding tussen arm en rijk zat me al langer dwars. Daarom ook las ik het boek Rich Christians in an Age of Hunger van de Amerikaanse Brethren in Christ(doopsgezinde) hoogleraar Ron Sider over de vraag hoe het mogelijk is dat er zo veel rijke christenen zijn en tegelijkertijd zo veel mensen in schrijnende armoede leven. Ook in Nederland doen christenen mee aan de koopwoede. Het klopt niet dat we

Ds. Jaap van der Windt.

in ons consumptiepatroon ons niet onderscheiden van mensen die niet aan de kerk verbonden zijn. Volgens mij wijst de bijbel een andere weg. De kern van ons geloof is dat wij allen uit genade leven. Dan kun je niet anders dan bij de bijbel te beginnen. Wij mensen kunnen van alles zeggen en bedenken, uiteindelijk gaat het erom wat God zegt over ons leven. Daarom bestaat het hart van Niet meer dan eerlijk uit dertig bijbelstudies. Daarin staat de vraag centraal: “Wat zegt de bijbel over rijkdom en armoede?” Ik hoop dat de lezers worden uitgedaagd tot het lezen van de bijbel en tot het vormen van een eigen mening.’

In eigen vlees snijden ‘De mensen zeggen wel tegen mij: ‘Jij wilt dat we anders gaan leven’. Dan zeg ik: ‘Lees eerst in mijn boek het bijbels dag-

18

boek. Kijk of jij tot een andere conclusie komt.’ Ik pretendeer niet dat ik de enige ware uitleg heb. Maar het lijkt me evident dat we de bijbel moeten volgen over arm – rijk en over gerechtigheid. De consequentie daarvan is dat we in eigen vlees moeten snijden. Maar de wil daartoe is er nog niet. We vergoelijken nog te veel. Het schuldgevoel is er wel. Het kost me weinig moeite om de mensen zich schuldig te laten voelen. Het probleem raakt ons wel. Kort geleden zei een meisje bij de voorbereiding van een kerkdienst: “Ik heb geen zin om op dit punt de bijbel te volgen”. Maar haar worsteling was heel heftig. Veel mensen zeggen: “ik heb geen zin om op vakanties te minderen of om anders te eten of om de auto van de hand te doen”.’

Kerkinformatie

November 2009

‘Mijn punt is dat door te minderen het leven niet minder aangenaam wordt. Als christen moeten we beseffen dat geestelijke rijkdom uitstijgt boven materiële rijkdom. Dat tijd hebben voor de ander meer voldoening geeft dan een jachtig leven te leiden. Daarom is een belangrijke vorm van minderen het uitbreiden van rustmomenten. De zondagsrust is een belangrijk voorbeeld daarvan, maar ook andere momenten in de week vragen onze aandacht. Als we groeien in geestelijk leven, zal onze sobere levensstijl verder groeien en daar profiteren de armen van. De bijbel bepleit matigheid en benadrukt dat het veel waardevoller is dingen gezamenlijk te doen dan in je eentje. Materiële rijkdom kan een bedreiging zijn voor geestelijke rijkdom. Dat zie je in Nederland heel sterk. Christenen uit het Zuiden hebben daar ook kritiek op: “Jullie vervetten”.’

Deltagroepen ‘In mijn boek pleit ik voor zogenaamde Deltagroepen, in navolging van de Alphacursus en de Micha-groepen. De delta is de Griekse letter d van diaken, van dienen, van doen. We hebben bondgenoten nodig om elkaar te stimuleren en te corrigeren in het dagelijks leven. Het is belangrijk om jouw levensstijl met andere christenen te bespreken. Het uitgangspunt van een Deltagroep is dat het een geestelijke zaak is hoe je met je geld en je tijd omgaat. Het gaat om de integriteit van je geloof. De bijbel zegt immers veel over geld en goed. Bij een Delta-groep kun je denken aan een groep die regelmatig, bijvoorbeeld vier keer per jaar, samenkomt. Je werkt aan onderling vertrouwen, je doet een bijbelstudie en je bidt voor elkaar. Je spreekt met elkaar over de materiële kant van het geloofsleven. Hoeveel doen we? Wie dienen we? Hoe doen we het als we soberder willen gaan leven? Je kunt samen kiezen welke aandachts­ gebieden je met elkaar onder de loep neemt. Je kunt afspraken maken over energiebesparingen en het delen van goederen. Je zou zelfs zover kunnen gaan, als je het daarover eens bent, dat je elkaars bestedingspatroon tegen het licht houdt en elkaar adviezen geeft over hoe het soberder kan. Vaak heb je zelf een blinde vlek. Samen houd je het langer vol. Je zet niet als enige die eerste stap. Een Deltagroep mag niet opgedrongen worden. Het kan een hulpmiddel zijn, maar is niet de enige juiste vorm. Je moet in zo’n groep wel de wijsheid hebben om een ander vrij te laten. Uiteindelijk gaat het om het zoeken naar Gods wil.

(foto: Protestantse Kerk/Freek Visser)

Door de bijbel te lezen en te bidden komen we ook steeds meer tot het inzicht dat arm – rijk tot de geestelijke zaken behoren. Te lang bleef het bij geitenwollen sokken of de regenboogsjaal ten tijde van het Conciliair Proces. Die mensen beseften niet hoe kritisch orthodox Nederland daar op was. Ook in evangelische kringen stellen christenen zich steeds meer open voor thema’s als gerechtigheid. Wel is er in die kringen meer nadruk op onderwerpen als gemeente-opbouw, leiderschap, groei, genezing. Ik heb de hoop dat mijn boek als een steen in een vijver zal werken en dat er een beweging van onderop zal ontstaan. Ik weet ook dat het geen populair onderwerp is.’

Beloning van predikanten In zijn boek spreekt Jaap van der Windt ook over de beloning van predikanten. ‘Zeker fulltime predikanten verdienen voldoende en genieten veel mooie secundaire voordelen als collectief pensioen en studieverlof. Helaas komen predikanten regelmatig in de pers met klachten over koopkracht en verschillen met het bedrijfsleven. In plaats van in het nieuws te komen met allerlei klachten zouden we bekend moeten staan om onze tevredenheid. Een belangrijke kostenpost voor de predikant is de bijtelling voor de bewoning van de pastorie. Vaak leven predikanten boven

19

hun stand in een veel te duur huis. Vanuit het oogpunt van soberheid zouden we de grootte van de pastorieën eens tegen het licht moeten houden. Ten onrechte wekken we de indruk dat de kerk rijk is. We onderstrepen het notabel zijn van de predikant. Maar we verspillen veel geld dat ook aan de armen besteed had kunnen worden.” Dirk Visser is freelance journalist.

Meer weten over dit boek?

Jaap van der Windt, Niet meer dan eerlijk. Bijbels pleidooi voor sober leven. Zoetermeer, Boekencentrum, 2009. ISBN 978-90-2392-387-9. Omvang 168 blz. Prijs € 13,90. Het prettig leesbare boek is goed te gebruiken in groepen, maar is ook voor individuele christenen van belang. Als bijlagen zijn opgenomen de ‘Belijdenis van Accra’, opgesteld door de Wereldbond van Hervormde/Gereformeerde Kerken (WARC) in Accra, Ghana, in 2004, getiteld ‘Verbond voor gerechtigheid in de economie en op de aarde’’; de millenniumdoelen die regeringsleiders van 189 landen in 2000 afspraken om voor 2015 de belangrijkste wereldproblemen aan te pakken; en een uitvoerig overzicht van christelijke organisaties die zich inzetten voor ondersteuning van de armen, eerlijke handel, vluchteling en vreemdeling, milieu, vrijwilligerswerk en armoedebestrijding.

Kerkinformatie

Raad van Kerken verzamelt verhalen van vrede Om de rechtvaardige vrede te bereiken zal iedereen zich moeten inzetten voor schone energie, bio-diversiteit en verantwoordelijke zorg voor de aarde. Dat staat in ‘Wees niet bang’, een gespreksbrochure in de serie Oecumenische Bezinning van de Raad van Kerken in Nederland. De uitgave laat zien hoe zowel de pacifistische traditie als de traditie die pleit voor ‘de rechtvaardige oorlog’ samenwerken aan vrede. Beide tradities laten zich inspireren door het evangelie en doen een beroep op de verantwoordelijkheid van mensen. Het boekje is een Nederlandse bewerking van het rapport ‘Initial Statement Towards an Ecumenical Declaration on Just Peace’ van de Wereldraad van Kerken (2008).

Schrijver is Lucien van Liere, verbonden aan het IMMO (Universiteit van Utrecht). De taakgroep Rechtvaardige Vrede van de Raad van Kerken begeleidde de uitgave en hoopt dat plaatselijke gemeenten hun verhalen gaan opsturen. Dat materiaal kan dan verwerkt worden in de reacties naar de Wereldraad met het oog op de vredesconferentie in 2011 in Kingston Jamaica en zal mogelijk een rol spelen in de Vredesweek 2010 (18-26 september). De uitgave ‘Wees niet bang. Naar een oecumenische verklaring van rechtvaardige vrede‘ telt 32 pagina, kost € 4,50. Besteladres: e-mail: [email protected]. Meer informatie www.raadvankerken.nl.

Conferentie OJEC De jaarlijkse conferentie van het Overlegorgaan van Joden en Christenen (OJEC) staat dit jaar in het teken van terugblik en vooruitblik. In 1947 kwamen vijfenzestig Joden en christenen uit negentien landen in Zwitserland bijeen om, zo kort na de Sjoa, hun engagement met een nieuwe verhouding tussen Joden en christenen te verwoorden en na te streven. Hieruit ontstonden de Tien punten van Seelisberg (Zw.). Dit werd het begin van de Internationale Raad van Joden en Christenen (ICCJ). De Tien Punten van Seelisberg zijn in juli 2009 door de ICCJ geactualiseerd in een nieuw document: de Twaalf Punten van Berlijn. Alle leden van de ICCJ, dus ook het OJEC, hebben de twaalf punten als uitda-

gingen en verantwoordelijkheden op hun eigen agenda gezet voor de komende jaren. Ds. Dick Pruiksma (secretaris ICCJ) en prof. dr. Judith Frishman waren nauw betrokken bij de totstandkoming van dit document en spreken tijdens de conferentie over de actualiteit, de locale en de internationale doorwerking ervan. De OJEC-conferentie wordt gehouden op 16 november 2009 van 14.00-18.00 uur in het Joods Cultureel Centrum, Van de Boechorststraat 26, Amsterdam. Kosten: € 20,- voor leden (vrienden en vriendinnen), € 30 voor niet-leden en € 10 voor studenten (prijzen incl. koffie/thee en een glaasje na afloop. Meer informatie en aanmelden: tel. (06) 53 99 84 00, [email protected].

