KENNISGEVINGSNOTA. planmer N71 Neerpelt omleidingsweg. MOW - agentschap infrastructuur - afdeling Limburg mei 2007

KENNISGEVINGSNOTA

planMER N71 Neerpelt omleidingsweg MOW - agentschap infrastructuur - afdeling Limburg mei 2007

Studiegroep Omgeving/Haskoning

-2-

- 07/05/2007 -

R543-042.doc


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

Inhoud: Figuren:....................................................................................................................................- 6 Kaarten: ...................................................................................................................................- 6 Tabellen: ..................................................................................................................................- 7 I.

De kennisgevingsnota: een uitnodiging .........................................................................- 9 -

1.

Situering van het programma ......................................................................................- 10 -

2.

Het ruimtelijk uitvoeringsplan: de keuze ......................................................................- 11 -

3.

Milieueffectrapportage: een afweging vooraf ...............................................................- 11 -

4.

De kennisgeving: nodigt uit om mee te denken ...........................................................- 12 -

5.

De mogelijkheden tot inspraak ....................................................................................- 12 -

II.

De context van de milieueffectrapportage .................................................................- 15 -

1. 1.1. 1.2. 1.3.

Wettelijk kader milieueffectrapportage.........................................................................Doelstelling en kenmerken van de milieueffectrapportage..........................................De procedure van de milieueffectrapportage ..............................................................Toetsing aan de MER-plicht........................................................................................-

2.

Het nut van de milieueffectrapportage als informerend instrument..............................- 20 -

3. 3.1. 3.2. 3.3.

De initiatiefnemer en het team van deskundigen.........................................................Naam van de initiatiefnemer .......................................................................................Het college van deskundigen ......................................................................................De Dienst Milieueffectrapportage ................................................................................-

III.

De context van de planopzet .......................................................................................- 25 -

1.

Ruimtelijke situering van het programma.....................................................................- 26 -

2. 2.1. 2.2.

De beschrijving van het plan........................................................................................- 28 Het nut en de noodzaak van N71 als noordelijke omleiding........................................- 28 De alternatieve tracés .................................................................................................- 31 -

3. 3.1. 3.2. 3.3.

Juridische en beleidsmatige context ............................................................................Inleiding.......................................................................................................................Juridische situering .....................................................................................................Beleidsmatige situering ...............................................................................................-

IV.

De aanpak van de milieueffectrapportage .................................................................- 73 -

1. 1.1. 1.2.

Algemene aanpak milieueffectonderzoek ....................................................................- 74 Te onderzoeken alternatieven in het MER ..................................................................- 74 De referentiesituatie en afbakening van de studiegebieden........................................- 75 -

16 16 16 18 -

22 22 22 23 -

36 36 42 52 -

-3-


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

1.3. 1.4. 1.5.

Gegevensverzameling................................................................................................ - 76 Ingreep-effectschema................................................................................................. - 76 Uitwisseling van informatie ......................................................................................... - 79 -

2. 2.1. 2.2. 2.3. 2.4.

Discipline mens: mobiliteit........................................................................................... - 83 Effectgroepen ............................................................................................................. - 83 Afbakening van het studiegebied................................................................................ - 83 Beschrijving van de referentiesituatie ......................................................................... - 83 Methodologie effectvoorspelling en -beoordeling ....................................................... - 88 -

3. 3.1. 3.2. 3.3. 3.4.

Discipline bodem......................................................................................................... - 92 Effectgroepen ............................................................................................................. - 92 Afbakening van het studiegebied................................................................................ - 92 Beschrijving van de referentiesituatie ......................................................................... - 92 Methodologie effectvoorspelling en –beoordeling ...................................................... - 95 -

4. 4.1. 4.2. 4.3. 4.4.

Discipline water: oppervlaktewater.............................................................................. - 98 Effectgroepen ............................................................................................................. - 98 Afbakening van het studiegebied................................................................................ - 98 Beschrijving van de referentiesituatie ......................................................................... - 98 Methodologie effectvoorspelling en –beoordeling .................................................... - 100 -

5. 5.1. 5.2. 5.3. 5.4.

Discipline water: grondwater ..................................................................................... - 102 Effectgroepen ........................................................................................................... - 102 Afbakening van het studiegebied.............................................................................. - 102 Beschrijving van de referentiesituatie ....................................................................... - 102 Methodologie effectvoorspelling en -beoordeling ..................................................... - 103 -

6. 6.1. 6.2. 6.3. 6.4.

Discipline geluid ........................................................................................................ - 105 Effectgroepen ........................................................................................................... - 105 Afbakening van het studiegebied.............................................................................. - 105 Beschrijving van de referentiesituatie ....................................................................... - 105 Methodologie effectvoorspelling en -beoordeling ..................................................... - 106 -

7. 7.1. 7.2. 7.3. 7.4.

Discipline lucht .......................................................................................................... - 108 Effectgroepen ........................................................................................................... - 108 Afbakening van het studiegebied.............................................................................. - 108 Beschrijving van de referentiesituatie ....................................................................... - 108 Methodologie effectvoorspelling en –beoordeling .................................................... - 114 -

8. 8.1. 8.2. 8.3. 8.4.

Discipline fauna en flora............................................................................................ - 116 Effectgroepen ........................................................................................................... - 116 Afbakening van het studiegebied.............................................................................. - 116 Beschrijving van de referentiesituatie ....................................................................... - 116 Methodologie effectvoorspelling en –beoordeling .................................................... - 118 -

9. 9.1. 9.2. 9.3. 9.4.

Discipline mens: gezondheid .................................................................................... - 121 Effectgroepen ........................................................................................................... - 121 Afbakening van het studiegebied.............................................................................. - 121 Beschrijving van de referentiesituatie ....................................................................... - 121 Methodologie effectvoorspelling en –beoordeling .................................................... - 122 -

-4-


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

10. Discipline landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie .......................................- 123 10.1. Effectgroepen..........................................................................................................- 123 10.2. Afbakening van het studiegebied ............................................................................- 123 10.3. Beschrijving van de referentiesituatie......................................................................- 123 10.4. Methodologie effectvoorspelling en –beoordeling ...................................................- 133 11. Discipline mens: ruimtelijke aspecten - functionele aspecten ....................................- 136 11.1. Effectgroepen..........................................................................................................- 136 11.2. Afbakening van het studiegebied ............................................................................- 136 11.3. Beschrijving van de referentiesituatie......................................................................- 136 11.4. Methodologie effectvoorspelling en -beoordeling....................................................- 138 12. Discipline mens: ruimtelijke aspecten - belevingsaspecten .......................................- 141 12.1. Effectgroepen..........................................................................................................- 141 12.2. Afbakening van het studiegebied ............................................................................- 141 12.3. Beschrijving van de referentiesituatie......................................................................- 141 12.4. Methodologie effectbeoordeling- en voorspelling....................................................- 141 13. Passende beoordeling ...............................................................................................- 143 13.1. Inleiding...................................................................................................................- 143 13.2. Aanmelding speciale beschermingszones ..............................................................- 143 13.3. Beschrijving van de referentiesituatie......................................................................- 144 14.

Natuurtoets ................................................................................................................- 146 -

15. Grensoverschrijdende effecten..................................................................................- 147 15.1. Discipline mens: mobiliteit.......................................................................................- 147 15.2. Discipline water: oppervlaktewater en grondwater ..................................................- 147 16.

Voorstel inhoudstabel MER .......................................................................................- 148 -

Bijlagen ................................................................................................................................- 150 1. 1.1. 1.2. 1.3. 1.4.

Draagkrachtonderzoek ..............................................................................................- 151 Inleiding.....................................................................................................................- 151 Criteria ......................................................................................................................- 151 Methodiek voor het bepalen van de relatieve draagkracht........................................- 155 Resultaten van het draagkrachtonderzoek................................................................- 157 -

2. 2.1. 2.2.

Literatuurlijst ..............................................................................................................- 158 Aanwezige literatuur..................................................................................................- 158 Op te vragen literatuur ..............................................................................................- 158 -

3.

Verklarende woordenlijst ...........................................................................................- 160 -

4.

Lijst van afkortingen...................................................................................................- 162 -

-5-


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

Figuren: figuur 1:

schematische weergave Neerpelt-Overpelt .................................................... - 10 -

figuur 2:

de verkeersrelaties in het gebied .................................................................... - 30 -

figuur 3:

typedwarsprofiel met dubbelrichtingfietspad ................................................... - 32 -

figuur 4:

typedwarsprofiel zonder fietsvoorzieningen.................................................... - 33 -

figuur 5:

typedwarsprofiel met twee enkelrichtingfietspaden......................................... - 33 -

figuur 6:

ontwikkelingsperspectief voor het kleinstedelijk gebied NeerpeltOverpelt .......................................................................................................... - 55 -

figuur 7:

uittreksel uit de gewenste ruimtelijke structuur Neerpelt ................................. - 57 -

figuur 8:

N71 ter hoogte van het bosgebied met woonclusters ..................................... - 58 -

figuur 9:

beeldimpressies bij de mogelijke entree ......................................................... - 60 -

figuur 10:

concept lokaal bedrijventerrein Loërakker ...................................................... - 63 -

figuur 11:

fictief voorbeeld van een beoordelingsschema ............................................... - 81 -

Kaarten: kaart 1:

situering van het plangebied in een de ruimere omgeving.............................. - 26 -

kaart 2:

het plangebied op luchtfoto............................................................................. - 26 -

kaart 3:

situering van de toponiemen in het plangebied .............................................. - 26 -

kaart 4:

de tracé-alternatieven op het kadaster ........................................................... - 33 -

kaart 5:

gewestplan...................................................................................................... - 42 -

kaart 6:

goedgekeurde, niet-vervallen verkavelingen .................................................. - 43 -

kaart 7:

VEN-gebieden en speciale beschermingszones............................................. - 43 -

kaart 8:

cultuurhistorisch patrimonium ......................................................................... - 51 -

kaart 9:

afbakening van de studiegebieden ................................................................. - 75 -

kaart 10:

referentietoestand mobiliteit - situering op meso-niveau................................. - 84 -

kaart 11:

referentietoestand mobiliteit - draagkrachtonderzoek ..................................... - 84 -

kaart 12:

referentietoestand mobiliteit - openbaar vervoer op meso-niveau .................. - 86 -

kaart 13:

referentietoestand mobiliteit - fietsverkeer op meso-niveau............................ - 86 -

kaart 14:

referentietoestand mobiliteit - situering op micro-niveau................................ - 87 -

kaart 15:

geologie in het studiegebied ........................................................................... - 92 -

kaart 16:

bodemkaart..................................................................................................... - 92 -

kaart 17:

bodemgebruik volgens de biologische waarderingskaart ............................... - 92 -

kaart 18:

bodemgebruik volgens corine landcover ........................................................ - 92 -

kaart 19:

overstromingsgebieden en categorisering van de waterlopen........................ - 98 -

kaart 20:

kwaliteitsmeetnet VMM ................................................................................... - 98 -

kaart 21:

grondwaterkwetsbaarheid, peilputten en winningen ..................................... - 102 -

kaart 22:

vereenvoudigde weergave van de BWK-eenheden op macroschaal............ - 116 -

kaart 23:

kwetsbaarheid voor verdroging..................................................................... - 116 -

kaart 24:

kwetsbaarheid voor geluidsverstoring........................................................... - 116 -

kaart 25:

elementen uit de atlas van de traditionele landschappen ............................. - 123 -

kaart 26:

de kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden (ca. 1775) .................... - 123 -

-6-


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

kaart 27:

de kaart van Vandermaelen (ca. 1850) .........................................................- 123 -

kaart 28:

de topografische kaarten van het Institut Cartographique Militaire (1896-1897)...................................................................................................- 123 -

kaart 29:

referentietoestand functionele aspecten – mesosystemen............................- 136 -

Tabellen: tabel 1:

groep van MER-deskundigen en medewerkers voor de uitwerking van het MER ...................................................................................................- 23 -

tabel 2:

juridische randvoorwaarden ............................................................................- 36 -

tabel 3:

beleidsmatige randvoorwaarden .....................................................................- 38 -

tabel 4:

goedgekeurde, niet-vervallen verkavelingen ...................................................- 43 -

tabel 5:

habitatnummer met overeenkomstig habitat ...................................................- 47 -

tabel 6:

belangrijkste waterlopen met categorie en beheerder.....................................- 49 -

tabel 7:

ingreep-effectschema......................................................................................- 77 -

tabel 8:

uitwisselingsschema informatie .......................................................................- 80 -

tabel 9:

resultaat draagkrachtonderzoek ......................................................................- 85 -

tabel 10:

overzicht van de geologie in het studiegebied.................................................- 93 -

tabel 11:

overzicht van de belangrijkste bodemseries....................................................- 94 -

tabel 12:

bodemgebruik binnen het studiegebied volgens de BWK ...............................- 94 -

tabel 13:

oppervlaktewaterkwaliteit VMM-meetpunten...................................................- 99 -

tabel 14:

NO- en NO2-concentraties (uurwaarden) van het kalenderjaar 2004 voor de meetstations Dessel en Mol .............................................................- 109 -

tabel 15:

SO2-concentraties (dagwaarden) van het meteorologisch jaar

tabel 16:

stofconcentraties (PM10) van het kalenderjaar 2004 voor het

2004-2005 voor de meetstations Dessel, Bree, Mol en Lommel ..................- 110 meetstation Dessel........................................................................................- 111 tabel 17:

benzeenconcentraties (jaargemiddeldes) van het kalenderjaar 2004 voor de twee meetstations in Tessenderlo en gans Vlaanderen ...................- 111 -

tabel 18:

benzeenconcentraties (dagwaarden) van het kalenderjaar 2004 voor het meetstation Geel .............................................................................- 112 -

tabel 19:

ozonconcentraties (uurwaarden en hoogste 8-uursgemiddelden) van het kalenderjaar 2004 voor het meetstation Dessel................................- 112 -

tabel 20:

zwarte rookconcentraties (dagwaarden) van het meteorologisch jaar 2004-2005 voor het meetstation Hasselt ................................................- 113 -

tabel 21:

niet beschermd erfgoed.................................................................................- 131 -

tabel 22:

habitats en soorten waarvoor het habitatrichtlijngebied aangemeld is....................................................................................................................- 144 -

-7-


-8-

- 07/05/2007 -

R543-042.doc


I.

-

07/05/2007

-

R543-042.doc

De kennisgevingsnota: een uitnodiging

De kennisgevingsnota kan in de eerste plaats beschouwd worden als een uitnodiging om mee na te denken over de elementen die in rekening gebracht moeten worden vooraleer een plan wordt opgesteld. Om dit te verduidelijken gaan we eerst in op de verschillende stappen die gevolgd moeten worden vooraleer de overheid effectief overgaat tot de realisatie van het plan. Het laatste hoofdstuk verduidelijkt hoe u op deze uitnodiging kan ingaan: wat zijn de mogelijkheden tot inspraak?

-9-


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

1. Situering van het programma Zowel op Vlaams als op provinciaal en gemeentelijk beleidsniveau bestaat de wil om het centrum van Neerpelt te ontlasten van doorgaand verkeer. Een oplossing hiervoor is de aanleg van een omleidingsweg rond Neerpelt. Het Vlaams ministerie van openbare werken afdeling Limburg (MOW) nam hiertoe het initiatief door het opstellen van een streefbeeld. Dit streefbeeld onderzocht de wenselijkheid van dergelijke verbinding en bakende op die manier het te onderzoeken programma af. De weg dient het bestaande westelijk tracé van N71 kort te sluiten met het bestaande oostelijk tracé van N71 en zo het verkeer rond Neerpelt om te leiden. De verbinding is in onderstaande figuur schematisch weergegeven met een rechte pijl. Het is de bedoeling om op die manier minstens een deel van het verkeer via N790 - N712 doorheen het centrum van Neerpelt om te leiden en het diffuus verkeer doorheen het gebied ten noorden van Neerpelt te concentreren. figuur 1:

schematische weergave Neerpelt-Overpelt

De Holen

Kanaal Bocholt-Herentals

Nolimpark Neerpelt

Overpelt

bron:

Grontmij Belgroma, 2003, Noordelijke Omleiding N71 Neerpelt, fase 1, Nut en Noodzaak, eindrapport 4 maart 2003 in opdracht van AWV Limburg, figuur 9, eigen aanvullingen.

In het streefbeeld van 2004 1 worden 5 alternatieven voor het aan te leggen tracé ter discussie gesteld. Zij zijn gesitueerd op kaart 1 verderop in dit rapport en hebben een lengte van om en bij de 3,5 kilometer. Elk van de tracés gaat minstens deels door bestemd natuurgebied (omgeving De Holen). Het is vooralsnog onduidelijk voor welk tracé geopteerd zal worden. Evenmin zijn duidelijke opties aanwezig over de aanleg en inrichting van elk van deze tracés. De bedoeling van de milieueffectrapportage is informatie te verschaffen over de randvoorwaarden voor elk van deze tracés zodat een gedegen afweging kan gebeuren.

1

- 10 -

Grontmij Belgroma, 2004, Noordelijke Omleiding N71 Neerpelt, fase 2, Conceptstreefbeeld en Tracékeuze, conceptrapport7 2 juni 2004, in opdracht van AWV Limburg


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

2. Het ruimtelijk uitvoeringsplan: de keuze Om de omleidingsweg N71 aan te leggen dient de overheid eerst en vooral terreinen te reserveren door middel van een juridisch plan. Welk tracé deze omleidingsweg zal volgen is vooralsnog onduidelijk. De keuze zal gebeuren op basis van het bestaande gewestplan of een nieuw ruimtelijk uitvoeringsplan. Deze plannen dienen om de betrokkenen rechtszekerheid te bieden vooraleer de overheid met de concrete aanleg van een omleidingsweg begint. Het zijn met andere woorden beslissingsinstrumenten om het vooropgestelde programma uit te voeren. Het is op dit ogenblik nog onduidelijk wie een eventueel ruimtelijk uitvoeringsplan dient op te stellen: de provincie Limburg of de Vlaamse overheid. Hoe dan ook is aan de goedkeuring van een ruimtelijk uitvoeringsplan een officiële procedure verbonden. Vooraleer een ontwerp van ruimtelijk uitvoeringsplan wordt goedgekeurd, moet het aan een breed publiek kenbaar worden gemaakt via een openbaar onderzoek. Dit openbaar onderzoek duurt 60 dagen. Tijdens dit openbaar onderzoek kan iedereen bezwaar indienen tegen het aanleggen van de weg, tegen de plaats waar de Vlaamse overheid de weg wil aanleggen of tegen de manier waarop zij dit wil doen. Op het gewestplan is één van de mogelijke tracés aangeduid als reserveringsstrook. Een aanpassing van het gewestplan is niet mogelijk. Een nieuwe wijziging van de bestemmingen kan enkel gebeuren door middel van een ruimtelijk uitvoeringsplan. Voor de herzieningen van een gewestplan waren in het verleden gelijkaardige regels inzake het openbaar onderzoek van toepassing. Hoewel de aanleg van een omleidingsweg in verschillende structuurplannen is vastgelegd, kan uit het milieueffectrapport blijken dat er dwingende redenen zijn om alsnog niet voor de aansluiting te kiezen. Daarom is ook een zogenaamd ‘nul-alternatief’ opgenomen. Omdat de overheid voor de aanleg van de weg over een vergunning dient te beschikken, zal ook de aanleg van de weg aan een openbaar onderzoek onderhevig zijn. In de vergunningsprocedure is immers een openbaar onderzoek voorzien.

