Kerkinformatie Nummer 132 136
December April 2006 2005
Classis Hattem bloeit
Jaarboekje en privacy Pastores op meditatietraining
Inhoud Inhoud
Colofon
Nummer 136 April 2006
Kerkinformatie verschijnt elf keer per jaar als officieel orgaan van de Protestantse Kerk in Nederland.
Algemeen adres 3
Synode Vereniging Plannen Notariële heroriëntatie akte Protestantse Dienstenorganisatie Kerk in Nederland ondertekend
4
Classis Kerkdag‘Classisvergadering Voorbereidingen Kerkdag moet goed 12 juni bestede in volle avond gangzijn’
6
Kroniek Dankbaarheid, hoop, toewijding en vertrouwen
Dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland, Joseph Haydnlaan 2a, 3533 AE Utrecht, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht, telefoon (030) 880 18 80, fax (030) 880 13 00.
7
Berichten ICCO Samenwerking ICCO en Dienstenorganisatie Protestantse Kerk een feit
Abonnementenadministratie
8 9 10 10 12 12 13 13 14 14 15 15 16 16 18 17 19 18 21 19 22 20 24 22 26 23 27 24 28 26
Liturgie Berichten Cantor-organist Bezwaren tgenRoel verenigingsbesluit Smit: ‘Doe waarafgewezen je warm voor loopt, dan komen de mensen wel’ Intervisie Verhalen vertellen en er van leren Beraad Grote Steden Het is al begonnen, merk je het niet? Rouwen Rouw heeft gemeenschap nodig Berichten Berichten Nieuwe website documentatiecentra Jeugdwerk Kerken en maatschappelijke stages op scholen Fusies Geelkerkianen werden hervormd Theologie Vorming Gemeenteleden Zomaar een cursus en toch ook weer niet! Moslims Tumeult om conservatieve moslimliteratuur Visienota besproken ‘Wat zou de actualiteit van ons vragen?’ Pastoraat Klinische Pastorale Vorming: draagvlak en ruggensteun Wereldraad van Kerken Ruim vierduizend bezoekers op Assemblee Huiselijk geweld Over sommige geheimen moet je praten Kerkrecht Het plaatselijk jaarboekje en de privacy Vredesmissies Onherstelbaar beschadigd na een vredesmissie Hervormde vrouwengroepen ‘Zelfbewustzijn vrouwen flink gegroeid’ Berichten Het kerkplein als speelplek Kerkgeschiedenis Historisch Tijdschrift GKN Bijbelvertaling Leesestafette Nieuwe Bijbel Vertaling Spiritualiteit Pastores op meditatietraining Kerkgebouwen Beeldbepalend kerkgebouw moet behouden blijven Berichten Beleid Werkboek beleidsplan kerkelijke gemeente Predikantswisselingen Jeugdwerk Provider: cool catechese! Bijbelteksten Taizé Migrantenkerken Migrantenkerken zijn onze zorg Advertenties Kerkgebouw Werkgroep Kerkbouw bezint zich op betekenis kerkgebouw
27
Predikantswisselingen
28
Bijbelteksten Juni 2004
32
Tentoonstelling Nederlanders en hun kerk in Sint-Petersburg
Abonnementsprijs € 16,00 per jaar; buitenland € 22,50. Vanaf 35 ex.: € 13,75 per jaar. U kunt zich als abonnee opgeven en afmelden bij de Abonnementen-administratie Kerkinformatie, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht, telefoon (030) 880 17 25,
[email protected]. Dit blad is voor visueel gehandicapten in aangepaste leesvorm verkrijgbaar. Voor nadere informatie CBB, Postbus 131, 3850 AC Ermelo. telefoon (0341) 56 54 99.
Redactie-adres Kerkinformatie, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht, telefoon (030) 880 14 17. Fax (030) 880 14 45. E-mail:
[email protected] Advertenties:
[email protected] tel. (030) 880 14 17.
Redactie Ronald Bolwijn, Mieke Brak, Ad van Oost, Frans Rozemond (eindredactie), Corinth van Schaik (hoofdredactie).
Basisvormgeving Total Identity, Amsterdam
Opmaak Roto Smeets GrafiServices
Druk Roto Smeets GrafiServices
Kerkinformatie op internet www.pkn.nl Overname van artikelen wordt op prijs gesteld, mits met bronvermelding. Overname van foto’s in overleg. Bij de voorplaat: Voorjaarsakker in paaskleuren te Noordwijkerhout. (foto: Hollandse Hoogte/Michiel Wijnbergh)
2
ISSN 1380-460X
Kerkinformatie
SYNODE
April 2006
Ronald Bolwijn
Synode bespreekt plannen heroriëntatie dienstenorganisatie De formatie van de Dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland wordt de komende tien jaar met zo’n 40% teruggebracht. Dit is noodzakelijk om de kosten in overeenstemming te laten blijven met de dalende draagkracht van de gemeenten van de Protestantse Kerk. Dit blijkt uit voorstellen van de directie van de Dienstenorganisatie, die op 6 april aan de orde komen tijdens de Generale Synode van de Protestantse Kerk. Volgens algemeen directeur Haaije Feenstra is het onvermijdelijk dat de dienstverlening in de komende jaren wordt aangepast. Een groot deel van het bovenplaatselijke werk wordt gefinancierd uit de quota – vaste bijdragen van de gemeenten – en die zullen de komende tien jaar dalen, zo is de verwachting, als gevolg van de dalende ledentallen van de kerk. Volgens Feenstra is het van belang om de noodzakelijke heroriëntatie niet uitsluitend als een krimpmodel te zien. Volgens de directeur gaat het er om op verantwoorde manier het huidige takenpakket te beperken, waarbij de medewerkers die taken ook goed, met kwaliteit en met plezier kunnen uitvoeren. ‘Niet overleven in een krimpende kerk, maar werken aan toekomstgericht, vernieuwend kerkelijk leven moet het uitgangspunt zijn van de kerk en onze dienstverlening’, zo geeft Feenstra aan.
Regionale dienstencentra
AGENDA GENERALE SYNODE 6 EN 7 APRIL 2006
In de voorstellen van de directie wordt het aantal regionale dienstencentra teruggebracht van negen naar vier. Tegelijk laten de plannen een groei zien van het aantal gemeente-adviseurs dat ter beschikking komt van de gemeenten. De plannen beogen de huisvestingskosten en overhead zoveel mogelijk te beperken ten gunste van de daadwerkelijke dienstverlening, aldus Feenstra. Ook in het Landelijk Dienstencentrum in Utrecht zal naar schatting de formatie met 40% worden teruggebracht.
Op donderdag 6 en vrijdag 7 april komt de Generale Synode van de Protestantse Kerk in Nederland bijeen in Lunteren, Westhofflaan 2. De vergaderstukken zijn tevoren – voor zover mogelijk – te raadplegen via www.pkn.nl (klik op Synode > vergaderingen). De voorlopige agenda ziet er als volgt uit:
Door voor de heroriëntatie een periode van tien jaar te nemen, verwacht Feenstra de organisatieverandering geleidelijk te kunnen uitvoeren. ‘Ik wil de medewerkers de tijd en de gelegenheid geven zich op de nieuwe situatie te oriënteren en actief mee te denken over hun rol in de dienstverlening aan de kerk en haar gemeenten.’
Donderdag 6 april 1. Opening 2. Benoemingen (in comité) - verkiezing leden moderamen - benoeming leden kleine synode - benoeming leden commissies van rapport 3. Nota ‘Groeien met de riemen die je hebt – Strategische keuzen voor de Dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland’ Vrijdag 7 april 4. Rapport inzake nieuwe structuur van de opleidingen – Protestantse Theologische Universiteit (kerkordewijziging in eerste lezing) 5. Differentiatie predikantsopleidingen (kerkordewijziging in tweede lezing) 6. Geschiktheidsbeoordeling predikanten 7. Wijziging generale regeling arbeidsvoorwaarden 8. Studentenregistratie 9. Rapport commissie gravamen classis Bommel-Tiel 10. Rondvraag Agenda Kleine Synode 31 maart Voorafgaande aan de generale synode vergadert op vrijdag 31 maart 2006 de Kleine Synode. De kleine synode telt 32 leden en is een delegatie uit de generale synode. De kleine synode behandelt zaken van personele, financiële en organisatorische aard. De vergadering vind plaats in het Protestants Landelijk Dienstencentrum, Joseph Haydnlaan 2a, Utrecht.
De Generale Synode vergadert in april twee dagen in conferentiecentrum De Werelt in Lunteren.
3
De voorlopige agenda ziet er als volgt uit: 1. Statuten Kerk en Wereld 2. Informatienota moderamen 3. Notitie inzake evaluatie ronde door de regio 4. Jaarrekening en Begroting SMRA 5. Landelijke Ledenregistratie 6. Benoemingen (in comité) 7. Commissie voor Bijzondere Zorg hervormde gemeenten (in comité) 8. Rondvraag
Kerkinformatie
CLASSIS
April 2006
Ad van Oost
‘Een classisvergadering moet een goed bestede avond zijn’ ‘Wij proberen als moderamen de classisvergadering zo in te richten dat de bezoekers na afloop met een goed gevoel naar huis gaan en weer uitzien naar de volgende ontmoeting.’ Kerkinformatie vroeg twee vertegenwoordigers van het moderamen van de hervormde classis Hattem te vertellen welke werkformule zij hanteren. Ouderling Ben van Putten (Wezep), preses, en dominee Henk van Wingerden (Vaassen), tweede scriba van de Hervormde Classis Hattem, stellen dat er in een classis veel kennis en ervaring aanwezig is. Daar wil het (breed) moderamen optimaal gebruik van maken in de classisvergaderingen. De onderwerpen worden zorgvuldig gekozen en zijn voor de afgevaardigden herkenbaar. Ze sluiten aan bij de realiteit van het plaatselijke kerkenwerk. ‘Zo kan de classisvergadering uitgroeien tot een ontmoetingsplaats voor gemeenten, die elkaar bemoedigen en inspireren. Het moderamen heeft de opdracht hiervoor de voorwaarden te scheppen’, aldus Van Putten en Van Wingerden.
Werkformule Het moderamen van de classis probeert het interessant te houden door:
– te zorgen voor een evenwichtige afspiegeling van de classis in de samenstelling van het moderamen en breed moderamen; – de vergaderlokaties zo te kiezen dat er een goede spreiding is over de hele classis – onderwerpen te kiezen die aansluiten bij de praktijk van het kerkenwerk; – de onderwerpen ruim op tijd bekend te maken aan de kerkenraden in de classis, zodat deze zich op de besprekingen kunnen voorbereiden; – een evenwichtige inbreng te bewerkstelligen van de gemeenten in hun verscheidenheid; – zoveel mogelijk ‘eigen’ sprekers in te schakelen, bij voorkeur twee predikanten uit de classis, verdeeld over de breedte van de classis; – de inleidingen te bespreken in kleine groepen, zodat een ieder zijn of haar inbreng kan hebben;
– uit de besprekingen concrete aanbevelingen aan te reiken, om bij te dragen voor beleid op dit onderdeel voor de gemeenten. De opkomst tijdens de classicale vergaderingen is voor het moderamen hoopgevend. Die is nu tussen de 80 en 90% van de 52 afgevaardigden. Ben van Putten: ‘Bemoedigend waren ook de brieven die we kregen van twee in 2005 afgetreden afgevaardigden, die ons bedankten en stelden dat ze goede herinneringen houden aan de classisvergaderingen. De één was een afgevaardigde uit een gereformeerde bondsgemeente en de ander een zuster uit een moderne gemeente.’
Efficiënt vergaderen Het moderamen vergadert drie keer per jaar afzonderlijk en drie keer in uitgebreide samenstelling als breed moderamen. Er worden per jaar drie classicale vergaderingen uitgeschreven. Classisconsulent Aart Peters en dr. Jaap van Beelen, regionaal adviseur van de classicale vergaderingen, proberen de vergaderingen van het breed moderamen en de classis zo veel mogelijk bij te wonen. Henk van Wingerden: ‘We hebben drie jaar geleden bij de keuze van een nieuwe preses gekeken naar de kwaliteiten die voor een goed voorzitterschap vereist zijn, zonder daarbij direct te letten op het ambt waarin de betrokkene dient. Ouderling Ben van Putten kwam als een sterke kandidaat naar voren en vervult met volle inzet en op deskundige wijze de functie van preses.’ Ben van Putten: ‘Je doet het werk als moderamen samen. Daarom wilde ik als preses graag dat een moderamenlid bij dit gesprek aanwezig zou zijn.’
Preses Ben van Putten van de classicale vergadering van de hervormde Classis Hattem (l.) en ds. Henk van Wingerden, tweede scriba (foto: PKN/Freek Visser)
4
Over de werkwijze is goed nagedacht. Zo is er bewust voor gekozen om predikanten te vragen de inleidingen op de classisavonden te verzorgen. Van Putten: ‘Ik benader de predikant zelf en als ik hem nog niet zo goed ken, ga ik hem bezoeken en praten we een uurtje over wat de bedoeling en werkwijze
is. Iedereen reageert positief op het verzoek om mee te werken. We merken aan de reacties van predikanten dat ze het als goed ervaren wanneer ze zich weer eens in een werkveld binnen de gemeente hebben verdiept. Vaak zijn predikanten positief verrast over wat er in de gemeente gebeurt.’ Henk van Wingerden: ‘Bij de rapportage vanuit de gespreksgroepen zijn het vaak anderen dan de predikanten die rapporteren. Men valt niet in herhalingen, maar voegt alleen nieuwe aandachtspunten toe. Er wordt gedisciplineerd en efficiënt vergaderd.’
Hervormde classis De Hervormde Classis Hattem is een classis waar de gereformeerde bond en de confessionelen sterk zijn vertegenwoordigd. Daarnaast zijn er gemeenten uit de middenorthodoxie en enkele evangelische en modern vrijzinnige gemeenten. Zij vormen samen een hervormde classis. Ben: ‘Op moderamenniveau hebben we wel eens contact met de gereformeerde classis. Het gesprek gaat dan over praktische zaken zoals de geografische grenzen van de gemeenten. We voeren met de gereformeerden op classicaal niveau nog niet samen het kerkelijk gesprek. Enkele gemeenten zijn daar al een stuk verder mee. Vrijwel unaniem heeft de classis er voor gekozen om de eerste vijf jaar een hervormde classis te blijven, om elkaar beter te leren kennen en met elkaar te spreken over de zorg, maar ook over het perspectief dat de Kerk van Christus heeft. Henk: ‘De gereformeerde classis heeft dezelfde keuze gemaakt.’ Ben aanvullend: ‘Het lag in beide classes nog te gevoelig om te zeggen: “Volgend jaar gaan we samen werken”. ’t Zou ook niet wijs geweest zijn. Naar samenwerking van de kerken moeten we toegroeien.’ Henk: ‘Opvallend is voor onze classis dat gelijkgezinde gemeenten er niet voor gekozen hebben samen een ring te vormen, terwijl kerkordelijk die mogelijkheid wel bestaat. Wij hebben besloten de heterogeniteit in de geografisch gevormde ringen juist vast te houden. Om als verschillend denkende mensen met elkaar in gesprek te blijven, elkaar te bevragen en samen wegen te zoeken.’ Ben: ‘We zoeken ook in de classis samen het inhoudelijke gesprek. ‘t Is een verrijking om elkaar zo te ontmoeten.’
Henk: ‘Je merkt dat je in de praktijk veel dichter bij elkaar staat dan je op basis van de prediking zou kunnen vermoeden.’ Henk: ‘De stelling op de laatste classisvergadering (februari 2006) luidde: Het functioneren van de gemeente begint met een goede bezetting van de kerkenraad. De
Roeping Uit de zes gesprekskringen van de februarivergadering kwamen aanbevelingen als: maak het ambt tot een zaak van de gemeente. Henk: ‘Stel de roeping centraal. Herinner er aan in de voorbede en op gemeenteavonden. Maak duidelijk wat het werk inhoudt. Zoek en werk talentgericht.
‘Het functioneren van de gemeente begint met een goede bezetting van de kerkenraad’ speciale gast en inleider voor dit onderwerp was dr. Jaap van Beelen, verbonden aan het Protestants Dienstencentrum Gelderland. Zo’n inleiding mag maximaal 20 minuten duren. Voor de kringgesprekken wordt een uur uitgetrokken. De gespreksvragen waren: – Hoe is de bezetting van de kerkenraad in uw gemeente? – Wat zijn de inspanningen van uw gemeente en kerkenraad? – Hoe hoopt u over twee jaar de kerkenraad voltallig te hebben? De eerste twee vragen in onze vergaderingen hebben altijd betrekking op de eigen situatie: “Hoe is het op dit terrein in uw gemeente?” en “Welke inspanningen worden op dit terrein verricht in uw gemeente?” Vervolgens concentreert het gesprek zich op vraag drie, op handelingsperspectieven.’
Pas je kerkenraad aan aan de grootte van de gemeente. Denk aan de instelling van wijkteams. Betrek ook de jongeren bij huisbezoek. Zorg dat ambtsdragers plezier houden in het werk. Overvraag hen niet en zorg dat ze niet vergadermoe worden. Stel limieten aan het werk, bijvoorbeeld één avond in de week. Ben: ’ ’t Is per gemeente verschillend. Voor de gemeenteopbouw is het belangrijk dat er geen onderbrekingen in het aanbod van jeugd- en jongerenwerk zitten. Uit dat werk mag je een doorstroming naar de kerkenraad verwachten’. Henk: ‘Voor de eerstvolgende classisvergadering staat de visienota “Leren leven van de verwondering” geagendeerd. Ook dan zullen de verschillen in denken duidelijk op tafel komen, toegespitst op: welke perspectieven biedt deze visienota ons?’ Ad van Oost is redacteur van Kerkinformatie.
Wat is een classisconsulent? De classisconsulent is het gezicht en eerste aanspreekpunt van het Protestants Dienstencentrum in een classis. Wat doet een classisconsulent ? – Een relatie onderhouden met de classicale vergadering – Met de gemeenten in de classis kennismaken via een bezoek aan de kerkenraden – Het dienstverleningsaanbod van het provinciaal dienstencentrum presenteren – Ondersteuningsvragen inventariseren en signaleren – De gemeenten binnen de classis waar nodig adviseren en bemiddelen in de dienstverlening (bijvoorbeeld door middel van doorverwijzen / inschakelen van andere deskundigen) Daarnaast kan de classisconsulent, afhankelijk van de specifieke mogelijkheden in een classis, het aanbod van vorming en toerusting op classicaal niveau mee helpen ontwikkelen en uitvoeren. Onderscheid classisconsulent en Regionaal Adviseur van de Classicale Vergaderingen De Regionaal Adviseur van de Classicale Vergaderingen (RACV) is een door de Algemene Classicale Vergadering (ACV) benoemde adviseur, die vooral ambtelijke ondersteuning biedt aan het Breed Moderamen van een classis. Die ambtelijke ondersteuning ligt op het terrein van de kerkorde en ontwikkeling van classicaal beleid en de contacten met het Regionaal College voor de Visitatie.