Leren&Vieren Weekend OJEC Het Overlegorgaan van Joden en Christenen houdt in februari 2010 haar 26e Leren &Vieren Weekend. Thema is: Omgaan met de profeten; hoe wordt Elia/ Elijahu gehoord door joden en christenen? Het weekend staat open voor ieder die de relatie joden-christenen na aan het hart ligt. Het is een weekend waarin joden en christenen elkaar ontmoeten en elkaars gast zijn bij het vieren van de sjabbat en de zondag. Zij leren en discussiëren samen naar aanleiding van teksten en/of thema’s uit de joodse en christelijke traditie. De lezingen worden gegeven door joodse en christelijke inleiders. Voor kinderen is er op zaterdagmorgen een apart programma. De maaltijden worden geheel vegetarisch met louter kosjere ingrediënten bereid. De deelnemersprijs is nog niet bekend;

November 2009

BERICHTEN

deze zal waarschijnlijk rond de € 185,bedragen. Het weekend duurt van 19-21 februari 2010 (vrijdagavond 17.30 uur – zondag 14.00 uur) Plaatsing van deelnemers geschiedt op volgorde van aanmelding. Informatie en aanmelding bij: Ria Kemper, email: [email protected], tel. (06) 53 99 84 00. Postadres: OJEC-bureau, Golstraat 23, 7411 BN Deventer. OJEC Overlegorgaan van Joden en Christenen in Nederland

20

Reizen naar Israël en Palestijnse gebieden In het voorjaar van 2010 wordt er twee maal een boeiende studie- en ontmoetingsreis georganiseerd naar Israël en de Palestijnse gebieden. Beide reizen zullen inzicht geven in het conflict, hebben ontmoetingen met vertegenwoordigers van Palestijnse en Israëlische organisaties op het programma staan en laten de bezoeker zien wat de invloed van het conflict op het dagelijks leven is. De eerste reis is van 8-18 april onder leiding van Simon Schoon (Nes Ammim) en Meta Floor (Kerk in Actie / Sabeel). De tweede reis is van 6-16 mei met Janneke Stegeman (Vrienden van Sabeel Nederland) en Meta Floor. Doelgroep is kerkelijk kader en andere belangstellenden. Van deelnemers wordt verwacht dat zij ervaringen na afloop delen in hun eigen omgeving of kerkelijke gemeente. Meer informatie op www.metafloor.nl (prikbord) of bij Meta Floor, [email protected].

Taizé-reis naar Poznan Elk jaar verzamelen zich rond de jaarwisseling tienduizenden jongeren in een grote stad ergens in Europa voor de jaarlijkse Europese Ontmoeting van de gemeenschap van Taizé. Dit jaar ontmoeten zij elkaar in Poznan in Polen. De ontmoeting wordt al ruim dertig jaar elk jaar georganiseerd in een andere stad onder de naam ‘Pelgrimage van Vertrouwen’. De bijeenkomst is een mix van plezier, rust, ontmoeting, samen zingen en stil zijn. Bovendien vier je op een inspirerende en verrassende manier de overgang van het oude naar het nieuwe jaar. De Europese ontmoetingen zijn vooral bedoeld voor jongeren tussen 17 en 35 jaar.

Met de bus JongKatholiek (de landelijke jongeren­ afdeling van de Katholieke Kerk in Nederland) en JOP, de jeugdorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland, organiseren samen een reis naar de Europese Ontmoeting in Polen. Vertrekdatum is maandag 28 december 2009 en terugkomst zondag 3 januari 2010. Meer informatie en aanmelden voor de ontmoeting en de reis er naar toe: www.taizeinnederland.nl. Mailen kan ook: taizé[email protected].

Kerkinformatie

November 2009

Kerkbalans

Dirk Bijl

Is onze ‘aalmoescultuur’ bespreekbaar?

November: de gebruikelijke maand voor een vooruitblik naar Kerkbalans. Een artikel als bagage, niet uitsluitend voor kerkrentmeesters, maar voor de hele kerkenraad. Want Kerkbalans gaat niet uitsluitend om geld. Pastoraat en gemeenteopbouw staan eveneens centraal! Wat heeft de economische crisis met Kerkbalans 2009 gedaan? De voorlopige resultaten geven aan, dat aan roomskatholieke kant sprake is van een lichte stijging. Aan protestantse zijde verwachten we een lichte daling of een gelijkblijvend niveau. Maar het jaar is nog niet voorbij. Veel kerkrentmeesters zijn juist in november bezig met de afwikkeling van de toegezegde bedragen over 2009 of met reacties die uitbleven. Daarnaast blijkt elk jaar opnieuw, dat de uiteindelijke giften hoger uitkomen dan schriftelijk was toegezegd. Vorig jaar was dat zelfs 2,9 %. Kortom, de jaarlijkse praktijk toont aan, dat het de moeite loont in november van enig jaar met een intensieve afronding bezig te zijn. Om des te beter te kunnen starten in het volgende jaar!

Kerkenraden denken mee! Terugkijkend op 2009 tot heden zijn belangrijke plussen te melden. Zo blijkt uit diverse verslagen, dat kerkenraden zich in toenemende mate gaan bezinnen op hun taak in Kerkbalans. Steeds duidelijker ervaart men een gezamenlijke verantwoordelijkheid (dus van alle ambten). Het vaststellen van doelgroepen, de benadering van leeftijdscategorieën, het belang van eigen, dus plaatselijk documentatiemate­ riaal en het beraad over het toekomstige geefprofiel en het daarbij behorende pastoraal beleid, zijn onderwerpen die gezamenlijk worden doordacht. Ook ontvangen onze kerkbalansadviseurs steeds vaker een uitnodiging tot het bijwonen van een deel van de kerkenraadsvergadering. Want daar wordt tenslotte het totale beleid vastgesteld! Ook zien we dat de activiteiten van JOP, de jeugdorganisatie van de Protestantse Kerk, aan bekendheid winnen. De actie WEcollect, waarin jongeren en Kerkbalans dichter bij elkaar worden gebracht onder andere met het oog op het eigen plaatselijke jeugdwerk, begint aan te slaan. Voor info: www.jop.nl

Aalmoescultuur De term ‘aalmoescultuur’ is afkomstig van prof. dr. Theo Schuyt, verbonden aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. Hij doelde

daarmee op het feit, dat Nederlanders bij collectes best gemakkelijk hun portemonnee trekken, maar dat hun gift vaak niet weloverwogen is en onvoldoende in relatie staat tot wat nodig is of redelijkerwijs verwacht kan worden. Ook in Kerkbalanskringen is dat een vertrouwd fenomeen. Natuurlijk, oordelen over andermans gift is onjuist, maar als redelijk trouwe kerkgangers slechts enkele tientjes per jaar bijdragen dan is dat toch vreemd. Juist voor deze categorie gevers is een strategie van ‘verdiepen’ vaak zeer succesvol. De rapportages uit diverse gemeenten bewijzen die stelling. Maar zo’n opzet vraagt moed om het gesprek aan te gaan!

Versterking plaatselijke activiteiten Tot nu toe wordt de jaarlijkse actie Kerk­ balans in januari ingeluid door een centrale persconferentie. De publiciteit die dat oplevert ondersteunt wel de plaatselijke acties, maar werkt als informatiebron te laat. Daarom wordt in januari 2010 wel een landelijke bijeenkomst georganiseerd, met de presentatie van actueel onderzoek, cijfermateriaal, uitreiking van Awards, enzovoort, maar de kerkrentmeesters kunnen al vanaf medio november kennisnemen van deze landelijke opzet. Op grond daarvan kunnen zij kiezen voor

21

een plaatselijke variant, toegesneden op de eigen gemeente. Zie hiervoor www.kerkbalans.nl en de websites van de Vereniging voor Kerkrentmeesterlijk Beheer en de Protestantse Kerk.

De kanarie uit de kolenmijn Ten tijde van de traditionele mijnbouw namen de kompels vaak een kooitje mee met daarin een kanarie. Zodra de omstandigheden verslechterden (te weinig zuurstof, gevaarlijke gassen) vertoonde het beestje alarmerend gedrag. Dat was voor de mijnwerkers een moment om extra op te letten. We kunnen dit vertalen naar Kerkbalans. Soms duiden kleine signalen op veranderingen: moeilijker vrijwilligers te krijgen, gemeenteleden die niet reageren, een terugloop van inkomsten enzovoort. Dat zijn momenten om snel te analyseren en te handelen. De leden van de Raad voor de plaatselijke Geldwerving en de vrijwillige kerkbalansadviseurs kunnen u daarbij adviseren. Zij weten hoe belangrijk een goede organisatie is! Dirk Bijl is onder andere voorzitter van de Interkerkelijke Commissie Geldwerving (Kerkbalans).

Kerkinformatie

November 2009

Oecumenisch Leesrooster

Roel Bosch

Deuterocanonieke Bijbelteksten lezen

‘Staat dat boek dan in de bijbel?’

Deze maand staan enkele lezingen uit 2 Makkabeeën op het Oecumenisch Leesrooster dat veel kerken volgen. Dat kan vragen oproepen. Waar komt dat boek vandaan, het staat toch niet in de Bijbel? De Bijbel bevat 66 boeken, dat is duidelijk. Maar aan de rand van die ‘canon’, die vastgestelde lijst van bijbelboeken, staan nog enkele boeken, die in de kerk op een andere manier ook een rol spelen. Zo wilde Maarten Luther, die zich wat kribbig uitliet over de bijbelse Jakobusbrief en Openbaring, graag Jezus Sirach, of de boeken van de Makkabeeën laten lezen. In de vroege kerk werd al gauw de regel gehanteerd, dat alle boeken die in het Hebreeuws geschreven waren de Heilige Schrift vormden. God had immers zijn boodschap bij de Joden in bewaring gegeven? Boeken in het Grieks moesten gewantrouwd worden: dan konden er best eens verkeerde filosofieën zijn ingeslopen. Zo begrensde men het ‘Oude Testament’, zoals de synagoge dat ook deed. Natuurlijk konden de geschriften van het Nieuwe Testament, in het Grieks geschreven, wel opgenomen worden in het Boek van de christenen. Hier richtte de taal zich op de gemeente die uit de Joden en uit de volkeren stamde. De kerkvader Hieronymus, die de Bijbel in het Latijn vertaalde, wilde zich dus beperken tot bijbelboeken met een Hebreeuwse basistekst. Maar Augustinus was het niet met hem eens: er zijn toch ook boeken in het Grieks geschreven, die door de Heer zelf vaak geciteerd werden: Jezus Sirach, Makkabeeën, Tobit?