3. Milieueffectrapportage: een afweging vooraf Het Ministerie openbare werken afdeling Limburg (MOW) neemt het initiatief voor deze milieueffectrapportage. Vooraleer de overheid het plan opstelt wenst zij ook voor zichzelf de mogelijke effecten te onderzoeken. Ze neemt hiertoe het voorzorgsbeginsel en het beginsel van preventief handelen als vertrekbasis. Eén van de elementen die zij wil nagaan is welke effecten het programma heeft op de doelstellingen die zij nastreeft met betrekking tot het milieu. Om dit te realiseren zet zij milieueffectrapportage (mer) in als procedureel instrument. Milieueffectrapportage (m.e.r.) is een juridisch-administratieve procedure die wordt gevolgd vóórdat een activiteit of ingreep (project, beleidsvoornemen zoals plan en/of programma) plaatsvindt. In deze procedure worden de milieugevolgen van deze activiteit op een wetenschappelijk verantwoorde wijze bestudeerd, besproken en geëvalueerd. De grondgedachte is dat het beter is om de voor het milieu schadelijke activiteiten (plannen en projecten) reeds in een vroeg stadium in de besluitvorming te detecteren en bij te sturen.

- 11 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

Milieueffectrapportage dwingt de overheid mogelijke milieueffecten grondig in overweging te nemen vooraleer zij over de uitvoering van het plan of het project een besluit neemt. Het eindpunt van deze procedure is het milieueffectrapport, een MER. In dit geval zal het gaan om een zogeheten planMER omdat de tracékeuze nog onduidelijk is. Dit planMER zal vooraf de effecten verduidelijken van de mogelijke keuzes in bijvoorbeeld een ruimtelijk uitvoeringsplan. Het planMER is met andere woorden in de eerste plaats een informatief instrument. Het helpt de overheid de verschillende mogelijkheden af te wegen op basis van de gevolgen voor het milieu. De uiteindelijke beslissing over het tracé en de inrichtingsvoorwaarden zal door de bevoegde overheid genomen worden via het ruimtelijk uitvoeringsplan. In deze beslissing zal de bevoegde overheid naast de milieueffecten ook rekening houden met effecten op andere (sociale, economische en technische) vlakken en met openbare inspraak.

4. De kennisgeving: nodigt uit om mee te denken De kennisgeving is het formele begin van de mer-procedure, het geheel van wettelijk vastgelegde stappen voor het opstellen, beoordelen en gebruiken van een MER. Het is de eerste procedurele stap in de opmaak van een milieueffectrapport. Er wordt een kennisgevingsnota ter inzage gelegd voor een breder publiek. Op die manier krijgt iedereen, zowel de individuele personen als de maatschappelijke organisaties en de betrokken instanties, de kans om opmerkingen te formuleren over de gewenste inhoud van het milieueffectrapport. In het bijzonder kunnen zij op die manier opmerkingen geven over welke effecten en alternatieven bestudeerd moeten worden en de manier waarop zij bestudeerd moeten worden. Dit wordt ook de ‘inhoudsafbakening’ genoemd. De kennisgevingsnota is te beschouwen als de formele uitnodiging aan alle betrokkenen om mee te denken over wat in het MER verder moet uitgewerkt worden. De kennisgevingsnota geeft de blauwdruk van het planMER. Op basis van de kennisgevingsnota en van de richtlijnen van de bevoegde administratie zal het planMER opgesteld worden. De kennisgevingsnota geeft informatie over de inhoud en doelstellingen van het programma en over de manier waarop de studie naar de mogelijke milieueffecten zal worden uitgevoerd. De verschillende alternatieven worden naast elkaar gelegd. Eén van de alternatieven, het nulalternatief, is dat er geen weg komt.

5. De mogelijkheden tot inspraak Op deze kennisgeving kan eenieder die dit wenst reageren. De kennisgeving is immers juist bedoeld als een uitnodiging om het onderzoek te richten. Nuttige reacties zijn bijvoorbeeld voorstellen voor mogelijke bijkomende alternatieven (andere tracé’s), voorstellen voor onderzoek naar mogelijke effecten die niet in het kennisgevingsdossier zijn vermeld, bepaalde aandachtspunten of gebieden in de omgeving van het plan die op dit ogenblik niet zijn vermeld. Formele bezwaren of petities kunnen niet ingediend worden in dit stadium van het plan. Dit kan wel later bij de de opmaak van het ruimtelijk uitvoeringsplan of de vergunningsaanvraag. U kan dan gebruik maken van het afgewerkte MER om uw bezwaren beter te onderbouwen. Om een reactie te kunnen geven ligt de voorliggende kennisgeving gedurende een periode van maximaal 30 dagen ter inzage bij de gemeenten die zich situeren in het plangebied en/of die invloed kunnen ondervinden van één of meerdere de alternatieven in het programma. Het betreft de gemeenten Neerpelt en Hamont-Achel. De kennisgeving wordt door de dienst Mer ook ge-

- 12 -


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

publiceerd op hun webstek http://www.mervlaanderen.be onder de rubriek “dossier databank”. Op de website is ook een inspraakformulier gepubliceerd met een aantal tips voor het opstellen van uw reactie. U kan reageren zolang het kennisgevingsdossier ter inzage ligt. Hiervoor moet u ofwel een brief indienen bij de gemeente (Neerpelt of Hamont-Achel) waar het kennisgevingsdossier ter inzage ligt, ofwel de brief met uw reacties opsturen naar de dienst Mer op onderstaand adres: Vlaamse overheid Departement Leefmilieu, Natuur en Energie Afdeling Milieu-, Natuur- en Energiebeleid Cel Milieueffectrapportage – planMER N71 Koning Albert II-laan 20 bus 8 1000 Brussel U kan deze reacties ook per e-mail bezorgen aan [email protected] of per fax verzenden naar 02/553 80 75. Uw suggesties, aanvullingen en bemerkingen op de – in het kennisgevingsdossier voorgestelde – invulling van het finale MER-rapport worden door de Cel Milieueffectrapportage gebundeld en verwerkt in richtlijnen. De richtlijnen vormen een aanvulling op het kennisgevingsdossier, in de richtlijnen wordt vermeld wat er nog bijkomend onderzocht moet worden en op welke manier dit moet gebeuren. Datgene wat in de richtlijnen gevraagd wordt, moet opgenomen worden in het finale MER-rapport. De richtlijnen worden ondermeer betekend aan het college van burgemeester en schepenen van alle steden en gemeenten waar de kennisgeving ter inzage gelegen heeft en kunnen daar opgevraagd worden. De richtlijnen zullen eveneens op de webstek www.mervlaanderen.be geplaatst worden.

- 13 -


- 14 -

- 07/05/2007 -

R543-042.doc


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

II. De context van de milieueffectrapportage

De context van de milieueffectrapportage geeft aan waarom een milieueffectrapportage wordt opgesteld en wie voor het opstellen van het milieueffectenrapport zal zorgen. De vraag naar het waarom heeft zowel te maken met een aantal wettelijke richtlijnen die van toepassing zijn als met het nut van de rapportage op zich. Ter verduidelijking van wie het milieueffectrapport zal opstellen zijn zowel de initiatiefnemer als de verschillende deskundigen opgelijst.

- 15 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

1. Wettelijk kader milieueffectrapportage 1.1. Doelstelling en kenmerken van de milieueffectrapportage Milieueffectrapportage heeft tot doel het milieu een plaats toe te kennen die evenwaardig is aan de sociale, economische en andere maatschappelijke belangen. Het is specifiek gericht op de besluitvorming met betrekking tot acties die aanzienlijke effecten kunnen hebben op het milieubelang en de veiligheid en de gezondheid van de mens. Om dit te realiseren zijn in het decreet van 18 december 2002 volgende essentiële kenmerken vastgelegd: − de systematische en wetenschappelijk verantwoorde analyse en evaluatie van de te verwachten, of in het geval van zware ongevallen mogelijke, gevolgen voor mens en milieu, van een voorgenomen actie en van de redelijkerwijze in beschouwing te nemen alternatieven voor de actie of onderdelen ervan − de beschrijving en evaluatie van de mogelijke maatregelen om de gevolgen van de voorgenomen actie op een samenhangende wijze te vermijden, te beperken, te verhelpen of te compenseren − de kwaliteitsbeoordeling van de verzamelde informatie − de actieve openbaarheid van de rapportage en de besluitvorming over de voorgenomen actie.

1.2. De procedure van de milieueffectrapportage De procedure voor het opstellen van een MER wordt gekenmerkt door vier fasen. − Tijdens de kennisgevingsfase wordt het kennisgevingsdossier opgesteld en ingediend bij de dienst Mer. Zij beslist of de kennisgevingsnota al dan niet volledig is. − In de richtlijnenfase worden de inhoud en de bijzondere richtlijnen voor het MER vastgesteld door de dienst Mer en dit op basis van de ingebrachte opmerkingen. − In de uitvoeringsfase wordt door het team van erkende deskundigen de eigenlijke MER opgesteld. − Tijdens de beoordelingsfase wordt het planMER inhoudelijk getoetst en goed- of afgekeurd door de dienst Mer. De verschillende fasen en de erbij horende procedurestappen worden hieronder kort toegelicht.

1.2.1. Kennisgevingsfase Aan de hand van de kennisgeving brengt de initiatiefnemer de dienst Mer op de hoogte van het voorgenomen plan en planMER. De kennisgevingsnota omvat tenminste: − een beschrijving van het plan / de voorgenomen activiteit − relevante gegevens uit vorige rapportages en studies − de voorgestelde inhoudelijke aanpak van het planMER − een beschrijving en evaluatie van reeds onderzochte alternatieven − de voorstelling van de MER-coördinator en de erkende MER-deskundigen.

1.2.2. Richtlijnenfase De dienst Mer zorgt voor de bekendmaking en terinzagelegging van de kennisgeving binnen een termijn van 10 dagen na volledigverklaring ervan. Aan de initiatiefnemer, MOW, bezorgt de dienst Mer een afschrift van de bekendmaking. Tevens informeert zij de initiatiefnemer over de

- 16 -


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

aanvangs- en afsluitingsdatum van de terinzagelegging. Ze bezorgt hierbij een afschrift van de kennisgeving en de beslissing aan tenminste: − het college van burgemeester en schepenen van de betrokken gemeenten(Neerpelt en Hamont-Achel) en/of de bestendige deputatie van de provincie Limburg − bepaalde administraties, overheidsinstellingen en openbare besturen die met dit doel zijn aangewezen. Het plan kan effecten hebben op een andere lidstaat van de Europese Unie (Nederland). Daarom wordt tevens een afschrift verzonden naar de betrokken autoriteiten. Zij kunnen hun opmerkingen medelen aan de dienst Mer binnen een termijn van veertig dagen na verzending. De gemeenten en/of provincies leggen het afschrift ter inzage van het publiek binnen een termijn van tien dagen na ontvangst ervan. De terinzagelegging duurt dertig dagen. Opmerkingen over de inhoudsafbakening van het MER moeten binnen deze 30 dagen aan de dienst Mer bezorgd worden. De dienst Mer neemt binnen de 60 dagen na volledigverklaring een beslissing en deelt deze binnen de 70 dagen mee aan de initiatiefnemer, instanties en autoriteiten. De beslissing van de dienst Mer heeft betrekking op: − de inhoud van het planMER en de inhoudelijke aanpak van de rapportage, met inbegrip van de methodologie − de bijzondere richtlijnen voor het opstellen van het planMER − de aanstelling van de opstellers. De dienst Mer houdt bij haar beslissing rekening met: − de relevantie van de milieueffecten en de opmerkingen en commentaren van de instanties en het publiek, in het bijzonder deze die handelen over te onderzoeken effecten, alternatieven of maatregelen.

1.2.3. Uitvoeringsfase Tijdens de uitvoeringsfase stelt het team van erkende deskundigen het MER op onder leiding van een MER-coördinator. Dit gebeurt in overeenstemming met het mer-richtlijnenboek, de opgelegde inhoudsafbakening, de bijzondere richtlijnen en eventuele bijkomende schriftelijke richtlijnen. Meestal wordt er tussentijds een ontwerp-MER opgesteld dat informeel besproken wordt door de initiatiefnemer, het team van deskundigen, de dienst Mer en aangeschreven administraties en openbare besturen.

1.2.4. Beoordelingsfase Na indiening van het MER bij de dienst Mer controleert deze of het planMER beantwoordt aan de inhoudelijke vereisten van de richtlijnen. Daarna keurt de dienst Mer het planMER goed of af en stelt ze een volledigheidsverklaring op. Deze goed- of afkeuring wordt binnen een termijn van 60 dagen betekend aan de initiatiefnemer, de betrokken overheden, administraties, de MER-coördinator en het college van burgemeester en schepenen van de betrokken gemeentebesturen. Als een ruimtelijk uitvoeringsplan moet worden opgesteld zal het goedgekeurd planMER hier deel van uitmaken. Het planMER zal desgevallend als advies gevoegd worden bij de goedkeuringsprocedure tot definitieve vaststelling van het ruimtelijk uitvoeringsplan.

- 17 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

1.3. Toetsing aan de MER-plicht 1.3.1. De noodzaak tot opmaak van een planMER Vermits voor de realisatie van N71 nog geen concrete ontwerpen beschikbaar zijn en er meerdere alternatieven moeten worden afgewogen betreft het een planMER en geen projectMER. De activiteiten waarvoor een planMER moet worden opgesteld zijn (nog) niet vastgelegd in een uitvoeringsbesluit. In bijlage I bij het decreet van 18 december 2002 betreffende de milieueffecten veiligheidsrapportage zijn enkel algemene criteria opgesomd om de programma’s en plannen te bepalen die aan een dergelijke rapportage onderworpen moeten worden. Omdat geen enkel uitvoeringsbesluit bepaalt welke plannen en programma’s aan een planMER onderhevig zijn, wordt verwezen naar betreffende de richtlijn van de Europese Unie (2001/42/EG) artikel 3. Hierin is vastgelegd dat het gaat om − alle plannen en programma’s die een kader vormen voor de toekenning van toekomstige vergunningen voor projecten waarvoor een milieueffectrapportage verreist is volgens bijlage I en bijlage II in de richtlijn 85/337/EEG over openbare en private projecten − alle plannen waarvoor een beoordeling verreist is in navolging van de richtlijn 92/43/EEG (de Habitatrichtlijn). In bijlage I bij de richtlijn 85/337/EEG is punt 7c mogelijk van toepassing. Het betreft onder andere de aanleg van nieuwe wegen met vier of meer rijstroken, indien de nieuwe weg een ononderbroken lengte van 10 km of meer heeft. N71 is geselecteerd als primaire weg categorie II. Het aantal rijstroken langs dergelijke wegen is 2x2 of 2x1, eventueel met ventwegen. De lengte van de weg hangt af van het gekozen tracé maar is steeds kleiner. Het langste tracé heeft een lengte van ca. 3,5 kilometer. Het bestaande deel van N71 tussen N74 en Broeseinderwijk heeft een lengte van 1,5 kilometer. De habitatrichtlijngebieden Hageven en Warmbeek liggen deels in het plangebied. Zij zijn weergegeven op kaart 7. De uitvoering van het plan kan effecten hebben op deze gebieden.

1.3.2. De noodzaak tot opmaak van een projectMER bij de aanleg van N71 Vooralsnog is het onduidelijk of de opmaak van een projectMER voor de uiteindelijke aanleg van N71 vereist zal zijn. Toch kunnen al een aantal elementen worden aangehaald die tot de opmaak van een projectMER kunnen leiden. Leidraad is het uitvoeringsbesluit van de Vlaamse Regering van 10 december 2004 houdende vaststelling van de categorieën van projecten onderworpen aan milieueffectrapportage. Voor volgende gevallen is het project volgens het uitvoeringsbesluit aan de milieueffectrapportage onderworpen, maar kan een gemotiveerd verzoek leiden tot de ontheffing van de verplichting tot opmaak van een projectMER: − de aanleg gaat in de lijn van bijlage II.1.c van het uitvoeringsbesluit gepaard met een ontbossing van 3 hectare of meer in een gebied waar artikel 87 van het bosdecreet niet van toepassing is − het gaat, in de lijn van bijlage II.10.e van het uitvoeringsbesluit om: • de aanleg van wegen met 4 of meer rijstroken over een lengte van 1 km tot 10 km • de aanleg van wegen met 2 of meer rijstroken over een lengte van 10 km of meer • de aanleg van verharde wegen die over een ononderbroken lengte van 1 km of meer in een bijzonder beschermd gebied zijn gelegen.

- 18 -


−

-

07/05/2007

-

R543-042.doc

de verlenging van een weg in navolging van categorie 13: de wijziging of uitbreiding van projecten van bijlage I of II, waarvoor al een vergunning is afgegeven, die zijn uitgevoerd en die aanzienlijke nadelige gevolgen voor het milieu kunnen hebben.

Tot nader order wordt aangenomen dat de aanwezigheid van een planMER een motivatie tot ontheffing van de verplichting kan inhouden.

- 19 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

2. Het nut van de milieueffectrapportage als informerend instrument Het nut van de milieueffectrapportage situeert zich op twee vlakken: − het betrekken van bijkomende deelnemers in het besluitvormingsproces in een vroeg stadium − het vastleggen en duidelijk omschrijven van de effecten waarmee rekening zal moeten worden gehouden bij de uitwerking en de uiteindelijke implementatie van het plan. Ook de probleemstelling in verband met de effecten waarmee rekening zal moeten worden gehouden situeert zich op haar beurt op twee vlakken: − de effecten van het functioneren van N71 als omleidingsweg − de effecten van de verschillende tracés op hun omgeving. Deze effecten kunnen zowel ruimtelijk als naar hun aard worden gecategoriseerd. In het eerste geval worden zij gecategoriseerd in zogenaamde alternatieven en varianten, in het tweede geval is er sprake van verschillende onderzoeksdisciplines en bepaalde aspecten van deze disciplines.

De alternatieven Een ruimtelijk uitvoeringsplan kan zowel voorschriften formuleren over de reservering van een terrein voor een bepaalde bestemming als over de inrichting en het beheer van dit terrein. Het onderzoek voor het planMER zal zich met ander woorden niet alleen moeten richten op het nut van N71 als omleidingsweg, maar ook op de tracékeuze van deze weg en de inrichting van de verschillende mogelijke tracés. Op die manier zullen volgende vormen van alternatief in het onderzoek betrokken worden: − een nulalternatief waarbij de weg niet wordt aangelegd maar de gekende geplande projecten in de omgeving in rekening worden gebracht − de tracé-alternatieven die zich richten op de aanleg van de weg volgens een bepaald tracé − de inrichtingsalternatieven die zich richten op de manier waarop het tracé wordt aangelegd.

De verschillende disciplines De bedoeling van het plan is het oplossen van een mobiliteitsprobleem. Eén van de middelen hiertoe is de aanleg van een weg. Deze aanleg kan betekenen dat verschillende vormen van verstoring op het omliggend gebied ontstaan of dat juist andere vormen van verstoring worden afgezwakt. Op basis van de keuze die moet worden gemaakt (het al dan niet aanleggen van een weg op een bepaalde plaats) vormen daarom volgende disciplines de basis voor een verder onderzoek: − geluid − bodem − water (oppervlaktewater en grondwater) − lucht − fauna en flora − landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie − mens (mobiliteit, ruimtelijke functionele aspecten, ruimtelijke belevingsaspecten, gezondheid).

- 20 -


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

De deelnemers De intentie van het planMER is niet alleen het onderzoek systematisch te laten gebeuren, en zodoende het wetenschappelijk karakter te vergroten. Het is tevens de bedoeling om van bij aanvang een breder publiek bij de planopmaak te betrekken. Op die manier krijgt het onderzoek niet alleen een bredere maatschappelijke draagkracht, maar wordt het ook mogelijk bijkomende elementen in het onderzoek incorporeren. Hiermee wordt de mogelijkheid gecreëerd om reeds bij aanvang terreinkennis en ervaringsdeskundigheden als relevante kennis in het onderzoek in te brengen. Dit kan gebeuren op basis van de officieel bepaalde inspraakprocedure. Daarnaast zijn er ook mogelijkheden om al bij aanvang bijkomende groepen bij het rapportageproces te betrekken.