5
Kerkinformatie
April 2006
KRONIEK
Jan-Gerd Heetderks
Ferme taal Oecumenische simplificering
Op de negende assemblee van de Wereldraad van Kerken in Porto Alegre is onder meer gesproken over eenheid. Een assemblee van 345 kerken uit de gehele wereld is natuurlijk al een teken van eenheid, maar tegelijkertijd zijn er ook grote verschillen tussen de lidkerken. Zo is de wederzijdse uitnodiging aan de tafel van de Heer slechts voor een deel van de kerken acceptabel. Ook zijn er grote verschillen waar het gaat om de interpretatie van de Bijbel, de liturgie en opvattingen rond ethische vragen. Toch hebben de kerken in Porto Alegre uitgesproken ‘een gemeenschap van kerken te zijn die de Heer Jezus Christus volgens de Schriften belijden als Heer en Heiland en daarom pogen aan de roeping tot volle gemeenschap te gehoorzamen.’ Deze roeping wordt verstaan als een voortdurend beroep op elkaar om zichtbare eenheid in geloof, eucharistische gemeenschap, gemeenschappelijk christelijk leven en gezamenlijk getuigenis te realiseren. ‘Onze voortdurende scheidingen zijn wonden in het lichaam van Christus.’
Maar goed – de vraag blijft staan: zit er nog wel leven in de oecumenische beweging? Zuchtend over de vele documenten die op dit vlak al geproduceerd zijn, zei een inleider: ‘Het einde van een beweging is meestal het begin van de productie van documenten.’ Opvallend was de bijdrage van een vertegenwoordiger van de Pinksterkerken. Hij pleitte ervoor om de oecumenische agenda te bevrijden van het verleden (de verschillen in traditie, liturgie, opvattingen over het geloof) en te openen voor een ‘oecumenische simplificering’. Met andere woorden: maak het niet ingewikkelder dan het is en concentreer je op het wezenlijke. ‘Als we samen aan de voet van het kruis staan, behoren we bij elkaar.’ En hij stelde daarbij nog een vraag: ’Zou niet juist de globalisering van de spirituele ervaringen de adem van de Geest kunnen zijn, die opnieuw de christenen en kerken tot eenheid drijft?’ Op zich was het opmerkelijk dat hij als vertegenwoordiger van de Pinksterkerken dat zei, omdat veel ‘traditionele’ kerken de ervaring hebben dat juist in Pinksterkerken nog wel eens meewarig naar hen gekeken wordt.
Geen gezamenlijke diensten Dat is ferme taal. En de vraag is of de kerken dit alleen maar met de mond belijden of het ook in daden van werkelijke gemeenschap en toenadering willen waarmaken. Velen hebben het gevoel dat de grenzen van de oecumene bereikt zijn en dat verdere wezenlijke toenadering niet meer mogelijk is. De kerken kennen elkaars standpunten, de verschillen zijn in beeld gebracht, en dat is het dan. Bij de assemblee was het zelfs zo dat vanwege de bezwaren in de orthodoxe kerken geen gezamenlijke diensten, met een gezamenlijke liturgie en gezamenlijke invulling mogelijk waren, zoals op vorige assemblees nog gebruikelijk was. Elke dienst werd nu in een bepaalde traditie gevierd: protestants, orthodox, anglicaans, evangelisch. Het gaf mij soms het gevoel dat ik meer toeschouwer was dan deelnemer. Aan de andere kant leefde tijdens de assemblee duidelijk de overtuiging dat de kerken hun eenheid nog verder kunnen en willen versterken. Dat bleek bijvoorbeeld uit de manier waarop bij de besluitvorming
Ds. Jan-Gerd Heetderks met stemkaart (foto: Ronald Bolwijn)
het nieuwe consensusmodel uitpakte. Dat model houdt in dat besluiten niet bij meerderheid van stemmen genomen worden maar alleen gezamenlijk. Dat kostte weliswaar meer overleg, maar betekende ook dat alle bezwaren gehoord werden. Als gevolg daarvan konden afgevaardigden van kerken die met het consensusmodel gemakkelijk besluiten hadden kunnen blokkeren toch hun bezwaren opzij zetten. Juist omdat ze gehoord waren. Dit was voor mij een teken dat de kerken niet weg willen lopen voor hun gezamenlijke verantwoordelijkheid.
6
De Wereldraad is geen kerk. Daarom kan een assemblee eenheid van kerken ook niet afdwingen. Wel nam de assemblee het besluit dat de samenwerking met de Rooms-Katholieke Kerk en de Pinksterkerken versterkt moet worden. Tegelijk zijn er duidelijke vragen aan de lidkerken voorgelegd om zich in de komende tijd te bezinnen op en rekenschap af te leggen van hun inzet voor de eenheid. Nu maar hopen dat de kerken daarmee ook werkelijk aan de slag gaan.
Ds. Jan-Gerd Heetderks is preses van de Generale Synode.
Kerkinformatie
Positief resultaat Pensioenfonds Predikanten Het Pensioenfonds voor predikanten in de Protestantse Kerk in Nederland is goed uit de startblokken gekomen. Dat zegt directeur Peter Eenshuistra van het pensioenfonds in een terugblik op het eerste jaar van het bestaan van het fonds. ‘Zowel de uitbetaling van de pensioenen als het innen van de premie verlopen nu geheel naar tevredenheid’, aldus Eenshuistra. ‘Ook de verdeling van de beleggingsportefeuille is inmiddels vastgesteld. Voor de beleg-
Buitenlandse studenten bezoeken gemeenten Van september tot december 2006 zal een aantal theologiestudenten van over de hele wereld een bijzonder studieprogramma volgen aan de Vrije Universiteit (VU) in Amsterdam. Het programma heet ‘Breuken
Synodevergaderingen in 2006 31 maart Kleine Synode Utrecht (PLD); 6-7 april Generale Synode Lunteren (De Werelt);
BERICHTEN
April 2006
gingen van het pensioenfonds was 2005 een mooi jaar: het belegd vermogen steeg met ruim 100 miljoen euro tot 950 miljoen. Het resultaat in procenten bedroeg 14,8%, hetgeen - gelet op de samenstelling van de portefeuille - een goed resultaat mag worden genoemd. Voor 2006 zijn we positief gestemd en er zal naar verwachting op grond van de economische groei een verdere toename van de portefeuille kunnen worden bereikt.’ De Stichting Pensioenfonds Predikanten in de Protestantse Kerk in Nederland ging per 1 januari 2005 van start. Daarmee kwam een einde aan een intensieve periode van voorbereiding van de fusie van de kerkeigen pensioenfondsen van de voormalige Nederlandse Hervormde Kerk,
de Gereformeerde Kerken in Nederland en de Evangelisch Lutherse Kerk in het Koninkrijk der Nederlanden. Het was een grote operatie, herinnert Eenshuistra zich: ‘De belangrijkste processen waren de uitbetaling van de pensioenen met behulp van het nieuwe automatiseringssysteem en de communicatie hierover met onze deelnemers. In de tweede plaats was de aandacht gericht op de herinrichting van de beleggingen, de zogenaamde verdeling van de portefeuille over de verschillende beleggingscategorieën. Verder heeft de ontwikkeling van een acceptabele premienota veel aandacht gekregen. Gezien het succesvolle verloop van 2005 kunnen we terugzien op een geslaagd eerste jaar van het pensioenfonds.’
en Bruggen’ (Bridging Gaps) en is gericht op de interculturele uitwisseling. De theologische faculteit van de VU en Kerkinactie werken hierin samen. De geselecteerde studenten komen uit alle continenten, dit jaar uit Zuid-Afrika, Costa Rica, Brazilië, Roemenië, Hongarije, Oekraïne, en India. Een belangrijk onderdeel van de interculturele uitwisseling is een kennismaking met het kerkelijk leven in Nederland. De negen
studenten zijn beschikbaar om bijvoorbeeld een presentatie te verzorgen op een gemeenteavond of mee te doen in een zondagse kerkdienst. Dit biedt uw gemeente een unieke gelegenheid voor een gesprek over grenzen en kan gezicht geven aan het eigen ZWO-werk. Voor meer informatie en aanmelding: dr. Hans de Wit, coördinator van het programma,
[email protected], tel. (020) 598 66 19.
8 april Kleine Synode Lunteren (De Werelt); 16 juni Kleine Synode Utrecht (PLD); 22 september Kleine Synode Utrecht (PLD); 16-17 november Generale Synode Lunteren (De Werelt);
24 november Kleine Synode Utrecht (PLD). Meer informatie zie: www.pkn.nl onder: Synode, e-mail:
[email protected], telefoon: (030) 880 1441.
Website ondersteunt actie tegen detentie minderjarige vreemdelingen De handtekeningenactie tegen het opsluiten van kinderen en jongeren in vreemdelingendetentie loopt nog tot 10 juni. Ter ondersteuning van de actie is onlangs de website www.geenkindindecel.nl geopend. Daar kan men het Manifest tegen het detineren van minderjarige vreemdelingen ook elektronisch ondertekenen. Sinds de start in januari hebben zich steeds meer organisaties achter de actie geschaard. Het manifest werd op 22 maart jl. ondertekend door de directeuren van Kerkinactie, Amnesty International Nederland, Defence for Children International Nederland, Stichting INLIA, Stichting Alleenstaande Minderjarige Asielzoekers Humanitas (SAMAH), Unicef Nederland en VluchtelingenWerk Nederland. Gezamenlijk werken zij aan een zwartboek over situaties van kinderen, hoe lang ze in detentie zaten, hoe ze weer op straat gezet werden. Dit zwartboek wordt tijdens een kinderfeest op 21 juni a.s. samen
met de handtekeningen aangeboden aan de ministers Donner van Justitie en Verdonk voor Vreemdelingenzaken en Integratie.
Het manifest roept de ministers dringend op om ruimhartiger uitvoering te geven aan internationale mensenrechtenverdragen en -richtlijnen over het detineren van minderjarige vreemdelingen, en: 1. in beginsel geen (gezinnen met) minderjarige vreemdelingen te detineren, maar minder ingrijpende vormen van toezicht te gebruiken (en zonodig te ontwikkelen); 2. wanneer toch tot detentie wordt besloten: a. in een schriftelijke beslissing daarover
7
aan te tonen welke alternatieven zijn onderzocht, dat de belangen van het kind daarin zijn gewogen en dat wordt uitgelegd waarom niet met een minder ingrijpend alternatief kan worden volstaan; b. ervoor zorg te dragen dat de detentie zo kort mogelijk duurt; c. te zorgen voor veilige en kindvriendelijke verblijfsomstandigheden, waarin de ontwikkeling van kinderen zo min mogelijk wordt geschaad en kinderen goed geïnformeerd worden over hun rechten en die mogelijkheden bieden voor begeleiding, ontspanning en ontwikkeling, in het bijzonder medische voorzieningen en onderwijs; 3. zo spoedig mogelijk aanbevelingen door toezichthoudende organen voor verbeteringen van verblijfsomstandigheden en voorzieningen voor minderjarige vreemdelingen om te zetten in concrete maatregelen. Meer informatie: www.geenkindindecel.nl
Kerkinformatie
April 2006
LITURGIE
Frans Rozemond
Cantor-organist Roel Smit uit Doetinchem:
‘Laat zien waar je warm voor loopt, dan krijg je mensen mee’ Een ongewone advertentie vorige maand in Kerkinformatie: cantor-organist Roel Smit uit Doetinchem zoekt een andere gemeente. Wat is er aan de hand? Het loopt daar in Doetinchem toch goed, met de cantorij, de cantatediensten, de vespers en het jaarlijkse kerkconcert met nieuwe muziek? ‘Ik heb niet altijd maat gehouden’, vertelt Roel lachend, ‘het succes wordt me te veel’. De Catharinakerk in het centrum van Doetinchem ziet er uit om door een ringetje te halen. In februari werd de laatste hand gelegd aan een grondige renovatie van het interieur. Je zou het niet zeggen, maar het gebouw is grotendeels van vlak na de oorlog, omdat de oude driebeukige hallenkerk was plat gebombardeerd. Tijdens de renovatie is de vloer vernieuwd, zijn de banken vervangen door stoelen en is een ingenieus podium aangebracht. Achter in de kerk is een driehoekige keuken gemaakt, een obstakel dat toch niet detoneert in het interieur. Een prachtig multifunctioneel godshuis, waarin Roel Smit (59) ook door de week regelmatig te vinden is om diensten en concerten voor te bereiden. Tijdens de renovatie kwam een aantal activiteiten stil te liggen. Roel merkte in die periode hoe moe hij was. Hij bedacht dat hij best nog eens ergens opnieuw zou willen beginnen. Als cantor of organist. Maar wel wat minder druk. Vandaar die advertentie.
Cantorij
als voorzanger. De gemeente leefde op: ‘wat leuk, een organist die met ons zingt!’. ‘Het was een gouden formule’, zegt Roel terugkijkend, ‘gewoon met elkaar gaan zingen. De volgende stap was een cantorij, gevormd uit leden van de zanggroep en andere liefhebbers uit de gemeente. Dat was andere koek. Ik heb een conservatoriumopleiding, maar ben geen volleerd koordirigent. Ik heb wel cursussen gevolgd en ik werk er heel serieus aan, schrijf zelf liedbewerkingen enzovoort. De bijdragen moeten echt de eredienst verrijken. Voor de cantorijleden ben ik niet altijd gemakkelijk, want ik wil een goed resultaat neerzetten in de kerkdienst. Ik zeg altijd: ’s zondagsmorgens tussen tien over negen en tien uur moet je niet beledigbaar zijn. Ze accepteren het van me, omdat ze weten dat het mij om de kwaliteit gaat. Natuurlijk lukt het de ene keer beter dan de andere keer. Laatst hadden we te veel liederen moeten oefenen in te korte tijd. Toen ging het niet helemaal zoals de bedoeling was. Ja hoor, dat overkomt ook mij nog af en toe: dat je
In ruim 26 jaar tijd is er dankzij Roel Smit veel tot stand gekomen in Doetinchem: een enthousiaste cantorij, cantatediensten, vespers, lunchpauzeconcerten in de zomermaanden en last but not least: de jaarlijkse concerten van ‘Nieuwe Muziek Doetinchem’. Roel combineert zijn werk voor de Catharinakerk met het beiaardierschap van verschillende plaatsen in Oost-Nederland, waaronder Doetinchem, waar hij iedere dinsdagochtend en iedere vrijdagavond het carillon bespeelt. Veel van de kerkmuzikale activiteiten in de Catharinakkerk-gemeente zijn te danken aan het enthousiasme van Roel. De organist zegt er zelf over: ‘Ik verklaar het altijd maar zo: waar ik me écht bij voel, daar kan ik iets mee en daar durf ik ook iets mee. Mensen zien dat en nemen daar iets van over’. In 1979 werd hij organist van de Catharinakerk. Men zong hier al wel uit het Liedboek voor de Kerken maar dat kon beter, vond Roel. Hij vroeg een lijstje aan de koster: wie kan hier een beetje zingen? Zo startte een zanggroepje van gemeenteleden, regelmatig een half uur voor de kerkdienst, met Roel
Repetitieavond. Roel Smit ‘Ik probeer het verkeer te regelen’.
8
de hoeveelheid en de moeilijkheidsgraad gewoon verkeerd inschat.’
Cantatediensten Op initiatief van Roel Smit worden in Doetinchem sinds 1997 weer cantatediensten gehouden, met medewerking van een barokorkest en vocale solisten. Daarmee wordt een oude traditie uit de tijd van zijn voorganger Sjoerd Mook in ere hersteld. De diensten trekken ook altijd mensen van buiten de gemeente. Ter versterking van de cantorij, die momenteel zo’n 20 leden heeft, trekt Roel voor deze diensten gastzangers aan. ‘Ik bel ze dan op en bijna altijd is het: “Leuk Roel, heb je weer wat?”. Vervolgens sluiten we een contractje af: als er voor één dienst vier repetitieavonden zijn, dan moeten je minstens drie ervan bijwonen, anders zing je die keer niet mee. Die inzet moet ik wel vragen, want ik werk me zelf ook een rotje. Ik zing alle partijen in op oefenbandjes, die de leden thuis kunnen gebruiken. Niet alle gastzangers zijn zelf kerklid. Ik vind dat geen probleem, maar ik vraag altijd wel
Roel Smit als organist.
respect. Het blijft een kerkdienst, dat bepaalt het repertoire. Ze begrijpen dat altijd. Kerk mág hier nog, in Oost-Nederland. Dergelijke activiteiten kosten natuurlijk geld. De kerkrentmeesters betalen uiteraard mijn salaris. En ze hebben hun bijdrage voor de aanschaf van de bladmuziek verhoogd, dat zie ik echt als een steun in de rug. Om het verder betaalbaar te houden hebben we de Vrienden van de Catharinacantorij opgericht. Er zijn nu zo’n 140 leden, die elk € 30,- of meer per jaar betalen. Daar kunnen
dit februari jongstleden werd werk van Ad Wammes, Jan Welmers, Jan Koetsier en Jan van der Roost gespeeld. De concerten trekken veel publiek uit de wijde omgeving naar de Catharinakerk.
met de akoestiek van deze kerkruimte kun je dat de gemeente eigenlijk niet behoorlijk laten zingen. Toen heb ik een andere melodie geschreven, waar we als gemeente en cantorij nog steeds veel plezier van hebben’.
