KEP Handboek van Transport en Logistiek Nederland voor Kernkwaliteiten Koeriers-, Expres- en Pakketdiensten (KEP) mede mogelijk gemaakt door de

KEP 2006

Handboek van Transport en Logistiek Nederland voor ‘Kernkwaliteiten Koeriers-, Expres- en Pakketdiensten (KEP)’

mede mogelijk gemaakt door de

Verenigde Koeriers- en Expresbedrijven (VKE)

Kernkwaliteiten Koeriers-, Expres- en Pakketdiensten

1

Verenigde Koeriers- en Expresbedrijven VKE Boris Pasternaklaan 22 Postbus 3008, 2700 KS Zoetermeer Telefoon (079) 36 36 111, fax (079) 36 36 200 E-mail: [email protected], internet: www.tln.nl (©) 2006 Transport en Logistiek Nederland Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt d.m.v. druk, fotokopie, microfilm, of welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Transport en Logistiek Nederland. Hoewel de uitgave met de meeste zorg is samengesteld, kan door Transport en Logistiek Nederland geen enkele aansprakelijkheid worden aanvaard voor de gevolgen van eventueel in deze uitgave voorkomende onjuistheden of onvolkomenheden. 2

Tr a n s p o r t e n L o g i s t i e k N e d e r l a n d

Inhoudsopgave 1.

Voorwoord

2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6

Schets en ontwikkelingen van de KEP-markt KEP-bedrijven leveren zendingen onder tijdsdruk KEP-bedrijven zijn specialisten Wat is een koeriersdienst Wat is een expresdienst? Wat is een pakketdienst? Schema KEP

7 7 7 8 9 9 11

3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7

Trends in de KEP-markt Van spoedwerk naar andere diensten en de tegengestelde beweging KEP-bedrijven geven opdrachtgever ruimte voor kernactiviteiten KEP-bedrijven verrichten toegevoegde waarde activiteiten Globalisering en vraag gestuurde opdrachten Meer transacties via Internet KEP-bedrijven worden steeds groter Just in time Leveringen

13 13 13 14 14 15 15 16

4.0 4.1 4.2 4.3 4.4

7

Wettelijke eisen KEP-bedrijven Bij meer dan 500 kg laadvermogen, vervoersvergunning verplicht Naleving van de wet wordt gecontroleerd Eisen voor de onderneming en de chauffeur Verschillende vergunningen voor binnenlands en grensoverschrijdend vervoer 4.5 Goederen met bijzondere verplichtingen bij vervoer 4.6 Knelpunten in dagelijkse praktijk KEP-bedrijf

18 19 20

5.0 5.1 5.2 5.3

21 21 21 22

Transportsector werkt aan structurele kwaliteitsverbetering Keurmerk Transport en Logistiek ISO 9001 TAPA voor minder internationale transportcriminaliteit


17 17 18 18

3

6.0 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6

ICT in de KEP-markt Boordcomputers nemen steeds meer werk uit handen TMS beheerst het bedrijfsproces steeds meer Order-entry wordt steeds meer digitaal Proof of delivery (bewijs van aflevering) Tracking and tracing houdt de zending onafgebroken in het oog RFID kan de rol van de barcode overnemen

23 24 24 25 26 26 26

7.0 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 7.6 7.7 7.8 7.9

Juridische zaken en verzekeringen Vervoerdersaansprakelijkheid voor schade aan de goederen Algemene Voorwaarden zijn eenvoudig in gebruik Algemene Vervoercondities 2002 (AVC 2002) De Algemene Voorwaarden voor Koeriersdiensten (AVK) De vrachtbrief (vervoeradres) CMR-vrachtbrief voor het buitenland Koeriers hebben een speciale vrachtbrief Betalingen en leveringscondities in het wegtransport Verschil tussen verzekering van goederen en transport

29 29 30 30 32 33 34 34 35 36

8.

Historisch perspectief KEP-markt

39

9.

Index, begrippenlijst

41

10. Adressen in het vervoer

4


43

1. Voorwoord Voor u ligt het eerste handboek van de deelmarkt Verenigde Koeriers- en Expresbedrijven (VKE) van Transport en Logistiek Nederland. De VKE is de specifieke belangenbehartiger van koeriers- en expresbedrijven. Met het boekwerk is een lang gekoesterde wens van de VKE in vervulling gegaan. Al lange tijd bestaat behoefte aan een overzicht van de kernkwaliteiten van VKEbedrijven. Dit handboek behandelt de kwaliteiten en mogelijkheden van Koeriers,Expres- en Pakketdiensten (KEP), legt begrippen uit en toont de jongste ontwikkelingen. Het boek is bedoeld als naslagwerk voor bedrijven die in deze markt werkzaam zijn en als middel om klanten van KEP-bedrijven te informeren over de mogelijkheden die de vitale en dynamische bedrijfstak de klant heeft te bieden. Het is de ambitieuze doelstelling van de VKE om dit handboek iedere twee jaar te herzien en op termijn het standaardwerk van en over de KEP-markt te laten zijn. Namens het bestuur van de VKE wens ik u veel leesplezier. Hans Erik Ouwehand Voorzitter Verenigde Koeriers- en Expresbedrijven Transport en logistiek Nederland


5

6


2.0 Schets en ontwikkelingen van de KEP-markt Zowel in de literatuur als in de praktijk worden de verschillende diensten van KEP-bedrijven niet eenduidig en scherp omschreven. Wat doet een koerier? Wanneer is er sprake van een expresdienst en op welk moment spreekt de markt over een pakketdienst? De begrippen worden gemakkelijk door elkaar gehaald, vooral omdat de verschillende diensten binnen een KEP-bedrijf vaak in elkaar overvloeien. In dit hoofdstuk wordt een algemeen beeld van de KEP-markt geschetst waarbij getracht is de onderlinge verschillen tussen koeriers,- expres- en pakketdiensten duidelijk te maken.

2.1 KEP-bedrijven leveren zendingen onder tijdsdruk Een algemene en ruime definitie van de KEP-markt is: ‘Het van deur-naardeur-vervoer van documenten en pakketten onder een bepaalde tijdsdruk’. De snelheid waarmee de dienst wordt uitgevoerd is daarin niet vastgelegd. De doorloopsnelheid kan per bedrijf verschillen. Voor de opdrachtgever is het snelheidsverschil een belangrijk aspect bij de keuze voor de dienstverlener. Verschil in snelheid kan ontstaan door de keuze voor de wijze van transport, de modaliteit. Met uitzondering van de pijplijn maakt de KEP-markt gebruik van praktisch alle modaliteiten; weg-, water-, spoor- en luchtvervoer. Over land is het in de eerste plaats wegtransport. De delivery-walkers over de weg zijn; fiets, brommer, motor, bestelauto of vrachtauto. In mindere mate wordt spoorvervoer gebruikt, zowel de passagiers- als de goederentrein. Bij schepen is de delivery-walker meestal een ferryschip of veerboot, door de lucht het passagierstoestel en het vrachtvliegtuig.

2.2 KEP-bedrijven zijn specialisten Het belangrijkste kenmerk van KEP-bedrijven is dat het bedrijfsproces volledig is ingericht op snelle levering van goederen. Er zijn echter tussen de KEP-bedrijven onderling nog wel onderscheidende kenmerken aan te geven.


7

Naast deze verschillende kenmerken kunnen voor de opdrachtgever ook andere specialisaties een belangrijk keuzeaspect zijn. Zo kunnen bedrijven gespecialiseerd zijn in uitrusting (producten), bedieningsgebied(en) of klant. Gaat het bijvoorbeeld om geconditioneerd vervoer, dan heeft de opdrachtgever een KEP-bedrijf nodig dat gewend is om goederen onder bepaalde condities te vervoeren. KEP-bedrijven spreken over geconditioneerd vervoer als het transport onder gecontroleerde omstandigheden plaatsvindt; bijvoorbeeld onder geleide temperatuur, gekoeld of verwarmd, of volledig stofvrij. In veel gevallen is ook de geografische ligging van de dienstverlener van belang voor de opdrachtgever, vooral bij lokaal vervoer. Een derde aspect is de mate waarin een KEP-bedrijf zich heeft gespecialiseerd in bijzondere vormen van dienstverlening. Er zijn koeriers die alleen opdrachten voor een speciale klant, zonder bijladingen uitvoeren. Men spreekt dan ook wel van dedicated transport.

