Kerkinformatie. Geloven met iconen. Evangelisch-Altreformierte Kirchen springlevend Elke gemeente een eigen app! Afscheid van DISK

Kerkinformatie nummer 224  • april 2014

Geloven met icon en

Evangelisch-Altreformierte Kirchen springlevend • Elke gemeente een eigen app! • Afscheid van DISK

2|

Internetnieuwtjes Religie in Amsterdam

Bert ter Schegget

Belijdeniscadeau

www.ghterschegget.nl

www.symbolique-plus.nl

Prof. dr. G.H. ter Schegget (1927-2001) was een spraakmakende en inspirerende theoloog en hoogleraar christelijke ethiek in Leiden. De stichting die zijn intellectuele nalatenschap beheert, heeft nu op deze website al zijn boeken digitaal beschikbaar gesteld, zodat nieuwe generaties er kennis van kunnen nemen. Delen van zijn archief worden later bijgeplaatst. Binnen de pdf’s kun je met Ctr+F zoeken op woorden in de tekst.

Geloofsbelijdenis afleggen is persoonlijk ja zeggen tegen God. Veel jongeren krijgen bij zo’n bijzonder moment een geschenk als herinnering. Op de website van Symbolique+ vindt u cadeaus met een symbolische waarde die u als ouder(s), partner of kerkenraad kunt geven. Bijvoorbeeld een engel als teken van hoop en bescherming of een 'dode' woestijnroos die met water altijd weer tot leven komt. Zie ook de advertentie achterin dit nummer.

Persoonlijke bijbel-app

Kerk en gehandicapten

www.degelovigestad.nl Onder de noemer De Gelovige Stad hebben diverse culturele en religieuze instellingen in Amsterdam een online platform gecreëerd over religie en geloofsbeleving. Volgens de organisatoren zijn steeds meer mensen op zoek naar zingeving en verdieping, ook in het hectische Amsterdam. Waar kunnen ze die inspiratie vinden en wat heeft de stad hun allemaal te bieden? De website biedt een overzicht van locaties en evenementen in de hoofdstad waar op religieuze en/of artistieke wijze wordt nagedacht over zingeving en religie. Een jaar lang, tot maart 2015, is doorlopend een gevarieerd aanbod van tentoonstellingen, evenementen, lezingen, workshops en activiteiten voor jong en oud te vinden. Deelnemers aan het initiatief zijn onder andere de Protestantse Kerk Amsterdam, het Amsterdam Museum, het Bijbels Museum, Museum Ons’ Lieve Heer op Solder, het Joods Cultureel Kwartier, Cultuurlijn1102, Nieuwwij.nl, Soka Gakkai International Nederland en de Vrije Academie. Het online platform zal zich verder vullen met bijdragen uit heel Amsterdam. Met de samenwerking willen de betrokken partijen het Amsterdamse publiek inspireren en de kans geven om meer te leren over andere vormen van religie en de geloofsbeleving van hun stadsgenoten.

Een website voor uw gemeente: te moeilijk? Te duur? Niet haalbaar? Kijk eens op www.protestantsekerk.net!

www.onbeperktgeloven.nl www.bible-fit.nl De gratis app Bible-Fit helpt de gebruiker om bijbelteksten en -verhalen te vinden die aansluiten bij gebeurte­ nissen en gevoelens. De gebruiker kan nieuwe thema’s en teksten toevoegen. Zo wordt het meer een persoonlijke uitgave. De app is voorzien van een gratis bijbeleditie. Er is nu ook een Engelse versie beschikbaar voor de iPhone. De Nederlandse editie en Android versie verschijnt in mei 2014.

Hoe kun je verstandelijk gehandicapten betrekken bij geloof en gemeente? Over dit thema is onlangs een nieuwe website gestart door twee pastores in de gehandicaptenzorg. De site geeft informatie en tips over communicatie en rouwbegeleiding, tips voor huisbezoek, verhalen vertellen, verwijzingen naar boeken en website. Handig voor ambtsdragers, catecheten en iedereen die zich inzetten voor een volwaardige plaats van verstandelijk gehandicapten in de kerk.

Colofon   Kerkinformatie 224 – april 2014   ISSN 1380-460X

Kerkinformatie verschijnt elf keer per jaar als officieel orgaan van de Protestantse Kerk in Nederland. Algemeen adres Dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland, Joseph Haydnlaan 2a, 3533 AE Utrecht, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht, telefoon (030) 880 18 80, e-mail: [email protected]. Kerkinformatie  •  april 2014

Abonnementenadministratie Abonnementsprijs e 20,- per jaar; buitenland e 27,50. Vanaf 35 ex.: e 17,50 per jaar. U kunt zich als abonnee opgeven en afmelden bij de Abonnementen-administratie Kerkinformatie, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht, telefoon (030) 880 17 25, [email protected] Dit blad is voor visueel gehandicapten in aanpaste leesvorm verkrijgbaar. Voor nadere informatie CBB, Postbus 131, 3850 AC Ermelo, telefoon (0341) 56 54 99.

Redactie-adres Kerkinformatie, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht, telefoon (030) 880 14 17 (di, wo, do). E-mail: [email protected] Advertenties: zie achterin aan het begin van de advertentierubriek. Redactie Rian Binnendijk (hoofdredacteur), Janet van Dijk, Sandra Haverman (beeldadviezen), Marloes NouwensKeller, Marieke Riedemann, Henk van IJken en Frans Rozemond (eindredactie). Basis vormgeving ReproVinci, Schoonhoven

Opmaak Ladenius Communicatie B.V., Houten Druk De Groot Drukkerij, Goudriaan Kerkinformatie op internet www.pkn.nl/kerkinformatie Overname van artikelen wordt op prijs gesteld, mits met bronvermelding. Overname van foto’s in overleg.

|

Inhoud

Ten geleide

Frans Rozemond eindredacteur Kerkinformatie

    4

Kunst en geloof

Iconen: Het beeld komt terug in het geloof     8

Uitleencollectie

Zendingserfgoed brengt zending dichterbij     9

Evenement

The Passion in Groningen   10

Gemeente

Gratis proefperiode app voor elke gemeente   11

Communicatie

Dag van de Communicatie op drie locaties   14

Buitenland

Evangelisch-altreformierte Kirche: ‘De scharnierfunctie ligt ons wel’   16

kerk in actie

In de communicatie over hun geloof hebben christenen altijd beelden gebruikt. In dit nummer zien we daar mooie voorbeelden van: voorwerpen uit de zendingsgeschiedenis en – moderner – de nieuwe app van de Protestantse Kerk, die de landelijke website van de Protestantse Kerk nog dichterbij brengt. Verder vertelt dr. Alfred Bronswijk over geloofscommunicatie via iconen. Religieuze kunst mag zich al vele jaren in grote belangstelling verheugen. Musea en tentoonstellingen trekken veel bezoekers. Vrij nieuw is volgens Bronswijk de persoonlijke aandacht voor de spiritualiteit van iconen. ‘Het specialistische niveau van verzamelaars en musea wordt aangevuld met mensen die zelf iets met iconen willen doen, die ook zelf iconen willen maken. Kloosters houden retraites met iconen. Landelijk groeien de iconen-schildergroepjes. Sommige kerkenraden gaan op bezinningsexcursie naar het ikonenmuseum in Kampen. Ze horen daar van directeur Harm van Biesum dat iconen geloofsobjecten zijn. Nauw verbonden met de Oosters Orthodoxe Kerk en haar liturgie. Feitelijk horen ze thuis in een kerkgebouw, in een eredienst, of daar waar geloven wordt beleefd. Voor de Orthodoxie is geloven per definitie vanuit het zien. ‘Daarom kunnen iconen binnen onze moderne kijkcultuur voor goede dwarsverbindingen zorgen.’

3

Kerk in Actie

Afscheid van DISK – wie gaat verder?   17

Bezinning

Dagboek tussen Pasen en Pinksteren   18

Hoezo Zending?

‘Zending vraagt je je comfortzone te verlaten’   20

JOP

Karaktervorming: je bent jong en je bent eh... christen?   22

Servicepagina

De website voor de ouderling   23

Kerk en theoloog

Klaas Spronk: ‘Geïnspireerd door het Oude Testament’

bi



j

Rubrieken

d

e

 6 Kroniek

co ve

rfot

12

Mensen (inclusief predikantswisselingen)

13

Daar in Utrecht

26 Collecten

o

27 Bijbelteksten Taizé 28 Advertenties

Landelijk groeien groepjes iconenschilders. Jan Verdonk uit Amster­dam begon er zelfs een speciale opleiding in (www.iconenschool.nl). Meer over de toegenomen interesse in de spiritualiteit van iconen op p. 4-5. Foto: Sandra Haverman. Kerkinformatie  •  april 2014

4|

Iconen - verstilling, schoonheid en spiritualiteit

Het beeld terug in het geloof

eloof Kunsm en nsg teen

Toegegeven: een hype is het nog niet. Toch springt het wél in het oog. We hebben het dan over de groeiende belangstelling voor iconen. Zowel in de museale sfeer, als ook in religieuze groepen en de kerken neemt de interesse toe. Wat steekt achter deze nieuwe aandacht voor de eeuwenoude geloofskunst? Wat trekt gelovigen en a-religieuze mensen zo aan in dit kleurrijke, maar in onze ogen vaak zo ongewone schilderwerk? Strikt genomen zijn iconen beschilderde planken, klein of groot. Soms, als draagbare reis-icoon, zijn ze in brons gegoten. Maar altijd zijn het afbeeldingen van personen. Allereerst natuurlijk van Christus. Vervolgens van Maria, apostelen en bijbelse gestalten. Maar ook kerkheiligen en engelen zijn present. Iconen hebben hun habitat in het Oosters Orthodox christendom. Verstilling Op iconen wordt alles weergegeven in een opvallend stereotype stijl, waarin het gebruikelijke perspectief én de voor ons zo gewone ruimtewerking van licht en schaduw ontbreken. Omgeving, bergen, stad - het wordt allemaal haast abstract uitgebeeld. Trouwens, niet de individuele expressie van de schilder is van belang. Het geloof en de kerkelijke traditie is bij de iconen maatgevend.

Belangstelling Neemt de belangstelling voor iconen toe? Onno Maurer, directeur van Museum Flehite, Amersfoort, ziet het als een beweging die al enige decennia gaande is. Niet voor niets organiseert dit museum nu voor de vijfde (!) keer de tentoonstelling 'Stralende Schoonheid'. Tussen Pasen en Pinksteren, van 12 april tot 9 juni 2014, worden weer bijzondere Russische iconen aan het publiek getoond. 'Het religieuze sentiment speelt bij onze bezoekers stellig een grote rol’, meent Maurer, die met name veel protestanten bij deze tentoonstellingen opmerkt. Maar ook niet-religieuze mensen komen er op af. Ook zij worden getroffen. 'Iconen hebben een spiritueel magnetisme in zich’, vindt Maurer. 'De liefdevolle wijze waarop ze zijn gemaakt, de gewijde stilte die ze uitstralen, het verhaal er achter - in iconen raakt de vinger van de tijd je aan', zegt de directeur.

Kerkinformatie  •  april 2014

Paas-icoon van de opgestane Christus. Verklaring: H. ANACTACIC betekent: de Opstanding. OWN om het hoofd van Christus betekent: ‘de Zijnde’. Daarboven J.C XC: de Griekse afkorting van de naam Jezus Christus. Foto: Jan Verdonk.

Goud - in de westerse schilderkunst ná 1500 in onbruik geraakt - flonkert op iconen de beschouwer royaal tegemoet. Alsof onze ogen gelokt moeten worden om af te reizen naar hogere sferen. En dat is ook de bedoeling van deze oude,

unieke kerkelijke kunst - verstilling, meditatie en persoonlijke Godsontmoeting. Nagenoeg altijd kijkt de afgebeelde persoon je aan, met een blik die méér ziet dan het gewone…

| Visuele cultuur Ligt er een verklaring achter de hoge bezoekersaantallen van tentoonstellingen en het toenemende gebruik van iconen in groepen? 'In onze tijd is institutioneel geloof afgekalfd. Oude visies keert men de rug toe. Maar het spirituele willen mensen niet opgeven. Tegelijk leven we in een visuele cultuur. Iconen bieden werelden van stilte en van diepe betekenis. En ze bieden dit alles visueel aan. Zo is het beeld weer terug in het geloof, in de breedste zin', legt mevrouw Desirée Krikhaar uit. Zij, kunsthistorica, is de drijvende kracht achter de zeer succesvolle iconen-tentoonstellingen, georganiseerd door Museum Catharijneconvent, Utrecht, zoals: Iconen uit Macedonië (2011), Goddelijke Inspiratie (2013) en Oost ontmoet West (2013). De hier, maar ook elders in ons land getoonde iconen hebben veelal een Russische herkomst, weet Krikhaar. In het jaar 988 ging de Russische vorst Wladimir over tot het christendom, hiertoe in Constantinopel geïnspireerd door het Oosters Orthodoxe, of Byzantijnse type van het christendom. Toen het Byzantijnse Rijk in 1453 bezweek onder het moslimgeweld, werd Rusland de leidende erfgenaam van de Oosters Orthodoxie en de daarbij horende iconentraditie. Tot op vandaag. Nederland had van oudsher goede banden met Rusland. Midden vorige eeuw kwam een eerste belangstellingsgolf voor iconen op gang. In ons land waren mensen die iets met Rusland hadden. Prachtige collecties kwamen hier tot stand. De communisten wilden onze guldens wel. 'Na “glasjnost” en de open grenzen intensiveerde dit enorm’, aldus Krikhaar. ‘Tentoonstellingen werden mogelijk met Russische samenwerking. Kijk naar de Hermitage, Amsterdam. De publieksbelangstelling groeide mee. Een tweede golf dus'. Naast de musea Op dit moment is er een derde beweging volop gaande. Het specialistische niveau van verzamelaars en musea wordt aangevuld met een veelkleurigheid aan mensen die zelf iets met iconen willen doen, die ook zelf iconen willen maken. Kloosters houden retraites met iconen. Landelijk groeien de iconen-schildergroepjes. Het blad 'Eikonikon' en de gelijknamige website vormen min of meer het orgaan voor groepen en mensen die de specifieke spiritualiteit of de artisticiteit van de iconen zoeken. Zo zijn er ook tal van stilte- en meditatiegroepen bij hun samenkomsten een icoon centraal plaatsen. Bijvoorbeeld in 'Het huis op het Spui', het centrum voor spiritualiteit van de Evangelisch-

Deelnemer aan een schildergroep van de iconenschool van Jan Verdonk te Amsterdam (www.iconenschool.nl). Foto: Sandra Haverman.

Lutherse Gemeente in Amsterdam. Een plaats waar kerkelijk of niet, gelovig en ongelovig samen zoekt naar zin en verdieping. 'We hebben ook een stiltegroep, die min of meer een geestelijke voorbereiding is op het schilderen van iconen een dag later', vertelt Thom Breukel, die het ene én het andere leidt. Ook bij de landelijke groepen van Vacare - het groeiende platform voor meditatief leven in de Protestantse Kerk - is regelmatig een icoon als aandachtsobject aanwezig. Waardevolle aanvulling 'Laatst hadden we een complete kerkenraad van een protestantse gemeente in ons museum. Ze wilden met elkaar, tussen de iconen in, een hele bezinnings­ dag houden. Prachtig! Ze wilden zich daarbij voeden met de sfeer en de verstilling van onze iconen'. Aan het woord Harm van Biesum, directeur van het Ikonenmuseum te Kampen. In zijn visie bieden iconen, vanuit geloofsoogpunt, een waardevolle aanvulling op bijbel en prediking. Hij benadrukt dat iconen in principe geen museumstukken zijn. Ze zijn niet bedoeld voor louter esthetisch genoegen. Het zijn geloofsobjecten. Nauw verbonden met de Oosters Orthodoxe Kerk en haar liturgie. Feitelijk horen ze thuis in een kerkgebouw, in een eredienst, of daar waar geloven wordt beleefd. Voor de Orthodoxie is geloven per definitie vanuit het zien. 'Daarom kunnen iconen binnen onze moderne kijkcultuur voor goede dwarsverbindingen zorgen', volgens van Biesum. Openbare lagere scholen uit de regio bezoeken het Kamper museum en komen daar in aanraking met de bijbel en met de christelijke boodschap en denkwereld.