- 21 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

3. De initiatiefnemer en het team van deskundigen 3.1. Naam van de initiatiefnemer Deze milieueffectrapportage wordt uitgevoerd op initiatief van: Vlaams Gewest - Beleidsdomein Mobiliteit en Openbare Werken Agentschap Infrastructuur Territoriale afdeling wegen en verkeer Limburg Koningin Astridlaan 50 bus 4 3500 Hasselt Interne deskundigen: − Valère Donné, mobiliteitscoördinator − Karin Cardinaels, mobiliteitsbegeleider - operator verkeersmodellen telefoon: 011-74 23 99 fax: 011-72 24 49 email: [email protected]

3.2. Het college van deskundigen Externe deskundigen: − Dhr. C. Dierickx: • coördinator • monumenten en landschappen en materiële goederen in het algemeen, ministerieel besluit MER/EDA/302/V-3, erkenning tot 16/12/2011 • werkgever: Studiegroep Omgeving, Uitbreidingstraat 390, 2600 Berchem-Antwerpen − Dhr. K. Vande Sompele: • plaatsvervangend coördinator • mens (sociaal-organisatorische aspecten), ministerieel besluit MB/MER/EDA/469/V2, erkenning tot 13/03/2011 • werkgever: Studiegroep Omgeving, Uitbreidingstraat 390, 2600 Berchem-Antwerpen − Dhr. F. Lauryssen: • bodem (pedologie), ministerieel besluit MER/EDA/654/A, erkenning tot 19/07/2010 • werkgever: Haskoning Belgium bvba, Hanswijkdries 80, 2800 Mechelen − Dhr. W. Vandenkerkhove: • bodem (geologie), ministerieel besluit MER/EDA/549/V1/A, erkenning tot 12/05/2010 • water (grondwater), ministerieel besluit MER/EDA/549/V1/B, erkenning tot 12/05/2010 • werkgever: Haskoning Belgium bvba, Hanswijkdries 80, 2800 Mechelen − Dhr. T. Carron: • bodem (geologie), ministerieel besluit MB/MER/EDA/617/A, erkenning tot 13/02/2009 • water (oppervlaktewater & grondwater), ministerieel besluit MB/MER/EDA/617/A&B, erkenning tot 13/02/2009 • werkgever: Haskoning Belgium bvba, Hanswijkdries 80, 2800 Mechelen − Mevr. M. Gruwez: • water (grondwater), ministerieel besluit MER/EDA/652/B, erkenning tot 19/07/2010 • bodem (geologie), ministerieel besluit MER/EDA/652/A, erkenning tot 19/07/2010 • werkgever: Haskoning Belgium bvba, Hanswijkdries 80, 2800 Mechelen

- 22 -


−

-

07/05/2007

-

R543-042.doc

Dhr. S. Claes: geluid en trillingen, ministerieel besluit MER/EDA/271V3, erkenning tot 07/04/2011 • werkgever: Vinçotte Environment, Leuvensesteenweg 248, 1800 Vilvoorde Dhr. L. Thiessen: • lucht, ministerieel besluit MER/EDA/301-V3/C, erkenning tot 23/05/2009 • mens-gezondheid, ministerieel besluit MER/EDA/301-V3/C, erkenning tot 23/05/2009 • werkgever: Vinçotte International, Jan Olieslagerslaan 35, 1800 Vilvoorde Dhr. B. Vercoutere: • fauna en flora, ministerieel besluit MB/MER/519, erkenning tot 21/01/2008 • werkgever: Haskoning Belgium bvba, Hanswijkdries 80, 2800 Mechelen •

−

−

tabel 1:

groep van MER-deskundigen en medewerkers voor de uitwerking van het MER

Discipline

MER-deskundige

Medewerker 2

coördinator

Christian Dierickx

Koen Vande Sompele, Johan De Greef

mens (mobiliteit)

Koen Vande Sompele

Stijn Derkinderen, Ann Vanhove

bodem (pedologie)

Filip Laureyssen

Bert Van goidsenhoven

bodem (geologie)

Wouter Vandekerkhove

Marieke Gruwez

water (grondwater)

Tom Carron

Wouter Vandekerkhove

water (oppervlaktewater)

Marieke Gruwez

Tom Carron

geluid en trillingen

Stefan Claes

Peter Somers

lucht

Luc Thiessen

Tinne Snoeijs

fauna en flora

Bart Vercoutere

Tineke Kongs

mens (gezondheid)

Luc Thiessen

Tinne Snoeijs

landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie

Christian Dierickx

Gwen Laureys, Johan De Greef

mens (ruimtelijke aspecten)

Koen Vande Sompele

Stijn Derkinderen, Ann Vanhove

3.3. De Dienst Milieueffectrapportage De dienst Mer vergadert minstens twee keer voor dit dossier: − na de terinzagelegging van het kennisgevingsdossier (richtlijnenvergadering) − ten behoeve van de goedkeuring van de eindversie van het planMER wordt een ontwerptekstbespreking georganiseerd.

2

Medewerkers zijn allen werkzaam bij AIB Vinçotte, Haskoning en Studiegroep Omgeving.

- 23 -


- 24 -

- 07/05/2007 -

R543-042.doc


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

III. De context van de planopzet

In dit deel wordt verduidelijkt op welke manier de context van de planopzet zich vertaalt in de milieueffectrapportage. Er wordt met name gekeken naar de omgeving van de mogelijke tracés, de problemen die de overheid wil aanpakken en de programma-elementen die op dit ogenblik reeds zijn voorgesteld. Tot slot worden ook de contextuele elementen van juridische en beleidsmatige aard beschouwd en uitgebreid in beeld gebracht.

- 25 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

1. Ruimtelijke situering van het programma kaart 1:

situering van het plangebied in een de ruimere omgeving

kaart 2:

het plangebied op luchtfoto

kaart 3:

situering van de toponiemen in het plangebied

Kaart 1 situeert het plangebied en de alternatieven in een ruimere omgeving op de topografische kaart. Op kaart 2 wordt een luchtfoto van dit gebied weergegeven. Op kaart 3 worden de gebruikte toponiemen in en rond het plangebied gesitueerd. Het plangebied is gesitueerd ten zuiden van de Nederlandse grens. Het is gelegen op het grondgebied van de gemeenten Neerpelt en Hamont-Achel. Het plangebied dat in functie van de voorliggende milieueffectrapportage wordt beschouwd, wordt omschreven door N74 in het westen, het kanaal Bocholt-Herentals in het zuiden, Warmbeek in het oosten. Ten noorden wordt het gebied beperkt tot Grote Heide. De kern van Achel is niet opgenomen in het noorden. In het westen is de aansluiting met N74 opgenomen en komt het gebied met bedrijvigheid rond het multimodaal knooppunt met het kanaal en het spoor in beeld. In het zuiden komt de aansluiting met het kleinstedelijk gebied Neerpelt-Overpelt in beeld. Zowel spoor als kanaal vormen potentieel harde grenzen maar evenzeer mogelijkheden om na te denken over de bundeling van infrastructuren. In het oosten komen de bedrijventerreinen van het economisch knooppunt Hamont-Achel in beeld. De aansluiting met het bestaande tracé van N712 wordt in een ruimere omgeving geplaatst. Het gaat om de omgeving van de kruising van N712 met het spoor en met N748 (Quatre Bras). Ter hoogte van Quatrebras wordt N712 terug N71. Meer naar het oosten loopt deze weg doorheen de centra van Hamont op Belgisch en Budel op Nederlands grondgebied om zo uiteindelijk aan te takken op A2. In het plangebied zelf (ten noorden van het kanaal) is de ‘tastbare’ ruimte vooral noord-zuid gestructureerd. Landschappelijk wordt het gebied gecompartimenteerd door zowel de bebouwing in de kernen als door de oude spoorberm en de sterke aanwezigheid van bebossing. Het gaat in hoofdlijn om een regelmatige sequentie van vallei - landbouw - woonkern - landbouw - vallei. In het zuiden wordt deze sequentie nog doorsneden door het bestaande spoor en door N712 met haar lintbebouwing. Noordwaarts krijgt de sequentie een meer uitgesproken karakter. Ook de aanwezige (voormalige) infrastructuren zijn er volgens deze sequentie georiënteerd. Een herkenbare noordelijke afbakening van het plangebied is hierdoor niet mogelijk. Duidelijk is wel dat elk van de tracés deze regelmatige sequentie zal doorsnijden. De gebiedsgerichte vragen die met deze omschrijving van het plangebied tot uitdrukking komen zijn algemeen: − of en hoe het tracé een nieuwe ‘harde’ begrenzing zal vormen van het kleinstedelijk gebied − hoe de natuurlijke elementen en de kernen ten noorden van het kanaal zullen worden doorsneden − in welke mate het tracé het diffuse oost-west verkeer in het gebied zal concentreren en hetzij een omleiding zal zijn voor het kleinstedelijk gebied Neerpelt-Overpelt, hetzij een ontsluiting voor het economisch knooppunt Hamont-Achel 3

3

- 26 -

De vraag of en in welke mate het tracé zal gebruikt worden als noordelijke kortsluiting van de maas gevormd door N74, E34, E25 en E314 komt niet in beeld.


− − −

-

07/05/2007

-

R543-042.doc

waar het tracé een barrière zal vormen voor het noord-zuid verkeer hoe het tracé met de aanwezige infrastructuren (spoor en kanaal) gebundeld zal worden hoe en waar het tracé zal aantakken op het bestaande tracé van N71 ter hoogte van Quatre Bras.

Met deze omschrijving worden voorlopig nog geen gedetailleerde vragen gesteld die betrekking hebben op bijvoorbeeld: − de potentiële impact van de verschillende tracés op het bodemgebruik en de eigendomssituatie (zie hiervoor de disciplines bodem en mens) − de potentiële impact van de verschillende tracés op de kwaliteit van het grondwater (zie hiervoor de discipline water - grondwater) − de potentiële impact van de verschillende tracés op de luchtkwaliteit (zie hiervoor de discipline lucht) − de potentiële impact van de verschillende tracés op de huidige bestemmingen in het gebied (zie hiervoor het gewestplan en de andere bestemmingsplannen). − de potentiële impact van de verschillende tracés op het aanwezige cultuurhistorisch erfgoed (zie hiervoor de discipline landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie) − de potentiële impact van de tracés op het verkeer door Hamont en Budel. (zie hiervoor de discipline mens – mobiliteit) Zoals de aantekeningen bij de verschillende vraagstellingen laten vermoeden verwijzen we voor dergelijke afbakeningen naar de verschillende onderzoeksdisciplines. De afbakening van het studiegebied wordt immers beschouwd als onderdeel van de methode om een antwoord op deze vragen te bekomen.

- 27 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

2. De beschrijving van het plan 2.1. Het nut en de noodzaak van N71 als noordelijke omleiding 2.1.1. De voorgeschiedenis: het gewestplan en het MER van 1996 Reeds in 1996 werd voor het tracé zoals opgenomen in het gewestplan (kaart 5) een MER opgesteld. Omdat dit tracé door het natuurgebied ‘De Holen’ liep, werd het in het MER afgekeurd. De conclusies in het MER van 1996 waren de volgende. “In de referentiesituatie wordt het stiltegebied gekenmerkt door een zeer goed geluidsklimaat, waardoor het in aanmerking kan komen als potentieel stiltegebied. Er komt een uitgestrekt biologisch zeer waardevol en kwetsbaar gebied (De Holen) in voor. Dit gebied geniet bescherming als Vogelrichtlijngebied. Het studiegebied bestaat voornamelijk uit oud agrarisch landschap en natuurlandschap. Het agrarisch landschap is open tot half gesloten (door aanwezige houtkanten en bomenrijen). De Holen vormt een aaneengesloten massa. Door zijn afwisseling en kleinschaligheid heeft het landschap een hoge belevingswaarde.” “Door de aanleg van de geplande weg zal het geluidsklimaat er sterk op achteruit gaan. De effecten op bodem en grondwater blijven beperkt tot het insijpelen van verontreinigd water na langere droogteperiodes of na het gebruik van dooizouten. Dit verontreinigd water kan ook in de aanwezige waterlopen terechtkomen. Het cultuurhistorisch belangrijke irrigatiesysteem van de oude watering Boelehoeve wordt onherstelbaar verstoord. Als de weg een vermindering van de verkeersintensiteit in het centrum van Neerpelt veroorzaakt, is er een positief toxicologisch effect. Minder mensen worden door de emissies van voertuigen geschaad. De creatie van kruispunten op fietsroutes van mesoniveau (school, recreatie) veroorzaakt ernstige problemen naar verkeersveiligheid voor de zwakke weggebruiker. Zowel voor de bebouwde omgeving als voor fauna, flora en landschap zal er versnippering optreden. De biologische waarde van ‘De Holen’ zal afnemen ten gevolge van direct biotoopverlies, verstoring, versnippering en het doorbreken van ecologische relaties. Ook buiten ‘De Holen’ worden ecologische verbindingen doorbroken. De typologie van het landschap wordt grondig verstoord.” “De zwaar structuurbepalende werking van de weg staat dwars op alle andere structuren van het landschap. Ook de bruggen vormen storende elementen. Hierdoor zal landschapsbeleving sterk worden gereduceerd. Niet alle effecten kunnen gemilderd worden. Effecten als versnippering, geluidsverstoring, het kruispunt ter hoogte van de aanschaffing met de N712 en de effecten op het landschap zijn niet te milderen. Bij de aanleg van de weg volgens het geplande tracé en met de uitvoering van alle mogelijke milderende maatregelen blijven de negatieve effecten significant.” Voor het MER golden in 1996 echter andere uitgangspunten. Ook blijkt uit een nota van de gemeente Neerpelt 4 dat in het MER onvoldoende compenserende maatregelen werden onderzocht. Volgend citaat is afkomstig uit vermelde nota: “Andere studies duiden op een eerder beperkte natuurwaarde van het gebied ‘De Holen’. Bovendien gaat het voornamelijk om fauna, dewelke zich op een relatief snelle manier verplaatst naar het aanliggend gebied, meer noordelijk. Tevens werden klaarblijkelijk op generlei of alleszins onvoldoende wijze compenserende maatregelen onderzocht. Nochtans is het gebied De

4

- 28 -

Aanvullende nota op de nota “streefbeeld Noordelijke Omleiding”, 28 november 2002.


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

Holen slechts de uiterst zuidelijke tip van een groot natuurgebied, waar meer noordelijk op ecologisch vlak nog opportuniteiten liggen, desgevallend mits inbegrepen en bijkomende matregelen, zowel op natuur- als verkeerskundig vlak.”

2.1.2. De beleidsmatige noodzaak: de ruimtelijke structuurplannen De ruimtelijke structuurplannen op Vlaams, provinciaal en gemeentelijk niveau geven aan welke de ruimtelijke handelingen zijn die de verschillende overheden in de toekomstige beleidsperiode zullen ondernemen. Het richtinggevend gedeelte geeft richting aan het ruimtelijk beleid. Op basis van gegronde redenen kan zij hiervan afwijken. De bindende bepalingen zijn de verbintenissen die de overheid aangaat in functie van de uitvoering van het beleid: wat zal zij zeker doen? In principe kan zij hier niet van afwijken 5. In het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen staat N71 richtinggevend gecategoriseerd als primaire weg categorie II van N74 (Neerpelt-Broeseind) tot N748 (Hamont-Achel). Bindend is in dit ruimtelijk structuurplan ingeschreven dat het Vlaams Gewest de primaire wegen in gewestelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen zal aanduiden. Voor nieuw aan te leggen wegvakken worden door het Vlaams Gewest in de gewestelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen terreinen gereserveerd. Het provinciaal ruimtelijk structuurplan suggereert aan de Vlaamse overheid het gedeelte tussen N74 en N748 als secundair categorie II aan te duiden. Oostwaarts wordt N71 van N748 tot N76 geselecteerd als secundaire weg categorie II. De provincie benadrukt dat het mogelijk wijzigen van de selectie van deze wegen geen vrijgeleide mag zijn voor het maken van nieuwe erftoegangen langs deze wegen.

2.1.3. Het feitelijk nut Het eerste rapport in kader van de streefbeeldstudie voor de noordelijke omleiding 6 geeft duiding bij het nut van de aanleg van deze weg. Zij legt echter niet vast tot welke categorie zij zal behoren. Uit de streefbeeldstudie blijkt vooral dat de nieuwe weg zal moeten functioneren als omleidingsweg rond het kleinstedelijk gebied Neerpelt-Overpelt. Zij zal het zwaar verkeer uit de kern van dit kleinstedelijk gebied moeten weghouden. Vanuit verkeerskundig oogpunt wordt geschat dat op die manier zowat 50% van het motorverkeer door de kern van Neerpelt kan worden omgeleid. De voorwaarde is wel dat bijkomende maatregelen worden getroffen voor de doorstroming en ontsluiting van het kleinstedelijk gebied Neerpelt-Overpelt en de kern Neerpelt in het bijzonder. Indien bijvoorbeeld N790 geknipt wordt, zou het aandeel van het verkeer op Koning Albertlaan (N712 tussen N790 en Heerstraat) met bijna 50% afnemen en omgeleid worden naar N71. Hierin is zowat al het vrachtverkeer begrepen. Op die manier zou met andere woorden meer plaats vrijkomen voor het langzaam verkeer en zou de leefbaarheid en verkeersveiligheid in de kern verbeteren.

5

6

Voor een volledige bespreking van de ruimtelijk structuurplannen als beleidsplan, verwijzen we naar de bespreking van de beleidsmatige context. V oor de situering van de verschillende wegen verwijzen we naar figuur 1. Grontmij Belgroma, 2003, Noordelijke Omleiding N71 Neerpelt, fase 1, Nut en Noodzaak, eindrapport 4 maart 2003 in opdracht van AWV Limburg.

- 29 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

Dat met de omleidingsweg de verkeersstroom door Grote Heide en De Holen zal dalen is volgens de streefbeeldstudie een bijkomend positief argument. Deze verkeersstroom zou met 20% dalen. Anderzijds is het mogelijk dat de verkeersweg het natuurgebied schade zal toebrengen. Een weloverwogen keuze van het tracé is dan ook een essentiële voorwaarde om ook hier een meerwaarde te realiseren. In figuur 2 worden de bestaande verkeersrelaties in het gebied schematisch weergegeven. Het gebied De Holen is ten westen van Grote Heide gesitueerd. figuur 2:

de verkeersrelaties in het gebied

De Holen

bron:

Grontmij Belgroma, 2003, Noordelijke Omleiding N71 Neerpelt, fase 1, Nut en Noodzaak, eindrapport 4 maart 2003 in opdracht van AWV Limburg, p. 7, eigen situering van “De Holen”

Vanuit economisch oogpunt is een noordelijke omleiding gewenst omdat deze zal zorgen voor minder tijdsverlies bij het doorgaande verkeer en voor een betere bereikbaarheid voor de handelszaken in het centrum. Volgens de streefbeeldstudie wordt op termijn een terugverdieneffect verwacht. De maatschappelijke kosten veroorzaakt door verkeersongevallen en congestie zullen verminderen. Op dit ogenblik zou het gaan om een maatschappelijke schadepost van 0,55 miljoen euro en om een kost door reistijdverliezen van 1,35 miljoen euro op jaarbasis. Ter vergelijking zou de éénmalige investering in de omleiding volgens de streefbeeldstudie 3 miljoen euro bedragen.