2.3 Wat is een koeriersdienst? Koeriersdiensten zijn specialisten in het vervoer van tijdkritische goederen. Geen ander bedrijf is zo doordrongen van het belang van stipte levering binnen de kleinst mogelijke tijdvensters. Daar is de organisatie ook helemaal op afgestemd. De koerier staat 24 uur per dag ter beschikking, is direct inzetbaar en heeft persoonlijke aandacht voor de zending. De goederen gaan niet in een vervoersnetwerk en daarom hoeft de opdrachtgever zich in principe geen zorgen te maken over schade, vertraging of de kans op vermissing. Een koeriersdienst, ook wel direct koerier, spoedkoerier of ad hoc koerier genoemd, is de snelste en meest exclusieve vervoersmogelijkheid. De zending wordt van begin tot eind door een persoon begeleid en administratief afgehandeld. De medewerker van de koeriersdienst haalt de zending persoonlijk op, zorgt persoonlijk voor snelle verplaatsing en levert de zending persoonlijk af, of zorgt dat de zending op het afgesproken tijdstip op het afleveradres wordt bezorgd.

8


2.4 Wat is een expresdienst? Expresdiensten bieden een gestructureerd vervoersnetwerk aan waarin op vaste tijden op vaste routes tussen verschillende knooppunten wordt gereden. Omdat expresdiensten gebruik maken van structuren/netwerken is het een vorm van systeemtransport. Anderen spreken ook wel van een route- of lijndienst. De vervoerder kan voor delen van het netwerk andere transportbedrijven inschakelen. Overslag is daarbij onvermijdelijk. Soms worden de goederen direct van het ene naar het andere voertuig overgeslagen, maar cross docking komt meer voor. Dan liggen de goederen voor het hergroeperen van de lading enige tijd in een warehouse voordat zij verder worden verplaatst op weg naar (gegarandeerde aflevering op) de plaats van bestemming. Een speciale vorm van een expresdienst is de “overnight zending”. Dan worden tijdgevoelige zendingen aan het eind van de dag opgehaald en de volgende morgen of middag binnen een bepaald tijdvenster afgeleverd. Voor tijdige levering is het noodzakelijk dat de goederen in de nacht het grootste deel van het traject afleggen. Expresdiensten kunnen vervoeren naar een PUDO (Pick Up Drop Off). Een PUDO is een locatie waar decentraal zendingen van een klant worden opgehaald om die ook weer decentraal af te leveren. Serviceorganisaties gebruiken dit systeem voor de bevoorrading van monteurs.

2.5 Wat is een pakketdienst? Pakketdiensten hebben zich gespecialiseerd in het bulkvervoer van pakketten. Het vervoer vindt dan sterk gestandaardiseerd plaats. Pakketdiensten maken op overslagpunten vaak gebruik van mechanische sorteerprocessen waardoor de pakketten die klanten aanbieden ook aan standaardeisen, een minimaal volume en maximum gewicht per colli moeten voldoen. Pakketdiensten maken, zoals expresdiensten, gebruik van netwerken en voeren lijn- en routediensten uit. Om die reden wordt ook hier gesproken over systeemtransport. Door de standaardisatie zijn pakketdiensten minder snel en flexibel dan koeriers- en expresdiensten. Opdrachtgevers maken gebruik van pakketdiensten bij zendingen die minder tijdgevoelig en minder kostbaar zijn. Pakketdiensten, maar ook andere KEP-bedrijven, leveren soms af op Lockerpoints. Dat zijn, soms onbemande, afgesloten afgifte- en ophaalpunten


9

voor zendingen. Soms zijn lockerpoints voorzien van een betaalfunctie. Een andere bijzondere vorm van afleveren op veelal onbemande afleverpunten is Innight delivery. Dan worden de zendingen in de avond of nacht afgeleverd. Specifieke afspraken bij opdracht tot transport Bij de opdracht tot transport wordt altijd afgesproken wanneer bij wie de zending wordt opgehaald en wanneer en aan wie de zending wordt afgeleverd. Daarbij kan Same day delivery worden afgesproken. Dat is een vorm van dienstverlening waarbij zendingen op dezelfde dag worden opgehaald en afgeleverd. Meestal worden de goederen door een “willekeurige” (expeditie)medewerker of receptioniste van de opdrachtgever afgeleverd. Zonder nadere afspraak zal dat dan ook bij de ontvangende partij, de geadresseerde, gebeuren. Bij desk to desk delivery haalt de koerier de goederen op bij een met naam genoemde medewerker en levert bij het ontvangende bedrijf de goederen af bij een met naam genoemde medewerker. Dan gaat het meestel om goederen die onvervangbaar zijn of zeer tijdgevoelig, bijvoorbeeld een videoband, die voor een bepaald tijdstip moet worden afgeleverd om een voorgenomen tv-uitzending mogelijk te maken.

10


2.6 Schema KEP Koerier

Expres

Pakket

Zeer snel (last minute)

Snel

Minder snel

Persoonlijke begeleiding en aandacht

Meestal overslag, meerdere begeleiders

Overslag, onpersoonlijk

Zoveel mogelijk in eigen beheer

Gestructureerd netwerk

Gestructureerd netwerk

Zeer flexibel

Flexibel met beperkt aantal opties

Standaard normen

Onvervangbare en/of tijdgevoelige goederen

Tijdgevoelige, hoogwaardige goederen

Bulkvervoer, laagwaardige goederen

Lokaal, nationaal en internationaal

Nationaal en internationaal

Nationaal en internationaal


11

12


3.0 Trends in de KEP-markt In dit hoofdstuk worden op hoofdlijnen enkele belangrijke trends in de KEPmarkt beschreven. Deze trends beïnvloeden stuk voor stuk de dagelijkse performance van KEP-bedrijven.

3.1 Van spoedwerk naar andere diensten en de tegengestelde beweging Begin jaren zeventig, het moment waarop de koeriersmarkt in de huidige vorm ontstaat, verrichtten de koeriersbedrijven over het algemeen alleen spoedvervoer. In de loop der tijd is op verzoek van de klant de dienstverlening van de koeriersbedrijven uitgebreid naar expres- en pakketvervoer. Dat kan een kwestie zijn van een vertrouwensrelatie tussen opdrachtgever en dienstverlener, maar vaak ook een zaak van kwaliteit. Die opdrachtgevers vragen dan van andere vervoersdiensten dezelfde betrokkenheid, dynamische aanpak en stipte levering die zij bij het koeriersbedrijf hebben ervaren. Tegelijk met koeriers die zich ontwikkelden tot expres- en pakketvervoerders, hebben traditionele voerders hun dienstenpakket uitgebreid met koeriersdiensten. Een tegengestelde beweging dus. Dat is vaak op wens van vaste relaties of nieuwe klanten gebeurd. Die hebben, bijvoorbeeld ter besparing op de voorraad- en opslagkosten, behoefte aan snellere vormen van vervoer. Op die manier hebben sommige traditionele vervoersondernemingen kenmerken van een KEP-bedrijf gekregen.

3.2 KEP-bedrijven geven opdrachtgever ruimte voor kernactiviteiten Meer en meer richten KEP-bedrijven zich op de trend van veel opdrachtgevers om zich in de bedrijfsvoering te beperken tot de kernactiviteiten en om die reden transport en logistiek uit te besteden. Voor KEP-bedrijven is transport en logistiek een kernactiviteit en om die reden kunnen zij de logistiek beter en vaak goedkoper verrichten dan dat opdrachtgever transport in eigen beheer doet. In de praktijk geven zij ook advies over de mogelijkheden tot verbetering van de logistiek. Dat is mogelijk omdat KEP-bedrijven


13

een goed inzicht hebben in de mogelijkheden in de markt en bovendien onafgebroken bezig zijn aan verbetering van hun logistieke prestaties, bijvoorbeeld door benchmarken waarbij bedrijven zich onderling meten op ieder aspect van het bedrijfsproces.

3.3 KEP-bedrijven verrichten toegevoegde waarde activiteiten In de gevallen dat de opdrachtgever zich meer wil richten op zijn kernactiviteiten, worden door KEP-bedrijven dikwijls ook extra zogenaamde toegevoegde waarde diensten geleverd. In vaktaal heet dit het verrichten van Value Added Logistics (VAL). Zo’n toegevoegde waardeactiviteit naast de basisdiensten kan zijn: het assembleren, configureren en testen van producten. Een technokoerier is bijvoorbeeld aanvullend (technisch) geschoold om deze diensten te leveren. Daardoor is hij in staat om de goederen bij de ontvanger uit te pakken en in werking te stellen. Het gaat dan bijvoorbeeld om computers, software en randapparatuur of meubilair. Soms strekt de specialisatie zich ook uit tot demontage van de apparatuur die moet worden verwijderd en montage van de nieuwe installatie. Dit in combinatie met het in gebruik stellen van de nieuwe machine en mondelinge uitleg aan personeel dat met de nieuwe installatie zal gaan werken. Soms gaat het om detachering voor een korte of lange termijn waarbij personeel van het KEP-bedrijf bij de opdrachtgever wordt ingezet bij de lancering van een nieuw product of verantwoordelijk is voor de optimale aansturing van de dagelijkse goederenstroom.