Apocrief of deuterocanoniek Het woord ‘apocrief’ heeft niet zo’n positieve klank. Het wordt voor alle boeken gebruikt die geen plaats in de bijbel kregen. Het woord ‘deuterocanoniek’ is veel neutraler: het zijn alleen die boeken die in de kerk­geschiedenis, een plaats op de tweede rang hebben gekregen.

‘Tussen de testamenten’ In de tijd dat er meer Joden búiten dan ín Israël woonden, zo rond 250 voor de christelijke jaartelling, begon de kennis van het Hebreeuws weg te zakken. Om toch de

Makkabeeën In de boeken van de Makkabeeën vinden we verzetsliteratuur. Als heel de wereld tegen de Joden samenspant, en iedereen hen wil dwingen om hun leven, hun geloof, hun geboden opzij te zetten, dan nog krijgen ze van God de kracht om te volharden tot het einde. De harde en vaak wrede verhalen klinken door in de lezingen uit het evangelie, zoals dat op de ‘zondagen van de voleinding’ vaak gelezen wordt.

De deuterocanonieke boeken maakten deel uit van de Statenvertaling. (foto: Roel Boschk)

Schriften te kunnen lezen, ontstond in Egypte, Alexandrië, een Griekse vertaling van de bijbelboeken, de Septuaginta. In dezelfde periode werden er nog meer verhalen vastgelegd, dan alleen de oude in het Hebreeuws. Het bijbelboek Daniël kreeg een paar aanvullingen. Zo werd aan de drie jonge mannen in de oven een Psalm in de mond gelegd: ‘Geprezen bent u, Heer, God van onze voorouders, geloofd en verhoogd in eeuwigheid. Alle schepselen, prijs de Heer, bezing en verhoog hem in eeuwigheid. Zon en maan, prijs de Heer, bezing en verhoog hem in eeuwigheid. Sterren aan de hemel, prijs de Heer, bezing en verhoog hem in eeuwigheid. Regen en dauw, prijs de Heer, bezing en verhoog hem in eeuwigheid. Alle winden, prijs de Heer, bezing en verhoog hem in eeuwigheid. ...’ Ook vinden we een kleine novelle, over een jongen en een meisje die elkaar vinden.

22

De jonge vrouw is zeven keer getrouwd geweest, maar elke bruidegom stierf – totdat ze haar Tobit (of Tobias) vond, door Gods Engel zelf op haar pad gebracht. En we lezen van Judith, de sterke vrouw die in haar eentje Israëls tegenstander Holofernes te lijf gaat. Of ook over die gelovige Joden die vasthouden aan de wet van God, al kost het hen het leven, de Makkabeeën. Wijze woorden vinden we er ook als een soort toevoeging op Prediker en Spreuken: de boeken Wijsheid en Jezus Sirach.

Het Nieuwe Testament Achterin het Griekse nieuw testamentje, zoals predikanten dat onder handbereik hebben, staat de lijst met ‘geciteerde schriftteksten’. Het boek van de Psalmen heeft de meeste kolommen. Maar Makkabeeën, Wijsheid, Sirach mogen er ook zijn. Zoals de meeste citaten uit de Joodse bijbel in het Nieuwe Testament gebaseerd zijn op de Griekse vertaling ervan, zo kenden veel schrijvers en lezers ook die boeken die na de Hebreeuwse bijbel geschreven zijn. Het is niet zo vreemd dat in de oude kerk die geschriften dan ook gelezen werden, natuurlijk in de eredienst. Want thuis hadden mensen geen bijbel.

De oude kerk Zo kwamen vanzelf die boeken van de tweede rang, de ‘deuterocanonieke boeken’, in de eredienst van de middeleeuwse kerk terecht. Veel beelden en gedachten

Kerkinformatie

over het eeuwig leven, over het oordeel zijn sterk bepaald door teksten uit deze geschriften, omdat hierin, anders dan in het Oude Testament, over leven na de dood gesproken en gezongen wordt. Het beeld van Lazarus die door de engelen naar de hemel wordt gedragen, of de lezing over Stefanus die de hemel geopend ziet herkennen we uit de visioenen in de toevoegingen van Daniël en de Makkabeeën-boeken. Tot op de dag van vandaag staan ze daarom op het leesrooster van de Rooms-Katholieke en OudKatholieke kerk, de lutherse en de anglicaanse kerken.

Deuterocanoniek is ook canoniek De Reformatie was ervan overtuigd dat de oude kerk veel goeds had overgeleverd, maar meende tegelijkertijd dat christenen ook terug moesten gaan naar de bronnen. Had die oude mening, dat alleen de Hebreeuwse boeken het Oude Testament vormden, geen goede papieren? Toen de Nederlandse calvinisten hun eerste belijdenisgeschrift opstelden moesten ze een antwoord geven op deze vraag. In de Nederlandse Geloofsbelijdenis noemen ze eerst de 66 bijbelboeken, zoals wij ze ook kennen. Door deze spreekt God, niet alleen door de letters en woorden, maar ook door een inwendig getuigenis van de Heilige Geest in ons hart, als we merken dat wat er in staat wáár is. Maar naast deze boeken zijn er ook de ‘apocriefe boeken’: 3 en 4 Ezra, Tobias, Judith, Wijsheid, Jezus Sirach, Baruch, toevoegingen aan Esther en Daniël, en de twee Boeken van de Makkabeeën. Deze mag de kerk lezen, ze mag er onderwijzingen uit trekken, maar alleen voor zover ze niet afwijken van de bijbelboeken.

Rembrandt Rembrandt had een grote liefde voor een aantal bijbelse verhalen. David, de verloren zoon – maar het meest nog schilderde, schetste en etste hij Tobit en wat hij meemaakte. De blinde vader, die zo goed kon zien welke weg God met zijn volk voor had, werd bij Rembrandt een echte profeet. En de zoon, gesteund door een engel zonder dat hij het doorhad, leek op elk zwervend mensenkind, op zoek naar de goede weg. Herkende Rembrandt zichzelf?

Statenvertaling Dat was een milde opvatting. Maar op de Synode van Dordrecht, in 1618 en 1619, moesten de vertegenwoordigers concreet de vraag gaan beantwoorden of in de nieuw te verzorgen Statenvertaling ook

November 2009

deze ‘apocriefe boeken’ moesten worden opgenomen. Dominee Gomarus was daar mordicus op tegen. Hij - wel vaker fel in zijn bewoordingen! noemde het afgoderij als de kerk deze zou voegen bij de bijbelboeken. Staan er in de deuterocanonieke boeken geen verhalen die je de wenkbrauwen laten fronsen? Judith liegt en bedriegt, en zweert nog wel ijdel in de naam van de Heer! De dood van Antiochus wordt op drie heel verschillende manieren weergegeven, daar kan er maar één van kloppen. Maar dan geven de buitenlandse afgevaardigden de doorslag. De Engelse afgevaardigde, Samuel Ward, had voor de Engelse King De genezing van de vader van Tobias, geschilderd door Rembrandt. James Bible de deuachterwege. In elk geval, vanaf een be­­ terocanonieke boeken vertaald. Als u ze in paald moment werden ze ook niet meer uw bijbel niet opneemt, waarschuwde hij, maakt u zich los van de traditie. Bovendien gedrukt. Totdat Abraham Kuyper en uitgeverij Kok een project lanceerden om elk zullen de gewone mensen, met hun liefde gereformeerd gezin een Statenvertaling voor Tobias en Judith, dan uw hele vertamet kanttekeningen in een leesbare letter ling misschien niet aanvaarden. te bezorgen. Ze gaven de bijbel vorm in Deze ‘politieke redenen’ wogen zwaar: de boeken zouden worden opgenomen, maar drie bruine banden, het vierde, dunste, deel volgde in het groen: dat waren de apomet een andere status dan de gewone criefe boeken. Met de waarschuwing van boeken. Ze zouden helemaal aan het eind de Dordtse vaderen voorin, natuurlijk. komen, in een kleinere letter, met een Maar zo kwamen ze toch weer bij de waarschuwende voorrede. Aldus ge­­ schiedde. Bijzonder is wel, dat de vertalers mensen thuis. óók 3 Makkabeeën hebben opgenomen, Kanselbijbel terwijl de Nederlandse Geloofsbelijdenis In veel edities van de Nieuwe Bijbelvertadaar niet van spreekt, en ook de andere ling zijn, als vanzelfsprekend, ook de deukerken deze niet aanvaardden. Waarterocanonieke boeken opgenomen. Alleen: schijnlijk volgden ze hier gewoon, onnaniet in de meest gebruikte kanselbijbels. denkend, de Delftse bijbel. Dat is een gemiste kans – het zal er nu op Protestantse kerken uitdraaien dat in de kerk lezingen uit MakIn de Statenvertaling verschenen zo, vanaf kabeeën vaak vanaf een los A-4tje zullen het jaar van uitgifte (1637), alle bijbelboeken, gaan klinken. Of typeert dat nu juist het plus achterin de deuterocanonieke boeken. los-vaste karakter, de eeuwen door, van Als u in de kerk een oude kanselbijbel hebt deze bijzondere boeken? liggen, van voor 1750, is de kans groot dat u daarin kunt doorlezen tot 3 Makkabeeën! Dr. Roel Bosch is predikant in Zeist en voorzitter van de Commissie Oecumenisch Leesrooster. Alleen: mensen kochten een boek als een stapel foliovellen, en lieten het zelf inbinden. Misschien lieten ze her en der het inbinden van die ‘duistere boeken’ wel

23

Kerkinformatie

BERICHTEN

Presentatie Toerustingsmap Luisterend Dienen In november verschijnt een nieuwe toerustingsmap van Luisterend Dienen, met als titel Gemeentebreed Dienen – Werken aan een diaconale gemeente. Luisterend Dienen is een diaconaal programma van Kerk in Actie voor gemeenten die zich rekenen tot de Gereformeerde Bond en anderen die zich verbonden weten met het

gereformeerd belijden. De toerustingmap biedt diaconieën mogelijkheden om het diaconaat breed onder de aandacht van de gemeente te brengen. Uitgangspunt: diaconaat is een taak van de hele gemeente. De map biedt materiaal om dat uit te werken in bijvoorbeeld bijbelkringen, catechese, jeugdwerk, vrouwenen ouderenbijeenkomsten en de kerkenraad. De map wordt gepresenteerd tijdens de regionale avonden die Luisterend Dienen deze maand organiseert voor diakenen. De avonden worden gehouden in Hardinxveld-Giessendam (11 november), Wezep (11 november), Veenendaal (12 november), Barendrecht (17 november), Bodegraven (18 november) en in Rijssen (19 november). Aanmelden voor deze avonden: m. [email protected]. Elke bezoekende diaconie krijgt een gratis map, maar hij is ook voor € 5,- te bestellen bij: [email protected] of tel. (030) 880 13 37. Meer informatie: www. luisterenddienen.nl.