Hoe speelt Roel Smit het allemaal klaar en hoe blijft het zo’n succes? Roel heeft daar zo z’n gedachten over. ‘Als jij laat zien waar je warm voor loopt, dan krijg je de mensen mee. Daarbij is het wel zo: als je alleen maar leider van de cantorij bent, ben je slechts
Kwaliteit
“In elke gemeente moet één centrale figuur zijn die omkijkt naar wat er gezongen wordt” we bijvoorbeeld huur van een kistorgel, solisten of instrumentalisten, drukkosten enzovoort van betalen.’ Een bijzonder cultureel evenement is het jaarlijks kerkconcert in het kader van ‘Nieuwe Muziek Doetinchem’. Het is een initiatief van de Doetinchemmer Jan Mommers, gepassioneerd liefhebber van eigentijdse klassieke muziek, en Roel Smit was er van meet af aan nauw bij betrokken. Een speciale stichting ondersteunt de organisatie. Er wordt nieuw werk van hedendaagse componisten uitgevoerd, zowel voor orgel alléén als voor orgel in combinatie met andere instrumenten. In het concert van
één keer per maand met de gemeente verbonden. Dan zie je niet echt wat er die andere zondagen in de kerk gebeurt. Dan heb je ook dat intensieve overleg met een predikant niet, wat ik als cantor-organist hier wel heb. Ik zeg altijd: in elke gemeente moet één centrale figuur zijn die omkijkt naar wat er gezongen wordt. Ik heb heel wat afgebakkeleid met predikanten, maar ik heb ook heel veel van ze geleerd. Dan krijg je een goede wisselwerking tussen theoloog en kerkmusicus. Een voorbeeld? Eén van onze vorige dominees wilde regelmatig persé Gezang 224 (‘Kondigt het jubelend aan’) laten zingen. Ik zei: dat kan eigenlijk niet,
9
‘Zo moet je als kerkmusicus je verantwoordelijkheid nemen. Net zo goed als je soms moet durven zeggen van bepaalde muziek: lieve mensen, dit is pulp. Wees niet te bang dat mensen weglopen, maar breng ze voortdurend in aanraking met kwaliteit. Heus, er kan bij mij best wat mee door. Ik ben maar een gewone jongen en hou het graag laagdrempelig, ik besef heel goed dat ik voor gewone gemeenteleden werk. Voor een Kerk & Schooldienst heb ik laatst nog een aardig vlot liedje bewerkt en begeleid. En in rouwdiensten wordt er wel eens uitdrukkelijk verzocht om een lied uit de bundel van Johannes de Heer te zingen of te spelen. Natuurlijk speel ik dat dan. Maar verder bewegen wij ons binnen de sfeer van het Liedboek voor de Kerken en de bundels Zingend Geloven, Tussentijds, Gezangen voor Liturgie en liederen van Huub Oosterhuis en verwante dichters. Dat is het klimaat waarin ik ben opgeleid, waarin ik me thuis voel en waarvoor ik warm loop. Ik merk dat ik mensen er met plezier iets over kan leren. Soms zie ik hen daar gaan, waar ze anders nooit gegaan waren.’ Frans Rozemond is eindredacteur van Kerkinformatie.
Kerkinformatie
GROTE STEDEN BERAAD
April 2006
Dick van Kampen
Het is al begonnen. Merk je het niet...? De stad komt vaak negatief in het nieuws. Verpaupering, criminaliteit, onveiligheid en armoede bepalen het beeld. We horen over kerken die leeglopen en worden afgebroken en we zien dat de kerkgangers vergrijzen. De stad is een probleem. Een stad besturen is een ingewikkeld. Kerk zijn in de stad is frustrerend. Als we niet uitkijken zien we alleen nog maar een heel somber perspectief.
De stad komt vaak negatief in het nieuws. Verpaupering, criminaliteit, onveiligheid en armoede bepalen het beeld. We horen over kerken die leeglopen en worden afgebroken en we zien dat de kerkgangers vergrijzen. De stad is een probleem. Een stad besturen is een ingewikkeld. Kerk zijn in de stad is frustrerend. Als we niet uitkijken zien we alleen nog maar een heel somber perspectief.
wisselen ervaringen en vragen uit, maar ook emailadressen. En we maken misschien wel afspraken om met anderen verder te praten. Kortom: we zetten onze inspiratie om in praktische aanzetten, netwerken en contacten.
Daarmee biedt de Bijbel ons een verfrissend en verrassend perspectief om naar de kerk in de stad te kijken. Het spreekt niet vanzelf, dat we vanuit negatieve ervaringen en negatieve publiciteit de lijnen doortrekken en onszelf frustreren. We kunnen negatieve ervaringen belichten vanuit het perspectief van de hoop.
Dat is de insteek voor de tweede conferentie van het Beraad Grote Steden: “Het is al begonnen. Merk je het niet...?” Op deze conferentie willen we een aantal inspirerende voorbeelden laten zien. We maken kennis met kerken en kerkelijke activiteiten die opgeleefd zijn vanuit een neergaande lijn of vitale bewegingen, die opgekomen zijn, waar niemand dat verwacht had. Vitaliteit van allerlei slag, maar allemaal de Geest ademend van Gods nieuwe stad (‘Het is al begonnen!’). Nadat we deze inspirerende voorbeelden hebben leren kennen, zal Henk de Roest ze theologisch in een kader plaatsen en evalueren. Als reflectie op ervaring volgt, kunnen we die ervaring beter toetsen en ontdekken wat we er zelf mee zouden kunnen doen. In de avond kijken we, of we de inspiratie die anderen ons toonden, ook bij onszelf kunnen vinden. Kunnen we zelf creatieve gelovigen zijn in de stad en betrokken raken bij initiatieven die opbloeien en toekomst hebben? Als de toekomst al begonnen is, dan moeten we de vonk toch ook in onszelf kunnen vinden! Op zaterdagmorgen worden we vooral praktisch. We groeperen ons rond zes presentaties van kerkelijke activiteiten in de stad. We doen daar allerlei ideeën op en verzamelen werkmateriaal. We ontmoeten mensen uit andere steden die ons vanuit hun ervaring kunnen helpen of die juist misschien onze hulp nodig hebben. We
Kerkinformatie
BERICHTEN
April 2006
Amsterdam (rouwverwerking met middelbare scholieren, Ton Honig). De NCRV schrijft de jaarlijkse kerstmusical voor het voortgezet onderwijs dit jaar vóór de zomer zodat ook kerken bijtijds mee kunnen denken over creatieve dwarsverbanden die op maat van de plaatselijke situatie vorm kan krijgen. Ook is er aandacht voor kerkgebouwen en hoe je de verhalen van en in een kerk aan kinderen kan vertellen (voorbeelden uit onder meer Zeeland), voor scholendiensten en voor maatschappelijke stages in het voortgezet onderwijs en de mogelijke rol van kerken daarin. De organisatie is in handen van Werner 10 van Katwijk (Ouders&Coo), Jelle Koolstra (NCRV), Harm Dane (Bezinningscentrum
pkn.nl/kerk&onderwijs. Het past in de bedoeling van de dag wanneer u zich gezamenlijk voor deze studiedag opgeeft, als docent en dominee, of als kerkelijk (jeugd)werker en onderwijsassistent: in ieder geval dat u met twee of meer mensen uit zowel het onderwijs als uit de plaatselijke gemeente vertegenwoordigd bent.
In de Bijbel is de stad een belofte. De toekomst is een stad. Natuurlijk zijn steden in de beeldtaal van de Bijbel ook symbolen van het kwaad, zoals Babel, Nineve en Rome. Maar Jeruzalem is een symbool van hoop. Dat nieuwe Jeruzalem, dat het boek Openbaring enthousiast tekent als een Godsgeschenk, is volgens kenners gebouwd volgens de plattegrond van Babel. Kwaad en negativiteit worden in het symbool van de stad niet ontkend, maar ze worden opgenomen in het beeld van de hoop. Vanuit een hoopvol perspectief wordt het beeld van de stad omgevormd tot het belangrijkste symbool van de toekomst. Gods toekomst is een stad.
Hoop
Studiedag Kerk & School 31 mei 2006 De Protestantse Kerk in Nederland, Ouders&Coo en de NCRV organiseren op 31 mei een bijeenkomst over samenwerking tussen kerk en school op plaatselijk vlak. Deze bijeenkomst wordt voor het derde opeenvolgende jaar gehouden. Wie ideeën op wil doen en kennis wil maken met vormen van samenwerking, zowel op het niveau van het basisonderwijs als op het niveau van het voortgezet onderwijs, is van harte welkom. Ouders&Coo heeft de twee winnaars van de stimuleringsprijs 2005 over voorbeelden van samenwerking
Uitbreiding met dertig steden Het “Beraad Grote Steden” was tot vorig jaar een beraad van de vier grote steden. Nu is het – nu ondersteund door een ambtelijk secretaris – bezig zich uit te breiden met de dertig middelgrote steden. Deze kerken hebben allemaal al uitgebreide informatie daarover ontvangen. Het Beraad wil een inspirerende overleg- en belangengroep zijn zowel binnen de kerk als naar buiten toe. Het probeert, ondanks de soms negatieve blik op de kerk in de stad, zicht te geven op alles wat er groeit en vitaal is. En om de specifieke belangen van de kerk in de stad te bewerken en op de agenda te zetten. Want een groot deel van de Nederlandse bevolking woont in de steden. Maar bovenal: Gods toekomst is een stad. En die toekomst is al begonnen. Het programma van de conferentie op 19 mei staat op pagina 11.
Drs. K.D. van Kampen, studentenpredikant in Rotterdam, is voorzitter van het Beraad Grote Steden
Protestants Landelijk Dienstencentrum, Joseph Haydnlaan 2a, Utrecht Woensdag 31 mei 2006, 14.30 – 19.00 uur (incl. broodmaaltijd) Kosten: € 55,00 per deelnemer. Wie zich als koppel aanmeldt (docent / predikant, dan wel iemand vanuit onderwijs en iemand van uit kerkelijk werk) betaalt €
11
Kerkinformatie
Werkboekje over ziekenzalving Ziekenzalving is geen onbekend verschijnsel meer in de Protestantse Kerk. Gemeenteleden horen ervan, vragen er naar en kerkenraden bezinnen zich. Juist in tijden van persoonlijk lijden en broosheid blijkt er behoefte te bestaan aan een ritueel waarin het zoeken naar heelheid en verbinding met God tot uitdrukking wordt gebracht. Het gaat daarbij niet alleen om gemeenteleden die lijden aan een dodelijke ziekte, maar ook om andere situaties
Dopen met de dood voor ogen Soms wordt een kind geboren dat naar verwachting niet zal kunnen blijven leven. De ouders kunnen dan aan de ziekenhuispastor of wijkpredikant vragen om de doop van hun kind. Het zijn vaak situaties waarin ouders plotseling worden overvallen door volstrekte radeloosheid. Ook voor de pastor zijn dergelijke confrontaties niet zelden buitengewoon aangrijpend. Toch wordt op hem/haar een beroep gedaan. Daarom is het goed daarover van te voren nagedacht te hebben. In de serie Werkboekjes voor de eredienst verscheen onlangs een deeltje dat een aantal vragen behandelt die hierop betrekking hebben, zoals: is dopen in zo’n situatie eigenlijk wel gewenst? Wat kan het ritueel betekenen? Hoe ligt dit in de rooms katholieke, lutherse en gereformeerde tradities? Het zijn vragen die te maken hebben met liturgie en pastoraal handelen, vragen bovendien die vanuit het verleden niet onbelast zijn. Dopen leidt immers op een bepaalde manier tot onderscheid van gelovigen en niet gelovigen. Toch zal
Symposium over ‘Augustinus en Noordmans’ Op 18 en 19 mei 2006 wordt in Kampen een symposium gehouden over ‘Augustinus en Noordmans in de spanning tussen moderniteit en postmoderniteit’. Augustinus wordt wel één van de grootste theologen uit het Westen genoemd. De 20e eeuwse theoloog Oepke Noordmans schreef ooit een kostelijk boekje over hem. Augustinus staat voor de identiteit van de christelijke gemeenschappen (in Europa) en
BERICHTEN
April 2006
waarin lijden en beperkingen zich in het volle leven voordoen. Allerlei vragen duiken op. Kan dat wel, zo’n ritueel van ziekenzalving? Wat doen we eigenlijk, als we het doen? Past het wel bij een geloofstraditie waarin het Woord zo centraal staat? Is het eigenlijk geen magie? Het nieuwe deeltje ‘Ziekenzalving’ uit de bekende serie ‘Werkboekjes voor de eredienst’ kan helpen het eigen denken over ziekte, ziekenzalving en genezing te ordenen. Er komen ook praktische vragen aan de orde, zoals: wie doet de ziekenzalving, waar doe je het, wanneer doe je het en waarmee doe je het? Het boekje bevat tevens een aantal praktijkvoorbeelden en
enkele modellen van orden van dienst voor de ziekenzalving. Het werkboekje is geschreven door dr. C. van der Kooi, universitair hoofddocent en hoogleraar Charismatische Vernieuwing aan de Vrije Universiteit te Amsterdam en drs. M.A.Th. van der Kooi-Dijkstra, geestelijk verzorger aan het Hofpoort Ziekenhuis te Woerden en bestuurslid van de Charismatische Werkgemeenschap Nederland.
niemand in de Protestantse Kerk in Nederland de suggestie willen wekken dat er voor ongedoopte zuigelingen geen heil is. Er is geen reden voor ‘nooddoop’. Maar wie als pastor de doop bedient en daarbij woorden van troost wil spreken zal in deze omstandigheden beter uit de voeten kunnen met andere betekenissen van de doop. De auteur wijst op het ‘inclusief verstaan’ van de doop: als teken van de genade van God, die alle mensen aangaat. Het boekje gaat verder in op de liturgische handelingen, geeft een model voor de orde van dienst. In dit werkboekje wordt tevens
aandacht gegeven aan situaties waarin het kind bij de geboorte reeds gestorven blijkt of waarin het juist tegen de verwachting in blijft leven. De auteur is dr. G.C. van de Kamp, predikant van de protestantse wijkgemeente Vierhoven i.w. te Delft. Hij was onder meer redactielid van deel 2 van het Dienstboek, dat in 2004 verscheen. In verwachting leven. Dopen met de dood voor ogen (Werkboekjes voor de eredienst nr. 29) verscheen bij Boekencentrum in Zoetermeer (ISBN: 90 239 1995 5), kost €4,50 en is verkrijgbaar via de boekhandel.
Noordmans gaf een voorstel deze identiteit opnieuw te overwegen. Daar was reden voor, want het laagje christelijke religie bleek maar dun. In de 21e eeuw is dat niet anders. We zien afscheid èn terugkeer van religie en Augustinus speelt daarbij vaak een rol. Vragen die aan de orde komen zijn onder meer: beroept de nieuwe orthodoxie zich terecht op Augustinus? Is het mensbeeld van Augustinus iets om zuinig op te zijn? Zijn postmoderne filosofen en theologen terecht verrukt over Augustinus’ geloofstaal als een taal van liefde? Sprekers (onder anderen): prof.dr. Lieven Boeve (Leuven), prof. dr. Mathijs Lamberigts (Leuven), prof.dr. Willemien
Otten (Utrecht), dr. Matthias Smalbrugge en prof.dr. Gerrit W. Neven (Kampen). Organisatie: Theologische Universiteit Kampen (ThUK) in samenwerking met de Stichting dr. O. Noordmans. Inlichtingen: dr. A. van der Kooi (ThUK): (038) 337 16 35, e-mail:
[email protected]. Aanmelding vóór 10 mei: ThUK t.a.v. mevr. C. Bos, Postbus 5021, 8260 GA Kampen. Graag vermelden welke dag(en) men komt. Kosten (ter plaatse te voldoen): € 35 per dag, inclusief de lunch op 19 mei. Voor donateurs van de Noordmans Stichting en studenten: halve prijs. Na opgave ontvangt men programma en een informatiepakket.
12
Ziekenzalving (Werkboekjes voor de eredienst nr. 30) verscheen bij Boekencentrum en is voor € 4,50 verkrijgbaar via de boekhandel (ISBN 90 239 1996 3).
Kerkinformatie
April 2006
JEUGDWERK
Elza Kuyk
Kerken en maatschappelijke stages op scholen Op steeds meer scholen in het voortgezet onderwijs worden scholieren gestimuleerd om een maatschappelijke stage te doen. Het is een vorm van leren binnen of buiten de school. Het biedt vrijwilligersorganisaties kansen om vrijwilligerswerk aantrekkelijk te maken voor jongeren. Onlangs besloot de overheid dat een kwart van het aantal scholen in 2007 een maatschappelijke stage aan hun leerlingen mag aanbieden. Welke rol kan de kerk als grootste vrijwilligersorganisatie daarin spelen? Een gewone stage is meestal gericht op beroepsvoorbereiding. Maar een maatschappelijke stage legt een verband tussen school en de samenleving. Ze heeft tot doel leerlingen te laten ervaren wat de betekenis is van vrijwilligerswerk voor de samenleving.
Hoe wordt een maatschappelijke stage ingevuld? Op dit moment wordt op verschillende scholen ervaring opgedaan met het opzetten van een maatschappelijke stage. Scholen formuleren doelen, denken na over de plaats die een stage binnen het onderwijs kan innemen en over de wijze van begeleiding en beoordeling. Sommige scholen beginnen klein en laten een enkele klas een korte vrijwillige taak uitvoeren bij een maatschappelijke organisatie in de buurt. Andere scholen bieden verspreid over het schooljaar binnen- en buitenschoolse activiteiten aan of laten leerlingen zelf op zoek gaan naar vrijwilligerswerk.
Wat hebben kerken daarmee te maken? De kerk is de grootste vrijwilligersorganisatie van Nederland. En vrijwilligersorganisaties kunnen zich aanbieden bij een school voor voortgezet onderwijs in hun omgeving met het aanbod van een stageplaats voor scholieren. Dus waarom kerken niet? Hoe een school de stage ook invult, in alle gevallen werken scholen en ondersteunende lokale vrijwilligersorganisaties met elkaar samen om de stage voor te bereiden en de uitvoering mogelijk te maken. Net als voor scholen is de maatschappelijke stage voor vrijwilligersorganisaties een nieuwe ontwikkeling en uitdaging. Zo ook voor de kerk.
Kunnen kerken dat wel? Als kerk kan je jezelf de vraag stellen wat je in huis hebt. Wat kan je laten zien? Werk dat voor jezelf vanzelfsprekend is, kan een nieuwe wereld zijn voor een opgroeiende jongere. Ook schijnbaar heel gewone dingen: bezoekwerk, gezamenlijke maaltijden of naschools kinderwerk. Vanuit de kerk zijn mensen vaak betrokken bij kwetsbare
Diaconaal werk, maar ook jeugdwerk, pastoraal werk en werk in zorginstellingen kunnen interessant zijn voor scholieren. (foto: Gert Jan Koster/ISDV)
groepen in de samenleving, bijvoorbeeld in diakonaal werk. Maar ook jeugdwerk, pastoraal werk en werk in zorginstellingen kunnen interessant zijn voor scholieren. Vaak gaat het om iets kortlopends. Het woord stage klinkt misschien zwaar, maar soms is het niet veel meer dan een snuffelstage. Een scholier loopt een middagje mee en soms kan het wat meer zijn. Voor wie een scholier meeneemt kan het een verrassende ervaring zijn: hoe ziet je werk eruit in de ogen van een scholier? Wat valt hem of haar op? Wat voor vragen krijg je? Wat vindt de scholier leuk, wat vindt hij of zij moeilijk? Wel moet je vanuit de kerk iemand beschikbaar hebben die de scholieren ontvangt en begeleidt.
Relatie met scholen Om in beeld te komen bij een school, zul je je bij de school bekend moeten maken. Hoe dat kan is onder meer te vinden op www. cps.nl. Je moet je verdiepen in de aangegeven doelstelling van de maatschappelijke stage en dan kijken of je als kerk daar iets in kunt betekenen. Misschien is een verkennend gesprek met iemand van de school handig, misschien een schriftelijke presentatie. Kunnen wij vanuit de kerk wat voor jullie scholieren betekenen, mogen ze met ons een keer meelopen en meedoen? Het
13
belangrijkste principe van maatschappelijke stage is dat er een balans moet zijn tussen de dienst die de leerling verricht voor de samenleving en datgene wat de leerling ervan opsteekt. Beide aspecten zijn bij maatschappelijke stage aanwezig. Een van de manieren om in beeld te komen is op www.ikbengeweldig.nl. Hier kunnen activiteiten worden aangemeld (ingedeeld per provincie en in bepaalde categorieën). Het is de kunst om kort en wervend neer te zetten wie je bent en wat je doet!