3.4 Globalisering en vraag gestuurde opdrachten De concurrentiestrijd heeft in allerlei sectoren geleid tot steeds meer globalisering waarbij de afstand tussen de plaats van productie en de plaats van consumptie enorm is toegenomen. Deze ontwikkeling is versneld door het wegvallen van de grenzen als economische barrières waardoor het goederenvervoer snel en veelal ononderbroken kan worden uitgevoerd. Door de overheveling van de productie naar plaatsen waar de omstandigheden het meest gunstig zijn, neemt de vraag naar vervoer onafgebroken toe.

14


Tegelijkertijd dwingt de snel wisselende vraag van consumenten verladers naar steeds kortere doorlooptijden. De tijd dat een product onderweg is van de plaats van productie naar de plaats van consumptie moet zo kort mogelijk zijn. Alleen met een zo klein mogelijke time to market is het mogelijk om tegemoet te komen aan de steeds individuelere wensen van de klanten. Die tijdsdruk roept bij verladers de wens op om de distributie van goederen te versnellen. Daarnaast hebben consumenten steeds meer behoefte aan producten die aan hun individuele wensen voldoen. Om die reden wordt er steeds meer individueel geproduceerd en gedistribueerd. Nu de consument de producent dwingt naar meer vraaggestuurde opdrachten, vragen de producenten van goederen KEP-bedrijven ook om meer vraag gestuurd te gaan opereren waarbij direct wordt geleverd als er vraag is. Door de toegenomen mogelijkheden van Informatie Technologie, IT, is het voor KEP-bedrijven ook mogelijk geworden om op die manier opdrachtgevers en hun klanten optimaal te bedienen; elke dag levering met functionaliteiten zoals status van de zending onderweg en feedback na aflevering.

3.5 Meer transacties via Internet Het aantal transacties via het Internet is de laatste jaren aanzienlijk toegenomen. In lijn van het snelle Internet willen bedrijven en consumenten dat er ook snel wordt geleverd. Een voorbeeld is de zogenaamde thuiswinkelmarkt. In 2003 steeg de omzet van de thuiswinkelmarkt naar 2,5 miljard euro, een stijging van 14,3 procent ten opzichte van 2002. De rol van KEP-bedrijven hierin is essentieel en zij hebben de dienstverlening uitgebreid zodat consumenten hun bestelling op ieder moment van de dag en op iedere gewenste locatie in ontvangst kunnen nemen. De praktijk heeft geleerd dat het afleveren van goederen aan consumenten nog wel eens tot problemen leidt. Vaak is de consument niet thuis op het moment van aflevering. KEP-bedrijven en opdrachtgevers lossen dit op door in de avonduren te bezorgen of pick-up points in te richten. Door de goederen bij een pick-up-point neer te leggen, een winkel of tankstation, kan de klant zelf het tijdstip kiezen om de goederen in ontvangst te nemen.

3.6. KEP-bedrijven worden steeds groter


15

Net als in andere sectoren vindt er ook bij KEP-bedrijven een consolidatie van partijen plaats. Overnames domineren de markt waarbij grote bedrijven proberen hun marktaandeel verder te vergroten. Met de uitbreiding van de Europese Unie en het verplaatsen van productie naar het Verre Oosten zijn de kansen voor bedrijven om hun marktpositie te verbeteren verder toegenomen. Deze consolidatie vindt vooral plaats bij de traditionele postbedrijven die aan de KEP-markt zijn gelieerd. Zij zijn Europees of zelfs op intercontinentaal niveau werkzaam om aan de steeds scherpere eisen van mondiaal opererende opdrachtgevers te voldoen. Het fysieke transport wordt door grote KEP-bedrijven steeds meer uitbesteed aan kleinere bedrijven. De grotere KEP-bedrijven bereiken hiermee een grotere flexibiliteit bij de inzet van transportmiddelen.

3.7 Just in time leveringen Hoewel snelheid een belangrijk kenmerk is van de KEP-markt, kan het soms van groter belang zijn dat de goederen in ieder geval niet later arriveren dan vooraf afgesproken (just in time). Bij just-in-time gaat het om stipte levering van de juiste hoeveelheid, op het juiste moment, volgens vooraf gemaakte afspraken. Just-in-time leveringen maken het de klant mogelijk om met minimale bedrijfsvoorraden te werken. Het kan ook zijn dat bedrijfsprocessen vragen om regelmatige aflevering binnen krappe tijdvensters. Dan is het een onderdeel van de marktstrategie van de opdrachtgever. Die wenst dat zijn goederen tegen de laagst mogelijke kosten maar wel volledig gecontroleerd, nooit te laat op een bepaalde plaats zijn. Een ochtendblad mag geen avondkrant worden.

16


4.0 Wettelijke eisen KEP-bedrijven KEP-bedrijven hebben te maken met nationale en internationale transportregels. In dit hoofdstuk worden de belangrijkste vervoersregels op een rijtje gezet. De overheid stelt wettelijke eisen aan iedere transportonderneming die werkt met voertuigen met een laadvermogen van meer dan 500 kilogram. Bovendien zijn er aanvullende wettelijke eisen afhankelijk van de aard van de goederen, de hoeveelheid lading en de plaats van laden en lossen.

4.1 Bij meer dan 500 kg laadvermogen, vervoersvergunning verplicht Wanneer een opdrachtgever goederen ten vervoer aanbiedt, dan is het goed om te weten of het betreffende KEP-bedrijf überhaupt de goederen mag vervoeren. Volgens de wet dient een beroepsgoederenvervoerder over een vergunning te beschikken als de bestelauto of vrachtauto een laadvermogen heeft van meer dan 500 kg. Vergunninghouders mogen ten opzichte van niet vergunninghouders meer dan 500 kg goederen vervoeren. Heeft een opdrachtgever goederen te vervoeren die samen meer wegen dan 500 kg, dan zal deze gebruik moeten maken van een vergunningplichtig bedrijf. De vergunning voor het beroepsgoederenvervoer wordt alleen verstrekt als de aanvrager voldoet aan drie eisen: kredietwaardigheid, vakbekwaamheid en betrouwbaarheid. Het KEP-bedrijf moet over voldoende financiële middelen beschikken. De ondernemer moet in het bezit zijn van het vakdiploma beroepsgoederenvervoer van de Stichting Examenbureau Beroepsvervoer (SEB) en de ondernemer beschikt over een verklaring omtrent het gedrag (VOG). Voldoet een ondernemer niet aan deze drie eisen dan komt hij niet in aanmerking voor de vergunning die wordt verleend door de NIWO (Stichting Nationale en Internationale Wegvervoer Organisatie in Rijswijk). Deze stichting is belast met het verlenen en intrekken van de vergunningen. Een beroepsgoederenvervoerder die ten onrechte niet over een vergunning


17

beschikt pleegt een economisch delict. Constatering van dit feit door de Inspectiedienst Verkeer en Waterstaat (IVW) betekent dat het bedrijf zijn diensten niet meer voor de opdrachtgever kan verrichten. Een opdrachtgever loopt dan het risico dat zijn zending met grote vertraging wordt afgeleverd.

4.2 Naleving van de wet wordt gecontroleerd Het wegvervoer kent een eigen toezichthouder die toeziet op de naleving van vervoerswetgeving. Dat is de Inspectiedienst Verkeer- en Waterstaat (IVW). De Inspectiedienst Verkeer en Waterstaat is onderdeel van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat. De inspectie controleert langs de weg en bij bedrijven thuis.

4.3 Eisen voor de onderneming en de chauffeur Ondernemers die chauffeurs in dienst hebben zijn verplicht de chauffeurs te voorzien van een ‘verklaring van dienstbetrekking’. Chauffeurs die worden ingehuurd via een uitzendbureau dienen te beschikken over een ‘verklaring van ter beschikking stelling’. Een vrachtautochauffeur, geboren na 30 juni 1955, heeft naast een geldig rijbewijs ook een chauffeursdiploma nodig wanneer de vrachtauto met lading meer dan 7.500 kilo kan wegen.