Ook plaatselijke gemeenten De belangstelling voor de wereld van de iconen - Russisch, Grieks of Byzantijns toont vandaag een stijgende lijn. Ook kerkelijke gemeenten dragen hier aan bij. Zij doen dat onder andere door iconenverkooptentoonstellingen te houden, bijvoorbeeld ten bate van diaconaal werk in de Oekraïne. Door lezingen of door het organiseren van eigen schildergroepen. Bij dit alles is natuurlijk goede informatie onmisbaar. Denk alleen maar aan de achtergronden, de geschiedenis, de symboliek, of de bijbelse samenhangen. En dan is er ook nog zoiets als de Oosters Orthodoxe kerkgeschiedenis. Want iconen zijn niet ontstaan in een vacuüm. De iconen hebben het oude christendom en de vroege liturgie tot leven geroepen in de kerk van het Oosten. Drs. Alfred C. Bronswijk theoloog en publicist en was werkzaam als buitenland-pastor, in het radio-pastoraat, het onderwijs en de kerken.

Meer weten? Een goede introductie, plus een handleiding voor kerkelijke gesprekken over iconen, is het boekje verschenen in de Toer-reeks van het Protestants Centrum voor Toerusting en Educatie; Alfred C. Bronswijk, Geloven op ooghoogte, Iconen - geschiedenis, schoonheid, betekenis. Boeken­ centrum 2012. Zie ook de website www.iconenschool.nl.

Kerkinformatie  •  april 2014

5

6|

Kroniek

‘Moeten we het over familie hebben?’ Ik schrok toen ik als beginnend preses hoorde dat het

In de kerk moet je met jouw verhalen terechtkunnen,

thema voor de ethische bezinning die in de november-

zonder dat je bang hoeft te zijn veroordeeld te worden.

synode zou plaatsvinden al vastgesteld was. Familie?

De kerk is een plek om verhalen te delen en zo het sa-

‘Rustig maar, het wordt geen nota met spruitjeslucht’,

menleven te leren. Tot dat delen van verhalen wil de

stelde de scriba me gerust. In de maanden daarna

ethische bezinning oproepen.

heeft die eerste schrik me bepaald bij de vraag waarom wij als synode eigenlijk komen met een jaarlijks terug-

Ik ben, kortom, mijn eerste schrik voorbij. Op een goede

kerende ethische bezinning. Wat verwachten we van

manier aangesneden is een onderwerp als ‘familie’ juist

een dergelijk gesprek in de synode en van de brochure

iets om het met elkaar in de kerk over te hebben. Bij

die na dat gesprek aan gemeenten aangeboden wordt?

het samenleven in Gods naam hoort het immers dat

In de visienota van de Protestantse Kerk in Nederland

mensen met elkaar iets delen van wat er ten diepste

hebben we de kerk omschreven als dé plaats om te

in hen omgaat.

leren wat samenleven is. Dat moeten we van God leren, voegt de visienota daaraan toe. Maar hoe leer

Dankbaarheid, verdriet, verantwoordelijkheidsgevoel

je van God?

en verwarring verdienen het om in verhalen gedeeld te worden. Wanneer we verhalen delen, breken die

Het onderwerp ‘familie’ raakt gevoelige snaren. Wat

verhalen ook open en herkennen we vaak beter hoe

heeft de kerk daarover te zeggen? Welke uitspraken

God in deze verhalen oplicht. In het delen van verhalen

staan er in de brochure over patchworkgezinnen,

herkennen wij elkaar ook als van God gegeven. In de

zorgplicht, homoseksualiteit, happy singles, gouden

kerk hebben we weet van God die ons kent en door-

bruiloften? Wie het boekje ‘Familie als gegeven. Leven

grondt. Dat voorkomt snelle oordelen. Dat helpt om

in een web van relaties.’ ter hand neemt, merkt dat

het leven in al zijn nuances te leren verstaan. Dat

het hier niet over gaat. Er worden geen oordelen

daagt ons uit om blijvend gericht te zijn op samenleven

geveld, maar er wordt gespreksstof aangeleverd.

zoals God het bedoelt.

Familie. Op de één of andere manier is iedereen af-

Niet om een paar boude uitspraken te doen reikt de

komstig uit een familie. Dat is een gegeven waar elk

Protestantse Kerk in Nederland een boekje voor ethische

mens mee te maken heeft. Of je jouw familie nu kent,

bezinning aan. ‘Familie als gegeven. Leven in een web

of niet. Of je nauwe banden met hen onderhoudt, of

van relaties’ wil eraan bijdragen dat wij mensen elkaar

niet. Of je levensverhaal geschreven wordt binnen de

als van God gegeven beschouwen en ervaren.

context van één familie, of van meerdere. Je komt als mens ergens vandaan en schrijft met jouw leven

Karin van den Broeke

een volgend stuk van het verhaal waarin je binnen-

preses van de generale synode

gekomen bent. Juist omdat familie onontkoombaar is, raakt het thema vaak aan onze diepste emoties. Tegen de heersende beelden in, is het er ons als

De brochure ‘Familie als gegeven’ is te downloaden via

Protestantse Kerk in Nederland niet om begonnen om

www.pkn.nl > Werkvelden > Geestelijke vorming >

oordelen uit te spreken op dit terrein. Integendeel.

Vorming en toerusting > ethische bezinningen.

Kerkinformatie  •  april 2014

| • berichten

• Synode spreekt over ambtsvragen In april bespreekt de generale synode onder meer een aantal vragen rondom het ambt en over de binnenlandse oecumene. De kleine synode, die vooral over beheerszaken vergadert, buigt zich over de voortgang van de nieuwbouw van het Roosevelthuis/Hydepark. Kleine synode 23 april Aan de vooravond van de generale synode houdt de kleine synode onder meer een brainstorm over toekomstige beleidsthema’s. Daarnaast wordt de stand van zaken rondom de nieuwbouw van het Roosevelthuis en Hydepark gepresenteerd. Tevens wordt afscheid genomen van een aantal leden van de kleine synode .

Generale synode 24-25 april In november 2013 hield de synode een verkennende bespreking over het ambt. Insteek waren zeven knelpunten rond het ambt. ‘Ambten zijn een gave van God aan de kerk’, aldus synodescriba Arjan Plaisier. ‘En toch zitten we er mee. Om ambtsdrager te zijn. Om ambtsdragers te vinden. Hoe blijf je geïnspireerd, ook als met minder mensen en minder geld het werk gedaan moet worden? Voel je je geroepen of geronseld?’ In de komende april-synode staat het onderwerp weer op de agenda. Scriba Plaisier heeft de opmerkingen uit de novembervergadering verwerkt in zeven brieven over het ambt. De brieven zijn gericht aan de gemeente, de

kerkenraad, de ouderling en diaken, de predikant, de classis, de bisschoppenconferentie en de missionair werker. Zeven keer over het ambt, vanuit zeven verschillende perspectieven. Het zijn brieven waarin het gesprek wordt aangegaan, brieven die willen inspireren, bemoedigen en richting willen wijzen. Na het verwerken van de reacties van de synode worden deze brieven mogelijk verzonden aan de gemeenten om het gesprek in de gemeenten te stimuleren. In april 2016 zal het onderwerp terugkomen in de generale synode.

Andere agendapunten generale synode: • Kerkordewijzigingen, onder meer met betrekking tot de pioniersplekken. • Bezinnende bespreking over binnenlandse oecumene. • Samenwerking tussen Kerk in Actie en ICCO. • Presentatie statistische gegevens 2013. • Verkiezing leden kleine synode en een moderamenlid.

Synode TV De agenda’s van beide synoden zijn te vinden via www.pkn.nl/synode. De openbare zittingen zijn te bekijken via www.pkn.nl. De publieke tribune bezoeken kan ook: Congreshotel De Werelt, Westhofflaan 2, 6741 KH Lunteren, tel. (0318) 48 46 41. • Foto: [email protected]

• F orse prijsverlaging Liedboek Online Liedboek BV heeft de tarieven voor een licentie op Liedboek Online met ingang van 1 maart 2014 met de helft verlaagd. Met deze licentie kunnen kerkelijke gemeenten onbeperkt liederen uit het Nieuwe Liedboek afdrukken in een liturgie en vertonen met een beamer. De verschuldigde auteursrechten zijn daarmee automatisch geregeld. Voor een gemeente met gemiddeld 200 à 250 kerkgangers bijvoorbeeld komen de jaarlijkse licentiekosten voor Liedboek Online nu op € 275,- per jaar uit. De tariefaanpassing geldt met terugwerkende kracht tot juli 2013. Behalve een algemene tariefverlaging biedt BV Liedboek ook een nieuwe licentiemogelijkheid aan voor gemeenten die slechts op beperkte schaal liederen uit het Nieuwe Liedboek willen afdrukken of presenteren via een beamer. Met deze beperkte licentie kan voor € 55,per jaar de liederenschat van het Nieuwe Liedboek onbeperkt worden ingezien en zijn 60 downloads mogelijk.

Tegemoetkoming De tariefverlaging is onder meer het gevolg van gesprekken van de Protestantse Kerk met BV Liedboek. Een aantal gemeenten en classicale vergaderingen hadden bij de generale synode bezwaar gemaakt tegen de door hen als hoog ervaren tarieven van Liedboek Online. Met de tariefaanpassing hoopt de uitgever aan de bezwaren tegemoet te komen en de drempel voor de introductie van het Nieuwe Liedboek te verlagen. Het Nieuwe Liedboek is de vervanger van het Liedboek voor de kerken uit 1973. De Generale Synode van de Protestantse Kerk heeft het Nieuwe Liedboek in 2013 vrijgegeven ter beproeving door de gemeenten van de kerk. Meer informatie over de tarieven en gebruiksvoorwaarden van Liedboek Online zijn te vinden op de website www.liedboek.nu. •

• Jubileumviering

Protestantse Kerk

Dit jaar bestaat de Protestantse Kerk in Nederland tien jaar. Op 1 mei 2004 verenigden de Nederlandse Hervormde Kerk, de Gereformeerde Kerken in Nederland en de Evangelisch-Lutherse Kerk in het Koninkrijk der Nederlanden zich officieel tot de Protestantse Kerk in Nederland. Dit tweede lustrum krijgt aandacht op zondag 14 september 2014 tijdens een speciale kerkdienst in De Fontein in Nijkerk. Het thema van deze kerkdienst sluit aan bij de Startzondag van 2014: vieren en verbinden. De dienst is gericht op de toekomst van de Protestantse Kerk en wordt bewust gehouden in een nieuw kerkgebouw (2011).

Kerkinformatie  •  april 2014

7

8|

Zendingserfgoed brengt zending dichterbij

lectie Uitlem ln se co en en

Een tentoonstelling, een schilderij bij de preek, of een hongerdoek aan de wand. Het in Zuidland bewaarde zendingserfgoed biedt vele mogelijkheden om zending op een andere manier dichtbij de gemeente en het grote publiek te brengen. Een aantal gemeenten heeft al goede ervaringen met een tentoonstelling van Zendingserfgoed. Zo organiseerde de ZWO-groep in Zuidland een wereldmaaltijd over het thema ‘verbondenheid tussen Afrika en Nederland’. Bijna vijftig mensen kwamen opdagen. Naast een Hollandse pot stonden Afrikaanse gerechten op het menu. Tussen de gangen door presenteerde het Zendingserfgoed een collectie snij- en knipkunst van de kunstenaar Ndimby uit Madagascar en landbouwgereedschap van de Pokotstam uit Kenia. Ook de wereldzendingsconferentie in Brazilië en het werk van de GZB in Kenia passeerden de revue. Een eindje verderop, in de ontvangstruimte van de Zuidlandse Welkomkerk, hingen vijf geweven wandkleden uit China met Bijbelse voorstellingen. De kleuren spatten bij wijze van spreken van de pas geschilderde muren. De predikant vertelde dat een echtpaar uit de gemeente hier onlangs zijn huwelijksjubileum vierde en hoe de feestgangers vol belangstelling de kleden hebben bekeken.

Naarden en Brielle In de Grote Kerk van Naarden prijkt tijdens de Veertigdagentijd het hongerdoek Leven onder de regenboog uit Haïti, ter beschikking gesteld door Zendingserfgoed. Het werd in 1982 gemaakt door de Haïtiaanse kunstenaar Jacques Chéry. En in De Sjoel, de voormalige synagoge van Brielle, konden geïnteresseerden en toevallige passanten drie weken lang een tentoonstelling van christelijke schilderkunst in authentiek Balische stijl bewonderen. In elf kleurige schilderijen werd hier het leven van Jezus uitgebeeld. Bovenstaande voorbeelden laten zien wat de collectie Zendingserfgoed kan betekenen voor plaatselijke gemeenten, predikanten, ZWO-groepen en kunstcommissies van kerken. Van leerhuis tot illustratie bij de dienst, van tijdelijke

Jezus en de Samaritaanse vrouw. Chinees wandkleed geweven door Tujia vrouwen; ontwerp He Qi. Foto: Collectie zendingserfgoed

tentoonstelling tot materiaal bij een avond over het zendingswerk. Iets voor uw gemeente? Kijk op www.zendingserfgoed.nl of mail naar [email protected] Huub Lems medewerker zendingserfgoed

• berichten

• VVP over de Heilige Geest De Vereniging van Vrijzinnige Protestanten (VVP) heeft een handreiking opgesteld om predikanten en gemeenteleden te inspireren in hun spreken over de Heilige Geest. Volgens de VVP is de Geest voor velen een lastig begrip en wordt er daarom vaak over gezwegen. ‘Dat is jammer omdat de Geest juist zo veel betekenis en kracht heeft.’ In de handreiking Laat maar waaien, moderne gedachten over de Heilige Geest dagen Kerkinformatie  •  april 2014

elf vrijzinnige voorgangers hun lezers uit om woorden te zoeken voor de Geest. In een openingsbijdrage schrijft synodepreses Karin van den Broeke dat het geloof niet over objectieve waar­ heden moet gaan en dat juist de Geest haar helpt bij een andere manier van geloven. De tekst bevat discussievragen en is daardoor zeer geschikt voor gesprekskringen. De handreiking is gratis te downloaden: www.vrijzinnig.nl > Publicaties > Laat maar waaien. Via deze website is ook een gedrukt exemplaar te bestellen à € 2,-. •

• Geloof heeft een kerk nodig ‘Ik ga niet meer naar de kerk, maar ik geloof nog wel’ is een veelgehoorde opmerking.