Ervaringen? Die zijn er wel, al heten ze (nog) niet altijd zo! In Gouda was een niet-kerkelijke jongen bij iets diaconaals betrokken geraakt via de kerkelijk jongerenwerkster. Hij kon het woord niet uitspreken maar dat idee: ‘helpen wie geen helper heeft’, geweldig vond hij dat. Deze jongen vond dat de kerk beter moet laten zien wat ze allemaal doet: ‘want niemand weet wat de kerk voor goede dingen doet’. Meer informatie: www.maatschappelijkestages.nl Elza Kuyk is medewerker Kerk en Onderwijs van de afdeling Binnenland in het Protestants Landelijk Dienstencentrum te Utrecht.
Kerkinformatie
April 2006
THEOLOGISCHE VORMING GEMEENTELEDEN
Chris Deens
Zo maar een cursus en toch ook weer niet! Elke woensdagavond zie ik er ongeveer vijftig onze kerk binnen komen. Ze lijken er weer zin in te hebben! Sommigen zijn hier al voor het derde jaar en lijken er niet genoeg van te krijgen. In de zalen hoor ik gul gelach, ik zie aandachtig betrokken gesprekken en er worden ontspannen nieuwtjes uitgewisseld! Ook de koster is weer in vorm en heeft voor iedereen een lach en een praatje. Met geurige koffie/thee in de handen… en één van onze tweeëndertig cursusavonden Theologische vorming per jaar is weer van start gegaan. De docenten zijn vaak plaatselijke predikanten, kerkelijk werkers of docenten uit het reguliere onderwijs. Drie jaar in tweeëndertig dagdelen: achteraf zijn die jaren voorbij gevlogen, reageren veel oud-cursisten. Niet de duur van de cursus is meestal het obstakel, maar het karakter van elke cursusplaats: je moet toch wel een open mentaliteit bezitten, betrokken zijn bij geloof en onderzoek, kritische aandacht hebben voor zaken van kerk en samenleving, durven meeleven en meepraten. De cursus TVG (kortweg genoemd) lijkt niet op een gemiddelde plaatselijke gespreksgroep, maar ook niet op avonden van een werkgroep Toerusting of een Alfacursus. TVG gaat wat de vorm betreft meer de kant op van HBO-Theologie: de cursus is veelal opgebouwd volgens de theologische vakken aan onze hogescholen en universiteiten. Maar een groot verschil is dat mensen kunnen deelnemen zonder dat er eisen aan hun vooropleiding gesteld worden: iedereen mag meedoen. Kortom: TVG is veel meer een opleiding waarin cursisten kennis nemen van wat de theologie hen te bieden heeft, zodat zij zich daarover hun mening kunnen vormen.
Nieuwe Testament, Kerkgeschiedenis, Geloofsvragen of Dogmatiek, Ethiek en de Praktische vakken zoals Liturgiek, Pastoraat en Diaconaat. Naast deze kernvakken zijn er toegevoegde vakken, waaruit elke cursusplaats kan kiezen: Spiritualiteit, Filosofie, Jodendom en Wereldgodsdiensten, Gemeenteopbouw en Educatie, Theologiseren in context w.o. niet-westerse theologie en exegese en feministische theologie en exegese, en Kerk in de mondiale samenleving. Daarnaast worden er per cursusplaats uren voor begeleiding en afronding ingeroosterd. Het leerplan staat onder toezicht van de landelijke werkgroep Theologische Vorming Gemeenteleden van het Landelijk Dienstencentrum van de Protestantse Kerk in Nederland te Utrecht. Eenmaal per jaar is er ook een cursusleidersvergadering in Utrecht, met oog voor nieuwe uitdagingen en verdere ontwikkeling binnen TVG.
Het nieuwe seizoen In mei/juni en/of augustus/september van elk cursusjaar zijn er kennismakingsmomenten georganiseerd, die openbaar zijn en voor een ieder toegankelijk. Op deze avonden (meestal!) kunt u kennis maken met de cursisten en het cursusma-teriaal. Soms zijn er gastsprekers uitgenodigd en wordt u aangenaam verrast op een avondje TVG! Let hiervoor op de posters en strooifolders in uw kerkbladen en kerkgebouwen, openbare bibliotheken en anderszins. Mogelijk is het ook iets voor u. Informeer eens naar een cursusplaats TVG bij u in de buurt. Misschien hebt u al jaren kansen laten liggen en weet u nog steeds niet wat u gemist hebt! Zet een stap … naar weer meer persoonlijke groei. Doen! Waarom ook niet? Chris Dees is cursusleider TVG Hoogeveen en lid van de landelijke werkgroep TVG van het LDC te Utrecht.
Het leerplan Er is een leerplan met zes kernvakken en deze keren per cursusjaar terug. Het gaat om de Bijbelvakken Oude Testament en
De cursus TVG wordt in de volgende plaatsen gegeven (in plaatsen met een * betreft het een gereformeerde bondsgemeente) Aalburg*, Alkmaar, Amsterdam, Apeldoorn, Assen, Breda, Deventer, Dokkum-Buitenpost, Eindhoven, Goes, ’t Gooi (Weesp), Gouda*, ’s-Gravenhage, Groningen, Haarlem, Harderwijk*, ‘s Hertogenbosch, Hoogeveen, Kampen, Leeuwarden, Middelharnis*, Rotterdam, Rijssen*, Sittard, Sneek, Stadskanaal, Texel, Twente (Enschede), Utrecht Zeist*. Meer informatie: Landelijke Werkgroep TVG, tel. (030) 880 14 68 (mw. J. Postma) e-mail:
[email protected], internet: www.cursustvg.org.
In het promotiematieriaal voor TVG wordt dit jaar de letter Lamed gebruikt, geschilderd door Ruud Bartlema. Lamed betekent: leren, onderwijzen; de getalswaarde van deze letter is dertig. Op het schilderij wordt het intense plezier van het ‘leren’ in de relatie leraar-leerling afgebeeld.
14
Kerkinformatie
April 2006
VISIENOTA
Mieke Brak
Wijkkerkenraad Zoetermeer in gesprek over visienota PKN:
‘Wat zou de actualiteit van ons vragen? ‘Gemakkelijk om mee eens te zijn’, dat vond de kerkenraad van wijkgemeente Rokkeveen in Zoetermeer over de visienota ‘Leren leven van de verwondering’. Toch riep de nota wel discussie op. De kerkenraad wijdde er twee gesprekken aan. Harry Vergunst, voorzitter van de kerkenraad, vertelt er over. De kerkenraad van de wijkgemeente Rokkeveen in Zoetermeer besteedt tijdens elke kerkenraadsvergadering een half uur aan bezinning over een inhoudelijk onderwerp. Harry Vergunst: ‘Bij het bepalen van een onderwerp stellen we ons de vraag: wat zou de actualiteit van ons vragen? Predikant Hans van Walsum stelde voor om te spreken over de visienota, die we toen net hadden ontvangen. Hij zou daarover een hoofdartikel schrijven in het kerkblad van Zoetermeer, en zorgen voor gesprekssuggesties. De kerkenraad wilde het daar graag eens over hebben, ook al klonken er bij voorbaat geluiden als: ‘Het is weer typisch zo’n rapport. Je kunt er van alles in vinden, maar geeft het ook richting?’
Komen in vrijheid In januari was het zo ver. De centrale gespreksvraag ging over een stelling uit de visienota: “Niet neergang, maar geloof in de kracht van het Woord dient het leven van de kerk te bepalen”. Gaat het tintelen als je dit leest of vind je dit juist een irrealistisch? Vergunst: ‘Daar hadden we niet een direct antwoord op, we filosofeerden er eerder over. Er was twijfel of we de huidige situatie wel zo negatief moeten benoemen. Wij herkenden dat niet, het gevoel dat de kerk een aflopende zaak zou zijn. We herkennen de situatie wel, dat we in de minderheid zijn, maar waarom zouden we alleen de schaduwzijde daarvan uitvergroten?’
ook zien als een verworven vrijheid, dat het mogelijk is om op zo’n manier te geloven en dat er geen dwang is of sociale controle. Als mensen komen, komen ze in vrijheid, en gemotiveerd.’
Gemeente met twee kernen Datzelfde gevoel kwam boven toen de kerkenraad in de februaribijeenkomst sprak over de vraag hoe je in je beleidsplan plaats geeft aan mensen die een meer individualistisch geloof hebben en de kerkgemeenschap ervaren als onnodig en soms betuttelend. Deze vraag werd gesteld naar aanleiding van de uitspraak: ‘Het geloof dient gedragen te worden door een brede geloofsgemeenschap, die door Woord en sacrament wordt gevoed’. Vergunst: ‘Opnieuw, ook in onze gemeente kennen we deze groep mensen die zegt: ik heb de kerk niet nodig, ik doe het op mijn eigen manier. Maar zo’n uitspraak is ook positief te duiden, vonden sommigen. Je kunt het
Als probleem werd door de kerkenraad ervaren dat de kerk er vaak vooral is voor wie zich daar al thuis voelen. Vergunst: ‘Die sfeer proefden sommigen in de nota, maar we stelden de vraag ook aan onszelf, hier in Rokkeveen. Mensen die niet opgegroeid zijn in een kerk, die het jargon en de gewoonten niet kennen – voelen zij zich niet als een kat in een vreemd pakhuis? In onze gesprekken over de nota, maar ook in die over ons jaarthema ‘Over grenzen heen’ kwam steeds terug hoe belangrijk een juiste benaming is. We willen het niet meer hebben over de kern van de gemeenten, met als een cirkel eromheen de rand. Nee, er zijn twee kernen: de groep mensen die op dat moment erg
15
actief zijn en de groep mensen die minder actief zijn.’
Hoe willen wij kerk zijn? Rond de visienota wordt op 20 april een gemeenteavond georganiseerd. Vergunst: ‘Dat geldt als afsluiting van ons jaarthema ‘Over grenzen heen’. Daarvoor biedt de visienota goede aanknopingspunten. De scriba van de synode van de Protestantse Kerk, dr. Bas Plaisier, zal een inleiding verzorgen, waarna we met elkaar in gesprek gaan. Daar zullen vragen worden gesteld als: ‘Hoe willen we kerk zijn?’ en ‘Kijken we daarbij vooral naar ons zelf of ook naar wat er speelt in de samenleving?’ Mieke Brak is redacteur van Kerkinformatie.
Meer informatie over wijkgemeente Rokkeveen in Zoetermeer: www.sowzoetermeer.nl/rokkeveen
Kerkinformatie
April 2006
WERELDRAAD VAN KERKEN
Ronald Bolwijn
‘Samenwerking met rooms-katholieken en pinksterkerken versterken’
Ruim vierduizend mensen bijeen voor Assemblee in Porto Alegre Verdergaande samenwerking met de Rooms-Katholieke Kerk en de Pinksterkerken is een prioriteit voor de Wereldraad van Kerken. Dat is één van de conclusies van de Assemblee van de Wereldraad, die van 14 tot en met 23 februari plaatsvond in Porto Alegre, Brazilië. Ruim 600 gedelegeerden van de 345 lidkerken van de Wereldraad kwamen daar bijeen voor de zevenjaarlijkse algemene vergadering. Ook de Protestantse Kerk was op de assemblee vertegenwoordigd. De Wereldraad van Kerken is een samenwerkingsverband van met name protestanten, (oosters) orthodoxen en anglicanen en vertegenwoordigt ruim 500 miljoen christenen. De Rooms-Katolieke Kerk werkt wel samen met de Wereldraad, maar is er geen lid van. Ook de groeiende Pinksterkerken zijn doorgaans niet in de Wereldraad vertegenwoordigd. Om de eenheid van christenen op een hoger niveau te brengen, gaat de Wereldraad zich de komende inzetten voor een nieuw platform van kerken, waar katholieken en pinksterkerken ook aan mee doen. Volgens dr. Bas Plaisier, voor de Protestantse Kerk aanwezig in Porto Alegre, is de ontwikkeling van een dergelijk forum een
Voor Kerkinactie en ICCO woonden vijf jongeren uit de Protestantse Kerk de Assemblee bij. Ze verzorgden onder meer een workshop over ‘jongeren en armoede’ en bezochten enkele diaconale projecten in Porto Alegre. (foto: Wereldraad van Kerken)
De Braziliaanse theoloog dr. Walter Altmann is in Porto Alegre gekozen tot de nieuwe voorzitter van de Wereldraad. Hij volgt de orthodoxe patriarch Aram I op, die de functie vijftien jaar vervulde. Altmann is voorzitter van de Evangelisch-Lutherse Kerk in Brazilië. In de jaren negentig van de vorige eeuw was Altmann ook enige jaren voorzitter van de Latijns-Amerikaanse Kerken. (foto: Wereldraad van Kerken
stap vooruit. ‘Dit forum is door de Assemblee officieel gemaakt en er is besloten dat de Wereldraad hiervoor geld opzij zal gaan zetten. Hiermee komt een nieuw oecumenisch platform tot leven en ontwikkeling’, aldus Plaisier. De nieuwe vormen van oecumenische samenwerking hangen ook samen met de noodzaak om het bestaande netwerk van oecumenische organisaties als Wereldraad, Lutherse Wereldfederatie en WARC (hervormden/gereformeerden) te herzien. ‘Er zijn er te veel, ze werken soms niet samen en hun programma’s overlappen elkaar. Met kracht is nu door de Assemblee gesteld dat dit zogenoemde reconfiguratie-proces onder leiding van de Wereldraad moet worden voortgezet’, zo vat Plaisier de besluitvorming op dit punt samen.
16
Economische gerechtigheid Naast een visie op de toekomstige oecumenische samenwerking stelde de Assemblee ook een aantal inhoudelijke prioriteiten vast. Eén daarvan betreft het vraagstuk van de economische gerechtigheid. Tijdens de assemblee werd het zogenoemde Agapedocument besproken, dat ingaat op de gevolgen van de economische globalisering voor de schepping en de verdeling van welvaart in de wereld. De assemblee besloot dit document de komende jaren verder uit te werken en de uitwisseling van ideeën te bevorderen die door de lidkerken worden ontwikkeld.
Ontmoeting Naast de verschillende vergader-sessies stonden tijdens de Assemblee ook bijbelstu-
De Braziliaanse kerken fungeerden als gastvrouw voor de Assemblee. Tijdens het programma was ruime aandacht voor de historie en huidige situatie van Brazilië en heel Latijns-Amerika. In het hele continent spelen nog altijd de tegenstellingen tussen de oorspronkelijke bewoners (Indianen) en de verschillende groepen immigranten: de afstammelingen van de Afrikaanse slaven en de Europeanen. Ook de verschillen tussen arm en rijk zijn in Latijns-Amerika erg groot. Met name in Brazilië is het contrast groot. In een welvarende stad als Porto Alegre is er een onderlaag van zwervers en mensen die leven van het afval van hun medeburgers. (foto’s: Wereldraad van Kerken / Ronald Bolwijn)
dies, vieringen en onderlinge ontmoeting centraal. Zo konden alle deelnemers (in totaal ruim vierduizend) uitgebreid kennis maken met methodes en projecten van andere kerken. Ook Kerkinactie en ICCO verzorgende een aantal workshops, onder meer over gezondheidszorg, microkrediet en fondsenwerving.
Centraal Comité De Wereldraad koos ook een nieuw bestuur (het Centraal Comité genoemd). Dit bestuur moet in de tijd tot de volgende assemblee (in principe over zeven jaar) leiding geven aan het werk van de Wereldraad. Namens de Protestantse Kerk werd de Amsterdamse predikante ds. Wies Houweling in het Centraal Comité herkozen. Het Centraal Comité komt één keer in de anderhalf jaar bijeen.
17
Kerkinformatie
April 2006
KERKRECHT
Gijs de Jong
Het plaatselijk jaarboekje en de privacy ‘Mogen wij gegevens van onze gemeenteleden verwerken in een jaarboekje?’ Met enige regelmaat stelt een kerkenraad deze vraag. Het kan handig zijn, een jaarboekje, maar hoe zit het met de privacy? Menig vragensteller heeft zo zijn twijfels.
De Protestantse Kerk in Nederland en haar gemeenten registreren gegevens van haar leden. De kerkorde regelt - in de bepalingen over ‘de registers’ (ord. 2-6 e.v.) en de bijbehorende generale regeling ledenregistratie - hoe gemeenten met die gegevens moeten en mogen omgaan.
Instemming van betrokkenen De kerkordelijke regeling staat in het bredere kader van de Wet Bescherming Persoonsgegevens (WBP). De WBP is de huidige Nederlandse privacywet. Art. 16 WBP bevat een algemeen verbod om persoonsgegevens omtrent godsdienst te verwerken (registreren, maar ook gebruiken), omdat zij behoren tot de ‘bijzondere persoonsgegevens’. Kerkgenootschappen mogen de persoonsgegevens van hun leden wèl verwerken (art. 17 WBP). Echter, zij mogen die gegevens niet aan derden verstrekken, althans niet zonder toestemming van de desbetreffende leden (art. 17-3 WBP; art. 11-4 generale regeling). De wet stelt bijzondere eisen aan deze toestemming. Het moet gaan om een ‘vrije, specifieke en op informatie berustende wilsuiting waarmee de betrokkene aanvaardt dat hem betreffende persoonsgegevens worden verwerkt’. De verwerking van persoonsgegevens door de kerk moet ook voor het overige voldoen aan de algemene bepalingen in de WBP. Dat betekent dat de verzameling van persoonsgegevens dient te geschieden voor ‘welbepaalde, uitdrukkelijk omschreven en gerechtvaardigde doeleinden’ (art. 7 WBP) en dat persoonsgegevens alleen mogen worden verwerkt, indien ‘de gegevensverwerking noodzakelijk is voor de behartiging van het gerechtvaardigde belang van de verantwoordelijke’ (art. 8 WBP). Het doel en het belang zijn - voor wat betreft de kerk en haar gemeenten - als volgt omschreven: ‘het kunnen beschikken over persoonsgegevens ten behoeve van het functioneren van het kerkelijk leven en werken in de ruimste zin van het woord’ (ord. 2-6-2, art. 2 generale regeling).