4.4 Verschillende vergunningen voor binnenlands en grensoverschrijdend vervoer Een KEP-bedrijf heeft een ‘binnenlandse vergunning’ nodig voor toegang tot de binnenlandse markt. Als het bedrijf grensoverschrijdend goederen vervoert, dan is daarnaast een Eurovergunning nodig. De Eurovergunning is verplicht voor voertuigen met een maximum toegestaan gewicht van meer dan 3.500 kg. Daarnaast zijn er naast de Eurovergunning soms ritmachtigingen noodzakelijk. Dat geldt voor vervoer van en naar de meeste landen die geen lid zijn van de Europese Unie (EU). Vervoer op en door landen die wel tot de EU behoren, kan plaatsvinden onder dekking van de Eurovergunning. Duitsland, Oostenrijk, Zweden en Finland eisen voor derdelandenvervoer met

18


een niet EU-land een aanvullende ritmachtiging of een CEMT-vergunning. Met de CEMT-vergunning kan vervoer gedaan worden naar, van en over het grondgebied van de 43 bij de CEMT aangesloten landen. Een CEMTvergunning vervangt de voor deze landen vereiste ritmachtigingen. Jaarlijks is een beperkt en wisselend aantal CEMT-vergunningen beschikbaar.

4.5 Goederen met bijzondere verplichtingen bij vervoer Sommige goederen stellen extra verplichtingen aan het KEP-bedrijf. Dat geldt bijvoorbeeld voor het vervoer van levensmiddelen, versproducten, diepvriesproducten en gevaarlijke stoffen. Voor het transport, opslag en distributie van voedingsmiddelen gelden allerlei aanvullende wettelijke, zogenoemde HACCP-eisen die hun oorsprong vinden in Warenwetregeling Hygiëne van Levensmiddelen. HACCP staat voor Hazard Analysis Critical Control Points. Deze eisen hebben tot gevolg dat bedrijven die met voedselvoorbereiding en/of transport te maken hebben structureel aan voedselveiligheid moeten werken. De brancheorganisatie Transport en Logistiek Nederland heeft samen met anderen een door de Minister goedgekeurde hygiënecode opgesteld: de Hygiënecode voor transport, opslag en distributie van levensmiddelen. De Verenigde Naties hebben een lijst met meer dan drieduizend gevaarlijke stoffen opgesteld. Op deze lijst staat precies aangegeven hoe ontplofbaar, giftig en milieugevaarlijk een stof is. De lijst vormt de basis voor de weten regelgeving op het gebied van gevaarlijke stoffen over de weg, over het spoor, door de lucht en over het water. De Inspectiedienst Verkeer en Waterstaat (IVW) houdt toezicht op de naleving bij het vervoer van gevaarlijke stoffen over de weg, het spoor, de binnenwateren, over zee en door de lucht. De regels voor het vervoer van gevaarlijke stoffen staan in het ADR-verdrag dat nader is uitgewerkt in de Regeling Vervoer over Land van Gevaarlijke Stoffen (VLG). De chauffeur moet aan extra vakbekwaamheidseisen voldoen. In principe moeten alle ondernemingen die gevaarlijke stoffen vervoeren, laden of lossen over een veiligheidsadviseur beschikken. In de regel vervoeren KEP-bedrijven geen of geringe hoeveelheden, maar ook dan is het voor de opdrachtgever en de transporteur van belang om te weten wat er vervoerd


19

wordt en welke maatregelen getroffen moeten worden om calamiteiten te voorkomen.

4.6 Knelpunten in dagelijkse praktijk KEP-bedrijf Verschillende ontwikkelingen hinderen KEP-bedrijven in de dagelijkse praktijk van de bedrijfsuitoefening. Tegelijkertijd stelt het de KEP-bedrijven elke dag weer voor een nieuwe uitdaging. Het is bijna tot kunst verheven om ondanks alle obstakels in de keten toch manieren te vinden die leiden tot een ongestoorde, efficiënte en kostenbesparende bedrijfsvoering. De oplossingen die daarbij worden gevonden zijn zowel in het belang van het KEP-bedrijf als in het belang van de opdrachtgever. Mede door de inspanningen van KEPbedrijven staat in Nederland het transport nog steeds niet stil! Een van de knelpunten zijn de zogenaamde venstertijden. Een groot aantal gemeenten kiest voor venstertijden om de overlast door laden en lossen van goederen voor winkelend publiek te beperken. Aangezien een groot aantal gemeenten venstertijden kent, betekent dit voor de vervoerder een beperking. KEP-bedrijven ontwikkelen initiatieven om venstertijden te verruimen en de venstertijden tussen verschillende gemeenten te optimaliseren. In veel gevallen zou levering in de avond of de vroege morgen een oplossing kunnen zijn, maar milieuwetgeving op het gebied van geluid staat die mogelijkheid nu nog vaak in de weg. Congestie leidt tot oponthoud met de daaraan verbonden hogere vervoerskosten en onzekerheid over het tijdstip van levering. KEP-bedrijven kunnen congestie niet opheffen. De belangrijkste oorzaak van congestie is immers het personenvervoer, in het bijzonder het woon-werk verkeer. KEP-bedrijven ontwikkelen wel initiatieven om de druk op de overbelaste infrastructuur in de binnensteden te verminderen. Zij ontwikkelen bijvoorbeeld mogelijkheden om samen te laden, goederen van verschillende opdrachtgevers voor verschillende afnemers in een voertuig uit te rijden. Dat kan door ladingen te groeperen op plaatsen buiten de drukke gebieden.

20


5.0 Transportsector werkt aan structurele kwaliteitsverbetering De transportsector is vanaf eind jaren tachtig van de vorige eeuw intensief bezig met structurele kwaliteitsverbetering. In de branche voldoen inmiddels veel bedrijven aan (inter)nationale kwaliteitsnormen. Transport en Logistiek Nederland heeft op verzoek van de aangesloten leden een branche gerelateerd keurmerk ontwikkeld.

5.1. Keurmerk Transport en Logistiek Het Keurmerk Transport en Logistiek is een overkoepelend keurmerk voor het wegtransport. Dit keurmerk omvat een groot aantal eisen die gelden voor alle transportondernemingen. Zo dienen de bedrijven te beschikken over de juiste vergunningen, moeten ze voldoen aan onderhoudsverplichtingen en dienen ze de CAO na te leven. Het Keurmerk legt de basis voor een gezonde bedrijfsvoering en richt zich op verdere groei voor succesvol ondernemerschap. Het Keurmerk wordt getoetst door een onafhankelijk certificatiebureau en heeft een geldigheidsduur van drie jaar. Het Keurmerk is een kwaliteitssysteem dat aansluit bij het kwaliteitsmodel van het Instituut voor Nederlandse Kwaliteit (INK). In dit model werken ondernemers gestructureerd aan kwaliteitsverbetering.

5.2 ISO 9001 De ISO 9000-serie is sinds de jaren negentig uitgegroeid tot een belangrijke norm op het gebied van kwaliteitszorg. De norm ISO 9001 bestaat uit een aantal eisen waaraan een organisatie dient te voldoen. De behoeften en verwachtingen van de klant staan daarbij centraal. De eisen worden vertaald naar de werkprocessen met als doel de organisatie eenvoudig, inzichtelijk en eenvoudig beheersbaar en bestuurbaar te maken. De geldigheidsduur van het certificaat is beperkt. Dat legt de onderneming de verplichting op om de gehele organisatie onafgebroken op het gebied van kwaliteit te verbeteren.


21

5.3 TAPA voor minder internationale transportcriminaliteit Grote spelers in de hi-tech industrie en vervoerders kunnen lid zijn van een vereniging die tot doel heeft weerstand te bieden tegen de internationale transportcriminaliteit. Een voorbeeld van zo’n vereniging is TAPA (Technology Asset Protection Association). Heel vaak stellen de fabrikanten / verladers van deze waardevolle producten aan vervoerders de eis om TAPA gecertificeerd te zijn. TAPA richt zich op beveiliging van de supply chain van hoogwaardige producten. TAPA wil bijdragen aan het verminderen van verliezen tijdens productie, transport en distributie van deze waardevolle producten. TAPA heeft de Freight Security Requirements (FSR) ontwikkeld. FSR beschrijft het minimaal te accepteren niveau voor de beveiliging van goederen in de keten en de manier waarop bedrijven dat niveau kunnen handhaven. FSR wordt onder andere gebruikt voor op- en overslag van hightech vracht. Naast FSR worden binnen afzienbare tijd de TAPA Truck Security Requirements (TSR) wereldwijd geïmplementeerd. TSR is ontwikkeld om de mogelijke risico’s van het vervoer aantoonbaar te beperken.