Hebben mensen de kerk nodig om te geloven? Volgens ds. Harald Overeem wel. Je geloof is gebaat bij de regelmaat van de kerkgang, zegt hij in zijn onlangs verschenen boekje Om te geloven heb ik de kerk nodig. Juist omdat we God niet zomaar tegenkomen in het dagelijkse leven. Overeem vertrekt bij de stelling: Binnen de kerk is heil te vinden. ‘Als we de kerk nodig hebben om te geloven, dan roept dit om een kerk die het waarmaakt dat zij een vindplaats van heil is.’ Harald Overeem was jarenlang docent en mentor aan bijbelschool de Wittenberg in Zeist. Sinds 2010 is hij predikant in de Protestantse Gemeente te Boskoop. In dit boekje gaat het hem niet om een dogmatisch vertoog of om de vraag naar nieuwe vormen of experimenten. Het is meer een belijdenis: ‘Ik geloof in de kerk.’ De vragen achterin het boek zijn

|

9

The Passion in Groningen Groningen is in 2014 het decor van The Passion. Na driemaal randstad is deze stad in het Noorden gastheer van het muzikale evenement over de gevangenneming Jezus, zijn lijden én opstanding. De vierde editie van The Passion wordt op donderdag 17 april uitgevoerd in de binnenstad en op andere karakteristieke plekken in de stad. meente Groningen, Vrije Baptisten Gemeente Groningen en het Oecumenisch diaconaal-pastoraal centrum De Open Hof Groningen. Missionaire tips The Passion wordt op 17 april op Nederland 1 om 20.30 uur uitgezonden. Jan Dulles van de Nederpopgroep 3J’s vertolkt de rol van Jezus. Tv-presentator

Meer weten? De deelnemende organisaties zijn: diaconie wijkgemeente Nieuwe Kerk Groningen, Kerkgenootschap Zevendedags Adventisten, Doopsgezinde Ge-

een hulpmiddel om met elkaar gedachten en ideeën uit het boek te bespreken. Harold Overeem, Om te geloven heb ik de kerk nodig, 96 p., € 9,95, ISBN: 9789033800498. •

Beau van Erven Dorens is dit jaar de verteller. Waarschijnlijk kijken er weer meer dan een miljoen mensen naar de Passion. Voor gemeenten is dit een mooie kans om het paasverhaal bespreekbaar te maken voor mensen die dit verhaal niet goed kennen. Marloes Nouwens-Keller voorlichter Protestantse Kerk

Foto: © Willem Jan de Bruin

Op www.pkn.nl zijn tips te vinden hoe kerken het gesprek over The Passion op gang kunnen brengen. www.pkn.nl > Actueel > Evenementen > 40dagentijd en Pasen.

• Conferentie Charismatische Werkgemeenschap

De Charismatische Werkgemeenschap Nederland houdt eind mei haar voorjaarsconferentie in Delden. Thema zal zijn ‘Een Geest van overvloed’, naar het gelijknamige boek van Graham Tomlin, decaan aan het St. Mellitus College in Londen, die ook als spreker zal optreden. Hoe moet je je de overvloedige Geest voorstellen? Wat betekent dit voor de dynamiek en de praktijk van de gemeente en samenleving? Wat betekent dit voor de gaven van de Geest? Andere sprekers: Lia Benschop, Nelleke van Wettum (over de rol van de Geest in hun leven) en Benno van den Toren, hoogleraar Interculturele theologie aan de Protestantse Theologische Universiteit in Groningen (over de christelijke

identiteit in een wereld vol godsdiensten en hoe de Geest zich hierin manifesteert). Op vrijdag is er een speciale theologenlunch. Er is ruimte voor 1500 deelnemers. Voor kinderen, tieners en jongeren zijn eigen programma’s en er is een crèche voor baby’s en peuters. Plaats: Conferentiecentrum De Kroeze Danne te Delden. Tijd: woensdag 28 mei t/m zondag 1 juni 2014. Meer informatie: www.cwn-cwj.nl, e-mail: [email protected] of tel. (0184) 66 20 48. • Kerkinformatie  •  april 2014

Evenement

Vijf kerkelijke organisaties, waaronder de diaconie van de protestantse wijkgemeente Nieuwe Kerk in Groningen, organiseren in het kader van The Passion een agapèmaaltijd voor dak- en thuislozen. De organisatoren willen op deze manier invulling geven aan de traditionele avondmaalsviering op witte donderdag. De dak- en thuislozen van de stad worden voor deze maaltijd uitgenodigd. De kerken in Groningen nemen elk een deel van de kosten voor hun rekening. Tijdens de maaltijd zal het paasverhaal verteld worden. Daarnaast is er een tentoonstelling van foto’s van ’Het laatste avondmaal’, vormgegeven door dak- en thuislozen. Als het mogelijk is wordt deze maaltijd gehouden langs de route van de processie die tijdens de uitzending van The Passion plaatsvindt.

10 |

Gratis proefperiode app voor elke gemeente

te en en es gm en em

Op verzoek van een aantal plaatselijke gemeenten heeft de Protestantse Kerk een app ontwikkeld waarop elke gemeente kan aanhaken. Met de app Protestant kan elke gemeente een eigen app maken met lokale nieuwsberichten, een agenda van lokale activiteiten, foto’s, video’s etc. Een simpele en moderne manier om als kerk naar buiten toe te communiceren. In een aantal gemeenten wordt al naar de app uitgekeken. ‘Wij gaan hem gebruiken voor het contact met studenten en jongeren in de protestantse wijk­ gemeente Amsterdam Zuidoost, zegt Wolter Koolstra, lid van de werkgroep communicatie. ‘In ons kerkblad staan vaak activiteiten die pas over enkele weken plaatsvinden. Jongeren plannen niet zover vooruit. In de app horen en zien ze wat er vandaag of morgen plaatsvindt. Ze worden zo bij de gemeente betrokken op een manier die bij hen past: op korte termijn en via de mobiel die ze toch altijd bij zich hebben.’ Wie in Emmen woont kan kiezen voor de app van de Grote Kerk. Lammert Jonkers van de commissie Publiciteit van deze gemeente: ‘Wij zijn kerk voor alle inwoners van Emmen en omgeving, gelovig of niet. Deze app geeft de mogelijkheid om snel informatie uit te wisselen over diensten, lezingen, concerten en tentoonstellingen.’ Om de apps van de (wijk)gemeenten zit een ‘schil’ voor landelijke informatie van de Protestantse

Kerk, met onder meer nieuws en een activiteitenagenda. Overigens kunnen gebruikers de app zo instellen dat zij bij opstarten altijd eerst het nieuws van hun eigen wijk­gemeente zien. Hoe werkt het? In de week na Pasen ontvangen contact­personen van kerkenraden, via het mailadres dat bij het landelijk dienstencentrum bekend is, een inlogcode waarmee ze hun app kunnen personaliseren. Tot 1 juli 2014 is het gebruik gratis. Gemeenten die daarna doorgaan betalen € 100,- voor een jaarabonnement. Zij krijgen service en technisch onderhoud van de app. Met het oog op toekomstige uitbreidingen is de ontwikkelaar benieuwd naar reacties van gebruikers. Vragen over dit bericht? Stuur een mail naar [email protected]. Marloes Nouwens-Keller voorlichter Protestantse Kerk

Foto: Marieke Viergever

• berichten

•

Godsdienst op openbare basisscholen

Over het protestants godsdienstig vormingsonderwijs op openbare basisscholen (PC GVO) is onlangs een nieuwe brochure verschenen. Ingegaan wordt op de wettelijke basis en het waarom van GVO, wat het inhoudt en hoe het onderwijs op dit moment georganiseerd is. Daarnaast is er aandacht voor het visiedocument ‘Krijtlijnen van PC GVO’, de diverse lesmethoden en de toegevoegde waarde ten opzichte van het onderwijs Kerkinformatie  •  april 2014

dat de openbare basisschool zelf aanbiedt. Verder aandacht voor de samenwerking van GVO met scholen en kerken, en de professionele kwaliteiten van de docenten die GVO-lessen geven. De brochure sluit af met verwijzingen naar meer informatie en de wetsartikelen die van belang zijn voor de organisatie van het vormingsonderwijs in de praktijk. De brochure kan gedownload via www.pcgvo.nl of in gedrukte vorm gratis besteld worden via deze website. •

• Muzikaal Kerktheater Het klankspel Vaya con Dios is geen musical, maar een muzikaal kerktheater, dat in achttien liederen de levensweg van mensen bezingt. De Bijbels geïnspireerde liederen zijn soms meditatief en ontroerend, dan weer speels, humoristisch, confronterend, compleet met rap-

muziek. Ze worden verbonden door korte uit te spreken teksten. Geschikt voor breed publiek, kerkdiensten of andere bijeenkomsten en te dowloaden via de geheel vernieuwde website: www.muzikaalkerktheatervayacondios.nl

• Spaanse camping geeft

korting aan voorgangers

Predikanten die in augustus op de camping El Delfin Verde aan de Costa Brava in Noord-Spanje willen voorgaan in de kerkdienst, kunnen een flinke korting krijgen op hun campingkosten. Er worden voorgangers gezocht voor de zondagen 3, 10 en 17 augustus 2014. De directie van de camping geeft een tegemoet­ koming in de totale verblijfskosten als zij hun caravan, vouwwagen of tent op deze camping neerzetten. El Delfin Verde ligt net buiten het pittoreske stadje Tor-

|

11

Dag van de Communicatie op drie locaties Op drie locaties organiseert de Protestantse Kerk dit jaar een Dag voor de Communicatie. Welkom is iedereen die meer wil weten over communicatie, om die kennis in te zetten voor de communicatie in eigen gemeente. Het programma bestaat voornamelijk uit workshops en onderlinge ontmoeting.

Ontmoeting Uit evaluaties van eerdere dagen blijkt dat de ontmoeting met communicatiemensen uit andere gemeenten enorm gewaardeerd wordt. Om aan die wens gehoor te geven, wordt er voldoende tijd voor ontmoeting in het programma opgenomen. Bovendien is er ruimte

beschikbaar waar gemeenten hun materiaal kunnen presenteren en tegelijkertijd kunnen zien wat andere gemeenten zoal maken.

Communicatie

In workshops leren de deelnemers hoe ze een goed communicatieplan kunnen maken, hoe ze media-aandacht kunnen krijgen en met de pers om moeten gaan, wat sociale media voor rol kan spelen in de communicatie van de gemeente, hoe je een wervende website maakt, hoe je het kerkblad verder kunt verbeteren, hoe goede fotografie bijdraagt aan de communicatie en hoe je de beamer het beste kunt inzetten in de eredienst. Ook zijn er workshops speciaal gericht op communicatie en op jongeren en communicatie en diakenen.

Aanmelden De dagen van de communicatie vinden plaatsen in Heerenveen (14 juni), Utrecht (21 juni) en Dordrecht (28 juni). De kosten zijn € 25,- per persoon (incl. koffie/thee, lunch en materialen). Inschrijven kan via www.pkn.nl/dvdc. Marloes NouwensKeller voorlichter Protestantse Kerk Tekening www.pittigpreken.nl

roella de Montgrí (Mas Pinell), ongeveer 60 km. voorbij de Frans-Spaanse grens, tussen de plaatsen l'Estartit en Pals. De diensten worden buiten gehouden. Een orgel en geluidsversterking zijn aanwezig. Op topzondagen trekken de diensten circa 500 kerkgangers. Informatie: www.eldelfinverde.com, Aart Batenburg, tel. 06-10 52 40 19, e-mail [email protected]. •

• ‘Waar staat de

Verrijzeniskerk?’

Als er geen kerkdienst in het eigen gebouw wordt gehouden, dan moet dat duidelijk op de kerkdeur gezet worden. Dat schrijft Kerkinformatie-lezer B. Flobbe uit Delfzijl aan de redactie. Volgens hem schieten veel kerken daarin tekort, vooral in vakantietijd. Flobbe: ‘Als wij ’s zomers in Nederland op vakantie gaan, willen

we ‘s zondags natuurlijk graag naar de kerk. Vaak gaan we dan op zaterdag al even kijken waar we moeten zijn. De dorpskerk heb je meestal zo gevonden, maar dan begint het. Veel wijkgemeenten houden ’s zomers gecombineerde kerkdiensten. Kom je op zondag bij de Dorpskerk, hangt daar een briefje dat de dienst elders wordt gehouden. Soms lees je alleen maar: ‘Dienst in Verrijzeniskerk’. Tja, maar waar staat die dan weer? Als je geluk hebt, weet een voorbijganger het. Of je vindt het op een plattegrond. Maar helaas: daar worden lang niet alle kerken met hun naam aangegeven, hooguit met een kruisje. De heer Flobbe roept scriba’s, websiteredacteuren en kosters op: ‘Als u aangeeft dat er elders kerkdienst is, noem dan ook de straat of wijk. Postcode mag ook van Tomtom!’ •

Kerkinformatie  •  april 2014

12 |

Predikantswisselingen

me n s e n M

Beroepen te Besoyen (Waalwijk-West, hervormd), ds. G.J. Codée te De Bilt; te Capelle aan den IJssel (hervormd wijk West), ds. A. Bloemendal te Groot-Ammers; te Giessendam/Neder-Hardinxveld (hervormd wijk 3), ds. H.J. Lam te Ridderkerk; te Houten (hervormd), ds. P. Baas te Zalk en Veecaten; te Lochem, ds. J.W. Drost te Druten, die dit beroep heeft aangenomen; te Nijkerk (hervormd wijk 3), proponent M.K. de Wilde te Ridderkerk; te Ouderkerk aan den IJssel (hervormd), ds. H.J.T. Lubbers te Nieuwe Tonge en Herkingen; te Putten (hervormd wijk 2), ds. L. de Wit te Bleskensgraaf; te Sneek, ds. E.J. Hefting te Hoogeveen; te IJsselmuiden-Grafhorst (hervormd, De Hoeksteen), ds. G.J. van Beek te Ridderkerk; te Nijverdal (Bond van Vrije Ev. Gemeenten), ds. L. van Weijen te Doetinchem; te Wyckel in combinatie met Sloten, ds. W.M. Schinkelshoek te Oosterwierum (Easterwierrum). Aangenomen naar Sneek in combinatie met Ysbrechtum, Tirns en Tjalhuizum, ds. E.J. Hefting te Hoogeveen; naar Ternaard, ds. G.J. van der Togt te Hoogeveen; naar Valkenswaard (deeltijd) en Veldhoven (deeltijd), beroepen door de synode via de mobiliteitspool proponent M.L. van de Bunt te Kampen; naar Utrecht (door de synode, als predikant met bijzondere opdracht ten dienste van de stichting Epafras), ds. P.R. Middelkoop te Doetinchem (tot en met 2009 justitiepredikant en reeds werkzaam voor Epafras); naar Wierden (gereformeerd), ds. P.W. Dekker te Meppel; naar Zoutkamp, proponent A.W. Baan te Winsum; de benoeming tot hoogleraar systematische theologie en genderstudies, deeltijd, beroepen door de synode, ds. H.E. Zorgdrager te Leersum.

Bedankt voor Nieuwerkerk aan den IJssel (hervormd), ds. H.J. van der Veen te Sliedrecht; voor IJsselmuiden-Grafhorst (hervormd wijk 1), ds. L. de Wit te Bleskensgraaf. Beroepbaar ds. M.H. Vastenhout (tot half mei werkzaam als seminarie-docent voor de GZB in Mexico), e-mail: [email protected]. Overleden 20 januari prof.dr. D.C. Mulder (geb. 5 oktober 1919); 7 februari ds. W. Schenk (geb. 17 mei 1927); 14 februari ds. M. van den Bosch (geb. 13 september 1929).