Kiezen voor openheid - een open boekje Met het oog op de plannen voor een Nationale Synode heeft de Vereniging van Vrijzinnige Protestanten (‘beweging voor eigentijds geloven’) een bundel interviews uitgegeven. De titel is ‘Kiezen voor Openheid’. Ds. Joke van der Velden uit Amsterdam interviewde de volgende vrouwen en mannen uit ‘het brede spectrum van gelovig Nederland’: drs. Nienke van Dijk, ds. Ilona Fritz, drs. Jantine Heuvelink, ds. Wies Houweling, dr. Manuela Kalsky, ds. Tom Mikkers, ds. Jan G. Offringa, ds. Hester Smits, drs. Henk W. Stenvers, mw. June Beckx en drs. Paul The en prof. dr. Hetty Zock. Daarmee leveren zij een bijdrage aan de discussie over de toekomst van de oecumene, de eenheid en de eventuele komst van een Nationale (protestantse) Synode. Het idee van een nationale synode is volgende de samenstellers afkomstig van oud-synodevoorzitter ds. G. de Fijter. Over

de organisatie is nog weinig bekend, maar het boekje ‘Kiezen voor Openheid’ wil alvast welwillend en kritisch laten horen hoe een aantal mensen staat tegenover dit initiatief. Directe aanleiding voor dit boekje was het verschijnen van het boek ‘Wij kiezen voor eenheid’ dat in juni 2008 werd verspreid onder 5000 predikanten, pastoors en andere geestelijke leiders. De VVP verzendt ‘Kiezen voor openheid’ naar voorgangers en synodeleden in de Protestantse Kerk in Nederland, de Doops­ gezinde Sociëteit, de Remonstrantse Broederschap, de vrijzinnige geloofs­ gemeenschap NPB en SKIN, de landelijke organisatie voor migrantenkerken, die allemaal een bijdrage hebben geleverd. Bestellen: PVV, Postbus 8094, 3503 RB Utrecht, e-mail: [email protected].

24

November 2009

Diakonia ook voor predikanten Wie als predikant of kerkenraadslid op de hoogte wil blijven van het werk van diaconieën en de ontwikkelingen op diaconaal gebied kan een abonnement nemen op het tijdschrift Diakonia. Diakonia is het vak- en praktijkblad van Kerk in Actie voor diakenen en diaconaal geïnteresseerden in de Protestantse Kerk. Elk nummer bevat ervaringen van een diaconie, een interview, de mening van drie diakenen over een actuele vraag, een mooi gedicht of gebed ter inspiratie, een minicursus over een diaconaal onderwerp (bijv. WMO), en achtergrondinformatie bij collecten, acties en campagnes. Diakonia verschijnt zes keer per jaar. Een abonnement kost bij € 12,70. Bij vijf t/m negen abonnementen à € 9,62 (25% korting) en bij tien abonnementen en meer à € 7,52 (40% korting). Een aanmeldingskaart vindt u in het hart van dit nummer van Kerkinformatie.

Dag van open gastvrije kerk Hoe ga je als gemeente om met de spanning tussen enerzijds streven naar openheid en gastvrijheid en anderzijds het inhoud geven aan de eigen identiteit? Over die vraag organiseren Stichting Leve de Kerk (oecumenische stichting die staat voor de open gastvrije kerk), De Roerom (nieuws- en communicatieblad voor mensen, betrokken bij kerk en samenleving) en Op Goed Gerucht (beweging van moderne theologen, predikanten, geestelijk verzorgers, kerkelijk werkers en anderen) een themadag op 21 november 2009. Drie gastvrije gemeenten presenteren zich: de Elthetogemeente te Alblasserdam, Frater Andreasparochie te Tilburg en de Grote Kerk te Emmen. Na de lunch wordt in groepen verder gesproken. Reflectie tijdens de dag en aan het slot: Monic Slingerland. De dag wordt gehouden in het Johannescentrum, Moezeldreef 400, Utrecht Overvecht (nabij NS-station Utrecht-Overvecht.) van 10.00-15.30 uur. Toegang: € 10, - (incl. lunch) over te maken rekening 76 96 342 t.n.v. stichting Leve de Kerk te Ridderkerk. Betaling aan de ingang van de zaal is ook mogelijk. Informatie: www.opgoedgerucht.nl en www.levedekerk.nl. Aanmelding: [email protected].

Kerkinformatie

BERICHTEN

Studiedag ‘De Bijbel als gereedschap’ Predikanten en pastoraal werkers zijn professionele bijbelgebruikers. Ze zijn er goed in thuis en dat maakt het gebruik van de Bijbel in veel gemeentewerk gemakkelijk. Toch is de taal van de Bijbel nogal eens een belemmering om hem ter sprake te brengen. Voor steeds meer gemeente­ leden is de Bijbel een vreemd boek, dat alleen tijdens de eredienst opengaat. Wat betekent dat wanneer je als predikant of pastoraal werker de Bijbel open slaat tijdens bijvoorbeeld ziekenbezoek, catechisatie of bijbelstudiekring? Tijdens de studiedag ‘De Bijbel als gereedschap’ komt de vraag aan de orde naar het bijbelgebruik door de professional in verschillende contexten van het pastorale en gemeentewerk. Naast twee inleidingen over ‘bijbelgebruik en cultuur’ en ‘bijbelgebruik en communicatie’ zijn er zes workshops over: bijbel­ gebruik aan het ziekbed, in de catechese, in de bijbelstudiekring, in de Alphakring,

in de gevangenis en over: vertaling en doelgroep. Medwerking verlenen Jonneke Bekkenkamp (docent religie en literatuur aan de Universiteit van Amsterdam), Jaap van Dorp (vertaler Nederlands Bijbelgenootschap (NBG)); Jurgen van den Herik (predikant te Drachten; Lydia van der Meer (coördinator bijbelgebruik bij het NBG); Jantine Veenhof (missionair werker Amsterdam); Martin Walton (docent geestelijke verzorging aan de Protestantse Theologische Universiteit); Jeanette Westerkamp ( justitiepredikant) en Ingrid de Zwart (predikant te Deventer). Dagvoorzitter is Harm Dane. De studiedag wordt gehouden op donderdag 26 november in conferentiecentrum Hydepark in Doorn, van 10.00-16.00 uur. Meer informatie over het programma: www.pkn.nl. Aanmelding bij mw. J.M. Florijn, [email protected] (kosten: € 20,-).

November 2009

Utrechtse Studiedagen over de ziel Hebben wij een ziel? Is dat niet een verouderd idee? Met de moderne neurowetenschap weten we toch dat we eigenlijk alleen maar uit neuronen bestaan? Is de werkzaamheid van psychofarmaca daar niet een bewijs van? En voor iemand met gelovige scrupules: je hoeft heus geen ziel te hebben om zicht te houden op de eeuwigheid! De kerk belijdt toch de opstanding des vleses? Maar: wat blijft er zonder ziel over van onze vrijheid? Rond deze vragen wordt op 20 november 2009 een symposium georganiseerd door Stichting Utrechtse Studiedagen, samen met het seminarium van de Protestantse Theologische Universiteit. Sprekers: Guus Labooy, Willem Drees en René van Woudenberg. Meer informatie: www.utrechtsestudiedagen.nl/symposium.

Studiedag ‘Leven met God in een tijd van welvaart’

(foto: Protestantse Kerk)

Voorbereiding op Veertigdagentijdcampagne Tijdens de kerstvakantie vertrekken acht jongeren tussen de 17 en 25 jaar voor twee weken naar Bolivia. Zij bezoeken het project Irpañani, één van de zes projecten die centraal staan tijdens de Veertigdagentijdcampagne van ICCO & Kerk in Actie. Tijdens de Veertigdagentijd kunnen ZWOcommissies, jeugddiakenen, jeugdbegeleiders en anderen deze jongeren uitnodigen. Bijvoorbeeld tijdens of na een kerkdienst. Maar ook in bijeenkomsten van de jongerengroep, de catechese enzovoort. De jongeren die in Bolivia zijn geweest, kunnen hun verhalen en ervaringen delen

met de jongeren (en volwassenen) in uw gemeente. Ze kunnen vertellen hoe de mensen die zij ontmoet hebben, opstaan voor hun eigen toekomst. Waar deze mensen inspiratie vandaan halen en hoe ze leven. De ambassadeurs staan voor u klaar om uitleg te geven en zo een gezicht te geven aan de campagne. U kunt de jongeren uitnodigen voor kerkdiensten, jeugdbijeenkomsten, gesprekskringen enzovoort. Wilt u een ambassadeur op bezoek? Neem dan contact op met Kerk in Actie: [email protected].

25

Hoe ben je christen in een tijd van wereldwijde armoede én welvaart in Nederland? Over dit thema organiseert de Gereformeerde Bond op 25 november een studiedag. Medewerking verlenen ds. H.J. Lam, prof. dr. H.G.L. Peels, ds. B.J. van der Graaf en drs. M. Burggraaf. Van de vijf workshop kan men er drie volgen: Een antenne voor sociale en financiële noden om ons heen, door diaconaal consulent Carla van der Vlist; Gezinsleven anno 2009, door pedagoog en toeruster Wil Hartog-Boogaard; Communicatie anno 2009: 238 vrienden en toch eenzaam, door Steef de Bruijn; Groen en christelijk, door ds. G. de Fijter; De wereld van de reclame, door drs. Arjan van Vugt. Plaats en tijd: Conferentiecentrum Hydepark te Doorn van 13.00-21.15 uur. Kosten € 39,- p.p., inclusief maaltijd. Meer informatie en aanmelden (voor 11 november 2009): [email protected] en vervolgens het bedrag overmaken op giro 138421 t.n.v. Gereformeerde Bond, Apeldoorn, o.v.v. studiedag 25 november.