Verschillende toepassingen Het begrip ‘verwerken’ wordt in de wet apart gedefinieerd. Bij elke handeling, die met de persoonsgegevens wordt verricht, moet opnieuw worden bezien of deze noodzakelijk is voor de behartiging van het gerechtvaardigd belang van de kerk of de gemeente. Het registreren van leden, het gebruiken van deze gegevens in het pastoraat en het publiceren ervan in een jaarboekje zijn afzonderlijke verwerkingshandelingen, waarbij telkens beoordeeld moet worden of deze verwerking nodig is voor de behartiging van een gerechtvaardigd belang. Bij de WBP hoort een algemene maatregel van bestuur, het zgn. ‘Vrijstellingsbesluit WBP’. Uit dit besluit blijkt dat verstrekking van persoonsgegevens omtrent godsdienst toegestaan is aan ‘tot het genootschap behorende personen en hun gezinsleden’ (art. 4). Deze bepaling geeft dus een concreet antwoord op de vraag van het jaarboekje. Zolang een jaarboekje alleen gebruikt wordt onder leden van de gemeente is het toegestaan daarin hun gegevens op te nemen; het gaat - volgens het Vrijstellingsbesluit - dan om gegevens als ‘adres, … telefoonnummer en soortgelijke voor communicatie benodigde gegevens’ (dus ook emailadressen) en gegevens omtrent ‘de aard van het lidmaatschap’ (dooplid, belijdend lid) ‘alsmede de functie binnen en de deelname aan de activiteiten van het genootschap’ (ambtsdrager, activiteiten).
Alle gemeenteleden? Maar het blijft van belang ook het overige wettelijke kader in het oog te houden. De bepaling in het Vrijstellingsbesluit ontslaat de kerkenraad niet van de verplichting zich de vraag te stellen of er ‘een gerechtvaardigd belang’ is voor de uitgave van het jaarboekje en of ‘het beoogde doel niet zonder deze vorm van verwerking bereikt kan worden’; ook zal de kerkenraad zich moeten afvragen of vermelding van de gegevens van alle gemeenteleden, ook van
18
hen die niet of nauwelijks participeren in het gemeenteleven, nodig en wenselijk is. De kerkenraad moet verder al het mogelijke doen om te waarborgen, dat het overzicht alleen verstrekt wordt aan gemeenteleden en moet zich dus in elk geval onthouden van verdere verspreiding. Kerkenraden dienen dus terughoudend te zijn met het publiceren van namen van alle leden van de gemeente. Een jaarboekje, dat de namen bevat van leden van de gemeente, die het prettig vinden elkaar makkelijk te kunnen bereiken en om die reden akkoord zijn met vermelding van hun gegevens, voldoet waarschijnlijk even goed en vormt hoe dan ook geen privacyprobleem.
Gijs de Jong is als jurist werkzaam bij de stafafdeling Juridische Zaken en Colleges van de Dienstenorganisatie.
Kerkinformatie
VISIENOTA
April 2006
Jeanet Aartsen
Hervormde Vrouwen Groep (HVG) zet er na zestig jaar een punt achter:
‘Zelfbewustzijn van vrouwen is flink gegroeid’ De HVG is voor het brede midden van de hervormde kerk een begrip. Deze maand viert zij haar 60jarig jubileum en tegelijkertijd heft zij zichzelf op. Voorzitter Henke Troost-Laban (58) heeft er vrede mee: ‘In het landelijke bestuur was al jaren geen jonge aanwas meer. Het is goed zo.’ Ook Reinie Bomhof-Soede (63) vindt dit een goed moment: ‘Ik ben wel wat weemoedig, maar ik kijk ook terug op een beweging die veel voor vrouwen betekend heeft. Al vanaf de oprichting stelde de HVG zich ten doel om haar leden zowel op godsdienstig terrein als op het maatschappelijk en culturele vlak te vormen. In de praktijk kwamen groepen bij elkaar en hielden avonden met een inhoudelijk gedeelte en een ontspannend deel. Tot op vandaag. Troost: ‘Plaatselijk zijn er natuurlijk verschillen, maar vaak begint een avond met een bijbelinleiding en na de pauze is er een maatschappelijk onderwerp of iets creatiefs. Het onderwerp wordt bij toerbeurt door iemand voorbereid. Het maandblad ‘De Fakkel’ en de HVG-Materiaalmap geven de nodige achtergrondinformatie. Dat zelf voorbereiden vind ik erg leuk om te doen. Ik verdiep me ergens in, zoek nog wat op internet en dan komt dat gevoel: Yes! Ik leer hier zelf ook veel van.’
Breiwerk en boek Om het plaatselijke werk te ondersteunen werd in de vorige eeuw een ‘verbond van christelijke vrouwenverenigingen’ gestart. De oprichting zou plaatsvinden in 1940, maar werd door de oorlog uitgesteld tot 1946: de Hervormde Vrouwen Groep was een feit. In de beginjaren ging het vaak gemoedelijk toe. Een middag begon met een bijbelinleiding en verder werd er ijverig gebreid onder het voorlezen van een boek. Ondertussen groeide de HVG als kool. Bij de oprichting waren er al bijna 5000 leden, in de hoogtijdagen - jaren zeventig - werd een ledental van ruim 22.000 gehaald. De geschiedenis van de HVG geeft een mooi tijdsbeeld. Je ziet de positie van vrouwen en de ideeën over vrouwelijkheid verschuiven. Tijdens een conferentie in 1952 over ‘Vrouw zijn’ wordt de vrouw de volgende eigenschappen toegedicht: behoefte tot verzorgen, moederlijkheid en ‘innerlijke geheimzinnigheid’. Zo’n dertig jaar later wordt er gediscussieerd over euthanasie, draagmoederschap en betaald werk voor vrouwen.
Staande van links naar rechts: C. Franke-Hofsommer, M. v.d.Molen-Venema, J. v.d. Laan-Poll, H. RouwhorstArends, R. Bomhof-Soede, R. van Bruchem-Ottink, N. Breeman-Piek, G. v.d. Giezen-de Boer, G. MeijeringEleveld, R.ter Wee-Bakker, I. Kannegieter- van Bemmelen, M. Oltvoort. Zittend van links naar rechts: H. Zijlstra-Bosma, H. Troost-Laban, R. Kuiper-de Jong, B. Kuneman-Bax. (foto: Ronald Buyck)
boven de koffievisite. De onderwerpen die we in de loop van de jaren besproken hebben, waren echt bij de tijd. Soms de tijd vooruit. Mede door de HVG is het zelfbewustzijn van vrouwen flink gegroeid. Wie ben ik? Waar liggen mijn vaardigheden? Hoe wil ik als vrouw staan in deze samenleving? En hoe wil ik dat naar buiten brengen? Dat waren vragen die ons bezighielden.’ In het HVG-lied is dat als volgt verwoord: ‘Geroepen om te spreken in deze tijd’. Bomhof: ‘De eerste vrouwelijke ambtsdragers waren vaak (oud)-HVGsters. Ze hadden op hun groep geleerd om aan het W/woord te komen. Ook in de politiek zagen we HVGsters terug.’
Emotieverschil ‘Geroepen om te spreken’ Voor veel leden staat de HVG voor gezelligheid en verbondenheid. Bomhof: ‘Ja, voor mij ook, maar dan wel op niveau, beslist
Op dit moment zijn er nog ruim 5000 HVGleden in 244 groepen. Hoe moeten die verder zonder landelijke steun, zonder blad? Troost: ‘Dat is plaatselijk heel verschillend.
19
Er zijn een paar groepen met vrouwen die vrijwel allemaal in een verzorgingshuis wonen. Zij houden hun koffieochtenden en bouwen het af. Maar er zijn ook groepen die al jaren bestaan uit hervormde en gereformeerde leden en dus contact hebben met de Gereformeerde Vrouwenbond. Zij zullen met het blad ‘In Gesprek’ verder gaan. Troost: ‘Ik heb vrouwengroepen wel altijd als een meerwaarde gezien, omdat er anders gepraat wordt. Het gaat eerder over hoe je iets beleeft. Met mannen erbij gaat het snel over weetjes. Dat is een emotieverschil.’ Bomhof: ‘Misschien is de tijd van vrouwen apart voorbij, ik weet het niet. Natuurlijk krimpen de kerken en jonge vrouwen hebben hun contacten misschien elders. Ik heb de band van vrouwen onderling altijd erg gewaardeerd.’ Jeanet Aartsen is freelance journalist en theoloog.
Kerkinformatie
BERICHTEN
April 2006
Cursus over Luthers Kleine Catechismus
Catechismus. De cursus is bestemd voor een breed, theologisch geïnteresseerd publiek. Door de docenten wordt de historische achtergrond van deze catechismus toegelicht, maar ook wordt uitdrukkelijk aandacht gegeven aan de betekenis ervan voor kerk en theologie van vandaag. Het laatste gebeurt o.a. door een moderne geloofsleer en onderwijs aan jongeren bij deze cursus te betrekken. De cursus wordt tweetalig (Engels en
Nederlands) gegeven. Cursusdagen zijn: 29 (B) en 31 (B) mei en 2 (B), 6 (C), 8 (222) en 9 (B) juni 2006. Tijden per dag: 10.15-12.45 uur en 13.1515.45 uur. Plaats: Universiteitscentrum de Uithof, Utrecht (tussen haken de zaalruimte in resp. Transitorium 1 en 2) Kosten: inclusief cursusmateriaal: € 25,-. Aanmelding graag voor 1 mei a.s. bij voorkeur per e-mail:
[email protected] of telefonisch (030) 253 94 03.
Christelijke Gereformeerde Kerken, de Gereformeerde Zendingsbond en het Instituut voor Gemeenteopbouw en Theologie van de Christelijke Hogeschool Ede, heeft in drs. M.C. Mulder een directeur gevonden met kennis van en liefde voor Israël. Mulder was predikant van de Christelijke Gereformeerde Kerk in Goes en is als universitair docent Judaica verbonden aan de Theologische Universiteit te Apeldoorn. Israël had vanaf zijn studententijd zijn bijzondere belang-
stelling. Hij publiceerde regelmatig in boeken en artikelen over dit onderwerp. Daarnaast is Mulder bezig met een proefschrift over de Oudtestamentische context van de citaten in Romeinen 9-11. Het Centrum voor Israëlstudies zal ook onder leiding van de nieuwe directeur studiedagen, cursussen en lezingen organiseren rondom Kerk en Israël. Verder onderhoudt het CIS contacten met (Messiasbelijdende) Joden in Nederland.
met de kerk, maar evenzeer met de radicalere Gekrookte Riet-groep en het Comité tot behoud van de Nederlandse Hervormde Kerk. Verregaande synodevoorstellen om de bezwaarden tegemoet werden daarom vaak toch afgewezen. De brochure daarover: ‘Het tekent onze gebrokenheid, onze verdeeldheid, onze verscheurdheid. Hiermee komt pijnlijk onze schuld aan het licht, voor God, voor elkaar voor de kerk. Daarom leggen wij, terugziende op al deze jaren, de schuld van alle spanning niet eenzijdig bij het moderamen en bij de synode. Wij hebben schuld aan de voortgaande gebrokenheid en verbrokkeling. Wij zijn evenzeer geroepen
ons voor de Heere te verootmoedigen. (…) Onder ons was verbittering. We verloren ons in kerkelijke twisten en ondertussen kreeg de boze vrij spel.’
Komend voorjaar verzorgen prof. dr. Bob Kolb (Concordia Seminary, St. Louis (MO) en prof. dr. Klaas Zwanepol (EvangelischLuthers Seminarium Utrecht) met medewerking van dr. Eddy Hallewas en ds. Wim van Beek een cursus over Luther’s Kleine
Centrum voor Israëlstudies (CIS) benoemt nieuwe directeur Het Centrum voor Israëlstudies (CIS) heeft drs. M.C. Mulder benoemd tot directeur. Hij volgt in deze functie drs. M. van Campen op. Het CIS, samenwerkingsverband tussen het deputaatschap Kerk en Israël van de
Gereformeerde Bond 100 jaar: positie en roeping De Gereformeerde Bond in de Protestantse Kerk viert op 22 april haar honderdjarig bestaan. Als beweging binnen de Nederlandse Hervormde Kerk heeft zij zich steeds geroepen gevoeld om op te komen voor het gereformeerde belijden. Het betekende in de praktijk vaak een worsteling vanwege de pluriformiteit in deze kerk. Ondanks veel moeite met het Samen op Weg-proces en de pijnlijke scheuringen - met name in gemeenten van deze richting - wil zij deze taak positief voortzetten in de Protestantse Kerk in Nederland. Met het oog daarop heeft het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond eind vorig jaar de brochure ‘Hervormd gebleven’ uitgebracht. Deze titel slaat volgens de auteurs niet op de Nederlandse Hervormde Kerk, die immers is opgegaan in de Protestantse Kerk. Het gaat hen om de ‘diepere betekenislaag van het woord, waarbij hervormd-zijn verwijst naar het spanningsvolle staan in de volkskerk op basis van de gereformeerde belijdenis’. Er bestaan immers nog steeds hervormde gemeenten in de verenigde kerk.
Informatief De terugblik is informatief en openhartig. Tijdens het Samen op Weg-proces werden onderlinge breuklijnen zichtbaar die de standpunten van de bond naar buiten toe vertroebelden. De bonders wilden ‘niet mee en niet weg’, voelden zich verbonden
20
Toekomst De brochure blikt ook vooruit. De gemeenten willen in trouw aan het Woord en aan de belijdenis deel blijven uitmaken van de Protestantse Kerk. Over de samenstelling van de kerkenraden schrijft het hoofdbestuur onder meer: ‘De kerkenraad zal in het beleid het geheel van de gemeente op het oog dienen te hebben. Die houding betekent niet het pleiten voor een zeker democratische gehalte in de kerk. Nee, maar het zal wel om meer dan een groep binnen de gemeente moeten gaan. Waar de kerkenraad geen reële afspiegeling van de gemeente is, zal zij in de breedte niet gebouwd worden. De gemeente is immers ook een gemeenschap, niet van gelijkdenkenden, maar van allen die Christus’ naam belijden – een gemeenschap die we niet al te gemakkelijk verbreken door in een naburige gemeente te gaan meeleven. Tegelijk vraagt dit aanvaarding van elkaar, zoals Christus ons aanvaard heeft. Slechts Hij is het hoofd. Juist in onze tijd, waarin individualisme een sleutelwoord is, zullen we steeds moeten zien dat we samen Zijn gemeente vormen en dat we in Zijn naam aan elkaar gegeven zijn. Gave en opdracht’. Hervormd gebleven. Het spoor van de Gereformeerde Bond na 1 mei 2004 is verkrijgbaar door € 4,- over te maken op postbankrek. 2937021 t.n.v. Geref. Bond te Apeldoorn, onder vermelding van: Hervormd gebleven.
Kerkinformatie
HISTORISCH TIJDSCHRIFT GKN
April 2006
Jaap van Gelderen
Kritisch en sympathiek kijken naar gereformeerden In 2002 werd door enkele enthousiaste gereformeerden een nieuw tijdschrift opgericht: Historisch Tijdschrift GKN. Eindredacteur Jaap van Gelderen vertelt over ontstaan, bestaan en belang ervan.
Het initiatief werd genomen door vakgenoten die jarenlang actief waren in en voor het vroegere gereformeerde deputaatschap voor de Archieven en het kerkelijk Kunstbezit. Sommigen waren al betrokken bij projecten rond de herdenkingen van de Afscheiding van 1834, de Doleantie van 1886 en de Vereniging van 1892 (ontstaan Gereformeerde Kerken in Nederland, afgekort GKN). In die jubileumjaren bestond er veel belangstelling voor de eigen geschiedenis. Er bleek ook veel materiaal onder de mensen te zitten. Aan de fraai geïllustreerde serie Anderhalve eeuw gereformeerden in stad en land (12 katernen, verschenen tussen 1983-1986) werkten vele tientallen kerkleden mee. Overal verschenen gedenkboeken over plaatselijke kerken, een gewoonte overigens die nog steeds voortleeft. Kortom, toen het in 2002 echt menens leek te gaan worden met de Protestantse Kerk in Nederland, besloot een aantal liefhebbers een tijdschrift over het GKN-verleden op te richten.
Eigen verleden Waarom zou je je nog concentreren op de geschiedenis van alléén de GKN? Ik noem een paar argumenten. Men zegt wel, dat gedurende de afgelopen halve eeuw geen kerkverband zo sterk is veranderd als de GKN. Het zijn vaak buitenstaanders of mensen op afstand, zoals journalisten, historici, sociologen en literaire schrijvers die graag een mening geven over ‘de gereformeerden’. Gereformeerden zijn zo’n beetje publiek bezit geworden. Daar is natuurlijk niets op tegen, maar waarom zouden wij daarover van binnenuit – als oud ‘GKN-ers’ - niet gewoon zelf mee praten? Het zou jammer zijn als in eigen kring de kennis over ‘wie wij waren’ weg zou sijpelen. We richten ons strikt op Gereformeerde Kerken in Nederland, zoals die vanaf 1834 zijn gegroeid, en die in de kerkelijke stormen van 1926 (de kwestie Geelkerken) en 1944 (de kerkscheuring) overeind zijn gebleven, om tenslotte in 2004 uit te komen in de Protestantse Kerk in Nederland. Het gaat dus niet over kerkverbanden met wie wij een deel van deze geschiedenis delen, zoals
Gevarieerde aanpak
Kerkhistoricus Jaap van Gelderen bij zijn afscheid van de ThUK op 27 januari jl. (foto: Dick Vos)
christelijke gereformeerden, hersteld-verbanders, vrijgemaakten of nederlands gereformeerden.
Kritisch-sympathiek In Historisch Tijdschrift GKN willen we niet eindeloos de bekende verhalen over Afscheiding en Doleantie herkauwen. We gaan er vanuit dat onze lezers enige voorkennis hebben. Het gaat ons ook niet om nostalgie of apologie, maar om nieuwe schatten uit een rijk verleden. We proberen er kritisch-sympathiek naar te kijken en willen zo eerlijk mogelijk werkelijke mensen beschrijven, hun dilemma’s en hun antwoorden in de context van de tijd bekijken. Hoe zijn gereformeerden geworden zoals ze nu zijn? Zijn ze wel zo gemakkelijk in te passen in het schema: opkomst - bloei - verval? Of is dat maar een secularisatiethese, waar je vraagtekens bij moet plaatsen? Misschien blijkt een typering als ‘bloeiperiode’ geen goede omschrijving te zijn; en ‘verval’ dus ook niet. Andere kwestie: is het etiket ‘emancipatiebeweging’ wel een goede omschrijving voor de ‘opkomst’ van deze gereformeerden? Kortom, er is stof genoeg!