Wilt u berichten over predikantswisselingen en beroepbaarstellingen doorgeven aan het Synodesecretariaat? Postbus 8399, 3503 RJ Utrecht, e-mail: [email protected] Daarnaast kunnen deze berichten doorgegeven worden aan Persbureau Scheps, Slagvink 7, 3906 AE Veenenaal, [email protected]

• berichten

Boekje over Hemelvaart

‘Met zonder Jezus’ Hemelvaart is voor veel mensen maar moeilijk uit te leggen. We herdenken dat Jezus veertig dagen na zijn opstanding is opgevaren naar God, zijn vader in de hemel. Maar hoe moeten we dat precies opvatten? En wat valt aan dit feest te beleven? Het boekje ‘Met zonder Jezus – over Hemelvaart’ helpt om dit feest wat dichterbij te brengen. Nergens zonder God Er zijn niet zoveel tradities bij Hemelvaart. Misschien is dat een van de redenen waarom dit feest niet zo binnenkomt. Een vrije donderdag is fijn en kerkdiensten worden op Hemelvaartsdag ook volop gehouden, maar wat neem je verder mee van deze feestdag? ‘Dauwtrappen spreekt me als concept erg aan’, schrijft missionair pionier Petra de Nooy in het boekje, ‘maar als praktijk om 6.00 uur ’s ochtends beduidend minder. Laten we zoeken naar bijpassende tradities.’ Leo Fijen, hoofd omroep RKK, ging Hemelvaart beter begrijpen naarmate Kerkinformatie  •  april 2014

hij ouder werd. ‘Dan heb je wat meer meegemaakt: je hebt verdriet gehad, bent onrechtvaardig behandeld, bedrogen misschien, alleen gelaten… Net zoals de leerlingen bij de hemelvaart van Jezus. Ze moesten het voor hun gevoel toen helemaal alleen doen.’ Voor Fijen is het ultieme van Hemelvaart ‘dat je alleen wordt gelaten maar ontdekt dat je niet aan je lot wordt overgelaten, dat je toch bij de hand wordt genomen’. Vanaf Hemelvaart gaat alles op de manier van Jezus, meent emerituspredikant Piet de Jong. ‘Nooit meer is God zonder Jezus en nergens onder de hemel zijn we zonder God. Een kerkdienst op Hemelvaart is dan ook een must. Veel zingen, veel trompetten, en dan naar buiten. Kijk om je heen. De hemel is God. Vanaf Hemelvaart raakt God ons aan met de handen van Jezus.’ Janet van Dijk communicatieadviseur in de Protestantse Kerk

Bestellen In het boekje tien persoonlijke bij­ dragen over Hemelvaart en gebeden, gedichten en andere teksten waaronder een kort overzicht hoe Hemelvaart in de loop der eeuwen (in de kerk) is gevierd. Te bestellen via www.pkn.nl/webwinkel, bestellingen@ pkn.nl of (030) 880 13 37. Hardcover uitgave. Prijs € 6,50.

|

13

Daar in Utrecht ... Is er een kloof tussen gemeenten en dienstenorganisatie? Het is goed om daar alert op te zijn, want ‘Utrecht’ werkt voor en namens alle gemeenten in de Protestantse Kerk. Veel medewerkers van de dienstenorganisatie zijn niet alleen actief voor de landelijke kerk, maar ook voor hun plaatselijke kerkelijke gemeente. In deze rubriek vertellen ze daarover. Deze maand deel 22: Wielie Elhorst (45).

‘De kerk geeft me rust’ motivatie

Wielie Elhorst is medewerker JOP Producten & Ontwikkeling (specialist catechese), predikant in algemene dienst voor het landelijk jeugdwerk en promovendus catechetiek, verbonden aan de Protestantse Theologische Universiteit. In zijn woonplaats is hij lid van de Oranjekerk, een wijkgemeente van de Protestantse Kerk Amsterdam. Hij zingt er in de cantorij, is voorzitter van de PR-commissie en is betrokken bij de catechese.

Waarom koos je voor de Oranjekerk? ‘De eerste keer dat ik in de Oranjekerk kwam, werd het 100-jarig bestaan gevierd. Mij viel meteen op wat een open, gastvrije gemeente dit is. Ik wist meteen: hier ga ik niet meer weg. De Oranjekerk past bij mijn idee van een kerk als plek waar mensen zorg hebben voor elkaar en zich inzetten voor gerechtigheid. De kerk is de enige continue factor in mijn leven. De basis staat er vast: de kerk is er altijd en er wordt altijd hetzelfde verhaal verteld. Dat geeft me rust die ik goed kan gebruiken.’

Wat doe je in de PR-commissie? ‘De eerste twee jaar heb ik geen vrijwilligerstaken op me genomen. Dat was een bewuste keuze: ik wilde eerst de tijd nemen om de gemeente te leren kennen. Daar kwam verandering in toen ik terloops opmerkte dat het kerkblad wel iets aan de vormgeving mocht doen. Zat ik binnen de kortste keren in de PR-commissie! Aan die taak zou ik zelf nooit gedacht hebben, maar het bevalt me prima. De PR-commissie richt zich op rand- en buitenkerkelijken en heeft daarmee een missionair karakter. Met onze activiteiten zoeken we zoveel mogelijk aansluiting bij er al gebeurt in de wijk, meestal samen met de buurtwerker en de diaconaal werker. De Oranjekerk biedt bijvoorbeeld ruimte aan het BioBetonFestival, een jaarlijks evenement in De Pijp. Het festival is bedoeld voor buurtbewoners, om de buurt, elkaar, kunstenaars en organisaties beter te leren kennen. Een mooie kans voor de Oranjekerk om zichtbaar

Foto: Marieke Viergever

te zijn in de buurt en mensen met elkaar en met God te verbinden.’

Waar komen werk en kerk samen? ‘Naast de PR-commissie ben ik betrokken bij de catechese. We gebruiken de methode Basics van JOP. Catechese heeft een link met mijn werk voor de dienstenorganisatie en met mijn promotiestudie. Een mooie combinatie, want Basics is de praktische verdiepingsslag. Het is event-catechese, in bijeenkomsten van zo’n drie uur. We eten samen en daarna volgt de inhoud. We gaan bijvoorbeeld in op de betekenis van het Avondmaal, bakken zelf het brood en maken zelf de gebeden. Niet alleen horen, maar ook zelf ervaren, dat is de kern.’

‘En tenslotte zing ik met plezier in de cantorij. Daar vervul ik verder geen taken, al bemoei ik me zo nu en dan wel met het repertoire. Enige invloed uitoefenen kan ik niet laten, dat zit in me. Maar het gaat me vooral om het samen zingen en om de muziek. Dit zo samen beleven maakt kerk-zijn voor mij compleet.’ Irene Versnel communicatiemedewerker Protestantse Kerk

> Zie ook p. 20-21.

Kerkinformatie  •  april 2014

14 |

Evangelisch-altreformierte Kirche na tien jaar:

‘De scharnierfunctie ligt ons wel’

Buitenland

‘We staan met één been in Nederland en één in Duitsland.’ Zo omschrijven drie vertegenwoordigers van de Evangelisch-altreformierte Kirche (EAK) hun kerkgemeenschap vlak over de grens. Tien jaar geleden ging de EAK een associatie­ overeenkomst aan met de toen net gevormde Protestantse Kerk in Nederland. Wie zijn de Duitse ‘gereformeerden’ en hoe los of vast is hun band met Nederland? De pastorie waar het gesprek plaatsvindt, ligt maar een paar kilometer over de grens bij Coevorden, in het Duitse dorp Laar. Dr. Gerrit Jan Beuker, secretaris van de synode van de Evangelischaltreformierte Kirche in Niedersachsen, is hier predikant, in een gemeente met ruim tweehonderd leden. Ds. Gerold Klompmaker, voorganger in Bad Bentheim en voorzitter van de EAK, schuift ook aan, evenals ds. Tammo Oldenhuis. Hij is predikant in Emlichheim en afgevaardigde namens de EAK naar de synode van de Protestantse Kerk. Alle drie spreken ze vloeiend Nederlands, al is Oldenhuis de enige die geboren en getogen is in Nederland. Beuker en Klompmaker leerden het Nederlands deels door de liederen die ze als kind in de kerk zongen, en later tijdens hun predikantsopleiding in Kampen. Een bijzonder en, zo ervaren ze zelf, relatief onbekend fenomeen in het kerkelijk landschap: een klein Duits kerkgenootschap met overduidelijke banden met Nederland. Wie zijn de evangelisch-altreformierten? Het kerkgenootschap ontstond tussen 1838 en 1860 uit groepen gelovigen die zich losmaakten uit de Evangelischreformierte Kirche. Iets later dan de Nederlandse Afscheiding (1834), maar

De kerk in Laar. Kerkinformatie  •  april 2014

met dezelfde aanleiding: de leer in de ‘reformierte’ (hervormde) kerk werd te vrijzinnig bevonden. Hendrik de Cock, voorman van de Nederlandse Afscheiding, kwam in de beginjaren regelmatig de grens over om de altreformierten een hart onder de riem te steken of om een kind te dopen. ‘Liefst bij donker, want tot 1848 was het verboden om altreformiert te zijn en werden kerkgangers achter slot en grendel gezet’, zegt Oldenhuis. Moeilijke keuze De altreformierten bleven in Duitsland een vrij klein gezelschap: alleen langs de grens, grofweg tussen Delfzijl en Enschede, werden gemeenten opgericht

- al sloot zich veel later, in 1983, nog de Kohlbrugge-gemeente uit Wuppertal aan bij de EAK. Gezien de duidelijke overeenkomsten met de Gereformeerde Kerken in Nederland lag het voor de hand contact over de grens te zoeken. Vanaf 1923 was er nauwe samenwerking: de EAK werd onderdeel van de Gereformeerde Kerken, met behoud van volledige zelfstandigheid. Toen het Samen op Weg-proces in Nederland vorderde aan het eind van de twintigste eeuw, kwam de EAK voor de keuze te staan: wel of niet meegaan in de verenigde kerk? Een moeilijke keuze, want de banden waren weliswaar sterk, maar praktische en inhoudelijke bezwaren waren er ook. ‘We konden steeds moeilijker met de Nederlandse kerkorde in Duitsland terecht’, vertelt Beuker. ‘Regelingen rond pensioenen en arbeidsconflicten waren lastig in Duitsland toe te passen.’ Ondertussen waren bovendien de banden in Duitsland aangehaald. Klompmaker: ‘Vanaf de jaren twintig tot en met de jaren zeventig, tachtig, waren we erg op Nederland gericht. Daarna kregen we meer en meer contact met de Evangelisch-reformierte Kirche. Het lag eigenlijk voor de hand die weg verder in te slaan.’ De gulden middenweg werd vanuit de Protestantse Kerk (toen nog: in wording) aangedragen: de EAK kon de aansluiting bij de Gereformeerde Kerken verruilen voor een wat ‘lossere’ associatieovereenkomst. Dat schiep meer ruimte voor eigen regelingen en nauwere samenwerking met kerken in Duitsland.

| Zending De associatieovereenkomst is inmiddels tien jaar oud. In die tien jaar zijn de banden met de Evangelisch-reformierte Kirche (ERK), de Duitse ‘moederkerk’, inderdaad aangehaald. Zo is er kanselruil en geldt de kerkorde van de ERK in die situaties waarin de eigen kerkorde van de EAK niet voorziet. Die eigen kerkorde is er overigens pas sinds 2001; tot die tijd liftte de EAK mee op de kerkorde van de Gereformeerde Kerken in Nederland. De band met Nederland is ondertussen ook nog steeds warm. Enerzijds door zendingscontacten in Indonesië, die de EAK in nauwe samenspraak met Kerk in Actie invult. Beuker: ‘Zendingswerk is heel belangrijk binnen de EAK. Dat is met name in de jaren vijftig ontstaan, toen het door de Indonesische onafhankelijkheid gevoelig lag om Nederlanders uit te zenden naar Indonesië. De Gereformeerde Kerken hebben toen de EAK gevraagd een grotere rol in het zendingswerk te spelen, en zo hebben we tot op de dag van vandaag nauwe banden overzee. Eens in de vier jaar gaat een groep EAKleden naar Indonesië, en iedere vier jaar komt een groep daarvandaan hier.’ Daarnaast hebben de Protestantse Kerk en de EAK wederzijdse afgevaardigden naar elkaars synoden. In Oldenhuis, die jarenlang predikant was in Nederland en pas op latere leeftijd in de EAK werkzaam werd, vond de EAK de ideale afgevaardigde naar de synoden van de Protestantse Kerk. Uitgangspunt is dat de afgevaardigden zich niet ‘bemoeien’ met zaken waarvan hun eigen kerk de gevolgen niet merkt. Toch verveelt Oldenhuis zich nooit tijdens de synodevergaderingen. ‘De afgelopen jaren zijn de gesprekken op de synode erg inhoudelijk.

Zaken als geloofswaarden, solidariteit, catechese of onze relatie tot de islam zijn voor beide kerken relevant.’ Klompmaker, die eerder afgevaardigde was, maakte juist veel vergaderingen mee die over kerkordelijke en financiële zaken gingen. ‘Ik meldde me geregeld even af, omdat ik niet wilde meestemmen over zaken waarvan de gevolgen mij niet aangingen.’

Dr. Gerrit-Jan Beuker, ds. Tammo Oldenhuis en ds. Gerold Klompmaker. Foto’s: Annet Jonker.

Jeugd Hoeveel overeenkomsten er ook zijn met Nederland, verschillen zijn er ook. Oldenhuis wijst op de royale kerkelijke bijdrage waarmee EAK-leden hun eigen kerkelijk leven mogelijk maken. De kerk heeft geen inkomsten uit de in Duitsland gebruikelijke kerkbelasting, waarmee andere kerkgenootschappen hun bestaan grotendeels financieren. Ook de deelname van jongeren verschilt van de Nederlandse situatie. ‘Meer dan 95 procent van de jongeren neemt deel aan de catechisatie. En vrijwel iedereen doet belijdenis op z’n achttiende.’ Toch kampt ook de EAK met krimp, zij het minder dan de Protestantse Kerk in Nederland. De drie predikantsstudenten die er op dit moment zijn, zijn niet voldoende om de vacatures voor de komende jaren op te vullen. Wellicht komt de oplossing vanuit de Protestantse Kerk of de Evangelisch-reformierte Kirche. De EAK houdt in ieder geval de banden met beide kerken warm. Beuker: ‘Wij werken letterlijk op de grens. Heer, ai maak mij uwe wegen, zingen de ouderen

hier nog moeiteloos mee, al hebben we al sinds 1971 een eigen Liedboek samen met de ERK. De banden met Nederland zijn warm, die koesteren we.’ De drie EAK-vertegenwoordigers zouden graag de banden met Nederland, om te beginnen in de eigen grensregio, weer wat intensiever maken. Klompmaker: ‘De scharnierfunctie ligt ons wel.’ Berber Bijma freelance journalist

De EAK in cijfers • 6800 leden • 15 predikanten • 14 gemeenten • 1 afgevaardigde naar de generale synode van de Protestantse Kerk (en omgekeerd ook) Meer informatie op www.altreformiert.de

Kerkinformatie  •  april 2014

15

16 |

DISK verdwijnt, maar de opdracht blijft

Kerk in Actie

Voor het Landelijk Bureau DISK is er genoeg werk te doen, maar de werkorganisatie komt geld tekort om dit werk te kunnen blijven uitvoeren. Daarom zal DISK, tijdens een ‘vaarwelbijeenkomst’ op 16 mei van dit jaar in de Bergkerk in Amersfoort, zijn opdracht teruggeven aan de kerken. ‘Dit overvalt me niet’, zegt de directeur van DISK, Hub Crijns. ‘Door kerkelijke krimp vervallen de diaconale functies als eerste. ’Maar, vult mededirecteur Trinus Hoekstra aan, ‘op het moment dat ik hierover vertelde tijdens een ambtsdragersdag over de economische crisis in Gorcum, reageerden veel predikanten, ouderlingen en diakenen geschrokken.’ Oecumenisch Hoewel de organisatie DISK op termijn zal verdwijnen, is tegelijkertijd duidelijk dat een deel van de activiteiten doorgaat. Zo zal Trinus Hoekstra bij Kerk in Actie activiteiten blijven verrichten binnen het project geloof, arbeid en economie. Daarbij zal worden samengewerkt met de Raad van Kerken in Nederland. ‘Het materiaal voor viering en gesprek met suggesties voor onder andere bid- en dankdag, zal bijvoorbeeld in de vorm van een katern of als themanummer van Oecumenisch Bulletin worden uitgebracht’, vertelt Trinus Hoekstra. Het project SchuldHulpMaatje helpt mensen uit de schulden en werkt er, samen met degene om wie het gaat, aan om toekomstige schulden te voorkomen. Dit project gaat zelfstandig verder. Er is nog geen duidelijkheid over de voortzetting van de Arme Kant van Nederland/EVA, de interkerkelijke werkgroep die namens de kerken campagne voert tegen verarming en verrijking. Netwerken Tot nu toe werkte DISK eraan om niet alleen het binnenkerkelijke diaconale werk te ondersteunen, maar waren er ook netwerken buiten de kerken. DISK is bijvoorbeeld medeorganisator van de KHV (Kerken, Humanisten en Vakcentrales)conferentie, een tweejaarlijks bestuurdersoverleg over werk en sociale zekerheid. Trinus Hoekstra: ‘Voorafgaand aan de laatste bijeenkomst heb ik met de synodepreses van de Protestantse Kerk, Karin van den Broeke, besproken wat een kerkelijke invalshoek zou kunnen zijn bij het dagthema: Hoe gaan we met de crisis om?’ Behalve een kenniscentrum en een platform van de kerken was DISK ook een organisatie die ruim veertig jaar lobbyde bij de overheid. In het armoedeonderzoek Kerkinformatie  •  april 2014

Trinus Hoekstra en Hub Crijns.