Kerkinformatie Kerkinformatie

BIJBELTEKSTEN

November 2009

November 2009 Deze teksten zijn gekozen uit de lezingen die in het gezamenlijk gebed in Taizé worden gebruikt. Taizé is een oecumenisch klooster in Frankrijk. De teksten zijn kort genoeg om verschillende keren per dag herlezen te worden, voor een tijd van persoonlijk of gemeenschappelijk gebed. Zo is men door middel van het gebruiken van dit rooster verbonden met de wereldoecumene. zo 1 Jezus zegt: Gelukkig wie zuiver van hart zijn, want zij zullen God zien. Gelukkig de vredestichters, want zij zullen kinderen van God genoemd worden. (Matteüs 5: 1-12) ma 2 Jezus zegt: Ik ben de opstanding en het leven. Wie in mij gelooft zal leven, ook wanneer hij sterft. (Johannes 11: 1-45) di 3 Paulus schreef: Wij spreken alleen omdat God ons het evangelie heeft toevertrouwd – niet om mensen te behagen, maar God, die de mensen doorgrondt. (1 Tessalonicenzen 2: 1-12) wo 4 Mijn hart zegt u na, Heer: “Zoek mijn nabijheid!” Uw nabijheid, Heer, wil ik zoeken. (Psalm 27) do 5 Dit zegt de Heer: De vreemdeling die zich met de Heer heeft verbonden, laat hij niet zeggen: “De Heer zondert mij zeker af van zijn volk.” Ieder die vasthoudt aan mijn verbond, hem schenk ik vreugde in mijn huis van gebed. (Jesaja 56: 1-7) vr 6 Moge God uw innerlijke wezen kracht en sterkte schenken door zijn Geest, zodat door uw geloof Christus kan gaan wonen in uw hart. (Efeziërs 3: 14-21) za 7 Paulus schreef aan Timoteüs: Schaam je er niet voor om van onze Heer te getuigen. Hij heeft ons gered en ons geroepen tot een heilige taak. (2 Timoteüs 1: 6-11) zo 8 Jezus zag een arme weduwe, die twee muntjes in de offerkist gooide. Hij zei: Deze arme weduwe heeft meer in de offerkist gedaan dan alle anderen; want die hebben gegeven van hun overvloed, maar zij heeft alles gegeven wat ze had. (Marcus 12: 41-44) ma 9 Wie van jullie heeft ontzag voor de Heer? Laat degene die rondwaart in de duisternis, zonder een straal van licht, vertrouwen op de naam van de Heer en steunen op zijn God. (Jesaja 50: 10)

di 10 De wijsheid van God laat zich gemakkelijk zien aan wie haar liefheeft, ze laat zich vinden door wie haar zoekt. (Wijsheid 6: 12-16) wo 11 Dit zegt de Heer: Ik ben de Heilige die woont in den hoge, maar ook in het geslagen en diep vernederde gemoed: ik geef nieuw leven aan het vernederde gemoed, nieuw leven aan het geslagen hart. (Jesaja 57: 14-15) do 12 Petrus en Johannes antwoordden degenen die hen wilden verbieden Jezus’ naam te gebruiken: We moeten wel spreken over wat we gezien en gehoord hebben. (Handelingen 4: 1-22) vr 13 Christus heeft zichzelf voor ons gegeven om ons van alle zonde vrij te kopen en ons tot zijn volk te maken. (Titus 2: 11-14) za 14 In Christus bent u gemerkt met het stempel van de heilige Geest, opdat allen die God zich heeft verworven verlost zullen worden, tot eer van Gods grootheid. (Efeziërs 1: 1-14) zo 15 Jezus zegt: Hemel en aarde zullen verdwijnen, maar mijn woorden zullen nooit verdwijnen. (Marcus 13: 24-32) ma 16 Paulus schreef: De Heer is trouw, hij zal u kracht geven en u tegen het kwaad beschermen. (2 Tessalonicenzen 3: 1-5) di 17 Jezus is de steen die door de bouwlieden is weggeworpen, maar die nu de hoeksteen geworden is. (Handelingen 4: 1-22) wo 18 Zoek de Heer nu hij zich laat vinden. God zal ruimhartig vergeven. (Jesaja 55: 6-11) do 19 Jezus zegt: Alles waarom jullie in je gebeden vragen zullen jullie krijgen, als je maar gelooft. (Matteüs 21: 18-22) vr 20 Jezus zegt: Jullie Vader weet wat jullie nodig hebben, nog vóór jullie het hem vragen. (Matteüs 6: 7-15)

26

za 21 De geest van de Heer vervult de hele wereld; hij die alles omvat weet wat er gezegd wordt. (Wijsheid 1: 1-15) zo 22 Jezus zei tot Pilatus: Ik ben geboren en naar de wereld gekomen om van de waarheid te getuigen, en ieder die de waarheid is toegedaan, luistert naar wat ik zeg. (Johannes 18:33-37) ma 23 Heer, weid uw volk, uw geliefde kudde die eenzaam leeft in het woud. (Micha 7: 14-20) di 24 ’s Avonds laat, toen de zon al was ondergegaan, brachten de mensen alle zieken en bezetenen naar Jezus toe. Hij genas hen en hij dreef veel demonen uit. (Marcus 1: 29-39) wo 25 In de woestijn ging de Heer voor zijn volk uit om hun de weg te wijzen, overdag in een wolkkolom, ’s nachts in een lichtende vuurzuil. Zo konden ze dag en nacht verder trekken. (Exodus 13: 17-22) do 26 Toen Jezus de mensenmenigte zag, voelde hij medelijden met hen, omdat ze als schapen zonder herder waren. (Matteüs 9: 35—10:8) vr 27 Paulus schreef: Van buitenaf werden we belaagd door ruzies, van binnenuit door zorgen. Maar God geeft moed aan wie terneergeslagen is, en heeft ook ons moed gegeven. (2 Korintiërs 7: 1-7) za 28 De Heer zegt: Zie, ik schep een nieuwe hemel en een nieuwe aarde. Er zal alleen maar blijdschap zijn om wat ik schep. Ik schenk mijn volk vreugde. (Jesaja 65: 17-18) zo 29 Jezus zegt: Wees waakzaam en bid onophoudelijk. (Lucas 21: 25-36) ma 30 Jezus zag Simon en zijn broer Andreas. Ze wierpen hun net uit in het meer, het waren vissers. Hij zei tegen hen: “Kom, volg mij, ik zal van jullie vissers van mensen maken.” Ze lieten meteen hun netten achter en volgden hem. (Matteüs 4: 18-22)

Kerkinformatie

collecten

November 2009

Het wonder van 15 cent

Missionair Werk: de kerk naar buiten. Advent 2009

De 15 cent actie komt eraan! De hele maand november staat in het teken van de 15cent campagne en op 29 november is de actiedatum. U kunt natuurlijk ook een andere zondag in november nemen om actie te voeren. Nog steeds overlijden jaarlijks meer dan 10 miljoen kinderen door gebrek aan voedzaam eten en schoon drinkwater. Onderwijs kan honger en armoede tegen gaan, maar helaas kunnen meer dan 100 miljoen kinderen niet eens naar school. Om wereldwijd zoveel mogelijk kinderen te helpen, staat de maand november in het teken van de 15cent campagne. 15 cent per dag is bijvoorbeeld al voldoende om één kind in een ontwikkelingsland te voeden: het wonder van 15 cent! Met de opbrengst van de campagne steunt Kerk in Actie wereldwijd lokale organisaties die zich inzetten voor schoon drinkwater, onderwijs en het tegengaan van ondervoeding. Zie ook: www.15cent.nl Diaconiën hebben vóór 1 november een actiepakket ontvangen met de campagnematerialen voor hun gemeente. Het pakket bevat folders, een poster en een deponeerbox. Meer informatie of extra materialen: Kerk in Actie, tel. (030) 880 1456 of e-mail: [email protected].

We leven in een tijd waarin veel gemeenten kleiner worden. Als je niet oppast wordt je pessimistisch over de toekomst van de kerk. Maar er zijn ook veelbelovende initia-

Kerstcampagne Kinderen in de Knel Rond Kerst vraagt Kerk in Actie uw aandacht voor Kinderen in de Knel met de campagne ‘Terug naar huis’, waarbij straatkinderen in Ghana centraal staan. In Accra leven ongeveer 25.000 kinderen op straat. Organisatie Agreds biedt jaarlijks 100 meisjes onderdak en onderwijs. Met de opgedane kennis kunnen ze terugkeren naar hun dorp. In de hele adventsperiode kunt u kinderen betrekken bij de campagne. Bestel gratis spaarboxjes en adventskalenders voor de kinderen (€ 2,-). In de adventskalender vertelt het Ghanese straatmeisje Akua Labik steeds weer een stukje van haar levensverhaal. Bestel bij JOP materiaal voor de leiding van de kindernevendienst of jeugdclub (Way to Go, kijk op www.jop.nl/coach). Het verhaal van Akua wordt gekoppeld aan het Kerstverhaal. U kunt het materiaal bestellen via www.kerkinactie.nl/webwinkel of bel (030) 880 13 37. Meer informatie over deze campagne met o.a. een filmpje en zeer uitgebreide liturgiesuggesties voor de hele adventstijd vindt u op: www.kerkinactie.nl/ collectes > Kinderen in de Knel Kerst 2009.

tieven waardoor mensen aan de rand van (of buiten) de kerk in contact komen met het evangelie en de geloofsgemeenschap. Gemeenten die daar werk van maken groeien eerder. De Protestantse Kerk heeft dertig van die veelbelovende initiatieven verzameld in een map en stelt deze gratis beschikbaar aan alle plaatselijke gemeenten in ons land. Verder is er een website ontwikkeld waarop bij de modellen literatuur en uitgewerkte voorbeelden zijn te vinden. De Protestantse Kerk wil plaatselijke gemeenten graag helpen om met kansrijke missionaire modellen aan de slag te gaan. De collecte in de adventstijd is hiervoor bestemd. De collecteafkondiging voor deze collecte staat in de derde Collectekrant. Meer informatie zie www.pkn.nl/steunons. Materiaal: bij deze collecte zijn posters en advertentieprints beschikbaar. Bestellen: e-mail: [email protected], tel. (030) 880 13 37.

Pastoraat 20 oktober: Uit het oog, in het hart Veel plaatselijke gemeenten constateren dat de ‘tussengeneratie’, de mensen tussen pakweg 25 en 45 jaar, in hun gemeente voor een groot gedeelte ontbreekt. Daarmee worden de mensen bedoeld die zo druk zijn met studie, baan en gezin dat de kerk op een laag pitje staat. We kunnen en willen ze echter niet missen in de kerk! Om gemeenten te helpen deze tussengeneratie op het spoor te komen én met hen in gesprek te raken, zijn een brochure en een website ontwikkeld met o.a. bezinnings­ materiaal, werkvormen en een stappenplan. De Protestantse Kerk wil graag de mensen van de tussengeneratie weer in beeld krijgen. De collecte van zondag 20 december is hiervoor bestemd. De collecteafkondiging voor deze collecte staat in de derde Collectekrant. Meer informatie zie www.pkn.nl/steunons. Materiaal: bij deze collecte zijn posters en advertentieprints beschikbaar. Bestellen: e-mail: [email protected] , telefoon (030) 880 13 37.