21
De redactie heeft gekozen voor een aantal gevarieerde invalshoeken in elk nummer: - een hoofdartikel; - een kroniek waarin mensen zich uitlaten over de historie (of hun historie) in de GKN); - tekst van een opmerkelijk documentje; - roman- of verhaalfragment, waarin iets kenmerkends over het gereformeerde leven wordt weergegeven; - bibliografie: nieuwe relevante publicaties op landelijk en lokaal niveau; - ‘in memoriams’ over overleden predikanten, die nog volgens de gereformeerde kerkorde examens hebben afgelegd. Daarmee wordt een oude functie van het vroegere jaarboek GKN voortgezet. De rubriek wordt erg gewaardeerd door de nabestaanden en geïnteresseerden; - incidenteel: interviews, illustraties en debat, bijvoorbeeld over houding van de GKN in de Tweede Wereldoorlog, enzovoort. We zitten momenteel op het prachtige aantal van zo’n 600 abonnees. Zij maken het financieel mogelijk dat wij jaarlijks twee, soms drie nummers kunnen uitbrengen. Het zijn geïnteresseerde kerkleden, kerkhistorici, studenten, predikanten, maar ook biblioteken en ‘buitenstaanders’. Wij krijgen wel eens een gift, maar drijven verder op de abonnementsinkomsten. Hoe meer abonnees, hoe meer we kunnen laten zien van het veelkleurige gereformeerde leven. Jaap van Gelderen is voormalig docent kerkgeschiedenis en oud-archivaris van de Theologische Universiteit Kampen.
Meer informatie: over Historisch Tijdschrift GKN, F. Rozemond, (030) 293 47 10, e-mail:
[email protected] Een abonnement kost € 14,- per jaar (buitenland € 16,-). Gratis proefnummers en aanmelding: drs. F.K. Duursema, (030) 291 01 81, e-mail:
[email protected]
Kerkinformatie
April 2006
SPIRITUALITEIT
Peter Schormans (samenstelling)
Pastores op meditatietraining Twaalf predikanten en kerkelijk werkers volgden vorig jaar een intensieve meditatietraining, aangeboden door de Protestantse Kerk in Nederland. Men wilde zich verder scholen in het mediteren, ook omdat men ontdekte dat de vraag in de gemeente leeft en er vaak weinig deskundige begeleiding voorhanden is. Na de training is men aan de slag gegaan, individueel en in de gemeente. Ook hield men een meditatiedagboek bij. Hieronder een aantal impressies van deelnemers. Marti Koster, predikante te Arkel: Afdalen in de diepte waar geluiden verstommen Intreden in mijzelf waar ik stilte ontmoet en Gods stem leer verstaan ‘Een kort gedicht dat voor mij het proces van mediteren onder woorden brengt. In de kakofonie van geluiden in mijzelf en om mij heen, is een ruimte waar stilte woont. Die ruimte bevindt zich in mijzelf. Mediteren is: terug keren naar die stille ruimte in jezelf. Dat betekent: alle ruis achter je laten, volledige aandacht voor het hier en nu, voor de stilte van dit moment, en voor wat zich in die stilte aandient. Het betekent ook: mij afstemmen op de uiteindelijke werkelijkheid (God) voorbij alle gedachten, en van daaruit weer in beweging komen, verantwoordelijkheid dragen, antwoord geven op wat zich in de stilte aandiende…helder en aandachtig. In het kader van mijn studieverlof was ik in de gelegenheid de jaartraining ‘Meditatie’ te volgen. Een training die erop gericht was diverse vormen van meditatie zelf te leren beoefenen en te kunnen aanleren aan gemeenteleden. Dat vraagt tegelijkertijd dat je in staat bent mensen die mediteren in hun proces te begeleiden. De cursus gaf daartoe een aanzet. Dat wil zeggen dat ik, na het volgen van deze training, niet klaar ben. Sterker nog: ik heb het gevoel dat ik net ben begonnen aan de weg die verwoord wordt in het gedicht. Maar goed, je hoeft niet ‘klaar’ te zijn om
“Er is geen plaats waar ik niet bidden kan, er is geen gemoedsgesteldheid van waaruit ik niet bidden kan. Alles wat ik zie en voel is basis voor gebed, de tuin waar de vogels fluiten, maar ook de vermoeidheid in mezelf, de leegte in mij….. in alles is Hij, in iedere vriendelijkheid, maar ook in iedere afwijzing, in het begrip, maar ook in het onbegrip… waar is Hij niet ?” (uit het meditatiedagboek van een deelnemer - anoniem).
met dat wat je geleerd hebt iets te kunnen doen. Voor mijn werk als gemeentepredikant betekent dat, dat er een meditatiegroep eenmaal per drie weken bij elkaar komt, om samen te mediteren, en elkaar zo te stimuleren om ook thuis te oefenen, en met meer aandacht en helderheid in het dagelijks leven te staan. In een Bijbelstudiegroep leren we meditatief Bijbellezen, en Bijbellezen volgens de Ignatiaanse methode, waarbij je je inleeft in een bepaalde persoon en het verhaal aan jou laat gebeuren. In de liturgie van de ’s zondagse dienst zijn drie momenten van stilte: na de groet, voor het openingsgebed zijn we enige tijd stil, en nodig ik de aanwezigen uit ‘onze hoofden leeg te maken, alles wat nog in onze gedachten rondspookt tot rust te brengen en ons open te stellen voor een ontmoeting met elkaar en met de Eeuwige’. Na de uitleg is opnieuw een moment van enkele minuten stilte, om de woorden in ons tot rust te laten komen. Iemand zei eens: ‘Dat is het moment waarop ik van belangstellend luisteraar gelovige ontvanger wordt’. En ook tijdens het gebed zijn we enige tijd stil, om het onuitsprekelijke in ons gewaar te worden en voor Gods aangezicht te brengen. Ook in pastorale gesprekken wil ik, met goedvinden van de pastorant, nog wel eens beginnen met een korte meditatie. Vooral wanneer iemand niet verder komt dan “het praten over…” of een theoretische beschouwing, kan het vruchtbaar zijn eens even een tijdje stil te zijn, in te keren in zichzelf, en in de stilte tot zijn/haar eigen gevoel te komen. Al met al heb ik het idee dat ik begonnen ben aan een spannende ontdekkingsreis; die van de meditatie, waar ik nog veel in kan ontdekken en ontwikkelen, ten gunste van mijzelf, mijn werk, en de mensen waarmee en waarvoor ik werk. ‘
22
Uit het meditatiedagboek van een deelnemer: ‘Intussen heb ik vandaag ook het negatieve ontmoet, maar op de een of andere manier kan het mij niet raken. Mijn geborgenheid zit dieper... er is een plek waar niemand komen kan en ik veilig ben… die plek is in Christus. Ik moet denken aan het woord uit Colossenzen “uw leven is met Christus verborgen in God “. Daar ben ik, weggerukt van hier, meegenomen en onvindbaar voor welke macht dan ook. Daar word ik omgeven met liefde, barmhartigheid en licht… daar is zorg, stilte, tederheid en enkel aanschouwende liefde. Ik word voortdurend gezien en zijn ogen zijn vriendelijk, vol vreugde en kracht. Zij zien me aan als een moeder die kijkt naar haar pasgeboren kind en zo ben ik in zijn arm genomen.’
Pieter Lootsma, Winsum (Gr) emeritus predikant Het is stil in mijn studeerkamer. Geconcentreerd neem ik het meditatiekrukje en treed de stilte binnen als een kapel. Eerbied en aandacht zijn hier. Langzaam wordt het nu ook in mijn hoofd meer stil. Dan neem ik de Bijbel en lees aandachtig enkele verzen uit een Psalm. Ik leg de Bijbel neer en concentreer me op wat ik zojuist heb gelezen. Wat staat er, wat heb ik gehoord? Na verloop van tijd lees ik hetzelfde gedeelte opnieuw. Wat doet het gelezene mij? Wat wil het met mij? Wil ik dat wel? Welk verlangen komt in mij omhoog? In rust en stilte gaat het gelezene nog meer open en opent het mij voor het mysterie in het beluisterde. Voor de derde keer neem ik de Bijbel ter hand om hetzelfde nog weer tot mij te laten spreken. Maar ik moet, ik wil in dit proces nu ook zelf reageren, ageren, antwoorden. Ik ben er ook nog met mijn blokkades en wensen. Ik wil met de tekst in gesprek, met de machten in en achter het gehoorde. Met de Ene als dat mogelijk is, als ik dat durf. Wanneer ik uitgesproken, uitgehuild of uitgebeden ben, omgeeft de stilte mij soms met nieuwe tedere zachtheid als de omhelzing van een geliefde, vult mij, neemt mij in zich op. Het is goed.
Een vierde keer lees ik nu het beluisterde en laat het tot mij komen in woorden, beelden en gevoelens. Heel enkel kan het dan gebeuren dat de Ene in een gedachte, beeld of gevoel onuitsprekelijk stil aanwezig is. Ik durf dat nu, na jaren, God of de Geest van Jezus Christus te noemen, Die er is en gebeurt. Na verloop van tijd doe ik de ogen langzaam open, kijk om me heen, neem de tijd om dat te gaan doen wat gedaan kan worden. Ook in een kerkdienst gebruik ik deze oude methode van de lectio divina af en toe om een tekst en mensen met elkaar in contact te laten komen. Hoewel het mij niet meer verwondert, word ik toch elke keer weer ontroerd en heel blij wanneer dat dan ook gebeurt en mensen geraakt worden door het gelezene. Blijkbaar werkt de Geest van God niet alleen in muziek, liederen, verkondiging, maar ook in de stilte van een meditatief samenzijn in een zondagse bijeenkomst. Waar wij mensen ons openen voor wat tot ons komt, voltrekt zich het Mysterie dat God genoemd wordt, en Die als heil-vol gebeuren ons tegemoet komt.
Martine Schram, Doorn, kerkelijk werker, werkt als verpleegkundige in een hospice en als pastor in een kerkelijke gemeente: Meditatie is voor mij de kunst, de vaardigheid om aandachtig te zijn. Het nodigt uit tot de stilte, een thuiskomen bij mezelf. Het opent de ingang tot het gebed, zonder woorden of met woorden die me gegeven worden... Ik besef steeds meer dat ik de dingen niet alleen kan doen, dat God me zoekt en dat ik Hem mag antwoorden. Meditatie is niet een techniek die je leert, maar het is een manier waarop je in het leven kunt staan, waarin je bewust met de werkelijkheid om kan gaan, waarin je aanwezig kunt zijn en daardoor open naar jezelf, de ander en naar God. Het is een levenshouding, waarbij ook je geloofsleven zich kan verdiepen. De praktijk van meditatie vraagt om veel oefening en regelmaat en dat gaat met vallen en opstaan. Als je het vol houdt komt er een moment dat je niet anders meer kunt, dat er ook geen weg meer terug is, het laat
Boekpresentatie Op dinsdag 25 april wordt tijdens een symposium het nieuwe boek van Kick Bras ‘Tussen hemel en aarde, meditatie en de geestelijke weg’ gepresenteerd. Sprekers: Paula van Cuilenburg over meditatie in de psychosynthese en Kick Bras over het thema van zijn boek. Deelnemers krijgen korting op het boek. Plaats: Theologische Universiteit, Koornmarkt 1 te Kampen, van 13.30 tot 16.00 uur. Kosten: € 25,-. Aanmelding: ThUK, Postbus 5021, 8260 GA Kampen, tel. (038) 337 16 14 (Christa Bos),
[email protected]
je niet meer los. Mediteren in een groep geeft een grote kracht, je draagt elkaar, je inspireert elkaar en geeft elkaar de motivatie om het vol te houden. Bij het geven van een vervolgcursus vind ik het essentieel dat een begeleider zelf begeleid is door een ander. Dat betekent het kennen van meditatie uit eigen ervaring en weten wat je op de weg van dat avontuur tegen kunt opdoen aan positieve ervaringen, maar ook op den duur de ervaringen die minder gemakkelijk zijn, n.l. het tegen komen van vele aspecten in jezelf die je opnieuw een plek moet geven, nieuwe inzichten, een proces van zuivering die in jezelf op gang kan komen, waardoor je in je leven tot andere keuzen komt en een veranderingsproces kan doormaken.
- wat neem je waar? Weer – temperatuur enzovoort. Aangekomen, geleid door vragen, aanwijzingen als ‘kijk je om je heen: je ziet een man met een verschrompelde hand, je kent hem, kijkt naar hem. Vooraan zie je Jezus staan en de schriftgeleerden. Dan zie je hoe Hij de man uitnodigt naar voren te komen. Hij wordt genezen. Jezus kijkt opnieuw de synagoge in. Hij ziet je en vraagt je naar voren te komen. Ga je, ga je niet? Je gaat en staat voor Hem. Wat wil je Hem zeggen? Wat wil je dat Hij tegen jou zegt. Wat wil je afsluitend bidden?’ Volgens het evaluatieformulier was het voor velen een bevrijdende, inspirerende, confronterende én vernieuwende ervaring, niet manipulatief, niet uit op effect, maar in de stilte met 500 mensen de Heer ontmoeten.
Peter Schormans, predikant te Woerden: Het voornemen was in een experimentele dienst een geleide meditatie te houden, de z.g. Ignatiaanse meditatie. Geleerd op de cursus. Schrikken, toen er 500 mensen in de kerk zaten. Maar eenmaal aangekondigd was er geen weg terug. Ik legde uit wat de bedoeling was: in gedachten, maar vooral door de beelden die de woorden oproepen, mee te gaan in het verhaal. Ik zit niet hier, maar daar. Ik ben er getuige van. Thuis blijven kan ook, dan hou je je ogen open en zit je gewoon stil. Uitgenodigd om het verhaal binnen te treden, gingen we derhalve op een zondagavond in het schemerdonker op weg naar de synagoge, begeleid door vragen: wat zie je? Natuur – huizen – mensen - wat hoor je? Vogels – pratende mensen
23
Peter Schormans is predikant in Woerden.
Meer weten? In 2007 komt er weer een intensieve jaarmeditatietraining. Informatie: Paula van Cuilenburg, tel. (030) 880 15 60,
[email protected] Boeken: Paula van Cuilenburg, Stil en aandachtig, gids voor meditatieve omgang met God, Boekencentrum, Zoetermeer 2004. Kick Bras, ‘Tussen hemel en aarde’, over meditatie en de geestelijke weg. Ten Have, 2006.
Kerkinformatie
Hooglied in het voorjaar Komend voorjaar staat het bijbelboek Hooglied op verschillende leesroosters. Voor gemeenten die in de eredienst of daarbuiten wat uitgebreider stil willen staan bij deze bijbelse liefdespoëzie zijn er verschillende mogelijkheden. Zo ontwikkelde het Nederlands Bijbelgenootschap het Hoogliedpakket ‘You ‘re my favourite’ voor jeugdgroepen, catechesegroepen en scholen. Het pakket bestaat uit een dvd, een brochure met catechese-opzetten en een cd. Het materiaal is gericht op jongeren vanaf 16 jaar. Op de dvd staat de multimediaproductie ‘You’re my favourite’, ontwikkeld door
Israëlische ambassadeur spreekt op Nes Ammimdag Zaterdag 8 april 2006 vindt in Apeldoorn de tweejaarlijkse Nes Ammimdag plaats. De Nederlandse ambassadeur in Israël, de heer drs. B. Hiensch, zal spreken over het thema ‘De dialoog in het IsraëlischPalestijns conflict’. Aan de orde komen de situatie in Israël, het vredesproces in het Midden-Oosten en de vraag: hoe moet het verder met de dialoog? Er zal ruim gelegenheid zijn voor discussie met de heer Hiensch. Het morgenprogramma wordt afgesloten met drie presentaties over het dagelijks leven en nieuwe ontwikkelingen in het huidige Nes Ammim. Het middagprogramma omvat vier workshops: - De kaarten op tafel: het land Israël en wij, geleid door drs. Marieke den Hartog, stafmedewerker voor Kerk en Israël in de Protestantse Kerk in Nederland;
GOV - Vereniging van Kerkmusici 75 jaar De Gereformeerde Organisten Vereniging (GOV) - Vereniging van Kerkmusici bestaat dit jaar 75 jaar. Het jubileum wordt op 22 april in Kampen gevierd met een gevarieerd programma. Na een morgengebed en een huishoudelijke vergadering in de Lutherse Kerk aan de Burgwal zal stadsbeiaardier Frans Haagen om 12.30 uur orgelcomposities ten gehore brengen op de beiaard van de Nieuwe Toren. ’s Middags houdt dirigent Wilma ten Wolde in de Bovenkerk een inleiding over
BERICHTEN
April 2006
studenten van de Universiteit Twente, Saxion Hogeschool en kunstacademie ArtEZ te Enschede. Het verlangen van twee geliefden staat in de vier scènes op deze dvd centraal. De brochure bevat verschillende suggesties om met Hooglied te werken in catechese-en gespreksgroepen: programma’s met verschillende invalshoeken, zoals brieven van jongeren, beeldende kunst en een filmprogramma. Op de cd worden de poëtische teksten van Hooglied en Prediker voorgedragen door de dichters Anneke Brassinga en Piet Gerbrandy. Meer informatie: Friso Mout, medewerker catechese: (030) 880 15 23,
[email protected]. Bestellingen: Brochureverkoop Protestants Landelijk Dienstencentrum: (030) 880 17 24,
[email protected] of via de
webwinkel: www.pkn.nl >webwinkel. Men kan ook het bewegingstheater van Riëtte Beurmanjer en Joyce Schoon uitnodigen voor de danspresentatie ‘Vuur en sintels’. Deze productie van De Zevende Hemel, centrum voor bibliodrama en dans, maakt het lijfelijke van Hooglied heel concreet. In een sfeer van afwisselend uitbundigheid en ingetogenheid komen de woorden ervan tot leven. De presentatie kan gespeeld worden in vieringen of op conferenties, maar kan ook als een “losse” voorstelling worden uitgevoerd. De voorstelling duurt 45 minuten. De kosten bedragen € 350,- plus reiskosten. Voor een speellijst en meer informatie: Riëtte Beurmanjer: (020) 665 46 85 of e-mail:
[email protected]
- Wijsheid in kleur, mystieke betekenissen in de letters van het Hebreeuwse alfabet, geleid door Ruud Bartlema, kunstenaar en theoloog; - Politieke boodschappen in de Israëlische popmuziek, geleid door drs. Danielle van den Bos, redacteur www.joods.nl en oud-inwoonster van Nes Ammim; - Bestuur: visie en verantwoording, door prof. Rien Kaashoek, bestuursvoorzitter van Stichting Nes Ammim Nederland.
parkeergelegenheid rondom het Kerkelijk Centrum. Programma van 10.30-16.00 uur, gevolgd door een informeel samenzijn tot uiterlijk 18.00 uur. Toegangsprijs: € 12,50 p.p., incl. koffie/thee en lunch. Kinderen van 3-12 jaar: € 6 euro p.p. Aanmelding: genoemd(e) bedrag(en) overmaken naar postgiro 55 55 6 van Stichting Nes Ammim Nederland te Apeldoorn, onder vermelding van “Nes Ammimdag 2006”
De dag zal worden afgesloten door mw. dr. Hanna-Louk van Stegeren-Keizer. Geïnteresseerden zijn van harte welkom. Locatie: Kerkelijk Centrum ‘De Drie Ranken’, Eglantierlaan 202, Apeldoorn (per bus ong. 8 minuten van het station). Er is
Meer informatie en opgave bij het kantoor van Nes Ammim, mw. Beatrice Hoffer, tel. (055) 534 93 39 en via www.nesammim.nl
‘Jongeren en Kerkmuziek’. Zij zal ingaan op vragen als: hoe kun je jongeren interesseren voor kerkmuziek? Hoe kunnen we hun creativiteit benutten in de liturgie? Ook geeft zij aandacht aan muziekonderwijs op basisscholen. De voordracht wordt geïllustreerd met muziekvoorbeelden door het Nationaal Kinderkoor dat onder haar leiding staat, met orgelbegeleiding door Aart Bergwerff. Het afsluitende deel van deze dag begint om 15.15 uur en kan ook afzonderlijk als concert worden bezocht. Organist Mannes Hofsink zal op het hoofdorgel improviseren op thema’s waarmee hij kinderen en jongeren wil aanspreken. Verder zingt het Nationaal Kinderkoor o.a. de Missa Brevis van Benjamin Britten. Het programma
wordt afgesloten met een jubileumcompositie van de hand van Christiaan Winter, een werk voor kinderkoor met orgelbegeleiding. De GOV-Vereniging van Kerkmusici, bestaande uit regionale kringen, werd ooit opgericht om organisten in de Gereformeerde Kerken beter toe te rusten voor de begeleiding van de gemeentezang en het orgelspel in de eredienst. Van meet af bestond er belangstelling voor orgelbouw, liturgie en hymnologie. De vereniging heeft zich altijd ingezet om de organist een volwaardige plek te geven als beroepskracht voor de kerkmuziek. De laatste jaren krijgt het cantoraat meer aandacht en kreeg de GOV de toevoeging ‘Vereniging van Kerkmusici’.