22


6.0 ICT in de KEP-markt In dit hoofdstuk worden enkele belangrijke technische ontwikkelingen nader toegelicht. Deze technische ontwikkelingen van de afgelopen vijftien jaar hebben het speelveld van de KEP-markt ingrijpend beïnvloed. Het was tot voor kort alleen voor de grotere ondernemingen economisch verantwoord om in Infomatie en Communicatie Techologie (ICT) te investeren. Op dit moment komen die ICT-toepassingen ook voor kleinere bedrijven op een bedrijfseconomisch verantwoorde manier beschikbaar. Om die reden kunnen kleinere KEP-bedrijven op dit moment uitstekend werk leveren op gebieden die tot voor kort alleen door de grote ondernemingen werden bestreken. Door toenemende eisen vanuit de markt en maatschappij zijn opdrachtgevers meer en meer genoodzaakt om op flexibele wijze en in een steeds kortere doorlooptijd op maat gesneden goederen te leveren aan de consument. Goederen moeten ook meer “op tijd” geleverd worden. Vroeger binnen een week, dat werd eerst uiterlijk woensdag, vervolgens morgenochtend en het is nu tussen 10 en 11 uur. Die ontwikkeling zou niet mogelijk zijn geweest zonder vergaande toepassing van nieuwe ICT in de KEP-markt. Die ICT technieken gebruiken opdrachtgevers ook. Zij moeten, meer dan ooit, direct aanvoelen wat de individuele consument wil en daar dan zo snel mogelijk op reageren. Dat kan alleen als de communicatie goed is geregeld. Tot op heden zijn de communicatiesystemen tussen de opdrachtgever en de vervoerder nog maar mondjesmaat op elkaar afgestemd, maar het is duidelijk dat er een wereld valt te winnen als opdrachtgever en vervoerder hun ICT-systemen zouden kunnen integreren. De Nederlandse transportbranche blijft onveranderd in ICT investeren. De aandacht ligt daarbij vooral op voertuigautomatisering zoals boordcomputers, mobiele datacommunicatie als vervanging van spraakcommunicatie en navigatiesystemen. Navigatiesystemen worden in de vervoersmarkt snel populair. Navigatiesystemen zijn uitermate nuttig voor KEP-bedrijven die naar steeds wisselende aflever adressen rijden.


23

6.1 Boordcomputers nemen steeds meer werk uit handen Het gebruik van boordcomputers neemt sterk toe evenals de functionaliteit ervan. De eerste systemen registreerden alleen maar wat er in het voertuig gebeurde. Nu worden boordcomputers aangeschaft die direct met de thuisbasis communiceren, zowel data als spraak en daarbij ook de plaats van het voertuig doorgeven. Daarmee wordt AVL (Automatic Vehicle Locating of voertuig volgsysteem/tracking) eenvoudig bereikbaar. GSM is daarbij het meest gebruikte communicatienetwerk. De datanetwerken zijn echter in opkomst. Het gebruik van General Packet Radio Service (GPRS) groeit sterk. Het grote voordeel is dat het voertuig permanent in contact staat met de thuisbasis. De dekking van GPRS blijkt in de praktijk ook voldoende in Europa.

6.2 TMS beheerst het bedrijfsproces steeds meer De meeste transportondernemingen werken met een Transport Management Systeem (TMS). Dat is een softwarepakket met de modules ordermanagement, transportplanning, fleetmanagement en managementinformatie. Een beperkt aantal pakketten beschikt ook over de module relatiebeheer. De meeste TMS-software van KEP-bedrijven richten zich zowel op informatie-uitwisseling tussen de basis en de voertuigen, bijvoorbeeld de boordcomputer of PDA (Personal Digital Assistant) als op de informatieuitwisseling met de opdrachtgever via Internet. Ook door de toename van intermodaal vervoer, de anti-terrorismewetgeving en de American Food Law of HACCP-eisen is er steeds meer interesse in tracking en tracing, waarmee de voertuigen en/of de lading onafgebroken kunnen worden gevolgd. Om die reden staat ook integratie met scanningsoftware volop in de belangstelling. Dan wordt het met TMS mogelijk ontvangen faxen, email en CMR’s of andere vrachtbrieven binnen een dossier te archiveren en op het beeldscherm op te vragen. Die ontwikkeling vraagt om documentimaging. Dat is het scannen en elektronisch archiveren van documenten. Dan kunnen vrachtbrieven, als bewijs van levering, elektronisch ter beschikking

24


van opdrachtgevers worden gesteld en daarmee de terugkoppeling naar de klant aanmerkelijk versneld en vereenvoudigd. Document-imaging is voor transportondernemingen ook interessant om palletbonnen en facturen elektronisch te verwerken en bewaren.

6.3 Order-entry wordt steeds meer digitaal Praktisch alle KEP-bedrijven hebben een aansluiting op Internet. Alle kans dus voor toenemende mogelijkheden om opdrachten direct in het TMS-systeem te plaatsen. Veel bedrijven gebruiken Internet om orders te ontvangen en automatisch in het ordersystreem te verwerken Die bedrijven gebruiken internet meestal ook om opdrachtgevers en/of anderen te voorzien van statusinformatie waarmee het verloop van de opdracht is te volgen. Die informatie kan ook de routeplanner voeden. Het middel om verschillende opdrachten op een zinvolle manier aan een rit te verbinden. De routeplanner, zoals de TLN-planner die marktleider is, wordt bij de meerderheid van de transportbedrijven gebruikt. Routeplanners vereenvoudigen de planning en geven nauwkeurige informatie over de optimale route, de ritafstand en de rijtijd. Routeplanners worden steeds meer geïntegreerd in de functionaliteiten van TMS-paketten. Om altijd over up to date informatie te beschikken gaan bedrijven steeds meer over op de mogelijkheid om de routeplanner via Internet te gebruiken. Eerder stond de routeplanner op een gegevensdrager zoals een CD-rom. Daarvan zijn de gegevens per definitie van oudere datum.

6.5 Proof of delivery (bewijs van aflevering) Soms willen opdrachtgevers direct weten wanneer de goederen bij hun klanten zijn afgeleverd. Dan willen zij niet wachten op de ontvangst van de afgetekende vrachtbrief of routelijst. Om aan die wens van snelheid en overzicht tegemoet te komen kunnen innovatieve KEP-bedrijven langs elektronische weg the proof of delivery leveren. Dat kan op de website van het KEP-bedrijf bijvoorbeeld. Soms gaat de service verder en krijgt de opdrachtgever een e-mail op het moment dat de goederen bij de klant zijn gearriveerd. Het leveringsbewijs bevat niet alleen informatie zoals geadresseerde, verzender, zendingnummer, verzenddatum, orderreferentie en afleverdatum, maar ook een digitale handtekening als bewijs van ontvangst.


25

6.5 Tracking en tracing houdt de zending onafgebroken in het oog Het systeem om tijdens het gehele transport de zending te kunnen volgen of bij navraag aan te geven waar de zending zich op dat moment bevindt wordt tracking en tracing genoemd. Dan kan door middel van plaatsbepaling met behulp van satellieten, schotelantennes en sensoren een zending volledig volgd worden. Op die manier is direct te achterhalen waar en wanneer de zending voor het laatst is gescand. Met behulp van tracking en tracing kan het KEP-bedrijf de klant direct melden wanneer de zending is afgeleverd. Beschikt een KEP-bedrijf over een voertuigvolgsysteem (Automatic Vehicle Location) dan kunnen de voertuigen op straatniveau worden gevolgd en kan zelfs de afgelegde route van het voertuig inzichtelijk worden gemaakt. Met real time tracking en tracing heeft de klant de mogelijkheid het voertuig waarin zijn zending zich bevindt via Internet live te volgen. De klant, maar eventueel ook de ontvanger kunnen op die manier de voortgang van het transport exact volgen.

6.6 RFID kan de rol van de barcode overnemen Radio Frequency Identification (RFID) staat in de logistieke branche onafgebroken in de belangstelling. Het is de voorgenomen opvolger van de barcode of streepjescode, de huidige drager van een nummer ter identificatie van een object. Al die informatie en meer is elektronisch uitleesbaar wanneer een RFID-tag wordt gebruikt. Iedere eenheid, bijvoorbeeld de lading, de verpakkingseenheid of het product kan van zo’n minuscule RFID-tag worden voorzien. Daarop kan een identificatienummer en andere informatie worden vastgelegd. Die gegevens zijn met behulp van een scanner uit te lezen. Dat gebeurt elektronisch via een antenne in de tag (chip). Daarom hoeft de tag zelf niet zichtbaar te zijn.

26


Dat opent vele mogelijkheden in de logistieke sector. Met behulp van poorten die de tag kunnen uitlezen is zichtbaar te maken waar de goederen zich bevinden. Op die manier maken RFID-tags real-time zichtbaar waar de goederen zich in de logistieke keten bevinden. Op dit moment worden RFIDtags in de logistiek keten voornamelijk toegepast in returnable transport items (RTI’s) zoals containers, pallets, rolcontainers en kratten.