‘Armoede in Nederland 2013’ presenteerden de kerken de armoedeaanpak van lokale diaconieën en parochies aan de media en DISK sprak de overheid aan op haar verantwoordelijkheid. Zoals Hub Crijns kort samenvat: ‘Als een van de veroorzakers van de toenemende armoede moet u zich schamen.’ Hub Crijns is door het bestuur van DISK aangesteld om de afbouw van de werkorganisatie op een verantwoorde manier te laten verlopen. Dit jaar zal afscheid worden genomen van de werkorganisatie en haar acht personeelsleden. Volgend jaar volgt de overdracht van de goederen en zal het kantoor in Den Bosch sluiten. Daarna zal in overleg met alle kerkgenootschappen worden besproken of de stichting een rol kan blijven spelen om de pastorale en diaconale aandacht voor werkenden en werklozen binnen de kerken te ondersteunen. Doorgeven Het motto van de bijeenkomst waarmee op 16 mei de afbouw van de werkorganisatie begint, ‘Bewerken, bewaren en doorgeven’, geeft aan dat de verantwoordelijkheid voor arbeid en pastoraat aan de kerkelijke gemeenten en parochies wordt overgedragen. Volgens Hub Crijns en Trinus Hoekstra is arbeid is in onze

samenleving zo belangrijk en wezenlijk dat aandacht ervoor ook echt thuis hoort in het basispastoraat. ‘Met die insteek heeft DISK kerken altijd ondersteund en uitgedaagd.’ Henk van IJken communicatiemedewerker Kerk in Actie

Wat is DISK? DISK (Dienst in de Industriële Samenleving vanwege de Kerken) werd op 5 juni 1972 opgericht als oecumenisch samenwerkingsverband van het toenmalige protestantse industriepastoraat en het katholieke bedrijfsapostolaat, tegenwoordig arbeidspastoraat genoemd. In de Stichting landelijk bureau DISK werken zeven kerken samen. Het landelijk bureau had als taak het ondersteunen van het netwerk Arbeidspastoraat DISK, het toerusten en activeren van kerken rond arbeid, zorg en inkomen en het deelnemen aan het publieke debat hierover. Op 16 mei zal DISK haar opdracht teruggeven aan de kerken tijdens een ‘vaarwelbijeenkomst’ in Amersfoort.

|

17

Voor de vijftig dagen tussen Pasen en Pinksteren

Dagboek met Arjan Plaisier ‘Vijftig dagen in overvloed en overgave’ is de titel van het dagboek dat is ontleend aan het geloofsboek dat Arjan Plaisier, scriba van de Protestantse Kerk, schreef. ‘Het dagboek is ontstaan omdat niet iedereen zo’n stevig boek als Overvloed en overgave lezen zal, terwijl ik mensen zou willen aansporen dat wel te doen’, zegt Nynke Dijkstra-Algra die het initiatief nam tot dit dagboek.

Liefdesverklaring aan God Arjan Plaisier schreef zijn boek als weerwoord tegen enerzijds de verlegenheid rond God en geloven en anderzijds het geloof als een set van waarheden zonder vreugde en vrijheid. ‘Maar ten diepste is het geschreven vanuit ontroering en passie’, zegt hij. ‘Het is een liefdesverklaring aan de God van de overvloed en daarom een pleidooi voor geloof als overgave. Niet iedereen komt natuurlijk toe aan het lezen van een boek van tweehonderd pagina’s. Toen Nynke mij voorstelde met een laagdrempelige uitgave van dit boek te komen, was ik daar oprecht blij mee. Het dagboek dat ontstaan is, biedt vijftig ‘partjes’ aan en maakt het beter behapbaar.’

Bezinning

Nynke Dijkstra las ‘Overvloed en overgave’ vorig jaar in de zomervakantie, aan het strand en in de duinen. ‘Het boek raakte me omdat het met hartstocht is geschreven’, vertelt ze. ‘Het is inhoudelijk diepgaand, en een boek met passie. Sterk vind ik dat het ook een voorbeeld is van het vinden van nieuwe taal voor de eeuwenoude be­ lijdenis van de kerk. Persoonlijk, maar gedragen door traditie. Met veel ruimte voor schoonheid en kunst, poëzie en muziek. Ik las regelmatig losse citaten voor aan mijn huisgenoten. Dat ging heel gemakkelijk: veel alinea’s kunnen ‘op zichzelf’ gelezen worden. Dat bracht me op de gedachte van een toegankelijker versie in de vorm van een dagboek.’

‘Ik las regelmatig losse citaten voor aan mijn huisgenoten’

Met elkaar in gesprek Bij het selecteren van de citaten voor het dagboek bedacht Nynke er liederen en lezingen bij. ‘In eerste instantie dacht ik aan een persoonlijk dagboek, voor op je nachtkastje. Maar eigenlijk vind ik de inhoud ook heel geschikt voor bijvoorbeeld vergaderopeningen of geloofsgesprekken in kleine kring. Daarom heb ik ook bezinningsvragen

en suggesties voor gebed toegevoegd.’ ‘Ik denk dat de teksten de lezer kunnen helpen op zijn of haar geloofsweg’, meent Arjan. ‘Een beeld, een woord, een zin kan iets oproepen en inspiratie geven. De citaten kunnen, samen met de bijbeltekst, de gebedssuggestie en de vraag, een trigger zijn om met elkaar in gesprek te gaan over God en geloof.’ Tussen Pasen en Pinksteren De lezer kan het dagboek op elke wille­ keurige dag beginnen, en het is ook geen enkel probleem om eens een dag over te slaan. Ook praktisch gezien niet, het boek bevat een leeslint. Maar voor wie het prettig vindt om het jaar in te delen in perioden van bezinning is de

tijd tussen Pasen en Pinksteren, precies vijftig dagen, een geschikte periode om het dagboek te lezen. En wie weet wordt de lezer op grond van dit dagboek nieuwsgierig naar het hele boek. Janet van Dijk communicatieadviseur in de Protestantse Kerk

‘Vijftig dagen in overvloed en overgave, dagboek met Arjan Plaisier’, uitgave van de Protestantse Kerk, heeft een leeslint en een mooie linnenlook afwerking. Te bestellen via www.pkn.nl/webwinkel, [email protected] en (030) 880 13 37. Prijs € 6,95.

Kerkinformatie  •  april 2014

18 |

Hoezo Zending? Zending is een woord dat bij velen vragen oproept. Is dat nog wel belangrijk? Waarom doet de Protestantse Kerk nog steeds aan zending? In een korte serie gaat Kerkinformatie op zoek naar de huidige praktijk van zending en laat de mensen aan het woord die namens onze kerk in het buitenland werken. In dit tweede artikel komen ds. Pier Magré (Kameroen van 1963 tot 1972) en Jasper Maas (Ghana, vanaf 2011 tot heden) aan het woord.

‘Zending vraagt je je comfortzone te verlaten’ Voor Pier Magré (80) was zending in de jaren zeventig van de vorige eeuw vooral een kwestie van ‘doen’. Voor Jasper Maas (29) is zending in deze tijd: ‘Met een open houding willen leren van elkaar, willen leren wat Gods missie van bevrijding, herstel en verzoening in deze wereld tijd inhoudt.’ Ds. Pier Magré kreeg begin jaren zestig de uitnodiging om te helpen bij de opbouw van de kerk in Kameroen. ‘De Evangelische Kerk van Kameroen, die was ontstaan uit het vroegere zendingswerk, had via de Raad voor de Zending artsen, verpleegkundigen, leraren en predikanten uitgenodigd om te helpen bij de opbouw van de kerk en haar werk. Wij, mijn vrouw en ik, waren daar met anderen graag voor beschikbaar.’ Kerkopbouw ‘Ik was als boventallige toegevoegd aan de kerkelijke werkers in het departement Bamboutos. Daar vroeg de lokale kerk mij om de evangelisten in de hele provincie te coachen bij hun werk, vooral bij de prediking. Iedere week werkten we op drie verschillende plaatsen een uur of vijf zes aan het voorbereiden van een preek en deden het een en ander aan algemene vorming. Geen van die evangelisten had de lagere school afgemaakt. Daarnaast dacht en werkte ik mee in de verschillende lokale, provinciale en landelijke kerkvergaderingen. In de provincie gaf ik catechisatie aan de onderwijzers van de kerk en het personeel van het rooms-katholieke ziekenhuis. Bovendien organiseerde ik in dorpen bijeenkomsten waar ik de dorpelingen de verhalen van Oude en Nieuwe Testament vertelde.’ Pier Magré assisteerde ook drie tot vier predikanten bij hun bediening van de sacramenten in de hele provincie. En hij hielp mee bij de bouw van een kerk. ‘Er was niet meer dan een gebouw van modder en riet voor de school en de kerk samen.’ ‘In de derde periode van drie jaren werd ik in de grotere stad Nkongsamba Kerkinformatie  •  april 2014

Pier Magré. Foto: Gerrit Groeneveld

| geplaatst om iedere zondag voor de leerlingen van de zestien middelbare scholen - die zelf ook een kerkenraad vormden - voor te gaan in hun kerkdiensten. Samen met de rooms-katholieke schoolpastor organiseerde ik bijeenkomsten met film, bijvoorbeeld over de Wereldraad van Kerken. Ik hield ook lezingen over allerlei onderwerpen.’ Rijke blanken ‘Gaandeweg leerden we de mensen beter te begrijpen en ontdekten we wat hun problemen waren. Zo konden we steeds beter assisteren bij tal van zaken, kerkelijke en zakelijke. Voor ons zelf was het een probleem dat wij als ‘rijke blanken’ met een ‘mooi’ huis en een auto aan arme mensen het evangelie zouden kunnen verkondigen. Een leerling van de hoogste klas van het lyceum in Nkongsamba vroeg me eens glim­ lachend: “U bent toch gekomen om met ons het kostbaarste dat u bezit te delen, het evangelie? Waarom niet ook de minder kostbare rest?” Al met al zijn we dankbaar dat we daar negen jaren hebben mogen meeleven en meewerken. We zouden die ervaring niet graag missen’, zegt Pier Magré.

zending wel om een stap verder te gaan en uit je comfort zone te stappen. De voetsporen van Jezus leiden je al snel naar ongemakkelijke situaties die om opoffering vragen. In ons trainingscentrum voor kerkelijk werkers in Noord-Ghana organiseren wij Engels­ talige cursussen, waarmee we over het algemeen een doelgroep bereiken van goed opgeleide studenten. We gaan bewust een stap verder door te zoeken naar manieren om ook gemeenteleiders te bereiken die normaal gesproken buiten de boot zouden vallen. Juist bij deze groep bestaat trainen meer uit vragen en luisteren dan uit spreken. Door dicht bij mensen en hun levensvragen en tradities te komen, herken je de impact van geloven. Tijdens deze training van een week heb ik het idee dat onze ontmoetingen en gesprekken er van beide kanten toe doen. Dat komt in de buurt van zending.’

‘Het gaat om Gods missie van verzoening in deze wereld’

Ongrijpbaar Jasper Maas zal zichzelf niet snel ‘zendeling’ noemen. ‘Dat woord lijkt te stammen uit een tijd dat zending als eenrichtingsverkeer gezien werd:

Het verschil tussen zending in de jaren zeventig van de vorige eeuw en deze tijd komt tussen de regels door naar voren in de verhalen van Pier Magré en Jasper Maas. Pier was in de tijd dat hij zich voor het zendingswerk inzette meer een spil en aanjager. Jasper is nu meer dienstbaar aan de missionaire agenda van de kerk die niet vanuit Nederland maar door de plaatselijke kerk zelf wordt bepaald. De protestantse gemeenten in Zeeland zijn betrokken bij het werk van Jasper Maas. Hij komt

Jasper Maas in Ghana: ‘dienstbaar aan de missionaire agenda van de kerk die niet vanuit Nederland maar door de plaatselijke kerk zelf wordt bepaald.’

van “zendeling” naar “ontvanger”. Het verrast mij steeds weer hoe ongrijpbaar zending is en hoe het juist alle kanten op werkt. Zending is voor mij Gods missie van bevrijding, herstel en ver­ zoening in deze wereld.’ ‘Hoewel je niet ver weg hoeft, vraagt

geregeld naar Nederland, doet mee aan de Kerk in Actie Werelddagen en zet zich in voor het vertalen van wat hij meemaakt in Ghana naar de Nederlandse kerken. Door deze uitwisseling kunnen de kerken in Ghana en Nederland elkaar opbouwen.

Jasper Maas, zijn vrouw Mary Jarga en hun dochter Samatha.

Een glimp van genade ‘Een bijzonder kenmerk van het christelijk geloof is dat het op een unieke manier vorm krijgt in iedere cultuur’, merkt Jasper Maas op. ‘Een belangrijk speerpunt van zending is in mijn opvatting mensen uit te dagen vanuit hun eigen cultuur en identiteit op zoek te gaan naar de kern van geloven en de uitingen die daarbij horen. Soms moet je daarbij oude patronen in het denken over zending en kerk-zijn doorbreken. Een ongetrouwd meisje in een van de dorpsgemeenten was zwanger geraakt. Haar familie joeg haar het huis uit en in de kerk was ze ook niet meer welkom. Een week na de geboorte van haar zoontje zocht ik haar op om de ‘naming ceremony’ uit te voeren. Toen ik het jongetje in mijn armen nam om voor hem te bidden, zag ik haar een traan van haar wang vegen. Zodra ik haar hutje uitkwam, hoorde ik enkele mensen zeggen: “waarom is de pastor gekomen om dit kind een naam te geven?” Die ochtend had ik het verhaal van Jezus’ ontmoeting met Zacheüs uit Lucas 19 besproken tijdens een dagopening op het trainingscentrum. Ik moest denken aan vers 7: “En allen die dit zagen zeiden morrend tegen elkaar: Hij is het huis van een zondig mens binnengegaan...” Een maand later pakte de vader van het meisje tijdens een zondagse dienst zijn kleinzoon voor het eerst vast en hij hield hem trots omhoog. Ik voelde me gelukkig om daarbij te zijn en een glimp van genade te mogen opvangen. Om Gods missie van herstel, bevrijding en verzoening van dicht bij mee te maken.’ Gerrit Groeneveld freelance journalist Kerkinformatie  •  april 2014

19

20 |

JOP is jeugdorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland

HH/Sabine Joosten

Karaktervorming en catechese

Je bent jong en je bent eh... christen? Karaktervorming? Is dat voor de invulling van catechese aan jongeren niet wat zwaar op de hand? Ooit was dit begrip inderdaad een ander woord voor ‘deugdzaamheid’. Dat lijkt nu verouderd en onbruikbaar. Toch is er reden genoeg om als gemeente eens stil te staan bij de actuele betekenis van karaktervorming voor jonge gemeenteleden. Je kunt het begrip ‘karaktervorming’ van verschillende kanten aanvliegen. Van oudsher hoort het bij de ontwikkeling van een deugdzaam leven. De oude Grieken kenden het al zo. Tegenwoordig speelt het begrip een rol in het gesprek over de opvoeding van kinderen of in het debat over wat het betekent een goed burger te kunnen zijn in de samenleving. Als we spreken over christelijke karaktervorming dan stellen we de vraag hoe je eigenlijk een christelijk leven leidt. Waaraan is in je houding en in de praktijk van het leven te zien dat je een christen bent? Die vraag is niet alleen relevant voor jongeren, natuurlijk, maar voor de hele gemeente. Kerkinformatie  •  april 2014