- 30 -


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

2.2. De alternatieve tracés 2.2.1. De gemeenschappelijke ontwerprichtlijnen voor de tracés Het wegbeeld In het conceptstreefbeeld van 2004 7 worden vijf locaties voor de inplanting van het tracé voorgesteld. Het conceptstreefbeeld stelt op p.43 voor om N71 als secundaire weg type II te ontwikkelen omdat in het gebied tussen beide uiteinden van de N71 geen functies liggen die een aansluiting op een primaire weg rechtvaardigen. Aanvullend wordt gesteld dat een enkele rijstrook per richting volstaat: “Gezien de voorgestelde verkeersintensiteiten van 760 pae/u in het maximum scenario (zie bijlage 3 van rapport Fase1) kan gesteld worden dat een enkele rijstrook per richting volstaat.” Voor de inrichting wordt vanuit deze redenering verwezen naar de ontwerprichtlijnen voor secundaire wegen. Het gaat met name het niet vastgestelde document “Implementatie van de wegencategorisering, ontwerprichtlijnen secundaire wegen” gedateerd op december 1999, van de hand van Tritel NV en Iris Consulting cv. Deze ontwerprichtlijnen houden het volgende in voor secundaire wegen: − het verzamelen van verkeer op bovenlokaal niveau als hoofdfunctie, en slechts in tweede instantie een verbindende functie − een voorkeur voor een snelheidregime van 70 km/u voor gemengd verkeer, met de mogelijkheid van een snelheidsregime van 90 km/u − een minimale trajectsnelheid die 60% hoger ligt dan het snelheidsregime in de daluren − een bouwvrije strook van 8 meter vanaf de berm.

De kruising met andere wegen Behalve het bestaande traject van N71 dat gecategoriseerd staat als primaire weg II en N74 in de rand van het plangebied, zijn geen bovenlokale wegen aanwezig. Het algemeen principe is dat enkel lokale wegen die in het gemeentelijk mobiliteitsplan als type I zijn aangeduid een aansluiting krijgen met N71. Lokale wegen van een lager type worden omgeleid of afgesneden. Een aantal van de verbindingen in het gebied worden door elk van de alternatieven gekruist. Over elk van volgende kruisingen worden in het conceptstreefbeeld specificaties meegegeven. − De enige lokale weg type I is Broesveldstraat/Zonhoekstraat. Zij zorgt voor de verbinding Grote Heide en Neerpelt Centrum en zorgt voor de ontsluiting van het kleinstedelijk gebied. Volgens het streefbeeld moet hier een aansluitingspunt voorzien worden. − Hayenhoek geldt als functionele fietsroute en als busroute. De relaties blijven, aldus het streefbeeld, best behouden. Op ongeveer 500 meter ligt de hoger gecategoriseerde Zonhoekstraat. Daarom wordt een ongelijkgrondse kruising zonder aansluitingspunt voorgesteld. − De fietsroute op het oud spoortracé geldt als alternatieve fietsroute waarvan de potentie nog kan groeien. Volgens het streefbeeld moet de route daarom gehandhaafd blijven. Ook hier wordt een ongelijkgrondse kruising zonder aansluitingspunt voorgesteld. Niet vermeld in het streefbeeld is dat voor de route ook plannen zijn inzake de uitbreiding en opwaardering van het spoorwegnet.

7

Grontmij Belgroma, 2003, Noordelijke Omleiding N71 Neerpelt, fase 2, Concept streefbeeld en tracékeuze, eindconceptrapport 7 maart 2003 in opdracht van AWV Limburg

- 31 -


−

−

- 07/05/2007 -

R543-042.doc

Boelehoef verzorgt de verbinding tussen Grote Heide en het oostelijk deel van het centrum van Neerpelt. Tijdens het planningsproces van het streefbeeld is het aanvankelijk voorstel om Boelehoef aan te sluiten niet weerhouden. Wel dienen in de tracéalternatieven 2 en 4 de woningen rond de Bevrijdingsweg aangesloten te worden op de omleidingsweg. Bienderstraat is een alternatieve functionele fietsroute. Rond Holenweg zijn een aantal erven ontsloten via Bienderstraat. Het voorstel is hier Bienderstraat ongelijkgronds te kruisen zonder uitwisseling van verkeer.

De bundeling met het fietsverkeer Volgens het conceptstreefbeeld is het niet de bedoeling dat N71 een interessante schakel gaat vormen in het fietspadennetwerk. Toch worden langs gedeelten van het tracé een fietspad aan te leggen. Twee schakels worden vermeld: − het gedeelte tussen Bevrijdingsweg en Holenweg − ter hoogte van de aansluiting van N71 op de bestaande N71 naar Hamont.

De dwarsprofielen Algemeen geldt dat de route via N71 niet bedoeld is voor uitzonderlijk vervoer. De weg staat wel aangeduid op de kaart als een R4. Dit betekent een minimale breedte van 5,15 meter, een weggabariet van 7 meter en bochtstralen van 330 meter. Het streefbeeld volgt hiermee de normen die gelden voor autosnelwegen. In principe zijn er volgens het conceptstreefbeeld drie typedwarsprofielen voor N71 van toepassing. Het gaat om twee gescheiden rijbanen met één rijstrook: − met aan de zuidkant een dubbelrichtingfietspad. − met één rijstrook zonder fietsvoorzieningen − met één rijstrook met aan weerszijden een enkelrichtingfietspad. We overlopen kort de kenmerken van elk van deze profielen. figuur 3:

typedwarsprofiel met dubbelrichtingfietspad

3200

bron:

Grontmij Belgroma, 2003, Noordelijke Omleiding N71 Neerpelt, fase 1, Nut en Noodzaak, eindrapport 4 maart 2003 in opdracht van AWV Limburg, p. 52, eigen aanpassing weergave totale lengte

Vanuit het oogpunt van verkeersveiligheid wordt bij de aanwezigheid van een fietspad een rijbaanscheiding van 2 meter voorgesteld. Volgens het streefbeeld is dit dwarsprofiel van toepassing waar de omleiding langs de spoorlijn is gelegen en waar een fietsvoorziening gewenst is. In het typedwarsprofiel wordt één bouwvrije strook voorzien van 8 meter. Net als voor de ande-

- 32 -


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

re typeprofielen gaat het om twee gescheiden rijbanen met een middenberm van 3,5 meter. De totale breedte bedraagt 32 meter inclusief bouwvrije strook en 24 meter zonder deze strook. figuur 4:

bron:

typedwarsprofiel zonder fietsvoorzieningen

Grontmij Belgroma, 2003, Noordelijke Omleiding N71 Neerpelt, fase 1, Nut en Noodzaak, eindrapport 4 maart 2003 in opdracht van AWV Limburg, figuur 21, p. 53

Op het grootste deel van de omleidingsweg stelt het conceptstreefbeeld voor om fietspaden achterwege te laten. Het streefbeeld wijkt hier af van wat de gemeente Neerpelt in haar mobiliteitsplan stelt: langs de hele omleidingsweg zijn fietspaden gewenst. Het streefbeeld argumenteert dat fietspaden in oost-westelijke richting niet of nauwelijks aanwezig zijn in het plangebied. De totale breedte van dit typedwarsprofiel bedraagt 36,5 meter inclusief de bouwvrije stroken en 20,5 meter zonder de bouwvrije stroken. figuur 5:

bron:

typedwarsprofiel met twee enkelrichtingfietspaden

Grontmij Belgroma, 2003, Noordelijke Omleiding N71 Neerpelt, fase 1, Nut en Noodzaak, eindrapport 4 maart 2003 in opdracht van AWV Limburg, figuur 23, p. 54

Desalniettemin zijn volgens het conceptstreefbeeld op enkele plaatsen wel fietspaden gewenst. Een voorbeeld is het punt waar de omleidingsweg aansluit op de bestaande N71. De aanwezigheid van de fietspaden en de bouwvrije strook aan weerszijden resulteert in een typedwarsprofiel met een breedte van 42 meter. Zonder de bouwvrije stroken resulteert dit profiel in een breedte van 26 meter.

2.2.2. De voorgestelde alternatieven kaart 4:

de tracé-alternatieven op het kadaster

De voorgestelde alternatieven zijn samen op luchtfoto weergegeven op kaart 2. Op kaart 4 zijn ze afgebeeld met op de achtergrond (een verkleining van) het kadaster.

- 33 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

Alternatief 1 Het eerste alternatief bevat het tracé waarvoor een strook is gereserveerd op het gewestplan. Het tracé vormt een rechte streep vanaf het voorlopige eindpunt van N71 tot aan de kruising met Hamonterweg ter hoogte van de spoorlijn. Het gaat om het tracé dat in het MER van 1996 werd verworpen (zie 2.1.1). Voor dit tracé zijn, aldus het conceptstreefbeeld, compenserende maatregelen noodzakelijk ter hoogte van het natuurgebied De Holen. Daartegenover worden volgende mogelijke maatregelen voorgesteld: − ondertunneling − halfverdiepte aanleg met ecoduct − op maaiveld met ecoduct.

Alternatief 2 Alternatief twee loopt door de zuidkant van het natuurgebied De Holen parallel aan de bestaande spoorlijn en loopt door een woonwijk. Het alternatief gaat sterk uit van het uitgangspunt van bundeling van infrastructuren. In het conceptstreefbeeld worden volgende aandachtspunten geformuleerd: − de opwaardering en mogelijk gewenste verbreding van het spoor tot IJzeren Rijn − de ligging van het natuurgebied “De drie bogen” − het doorsnijden van het open gebied tussen Grote Heide en Neerpelt, bestemd als landschappelijk waardevol agrarisch gebied − het sterker doorsnijden en isoleren van een aantal kernen (linten) zoals de omgeving Boelehoef en Holenweg.

Alternatief 3 Alternatief drie combineert de alternatieven 1 en 2. Het tracé zou met name interessant zijn indien de kmo-zone niet wordt ontwikkeld en dus niet via de omleidingsweg ontsloten hoeft te worden en wanneer het verlies aan natuurwaarden in De Holen onvoldoende (elders) gecompenseerd kan worden. Aandachtspunt blijft de bundeling langs het spoor en de manier waarop dit kan worden gerealiseerd in de woonomgeving. Net als bij alternatief 2 zal de keuze voor dit tracé gepaard gaan met onteigeningen en de sloop van woningen.

Alternatief 4 Alternatief vier is een compromis tussen de alternatieven één en drie. Het natuurgebied De Holen wordt zo min mogelijk aangetast terwijl de woonzone rond Holenweg vermeden wordt. De ontwikkeling van dit ‘badkuipalternatief’ kwam er omdat er tijdens de opmaak van het streefbeeld geen keuze kon worden gemaakt uit de eerste drie eerste alternatieven. Als zodanig betreft het een compromisvoorstel in het concept streefbeeld om een omleidingsweg ten noorden van Neerpelt ruimtelijk inpasbaar te maken.

- 34 -


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

Alternatief 5 Met alternatief vijf wordt het natuurgebied De Holen maximaal ontzien. Het alternatief volgt uit de stelling van de toenmalige afdeling natuur van AMINAL Limburg 8 dat een tracé ten zuiden van de spoorlijn een optie is. In het concept streefbeeld wordt gesteld dat de gevolgen van een keuze voor dit alternatief zeer ingrijpend zullen zijn. − Het spoor wordt tweemaal ongelijkgronds gekruist. De technische realiseerbaarheid is complex. − Het woongebied rond Holenweg wordt doorsneden. − Het natuurgebied (geen VEN-gebied) tussen N712 en spoorlijn verdwijnt grotendeels.

8

huidig Agentschap voor Natuur en Bos (ANB), buitendienst Limburg

- 35 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

3. Juridische en beleidsmatige context 3.1. Inleiding Niet alleen technische aspecten in verband met de uitvoering op het terrein, maar ook juridische en beleidsmatige aspecten geven invulling aan de context waarbinnen het project wordt uitgevoerd. Het zijn evenzeer randvoorwaarden voor de realisatie van het project. Zij worden kort weergegeven in tabel 2. Telkens is verduidelijkt of de randvoorwaarden juridisch dan wel beleidsmatig van aard zijn. Om de relevantie te duiden is verduidelijkt of de randvoorwaarden: − sturend zijn voor het onderzoek (vormen zij een toetsingskader?) − bepalend zijn voor de (toekomstige) procedure (zullen bepaalde stappen ondernomen moeten worden?). tabel 2:

juridische randvoorwaarden

randvoorwaarden

algemeen inhoudelijk

rele

onder-

proce-

vant

zoek

dure

ja

x

x

bespreking relevantie

Ruimtelijk ordeningsrecht Decreet houdende

Het decreet regelt de opmaak en

de organisatie van

afstemming van de verschillende

status verschillende be-

Belang voor interpretatie

de ruimtelijke orde-

ruimtelijke plannen, verordenin-

leidsplannen en uitvoe-

ning (D.O.R.O.)

gen, verkavelingen en steden-

ringsplannen.

bouwkundige vergunningen.

Er zal mogelijk een rup worden opgesteld.

Gewestplan

Geeft bestemming van gronden

ja

x

x

in Vlaanderen weer.

Reservatiestrook versus natuurgebied.

Bijzondere plannen

Bestemmingsplannen van lokaal

van aanleg

niveau

neen

In het plangebied zijn geen

Ruimtelijke uitvoe-

Stedenbouwkundige plannen

ringsplannen

met mogelijke uitspraken inzake

gebied is het ruimtelijk uit-

bestemming, uitvoering en be-

voeringsplan “De Siggert”

heer.

van toepassing.

bijzondere plannen van aanleg aanwezig. ja

x

Aan de rand van het plan-

De aanleg van de weg vereist een ruimtelijk uitvoeringsplan indien afgeweken wordt van alternatief 1. verkavelingsplannen

Na 15 jaar zijn verkavelingsver-

ja

x

Voor het inhoudelijk onder-

gunningen vatbaar voor herzie-

zoek zijn de verkavelings-

ning of vernietiging op initiatief

plannen niet relevant.

van het College van Burgemees-

Zij worden wel relevant in-

ter en schepenen. Verkavelings-

dien blijkt dat op de tracés

vergunningen die niet vervallen

verkavelingen zijn gelegen.

zijn kunnen herzien of vernietigd

De overheid kan de schor-

worden op voorwaarde dat dit bij

sing gelasten van de ver-

de voorlopige en de definitieve

koop of de verhuring voor

vaststelling van een rup uitdruk-

meer dan 9 jaar.

kelijk bepaald is. VLAREBO

Door op een milieuhygiënisch

neen

Wordt pas belangrijk indien

verantwoorde manier om te

veel grondverzet vereist is

gaan met uitgegraven bodem,

voor de uitvoering van het

wordt nieuwe bodemverontreini-

plan.

ging en de daaruit volgende saneringsplicht zoveel mogelijk vermeden. VLAREA

- 36 -

Het bundelt de uitvoeringsbeslui-

neen

Wordt pas belangrijk indien

ten bij het Afvalstoffendecreet.

de uitvoering de afbraak van

Het moet Vlaanderen onder

constructies noodzakelijk


randvoorwaarden


-

rele

onder-

proce-

vant

zoek

dure

meer op weg zetten baar een

07/05/2007

-

R543-042.doc

bespreking relevantie maakt

onderbouwd recyclagebeleid. Milieubeheers- en milieuhygiënerecht Europese richtlijnen

Richtlijn 2001/81/EG legt natio-

inzake luchtveront-

nale emissieplafonds vast voor

ja

x

Er moet aangetoond worden dat de luchtkwaliteit verbe-

reinigende stoffen

luchtverontreinigende stoffen.

tert door de uitvoering van

Natuurdecreet

Centraal staan een planmatige

het plan. ja

x

x

Delen van het plangebied

aanpak (natuurbeleidsplan), een

zijn als VEN-gebied, als vo-

horizontaal beleid (‘stand still’-

gelrichtlijngebied en als ha-

principe) en een gebiedsgericht

bitatrichtlijngebied aange-

beleid.

duid.

Vlaams ecologisch

In deze gebieden wordt in de

ja

x

x

In het plangebied komen

netwerk

toekomst een beleid gevoerd dat

drie VEN-gebieden voor:

sterk gericht is op natuurbehoud

‘Prinsenloop-De Holen’, Ha-

en -ontwikkeling, gebaseerd op

geven en ‘Warmbeekvallei’.

een natuurrichtplan.

Voor geen van deze gebieden is een natuurrichtplan opgesteld

Vlaamse en/of er-

Terreinen van belang voor het

ja

x

In het plangebied zijn vol-

kende natuur-

behoud en de ontwikkeling van

gende reservaten aanwezig:

reservaten

(het) natuur(lijk milieu) die aan-

het Hageven (Natuurpunt),

gewezen of erkend zijn door de

de Drie bogen (Natuurpunt)

Vlaamse regering.

en de Warmbeekvallei (Limburgs landschap)

Vogelrichtlijngebied

Heeft als doel de instandhouding

ja

x

x

Het plangebied valt binnen

van alle in het wild levende vo-

het vogelrichtlijngebied

gelsoorten en hun leefgebieden.

‘Hamonterheide, Hageven, Buitenheide, Stamprooiersheide en Mariahof’.

Habitatrichtlijngebied

Heeft als doel de biologische di-

ja

x

x

Binnen het plangebied ligt

versiteit in de Europese unie in

een habitatrichtlijngebied

stand te houden.

waar het Hageven en de Warmbeekvallei deel van uitmaken.

Bosdecreet

Van toepassing op alle bossen,

ja

x

x

Alle voorgestelde tracés lo-

ook als deze spontaan ontstaan

pen door bos. Er zal in het

zijn. In geval van ontbossing

kader van de uitvoering ont-

moet gecompenseerd worden.

bost moeten worden. De bossen zijn niet spontaan ontstaan na het in werking treden van het decreet (13/06/1990).

Beheer van oppervlakte en grondwater Decreet betreffende

Geeft aan hoe we als samenle-

integraal waterbe-

ving moeten omgaan met water.

ja

x

x

Effecten zijn mogelijk inzake het peil van de waterlopen,

heer

de afvoer van water en de insijpeling van verontreinigd water ten gevolge van calamiteiten. Door de aanleg van de weg kunnen de kwel- en infiltratiegebieden beïnvloed worden.

Wet op de bevaarba-

Regelt ondermeer de bepaling

ja

x

Het kanaal van Herentals

re waterlopen

betreffende de ‘buitengewone

naar Bocholt is in het plan-

werken van de verbetering of

gebied gelegen. Het is niet

wijziging’

de bedoeling dat de tracés dit kanaal overschrijden.

- 37 -


randvoorwaarden

- 07/05/2007 -

R543-042.doc


rele

onder-

proce-

vant

zoek

dure

ja

x

bespreking relevantie

Wet op onbevaarba-

Regelt ondermeer de bepaling

re waterlopen

betreffende de ‘buitengewone

doorkruisen waterlopen van

De verschillende tracés

werken van de verbetering of

verschillende categorieën.

wijziging’. Watertoets

De nieuwe uitvoeringsbesluiten

ja

x

Er is geopteerd om als

zijn van kracht sedert 1 novem-

voorbereiding op de water-

ber 2006. Ze zijn vooral opge-

toets een samenvatting te

steld voor projecten. Voor plan-

maken van de effectbespre-

nen zijn nog geen richtlijnen ter

king zoals deze doorheen

beschikking.

het planMER zal gemaakt worden.