27

28


7.0 Juridische zaken en verzekeringen In dit hoofdstuk wordt specifiek ingegaan op juridische zaken die voor zowel het KEP-bedrijf als de opdrachtgever van belang zijn. Aandacht wordt besteed aan belangrijke nationale en internationale weten regelgeving met daarin opgenomen zaken als aansprakelijkheid, schade en de vrachtbrief. Voorts wordt een aantal leveringscondities kort toegelicht.

7.1 Vervoerdersaansprakelijkheid voor schade aan goederen Een vervoerder is aansprakelijk voor schade aan de goederen die ontstaat tijdens het vervoer. Onder omstandigheden kan de vervoerder een beroep doen op overmacht. Onder overmacht wordt verstaan een omstandigheid die de vervoerder niet heeft kunnen vermijden en waarvan hij de gevolgen niet heeft kunnen verhinderen. De vervoerder kan geen beroep doen op een gebrek van het voertuig en de bij het voertuig behorende uitrusting met uitzondering van een opdracht die wordt uitgevoerd met materiaal dat door de afzender of ontvanger ter beschikking van de vervoerder is gesteld. De aansprakelijkheid voor het binnenlands vervoer is geregeld in de wet, alsmede in de Algemene Vervoercondities (AVC) en voor grensoverschrijdend vervoer in het CMRverdrag (Convention relative au contrat de transport international de merchandises par route). De aansprakelijkheid voor schade of verlies is in het binnenlands vervoer beperkt tot 3,40 euro per kg* en bij internationaal vervoer tot 8,33 SDR. (SDR is een rekeneenheid vastgesteld door het Internationaal Monetair Fonds, IMF) Dat is, afhankelijk van de koers van de SDR, ongeveer 10,50 euro per kg bruto gewicht. De aansprakelijkheid voor vertragingsschade op grond van de AVC is beperkt tot maximaal één of tweemaal de vrachtprijs, afhankelijk van het uitdrukkelijk overeenkomen van het tijdstip van afleveren. Bij opzet of roekeloosheid kan de vervoerder geen beroep doen op de limiet in de hierboven bedoelde omstandigheden. * Beschadigd of ontbrekend gewicht


29

De belangrijkste regels omtrent de aansprakelijkheid voor het internationale luchtvrachtvervoer zijn opgenomen in het zogenaamde Montreal-Verdrag. De hoofdregel is dat bij het vervoer van goederen de aansprakelijkheid van de vervoerder in geval van vernietiging, verlies, beschadiging of vertraging is beperkt tot het bedrag van 17 SDR per kilogram.

7.2 Algemene voorwaarden zijn eenvoudig in gebruik Bij vervoerovereenkomsten met een opdrachtgever zijn de bepalingen van Boek 8 van het Burgerlijk Wetboek van toepassing. Voor grensoverschrijdende weg-transporten zijn de bepalingen van het CMR verdrag dwingend van toepassing. In aanvulling op de wet en het CMR-verdrag kunnen Algemene Vervoercondities 2002 (AVC 2002) en de Transport en Logistiek Nederland Algemene Betalingsvoorwaarden van toepassing worden verklaard. Aan de voorwaarden die met de offerte, opdrachtbevestiging of opslagbon worden meegestuurd of meegeleverd is te zien welke voorwaarden worden gebruikt. De tekst van de voorwaarden van de AVC hoeft niet te worden toegezonden als de afzender de AVC-vrachtbrief zelf opstelt en aftekent.

7.3 Algemene Vervoercondities 2002 (AVC 2002) De AVC 2002 beschrijven uitgebreid de condities waaronder het vervoer wordt aangenomen en wat de verplichtingen van zowel de afzender, de ontvanger en de vervoerder zijn. Verplichtingen die de AVC 2002 aan de afzender stellen De meeste belangrijke verplichtingen die de AVC 2002 aan de afzender stellen zijn; De vervoerder te informeren over de aard van de goederen en de behandeling daarvan voorzover zij van belang zijn voor de vervoerder. De goederen ter beschikking van de vervoerder te stellen op de overeengekomen plaats, tijd en wijze, vergezeld door de vrachtbrief en andere, door de wet van de zijde van de afzender vereiste documenten.

30


Elk te vervoeren collo duidelijk en doelmatig te adresseren en het gezamenlijke gewicht van de te vervoeren zaken op de vrachtbrief te vermelden. De goederen in of op het voertuig te laden, te stuwen en te doen lossen, tenzij partijen anders overeenkomen. De vrachtbrief volgens de daarop voorkomende aanwijzingen volledig en naar waarheid in te vullen en in te staan voor de juistheid en volledigheid van de gegevens. De vrachtkosten en verder op de goederen drukkende kosten te voldoen op het ogenblik dat de vrachtbrief wordt overhandigd of de goederen door de vervoerder in ontvangst zijn genomen. Indien de vervoerder dit verlangt is de afzender verplicht de vrachtbrief te ondertekenen of op een andere manier van een kenmerk te voorzien. Verplichtingen die de AVC 2002 aan de vervoerder stellen De vervoerder is verplicht; De overeengekomen zaken op de overeengekomen plaats, tijd en wijze in ontvangst te nemen. De goederen op de plaats van bestemming af te leveren in de staat waarin hij deze heeft ontvangen. De goederen binnen een redelijke termijn ter bestemming af te leveren. Indien een termijn van aflevering schriftelijk is overeengekomen dient binnen deze termijn afgeleverd te worden. Het aantal goederen en de uiterlijke staat van zowel de goederen als de verpakking te controleren bij de inontvangstneming en in geval van afwijking hiervan een aantekening te maken op de vrachtbrief. De door of namens de afzender verrichte belading, stuwing en eventuele overbelading te controleren indien en voorzover de omstandigheden zulks toelaten.


31

Voorts is van belang op te merken; De vervoerder is, behoudens overmacht, aansprakelijk voor schade aan of verlies van de zaken en voor vertragingsschade. De schadevergoeding is beperkt tot een bedrag van 3,40 euro per kilogram. Indien de vervoerder aansprakelijk is doordat hij niet afleverde binnen een redelijke termijn, is de vertragingsschade beperkt tot eenmaal de vracht; indien de termijn, genoemd schriftelijk is overeengekomen, is de vertragingsschade beperkt tot tweemaal de vracht. De vervoerder is verplicht de afzender te informeren als het vervoer redelijkerwijs niet of niet binnen redelijke tijd kan beginnen, voortgezet of voltooid. Vervoerder en afzender hebben dan de bevoegdheid de overeenkomst op te zeggen. Arbitrage als het misgaat Alle uit of in verband met de vervoerovereenkomst voortvloeiende geschillen kunnen op grond van de AVC worden onderworpen aan arbitrage overeenkomstig het reglement van de Stichting Arbitrage voor Logistiek.

7.4 De Algemene Voorwaarden voor Koeriersdiensten (AVK) De AVK is speciaal geschreven voor Koeriers. Opvallend is de uitbreiding van de aansprakelijkheid ten opzichte van de AVC 2002. In de AVK is vastgelegd; ‘Indien de door de koerier ontvangen zending niet wordt afgeleverd in dezelfde staat als waarin hij de zending heeft ontvangen, doch de inhoud ervan nog wel kan worden aangewend voor het doel waarvoor het was bestemd, is de koerier, behoudens overmacht, verplicht de schade aan de zending zelf te vergoeden tot maximaal 454 euro per zending.’ AVK een hogere vergoeding bij beschadiging ‘Als de zending is beschadigd, de inhoud niet meer bruikbaar en bij manco; Indien de koerier de zending niet ter bestemming aflevert in dezelfde staat als

32


waarin hij de zending heeft ontvangen, waardoor de inhoud van de zending niet meer kan worden gebruikt voor het doel waarvoor het was bestemd, dan is de koerier, behoudens overmacht, verplicht de daardoor veroorzaakte schade te vergoeden. Voor de schade aan de zending zelf maximaal 454 euro per zending; Voor de schade wegens het niet meer kunnen gebruiken van de zending voor het doel waarvoor het was bestemd, maximaal twee maal de vracht. Tevens is de overeengekomen vracht niet verschuldigd. Reeds voldane vrachtkosten wordt terugbetaald. Een meer uitgebreide regeling bij vertraging Bij vertraging is vastgelegd: ‘Indien de zending wordt afgeleverd na het verstrijken van het overeengekomen tijdstip dan wel na afloop van de overeengekomen termijn is, behoudens overmacht, de overeengekomen vrachtprijs niet verschuldigd. Al betaalde vrachtkosten worden teruggegeven. Indien de afzender en/of geadresseerde ten gevolge daarvan schade, niet zijnde schade aan de zending, heeft geleden, is de koerier gehouden die schade te vergoeden tot een maximum van tweemaal de overeengekomen vracht. Indien de zending tevens beschadigd is, is de koerier, behoudens overmacht, bovendien aansprakelijk voor de schade aan de zending zelf tot maximaal 454 euro per zending.’