De basis is Gods liefde Valt christelijke karaktervorming samen met de wens jongeren te ondersteunen tot het leiden van een deugdzaam christelijk leven? Nee. Dat zou namelijk betekenen dat je een voor iedereen geldende code zou kunnen ontwikkelen, die aangeeft wat een christelijke houding en wat christelijk gedrag precies is. De praktijk van het christendom leert dat dat niet bestaat. Christelijke karaktervorming begint met de erkenning dat het wezen van wie wij zijn niet in onszelf rust, maar in Christus. De basishouding van een christen is er daarom één van overgave en verwachting. Eenvoudiger gezegd: het

|

Oudere gemeenteleden hoeven geen superchristenen te zijn, maar wel 'voorbeeldig' voor jonge gemeenteleden. Foto: Vitalii Nesterchuk

begint met de erkenning dat er een God is, die je liefheeft en die door Jezus Christus heeft laten zien dat die liefde voor mensen meer dan voldoende is. Die liefde heeft het werk al gedaan, zou je kunnen zeggen. Je hoeft er niets voor te doen. Het wordt je geschonken. ‘Ze zullen u herkennen aan uw liefde’ Valt er dan niet meer te zeggen over christelijke karakter­ vorming? Zeker wel. Al is Gods liefde genoeg en mogen christenen een bevrijd bestaan leiden, zij zijn wel op elkaar en op andere mensen aangewezen en de liefde van God onderscheidt hen ook. In het Evangelie naar Johannes kunnen we lezen dat Jezus zegt dat buitenstaanders de leerlingen zullen herkennen aan hun onderlinge betoon van liefde (Joh. 31: 35). Dat is essentieel voor volgelingen van Jezus Christus en dus ook voor de gemeente van nu. Het klinkt mooi en bijna logisch, maar dat is het allerminst. Het blijkt steeds weer opnieuw geoefend te moeten worden. Die houding moeten ook christenen zich steeds weer opnieuw eigen maken. Oudere gemeenteleden hoeven hierin geen ‘superchristenen’ te zijn of te worden, maar ‘voorbeeldig’ voor jongere gemeenteleden zouden zij wel moeten willen zijn. Christelijke deugden Onderling liefdebetoon: het klinkt nog een beetje vaag... In de loop van het ontstaan van de christelijke gemeente is dit verder ingevuld, zou je kunnen zeggen. Paulus spreekt bijvoorbeeld in zijn Brief aan de Galaten over de vrucht van de Geest die is: liefde, vreugde en vrede, geduld, vriendelijkheid en goedheid, geloof, zachtmoedigheid en zelfbeheersing (Gal. 5:13-26). Paulus schrijft hier geen regels voor, maar hij maakt duidelijk dat wie de vrijheid van het leven van een

Minisymposium op 10 april 2014 Het begrip ‘christelijke karaktervorming’ en de betekenis ervan voor de catechese zal worden ve rkend tijdens een minisymposium op donderdag 10 april in Utrecht. De organisatie van het symposium is in handen van JOP en staat onder leiding van Wielie Elhorst (specialist catechese). Sprekers zijn prof. dr. Herman Paul, bijzonder hoogleraar secularisatiestudies aan de Rijksuniversiteit Groningen en dr. Jos de Kock, godsdienstpedagoog en universitair docent catechetiek aan de Protestantse Theologische

christen door de liefde van God erkent, als het ware niet anders kan dan zo gaan leven. Je zou hier kunnen spreken over ‘christelijke deugden’. Ook verschillende andere brieven in het Nieuwe Testament kennen dergelijke opsommingen. Zij spreken niet het laatste woord over wat een christen is, maar zij kleuren dat als het ware in. Catechese Is aandacht voor christelijke karaktervorming iets voor catechese aan jongeren? Ja, maar dan alleen als zij in de praktijk van het leven van de gemeente mensen tegen­komen in wie zij, om het met Paulus te zeggen, de vrucht van de Geest kunnen herkennen en die hen uitnodigen die houding ook te oefenen en uit te proberen. Dat is spirituele vorming waaraan jongeren veel kunnen hebben, misschien zelfs zoveel dat zij zichzelf ook christen zouden willen gaan noemen. De oorzaak zou kunnen zijn dat zij herkennen dat die vrucht van de Geest geen last is, maar een weerkaatsing van de liefde van God zelf, die ook hun leven wil dragen. Een bijkomend voordeel is dat christelijke karaktervorming als aanbod goed aansluit bij de ervaring van individualiteit onder jongeren. Het is een uitnodiging om aan jezelf te werken, jezelf te ontwikkelen, te groeien. In de kerk weten we dat dat nooit gaat zonder de Ander en ook niet zonder een wezenlijke betrokkenheid op andere mensen, dichtbij en veraf, letterlijk en figuurlijk. Als zodanig komt aandacht voor dit begrip dan ook tegemoet aan het belang dat jongeren hechten aan relationaliteit en relevantie, juist als het gaat om geloven en om waar de kerk voor wil staan. Wielie Elhorst specialist Catechese bij JOP (zie ook p. 13)

Universiteit en onderzoeker bij het Onderzoekscentrum voor Jeugd, Kerk en Cultuur. Tijdens het symposium zullen ook twee praktijkvoorbeelden van christelijke karakter­ vorming worden gepresenteerd en besproken met de betrokkenen. Iedereen die betrokken is of zich betrokken voelt bij catechese, is welkom. Het symposium wordt gehouden in het Protestants Landelijk Dienstencentrum in Utrecht, van 13.30-17.00 uur. Aanmelden via: [email protected] onder vermelding van ‘Minisymposium christelijke karaktervorming’.

Kerkinformatie  •  april 2014

21

22 |

Servicepagina De website van de Protestantse Kerk wil onder meer ambts- en taakdragers ondersteunen. Maar de kerk is breed en de ene plaatselijke gemeente is de andere niet. Daardoor lijkt de website soms ingewikkeld. Hoe vind je wat je zoekt? In de komende maanden geeft Kerkinformatie bij elke taak in de gemeente een overzicht van wat de website biedt. Handig om bij de hand te houden.

De ouderling op de website Persoonlijke ontwikkeling Cursus ‘Nieuwe ambtsdrager’ en andere cursussen In drie dagdelen krijgen de deelnemers aan de cursus ‘Nieuwe ambtsdrager’ zicht op het belang van een duidelijke visie op het ambt. Zij krijgen informatie over de kerkordelijke regels rond het ambt en de structuur van de kerk, evenals de specifieke taken en verantwoordelijkheden van de verschillende ambten. De deelnemers leren hoe zij de taken uit kunnen voeren die verbonden zijn met het ambt in de gemeente. Ook krijgen zij informatie over het ambtelijke werk op lokaal, regionaal en landelijk niveau. Deze en andere cursussen voor ouderlingen zijn te volgen via www.pkn.nl/pcte.

Inhoudelijke ondersteuning Actief in de kerk Ouderlingen hebben als lid van de kerkenraad een bijzonder mooie taak: zij zijn verantwoordelijk voor de opbouw van de gemeente. Zij dragen de zorg voor de gemeente als gemeenschap. Zij zorgen ervoor - met vorming en toerusting dat de gemeente haar pastorale en missionaire roeping kan vervullen. Meer hierover via www.pkn.nl > Actief in de kerk > Werken > Ouderling

Gemeenteopbouw Gemeenteopbouw richt zich op het functioneren van de plaatselijke geloofsgemeenschap in haar omgeving. Het richt zich niet op een specifiek werkveld zoals catechese, pastoraat of diaconaat, maar betreft het functioneren van de geloofsgemeenschap als geheel. Materialen ter ondersteuning van de gemeenteopbouw, zoals bijvoorbeeld bronnen voor beleid en communicatie, maar ook belangrijke thema’s als ‘Kerk en Dertigers 2.0 en Samenwerken met andere gemeenten’ zijn te vinden via www.pkn.nl > Werkvelden > Gemeenteopbouw Vorming en Toerusting De ouderling dient er, samen met de andere ouderlingen, voor te zorgen dat de leden van de gemeente buiten de kerkdiensten toegerust kunnen worden voor hun taak. Er dient gelegenheid te zijn om met elkaar over geloofszaken te praten. Materiaal ter ondersteuning van deze taak is te vinden via www.pkn.nl > Werkvelden > Geestelijke vorming > Vorming en toerusting Pastoraat De kerk is bij uitstek de plek waar men ‘omziet naar elkaar’. Dat gebeurt in vele ontmoetingen - in het kerkgebouw zelf en zeker ook in het pastoraat. Denk bij-

voorbeeld aan ouderen in de wijk, zieken of mensen in een moeilijke situatie, echtscheiding of werkloosheid. De ouderling vervult hierin een belangrijke rol. Informatie ter ondersteuning van dit werkveld, zoals bijvoorbeeld pastorale handreikingen, is te vinden via www.pkn.nl > Werkvelden > Pastoraat Advies op allerlei gebied door gemeenteadviseurs Gemeenteadviseurs bieden advies en begeleiding op maat aan, voor elke gemeente die daar behoefte aan heeft. Zij zijn de schakel tussen de plaatselijke gemeente en de dienstenorganisatie. www.pkn.nl Over ons > Gemeenteadviseur Marloes Nouwens-Keller voorlichter Protestantse Kerk

Ouderlingenblad Niet op de website, maar wel het lijfblad van menige ouderling: het Ouderlingenblad. Maandblad voor pastoraat en gemeenteopbouw. Deskundigen belichten thema’s die spelen in het pastoraat, ambt, liturgie en het leiding geven aan de gemeente. Een veelgelezen tijdschrift binnen het kerkenwerk. Ouderlingenblad helpt u te praten en te luisteren bij uiteenlopende situaties als ziekte, levensoriëntatie en relatieproblemen. http://www.kok.nl/tijdschriften/ ouderlingenblad.

Vragen: Servicedesk Protestants Landelijk Dienstencentrum: [email protected], tel. (030) 880 1880.

Foto: HH/Sabine Joosten

Kerkinformatie  •  april 2014

|

Kerk en theoloog Aan de Protestantse Theologische Universiteit in Amsterdam en Groningen worden predikanten opgeleid. Wie geven daar les? Wat is hun specialisme? En hoe staan ze in de kerk? Een serie interviews, deze maand met: dr. Klaas Spronk, hoogleraar Oude Testament.

‘Geïnspireerd door het Oude Testament’ ‘Het mooiste van oudtestamentisch onderzoek is dat je de inspiratie ontdekt van de schrijvers van de bijbelboeken’, zegt dr. Klaas Spronk (56), hoogleraar Oude Testament aan de Protestantse Theologische Universiteit. Zijn weblog heet dan ook Het Oude Testament als bron van inspiratie. ‘Mijn keuze voor het Oude Testament kwam door de inspirerende lessen Hebreeuws van prof. dr J.C. de Moor in mijn eerste jaar als student in Kampen. In 1986 was hij ook mijn promotor.’ Over het bestuderen van het Oude Testament zegt Spronk ‘dat de tekst zichzelf moet kunnen bewijzen in de zin van: Nu snap ik wat de schrijver bewogen heeft. Zo kom je bij de bron van inspiratie. Theologie is belangrijk met het oog op de vraag waar wij onze inspiratie vandaan halen. Daar heb je de bijbel voor nodig.’

Verbinding ‘Mijn specialisme is de godsdiensthistorische kant. In mijn proefschrift behandel ik voorstellingen over het leven na de dood. De Egyptenaren wisten precies hoe het na de dood zou gaan. Het Oude Testament is daar heel terughoudend in. Je hebt niet meer nodig dan te geloven dat God er voor jou wil zijn en blijven. Ik ben (gereformeerd) predikant geweest in Monnickendam en Culemborg en geestelijk verzorger in een verpleeghuis. Je bent dan voortdurend bezig de verbinding te leggen tussen de kerk en de wereld daarbuiten. Binnen de PthU gaat het daar ook over en dan toegespitst op de relatie tussen geloof en wetenschap.

Bijbelgebruik Als adviseur van de synode viel me op dat in allerlei rapporten de bijbel er tamelijk obligaat bij wordt gehaald. Daarna gaat men over tot de orde van de dag. Ik zie het als mijn taak om de bijbel beter tot zijn recht te laten komen. Bij een vergelijking van het pro-Palestijnse Kairosdocument en de als reactie daarop geschreven brochure Onopgeefbaar Verbonden viel me op dat hoe extremer de standpunten zijn, hoe meer de bijbel wordt geciteerd, maar altijd als bevestiging van het eigen standpunt. We zouden de bijbel meer de kans moeten geven om ons juist tegen te spreken en zo op andere gedachten te brengen. Een mooi voorbeeld daarvan vind ik het verhaal over de verspieders in Jozua 2. De eerste persoon die ze tegenkomen, is een hoer maar heel gelovig. Dat geeft een onverwacht positief beeld van de vijand. Even later is er sprake van Achan, uit de vooraanstaande stam van Juda, die juist erg tegen valt. Zo transformeert de bijbel het beeld van vriend en vijand. In mijn onderzoek besteed ik veel aandacht aan de geschiedenis van de uitleg en aan de invloed van de contekst op de bijbel-

Foto: Herman Stöver Fotografie

lezer. Afhankelijk van het land waar je woont en de traditie waarin je staat, leg je de tekst uit.

Kerkdienst Ik ga vaak voor in kerkdiensten. In de voorbereiding op mijn preek kan ik soms dankbaar gebruik maken van de doordeweekse colleges waarin ik studenten hoop te kunnen bij­ brengen hoe je wetenschappelijk verantwoord de preek kunt voorbereiden binnen de schaarse tijd van een predikant. Ik vind de belangstelling voor bijbelvertalingen in Nederland geweldig. Tijdens de bespreking van de NBV op de synode heb ik erop gewezen dat geen enkele vertaling ideaal of heilig is, de Statenvertaling niet en de NBV ook niet. Een vertaling moet heldere uitgangspunten hebben. We mogen ook niet vergeten dat de bijbel uit een heel andere tijd en een heel andere wereld afkomstig is. Elke vertaling heeft vertolkers nodig die weet hebben van de grondtekst.’ Dirk Visser freelance journalist Weblog van prof. Klaas Spronk: kspronk.wordpress.com Kerkinformatie  •  april 2014

23

24 | •  D i e n s t g e h e i m e n

• berichten

• Cursussen en studiedagen PCTE

Jezelf klein maken voor de grote God Vraag: Soms zegt de dominee plechtig ‘Laten wij ons voor God verootmoedigen’. Wat betekent dat eigenlijk? Antwoord: Het moment van verootmoediging in de eredienst is het moment waarop je als mens beseft dat je voor de heilige God staat. In de kerk komen we immers niet zomaar samen voor een aardige bijeenkomst – we verschijnen voor Gods aangezicht. We ontmoeten God. Daar hoort een bepaalde houding bij, en die wordt gekenmerkt door ‘ootmoed’. Het is als Mozes die de schoenen van zijn voeten moet doen voor de brandende braamstruik.

Hieronder staat het overzicht van de cursussen en activiteiten van het Protestants Centrum voor Toerusting en Educatie (PCTE) in de komende maanden. Aanmelding en nadere informatie over cursusinhoud, ook over het aanvragen van een cursus op maat voor de eigen gemeente: www.pkn.nl/pcte. Als predikanten en kerkelijk werkers punten kunnen halen in het kader van de Permanente Educatie (PE) staat dat erbij vermeld. Vragen? PCTE, Postbus 8504, 8503 RM Utrecht, tel (030) 880 1558, e-mail: [email protected].