Bescherming van het cultuurhistorisch patrimonium Beschermde monu-

Dit decreet regelt de bescher-

menten en land-

ming, de instandhouding, het

ja

x

In het plangebied is De verkeerde Lieve Heer be-

schappen

herstel en het beheer van be-

schermd als monument en

schermde landschappen, anker-

is het landschap Hageven

plaatsen en erfgoedlandschap-

beschermd als landschap.

pen. Decreet op het ar-

Het decreet regelt de bescher-

cheologisch patri-

ming, het behoud, de instand-

ja

x

x

dient rekening gehouden te

Er zal grondverzet zijn en er

monium

houding en het beheer van het

worden met (mogelijke) ar-

archeologisch patrimonium als-

cheologische vondsten.

mede de organisatie en de reglementering van archeologische opgravingen. Verdrag van Malta

Stelt het in standhouden van het

ja

x

Rond het gebied zijn ver-

archeologisch patrimonium in si-

schillende vondsten aanwe-

tu centraal.

zig die wijzen op de aanwe-

Koppelt het archeologisch on-

zigheid van nederzettingen

derzoek aan de milieueffectrap-

uit de steentijd - bronstijd en

portage

later. Er bestaat de mogelijkheid tot archeologische toevalsvondsten. Er wordt op toegezien dat bij MER’s en daaruit voortvloeiende beslissingen ten volle rekening wordt gehouden met archeologische vindplaatsen en hun context (art. 5).

tabel 3:

beleidsmatige randvoorwaarden

Randvoorwaarden

Algemeen inhoudelijk

Rele

On-

Proce-

vant

der-

dure

Bespreking relevantie

zoek Ruimtelijk beleid Ruimtelijk structuur-

Formuleert een richtinggevende

plan Vlaanderen

visie en een beleidskader over

ja

x

x

gevend N71 als primaire

Het plan selecteert richting-

de gewenste ruimtelijke ontwik-

weg categorie II van N74

keling en omschrijft hierbij een

(Neerpelt-Broeseind) tot

aantal richtinggevende en bin-

N748 (Hamont-Achel). Is

dende bepalingen.

bepalend voor de gewenste ontwikkelingen in de omgeving zoals de Ijzeren Rijn. De afweging in het MER kan invloed hebben op de bepalingen bij een eventuele herziening.

- 38 -


Randvoorwaarden


-

Rele

On-

Proce-

vant

der-

dure

ja

x

07/05/2007

-

R543-042.doc


zoek Ruimtelijk structuur-

Formuleert een richtinggevende

plan provincie Lim-

visie en een beleidskader over

x

De provincie suggereert de Vlaamse overheid om N71

burg

de gewenste ruimtelijke ontwik-

als secundaire weg II te se-

keling en omschrijft hierbij een

lecteren. en bepaling van

aantal richtinggevende en bin-

gewenste ontwikkelingen in

dende bepalingen.

de omgeving. De afweging in het MER kan invloed hebben op de bepalingen bij een eventuele herziening.

Ruimtelijk structuur-

Formuleert de visie en krijtlijnen

ja

x

x

Het plan biedt inzicht in de

plan gemeente

inzake de beleidskeuzes van de

wenselijkheden en prioritai-

Neerpelt

gemeente voor het toekomstig

re keuzes van de gemeente

ruimtelijk beleid.

Neerpelt. De gemeente wil uitdrukkelijk betrokken worden bij de tracébepaling.

Ruimtelijk structuur-

Formuleert de visie en krijtlijnen

ja

x

x

Het plan biedt inzicht in de

plan gemeente

inzake de beleidskeuzes van de

wenselijkheden en prioritai-

Hamont-Achel

gemeente voor het toekomstig

re keuzes van de gemeente

ruimtelijk beleid.

Hamont-Achel. De afweging in het MER kan invloed hebben op de bepalingen bij een eventuele herziening.

Voorontwerp afba-

Geeft de visie en krijtlijnen be-

ja

x

x

Er is een belangrijke interfe-

kening kleinstedelijk

treffende de beleidskeuzes van

rentie tussen de te nemen

gebied Pelt

de provincie voor het stedelijk

opties betreffende de ont-

gebied. Als voorontwerp gaat het

wikkeling van het stedelijk

om een discussiedocument dat

gebied en de uiteindelijke

haar vertaling nog moet kennen

functionele ontwikkeling van

in de uiteindelijke afbakening.

N71. Over de inhoud van de afbakening zelf bestaat geen consensus. De afweging kan mee bepalend zijn voor de manier waarop het stedelijk gebied wordt afgebakend.

Gebiedsgerichte en

Heeft tot doel een strategische

ja

x

x

Er wordt zeer summier ge-

geïntegreerde ruim-

basis te vormen voor de afbake-

sproken over versnippering

telijke visie buiten-

ning van de natuurlijke en agra-

van zowel landbouwgebied

gebiedregio Lim-

rische structuur in het buitenge-

als natuurgebied door infra-

burgse Kempen en

bied. Voorlopig bestaat alleen

structuur.

Maasland

een analyse bestaande ruimtelij-

De afweging kan indirect

ke structuur.

bepalend zijn voor de uiteindelijke afbakening.

Beleid inzake verkeer en vervoer Mobiliteitsplan

Bevat vooral generieke maatre-

Vlaanderen

gelen en acties en geeft richting

ja

x

De verschillende uitdagingen en doelstellingen heb-

aan waarin de overheid wil gaan

ben betrekking op het pro-

met haar mobiliteitsbeleid.

ject. Het betreft de verbetering van - de bereikbaarheid - de toegankelijkheid - de verkeersveiligheid - de verkeersleefbaarheid. Daarnaast zijn in het plan

- 39 -


Randvoorwaarden

- 07/05/2007 -

R543-042.doc


Rele

On-

Proce-

vant

der-

dure


zoek maatregelen ingeschreven met betrekking tot het terugdringen van de schade aan milieu en natuur en de optie voor een geïntegreerde aanpak ingeschreven. Streefbeeld studie

Heeft tot doel het nut en de

ja

x

x

In het streefbeeld is de optie

noordelijke omlei-

noodzaak van de aanleg van

genomen om over te gaan

ding N71 Neerpelt

N71 aan te tonen en het tracé

tot een milieueffectrappor-

voor deze omleidingsweg vast te

tage. De alternatieven die in

leggen.

voorliggende rapportage aan bod komen worden in het tweede rapport van deze studie voorgesteld. Procedureel dient de MER inhoud te geven voor de verdere ontwikkeling van het streefbeeld.

Mobiliteitsplan ge-

Formuleert de visie en de krijtlij-

ja

x

x

meente Neerpelt

nen inzake de beleidskeuze van

lijkheden van de gemeente

Biedt inzicht in de wense-

de gemeente voor het toekom-

Neerpelt op vlak van mobili-

stig mobiliteitsbeleid.

teit. De afweging kan indirect bepalend zijn voor de inhoud van een eventuele herziening.

Mobiliteitsplan ge-

Formuleert de visie en de krijtlij-

ja

x

x

meente Hamont-

nen inzake de beleidskeuze van

lijkheden van de gemeente

Biedt inzicht in de wense-

Achel

de gemeente voor het toekom-

Hamont-Achel op vlak van

stig mobiliteitsbeleid.

mobiliteit. De afweging kan indirect bepalend zijn voor de inhoud van een eventuele herziening.

Milieu- en natuurbeleid GNOP gemeenten

Geeft de beleidsopties weer voor

Neerpelt en Hamont-

het natuurbeleid in de gemeen-

neen

de GNOP’s, voor zover zij

Er wordt aangenomen dat

Achel

ten.

nog relevant zijn, hun door-

De gemeentelijke natuurontwik-

werking kenden in de ruim-

kelingsplannen zijn gedateerd

telijke planning.

van omstreeks 1996. Vlaams Milieube-

Geeft de richting aan waarin de

leidsplan

overheid wil gaan met het mili-

ja

x

Verschillende thema’s hebben betrekking op het pro-

eubeleid, en maakt aan de bur-

ject. Voorbeelden zijn

ger en het bedrijfsleven duidelijk

- broeikasgassen

wat zij de komende jaren op mi-

- fotochemische stoffen,

lieuvlak kunnen verwachten.

- hinder (geluid en licht) - versnippering.

Milieubeleidsplan

Geeft in algemene termen de

ja

x

Er is een belangrijke terug-

provincie Limburg.

beleidsopties weer voor het na-

koppeling naar bestaande

tuur- en milieubeleid van de pro-

plannen en wetgevingen.

vincie en de middelen die daar-

Het accent in het beleids-

toe zullen ingezet worden.

plan ligt op samenwerking en het beschikbaar stellen van financiële middelen voor het milieubeleid.

- 40 -


Randvoorwaarden


-

Rele

On-

Proce-

vant

der-

dure

ja

x

07/05/2007

-

R543-042.doc


zoek Bekkenbeheerplan-

Omvat integraal waterbeleid met

nen (AWP2)

haalbare en doelgerichte acties.

AWP2 vraagt aan de doelgroepen om de emissies te beperken, aan Aquafin nv de werking van de RWZI’s te verbeteren en aan de waterbeheerder om de draagkracht van het watersysteem te verhogen

Deelbekken-

De bekkenbeheerplannen wor-

ja

x

De integrale acties in de

beheerplan

den verder gespecificeerd in

deelbekkenbeheerplannen

Dommel

deelbekkenbeheerplannen.

kunnen bepalend zijn voor de omschrijving en de uitvoering van de alternatieven. Het betreft onder andere: - de sponswerking van de bodem - de grachtenstelsels - de overstorten - de beekstructuurherstel

Deelbekken-

ja

x

Het deelbekkenbeheerplan

beheerplan

Warmbeek omvat gebieds-

Warmbeek

specifiek het herstel van de Vliet volgens het ruimtelijk uitvoeringsplan “De Siggert in Hamont-Achel” en de herwaardering van de Pastoorsbeek in het westen van het plangebied.

Beleid inzake landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie Landschapsatlas

Bevat een beschrijving van de

ja

x

Het gebied is gelegen in het

ankerplaatsen, relictzones en

traditioneel landschap ‘Bek-

traditionele landschappen. For-

ken van de Warmbeek’ en

muleert hierover beknopte be-

doorkruist de relictzone

leidswenselijkheden.

‘Grote Heide (Neerpelt) / Achelse Heide’ (R70004).

Specifieke projecten en organisaties Ruilverkaveling

Ruilverkaveling is een instru-

neen

Binnen of rond het plange-

ment voor gebiedsruil in het

bied zijn geen ruilverkave-

agrarisch gebied. Landinrichting

Instrument voor de multifunctio-

lingsplannen aanwezig. neen


nele inrichting van hoofdzakelijk

bied zijn geen landinrich-

agrarisch gebied. Natuurinrichting

Instrument gericht op de optima-

tingsplannen aanwezig. neen


le inrichting, herstel en ontwikke-

bied zijn geen natuurinrich-

ling van natuur en het natuurlijk

tingsplannen aanwezig.

milieu. Regionaal landschap

Organisatie gericht op de be-

neen

scherming en promotie van na-

(?)

tuurlijke troeven van een streek.

(x)

Het project is gelegen in het regionaal landschap ‘Lage Kempen’. .

- 41 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

3.2. Juridische situering 3.2.1. Ruimtelijk ordeningsrecht Decreet houdende de organisatie van de ruimtelijke ordening Het decreet houdende de organisatie van de ruimtelijke ordening regelt de afstemming tussen het planologisch beleid (de verschillende ruimtelijke structuurplannen en ruimtelijke uitvoeringsplannen), het vergunningenbeleid en het handhavingsbeleid. Daarnaast worden de verschillende procedures en adviesorganen omschreven voor de uitvoering van dit beleid. In het decreet zijn onder andere de officiële procedures omschreven voor de opstelling van ruimtelijke uitvoeringsplannen en de toekenning van stedenbouwkundige vergunningen. Daarnaast zijn verschillende overgangsbepalingen omschreven. Gewestplan kaart 5: gewestplan Het gewestplan duidt een reservatiestrook aan voor de aanleg van de infrastructuur. Het gebruik van deze strook staat met voorliggend planMER ter discussie. De bestemmingen in en rondom de verschillende alternatieven zijn: − woongebied met landelijk karakter (Broeseind, Mikken, Boelehoeve, Damsheide, Quatre Bras) − woonuitbreidingsgebied (Broeseind) − agrarisch gebied (omgeving Boelehoeve, omgeving Damsheide en Quatre Bras) − landschappelijk waardevol agrarisch gebied (Heuvel en Bien) − natuurgebied (Holen) − gebied voor ambachtelijke bedrijven en kmo’s (Lommelse Akker en omgeving Quatre Bras) − uitbreidingsgebied voor ambachtelijke bedrijven en kmo’s (Lommelse Akker). Rondom het kanaal is een reservatiestrook voorzien. Dit is niet het geval voor de ruimere omgeving van het bestaande spoor. Op kaart 5 zijn de herbestemmingen van de gewestplanherziening 1995 zichtbaar door hun zwarte rand. Hieruit blijkt dat de voormalige reservatiestroken voor een ‘zuidelijk’ tracé van N71 en de noordelijke kruising met N748 werden geschrapt. Enkel het tracé door het natuurgebied met aansluiting op N71 voor de kruising met N748 bleef behouden. Ruimtelijke uitvoeringsplannen In het plangebied zijn geen bpa’s afgewerkt. Er zijn evenmin rup’s aanwezig. Voor zover rup’s in opmaak zijn (de afbakening van het kleinstedelijk gebied Pelt), of zijn aangekondigd (de uitbreiding van Loërakker), worden zij besproken in kader van de beleidsmatige situering. Het ruimtelijk uitvoeringsplan “ De Siggert” in Hamont-Achel is gesitueerd ten noorden van de kern van Achel. Het ruimtelijk uitvoeringsplan is vooral bedoeld om bepaalde recreatieve infrastructuren (waaronder het voetbalveld CSM) te herlokaliseren en de locatie een parkachtige invulling te geven. Indien een ander tracé wordt gekozen dan de reservatiestrook in het gewestplan zal een ruimtelijk uitvoeringsplan opgemaakt moeten worden. Of dit dan een gewestelijk dan wel een provinciaal ruimtelijk uitvoeringsplan zal zijn is onduidelijk. De categorisering van de weg (primair of secundair) zal in deze bepalend zijn. - 42 -


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

Verkavelingen kaart 6: goedgekeurde, niet-vervallen verkavelingen De lijst met de relevante goedgekeurde, niet-vervallen verkavelingen voor de verschillende tracé-alternatieven is opgesomd in tabel 4. Ze zijn weergegeven op kaart 6. tabel 4:

goedgekeurde, niet-vervallen verkavelingen

nummer op kaart

nummer

datum goedkeuring

1

7128/V/98/0004-V01

01/03/1999

2

7128/V/79/0007

30/07/1979

3

7128/V/00/0056

17/12/1964

4

7128/V00/0153

03/06/1969

5

7128/V/00/0377

16/08/1984

6

7128/V/00/0012

07/02/1963

7

7128/V/01/005-V01

14/01/2002

8

7128/V/83/0017

22/08/1983

9

7128/V/00/0269-V01

18/04/1972

10

7128/V/88/0003

16/05/1988

11

7128/V/00/0216

05/10/1970

12

7128/V/00/0248

01/02/1971

13

7128/V/00/0059

18/01/1965

14

7128/V/96/004

04/11/1996

15

7128/V/00/0342

15/09/1975

16

7128/V/00/0345

24/07/1975

17

7128/V/00/0011

31/01/1963

bron: gemeente Neerpelt

Na 15 jaar zijn verkavelingsvergunningen vatbaar voor herziening of vernietiging op initiatief van het College van Burgemeester en schepenen. Verkavelingsvergunningen die niet vervallen zijn kunnen herzien of vernietigd worden op voorwaarde dat dit bij de voorlopige en de definitieve vaststelling van een rup uitdrukkelijk bepaald is. Zij worden relevant indien blijkt dat op de tracés verkavelingen zijn gelegen. De overheid kan de schorsing gelasten van de verkoop of de verhuring voor meer dan 9 jaar als zij beslist dat een verkavelingsvergunning dient te worden herzien of vernietigd omwille van redenen van goede ruimtelijke ordening. In deze kwestie kan het gaan om beslissing vanuit het principe van goed bestuur.

3.2.2. Natuur Decreet betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu kaart 7:

VEN-gebieden en speciale beschermingszones

Het decreet betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu, hierna kort het ‘decreet natuurbehoud’ genoemd, is het decreet dat de bescherming van vegetaties en fauna in Vlaanderen regelt. In het decreet zijn zowel algemene beschermingsmaatregelen voorzien als een gebiedsgerichte bescherming. De gebiedsgerichte bescherming bestaat uit het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN), het Integraal Verwevings- en Ondersteunend Netwerk (IVON), de natuurreservaten en de speciale beschermingszones (habitat- en vogelrichtlijngebieden). De soortbescherming is niet in het decreet uitgewerkt, maar geeft de Vlaamse regering de mogelijkheid

- 43 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

zelf maatregelen te nemen. In de onderstaande bespreking worden de algemene en gebiedsgerichte beschermingen achtereenvolgens behandeld. Het IVON is op Vlaams niveau nog niet afgebakend zodat de bespreking hiervan in het MER niet relevant is. Algemene maatregelen Artikel 6 stelt dat het beleid inzake natuurbehoud gericht is op de bescherming, de ontwikkeling, het beheer en het herstel van de natuur en het natuurlijk milieu, op de handhaving of het herstel van de daartoe vereiste milieukwaliteit. Volgens artikel 13 heeft de regering de mogelijkheid gebiedsbreed zowel stimulerende als verbiedende maatregelen te nemen alsook activiteiten vergunningsplichtig te maken. In alle groene gewestplanbestemmingen, vogel- en habitatrichtlijngebieden, VEN en landschappelijk waardevolle agrarische gebieden is het wijzigen van kleine landschapselementen vergunningsplichtig. Artikel 14 stelt bovendien de zorgplicht in die - kort gesteld - iedereen gebiedt het ‘redelijkerwijze’ mogelijke te doen om vermijdbare schade aan natuurwaarden te voorkomen. Dit geldt voor om het even welke gewestplanbestemming. Bijkomend is een uitvoeringsbesluit betreffende vegetatiewijziging goedgekeurd. Dit voorziet natuurvergunningsplicht voor de wijziging van vegetaties en kleine landschapselementen binnen een reeks bestemmingen, alsook binnen de vogelrichtlijngebieden. Voor sommige vegetaties of landschapselementen, zoals moerasvegetaties of holle wegen, geldt een strikt verbod op wijziging of vernietiging. Vaak zijn ontheffingsbepalingen van kracht, zoals voor huiskavels of bij goedgekeurde beheersplannen (paragraaf 3.2.2). Voor VEN-, IVON- en Natura2000-gebieden dienen natuurrichtplannen opgesteld te worden. Binnen groene gewestplanbestemmingen kunnen deze plannen bindende maatregelen opleggen aan grondgebruikers. IVON is bindend voor overheden. Artikel 16 stelt dat in het geval van een vergunningsplichtige activiteit de bevoegde overheid er zorg voor draagt dat er geen vermijdbare schade aan de natuur kan ontstaan door de vergunning of toestemming te weigeren of door redelijkerwijze voorwaarden op te leggen om de schade te voorkomen, te beperken of, indien dit niet mogelijk is, te herstellen. Vlaams Ecologisch Netwerk Het decreet natuurbehoud stelt een gebiedsgericht beleid in dat grotendeels geschoeid is op de afbakening van een Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN). Dit bestaat uit Grote Eenheden Natuur (GEN) en Grote Eenheden Natuur in Ontwikkeling (GENO). In deze gebieden wordt in de toekomst een beleid gevoerd dat sterk gericht is op natuurbehoud en -ontwikkeling, gebaseerd op een natuurrichtplan. GEN en GENO zijn in de eerste fase enkel afgebakend binnen gebieden met de volgende (groene) gewestplanbestemming: groen-, park-, bos- of buffergebieden. Het decreet geeft voor de VEN-gebieden ruime aandacht aan de waterhuishouding. Art. 18 stelt: “De administratieve overheid voert, binnen haar bevoegdheden, in het VEN, een beheer van de waterhuishouding gericht op de verwezenlijking van een duurzaam ecologisch functioneren van een watersysteem dat bij de bestaande of beoogde natuur behoort….” Volgens artikel 19 kan de regering de projecten of plannen bepalen waarvoor hydrologische studies of ecologische impactstudies gemaakt moeten worden, alsook de voorwaarden voor integratie in een MER.