7.5 De vrachtbrief (vervoeradres) De vrachtbrief is wettelijk verplicht in het beroepsgoederenvervoer over de weg voor voertuigen met een laadvermogen van 500 kg of meer. De verplichting is vastgelegd in de Wet Goederenvervoer over de Weg (WGW). Bij controle onderweg moet een (als zodanig herkenbare) vrachtbrief op de auto aanwezig zijn. Is de vrachtbrief in geval van vervoer boven de 500 kg niet aanwezig, dan is dat een strafbaar feit en dat levert een boete op. Het is belangrijk om de vrachtbrief goed in te vullen. De vrachtbrief is namelijk tevens het belangrijkste middel om de positie van de betrokken partijen in vast te leggen. De bewijskracht van de in de vervoerswereld gebruikelijke standaard vrachtbrief is sterk.


33

7.6 CMR-vrachtbrief voor het buitenland In het vervoer naar het buitenland is een CMR-vrachtbrief verplicht. Net zoals de AVC regelt het CMR (Convention de transport international des Marchandises par Route) zaken als aansprakelijkheid en verplichtingen van partijen. Bij internationaal vervoer is het CMR-verdrag dwingend van toepassing. De verplichting van een CMR-vrachtbrief geldt ongeacht het gewicht van de zending of het laadvermogen van het voertuig, dus ook bij een laadvermogen van minder dan 500 kilogram. Afwijkingen van de bepalingen die in het CMR-verdrag zijn opgenomen, zijn niet toegestaan. De AVC of AVK kunnen wel aanvullend van toepassing zijn op het CMRverdrag. De bepalingen van de AVC of AVK gelden in dat geval alleen als het CMR-verdrag over het betreffende onderwerp niets regelt, zoals bijvoorbeeld over de betalingsregeling. Bij toepasselijkheid van de AVC of AVK is de aanvullende werking op het CMR-verdrag al in de voorwaarden zelf geregeld (werkingssfeer). De maximum aansprakelijkheid bij internationaal vervoer zal niet worden beoordeeld op basis van AVC of AVK omdat het CMR dat onderwerp wel regelt.

7.7 Koeriers hebben een speciale vrachtbrief Voor vervoer met een koerier in het binnenland is een speciale vrachtbrief ontworpen door de Stichting Beurtvaartadres. Op deze vrachtbrief is de tekst van artikel 5 AVK afgedrukt. De reden is dat de AVK de aansprakelijkheid van de koerier niet alleen ten opzichte van de AVC vermeerdert (zie hoofdstuk 7.4), maar ook ten opzichte van de aansprakelijkheid op grond van artikel 8:1095 van het Burgerlijk Wetboek, BW. Om dat rechtsgeldig te kunnen regelen moet die vermeerdering worden vastgelegd in een afzonderlijk geschrift, dat de vervoerovereenkomst bevat. De vrachtbrief is hiervoor het meest geschikt. Bij gebruik van de AVK is automatisch aanvullend de AVC van toepassing. Dat is de basis van de AVK zoals vermeld in artikel 2 AVK.

34


Documenten van de Stichting bVa / Beurtvaartadres Gestandaardiseerde vrachtbrieven worden geleverd door de Stichting bVa / Beurtvaartadres. De stichting heeft ten doel formulieren, software en diensten ter ondersteuning van vervoerders en verladers te ontwikkelen en aan te bieden die bij de aansturing en afwikkeling van logistieke processen van belang zijn. Transport en Logistiek Nederland en Koninklijk Nederlands Vervoer en EVO zitten in het bestuur van deze stichting.

7.8 Betalingen en leveringscondities in het wegtransport In het transport worden diverse betalingscondities gehanteerd. In de sector wegtransport wordt veel gebruikt gemaakt van de Algemene Betalingsvoorwaarden van Transport en Logistiek Nederland. Deze algemene betalingsvoorwaarden zijn voorwaarden over de betalingen van werkzaamheden die aan de vervoerder zijn opgedragen in vervoer, opslag en overige werkzaamheden. Drie vormen van leveringscondities Met betrekking tot betaling aan de vervoerder is onderscheid te maken tussen drie verschillende leveringscondities; franco, ongefrankeerd en onder rembours. Rembours wordt ook Cash on Delivery (COD) genoemd. Voor zendingen onder rembours is een speciaal vrachtbrief ontwikkeld. Franco; de afzender betaalt Leveringsconditie waarbij de verkoper alle kosten tot het moment van aflevering draagt. Ongefrankeerde zending; de ontvanger betaalt Bij ongefrankeerde zending is overeengekomen dat de geadresseerde (bij de aflevering van de goederen) de vrachtkosten betaalt. Gebeurt dat niet, dan moet de vervoerder de afzender nadere instructies vragen en opvolgen, voor zover redelijkerwijs mogelijk.


35

Rembours, Cash on Delivery (COD) Partijen kunnen overeenkomen dat de goederen met een rembours zullen worden belast. In dat geval mag de vervoerder de goederen alleen afleveren tegen voorafgaande betaling van het rembours in contant geld, tenzij de afzender de vervoerder heeft gemachtigd een andere wijze van betaling te accepteren. Indien bij aankomst blijkt dat de geadresseerde het rembours niet volgens de door de afzender aan de vervoerder voorgeschreven betalingswijze voldoet, dan moet de vervoerder aan de afzender nadere instructies vragen. De vervoerder moet de hem gegeven instructies opvolgen, voorzover dit redelijkerwijze mogelijk is. Het rembours mag niet hoger zijn dan de factuurwaarde van de goederen. De vervoerder is verplicht het ontvangen betaling uiterlijk binnen twee weken aan de afzender af te dragen.

7.9 Verschil tussen verzekering van goederen en transport KEP-bedrijven kunnen uit eigen beweging of op verzoek van de opdrachtgever een verzekering voor het verlies of beschadigingen van goederen afsluiten. In de transportsector komen ten aanzien van de lading twee soorten verzekeringen veelvuldig voor. De vervoerdersaansprakelijksheidsverzekering en de goederentransportverzekering. Keuze in vervoerdersaansprakelijkheidsverzekeringen De standaard vervoerdersaansprakelijksverzekering dekt de aansprakelijkheid van de vervoerder voor schade aan of verlies van de vervoerde zaken. Met een extra verzekering kan de omvang van de dekking worden uitgebreid. De standaard vervoerdersaansprakelijkheidsverzekering dekt de aansprakelijkheid van de vervoerder op grond van standaardcondities (AVC/CMR/AVK etc) voor schade aan en verlies van de goederen. Aanvullende verzekeringen zijn nodig bij langdurige tussentijdse opslag (meer dan 5 dagen) en bij vervoer dat plaatsvindt onder bijzondere voorwaarden.

36


Goederentransportverzekering dekt volledige schade bij laden en lossen Een goederentransportverzekering kan wenselijk zijn indien de waarde van de goederen (ver) uitstijgt boven de limiet waar de vervoerder zich bij aansprakelijkheid voor beschadiging of verlies van de goederen toe mag beperken. De goederentransportverzekering keert bij totale schade of verlies het factuurbedrag uit. Net als bij de vervoerdersaansprakelijkheidsverzekering kunnen goederentransportverzekeringen onderling van elkaar afwijken. De leden van de deelmarkt VKE kunnen gebruik maken van een allrisk goederenverzekering. Het bijzondere aan deze verzekering is dat alle transportmodaliteiten zijn meeverzekerd.


37

38


8.