24
Kerkinformatie
Kerkmuziek en gemeenteopbouw Op vrijdag 19 mei 2006 wordt in de Bergkerk te Amersfoort een oecumenische studie- en werkdag georganiseerd voor amateur-kerkmusici (niveau III) en professionele kerkmusici (niveau I en II) die meer inhoud willen geven aan de vormingstaak in hun parochie of gemeente. Ook in kerkmuziek geïnteresseerde voorgangers en pastores zijn welkom.
Impuls over interreligieus leren Interreligieus leren is een mogelijkheid om van en over elkaars religie te leren. Het maartnummer van catechesebulletin Impuls is hieraan helemaal gewijd. Wat houdt ‘interreligieus leren’ precies in? Hoe geef je dat vorm? Past dit eigenlijk wel in de kerkelijke jongerencatechese? Behalve een inleiding van Henk Kuindersma bevat het nummer twee catecheseschetsen voor interreligieus leren. In ‘Naar elkaar luisteren: opzet voor interreligieuze ontmoeting in jongerencatechese’ van Friso Mout gaat het om leren door elkaar te
‘Toer’ over Kerk, milieu en duurzaamheid Het eerste nummer van tijdschrift Toer in 2006 heeft als thema: Kerk, milieu en duurzaamheid. Als je ‘milieu’ zegt, zeg je ‘rentmeesterschap’. En als je milieu zegt, zeg je ook ‘ongelijkheid’. Zaken die we ons als kerken aan moeten trekken. Een aantal jaren is het ogenschijnlijk rustig geweest aan het milieufront. Er leek sprake van een zekere ‘milieumoeheid’. De warme herfst
Kabbala en de eerste vrouwelijke rabbijn: Kerk & Israël Onderweg maart 2006 Popicoon Madonna veranderde haar naam in Esther, want ze is in ‘kabbala’. Wat is kaballa, als onderdeel van Joodse mystiek,
BERICHTEN
April 2006
Aan de dag wordt meegewerkt door Jos Beijer, Wilbert Berendsen, Reinoud Egberts, Andries Govaart, Ad de Keyzer, Gonnie van der Maten, Catrien Posthumus Meyjes en Jan Marten de Vries. Tot de basistaken van een kerkmusicus behoort ook de vorming van de gemeente of parochie. Hij/zij kan bijvoorbeeld muziekof cultuurhistorische informatie geven bij religieuze composities, een lied hymnologisch uitdiepen of, samen met de voorganger een liedmeditatie verzorgen. De gemeente kan met behulp van kerkmuziek missionair zijn op het raakvlak van kerk en maatschappij, kunst en religie. Kerkmuziek
is een aantrekkelijk, gastvrijheid biedend medium. Tijdens de dag zal de onlangs verschenen module ‘Kerkmuziek en gemeenteopbouw’ centraal staan. Deze module maakt deel uit van de vernieuwde modulaire opzet van de protestantse opleiding Kerkmusicus-III. De module is inbegrepen in de deelnameprijs (optioneel). Informatie en aanmelding: Unisono, afd. Kerkmuziek (Siem Groot en Wim Ruessink), tel. (030) 233 56 30, e-mail: ruessink@ amateurmuziek.nl
ontmoeten. In ‘Wat kun je van elkaars religie leren?: zoektocht naar de zin van het bestaan in verschillende scheppingsverhalen’ door Doddy van Leeuwen gaat het om leren door kennis te nemen van elkaars verhalen. Deze bijdragen laten zien wat een spannende en leuke belevenissen interreligieus leren door ontmoeting kan opleveren. Niet alleen leuk, maar ook hoopvol: zo kan een multiculturele samenleving er dus ook uitzien. Ondanks alles. Impuls informatiebulletin voor de catechese is een uitgave van de Protestantse Kerk in Nederland. Losse nummers € 2,15, verkrijgbaar bij: Brochureverkoop PLD, tel. (030) 880 17 24,
[email protected] Abonnement (4 nummers) € 5,55; abonnementenadministratie PLD, tel. (030) 880 17 25;
[email protected]
afgelopen najaar heeft voor sommige mensen de ogen weer wat geopend. Wat het soms gevolg van klimaatverandering? Met een verwachte zeespiegelstijging van 20 tot 110 cm tot het jaar 2100 kunnen mensen zich weer een beetje een voorstelling maken van een tweede watersnoodramp in ons land. Een zaak voor de politiek, maar ook voor de kerken. Onze aarde kan jaarlijks ongeveer 12 miljard ton CO2 verwerken. Als Nederlanders gebruiken wij ongeveer vijf keer zo veel als de ‘toegestane’ hoeveelheid. Inwoners van Nepal daarentegen gebruiken een tiende van de toegestane hoeveelheid. Er is dus
echt wel werk aan de winkel, ook als het gaat om bewustmaking. Dit nummer van toer (ondertitel: impulsen voor stimulerend kerkzijn) bevat een inleiding over de belangstelling binnen kerken voor milieu, natuur en duurzaamheid, praktijkverhalen van plaatselijke gemeenten en enkele vaste rubrieken die helpen om het thema bespreekbaar te maken. toer 2006, nr. 1 (24 blz.) is te bestellen voor € 4,50 bij Uitgeverij Boekencentrum BV, Postbus 29, 2700 AA Zoetermeer, tel. (079) 362 82 82. Informatie over de inhoud bij de redactie, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht, tel. (030) 880 14 82, e-mail
[email protected]
eigenlijk? Sjef Laenen geeft op heldere wijze tekst en uitleg in het nieuwste nummer van Kerk & Israël Onderweg. Verder in dit nummer een interview met Elisa Klapheck, de eerste vrouwelijke rabbijn in Nederland. Van oorsprong schrijfster en journalist vond zij haar plek in de Amsterdamse gemeente Beth HaChidush. Het jaarthema ‘Met de kaarten op tafel’ gaat in op de bijbelse landsgrenzen van Israël. Dit keer zijn de bijbelboeken Kronieken, Ezra en Nehemia aan de
beurt. Verder in deze uitgave aandacht voor het nieuwste boek van Hans Jansen, ‘Van Jodenhaat naar zelfmoordterrorisme’. Marieke den Hartog schrijft over Dietrich Bonhoeffer. Losse nummers zijn te bestellen bij Brochureverkoop Protestants Landelijk Dienstencentrum, www.brochureverkoop.nl Abonnementen á € 6,25 per jaar: Abonnementenadministratie PLD,
[email protected] of tel. (030) 880 17 25.
25
Kerkinformatie
April 2006
RUBRIEK
Predikantswisselingen
Beroepen te Amersfoort (Nieuwe Kerk, herv.), ds. M.D. van der Giessen te Boskoop; te Amersfoort-Vathorst, (combinatiegem. Kruispunt, waarin de Protestantse Kerk in Nederland, de Inwendige Zendingsbond (IZB), de Christelijke Gereformeerde Kerk en de Nederlands Gereformeerde Kerk samenwerken, ds. P.L.R. van der Spoel te Harderwijk (wijkgem Het Anker; te Brughem, Kerkwijk en Delwijnen (herv.), drs A.J. Kunz te Groot-Ammers; te s-Grevelduin-Vrijhoeve-Capelle (herv.), ds. J. van Dijk te Ridderkerk; te Hollandscheveld (herv.), ds. G.J. Mantel te Hattem; te Lage Vuursche, proponent G.H. Kruijmer te Katwijk aan Zee; te Monster (herv.), ds. P.J. Visser te Den Haag; te Nigtevegt (prot. gem. i.w.), proponent M.P.D. Barth te Langbroek; te Schalkwijk en ’t Goy (herv.) en Werkhoven (herv.), proponent M.P.D. Barth te Langbroek; te Stad a.h. Haringvliet, ds. H.J. Catsburg te Goes; te Stolwijk (herv. wijkgem. 2), ds. J. van Dijk te Ridderkerk; te Veenendaal (herv. wijkgem 3. Oost), ds. A.J. Kunz te Groot-Ammers; te Waddinxveen (herv. Wijkgem. Oost), ds. P.J. Visser te Den Haag; te Wapenveld (herv.), ds. G.H. Koppelman te Kampen (wijk 2); te Workum - It Heidenskip (prot. gem.), proponent mw. D.M. Hasper te Lekkerkerk; te Zoetermeer (herv. wijkgem. Ichtuskerk), ds. D.P.C. Looijen pred. bgw. werkz. (predikant-directeur IZB).
Aangenomen naar Almere (g.v. Flevoziekenhuis), ds. mw. R.J.K. Veenstra te Maartensdijk (ged.dienst); naar Amsterdam (g.v. st. Lucas-Andreas
ziekenhuis), proponent mw. A. Hoogenkamp te Amsterdam; naar Bennekom (herv.; wijkgem. 2), ds. J.C. Minnema te Lisse; naar Den Burg - Texel (geref.), proponent J. Glazema te Amsterdam; naar Doorn (prot. gem.), ds. T. Kruijswijk Jansen te Wageningen; naar Dwingeloo (geref.), proponent I. Postma te Putten; naar Fijnaart c.a. (geref.), ds. A.G.E. Klap te Terneuzen; naar KoogZaandijk (herv.), ds. F.S.J. van der Sar te Zaandam (beperkte werktijd); naar Lunteren (herv.), ds. J.P. Nap te Zeist (wijkgemeente Pniël); naar Maassluis Oost (prot.gem i.w.), ds. C.M. Schreuder te ‘t Woudt-Den Hoorn; naar Middelharnis, ds. H. Harkema te Onstwedde; naar Olst (prot. Gem. i.w.), ds. H.J. Damstra te Heinkenszand; naar Ommeren (herv.), proponent W. van Laar te Utrecht; naar Raalte, ds. S. Bruining te DriebergenRijsenburg; naar Sibculo, proponent H.O. ter Beek te Soest; naar Sint-Oedenrode, Son en Breugel, ds. B. Stigter te Someren; naar Sirjansland (herv), ds. R.D. Kwint te TroisRivieres (Québec, Canada); naar Uithoorn, ds. C.H. Oechies te Nieuw- en St. JooslandRitthemie; naar Utrecht (Nicolaïkerk), ds. mw. G.R. Peetoom te Groningen-Zuid (pt); naar Valkenburg, Z-H (geref.), ds. E.R.V. Schuddebeurs te Houten; naar Veere (prot. gem. i.w.), ds. G. Klein te Nieuwerkerk op Duiveland; naar Voorthuizen (prot. Ichtusgem.), ds. mw. M.M. Schwarz en ds. S.H. Hiemstra te Hummelo; naar Wapenveld (herv.), ds. G.H. Koppelman te Kampen (wijk 2); naar Woubrugge (geref.), proponent mw. E.B. Mandemaker-Dieleman te Berkel en Rodenrijs; naar Zwammerdam (prot.
gem., deeltijd), ds. P. Wilschut te Alphen aan den Rijn; naar Zwijndrecht (wijkgem. Centrum), ds. C.G. Visser te Renswoude; naar Zwolle (diaconaal predikant), ds. L.P. Miedema te Amsterdam (pt.).
Bedankt voor Alphen a/d Rijn (herv. wijkgem. Sionskerk), ds. P.J. Visser te Den Haag; voor Goudswaard (herv.), ds. R.D. Kwint te TroisRivieres (Québec, Canada); voor Ouderkerk a.d. IJssel, ds. P. van der Kraan te Bleskensgraaf; voor Reeuwijk, ds. P.J. Visser te Den Haag; voor Ridderkerk (herv. Singelkerk), ds. J.H. Lammers te Krimpen aan den IJssel; voor Woudrichem (herv.), ds. G.J. van Beek te Puttershoek; voor Zetten en Andelst (herv.), ds G. van Wijk te Wezep.
Beroepbaar ds. (ir.) D. Boers, H.W. Croeslaan 9, 3237 AN Vierpolders. Tel. (0181) 32 35 92, e-mail:
[email protected]; proponent mw. M. Klomp, Edisonstraat 5, 1098 SX Amsterdam; proponent E.A. Postma, Jacob van Ruisdaelstraat 76, 3583 CG Utrecht.
Wilt u berichten over predikantswisselingen en beroepbaarstellingen doorgeven aan het Synodesecretariaat? Postbus 8399, 3503 RJ Utrecht, e-mail:
[email protected] Daarnaast kunnen deze berichten doorgegeven worden aan Persbureau Scheps, Postbus 103, 3770 AC Barneveld, e-mail:
[email protected]
BERICHTEN
Kerkruimte: venster naar God. Het Interkerkelijk Werkverband voor de Recreatie (IWR) ondersteunt kerken en geloofsgemeenschappen bij hun activiteiten voor toeristen en recreanten. De ervaring leert dat veel mensen belangstelling hebben voor het bijzondere van kerkgebouwen en op zoek zijn naar inspiratiebronnen voor een spirituele levenshouding. Kerken kunnen niet langer volstaan met het uitsluitend
aanbieden van diensten en vieringen in de omgeving van de recreant/toerist. Daarom heeft het IWR een boekje uitgegeven waarin in het kort mogelijkheden en ideeën staan
26
om het kerkgebouw een plaats van spiritualiteit te laten zijn. Een plaats ook waar men vooral luistert naar mensen en waar aandacht is voor hun behoeften. De auteur Paula van Cuilenburg behandelt in een aantal hoofdstukjes: het verlangen naar God, gestalten van geloven, betekenis van een open kerkgebouw, activiteiten in, rond en vanuit het kerkgebouw, suggesties voor groepen en de inrichting van het kerkgebouw. Paula van Cuilenburg, Kerkruimte: venster naar God is een uitgave van de IWR en is verkrijgbaar bij Stichting Docete, tel. (030) 293 68 07,
[email protected]
Kerkinformatie
BIJBELTEKSTEN
April 2006
April 2006 Deze teksten zijn gekozen uit de lezingen die in het gezamenlijk gebed in Taizé worden gebruikt. Taizé is een oecumenisch klooster in Frankrijk. De teksten zijn kort genoeg om verschillende keren per dag herlezen te worden, voor een tijd van persoonlijk of gemeenschappelijk gebed. Zo is men door middel van het gebruiken van dit rooster verbonden met de wereldoecumene. za 1 Altijd als ik roep, Heer, bent u nabij; u zegt mij: “Wees niet bang.” (Klaagliederen 3: 54-57) zo 2 Jezus zegt: Wie mij dient moet mij volgen: waar ik ben zal ook mijn dienaar zijn. (Johannes 12: 20-33) ma 3 Paulus schreef: Christus is uit de dood opgewekt. Zoals wij door Adam allen sterven, zo zullen wij door Christus allen levend worden gemaakt. (1 Korintiërs 15: 12-28) di 4 Jezus zag bij het tolhuis een tollenaar zitten die Levi heette. Hij zei tegen hem: “Volg mij!” Levi stond op, liet alles achter en volgde hem. (Lucas 5: 27-32) wo 5 Uw leven ligt met Christus verborgen in God. En wanneer Christus, uw leven, verschijnt, zult ook u, samen met hem, in luister verschijnen. (Kolossenzen 3: 1-4) do 6 Voor zijn lijden zei Jezus tot zijn leerlingen: Jullie hebben nu verdriet, maar ik zal jullie terugzien, en dan zul je blij zijn, en niemand zal je je vreugde afnemen. (Johannes 16: 20-22) vr 7 Paulus schreef: We worden van alle kanten belaagd, maar raken niet in het nauw. We worden aan het twijfelen gebracht, maar raken niet vertwijfeld. (2 Korintiërs 4: 5-18) za 8 Jezus bad: Vader, nu is de tijd gekomen, toon nu de grootheid van uw Zoon, dan zal de Zoon uw grootheid tonen en iedereen die u hem gegeven hebt het eeuwige leven schenken. (Johannes 17: 1-11) zo 9 Palmzondag. Jezus trok Jeruzalem in, en allen die voor hem uit liepen of achter hem aan kwamen, riepen: Hosanna! Gezegend hij die komt in de naam van de Heer. Gezegend het komende koninkrijk. (Marcus 11: 1-10) ma 10Toen Jezus bij de Olijfberg was aangekomen, zei hij tegen zijn leerlingen: Bid dat jullie niet in beproeving komen. (Lucas 22: 39-46) di 11 Offers en gaven verlangt u niet, brand- en reinigingsoffers vraagt u niet.