- 44 -


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

Het natuurdecreet artikel 25 § 3 stelt het volgende. “In de GEN en de GENO gelden de volgende voorschriften: ... 2° behoudens individuele ontheffing, verleend door de administratie bevoegd voor het natuurbehoud of algemene ontheffing, is het verboden: ... 2) behoudens in toepassing van een goedgekeurd beheersplan conform het bosdecreet van 13 juni 1990, de vegetatie, met inbegrip van meerjarige cultuurgewassen of van kleine landschapselementen te wijzigen; 3) het reliëf van de bodem te wijzigen; 4) werkzaamheden uit te voeren die rechtstreeks of onrechtstreeks het grondwaterpeil verlagen, alsook maatregelen die de bestaande ont- en afwatering versterken; 5) de structuur van de waterloop te wijzigen.” In artikel 25, §3 staat de mogelijkheid een uitzondering (ontheffing) te maken voor “redenen van groot openbaar belang, met inbegrip van redenen van sociale of economische aard”. Volgens artikels 25 en 26 moet er in deze gebieden gestreefd worden naar een waterhuishouding die afgestemd is op duurzame natuur: “In een VEN-gebied is er een verbod op werken die het grondwaterpeil verlagen (rechtstreeks of onrechtstreeks) en op maatregelen die bestaande ont- en afwatering versterken.” Artikel 26bis geeft aan dat de overheid geen toestemming of vergunning mag verlenen voor een activiteit die onvermijdbare en onherstelbare schade aan de natuur in het VEN kan veroorzaken. Een activiteit die toch onvermijdbare en onherstelbare schade aan de natuur aanricht in VEN, kan toch vergund worden indien kan aangetoond worden dat het moet uitgevoerd worden om dwingende redenen van groot openbaar belang met inbegrip van redenen van sociaal of economische aard. Als voor een activiteit een kennisgeving vereist is in de zin van het decreet natuurbehoud, dient door de kennisgever te worden aangetoond dat de activiteit geen onvermijdbare en onherstelbare schade aan de natuur in het VEN kan veroorzaken. Volgens de meest recente richtlijnen van het ANB dient een natuurtoets opgesteld te worden. Wanneer ANB afdeling Natuur de richtlijnen in dit verband heeft opgesteld zullen ze toegepast worden. In het andere geval wordt met ANB afdeling Natuur overlegd betreffende de inhoud van de natuurtoets. Vooruitlopend op het planMER is de inhoud van de natuurtoets kort beschreven in het afzonderlijk hoofdstuk IV.14. Een overzicht van de VEN-gebieden is weergegeven op kaart 7. In het plangebied komen drie VEN-gebieden voor. De mogelijke tracés voor de N71 komen door of langs het VEN-gebied ‘Prinsenloop-De Holen’. Het gehele gebied heeft een oppervlakte van ongeveer 170 ha en is aangeduid als GEN. De tracés zijn gesitueerd in het uiterste zuidelijke punt van het VENgebied. Nabij de aansluiting met de N74 bevindt zich het Hageven (344 ha). In het oosten, voorbij de aansluiting met de N748, ligt ‘Warmbeekvallei’, voor 53 ha aangeduid als VEN. Voor geen enkel van deze gebieden is een natuurrichtplan opgesteld.

- 45 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

Natuurreservaten In het gebied zijn volgende erkende natuurreservaten aanwezig: Hageven (Natuurpunt), de Drie bogen (Natuurpunt) en de Warmbeekvallei (Limburgs landschap). Binnen de natuurreservaten is het onder meer verboden (artikel 35 van het Decreet Natuurbehoud), behoudens ontheffing in het goedgekeurde beheersplan, het waterpeil te wijzigen en op kunstmatige wijze te lozen. Andere verbodsbepalingen zijn onder meer een verbod op constructies (ook tijdelijke) en een verbod op het uitvoeren van grondwerkzaamheden. De Vlaamse regering kan wel ontheffing verlenen van de hierboven beschreven verbodsbepalingen in functie van natuurbehoud maar die moet dan nog wel aangevraagd worden voor dit project. Speciale beschermingszones De artikels van het decreet natuurbehoud die de bescherming van de habitat- en vogelrichtlijngebieden regelen, zijn een gedeeltelijke implementatie van de Europese richtlijn 92/43/EEG (Habitatrichtlijn) en 79/409/EEG (Vogelrichtlijn). Artikel 36ter gebiedt de administratieve overheid, binnen haar bevoegdheid, alle maatregelen te nemen om een verslechtering van de natuurkwaliteit en beschermde habitats en soorten in de beschermde gebieden te voorkomen, elke betekenisvolle verstoring te vermijden en de mogelijke instandhoudingsmaatregelen te nemen. Een belangrijke passage is §3 van hetzelfde artikel: “Een vergunningsplichtige activiteit die, of een plan of programma dat, afzonderlijk of in combinatie met één of meerdere bestaande of voorgestelde activiteiten, plannen of programma's, een betekenisvolle aantasting van de natuurlijke kenmerken van een speciale beschermingszone kan veroorzaken, dient onderworpen te worden aan een passende beoordeling wat betreft de betekenisvolle effecten voor de speciale beschermingszone. De verplichting tot het uitvoeren van een passende beoordeling geldt ook indien wegens het verstrijken van de lopende vergunning van de vergunningsplichtige activiteit een nieuwe vergunning moet worden aangevraagd. De initiatiefnemer is verantwoordelijk voor het opstellen van de passende beoordeling. Indien een vergunningsplichtige activiteit of een plan of programma onderworpen is aan de verplichting tot milieueffectrapportage overeenkomstig de wetgeving in uitvoering van de projectMERrichtlijn of de planMERrichtlijn, geschiedt de passende beoordeling in het kader van de milieueffectrapportage. De Vlaamse regering kan nadere regels vaststellen in verband met de herkenbaarheid van de passende beoordeling in het milieueffectrapport.” De passende beoordeling wordt gecontroleerd door het ANB. Bij milieueffectbeoordelingsplicht wordt de passende beoordeling geïntegreerd in het MER, wat ook in dit MER het geval is (zie hoofdstuk IV.13). Tussen vogel- en habitatrichtlijngebieden wordt in dit artikel geen onderscheid gemaakt. In aanvulling op artikel 36ter. 3, dat verplicht een passende beoordeling te maken, geven volgende paragrafen aan hoe de overheid deze moet beoordelen. “§ 4. De overheid die over een vergunningsaanvraag, een plan of programma moet beslissen, mag de vergunning slechts toestaan of het plan of programma slechts goedkeuren indien het plan of programma of de uitvoering van de activiteit geen betekenisvolle aantasting van de natuurlijke kenmerken van de betrokken speciale beschermingszone kan veroorzaken. …

- 46 -


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

§ 5. In afwijking op de bepalingen van § 4, kan een vergunningsplichtige activiteit die of een plan of programma dat afzonderlijk of in combinatie met één of meer bestaande of voorgestelde activiteiten, plannen of programma's, een betekenisvolle aantasting van de natuurlijke kenmerken van een speciale beschermingszone kan veroorzaken, slechts toegestaan of goedgekeurd worden a) nadat is gebleken dat er voor de natuurlijke kenmerken van de speciale beschermingszone geen minder schadelijke alternatieve oplossingen zijn en b) omwille van dwingende redenen van groot openbaar belang met inbegrip van redenen van sociale of economische aard. Wanneer de betrokken speciale beschermingszone of een deelgebied ervan, een gebied met een prioritair type natuurlijke habitat of een prioritaire soort is, komen alleen argumenten die verband houden met de menselijke gezondheid, de openbare veiligheid of met voor het milieu wezenlijk gunstige effecten dan wel, na advies van de Europese Commissie, andere dwingende redenen van groot openbaar belang, in aanmerking.” Voor de passende beoordeling worden de effecten vergeleken met de “staat van instandhouding”. Een beschrijving van deze situatie is opgenomen in hoofdstuk IV.9. De ligging van de habitatrichtlijngebieden en vogelrichtlijngebieden in de omgeving van het plangebied zijn weergegeven op kaart 7. Binnen het plangebied ligt een habitatrichtlijngebied waar het Hageven en de Warmbeekvallei deel van uitmaakt. Een overzicht van de beschermde habitats en soorten wordt weergegeven in tabel 5. tabel 5:

habitatnummer met overeenkomstig habitat

habitatnr.

habitat

2310

Psammofiele heide met Calluna- en Genista-soorten

2330

Open grasland met Corynephorus- en Agrostis-soorten op landduinen

3110

Mineraalarme oligotrofe wateren van de Atlantische zandvlakten met amfibische vegetatie: Lobelia, Littorellia en Isoëtes

3130

Oligotrofe wateren van het Midden-Europese en peri-alpiene gebied met Littorella- of Isoëtes-vegetatie of met eenjarige vegetatie op drooggevallen oevers (Nanocyperetalia)

4010

Noordatlantische vochtige heide met Erica tetralix

4030

Droge heide (alle subtypen)

7150

Slenken in veengronden (Rhynchosporion)

7210

Kalkhoudende moerassen met Cladium mariscus en Carex davalliana

6510

Laaggelegen, schraal hooiland (Alopecurus pratensis, Sanguisorba officinalis)

91E0 (+)

Alluviale bossen met Alnion glutinosa en Fraxinus excelsior (Alno-Padion, Alnion incanae, Salicion albae)

Soortnr.

Soort

1134

Rhodeus sericeus amarus(Bittervoorn)

1096

Lampetra planeri (Beekprik)

Het plangebied valt binnen het vogelrichtlijngebied ‘Hamonterheide, Hageven, Buitenheide, Stamprooiersheide en Mariahof’. De beschermde soorten waarvoor het gebied aangeduid is, zijn: Woudaapje, Roerdomp, Kleine zwaan, Wespendief, Bruine kiekendief, Visarend, Porsele-

- 47 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

inhoen, Dougalls stern, Velduil, Nachtzwaluw, IJsvogel, Zwarte specht, Boomleeuwerik, Blauwborst, Grauwe klauwier. De volgende habitats van de leefgebieden zijn beschermd: − eventueel gefixeerde landduinen − droge en vochtige heide − moerassen en vijvers − houtwallen − loofbossen.

Bosdecreet Het bosdecreet is van toepassing voor alle bossen, ook als deze spontaan ontstaan zijn. Volgens artikel 90 van het bosdecreet kunnen werkzaamheden, die wijzigingen van de fysische toestand tot gevolg hebben, slechts uitgevoerd worden na machtiging van het Bosbeheer. Volgens artikel 90bis van datzelfde decreet dienen werken van algemeen belang, ongeacht de bestemming, altijd gecompenseerd te worden. Alle voorgestelde tracés lopen door bos. Er zal in het kader van de uitvoering bos gekapt moeten worden, dat niet opnieuw kan ontwikkelen. Er zal dus sprake zijn van ontbossing. In geval van ontbossing moet gecompenseerd worden omdat de bossen niet spontaan zijn ontstaan na het in werking treden van het decreet (13 juni 1990). De compensatie is gelijk aan de oppervlakte van de ontboste oppervlakte, vermenigvuldigd met de compensatiefactor. Deze compensatiefactor is afhankelijk van de boomsoortensamenstelling. In dit geval is het te ontbossen gedeelte populierenaanplant dat in de klasse niet-inheems loofbos valt. De compensatiefactor is gelijk aan 1 waardoor de compenserende oppervlakte gelijk moet zijn aan de te ontbossen oppervlakte. Het planMER zal een compensatievoorstel moeten uitwerken. Omdat het hier gaat om een planMER - het bos zal via een plan worden aangetast - wordt aangenomen dat een planologisch voorstel volstaat.

3.2.3. Water Decreet betreffende integraal waterbeheer Wet betreffende onbevaarbare waterlopen In tabel 6 zijn de belangrijkste waterlopen opgenomen met hun categorie en de beheerder van de waterloop. De waterlopen zijn weergegeven op kaart 19. In De Warmbeek en de Dommel zijn waterlopen van 1ste categorie en vallen onder de bevoegdheid van de Vlaamse Gemeenschap, VMM afdeling Water. Doorheen het plangebied en zijn omgeving lopen tevens een aantal waterlopen van tweede en derde categorie. De onbevaarbare waterlopen van tweede categorie vallen onder de bevoegdheid van de provincie (Limburg), de waterlopen van derde categorie onder de bevoegdheid van de respectievelijke gemeenten. Kleinere grachten hebben geen categorie meegekregen. Voor deze grachten is de eigenaar van het aanpalende perceel bevoegd. In het VLAREM zijn ook de waterkwaliteitsdoelstellingen aangegeven. Deze zijn eveneens weergegeven in tabel 6.

- 48 -


tabel 6:

-

07/05/2007

-

R543-042.doc

belangrijkste waterlopen met categorie en beheerder

naam

beheerder

kwaliteitsdoelstelling

BEV

Nv De Scheepvaart

drink- en viswater

Dommel

1

VMM afdeling Water

viswater

Warmbeek

1

VMM afdeling Water

viswater

2

provincie Limburg

Prinsenloop

2

provincie Limburg

3

gemeente Neerpelt

Eindergatloop

2

provincie Limburg

Holvenloop

2

provincie Limburg

basiswaterkwaliteit

De Vliet

2

provincie Limburg

basiswaterkwaliteit

Pastoorsbosbeek

2

provincie Limburg

basiswaterkwaliteit

0

belendende percelen

2

provincie Limburg

3

gemeente Neerpelt

Kanaal van Herentals naar

categorie

Bocholt

Pastoorsvenloop

basiswaterkwaliteit

basiswaterkwaliteit

basiswaterkwaliteit

0

belendende percelen

Damsheideloop

3

gemeente Neerpelt

0

belendende percelen

Broeseinderloop

3

gemeente Neerpelt

basiswaterkwaliteit

Ondersloot

3

gemeente Hamont-Achelt

basiswaterkwaliteit

0

belendende percelen

basiswaterkwaliteit

Leenskuilderloop

3

gemeente Neerpelt

basiswaterkwaliteit

Hoekerloop

0

belendende percelen

basiswaterkwaliteit

Haienhoekerloop

0

belendende percelen

basiswaterkwaliteit

Wierikenloop

0

belendende percelen

basiswaterkwaliteit

Torbeek

0

belendende percelen

basiswaterkwaliteit

Decreet betreffende integraal waterbeheer In dit decreet wordt de functie van het bekkenbestuur en de bekkenraad nader bepaald. Eveneens worden richtlijnen gegeven met betrekking tot het waterbeheer in het algemeen. Het is de bedoeling dat door de bekkenbesturen verschillende plannen opgesteld worden voor het integraal waterbeheer in elk bekken. De verschillende richtlijnen die aangegeven zijn in de ‘Kaderrichtlijn Water’ worden hierbij toegelicht en er wordt een planning vooropgesteld waarbinnen de bekkenbesturen de verschillende bepalingen uit de ‘Kaderrichtlijn Water’ dienen te realiseren. De bekkenraad brengt advies uit over de plannen die door het bekkenbestuur gemaakt worden. Verder stipuleert het decreet integraal waterbeleid dat: “De overheid die over een vergunning, een plan of programma moet beslissen, draagt er zorg voor, door het weigeren van de vergunning of door goedkeuring te weigeren aan het plan of programma, dat geen schadelijke effect ontstaat of zoveel mogelijk beperkt en, indien dit niet mogelijk is, dat het schadelijk effect wordt hersteld of, in de gevallen van de vermindering van de infiltratie van hemelwater of de vermindering van ruimte voor het watersysteem, gecompenseerd. Wanneer een vergunningsplichtige activiteit, een plan of programma, afzonderlijk of in combinatie met een of meerdere bestaande vergunde activiteiten, plannen of programma’s, een schadelijk effect veroorzaakt op de kwantitatieve toestand van het grondwater dat niet door het opleggen van gepaste voorwaarden of aanpassingen aan het plan of programma kan worden voor-

- 49 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

komen, kan die vergunning slechts worden gegeven of kan dat plan of programma slechts worden goedgekeurd omwille van dwingende redenen van groot maatschappelijk belang.” Voor het bekkenbeheerplan van de Maas is de omgevingsanalyse beschikbaar. De omgevingsanalyse geeft een inventarisatie van de watergebonden gegevens in het bekken. Belangrijk voor dit project zijn de gegevens van het VGM (Vlaams Grondwatermodel), DOV (Databank Ondergrond Vlaanderen). Al deze gegevens worden gebruikt in het kader van dit project en worden onder de paragraaf ‘beschrijving van de referentiesituatie’ van de desbetreffende disciplines (Bodem, Water en Fauna en flora) beschreven. De sectorale analyse en de geschiktheidskaarten zijn nog niet beschikbaar. De watertoets In het decreet integraal waterbeheer is eveneens de watertoets opgenomen. De nieuwe uitvoeringsbesluiten zijn van kracht sedert 1 november 2006. Ze zijn vooral opgesteld voor projecten. Voor plannen zijn nog geen richtlijnen ter beschikking. Toch zal in het MER het plan aan de watertoets onderworpen worden. Doorheen het MER worden bij de effectbespreking van de verschillende disciplines de elementen voor de watertoets aangereikt. Rekening houdend met de uitvoeringsbesluiten voor projecten, zouden volgende aspecten aan bod moeten komen: − aanleg van verhardingen die zorgen voor een gewijzigd overstromingsregime, gewijzigde afstromingshoeveelheid en gewijzigde infiltratie naar het grondwater − verkaveling van een stuk grond die zorgt voor een gewijzigd overstromingsregime, gewijzigde afstromingshoeveelheid en gewijzigd grondwaterstromingspatroon − buffer- en infiltratievoorziening voor de opvang van oppervlakte- en hemelwater die zorgt voor een gewijzigd overstromingsregime. Bij de uitvoeringsbesluiten is eveneens een methodologie opgenomen om de effecten van deze aspecten te bepalen. In deze fase van het plan zijn echter onvoldoende gegevens beschikbaar om deze aspecten volgens het uitvoeringsbesluit te kunnen bepalen. Daarom is geopteerd om als voorbereiding op de watertoets een samenvatting te maken van de effectbespreking zoals deze doorheen het planMER zal gemaakt worden. In de methodologie per discipline (water en fauna en flora) is aangegeven met welke diepgang de verschillende effecten besproken worden. In het planMER zullen eveneens aanbevelingen (diepgang, welke aspecten dienen uitgewerkt te worden, enzovoort) gegeven worden met betrekking tot de watertoets die in het projectMER dient opgesteld te worden. In de eindsynthese van het MER zal een samenvatting worden opgenomen van de effecten uit de verschillende disciplines die bij de watertoets noodzakelijk zijn.

- 50 -


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

3.2.4. Landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie kaart 8:

cultuurhistorisch patrimonium

Decreet Landschapszorg Dit decreet 9 regelt de bescherming van de in het Vlaamse Gewest gelegen landschappen, de instandhouding, het herstel en het beheer van beschermde landschappen, ankerplaatsen en erfgoedlandschappen en stelt maatregelen vast voor de bevordering van de algemene landschapszorg. De inventarisatie van de beschermde monumenten, dorpsgezichten is gebaseerd op de inventaris van de website van Vlaams Instituut voor het Onroerend Erfgoed (http://paola.erfgoed.net/engine/bzoek.php). In het plangebied kan De verkeerde Lieve Heer (dossier DL002121) als relevant beschermd monument vermeld worden. Dorpsgezichten zijn afwezig. Wel is er het beschermd landschap Hageven (Dossier DL000278). Op kaart 8 zijn behalve het niet beschermd erfgoed ook het monument De verkeerde Lieve Heer en het landschap Hageven gesitueerd.