Laatste zondag kerkelijk jaar 22 november 2009 Op de laatste zondag van het kerkelijk jaar herdenken veel plaatselijke gemeenten tijdens de kerkdienst alle gemeenteleden die in het afgelopen jaar zijn overleden. Hun namen worden genoemd, zodat zij niet vergeten worden. Het is een moment van samenzijn, delen van elkaars verdriet

27

en ons gedragen mogen voelen door Gods trouw. Juist omdat deze zondag gericht is op het samenzijn in de eigen gemeente, is de opbrengst van de collecte bestemd voor het eigen plaatselijke gemeentewerk. De bestemming van deze collecte wordt vastgesteld door uw kerkenraad.

Kerkinformatie

November 2009

Predikantswisselingen

Predikantswisselingen Beroepen: te Apeldoorn, ds. P.F. Bouter te Leerdam; te Baarn (Calvijnkerk), ds. G.C. Klok te Putten; te Bodegraven (herv. wijkgem. 2), en te Veen, ds. P.F. Bouter te Leerdam; te Enter, ds. W.C.P. Bevelander te Alblasserdam; te Genemuiden (herv. Wijkgem 2), ds. J.B. ten Hove te Katwijk aan Zee (herv.); te Harderwijk (herv. wijk 2) en te Putten (herv. wijkgem. 6), ds. W.J. Dekker te Delft (herv.); te Hoevelaken, Stoutenburg en Achterveld (herv. West), ds. H. Westerhout te Harderwijk; te Kamerik (herv.), ds. H. Russcher te Barneveld; te Nederlangbroek (herv.), ds. W.G. Hulsman te Genemuiden; te Rouveen, ds. B.E. Weerd te Wierden (herv. wijkgem. 3-Noord); te Sliedrecht (herv., wijk 3), ds. J.B. ten Hove te Katwijk aan Zee (herv.); te Wezep (herv. Pauluskerk), ds. J.C. Oosterwijk te Ouwsterhaule-Scharsterbrug (herv.); als pred. alg. dienst (Missionair Werk & Kerkgroei), ds. P.A. Versloot te Kockengen;

Aangenomen naar Alphen a/d Rijn (geref. wijk Centrum), ds. P.L. Smilde te Katwijk aan Zee (parttime); naar Amersfoort (Adventkerk), ds. D.P.C. Looijen te Amersfoort (predikantdirecteur IZB); naar Amsterdam (Noorderkerk), ds. P.J. Visser te Den Haag; naar Beesd (herv.), ds. J.F. Scheffer te Lemelerveld; naar Bredevoort, ds. A.G. Endeveld te

Tilburg; naar Gramsbergen, ds. G. Rohaan en ds. G.G. Rohaan-van de Kamp te Herveld/Slijk-Ewijk; naar Ter Apel (herv. Kloosterkerk), proponent J.S. Dondorp te Amsterdam; naar Tytsjerk (prot. gem.), ds. J. Abbink te Buitenpost; naar Workum, ds. W.F. Schormans en proponent mw. H.M. Schormans-Marchand te Nijkerkerveen.

Bedankt voor Bruchem-Kerkwijk/Delwijnen, ds. J.C. Schuurman te Boven-Hardinxveld (herv.); voor Elspeet, ds. J. Lohuis te Harskamp (herv.); voor Huizen (herv. wijk Meentkerk), ds. G. van Meijeren te Dirksland; voor Moerkapelle (herv.), ds. J.B. ten Hove te Katwijk aan Zee (herv.); voor Nijkerk (herv.; wijkgem. 1), ds. J.C. Schuurman te Boven-Hardinxveld (herv.); voor Strijen (herv. wijkgem. Ichtus), ds. J. Slager te Rotterdam-IJsselmonde; voor Werkendam (herv. wijk 2), ds. H. Westerhout te Harderwijk.

[email protected]; proponent G.J. Codee, Oostzaanstraat 23, 1013 WE Amsterdam, tel. 06-48 18 01 12. proponent A.S. de Winter, Vitringalaan 20, 3851 PM Ermelo, tel. 06-50 95 03 24; proponent M.A. Post, De Kamp 11, 8061 BJ Hasselt. Tel. (038) 477 47 34; proponent H. Vlasman, Doniaweg 26, 9074 AE Hallum, tel. (0518) 43 19 79; proponent G.J. Codée, Oostzaanstraat 23, 1013 WE Amsterdam, tel. 06-48 18 01 12.

Overleden 4 september ds. H.G.A. Meinders (geb. 3-juli 1923); 5 september ds. P. Heinen (geb. 17 december 1926); 10 september ds. C.J. Klop (geb. 12 juli 1936); 18 september ds. C.J. Harder (geb. 23 april 1946); 20 september ds. A. Treurniet (geb. 21 augustus 1928); 29 september ds. J.C. van den Berg (geb. 12 maart 1931); 29 september ds. L.J. Boeyinga (geb. 16 maart 1922).

Beroepbaar proponent M.C.M. Klomp, Edisonstraat 5-II, 1098 SX Amsterdam, tel. (020) 686 04 79, e-mail: [email protected]. proponent M.J.E.H.T. van Baest, Nicolaas van Eschstraat 36, 5061 VT Oisterwijk, tel. 06-40 85 74 09, e-mail: [email protected]; proponent M. van Dam, Oudestraat 6, 5161TB SprangCapelle, tel. (0416) 53 10 12, e-mail:

Wilt u berichten over predikantswisselingen en beroepbaarstellingen doorgeven aan het Synodesecretariaat? Postbus 8399, 3503 RJ Utrecht, e-mail: [email protected] Daarnaast kunnen deze berichten doorgegeven worden aan Persbureau Scheps, Postbus 103, 3770 AC Barneveld, e-mail: [email protected]

advertentie

De Protestantse gemeente Ransdorp-Holysloot zoekt een

De Vrijzinnige Hervormden in Delft zoeken een parttime

predikant (75 %)

predikant (0.5-0.6 fte)

die in een goede samenwerking met de kerkenraad en vrijwilligers onze gemeente wil dienen.

Wij zien uw sollicitatie graag tegemoet voor 20 november.

die • op inspirerende wijze ruimte biedt aan individuele zoektochten om tot zingeving en geestelijk inzicht te komen; • nieuwe bronnen van betekenis ontdekt in de christelijke overlevering en in de actualiteit van de huidige cultuur; • zich aangetrokken voelt tot het werken met kinderen en tieners; • het pastoraat en de erediensten als wezenlijk voor de verdere opbouw van de gemeente ervaart; • op enthousiaste wijze oud en jong weet te verbinden o.a. door activiteiten via vrijwilligers vorm te geven; • bereid is om centraal in het werkgebied te gaan wonen.

Mevr. I. Spelt: Poppendammergouw 12 1028 AZ Ransdorp-Amsterdam tel. (020) 636 88 46, e-mail: [email protected]

Voor meer informatie kunt u zich wenden tot dhr. A.E. Vlug, Maria van Oosterwijckstraat 7, 2612XC Delft, (015) 212 14 51, www.vrijzinnigdelft.nl.

Wij zijn een landelijke gemeente met 180 leden onder de rook van Amsterdam. De pastorie staat in Holysloot naast de kerk. Voor informatie kunt u zich wenden tot mevr. I. Spelt.

28

Kerkinformatie

advertenties

Advertenties

Aanlevering

Kerkinformatie kent twee soorten advertenties: vacatureadvertenties van kerkelijke gemeenten en andere advertenties. Vacatureadvertenties van gemeenten kunnen in vier verschillende formaten geplaatst worden: Klein (tot 65 woorden), Normaal (tot 130 woorden), Groot (tot 260 woorden) en Zeer groot (tot 520 woorden/hele pagina). Voor deze formaten gelden respectievelijk de volgende tarieven: € 174, € 348, € 698 en € 1.394. Het aantal woorden wordt berekend met de functie ‘Woorden tellen’ onder Extra in tekstverwerkingsprogramma Word. Andere advertenties bestaan in de formaten: 1/8, 1/4, 1/2 en 1/1. De prijzen zijn respectievelijk: € 348, € 698, € 1.394, € 2.788.

Per e-mail aan: [email protected] (de kale tekst in een Word-bestand en logo’s uitsluitend apart in een jpg-bestand), per fax aan (030) 880 14 45, of in papieren vorm per post aan: Kerkinformatie Advertenties (F. Rozemond), Postbus 8504, 3503 RM Utrecht.

Naam en logo’s

De afkorting PKN wordt zoveel mogelijk vermeden. Wanneer het logo van de Protestantse Kerk wordt gebruikt dient dat volledig (met vaste verticale tekst) te worden afgedrukt. Dit in verband met de optimale en eenduidige werking ervan. Eigen varianten op dit logo kunnen in Kerkinformatie worden geweigerd. Andere eigen

November 2009

logo’s, beeldmerken, vignetten of foto’s zijn uiteraard hartelijk welkom.

Uiterste aanleverdata: (zie ook www.pkn.nl homepage, links­ boven onder tijdschriften/nieuwsbrieven): Decembernummer: 3 november Januarinummer: 1 december Februarinummer: 5 januari De advertentiepagina’s in Kerkinformatie worden vanaf de dag van verschijnen tevens geplaatst op www.pkn.nl > klik linksboven op: Vacatures. De redactie van Kerkinformatie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van advertenties. Bij de opmaak zal zoveel mogelijk rekening worden gehouden met de wensen van de adverteerder.

Als deze uitdaging u aanspreekt, kan de secretaris van de beroepingscommissie, mevrouw Rineke Limbeek, Hoekweg 15, 7681 EM Vroomshoop, email [email protected], u nadere informatie sturen. Verder kunt u via www.gkci.nl en www.twenterand.nl wat meer te weten komen over onze kerkelijke en burgerlijke gemeente.

Gezocht:

predikant of kerkelijk werker

Wanneer de indruk uit de informatie positief is, dan stellen we het op prijs met u in contact te komen en een mondelinge toelichting te geven. U kunt daarvoor contact opnemen met de voorzitter van de beroepingscommissie, mevrouw Joke Kottier-Hekman, tel. (05460 64 60 44, e-mail [email protected]

met hart voor de jeugd Welke parttime (50%) predikant / proponent (m/v) of fulltime (80-100%) kerkelijk werker (m/v) ziet het als een uitdaging de jeugd, hun ouders en de jong volwassenen in onze kerkelijke gemeente (PKN) zo te inspireren dat de actieve betrokkenheid vergroot wordt?