Cursus Nieuwe ambtsdragers 8 april, Zwolle

U kunt zich inschrijven voor de volgende cursussen en activiteiten (alleen de startdatum is vermeld):

Training Zinvol visiteren I (punten PE 0,5) 26 september, Utrecht

Cursus Pastoraat 6 mei, Gouda

Training Zinvol visiteren II (punten PE 0,5) 20 juni, Doorn

Cursus Kerkrentmeesters 13 mei, Colijnsplaat Cursus Armoede in Nederland 12 mei, Nieuwerkerk aan den IJssel Cursus Scriba 19 mei, Barendrecht

Cursus ZWO 7 mei, Hengelo Training Begeleiden van rouwgroepen (punten PE: 0,75) 25 september, Utrecht Terugkomdag Begeleiden van Rouwgroepen (punten PE: 0,25) 1 oktober, Houten Cursus Nieuwe liedboek 2 april, Barendrecht

Training Conflicthantering I (punten PE 0,75) 6 mei, doorn en Utrecht Training Conflicthantering II (punten PE 0,5) 7 november, Utrecht

Ootmoed is een vorm van nederigheid. Dat klinkt misschien negatiever dan het bedoeld is. Ootmoed is eerbiedig buigen, jezelf klein maken voor de grote God. Het is dan ook een vorm van schuld­ belijdenis: je belijdt voor God wat je hebt gedaan en nagelaten, gezegd en verzwegen, en doet daarmee meteen een beroep op Gods genade in Jezus Christus. Je maakt een diepe buiging voor God, totdat Hij zegt: sta maar op. Verootmoediging is dus niet bedoeld om elkaar in de put te praten en somber te maken, of de mens te kleineren en te vernederen aan het begin van de dienst. Het gaat om het besef van de heiligheid van God. Voor zijn majesteit maken wij even pas op de plaats, en terecht, want wij steken onheilig af tegenover zijn heiligheid. En dan geldt: wie zich vernedert, zal (door God) verhoogd worden. Daarom volgt er na de verootmoediging steeds een ruime verkondiging van Gods genade! Kees Baggerman lid van de werkgroep eredienst Heeft u een vraag over de eredienst? Stel deze via [email protected]

Kerkinformatie  •  april 2014

Foto: Frank Muller/HH

• Notitie over protestantse geestelijke verzorging

De plaats van de geestelijke verzorging in instellingen voor de gezondheidszorg is volop onderwerp van gesprek. De bezuinigingen in veel zorginstellingen baren zorgen, maar zeker ook de onderschatting en onderwaardering van de geestelijke verzorging. De geestelijk verzorger – werkzaam in ziekenhuizen en andere zorginstellingen – heeft een

bijzondere positie. Zij of hij staat terzijde. Terzijde van de patiënt en diens relaties, en terzijde van de medewerkers, leidinggevenden en bestuurders van de instellingen. De Werkgroep Pastoraat en Gezondheidszorg, onderdeel van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk, schreef voor geestelijk verzorgers en bestuurders in de zorg en in de kerk de notitie ‘Terzijde’. Daarin geeft zij een theologische, maatschappelijke en ker-

| •  Va n a f d e w e r k v l o e r

Wie zijn de mensen in je gemeente?

Training Presentatie voor predikanten en kerkelijk werkers (punten PE 0,5) Training voor predikanten de kerkelijk werkers om de eigen presentatie te verbeteren. Houten: 14 mei, 28 mei, en 18 juni. Drachten: 7 oktober, 21 oktober en 4 november Verdiepingsdag voor Meditatiebegeleiders (punten PE 0,25) Verdiepingsdag voor predikanten, kerkelijk werkers, pastores en vrij­ willigers die een meditatiegroep begeleiden of het overwegen te gaan doen. 15 mei Leeuwarden Zorg voor de Ziel (punten PE 2,5) Jaargang van zes keer een tweedaagse groepsretraite in Maarssen. De jaargang start in 2015: 2-3 maart, 13-14 april, 18-19 mei, 14-15 september, 12-13 oktober, 16-17 november. Werkweek voor Liturgie en Kerkmuziek De Werkweek voor liturgie en kerkmuziek vindt dit jaar plaats van 15 t/m 18 juli 2014 wederom in voormalig seminarie Bovendonk te Hoeven.

kelijke visie op protestantse geestelijke verzorging in de zorg in de 21e eeuw. ‘Terzijde’ gaat onder meer in op de maatschappelijke en kerkelijke relevantie van geestelijke verzorging, op de relatie tussen kerk en geestelijk verzorgers, en op de kerkelijk werker als geestelijk verzorger. De notitie loopt uit op een aantal aanbevelingen aan diegenen in de Protestantse Kerk die betrokken zijn bij de geestelijk verzorgers werkzaam vanuit deze kerk. De notitie is te vinden op www.pkn.nl/ pastoraat > handreikingen.

•

 tudiedag over theoloog S J.T. Bakker

Op vrijdag 11 april wordt in Groningen (PThU) een studiedag gehouden over de theologie van prof. dr. Jan Taeke Bakker (1924-2012). Als hoogleraar in Kampen viel hij op door een intense aandacht voor samenleving en cultuur. Jan Bakker was leerling van de VUtheoloog Gerrit Berkouwer en levenslang in gesprek met zijn studievriend Harry Kuitert. Een gepassioneerd theoloog, zoekend naar wat vandaag ge-

Het thema is “Gezegend ben je!” Er wordt stilgestaan bij het mysterie van zegenen. Ook zal er veel gezongen worden uit het liedboek 2013. Kerkmuzikaal is er voor dit thema materiaal in overvloed en ook liturgisch vormt het thema een dankbaar onderwerp. Voor deze inspirerende muzikale week kunnen kerkmusici, (ervaren) cantorij- en koorzangers, gemeenteleden, lectoren, predikanten en kerkelijk werkers zich aanmelden. Er kan, net als vorig jaar, gekozen worden uit diverse hoofd-en bijvakken.

zegd moet worden. Gevormd door Luther, Barth, Miskotte, Noordmans, Iwand, Metz en vele anderen ontwikkelde hij een vragende theologie, die zich bewust was van de schokgolf van twintigste-eeuwse politieke en sociale gebeurtenissen. Aandacht krijgen: de relatie tot Bakkers leermeesters en tijdgenoten belicht (G.W. Neven; G.C. den Hertog), Bakkers uitleg van het Credo (A. van der Kooi, J. Muis, K. Zwanepol, H.E. Zorgdrager) en Bakkers fascinatie voor het werk van de Engelse prediker en dichter John Donne (J.H. van der Laan). De dag wordt afgesloten met een lezing van E.P.N.M. Borgman die Bakkers gesprek met de katholieke traditie verkent. De lezingen en workshops zoeken een antwoord op de vraag: hoe gaf Bakker vorm aan theologische vernieuwing in een periode van maatschappelijke en kerkelijke verandering en wat is daarvan de actuele betekenis? Wat waren zijn drijfveren en wat voor theologie paste daarbij? Plaats en tijd: PThU, Oude Ebbingestraat 25, Groningen, 10.15-16.00 uur. Kosten (inclusief lunch) € 30,--. Aanmelden (voor 4 april): via onze website of klikt u hier.

Als gemeenteadviseur probeer ik gemeenten met raad en daad terzijde te staan. Cursussen zijn daar een goed middel bij: in (meestal) drie bijeenkomsten gaan de deelnemers met elkaar een proces aan waarbij ze veel van elkaar leren. De nieuwe cursus ‘nieuwe wegen in het pastoraat’ bijvoorbeeld helpt gemeenten op zoek te gaan naar verbreding en verdieping. Onlangs begon ik deze cursus met 15 deelnemers uit vier gemeenten. Nadenkend over wat de kern van pastoraat is, constateerden we dat overal in de gemeente pastoraat plaatsvindt. Er is informele zorg, aandacht en onderlinge ontmoeting. Ook aan gesprekskringen of een filmavond kan een pastorale kant zitten. Maar hebben we hierbij de hele gemeente in het vizier? Een belangrijk onderdeel van de cursus was het verkennen van de context. Een opdracht die ik elke kerkenraad kan aanbevelen. Dit ‘huiswerk’ draaide om de vraag: wie zijn de mensen in je gemeente? Aan de hand van onder meer leeftijdscategorieën, leefomstandigheden en betrokkenheid brachten we in kaart welke groepen te onderscheiden zijn. Al snel werd concreet welke groepen niet (vaak) in de kerk komen en ook niet bezocht worden. Interessant was dat de vraag naar pastoraat zo meer missionair werd. Hoe komen we in contact met mensen die niet of anders betrokken zijn, wat zijn hun vragen en behoeften? De laatste avond gaf ik de deelnemers de opdracht een soort profielschets te maken van iemand uit een bepaalde doelgroep. Hiermee werd helder welke initiatieven bij deze groep aan zouden sluiten en in welke vorm. Tot slot verkenden we de mogelijkheid van een bezoekproject: op bezoek met de vraag ‘wat houdt jou bezig?’ De nieuwe wegen in het pastoraat zijn nog niet geplaveid, maar de deelnemers kunnen nu zelf op weg. Nelleke Drop gemeenteadviseur in de classes Nijmegen en Apeldoorn (m.u.v. stad Apeldoorn)

Kerkinformatie  •  april 2014

25

26 | • collecten

Pionieren in een cafékelder ‘Twintigers vallen echt tussen wal en schip. Ik wilde iets voor hen doen, maar dan buiten de kerkmuren. De kerk heeft voor jongeren een heel hoge drempel.’ Sinds de zomer van 2012 draait de pioniersplek ‘Twintigers Woerden’ onder leiding van Mirjam Oosterhoff-de Bruijn (32). Het was eerst wel zoeken hoe de doelgroep te bereiken, vertelt Mirjam. ‘In de kaartenbak van protestants Woerden zitten ongeveer duizend mensen in de leeftijd van achttien tot begin dertig, maar hoe bereik je die als ze niet in de kerk komen? Ik heb ingezet op de sociale media. Dat lukte goed. Gelukkig maar. In het begin dacht ik: straks komt er niemand… We zijn nu veel verder. Nu nemen de twintigers zelf anderen mee, dat is ontzettend leuk om te zien.’ Het eerste jaar deed Mirjam alles zelf, nu zijn er acht jongeren die haar helpen met het voorbereiden van de activiteiten. ‘Ze boden dat zelf aan en dat is fijn, ze zijn nu ook meer eigenaar van het project.’ Twintigers Netwerk organiseert activiteiten die twintigers laten stilstaan bij henzelf en de wereld waarin ze leven, en is een plek om nieuwe mensen te leren kennen. Bij ‘Twintigers Zinzoekers’ staat het gesprek centraal; wat zijn hun antwoorden op bepaalde vragen? ‘Twintigers De Verdieping’ gaat over het vorm geven aan je christenzijn: aan de hand van een boek, een bijbelboek of losse thema's helpen twintigers elkaar om te groeien in geloof. Mirjam: ‘Ik hoop dat Twintigers Woerden een vaste plek wordt voor jongeren waar ze een positief gevoel bij hebben. En wie

Mirjam Oosterhoff-de Bruijn. Foto: Dio van Maaren

weet zet ik nog eens iets dergelijks op voor dertigers.’

pioniersplek in Woerden en andere pioniersplekken van de Protestantse kerk.

Informatie over deze en andere pioniers­ plekken op www.pkn.nl/missionair > pionieren > pioniersplekken, en www.twintigerswoerden.nl. De collecte Missionair Werk en Kerkgroei op 4 mei 2014 is bestemd voor de

Janet van Dijk

Collecte Missionair Werk en Kerkgroei 4 mei 2014 Op zondag 4 mei is de landelijke collecte bestemd voor het programma Missionair Werk en Kerkgroei van de Protestante Kerk. Centraal staat de pioniersplek ‘Twintigers Woerden’, die in 2012 gestart is onder leiding van Mirjam Oosterhoff. Mirjam had als jongerenwerker in Woerden gemerkt dat twintigers tussen wal en schip vallen en wilde iets voor hen doen. Via de sociale media kwam ze in contact met de doelgroep. De activiteiten van deze pioniersplek bestaan uit ontmoeting, zin zoeken en verdieping. De locatie is een kelder in een café in het centrum van Woerden, die gratis ter beschikking wordt gesteld. Daar ontmoeten jongeren elkaar en zijn ze samen op zoek naar God; daar vormen ze een kerk. De ondersteunende kerken in Woerden zijn enthousiast, want Mirjam Oosterhoff bereikt mensen die anders niet bereikt worden. De opbrengst van de collecte is bestemd voor deze en andere pioniersplekken van de Protestantse Kerk. Kijk voor het collectefilmpje op www.pkn.nl/steunons! Toon deze op 4 mei aan uw gemeenteleden en ze hebben direct een beeld bij deze pioniersplek. Op de website vindt u ook een poster, korte toelichting en collecteafkondiging.

Kerkinformatie  •  april 2014

communicatieadviseur in de Protestantse Kerk

|

Bijbelteksten april 2014 Deze teksten zijn gekozen uit de lezingen die in het gezamenlijk gebed in Taizé worden gebruikt. Taizé is een oecumenisch klooster in Frankrijk. De teksten zijn kort genoeg om verschillende keren per dag herlezen te worden, voor een tijd van persoonlijk of gemeenschappelijk gebed. Zo is men door dit rooster te gebruiken verbonden met de wereldoecumene. di 1

Jezus zei tot de door hem genezen vrouw: Uw geloof heeft u gered; ga in vrede. (Lucas 8: 43-48)

wo 2 De Heer zegt: Wees niet bang voor de hoon van mensen, stoor je niet aan hun spot. Ik ben het die jullie troost. Hoe kun je dan bang zijn voor een sterveling? (Jesaja 51: 4-12) do 3 Jezus kwam naar zijn leerlingen toe, lopend over het meer. Ze raakten in paniek en schreeuwden het uit van angst. Meteen sprak Jezus hen aan: Blijf kalm! Ik ben het, wees niet bang! (Matteüs 14: 22-33) vr 4

za 5

zo 6

Jakobus schreef: Gelukkig is de mens die in de beproeving staande blijft. Hij zal als lauwerkrans het leven ontvangen, zoals God heeft beloofd aan iedereen die hem liefheeft. (Jakobus 1: 12-18)

za 12 Door toedoen van de dienaar van de Heer slaagde wat de Heer wilde. Na het lijden dat hij moest doorstaan, zag hij het licht en werd met kennis verzadigd. (Jesaja 52: 13 - 53: 12) zo 13 De talloze mensen die voor Jezus uit liepen en achter hem aan kwamen, riepen luidkeels: Hosanna voor de Zoon van David! Gezegend hij die komt in de naam van de Heer. Hosanna in de hemel! (Matteüs 21: 1-11) ma 14 Jezus zegt: Wie zijn leven geeft omwille van mij, die zal het vinden, maar wie zijn leven verliest omwille van mij, die zal het behouden. (Matteüs 10: 38-39)

Hoed degenen waarvoor u de verantwoordelijkheid hebt – niet gedwongen maar vrijwillig, zoals God dat wil en met belangeloze toewijding. (1 Petrus 5: 1-4)

di 15 Christus is voor allen gestorven opdat de levenden niet langer voor zichzelf zouden leven, maar voor hem die voor hen is gestorven en is opgewekt. (2 Korintiërs 5: 13-17)

Jezus zegt: Ik ben de opstanding en het leven. Wie in mij gelooft zal leven, ook wanneer hij sterft. (Johannes 11: 1-45)

wo 16 Paulus schreef: We hebben het zwaar te verduren gehad, boven onze krachten. Dat liet ons be­ seffen dat we niet op onszelf moeten vertrouwen, maar alleen op de God die de doden opwekt. (2 Korintiërs 1: 8-11)

ma 7 Jezus ging zitten met zijn leerlingen om zich heen. Hij onderrichtte hen en zei: Gelukkig wie nederig van hart zijn, want voor hen is het koninkrijk van de hemel. (Matteüs 5: 1-12) di 8

vr 11 De dood is niet door God gemaakt. God vindt geen vreugde in de ondergang van enig levend wezen. Hij heeft alles geschapen om het te laten bestaan. (Wijsheid 1: 11-15)