Nee, u hebt mijn oren voor u geopend. (Psalm 40: 7) wo 12 Jezus zegt: Wie zijn leven geeft omwille van mij, die zal het vinden. (Matteüs 10: 38-39) do 13 Jezus zegt: Waarachtig, ik verzeker u: als een graankorrel niet in de aarde valt en sterft, blijft het één graankorrel, maar wanneer hij sterft draagt hij veel vrucht. (Johannes 12: 20-30) vr 14 Goede Vrijdag. Een schrifttekst zegt over Jezus: Zij zullen hun blik richten op hem die ze hebben doorstoken. (Johannes19: 23-37) za 15 Christus nam de gestalte aan van een slaaf. En als mens verschenen, heeft hij zich vernederd en werd gehoorzaam tot in de dood – de dood aan het kruis. Daarom heeft God hem hoog verheven en hem de naam geschonken die elke naam te boven gaat. (Filippenzen 2: 1-11) zo 16 Pasen. De engel zei tot de vrouwen: Wees niet bang, ik weet dat jullie Jezus, de gekruisigde, zoeken. Hij is niet hier, hij is immers opgestaan, zoals hij gezegd heeft. (Matteüs 28: 1-8) ma 17 Christus die is afgedaald in de diepte is dezelfde als hij die opsteeg, om alles met zijn aanwezigheid te vullen. (Efeziërs 4: 1-13) di 18 Wij richten ons niet op de zichtbare dingen maar op de onzichtbare, want de zichtbare dingen zijn tijdelijk, de onzichtbare eeuwig. (2 Korintiërs 4: 18, 5: 10) wo 19 U was dood door uw zonden, maar God heeft u samen met Christus levend gemaakt toen hij ons al onze zonden kwijtschold. (Kolossenzen 2: 6-15) do 20 In zijn grote barmhartigheid heeft God ons opnieuw geboren doen worden door de opstanding van Jezus Christus uit de dood, waardoor wij leven in hoop. (1 Petrus 1: 3-9) vr 21 Johannes schreef: Jezus, die eruitzag als een mens, legde zijn
27
rechterhand op me en zei: “Wees niet bang. Ik ben de eerste en de laatste. Ik ben degene die leeft; ik was dood, maar ik leef, nu en tot in eeuwigheid.” (Openbaring 1: 9-18) za 22 Jezus zei: Wat ik onderwijs heb ik niet van mijzelf, maar van hem die mij gezonden heeft. Wie ernaar streeft te doen wat God wil, zal weten of mijn leer van God komt. (Johannes 7: 1-24) zo 23Tomas zei tot de opgestane Jezus: “Mijn Heer, mijn God!” Jezus zei tegen hem: “Omdat je me gezien hebt, geloof je. Gelukkig zijn zij die niet zien en toch geloven.” (Johannes 20: 24-29) ma 24 Jezus zei tot zijn leerlingen: Als ik, jullie Heer en jullie meester, je voeten gewassen heb, moet je ook elkaars voeten wassen. (Johannes 13: 1-15) di 25 Jezus zond zijn leerlingen uit en zei: Trek heel de wereld rond en maak aan ieder schepsel het goede nieuws bekend. (Marcus 16: 15-20) wo 26 De dienaren van God zullen hem met eigen ogen zien, en zijn naam staat op hun voorhoofd. Er zal geen nacht meer zijn en het licht van een lamp of het licht van de zon hebben ze niet nodig, want de Heer zal hun licht zijn. (Openbaring 22: 1-9) do 27 God heeft ons kostbare, rijke beloften gedaan, opdat wij deel zouden krijgen aan de goddelijke natuur. (2 Petrus 1: 1-8) vr 28 Jezus Christus is de betrouwbare getuige, de eerstgeborene van de doden, Hij heeft ons lief en heeft ons van onze zonden bevrijd. (Openbaring 1: 1-8) za 29 Voor de derde maal vroeg Jezus aan Petrus: “Houd je van me?” Petrus werd verdrietig omdat hij voor de derde keer vroeg of hij van hem hield. Hij zei: “Heer, u weet alles, u weet toch dat ik van u houd.” (Johannes 21: 15-19) zo 30 De opgestane Jezus kwam te midden van zijn leerlingen staan en zei: Vrede zij met jullie. (Lucas 24: 35-48)
Kerkinformatie
Advertenties Kerkinformatie kent twee soorten advertenties: vacatureadvertenties van kerkelijke gemeenten en andere advertenties. Vacatureadvertenties van gemeenten kunnen in vier verschillende formaten geplaatst worden: Klein (tot 65 woorden), Normaal (tot 130 woorden), Groot (tot 260 woorden) en Zeer groot (tot 520 woorden/ hele pagina). Voor deze formaten gelden respectievelijk de volgende tarieven: € 174, € 348, € 698 en € 1.394.
ADVERTENTIES
Andere advertenties bestaan in de formaten: 1/8, 1/4, 1/2 en 1/1. De prijzen zijn respectievelijk: € 348, € 698, € 1.394, € 2.788.
April 2006
Uiterste aanleverdata: Juninummer: 28 april Juli/augustus: 26 mei September: 28 juli
Aanlevering Per e-mail aan:
[email protected] (de kale tekst in een Word-bestand en logo’s uitsluitend apart in een jpg-bestand), per fax aan (030) 880 14 45, of in papieren vorm per post aan: Kerkinformatie Advertenties (F. Rozemond), Postbus 8504, 3503 RM Utrecht.
De redactie van Kerkinformatie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van advertenties. Bij de opmaak zal zoveel mogelijk rekening worden gehouden met de wensen van de adverteerder.
Stichting Jeugdhaven Charlois ’t Anker
De Protestantse Gemeente (i.w.) te Montfoort zoekt een
uitgaande van de Gereformeerde Kerk binnen de Protestantse Kerk Nederland te Rotterdam-Charlois, is op zoek naar een
Kerkelijk werker m/v (40%; specialisatie Jeugdwerk)
Coördinator m/v (24 uur per week) De Protestantse Gemeente GarrelsweerWirdum i.w. zoekt een inspirerende
predikant(e) voor 65% Onze gemeente heeft ca. 400 leden en ligt in een mooi landelijk gebied in noord Groningen. In Garrelsweer is een ruime pastorie beschikbaar. Wij zoeken een predikant(e) die: – – – – –
een overtuigd en blijmoedig christen is de traditie respecteert de bijbel actueel brengt inspirerend voorgaat gemeenteopbouw (revitalisering) ziet als een uitdaging – eredienst en pastoraat ziet als zijn kerntaken Persoonlijke kwaliteiten: – – – –
open en hartelijk is hart heeft voor de jeugd goed kan werken in een team zich creatief en actief inzet voor de gemeente en humor heeft
Belangstelling? Voor meer informatie, of een profielschets: dhr. W.J. Vreeling, scriba, Wijmersweg 4, 9918 PA Garrelsweer Telefoon (0596) 57 26 81.
Deze vormt een team met een predikante (50%) en een kerkelijk werkster (40%; specialisatie Pastoraat)
voor evangelisatie, jeugd- en volwassenenwerk. Onder de stichting vallen diverse jeugd- en volwassenclubs en een inloophuis. Voor deze functie zoeken wij iemand, die – op een enthousiaste wijze leiding geeft aan de medewerkers; – praktische en organisatorische kwaliteiten heeft; – in kan spelen op de behoeften die er in de wijk leven. Functievereisten: – ervaring in leidinggeven aan groepen en vrijwilligers; – theologische, agogische of sociaalculturele opleiding op hbo- of vergelijkbaar niveau; – kerkelijk meelevend. Salariëring: – CAO Welzijn en Maatschappelijke Dienstverlening. Belangstellenden kunnen schriftelijk reageren of een informatiepakket aanvragen bij: de heer J.Tinke, Boergoensevliet 134 3082 KX Rotterdam. Tel. (010) 429 71 33.
Schriftelijke sollicitaties aan bovenstaand adres, uiterlijk 3 weken na het verschijnen van deze advertentie.
28
Wij verwachten: – een HBO-opleiding theologie, specialisatie jeugdwerk. Preekconsent is een pré. – creativiteit, aantoonbare affiniteit met jeugdwerk. – gevoel voor wat jongeren en jonge gezinnen beweegt, inspireert en motiveert. Wij bieden: – een actieve gemeente, die openstaat voor ideeën en acties die de betrokkenheid van de jeugd bij de kerk uitbouwen. – een jeugd, die zich voor aansprekende activiteiten volledig inzet. Spreekt het je aan? Neem dan voor aanvullende informatie contact op met: Roel Scheper, Irenestraat 9, 3417 BJ Montfoort, telefoon (0348) 47 25 85, e-mail:
[email protected] Dit is tevens het adres voor je sollicitatie, die we graag binnen 14 dagen ontvangen.
Kerkinformatie
April 2006
ADVERTENTIES
Wij zoeken een:
predikant m/v (100%)
De Protestantse Gemeente te Duiven is een moderne gemeente die midden in de samenleving wil staan. Een gemeente die samen op weg is naar de toekomst van God met leden die onderweg op verschillende manieren uit de Bron van ons christelijk geloof putten. Wij vinden dat op deze reis de generaties elkaar iets te zeggen hebben en dat in velerlei vormen. Wij zijn een gemeente die geen onderscheid maakt naar geslacht, geaardheid of gezindte, een gemeente waarin mensen in beweging zijn en waarbij samenwerking in steeds verschillende vormen de continue factor is. Website: www.pkn-duiven.nl
die voldoende ervaring, bagage en energie heeft om met een grote gemeente op weg te gaan. Die ons vanuit zijn eigen geloof wil coachen en begeleiden. Die voorganger wil zijn, maar ook weet te delegeren en samen te werken. Een all-rounder die keuzes kan maken. Met kwaliteiten op het gebied van eredienst en pastoraat. En die ons helpt steeds weer de Bron op te zoeken.
Wij bieden een voltijd betrekking die ook als een duobaan mag worden ingevuld, een moderne en ruime pastorie en een aantrekkelijke woonomgeving.
Nadere informatie is schriftelijk en elektronisch op te vragen bij beroepingscommissie@ pkn-duiven.nl of telefonisch bij de voorzitter van de beroepingscommissie Mevr. M. Visser, tel. (0316) 28 08 28.
Als u interesse heeft en wilt reageren dan graag binnen drie weken na verschijning van deze advertentie, t.a.v. de Beroepingscommissies Protestantse Gemeente te Duiven, De Meent 1, 6921 SE te Duiven of op het eerder genoemde e-mail adres.
De Protestantse Gemeente te Roosendaal zoekt een
De Protestantse Gemeente te Roosendaal zoekt een
predikant(e) 50%
kerkelijk werker (m/v) 50%
Die: – Op aansprekende wijze voorgaat in erediensten met aandacht voor de liturgie; – Zich thuis voelt in een pluriforme gemeente; – Gericht is op pastoraal werk onder ouderen; – De gemeente wil ondersteunen bij diaconaal en missionair werk; – Samenwerkt met de huidige predikant en kerkelijk werker.
Die: – Belangstelling heeft voor jeugd- en jongerenwerk; – Jonge gezinnen pastoraal ondersteunt; – Meewerkt aan speciale erediensten voor jongeren en jonge gezinnen; – Zich inzet voor het kringwerk en de invulling van onze missionaire opdracht; – Samenwerkt met onze predikanten.
U vindt in Roosendaal: – Een actieve gemeente met veel vrijwilligers; – Gemeenteleden in alle leeftijdscategorieën; – Eventueel een ruime dienstwoning.
U vindt in Roosendaal: – Een actieve gemeente met veel vrijwilligers; – Een goed verankerd jeugdbeleid; – Gemeenteleden in alle leeftijdscategorieën.
Voor meer informatie of uw schriftelijke reactie kunt u zich binnen 14 dagen na het verschijnen van dit blad richten tot de secretaris van de beroepingscommissie, Dhr.T. van den Berg, Kloosterstraat 70, 4701 KS Roosendaal. Tel. (0165) 54 45 25; E-mail:
[email protected]
Voor meer informatie of uw schriftelijke reactie kunt u zich binnen 14 dagen na het verschijnen van dit blad richten tot Dhr.T. van den Berg, Kloosterstraat 70, 4701 KS Roosendaal. Tel. (0165) 54 45 25; E-mail:
[email protected]
29
Kerkinformatie
April 2006
ADVERTENTIES
Wegens vertrek van haar enige predikant is de Hervormde Gemeente van Poortugaal op zoek naar een fulltime
Enthousiaste a.s. predikant (gehuwd, 30 jaar, met jong gezin) zoekt
predikant (m/v) gemeente De gedachten gaan uit naar een persoon, die: – – – – – – – – –
ruime ervaring heeft als gemeentepredikant goed kan omgaan met verschillen in geloofsbeleving een bindende persoonlijkheid binnen onze gemeente wil zijn een enthousiaste bijdrage in het gemeentewerk wil leveren sterk is in het pastoraat het evangelie op een inspirerende wijze weet uit te dragen naar jong en oud een ondersteunende en stimulerende rol wil vervullen in het jeugd- en kringwerk oecumenisch is ingesteld op een constructieve manier wil meewerken aan uitbreiding van het SoW-proces met als doelstelling op termijn een feitelijke eenwording te bereiken – bereid is om in Poortugaal te komen wonen (vrijstaande pastorie beschikbaar). Poortugaal maakt deel uit van de burgerlijke gemeente Albrandswaard, ligt op WestIJsselmonde en telt ongeveer 9.500 inwoners. Hervormd Poortugaal is een veelkleurige en levende gemeente en heeft circa 1.800 leden. Voor nadere informatie, bijvoorbeeld een profielschets van de gemeente, kunt u contact opnemen met de voorzitter van de beroepingscommissie, de heer J.W. Ponstein, telefoon (010) 501 51 23, e-mail:
[email protected]. Ook kan de website van onze gemeente worden geraadpleegd: http://home.wanadoo.nl/hervormd-poortugaal Heeft u belangstelling dan wordt u uitgenodigd om binnen 3 weken na het verschijnen van dit blad uw schriftelijke sollicitatie te sturen aan de Hervormde Gemeente Poortugaal, p/a de heer J.W. Ponstein, Blaakse Wetering 22, 3176 XB Poortugaal.
liefst in stad of grotere plaats, die het verlangen heeft om niet-kerkelijken te bereiken en bereid is om daarvoor, in de lijn van het Evangelisch Werkverband, experimentele wegen te gaan. Ik heb bijna vijf jaar ervaring als missionair-diaconaal werker, o.a. in pastoraat en leiden van kerkdiensten. Kleine omvang en vergrijzing van de gemeente zijn geen bezwaar, mits men gemotiveerd is om een nieuw spoor te gaan. Part-time is geen onoverkomelijk bezwaar. Samen met mijn vrouw (als vrijwilliger) zou ik graag in deze lijn een gemeente willen leiding geven èn dienen. Hans (drs. J.) Schaap, (030) 606 50 24,
[email protected]
Protestants Christelijk Zorgcentrum Zuiderheide te Hilversum zoekt een
geestelijk verzorger (16 uur per week)
De Protestantse Gemeente i.w. te Scheemda zoekt naast de huidige predikant een:
part-time predikant(e) 75% die: – Vanuit zijn/haar omgang met God de gemeente op inspirerende wijze voorgaat in de verkondiging van het Woord en de bediening van de sacramenten. – In werk en prediking het verzoenende en bevrijdende werk van God door Jezus Christus centraal stelt en van daaruit ook verband legt naar het dagelijks leven, zodat de mensen hun leven daarin zullen herkennen. – De kerkenraad mede ondersteunt met vorming en toerusting. – In de dienst aandacht besteedt aan kinderen en jongeren. – Het voortouw neemt in het verlenen van pastorale zorg aan ouderen, zieken en mensen in een crisissituatie. – Samen kan werken met de collega predikant en in overleg tot een goede taakverdeling kan komen. Gezien de kerkelijke situatie in de omgeving zijn er misschien mogelijkheden om voor de resterende uren invulling te vinden. Voor meer informatie kunt u zich wenden tot de secretaris van de beroepingscommissie: Mevrouw H.E.Zondag-Blokzijl, Wijkstraat 19, 9679 EJ Scheemda, tel. (0597) 59 28 47 E-mail:
[email protected] Aan dit adres kunt u ook uw sollicitatie richten tot 11 april 2006.
30
De geestelijke verzorging – is onderdeel van de totale zorg binnen ons zorgcentrum – richt zich op clienten en medewerkers – is een aanvulling op het pastoraat vanuit lokale gemeenten/parochies – draagt bij aan beleidsontwikkeling op ethisch en levensbeschouwelijk gebied. Uw profiel – afgeronde opleidingTheologie (HBO of universitair) – bevoegdheid voor kerkelijke benoeming – lid van een protestants-christelijke kerk – brede oecumenische instelling – goede sociale vaardigheden – open en neutrale houding naar alle bewoners en medewerkers – inspirerende persoonlijkheid, in staat om nieuw beleid mede uit te dragen en te ontwikkelen – integer en durf om medewerkers aan te spreken op houding en gedrag – affiniteit met de ouderenzorg Informatie en sollicitatie U kunt vóór 15 april 2006 bellen, mailen of schrijven naar: Zorgcentrum Zuiderheide, t.a.v. Jaco van Dasler, Diependaalselaan 337, 1215 KG Hilversum, tel (035) 624 04 58 of e-mail:
[email protected]. Zie verder: www.zuiderheide.nl
Kerkinformatie
April 2006
ADVERTENTIES
De Hervormde Wijkgemeente 1 in Driebergen-Rijsenburg is onderdeel van de Hervormde Gemeente Driebergen. Deze Gemeente is voornemens te fuseren met de Gereformeerde Kerk van Driebergen per 1 januari 2007, waarna er vier wijkgemeenten blijven bestaan. Wijkgemeente 1 is de Gemeente rondom de Grote Kerk, midden in het dorp. Sinds de 14e eeuw een ontmoetingsplaats voor Driebergers om te vieren, te rouwen, inspiratie op te doen en de Heer te loven. Die functie willen we graag versterken, aansluitend bij het levensgevoel van onze tijd.
De Gereformeerde Kerk van Siddeburen zoekt een
predikant(e) 75% Wegens vertrek van onze predikant naar een andere gemeente, zoeken we een full-time We kijken uit naar iemand die
predikant m/v – om kan gaan met een diversiteit van mensen en hun geloofsbeleving; – een brug kan slaan tussen kerk en samenleving; – zowel ouderen als jongeren weet aan te spreken in en buiten de erediensten; – ervaring heeft.
Met de volgende kenmerken: – – – – –
uit het midden van de kerk, PKN-breed, leeftijd tussen 30 en 45 jaar, gezien de leeftijd van de overige predikanten affiniteit met “Huub Oosterhuis” en “Johannes de Heer” eigentijds levensgevoel laagdrempelig in de contacten
Kortom, een teamspeler!
www.gereformeerdekerksiddeburen.nl
Een informatiepakketje o.a. bestaande uit de profielschets van de gemeente kunt u aanvragen bij de heer E. Geitenbeek, Gooyerdijk 11, 3972 MA Driebergen (0343) 51 39 66, e-mail:
[email protected] De website van onze gemeente is : http://hier.is/wijk1driebergen
of: P.T. Alkema (voorz. beroepingscommissie), tel. (0598) 43 15 78.
Schriftelijke sollicitaties, voorzien van een motivering, graag binnen twee weken na het verschijnen van dit blad richten aan de beroepingscommissie op bovenstaand adres.
Informatie:
+%2+'%"/57%. VERTROUWD¬VERZEKERD
SPECIALE¬VERZEKERINGEN¬VOOR¬KERKEN ¬ZORGINSTELLINGEN¬EN¬MONUMENTEN¬ °
} ÊÜiÊ«ÀiiÊÌiÀÕ
Ê>>ÀÊÀ}i
ÊyÊÜ>Ìt
DONATUS
VERZEKERT¬VERTROUWDÊSINDS¬
*ÃÌLÕÃÊxääÊÊÊxÓ{äÊ Ê,Ã>iÊÊÊÜÜÜ°`>ÌÕðÊÊÊÌi°ÊäÇÎÊÊxÓÓ£Çää
31