Historisch perspectief KEP-markt

De meest bekende koerier is vermoedelijk de Griekse boodschapper die 490 jaar voor het begin van de jaartelling de inwoners van Athene het verheugende nieuws brengt dat Miltiades het Perzische leger in de veldslag op Marathon heeft verslagen. De Griekse ijlbode of koerier, dat laatste overgenomen uit het Franse waar courir hardlopen of rennen betekent, bracht dus een spoedbericht over van de berg Marathon naar de ontvangers in Athene. Snelheid is nog steeds het kenmerkende criterium van Koeriers, Expres- en Pakketdiensten, de KEPmarkt. Om de snelheid over langere afstanden te vergroten is in de oudheid het traject al verdeeld in deeltrajecten zodat de hardloper aan het einde van een deeltraject het bericht aan de volgende hardloper kon overdragen. Dat is de estafette waarbij later paarden worden gebruikt. Onder Julius Ceasar (100 v. Chr. - 44 v. Chr.) reist op die manier een bericht met een snelheid van 160 tot 180 kilometer per dag over de Romeinse wegen in Europa. De moderne koerier die in estafettevervoer werkt noemt dat de expresdienst. Machtig middel De macht van Karel de Grote (742-814) over zijn immense rijk steunde voor een belangrijk deel op zijn efficiënte postsysteem. Hij stelde in 1520 een grootmeester aan om officiële brieven en decreten snel over het rijk te verspreiden. Dat gebeurde met een relais- of postensysteem. Op regelmatige afstanden zijn wisselplaatsen gebouwd om paarden te verversen of koeriers te laten rusten. De dienst was in de eerste plaats bedoeld voor het bestuur, maar particulieren konden ook berichten en pakketjes meesturen. Om de post niet onnodig te vertragen beschikten de koeriers over een posthoorn waarmee ze hun komst aankondigden. Het geluid van de posthoorn is vervangen door een telefonische of elektronische aankondiging op de computer, via Internet.


39

Transportmiddelen Marco Polo ontdekte bij zijn bezoek aan Peking in de 13e eeuw dat in China duiven als koerier werden gebruikt om berichten naar alle delen van het Chinese Rijk te vliegen. Willem van Oranje (1533-1584) en Napoleon (1769-1821) gebruiken tijdens hun militaire activiteiten ook duiven om berichten te versturen, naast de koeriers die in het leger ordonnans heten. In het snelvervoer van koeriers, expresvervoerders en pakketdiensten is die rol overgenomen door het vliegtuig. Eerste KEP-bedrijven De start van koeriers, expres- en pakketdiensten in de huidige vorm vindt plaats in Europa eind jaren zestig van de vorige eeuw. De bakermat van de sector ligt in de Verenigde Staten waar koeriersdiensten zich rond 1910 ontwikkelen als reactie op het falen van de klassieke posterijen. Amerikaanse bedrijven zoals DHL, FedEx en UPS zijn de eerste snelle overbrengers van documenten. Later zijn het ook snelle bezorgers van pakketten. Zij doen dat met een nieuw concept in goederen- en documententransport: het ‘door-todoor expresvervoer’. Begin jaren zeventig ontstaan in Nederland de eerste bedrijven die zo’n dienst aanbieden. Dat zijn de eerste KEP-bedrijven.

40


9. Index begrippenlijst Vervoerdersaansprakelijkheidsverzekeringen ADR-verdrag AVC 2002 AVK AVL Barcode Betalingcondities CMR Goederentransportverzekering COD Cross docking Dedicated transport Delivery- walkers Desk to Desk Detachering Deur naar deur Direct koerier Document-imaging Expres(se)diensten Franco FSR Geconditioneerd vervoer GPRS HACCP Innight IVW Just-in-time Koeriersdienst Keurmerk Transport en Logistiek Locker point NEA NIWO Outsourcing Overnight

36 19 31, 32, 33 33, 35, 37 24 27 35 25, 30, 31, 35, 36, 37 37 35, 36 9 8 7 10 14 7 8 24, 25 7, 9 35 22 8 24 19, 25 10 18, 19 16 9, 13 21 3 44, 45 17, 42 9 9


41

Pakketdienst Pick-up point Proof of delivery (bewijs van aflevering) PUDO RFID Route- en lijndiensten (Systeemtransport) Same day delivery Scannen Spoedkoerier Systeemtransport (route- en lijndiensten) TAPA Technokoerier TLN TMS Tracking and Tracing TSR Tijdvenster VAL Venstertijden VKE Warehouse

42


7, 9, 39, 40 15 25 9 26, 27 19 10 24 8 9 23 14 25, 43 24, 25 24, 26 22 8, 9, 16 14 20 5, 37, 48 9

10. Adressen in het vervoer Transport en Logistiek Nederland (TLN) Boris Pasternaklaan 22, 2719 DA Zoetermeer, postbus 3008, 2700 KS Zoetermeer, tel. 079-3636111, fax 3636200, e-mail [email protected] Website www.tln.nl Transport en Logistiek, organisatie van transportbedrijven en logistieke dienstverleners, behartigt de belangen van individuele leden en de transportsector als geheel.

Koninklijk Nederlands Vervoer (KNV) Spui 188, 2511 BW Den Haag, postbus 19365, 2500 CJ Den Haag, tel. 070-3751751, fax 3455853, e-mail [email protected] sector vereniging goederenvervoer, e-mail [email protected] KNV, werkgeversorganisatie in het beroepsgoederen- en beroepspersonenvervoer, waarbij ondernemingen werkzaam in besloten busvervoer, taxivervoer, openbaar vervoer en goederenvervoer zijn aangesloten.

Stichting Nationale en Internationale Wegvervoer Organisatie (NIWO) Veraartlaan 10, 2288 GM Rijswijk, postbus 3004, 2280 MB Rijswijk, tel. 0703992011, fax 3908704, e-mail [email protected] Website www.niwo.nl NIWO, de vergunningverlenende instantie voor het binnenlands en internationaal beroepsgoederenvervoer over de weg. Daarnaast geeft de NIWO ritmachtigingen uit, verzamelt gegevens over het verrichte vervoer en neemt deel aan bilaterale onderhandelingen.


43

EVO, Ondernemers Organisatie voor Logistiek & Transport (eigen vervoer) Kadelaan 6, 2725 BL Zoetermeer, postbus 350, 2700 AJ Zoetermeer, tel. 079-3467346, fax 3467800, e-mail [email protected] Website www.evo.nl EVO, de belangenbehartiger van verladers, ontvangers en eigen vervoerders, verbetert het rendement van de leden door de bereikbaarheid te bevorderen en het beheer van goederenstromen te optimaliseren.

FENEDEX (Federatie voor de Nederlandse Export) Raamweg 14, 2596 HL Den Haag, postbus 90409, 2509 LK Den Haag, tel. 070-3305600, fax 3305656, e-mail [email protected] Website www.fenedex.nl Fenedex, onafhankelijke Nederlandse organisatie van internationaal opererende bedrijven om kennis en ervaring ter beschikking te stellen aan de leden die daarmee zo succes mogelijk op buitenlandse markten kunnen ondernemen.

Nederland Distributieland (NDL) Kadelaan 6, 2725 BL Zoetermeer, postbus 660, 2700 AR Zoetermeer, tel. 079-3438110, fax 349217, e-mail [email protected] Website www.ndl.nl NDL, vereniging van en voor de logistieke, multimodale sector ter versterking van de internationale concurrentiepositie en het kennisniveau van de logistieke sector in Nederland.

NEA Transportonderzoek en opleiding Sir Winston Churchilllaan 297, 2288 DC Rijswijk, postbus 1969, 2280 DZ Rijswijk, tel. 070-3988388, fax 3954186, e-mail [email protected] Website www.nea.nl

44


NEA, onafhankelijke organisatie voor onderzoek, consultancy en training op het gebied van verkeer, vervoer, infrastructuur en logistiek, zowel in economische als sociale zaken in het personen- en goederenvervoer met alle vervoersmodaliteiten.

Stichting Vervoeradres (sVa) Statenplein 2, 2582 EW Den Haag, postbus 82118, 2508 EC Den Haag, te. 070-3066700, fax 292281, e-mail [email protected] Website www.vervoeradres.nl sVa / Stichting Vervoeradres, het overlegplatform van verladers- en vervoerdersorganisaties waarin afspraken over tweezijdige algemene voorwaarden en andere vervoergerelateerde standaardcondities worden gemaakt.

VNO-NCW Malietoren, postbus 93002, 2509 AA Den Haag tel. 070-3490349, fax 3490300, e-mail [email protected] Website www.vno-ncw.nl VNO-NCW, ondernemingsorganisatie die op nationaal en internationaal niveau de gemeenschappelijke belangen van het Nederlandse bedrijfsleven behartigt.


45

NOTITIE

46


NOTITIE


47

Colofon Handboek Koeriers- en expresbedrijven Uitgave Transport en Logistiek Nederland Boris Pasternaklaan 22, 2719 DA Zoetermeer Postbus 3008, 2700 KS Zoetermeer Telefoon 079 3636111, fax 079 3636200 e-mail [email protected], internet www.tln.nl

Samenstelling en redactie Peter Jonkers, Secretaris VKE Foto's omslag

FTP-Focus, Chris van Dijke

Grafische verzorging FTP-Focus To Prepress, Zoetermeer april 2006

48


KEP Handboek van Transport en Logistiek Nederland voor Kernkwaliteiten Koeriers-, Expres- en Pakketdiensten (KEP) mede mogelijk gemaakt door de

Recommend Documents