Jezus wist dat zijn tijd gekomen was en dat hij uit de wereld terug zou keren naar de Vader. Hij had de mensen die hem in de wereld toebehoorden lief, en zijn liefde voor hen zou tot het uiterste gaan. (Johannes 13: 1-15)

wo 9 Mozes zei tot het volk: Wees niet bang, wacht rustig af. Dan zult u zien hoe de Heer vandaag nog zal redden. (Exodus 14:5-31) do 10 Jezus zei: De Vader zelf heeft jullie lief, omdat jullie mij liefhebben en geloven dat ik van God ben gekomen. Nu verlaat ik de wereld weer en ga ik terug naar de Vader. (Johannes 16: 23-33)

do 17 Jezus zegt: Waarachtig, ik verzeker u: als een graankorrel niet in de aarde valt en sterft, blijft het één graankorrel, maar wanneer hij sterft draagt hij veel vrucht. (Joh 12: 20-30) vr 18 Aan het kruis riep Jezus met luide stem: Mijn God, mijn God, waarom hebt u mij verlaten? (Marcus 15: 33-39) za 19 Naar het lichaam werd Christus gedood maar naar de geest tot leven gewekt. Zo is hij gegaan om het evangelie te verkondigen aan hen die destijds zich niet lieten overtuigen. (1 Petrus 3: 18-22) zo 20 Bij het graf van Jezus zei de engel tot de vrouwen: Wees niet bang, ik weet dat jullie Jezus, de gekruisigde, zoeken. Hij is niet hier,

hij is immers opgestaan, zoals hij gezegd heeft. (Matteüs 28: 1-10) ma 21 Paulus schreef: We zijn door de doop in de dood van Christus met hem begraven om, zoals Hij door de macht van de Vader uit de dood is opgewekt, een nieuw leven te leiden. (Romeinen 6: 3-11) di 22 U hebt niet voor een tastbare werkelijkheid gestaan. Nee, u staat voor de stad van de levende God, voor de bemiddelaar van een nieuw verbond, Jezus. (Hebreeën 12: 18-24) wo 23 Paulus schreef: Wie zal ons veroordelen? Christus Jezus, die gestorven is, meer nog, die is opgewekt en aan de rechterhand van God zit, pleit voor ons. (Romeinen 8: 31-39) do 24 U bent met Christus uit de dood opgewekt. Richt u dan op wat boven is. U bent immers gestorven, en uw leven ligt met Christus ver­ borgen in God. (Kolossenzen 3: 1-4) vr 25 Jezus zond zijn leerlingen uit en zei: Trek heel de wereld rond en maak aan ieder schepsel het goede nieuws bekend. (Marcus 16: 15-20) za 26 Jezus zei: Wanneer ik van de aarde omhooggeheven word, zal ik iedereen naar mij toe halen. (Johannes 12: 23-36) zo 27 De opgestane Jezus zei tot zijn leerlingen: “Ik wens jullie vrede! Zoals de Vader mij heeft uitgezonden, zo zend ik jullie uit.” Na deze woorden blies hij over hen heen en zei: “Ontvang de heilige Geest.” (Johannes 20: 19-23) ma 28 Neig mijn hart naar uw richtlijnen en niet naar winstbejag. Laat mij uw wegen gaan, en leven. (Psalm 119: 33-40) di 29 Genees mij, Heer, dan zal ik gezond zijn, red mij, dan zal ik veilig zijn. Kon ik u niet altijd prijzen? (Jeremia 17: 14-17) wo 30 Job zei tot God: ik sprak zonder enig begrip, over wonderen, te groot voor mij om te bevatten. Ik had slechts over u gehoord, maar nu heb ik u met eigen ogen aanschouwd. (Job 42:1-6) Kerkinformatie  •  april 2014

27

28 |

• advertenties

Advertenties Kerkinformatie kent twee soorten advertenties: vacatureadvertenties van kerkelijke gemeenten en andere advertenties. Vacatureadvertenties van gemeenten kunnen in vier verschillende formaten geplaatst worden: Klein (tot 65 woorden), Normaal (tot 130 woorden), Groot (tot 260 woorden) en Zeer groot (tot 520 woorden/hele pagina). Voor deze formaten gelden respectievelijk de volgende tarieven: € 174, € 348, € 698 en € 1.394. Het aantal woorden wordt berekend met de functie ‘Woorden tellen’ onder Extra in tekstverwerkingsprogramma Word. Andere advertenties kunnen worden aangeboden aan Marijanne Dubbink, tel. 06-30574768, e-mail: [email protected].

Aanlevering advertenties Per e-mail aan: [email protected] (de kale tekst in een Word-bestand en logo’s uitsluitend apart in een jpg-bestand) of in papieren vorm per post aan: Kerkinformatie Advertenties (F. Rozemond), Postbus 8504, 3503 RM Utrecht.

Uiterste aanleverdata (zie ook www.pkn.nl/kerkinformatie)

Naam en logo’s De afkorting PKN wordt zoveel mogelijk vermeden. Wanneer het logo van de Protestantse Kerk wordt gebruikt dient dat volledig (met vaste naamtekst) te worden afgedrukt. Dit in verband met de optimale en eenduidige werking ervan. Eigen varianten op dit logo kunnen in Kerkinformatie worden geweigerd. Andere eigen logo’s, beeldmerken, vignetten of foto’s zijn uiteraard hartelijk welkom.

De advertentiepagina’s in Kerkinformatie worden vanaf de dag van verschijnen tevens geplaatst op www.pkn.nl > klik rechtsboven op: Vacatures. De redactie van Kerkinformatie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van advertenties. Bij de opmaak zal zoveel mogelijk rekening worden gehouden met de wensen van de adverteerder.

Juninummer: 24 april Juli-augustusnummer: 22 mei Septembernummer: 24 juli

De Protestantse Gemeente te Dongen en Rijen zoekt een

Onze gemeentekarakteristiek: • ‘kerk van het dorp’ • variatie in vieren • team van twee predikanten en een kerkelijk werker • er kan veel…… We zijn een eind op weg en willen graag verder. (De volledige profielschets vind je op onze website.) Daarom zoeken we een

predikant(e) voor 0,5 fte • die lef en visie heeft, • die boeiend, helder en spontaan, met toewijding Gods boodschap voor de mens uitdraagt en daarbij de actualiteit betrekt, • Die kan bouwen aan een betrokken en inspirerende kerkelijke gemeenschap, waar binnen jongeren en ouderen tot hun recht komen. • die vernieuwend en creatief is en gebruik maakt van hedendaagse media en communicatiemiddelen, Herken je een flink aantal van deze vaardigheden in jezelf dan dagen we je uit te solliciteren. Nieuwsgierig? Kijk op www.pgos.nl Informatiepakket opvragen kan via de voorzitter van de beroepingscommissie, Hugo de Zeeuw; [email protected] of (0118) 46 27 33. Je sollicitatie kun je tot uiterlijk drie weken na de verschijning van dit blad naar bovengenoemd e-mailadres sturen.

Kerkinformatie  •  april 2014

inspirerende predikant (m/v, 0.8 fte) Wij zijn een pluriforme, gastvrije gemeente in Noord-Brabant. Na een interim-periode willen we meer ruimte geven aan inhoudelijke bezinning en uitstraling. Wij zoeken een predikant die ons meeneemt op deze weg van verdieping en vernieuwing. U helpt ons de verbinding te vinden met God, elkaar en de wereld. U bent zichtbaar en toegankelijk, communicatief en samenbindend. In de kerntaken van eredienst, pastoraat en toerusting hebt u aandacht voor nieuwe vormen van aanpak. Informatie over onze gemeente en de beroepingsprocedure vindt u op www.protkerkdongen-rijen.nl of u kunt contact opnemen met onze secretaris. Uw reactie ontvangen we graag voor 19 april op [email protected] of bij de secretaris, mevr. Oosterwegel, Clara Wichmannstraat 7, 5122 KA Rijen, tel. 06-28 58 09 77.

|

Protestantse Gemeente P ro t e s t a n t s e G e m e e n t e

’t Harde

’t Harde

29

Wegens vertrek van de huidige functionaris is bij de Protestantse Gemeente te Naarden per 15 Juni 2014 plaats voor een

CANTOR (m/v) De Naarder Cantorij telt plm. 25 leden, verleent 10 à 15 maal per jaar haar medewerking aan de zondagse kerkdiensten (kerkelijke feestdagen inbegrepen) en repeteert wekelijks op maandagavond. In haar ruim dertigjarig bestaan heeft de cantorij een breed en gevarieerd (hoofdzakelijk vierstemmig) repertoire opgebouwd. De cantorij ziet haar betrokkenheid bij de kerkdiensten gaarne gecontinueerd onder leiding van een inspirerend kerkmusicus. Voor nadere informatie kunt u zich wenden tot ds. L.J.Th. Heuvelman, [email protected] Sollicitaties kunt u richten aan Wybe Kooijmans, [email protected], tot uiterlijk drie weken na het verschijnen van deze advertentie.

Taakomschrijving: • het leiden van de wekelijkse repetitie op maandagavond • muzikale inbreng bij de voorbereiding en uitvoering van 10 à 15 kerkdiensten, hoofdzakelijk in de Grote of Sint Vituskerk, in voorkomende gevallen in de Witte Kerk • maakt deel uit van de Commissie Eredienst. Kennis: • goede kennis van liturgie, tijden en geschiedenis • goed op de hoogte zijn van de kerkmuzikale praktijk, van relevante ontwikkelingen in binnen-en buitenland alsmede van het voorhanden zijnde repertoire • goed thuis zijn in het Nieuwe Liedboek (2013) met zijn brede inzetbaarheid. Ervaring: • ruime ervaring in het leiden van een liturgisch functionerend koor • het op stimulerende wijze leiden van de wekelijkse repetities op maandagavond • het op dito wijze leiden van het muzikale aandeel tijdens de kerkdiensten • het kunnen doen van gefundeerde voorstellen m.b.t. het kerkmuzikaal invullen van verschillende soorten kerkdiensten • specialisatie koordirectie strekt tot aanbeveling • achtergrond vanuit de Protestantse Kerk heeft de voorkeur • dient in voorkomende gevallen het orgel of de piano te kunnen bespelen. Samenwerking: • op collegiale wijze kunnen samenwerken met de dienstdoende predikanten, beroepsorganist en Commissie Eredienst.

Kerkinformatie  •  april 2014

30 |

• advertenties

Protestantse Gemeente Nijverdal zoekt voor een periode van maximaal drie jaar een

‘kerkelijk opbouwwerker’ (0,5 fte) Een ongebruikelijke functie maar we zoeken dan ook iemand voor een niet alledaagse taak. We bereiden ons voor om geloofsgemeenschap te zijn met drie in plaats van zes predikanten. Dat vereist zelfwerkzaamheid en nieuwe taken en verantwoordelijkheden voor gemeenteleden. Kunt u ons motiveren, stimuleren en toerusten om dat waar te maken? Kijk dan op onze website: www.pgnijverdal.nl/vacature

De C van Cadeautje. Wij snappen dat u voorzichtig met uw geld omgaat en komen u graag tegemoet in deze moeilijke tijden.

De Protestantse Gemeente te Rossum-Hurwenen zoekt een

pastoraal medewerker (m/v) Wij denken aan iemand die: • in overleg met de predikant invulling geeft aan een gedeelte van de pastorale werkzaamheden: bezoekwerk, een paar keer per jaar voorgaan in het woonzorgcentrum De Vaste Burcht en begrafenissen/crematies verzorgen. • een theologische opleiding op HBO niveau heeft afgerond. • zich kan vinden in het beleid en de visie van onze gemeente. • meelevend lid is van de Protestantse kerk in Nederland. • kan samenwerken met de predikant. • een preekconsent heeft. Aanstelling: Voor 8 uur p/wk voor de duur van 1 jaar Schriftelijke reacties kunt u voor 21 april 2014 sturen naar: De Protestantse Gemeente te Rossum-Hurwenen p/a: Ds. C.A. Davidse Kerkplein 2, 5328 EX Rossum, tel. (0418) 64 89 62, e-mail: [email protected] Zie ook onze website: www.pkn-rossum-hurwenen.com

Daarom nu gratis 2 weken het nd©. Bel 0342 411711 of kijk op nd.nl/2weken Het Nederlands Dagblad. De krant met de C, van cadeautje en van christelijk. Protestantse Gemeente Anna Paulowna zoekt een

nd

predikant (m/v – 0,6-0,8fte) de krant met de c

Dit aanbod geldt alleen als u de afgelopen 6 maanden geen (proef)abonnement heeft gehad. Wij gaan zorgvuldig met uw gegevens om, zie hiervoor

De gemeente ziet uit naar een positieve, enthousiaste kandidaat die in staat is te inspireren en een samenbindende factor is binnen de gemeente.

www.nd.nl/privacy

SYMBOLIQUE Een blijvende herinnering aan een bijzondere dienst...

S

ymbolique+ heeft geschenken met een symbolische betekenis. Het zijn zowel presentjes om uit te delen als bijzondere cadeaus voor een persoonlijk geschenk. Denk bijvoorbeeld aan Pasen, belijdenis, bevestiging, doop of Pinksteren.

Informatie: www.symbolique-plus.nl Kerkinformatie  •  april 2014

De kandidaat • neemt het voortouw in het jeugdwerk • weet jonge gezinnen te betrekken • maakt de gemeente zichtbaar in de maatschappij • vertaalt de woorden van God naar deze tijd • heeft aandacht voor de mensen in elke leeftijdsfase • respecteert verschillende stromingen in de kerk • heeft aandacht voor variatie in de liturgie • gebruikt moderne communicatie- en presentatiemiddelen. Vragen? Bel Harm Medema (06-38 90 78 02), www.samenvaart.nl. Spreekt bovenstaande u aan en wilt u graag wonen in een weidse omgeving bij zee en strand, stuur dan uw reactie en CV binnen 3 weken naar Mirjam Weijdema ([email protected]).

|

Veel kerkelijke gebouwen krijgen een nieuwe functie: een klooster wordt een conferentieoord, een kerkgebouw een medisch centrum, een pastorie wordt ingericht als museum. Zo lang deze gebouwen geen commerciële functie krijgen, kan Donatus ze (blijven) verzekeren. Dat is goed nieuws, want Donatus verzekert al sinds 1852 kerken en kerkelijke gebouwen. Wij zijn een onderlinge verzekeringsmaatschappij en werken dus zonder winstoogmerk. Onze leden ontvingen de afgelopen tien jaar een premierestitutie van 40%. Interesse? Kijk op onze website of vraag vrijblijvend de informatiefolder aan.

www.donatus.nl

tel. 073 - 5 221700

D o n a t u s v e r z e k e r t v e r t ro u w d o ok al s een kerk geen kerk meer is

Panel Protestantse Kerk De dienstenorganisatie is benieuwd naar de mening van predikanten en andere ambtsdragers, maar ook gemeenteleden die een cursus volgen, producten afnemen of als donateur Kerk in Actie steunen. Met deze informatie kan zij voortdurend werken aan verbetering van de dienstverlening. Wat vindt u? U kunt het laten weten via het Panel Protestantse Kerk. Wie zich laat inschrijven ontvangt een paar keer per jaar een verzoek om een vragenlijst in te vullen. Deelname is anoniem. Informatie en aanmelden: www.pkn.nl/panel

Kerkinformatie  •  april 2014

31

Foto: istockphoto

Geef t e h m o ! k r e w jeugd

LAAT VAN JE HOREN! PAASCOLLECTE 20 APRIL 2014

www.jop.nl