Uw schriftelijke sollicitatie kunt u richten aan de secretaris van de beroepingscommissie.

De Protestantse Gemeente Leens-Mensingeweer zoekt een

• • •

een heldere theologische inbreng en uitleg hanteert die te vertalen is naar de dagelijkse praktijk tussen de mensen staat en samenbindend is met respect om kan gaan met de verschillende manieren van geloven binnen onze gemeente • aansprekend is voor jeugd/jongeren • inspirerend en vernieuwend is.

predikant (m/v) – 1,0 fte Onze gemeente bestaat uit meerdere dorpen in de mooie gemeente De Marne op minder dan 25 minuten rijden van de stad Groningen, het cultureel en onderwijskundig centrum van onze provincie. Nationaal Park Lauwersmeer maakt deel uit van De Marne. De erediensten vinden plaats in de dorpen Leens en Mensingeweer. Er is eventueel een pastorie beschikbaar in het dorp Leens. De gemeente telt ongeveer 900 leden waarvan velen actief zijn in allerlei commissies en gespreksgroepen.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de heer H. Koning (vz. Beroepingscommissie), tel. (0595) 5716 44, e-mail [email protected]. Op aanvraag wordt u een informatiepakket toegezonden. Ook kunt u voor meer informatie terecht op onze website www.leens-mensingeweer.protestantsekerk.net. Uw reactie, voorzien van een c.v., kunt u tot en met vrijdag 20 november a.s. sturen per brief aan: de heer H.L. Koning, Lemkesland 29, 9965 TV Leens of per e-mail aan [email protected].

Wij vragen van de nieuwe predikant, dat hij/zij: • pastoraal sterk is

29

Kerkinformatie

advertenties

November 2009

De Protestantse gemeente te Naaldwijk (Zuid-Holland) zoekt een

predikant m/v (1fte) In 2007 zijn de Gereformeerde Ontmoetingskerk en de Hervormde Kandelaargemeente samengegaan als Protestantse gemeente te Naaldwijk. Onze gemeente telt 3200 leden. Er is een team van drie fulltime predikanten en daarnaast 0,33 fte bijstand in het pastoraat.

naar buiten’ te worden; • die bereid is actief te participeren in het intensief samen­ werkende predikantenteam. Er is voor de nieuwe predikant een pastorie beschikbaar. Naaldwijk heeft ca. 18.000 inwoners en maakt sinds 2004 deel uit van de gemeente Westland.

Gezien de recente fusie en de veelkleurigheid van de gemeente is het versterken van de onderlinge gemeenschap een belangrijk aandachtspunt. Tegelijkertijd willen we over de kerkmuren heen kijken en een gastvrije plek worden in de Naaldwijkse samen­ leving. Momenteel zijn we bezig om visie en beleid voor de komende jaren te ontwikkelen, vanuit het verlangen om nu én in de toekomst op aansprekende en eigentijdse wijze kerk te zijn.

Wij sturen u graag een profielschets van onze gemeente toe. Deze kunt u aanvragen via: [email protected]. Ook is informatie over de gemeente te vinden op onze website: www.pkn-naaldwijk.nl. Nadere inlichtingen kunt u inwinnen bij Piet Vreugdenhil, voorzitter van de beroepingscommissie, via bovenstaand e-mailadres of ’s avonds telefonisch: (0174) 62 01 22.

Wij zoeken iemand met ruime ervaring • die de gebruikelijke taken in pastoraat, liturgie, vorming & toerusting en beleid vorm kan geven, met oog voor de veelkleurigheid van de gemeente, op een manier die jong en oud aanspreekt; • die op constructieve wijze kan helpen om enerzijds de onderlinge gemeenschap te versterken en anderzijds meer ‘kerk

Wij ontvangen uw sollicitatie graag uiterlijk 30 november 2009. Deze kunt u richten aan: Beroepingscommissie Protestantse gemeente te Naaldwijk, p/a Marja van der Hout-van Oosten, Paardebloem 26, 2671 WR Naaldwijk of via [email protected].

30

Kerkinformatie

November 2009

advertenties

De Protestantse Gemeente van de Ontmoetingskerk te Gorredijk zoekt een

De protestantse kerk van Horebeke (B) zoekt een nieuwe

pastor en leraar

predikant (m/v) 50%

Wij zijn een actieve, enigszins vergrijzende gemeente in de Vlaamse Ardennen, ongeveer 25 km ten zuiden van Gent, die open staat voor oecumene en vragen uit de samenleving.

Wij zijn een gemeente: • gelegen in het zuidoosten van Fryslân • bestaande uit ruim 1100 leden • met 1,5 predikantsplaats • met een modern kerkgebouw • met een groot aantal zeer betrokken vrijwilligers • die een moderne, open en gastvrije gemeente wil zijn • die eredienst en pastoraat tot speerpunten van beleid gekozen heeft

Wij vragen: • een academische opleiding theologie met toelating tot evangeliebediening; • een inspirerende én pastorale uitleg van de bijbel in eredienst en leerhuis; • een open ingesteldheid ten aanzien van de diversiteit in geloofsbeleving; • persoonlijke en betrouwbare omgang met jong en oud; • vanuit het gemeenteleven een oecumenisch en maatschappelijk engagement; • enige historische belangstelling; • gevoel voor humor en relativeringsvermogen.

Wij zoeken een predikant die: • leeft en werkt vanuit de overtuiging dat Gods Liefde zich uitstrekt naar heel onze wereld • inspirerend en vernieuwend voorgaat en het Woord van God weet te verbinden met de vragen van deze tijd • de vormgeving van de eredienst en het pastoraat van jong en oud ziet als kerntaken • open is in contacten met anderen en creatieve en organisatorische talenten heeft • goed kan samenwerken met de aanwezige collega en in breder oecumenisch verband • enthousiast is in de omgang met jongeren

Wij bieden: • ondanks de kleinschaligheid van de gemeente een sterk ontwikkeld en daadkrachtig oecumenisch en sociaal draagvlak; • een gerestaureerde pastorie met modern comfort in een prachtige, landelijke omgeving; • een salaris volgens de Belgische regelgeving; • een passende onkostenvergoeding.

Een uitgebreid informatiepakket kunt u aanvragen bij de secretaris van de beroepingscommissie. Ook kunt u telefonisch contact opnemen met de voorzitter van de beroepingscommissie, de heer B. Visser, tel. (0513) 46 32 48.

Verzoeken om informatie en sollicitaties vóór 20 november 2009 aan: De heer Wilfred De Jonge, scriba Korsele 34, B-9667 Horebeke E-mail: [email protected]

Uw schriftelijke reactie kunt u voor 4 december richten aan de secretaris van de beroepingscommissie: de heer R. Spits, Schansburg 48, 8401 SG Gorredijk, e-mail [email protected]

U kunt voor wat meer informatie ook een bezoekje brengen aan onze website: www.geuzenhoek.be.

• Toerusting en vorming Onze gemeente werkt nauw samen met de Hervormde Gemeente Maarland en werkt toe naar een federatie. De Gereformeerde Kerk te Loppersum (Groningen) zoekt een

Er is een ruime pastorie beschikbaar.

predikant(e) voor een 80% functie Hierbij denken wij aan een sterke persoonlijkheid met bindende eigenschappen voor onze veelkleurige gemeente.

Nadere inlichtingen kunt u inwinnen bij de heer G.J. Reinders (voorzitter beroepingscommissie), via e-mail: [email protected] of telefonisch: (0596) 57 25 76. Een informatiepakket en een profielschets kunt u aanvragen via e-mail: [email protected].

Speerpunten uit ons beleidsplan zijn: • Jeugd • Samen Op Weg

Uw brief met CV kunt u tot 3 weken na het verschijnen van dit blad sturen naar: de heer J.J. Hielema (secretaris beroepingscommissie) Kruisweg 18, 9919 BB Loppersum.

31

Kerkinformatie

advertenties

November 2009

Protestantse Gemeente Maas-Heuvelland De Protestantse Gemeente Maas-Heuvelland, gesitueerd in één van de mooiste regio´s van Nederland, is op 24 juli van dit jaar ontstaan uit de samenvoeging van de gemeenten Vaals/Gulpen, Maastricht en Valkenburg/Meerssen. Onze gemeente is dus nog jong. Wij staan nu voor de uitdaging om van drie gemeenten met ieder een eigen geschiedenis en bijbehorende tradities, door te groeien tot één gemeente met drie kernen, met respect voor de eigenheid van die kernen. Wij willen een vitale gemeenschap zijn waarin de leden zich op elkaar betrokken voelen, waar ruimte is voor velerlei vormen van bezinning, viering en ontmoeting: een open en gastvrije gemeenschap met het gezicht naar de wereld welke zich kenmerkt door omzien naar elkaar en inzet voor een respectvolle samenleving. Sinds kort hebben wij een vacature voor een

predikant(e) (1 fte.) Wie wil de uitdaging aangaan om met ons de schouders te zetten onder onze nieuwe gemeente?

U kunt ook bellen met de voorzitter van de beroepingscommissie dhr. Tj. de Haan tel. 06-20 39 53 78.

Meer informatie vindt u op onze website www.stjanmaastricht.nl of kunt u opvragen bij de secretaris van de beroepingscommissie mevr. J. Jostmeyer, tel. 003289715885.

Uw reactie zien wij graag vóór 15 december 2009 bij mevr. J. Jostmeyer, Dobbelsteynstraat 23, 3620 Lanaken België. E-mail: [email protected]

De Hervormde gemeente “De Ontmoeting” te Nunspeet is een open, gastvrije geloofs-gemeenschap, geïnspireerd door het evangelie van Jezus Christus. Wij zijn een pluriforme gemeente met een eigen identiteit. Temidden van de diverse Nunspeetse kerken neemt De Ontmoeting een speciale plaats in als een eigentijdse, moderne, zelfstandige gemeente met ongeveer 400 leden. Vanwege het feit dat onze huidige predikant gebruik maakt van de regeling voor vervroegd emeritaat zoeken wij een parttime

predikant (m/v) Voelt u zich door het bovenstaande aangesproken en zou u zich in een gemeente als omschreven thuis kunnen voelen, dan komen wij graag met u in contact.

Wij zoeken iemand die: • samen met de kerkenraad en werkverbanden werkt aan de verdere ontwikkeling van de gemeente; • in prediking en pastoraat de gemeente van jong tot oud weet te bereiken en te inspireren; • belangstelling heeft voor moderne liturgie en goede kerkmuziek; • in staat is prioriteiten te stellen binnen het parttime dienstverband, met bijzondere aandacht voor eredienst, pastoraat en jongeren; • bereid en/of in staat is in Nunspeet dan wel in de directe omgeving te komen wonen.

Voor eventuele vragen en/of aanvullende informatie kunt u contact opnemen met de heer Nuy Meboer, voorzitter beroepingscommissie, tel. (0341) 26 33 36 of [email protected]. Indien u belangstelling heeft, kunt u schriftelijk reageren naar de secretaris van de beroepingscommissie, mevr. Ank Schreuder, Leopoldlaan 8, 8072 CM Nunspeet. Reacties voor uiterlijk 15 december 2009. Wij verwijzen u ook naar onze website: www.deontmoetingnunspeet.nl

Wij bieden een werkomgeving waarin veel ruimte is voor eigen initiatief en persoonlijke ontwikkeling.

32

Kerkinformatie

November 2009

advertenties

Protestantse Gemeente in Hoek van Holland, waar de horizon ruim is en een frisse wind waait, is op zoek naar een fulltime

predikant

De Wijkgemeente Kievietkerk te Wassenaar Zuid is op zoek naar een

die • ervaring heeft opgedaan in tenminste één gemeente, • het een uitdaging vindt in een gefuseerde gemeente te komen werken, • mensen kan inspireren tot verdere opbouw van één hechte geloofsgemeenschap.

predikant m/v met ruime ervaring voor een aanstelling van 80%. Wij zijn een wijkgemeente die: • onderdeel uitmaakt van de Protestantse Gemeente Wassenaar en gericht is op nauwe samenwerking met de andere wijkgemeenten. • zorg heeft voor elkaar en dit ervaart als een belangrijk onderdeel van het gemeente zijn. • een groot aantal gesprekskringen heeft.

Meer informatie vindt u op onze website www.pghvh.nl Reacties graag vóór 20-11- 2009.

Wij vragen een predikant die: • de gemeente kan inspireren en diepgang geeft door de verkondiging tijdens de erediensten en in andere vormen van gemeente zijn; • speciale aandacht heeft voor het pastoraat; • leiding wil geven aan gesprekskringen en ruimte geeft aan verschillende geloofsbelevingen en geloofsvragen; • samenwerkt met collegae en ambtsdragers van de andere wijkgemeenten aan een toekomst voor onze kerkgemeenschap; • activiteiten ontplooit om jongeren bij de kerk te betrekken; • de gemeente kan stimuleren, ook diegenen die minder betrokken zijn bij de kerk; • belangstelling heeft voor de liturgie en deze in samenwerking, onder meer met de cantor organiste, op inspirerende wijze vertaalt in de erediensten; • over coördinerende en organisatorische kwaliteiten beschikt.

De Protestantse Gemeente te Nederhorst den Berg gelegen in de Gooi- en Vechtstreek, zoekt een

fulltime predikant(e) Wij zijn een open gemeente met ruim 800 leden, waarin ruimte is voor diversiteit in geloofsbeleving. In ons beleidsplan 2008-2013 hebben we onze opdracht en visie onder woorden gebracht. Dit beleidsplan en andere informatie over onze gemeente vindt u op de website www.pgndb.nl.

Een uitgebreide profielschets sturen wij u graag toe. Voelt u zich aan gesproken door de mogelijkheden die deze predikantsplaats biedt, dan ontvangen wij uw schriftelijke reactie gaarne voor 14 november a.s.

Voor inlichtingen en/of het opvragen van een uitgebreid informatiepakket, waarin zowel een profielschets van onze gemeente als van de te beroepen predikant, kunt u contact opnemen met de secretaris van de beroepingscommissie dhr. J.W. Leijenhorst, tel. 0294 253454; email: [email protected].

Uw reactie graag naar: M.F. Meijer-Prins Van Bommellaan 2 2245 VN Wassenaar. Tel. (070) 517 62 95 e-mail: [email protected]

Uw schriftelijke reactie ontvangen wij graag vóór 1 december 2009. U kunt uw brief richten aan dhr. J.W. Leijenhorst, P. de Hooghlaan 12, 1394 GK, Nederhorst den Berg.

33

Kerkinformatie

advertenties

November 2009

Mensenkinderen verricht zendings– en hulpverleningswerk in de armste landen van Europa: Albanië, Bulgarije en Moldavië. Zij steunt vanuit een klein kantoor in Harderwijk organisaties en kerken bij hun evangelisatiewerk en hun diaconale en pastorale activiteiten. Mensenkinderen is op zoek naar een

predikant-buitendienstmedewerker (0,5 FTE) Een predikant die woonachtig is in het midden van het land geniet onze voorkeur.

U bent verantwoordelijk voor o.a.: • het bezoeken van donateurs van Mensenkinderen • het aanbieden van persoonlijke projecten • vertegenwoordiging van Mensenkinderen bij organisaties en bedrijven • het werven van legaten en erfstellingen • het geven van presentaties over het werk van Mensen­ kinderen

Indien u zich herkent in dit profiel en u wilt solliciteren, stuur of mail uw brief met CV uiterlijk 20 november 2009 naar: Mensenkinderen T.a.v. ds. Egbert van Beesten Postbus 320 3840 AH Harderwijk [email protected]

Functie-eisen: • Predikant (Protestantse Kerk Nederland) met hart voor kerk, zending en diaconaat • Bekend met de veelkleurige kerkelijke kaart van Nederland • Goede contactuele vaardigheden en in teamverband kunnen werken • Flexibel in tijdsbesteding • In bezit van auto

Voor meer informatie over Mensenkinderen of de bovengenoemde functie kunt u contact opnemen met ds. Egbert van Beesten (06 – 12 22 66 04) of ds. Jenno Sijtsma (tel. 0578 – 613 683) of onze website bezoeken www.mensenkinderen.nl.

De Protestantse Gemeente te Stadskanaal zoekt voor haar Wijkgemeente Poststraatkerk een

predikant (m/v) 0,8 fte Nadere informatie waaronder een profielschets van de te beroepen predikant en een schets van de gemeente kunt u opvragen bij mw. J. Faber-Smid, tel: (0599) 61 47 78 of via [email protected]

die samen met onze andere twee predikanten enthousiast wil bouwen aan een veelkleurige gemeente. Onze gedachten gaan uit naar een predikant die • vanuit een overtuigd persoonlijk geloof het evangelie aan onze gemeente kan uitleggen; • de veelkleurigheid van onze gemeente een uitdaging vindt; • het pastoraat als een kerntaak ziet; • mensen weet toe te rusten en te enthousiasmeren; • affiniteit heeft met jeugd en jong volwassenen zonder de ouderen uit het oog te verliezen.

Meer informatie kunt u vinden op www.pknstadskanaal.nl Uw sollicitatie dient u voor 21 november 2009 te richten aan de beroepingscommissie, p.a. mw. J. Faber-Smid, Cederhage 40, 9501 TX Stadskanaal.

34

Kerkinformatie

November 2009

advertenties

De Protestantse Gemeente Tijnje/ Terwispel zoekt een enthousiaste

• zich tot het midden van de kerk rekent. Wat hebben wij te bieden • natuurrijke omgeving in Zuid-Oost Friesland • ruime pastorie naast de kerk • enthousiaste en actieve vrijwilligers • twee monumentale kerkgebouwen • hechte en actieve dorpsgemeenschap.

Predikant (m/v) voor een 80% functie Wij zijn een actieve gemeente, ontstaan uit een fusie sinds 2007 van de plaatselijke gereformeerde kerk en de hervormde gemeente van Tijnje/Terwispel. De gemeente bestaat uit circa 500 leden.

Voor nadere informatie en/of het opvragen van een informatiepakket met profielschets kunt u contact opnemen met Mevr. J. Eliveld- van der Hoek, Breewei 79, 8406 EC Tijnje, tel. (0513) 57 12 93 e-mail: [email protected]

Wij zoeken iemand die • enthousiast en gedreven is • de gemeente weet te stimuleren en te motiveren • zich betrokken voelt bij jeugd en jongeren • met ons het gemeenteleven wil uitbouwen • met de verkondiging van Gods woord de gemeente weet te inspireren • met een luisterend oor en een warm hart voor het pastoraat

Bent u geïnteresseerd geraakt en spreekt onze gemeente u aan? Stuur dan uw sollicitatiebrief met cv schriftelijk of per e-mail binnen 14 dagen na verschijning van dit blad naar bovenstaand adres.

Welke parttime

predikant(e) (0,5 fte)

weet ons te inspireren? De Protestantse Gemeente te Deventer is de voortzetting van de Hervormde Gemeente, Gereformeerde Kerk en Evangelisch Lutherse Gemeente; heeft twee wijkkerkenraden en een algemene kerkenraad. In de Lebuïnuswijk is door het emeritaat van de van origine Evangelisch Lutherse predikant per medio 2009 een vacature ontstaan. Een fulltime en een tweede parttime predikant zijn reeds aanwezig. De wijk beschikt over de historische Lebuinuskerk en een wijkgebouw. Er is veel aandacht voor liturgie en kerkmuziek. Dit wordt mede gestalte gegeven door een professionele cantor / organist. De gemeente is zowel op interne ontwikkeling gericht als op kerk-zijn in de stad met nieuwe vormen van diaconaat. De gemeente wil God dienen en maakt gebruik van beproefde oudtijdse tradities en eigentijdse vormen. www.pkn-deventer.nl

Wij zoeken iemand die: • een organisator, een bouwer is met gevoel voor structuur. • een inspirator en een “team-player” is. • een warme uitstraling heeft, goed kan luisteren en die leeft vanuit een persoonlijk geloof. • liefde heeft voor Bijbeluitleg en samen vieren. • de diversiteit aan geloofsbelevingen verstaat en daarin verbondenheid weet te scheppen. Wij vragen iemand met o.a. de volgende kennis, kunde en affiniteit m.b.t. het gemeentewerk: • het leiden van een dienst die liturgisch en inhoudelijk – ook aangaande de preek - goed verzorgd en inspirerend is. • de Bijbelse boodschap weet te vertalen naar de praktijk van alledag. • gestalte kan geven aan het pastoraat en de pastorale organisatie waarin zowel ouderen als jongeren een plaats kunnen vinden. • ervaring heeft als predikant. Voor nadere informatie kunt u contact opnemen met: mevr. W.C.J. Schuitman (secretaris beroepingscommissie), T: 0570-618593; E: [email protected]; een informatiemap is op te vragen De beroepingscommissie nodigt belangstellenden uit vóór 21 november 2009 hun sollicitatiebrief met cv te sturen naar mevr. W.C.J. Schuitman, Achter de Hoven 29, 7419 AE Deventer.

35