Decreet op de bescherming van het archeologisch patrimonium De bescherming van het archeologisch patrimonium wordt geregeld via het decreet van 30 juni 1993 10. In het decreet is voorzien dat lijsten met voor bescherming vatbare archeologische monumenten en zones worden opgesteld. Eens zij in een ontwerplijst zijn opgenomen is het volgens artikel 25 verboden zonder vergunning: − beschermde archeologische monumenten en zones te verwijderen of te wijzigen − graafwerken of terreinwijzigingen, inclusief wijzigingen van de grondwatertafel uit te voeren in beschermde archeologische monumenten en zones − archeologische opgravingen, prospecties met ingrepen in de bodem en graafwerken uit te voeren met de bedoeling onroerende archeologische monumenten op te sporen en vrij te leggen en roerende archeologische monumenten te verzamelen of uit hun originele context te verwijderen. De algemene en bijzondere beschermingsvoorschriften mogen de bestaande exploitatie van de bossen en de bedrijfsvoering van een landbouwbedrijf niet belemmeren zolang deze activiteiten de aanwezige archeologische monumenten niet beschadigen. Het scheuren van terreinen, het eerste diepploegen van akkerland en de ontstronking van bosterreinen worden in dit verband beschouwd als terreinwijzigingen. De vergunningsplichtige werken in een opgelijste archeologische zone of monument worden geregeld via artikel 6 van het uitvoeringsbesluit van 20 april 1994. Behalve het eerste diepploegen van akkerland en het ontstronken van bosterreinen gaat het onder andere ook over het uitbreiden van bestaande gebouwen, draineringswerken, wijzigingen in de percelering, het aanleggen of verharden van paden en het aanplanten van bomen of heesters.

9

10

Decreet van 16 april 1996 betreffende de landschapszorg, gewijzigd bij decreet van 18 mei 1999, 8 december 2000, 21 december 2001, 19 juli 2002 en 13 februari 2004 Decreet houdende de bescherming van het archeologisch patrimonium van 30 juni 1993, gewijzigd bij de decreten van 18 mei 1999 en 28 februari 2003

- 51 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

Volgens het decreet moet bij grondwerken reeds in de planfase contact opgenomen worden met de afdeling Monumenten en Landschappen, de huidige afdeling onroerend erfgoedbeleid van het departement RWO. De Centrale Archeologische Inventaris meldt geen vindplaatsen centraal in het plangebied. Voor zover aanwezig zijn zij veeleer in de randen van het plangebied te lokaliseren: ten noorden van Achelsendijk, in Achelse Heide, in Hageven en in de omgeving van Broekkant. Ten zuiden van het kanaal is bijvoorbeeld het gebied de Leukens als vindplaats vermeld.

Verdrag van Malta Het betreft de conventie van La Valetta, een Europees Verdrag inzake de bescherming van het archeologisch erfgoed. Deze Conventie werd door België ondertekend op 30 januari 2002 en werd nog niet geratificeerd 11. In het verdrag worden de integrale archeologische monumentenzorg en het maximaal behoud van de archeologische erfgoedwaarden in situ centraal gesteld (art. 4). In het plangebied worden voor volgende locaties archeologische vindplaatsen met elementen in situ genoteerd in de centrale archeologische inventaris: − locatie 50039: de vroege ijzertijd − locatie 50033: de vroege ijzertijd − locatie 50037: de late ijzertijd − locatie 50040: de bronstijdtijd − locatie 50410: een urnenveld uit de late bronstijd − locatie 50034: een vlakgraf uit de late bronstijd. Daarnaast zijn nog verschillende artefacten teruggevonden die al dan niet door infrastructurele ingrepen (aanleg spoor), plundering of de aard van de prospectie niet langer in situ aanwezig zijn. Op een aantal locaties zijn nog sporen terug te vinden of te verwachten. Het gaat om volgende locaties: − locatie 51687: een boring met materiaal uit de steentijd − locatie 50038: crematieresten uit de bronstijd − locatie 50818: voorromeinse urnen met verbrandingsresten − locatie 51621: voormalige leprozerij uit 17de eeuw − locatie 50041: urnen en grafstructuren uit de bronstijd.

3.3. Beleidsmatige situering 3.3.1. Ruimtelijk beleid Ruimtelijk structuurplan Vlaanderen In het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen (RSV) 12 staat N71 richtinggevend gecategoriseerd als primaire weg categorie II van N74 (Neerpelt-Broeseind) tot N748 (Hamont-Achel). De weg krijgt een verzamelfunctie op Vlaams niveau van gebieden en/of concentraties van activiteiten van gewestelijk belang. Zij dient het verkeer van het stedelijk netwerk van Vlaams niveau Kempi-

11 12

- 52 -

Zie hiervoor http://www.onroerenderfgoed.be/nl/index.cgi?id=736&nav=true op 08/11/2006 Het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen is definitief vastgesteld op 23 september 1997. Een gedeeltelijke wijziging van dit ruimtelijk structuurplan is vastgesteld op 12 december 2003.


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

sche as te verzamelen naar de hoofdwegen en primaire wegen categorie I. Concreet zijn dit N71 (van N19-R14 (Geel) tot N74 (Neerpelt)) en N74 (van A2 Houthalen tot Nederlandse grens), beide geselecteerd als primaire weg I. De uitgangspunten voor de selectie zijn niet gepreciseerd in het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen. Als primaire weg categorie II, type 3 biedt N71 de mogelijkheid om het verkeer vanuit het kleinstedelijk gebied Neerpelt-Overpelt naar de primaire wegen te verzamelen. In hoeverre zij ook een verzamelfunctie vanuit het economisch knooppunt Hamont-Achel moet vervullen is evenmin gepreciseerd. Voor zover zij (ten dele) onderdeel vormt van een stedelijke ring kan zij tevens als ruimtelijk type 2 bestempeld worden. Voor de inrichting van primaire wegen categorie II zijn volgende principes vooropgesteld: − regulering van het verkeer op alle kruispunten: voorrangsweg, verkeerslichten, ongelijkvloers of rotonde − geen nieuwe rechtstreekse toegang tot particulier terrein (geen nieuwe kruispunten en dwarsverbindingen, afwikkeling gebeurt via ventwegen op bestaande kruispunten) − een zo strikt mogelijke naleving van een bouwen gebruiksvrije zone als erfdienstbaarheid buiten de stedelijke gebieden van 30 meter breedte vanuit de as van de weg − ombouwen van de primaire wegen II met bestaande erffuncties en gemengde verkeersafwikkeling zodat scheiding van de verkeerssoorten mogelijk is door • omvorming tot een 2x1 autoweg voor doorgaand verkeer en parallel rijbanen of een vervangende weg voor erffuncties en lokaal verkeer • slechts uitzonderlijk indien op geen andere manier de leefbaarheid kan worden verbeterd de aanleg van nieuwe rondwegen en parallelle tracés voor het doorgaand verkeer; de rondweg moet desgevallend zo dicht mogelijk aansluiten bij de bestaande kern zodat bijkomende versnippering van de ruimte kan worden beperkt . Het gaat hier om een richtinggevende selectie die niet limitatief is. Omwille van de vraag in het ruimtelijk structuurplan provincie Limburg om dit deel van N71 te categoriseren als secundaire weg II, is het relevant ook de richtinggevende uitspraken in het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen in verband met de secundaire wegen aan te halen. Secundaire wegen worden in dit ruimtelijk structuurplan Vlaanderen omschreven als wegen die (i) een belangrijke rol spelen in het ontsluiten van gebieden naar de primaire wegen en naar de hoofdwegen en die (ii) tevens op lokaal niveau van belang zijn voor de bereikbaarheid van diverse activiteiten langsheen deze wegen. Het zijn wegen die onder andere: − weliswaar een verzamelfunctie hebben naar het hoofdwegennet en naar primaire wegen I, maar omwille van de ruimtelijke kenmerken niet als primaire wegen II kunnen worden gebruikt − voor de economische knooppunten buiten de stedelijke gebieden en buiten de economische netwerken de verzamelfunctie naar het hoofdwegennet en naar de primaire wegen I verzorgen. Indien N71 van N74 tot N748 als secundaire weg moet beschouwd worden kan naar het type 2 van deze wegen worden verwezen. Het betreft wegen die een verzamelfunctie voor kleinstedelijke gebieden verzorgen naar het hoofdwegennet, maar niet als primaire weg II worden geselecteerd. Aan deze selectie is de voorwaarde verbonden dat de bestaande structuur van de weg niet kan worden aangepast aan de inrichtingscriteria voor primaire wegen II binnen het bestaand tracé en dat het, uitgaande van de ruimtelijke criteria, onverantwoord is een nieuw tracé te kiezen.

- 53 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

Volgens het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen moet de inrichting van de secundaire wegen bepaald worden door: − de verbindingsfunctie op bovenlokaal en lokaal niveau − de eisen vanuit het gebruik als toegangverlenende weg voor aanpalende bestemmingen − de eisen vanuit de leefbaarheid en de ruimtelijke inpassing. De eisen vanuit leefbaarheid en ruimtelijke inpassing wegen in de afweging bij conflictsituaties zwaarder dan de kwaliteit van de verkeersafwikkeling. De verbindende functie is ondergeschikt aan de ontsluitende functie en de verblijfsfunctie. In uitzonderlijke gevallen kunnen, omwille van de leefbaarheid voor secundaire wegen nieuwe tracés worden aangelegd 13. Volgens het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen kunnen deze rondwegen worden toegestaan op basis van een verbetering van de verkeersleefbaarheid maar niet omwille van de verbetering van de verbindingsfunctie. Nieuwe trajecten kunnen alleen worden opgenomen in een provinciaal ruimtelijk structuurplan als: − het traject ruimtelijk wordt ingepast en rekening houdt met de ontwikkelingsperspectieven voor de structuurbepalende functies landbouw, natuur en bos en de aanleg geen bijkomende dynamiek veroorzaakt die in het gebied niet gewenst is − het nieuwe traject meer dan andere alternatieven leidt tot een betere verkeersleefbaarheid − er geen afbreuk wordt gedaan aan het functioneren van het hoofdwegennet (incl. de primaire wegen) en er de taak niet van overneemt. Andere elementen in het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen zijn: − de bindende selectie van Neerpelt-Overpelt als kleinstedelijk gebied op provinciaal niveau − de bindende selectie van de Kempische as als stedelijk netwerk op Vlaams niveau met Neerpelt-Overpelt en Hamont-Achel als richtinggevende onderdelen − de bindende selectie van de te herwaarderen IJzeren Rijn als hoofdspoorweg voor het goederenvervoer − de richtinggevende verduidelijking dat de te verlengen en te herwaarderen IJzeren Rijn (Duinkerken- De Panne-Gent-Antwerpen-Lier-Mol-Neerpelt-Weert) in aanmerking komt als hoofdspoorwegverbinding voor personenvervoer 14 − de bindende selectie van Neerpelt-Overpelt (als stedelijk gebied) en Hamont-Achel als economische knooppunten. De selectie van Ijzeren Rijn als hoofdspoorweg voor het goederenvervoer heeft tot gevolg dat moet worden nagedacht over de gevolgen van bijvoorbeeld een eventuele verdubbeling van het spoor en de aard van de kruisingen met dit spoor bij de tracékeuze en de inrichting van de verschillende tracés.

Ruimtelijk structuurplan provincie Limburg (RSPL) Het voorwerp van voorliggend planMER, N71, is volgens het ruimtelijk structuurplan Limburg 15 gelegen in de hoofdruimte Kempen, in het grensgebied tussen de deelruimten Kempische As en Groene Grensstreek. Kempische As wordt omschreven als concentratiegebied langsheen de infrastructurenbundel gevormd door N71, spoorlijn en Kempens Kanaal. Groene grensstreek

13

14 15

- 54 -

Deze mogelijkheid dient zich aan indien bijvoorbeeld het bestaande tracé van N71 (tot Broeseind) een ontsluitingsfunctie voor het stedelijk gebied opneemt en de rest van het tracé als rondweg wordt gewaardeerd. Enkel het westelijk deel richting De Panne is bindend geselecteerd. Het ruimtelijk structuurplan provincie Limburg is definitief vastgesteld in september 2002. In februari 2003 is het goedgekeurd bij ministerieel besluit.


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

wordt omschreven als onderdeel van het groene hart tussen Turnhout, Kempense as en Nederlandse Brabantse steden. Het behoud en versterken van de open ruimte zijn er prioritair. Het gebied Grote heide en Hageven worden aangeduid als natuuraandachtsgebied of met andere woorden als natuurgebied belangrijk op Vlaams niveau. Op provinciaal niveau worden volgende natuurverbindingen geselecteerd: − droge natuurverbinding nr. 5: tussen Broekkant vanaf kanaal en Achterste Hostie, met KLE in landbouwgebied ‘Berghei’ − natte natuurverbinding nr. 46: doortocht Dommel doorheen het verstedelijkt gebied van Overpelt en Neerpelt, te ontwikkelen natuurlijke stapstenen en ‘groenblauw lint’ − natuurgebied nr. 79: langsheen kanaal Bocholt-Herentals. Samen met Lommel wordt Neerpelt-Overpelt geselecteerd als stedelijk netwerk op provinciaal niveau. De primaire ontwikkeling van dit netwerk zal inwendig moeten gebeuren. Voor Neerpelt betekent dit een kerngerichte ontwikkeling met een verdichting te Boseind. Het kanaal of de N71, de spoorweg en de expresweg worden beschouwd als infrastructurele grens van het stedelijk gebied. Dit wordt conceptueel verduidelijkt met figuur 6. figuur 6:

ontwikkelingsperspectief voor het kleinstedelijk gebied Neerpelt-Overpelt

bron: ruimtelijk structuurplan provincie Limburg, figuur 60a

Behalve de bevestigende selectie van het kleinstedelijk gebied gaat het ruimtelijk structuurplan provincie Limburg in de gemeente Neerpelt ook over tot de selectie van Grote Heide en Damsheide als woonkern. Achel wordt als hoofddorp geselecteerd. Hamont wordt geselecteerd als structuurondersteunend hoofddorp en krijgt hierdoor economisch meer mogelijkheden. Economische activiteiten worden geconcentreerd in de van elkaar gescheiden knooppunten Lommel, Neerpelt-Overpelt en Hamont-Achel. Het stedelijk netwerk moet in een internationaal grensoverschrijdend kader (richting Eindhoven en Weert) worden bekeken. − Het specifiek economisch knooppunt Hamont-Achel moet sterk geconcentreerd blijven en mag omwille van de gewenste ruimtelijke structuur niet uitgroeien in de richting van Neerpelt - Overpelt. De eventuele behoefte voor bijkomende regionale bedrijven wordt bij voorkeur ingevuld in het gebied aan de spoorlijn, waarvoor het bpa 'NMBS' is opgesteld. − De omgeving van het kruispunt van IJzeren Rijn en Limburgse noord-zuid verbinding wordt als economische poort omschreven. Ontwikkelingen afhankelijk van het multimodaal knoop-

- 55 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

punt worden vooropgesteld. Voor het regionaal bedrijventerrein Nolimpark te Overpelt en Lommel is een strategische uitbreiding voorzien. − De ontwikkeling van de bedrijventerreinen De Ring (Overpelt) en Lommelse Akker (Neerpelt) zal worden bekeken tijdens de afbakening van het kleinstedelijk gebied. Tijdens dit afbakeningsproces kunnen nieuwe locaties voor bedrijventerreinen worden onderzocht. Het ontwikkelingsperspectief inzake landbouw is er één van grondloze landbouw. In functie van de ruimptelijke draagkracht staat het belang van de gemengde grondgebonden en grondloze veehouderij evenwel centraal. Bijzondere aandacht moet gaan naar het nemen van stimulerende maatregelen om de landbouwfunctie ten noorden van het kanaal te beschermen in een landschappelijk waardevol rustgebied. Om de ruimtelijke ordening en inrichting van grondloze landbouw te optimaliseren wordt onder andere een goede ontsluiting als aandachtspunt naar voor geschoven. Voor wat betreft de toeristisch-recreatieve ontwikkeling worden Hageven en omgeving als onderdeel genoemd van het snoer van rustgebieden grensparkengebied. Een beperkt en laagdynamisch toeristisch gebruik wordt vooropgesteld. Nieuwe toeristisch-recreatieve infrastructuur wordt in het rustgebied niet ontwikkeld. Op het Kempens Plateau is de ontwikkeling van laagdynamische vormen van toerisme en recreatie complementair aan de hoogdynamische vormen van toerisme en recreatie in de omliggende toeristisch-recreatieve polen. Lommel wordt als een dergelijke pool aangeduid. Volgens het ruimtelijk structuurplan provincie Limburg moet zorgvuldig worden omgesprongen met het selecteren van secundaire wegen om de open waarden van het Kempens plateau te vrijwaren, versnippering tegen te gaan en geen ongewenste dynamiek te stimuleren. In de Kempische As geeft de bundeling van infrastructuren (de N71 als primaire weg I, de IJzeren Rijn (op te waarderen) en het kanaal Bocholt-Herentals als secundaire waterweg) mogelijkheden tot bundeling van ruimtelijke ontwikkelingen en tot overslag van goederen. Om de Kempische as beter te laten aansluiten bij het centrum van Limburg moet N74 opgewaardeerd worden en moeten de spoorlijnen 18 Neerpelt-Zonhoven en Genk-Zonhoven geherwaardeerd worden. Het herwaarderen van spoorlijn 18 is als voorwaarde voor het realiseren van de IJzeren Rijn ingeschreven. N71 van N748 tot N76 wordt in het ruimtelijk structuurplan geselecteerd als secundaire weg categorie II. Het ruimtelijk structuurplan provincie Limburg suggereert het gedeelte tussen N74 en N748 als secundair categorie II aan te duiden. Ten aanzien van mogelijke omleidingen onderschrijft het ruimtelijk structuurplan provincie Limburg de ontwikkelingsperspectieven voor secundaire wegen omschreven in het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen. Omdat N71 nog moet worden aangelegd is het relevant volgende, aanvullende voorwaarden uit het ruimtelijk structuurplan provincie Limburg mee te geven inzake de aanleg van een plaatselijke omleiding. − Het betreft een secundaire weg, met andere woorden een weg met een regionale functie. − Er is een ernstig leefbaarheids- en verkeersveiligheidsprobleem. − De verwachting is dat het verkeer (en daarmee ook de problemen) in de toekomst nog zal toenemen. − De herinrichting van het bestaand tracé werd bestudeerd, maar kan geen bevredigende oplossing bieden. − De verkeersveiligheid moet na aanleg van de omleiding objectief en beduidend verhogen op het bestaand tracé (met andere woorden: er moet voldoende doorgaand verkeer zijn dat via een omleiding kan worden afgeleid). − De bestaande weg krijgt na aanleg van de omleiding de functie van lokale weg.

- 56 -


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

Voorwaarden waaraan het nieuw tracé moet voldoen, zijn de volgende. − Er mogen geen nieuwe veiligheids- of leefbaarheidsproblemen worden gecreëerd. − De nieuwe weg mag geen barrière vormen binnen het bestaand bebouwd weefsel. − De nieuwe weg dient zo kort mogelijk rond de kern te lopen om versnippering van de ruimte tegen te gaan. − Het nieuw tracé dient zodanig gekozen dat de natuurlijke, landschappelijke en stedelijke kwaliteiten maximaal behouden blijven. − De nieuwe weg betekent een groeigrens voor de uitbreiding van de kern. − Nieuwe(erf) toegangen, ook gegroepeerde, zijn aan die weg niet gewenst. − De uitvoering is van het type 2x1. Landschappelijk behoort het gebied tot het complex gaaf landschap Kempens Rustig Grensgebied. Het beleid is er gericht op het maximaal behouden van de open ruimte. − De Dommel en de Warmbeek worden aangeduid als structurerend hydrografisch element. − Tussen Hamont en Sint-Huilbrecht-Lille/Achel wordt een open ruimte corridor geselecteerd.

Gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Neerpelt De gewenste ruimtelijke structuur in het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Neerpelt 16 is beschreven aan de hand van een indeling in deelstructuren en een indeling van de gemeente in hoofd- en deelruimten. figuur 7:

uittreksel uit de gewenste ruimtelijke structuur Neerpelt

bron: gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Neerpelt, kaart r-4.2.b

De beschrijving aan de hand van de hoofd- en deelruimten De hoofdruimten in het ruimtelijk structuurplan zijn noord-zuid georiënteerd. Van west naar oost gaat het om ‘de Dommelvallei’, ‘de omzoomde open ruimte van Neerpelt’, ‘de dorpenband SintHuibrechts-Lille/Achel en ‘de oostelijke bosgordel’. Voor de tracékeuze zelf zijn vooral de eerste twee hoofdruimten van belang. De derde hoofdruimte is van belang voor de ontwikkelingen in de omgeving van het aanknopingspunt met het bestaande tracé van N71. De ontwikkelingen in de vierde hoofdruimte zijn weinig relevant voor voorliggende planMER. In ‘de Natuurlijke Dommel’ (Hageven) moet worden gezorgd voor een sterke buffer met het natuurgebied bij de verdere aanleg van de verbindingsweg (N71). In ‘de verstedelijkte Dommel’ wordt gesteld dat de verdichting van het wonen in het bestaande weefsel tussen kanaal, spoor en Dommel de eerste prioriteit is. In de randen kan het stedelijk gebied ook uitbreiden in de richting van ‘de noordelijke entree’. Aan de provincie wordt gesuggereerd de ruimte over het

16

Op 26 januari 2006 werd het gemeentelijk ruimtelijk structuurpan Neerpelt (GRS Neerpelt) goedgekeurd. Deze goedkeuring werd gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad van 9 maart 2006

- 57 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

kanaal tot aan verbindingsweg (N71) op te nemen binnen de afbakening van het stedelijk gebied. De noordelijke ‘poort’ wordt als structurerend aangeduid. Zij moet een goed herkenbare entree vormen waar interessante zichtlocaties gegenereerd worden voor bedrijvigheid van een iets grotere schaal en een herkenbare vorm hebben vanaf expresweg. Zij kan vorm krijgen door in de omgeving van de geplande rotonde een ensemble van representatieve gebouwen te voorzien met een sterk herkenbare vormgeving. Het gebruik moet worden gezocht in bedrijvigheid, mogelijk gemengd met wonen waarbij voor bedrijvigheid productie, showroom en bediening samengaan. Daarnaast wordt kort bij N71 het woonwagenpark als mogelijk gegeven naar voor geschoven. Verwijzend naar de nood van een omleidingsweg wordt gesteld dat de hoofdstraat door Neerpelt in een enorme conflictsituatie zit tussen de verkeersdruk en het gebruik als hoofdas voor de handel en de omliggende bewoning. De uitwerking van een dubbel scenario in een streefbeeld voor de ruimtelijke inrichting van Heerstraat - Koning Albertlaan: voor en nà N71 is als maatregel ingeschreven. figuur 8:

N71 ter hoogte van het bosgebied met woonclusters

bron: gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Neerpelt, kaart r-4.2.2.e

Het nieuw aan te leggen tracé ligt in hoofdzaak in de omzoomde open ruimte van Midden Neerpelt. Het gebied van deze hoofdruimte loopt grotendeels parallel aan de Prinsenloop. Het beleid is algemeen gericht op het behoud en het herstel van het open ruimte karakter. Binnen deze hoofdruimte is de tracékeuze volgens het ruimtelijk structuurplan bepalend voor de deelruimte ‘bosgebied met woonclusters’. Het gekozen tracé zal grensstellend zijn aan mogelijke ontwikkelingen in deze deelruimte. De gemeente stelt een voorkeur te hebben voor het lange tracé, ten noorden van Damsheide. Het tracé in figuur 8 verduidelijkt de voorkeur van de gemeente voor het eerste alternatief. Ze wenst hoe dan ook de gefragmenteerde ruimtelijke structuur van Damsheide te versterken door structureel groen (lanen, houtkanten en bossen). Voor de woonkern Grote Heide (aangeduid als deelruimte) is het uitgangspunt een ontwikkeling als afgescheiden, autonome woonkern. In de hoofdruimte dorpenband ‘Sint-Huibrechts-Lille/Achel’ wordt geopteerd om de kmo-zone Lillerheide in zuidelijke richting uit te breiden voor het bestaande bedrijf en voor herlokalisatie van zonevreemde bedrijven. De zone moet langs Hamonterweg ontsloten worden. De gemeen-

- 58 -


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

te heeft hiervoor een bpa in ontwikkeling. De uitbreiding geldt als compensatie voor het schrappen van Lommelse Akker als bedrijventerrein. Aansluitend bij de bespreking van de gewenste ruimtelijke structuur op basis van een onderverdeling in hoofd- en deelruimten is tevens een bespreking op basis van de landschappelijke structuur in het ruimtelijk structuurplan opgenomen. In dit verband zijn Dommel, Warmbeek, fietspad op voormalige spoorbedding aangeduid als beeldbepalende elementen. Tot de omschrijving van het plangebied behoren verder de watermolen Broekkant, Dommelmolen als bewoonde bakens, een oude schuur bij Bergeiksendijk als niet bewoond baken en de spoorbrug over kanaal als beeldbepalend element. Voor al deze bakens geldt dat hun beeldwaarde behouden dient te blijven en dat er dient gewaakt te worden over de landschappelijke en/of architecturale kwaliteit van hun omgeving. De beschrijving aan de hand van deelstructuren In kader van de beschrijving van de nederzettingsstructuur zijn behalve de woonkernen, Grote Heide en Damsheide ook verschillende types van woonclusters geselecteerd. Zij zijn met de verschillende codes aangeduid op kaart 29 in functie van het onderzoek voor de discipline mens - functionele aspecten. − Het beleid in de woonkorrels is erop gericht om de ruimtelijke eigenheid te behouden en zonodig visueel te versterken. Binnen de omschrijving van het plangebied zijn volgende woonkorrels geselecteerd: • Boelehoef 1 (noordelijk van spoorlijn) (K3) • Boelehoef 2 (zuidelijk van spoorlijn) (K4) • Heuvelerweg 1 (K5) − Het beleid voor de woonwijken richt zich op het behoud van het globale concept. Inpassing in het omgevend landschap, aandacht voor het publiek domein of zelfs lokale aanvullingen bij het concept behoren tot de mogelijkheden. In het plangebied zijn volgende woonwijken geselecteerd: • Damsheide (Dwarsstraat) (W4) • Populierenhof (W5) − Het beleid in de woonlinten richt zich op het ruimtelijk inpassen in het landschap, het optimaliseren van de (verkeers-)leefbaarheid en de betere aansluiting van het wonen bij het openbaar domein. In het plangebied zijn volgende woonlinten geselecteerd: • Zonhoekstraat (Broeseind) (L1) • Broeseinderdijk – Klaverstraat (L2) • Volmolenstraat - Hayenhoek (L4) • Hamonterweg (L7) • Holenweg – Bienderstraat (L8) • Damsheide (straat) (L9) • Pater Pellensstraat (L10) − Voor de verspreide bebouwing zijn selecties doorgevoerd. Enkel voor de woonkorrels heeft de gemeente de opmaak van een ruimtelijk uitvoeringsplan ook bindend opgenomen. Over het woonuitbreidingsgebied Hayenhoek wordt gesteld dat zij vooral een andere bestemming krijgt. Zowel de delen in wat als het stedelijk gebied wordt bestempeld (WU3) als de delen die in het buitengebied worden gepositioneerd (WU9) zijn als niet te ontwikkelen omschreven. In verband met de gewenste open ruimte structuur gaat de aandacht van de gemeente in belangrijke mate uit naar het verder ontwikkelen van de valleien van de Dommel, de Prinsenloop en de Warmbeek als duidelijk in het landschap herkenbare, laagdynamische continue syste-

- 59 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

men. Ook het versterken en verhogen van de basisnatuurlijke structuur binnen de hoogdynamische landbouwgebieden en woongebieden staat bovenaan op de agenda. Ten noorden van het kanaal wordt de Prinsenloop versterkt door een KLE-structuur die wordt ontwikkeld vanuit de open ruimten tussen de woonlinten van Damsheide. Verderop vormt Prinsenloop de natuurlijke begrenzing van het grote aaneengesloten bosgebied Hoeven/Achelse Heide. In de bindende bepalingen wordt voor de vrijwaring van de beekvallei het opstellen van een verordening vooropgesteld. Verder gaat de gemeente er van uit dat haar huidig landbouwareaal maximaal wordt gevrijwaard. Zij selecteert vier grote aaneengesloten landbouwgebieden waarvan het landbouwgebied rond Grote Heide en het open landbouwgebied rond Sint-Huibrechts-Lille relevant zijn voor onderhavige studie. In beide landbouwgebieden staat het gebruik voor professionele landbouw voorop. De aanleg van N71 wordt niet als aandachtspunt naar voor geschoven. Inzake bedrijvigheid en kleinhandel wordt, zoals hoger aangestipt, aan de provincie gesuggereerd een zone voor stedelijke ontwikkeling te voorzien tussen de omleidingsweg en het kanaal. Uitgangspunten zijn behalve de mogelijke zichtlocaties ook de zeer goede bereikbaarheid en de mogelijke uitbouw tot een ‘entree’. De mogelijke ontwikkeling wordt geschetst met de beeldimpressie in figuur 9. De impressie laat een voorkeur voor alternatief 1 uitschijnen. Het opmaken van een masterplan voor de ontwikkeling van de noordelijke entree is tevens ingeschreven in de bindende bepalingen. figuur 9:

beeldimpressies bij de mogelijke entree

bron: gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Neerpelt, p. 51

In de beschrijving van de gewenste ruimtelijke structuur bedrijvigheid is de keuze voor uitbreiding van de ambachtelijke zone Lillerheide verduidelijkt. Er wordt voorgesteld de ambachtelijke zone ‘Lommelse akker’ te schrappen omwille van de eerder ongunstige ligging en voornamelijk het vochtig karakter van het terrein. De opmaak van een ruimtelijk uitvoeringsplan voor de herbestemming van Lommelse akker is in de bindende bepalingen opgenomen. De gemeente is voorstander van mogelijke alternatieve trajecten voor het goederenvervoer. De gemeente suggereert in de beschrijving van de gewenste ruimtelijke structuur vervoer en verkeer de bundeling van IJzeren Rijn met N74 en N71 of een alternatieve route door het Nolimpark. Indien een van deze alternatieve trajecten niet gerealiseerd wordt, dringt de gemeente aan op de inpassing van het spoor en geluidswerende infrastructuur om het wooncomfort op peil te houden, zij het zonder de cesuur van het spoor in het stedelijk gebied te versterken. De suggestie is tevens opgenomen in de bindende bepalingen. In verband met N71 suggereert de gemeente de Vlaamse overheid N71 af te werken om vervolgens Achelsendijk als weg voor sluikverkeer te schrappen. In de bindende bepalingen is in- 60 -


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

geschreven dat de gemeente in overleg met de hogere overheden zal aandringen op het afwerken van N71. De gemeente Neerpelt selecteert in het bindend gedeelte van haar structuurplan volgende lokale wegen 1 binnen het plangebied: − Heerstraat/Hamonterweg (N712) tussen Neerpelt en Hamont-Achel − Sint-Antoniusweg/Jos Verlindenstraat tussen Neerpelt-centrum en Sint-Huibrechts-Lille − Peerderbaan en Lillerheidestraat (N748) tussen Achel en Peer − Zonhoekstraat als verbinding tussen Neerpelt-centrum en Grote Heide − Leopoldlaan (N712) tussen Neerpelt en Overpelt − Kaulillerweg tussen Peerderbaan en de gemeentegrens − Boseind tussen Neerpelt en Kleine Brogel. In de bindende bepalingen is opgenomen dat aan de provincie wordt gesuggereerd om bij de afbakening van het stedelijk gebied aandacht te hebben voor een kwalitatieve ruimtelijke structuur en beeldvorming van de noordelijke entree van Neerpelt en dit gebied op te nemen binnen de perimeter van de afbakening. N71 is voor de gemeente de meest logische noordelijke grens van het stedelijk gebied.

Gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Hamont-Achel Ook in het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Hamont-Achel 17 is de gewenste ruimtelijke structuur beschreven aan de hand van deelruimten en deelstructuren. Voor de ontwikkeling van N71 is de deelruimte Quatre-Bras van belang. Voor de bespreking zelf wordt verwezen naar de verschillende deelstructuren en met name naar de gewenste ruimtelijk-economische structuur. Bovenlokaal wil de gemeente een specifieke rol vervullen binnen de Kempische As, met een beperktere functie inzake bedrijvigheid, maar met een duidelijke nadruk op de woonfuncties, ondersteund door een nabije groene omgeving. N71 (als primaire of secundaire weg) en IJzeren Rijn (als hoofdgoederenspoorlijn en personenvervoerlijn) moeten verder uitgebouwd en verbeterd worden als functionele en ruimtelijke dragers van de Kempische As. De gemeente Hamont-Achel erkent in haar ruimtelijk structuurplan de overwegingen inzake verkeersveiligheid in de kern van Neerpelt als reden om een plaatselijke omleidingsweg te voorzien die tevens het uiterste westen van de gemeente Hamont-Achel aansnijdt. Ze onderschrijft de wens om een dergelijke omleiding te voorzien en vult aan dat de aansluiting van N74 met N748 via N71 de bereikbaarheid van de gemeente binnen de Kempische As moet versterken. Inzake het debat over N71 als primaire weg II (RSV) of secundaire weg II (RSPL), houdt de gemeente zich afzijdig. Inzake de natuurlijke en landschappelijke structuur kan worden vermeld dat ook Hamont-Achel belang hecht aan Prinsenloop als verbinding voor natuur en open ruimte. De spoorweg IJzeren Rijn en de voormalige spoorweg Neerpelt-Valkenswaard (huidig fietspad) worden gewaardeerd als lineaire elementen met belangrijke KLE. Inzake de gewenste woon- en leefstructuur worden Hamont en Achel geselecteerd als hoofdkernen en Hamont-Lo en Achel-Station als woonkernen. De creatie van bijkomende woonmoge-

17

Bij besluit van 5 februari 2004 heeft de bestendige deputatie van de provincie Limburg goedkeuring verleend aan het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Hamont-Achel. Het ruimtelijk structuurplan was definitief vastgesteld door de gemeenteraad van Hamont-Achel in zitting van 24 november 2003

- 61 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

lijkheden blijft beperkt tot deze die de natuurlijke aangroei moeten opvangen en een beperkt surplus (61 woningen) via inbreiding. De woonuitbreidingsgebieden te Achel, gelegen ten zuiden van de kern, worden gereserveerd voor de lange termijn. Quatre-Bras wordt als woonlint geselecteerd langs Thomas Watsonlaan tussen Bandel en Hamonterweg en langs Hamonterweg tussen Hoek en Haag. Algemeen wordt de verdere ontwikkeling van de woonlinten worden afgeremd en landschappelijk ingepast. Het woonlint Quatre-Bras wordt gekenmerkt door verweving van wonen, handel en bedrijvigheid onder invloed van de dynamiek van het kruispunt. Wat betreft de gewenste ruimtelijk-economische structuur wil de gemeente zich inzake regionale bedrijvigheid ‘kleinschalig’ opstellen. Voor grotere bedrijven (> 2 à 3 ha) zal geen ruimte worden vrijgemaakt. Zij worden verwezen naar de stedelijke gebieden van de Kempische As (Overpelt/Neerpelt, Lommel). Het accent ligt op de lokale gerichtheid in de opvang van plaatselijke tewerkstelling in lokale bedrijven. De bestaande regionale bedrijvigheid (Bosstraat), de historisch gegroeide bedrijvigheid (Haarterheide) en de lokale bedrijvigheid (Heikant, Oude Pastorijstraat, Lozenweg, Mulk en Salvator Missiehulp) wordt behouden. Daarnaast is er op korte termijn de uitbreiding en verdere ontwikkeling voorzien van lokale bedrijvigheid aan de NMBSterreinen (6 ha) en de ontwikkeling van een nieuw lokaal bedrijventerrein te Klein Eind (3 ha) bij de woonkern Achel-Statie. Voor de omgeving Loërakker te Quatre-Bras wordt gekozen voor het behoud van de bestaande bedrijvigheid en wordt in een verdere, gefaseerde ontwikkeling voorzien na 2007. In totaal gaat het om 8 tot 9 hectare en worden kavels voorzien van ca. 1 ha. Het totaalconcept is weergegeven in figuur 10. De gewenste wijze van aansluiting van N71 is niet verduidelijkt. In de gewenste toeristisch-recreatieve structuur wordt verduidelijkt dat het de bedoeling is het voetbalterrein CSM te herlokaliseren naar De Siggert. Inzake de gewenste verkeers- en vervoersstructuur wordt, behalve de aansluiting van N71, tevens gepleit voor een stopplaats voor treinen te Quatre-Bras (knooppunt N71 - N748). Langs N71 wordt een (te verbeteren) non-stop hoofdroute voor het fietsverkeer voorzien op vrijliggende fietspaden. N748 is als functionele fietsroute geselecteerd. Een alternatieve functionele fietsroute is voorzien langs Bienderstraat. Tevens wordt gepleit voor een carpoolparking aan de kruising van N71 met N74. In het bindend gedeelte selecteert de gemeente N748 van QuatreBras richting Valkenswaard als lokale weg type I in het plangebied. Buiten het plangebied zijn verder ook N76 (Stationstraat-Lozenweg), N71 (Hamont - richting Budel) en Salvatorstraat - ’t Lo als lokale weg type I geselecteerd. De bindende bepalingen stipuleren tot slot dat de gemeente bij de bevoegde instanties zal aandringen op, en actief participeren bij de ontwikkeling van N71 als noordelijke omleidingsweg rond Neerpelt.

- 62 -


figuur 10:

-

07/05/2007

-

R543-042.doc

concept lokaal bedrijventerrein Loërakker

bron: gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Hamont-Achel, kaart 66

Voorontwerp afbakening kleinstedelijk gebied Pelt De afbakening van het kleinstedelijk gebied Pelt ligt momenteel stil. Het laatste voorontwerp dateert van juni 2005 en omvat een voorlopig voorstel tot afbakening. Over dit voorstel is echter tot nog toe geen consensus tussen de gemeenten Neerpelt en Overpelt en de provincie Limburg. Het gebrek aan consensus zou zich voornamelijk rond het noordelijk deel van de afbakening (met name het gebied tussen de N71 en het kanaal) situeren 18. Het is de bedoeling het afbakeningsproces op nieuw op te starten in het voorjaar van 2007 19.

Gebiedsgerichte en geïntegreerde ruimtelijke visie buitengebiedregio Limburgse Kempen en Maasland De opmaak van een gebiedsgerichte en geïntegreerde ruimtelijke visie op de natuurlijke en agrarische structuur kan worden opgevat als een strategisch document in kader van de afbake-

18 19

Bron: gemeente Neerpelt. Bron: provincie Limburg.

- 63 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

ning van de agrarische en natuurlijke structuur. Vlaanderen werd hiervoor opgedeeld in 13 regio's. Voor de regio Limburgse Kempen en Maasland is het planningsproces op 16 maart 2006 van start gegaan met een vergadering voor gemeenten, provincie en belangengroepen. Hiertoe werd onder andere een nota opgesteld met een analyse van de bestaande ruimtelijke structuur. In de nota wordt de buitengebiedregio verder opgedeeld in 4 deelregio’s waarvoor telkens een synthese van de bestaande ruimtelijke structuur is geschetst en de knelpunten, kwaliteiten en kansen kort zijn opgesomd. Het plangebied behoort tot de deelregio III, ‘Vlakte van Peer / bekken van de Warmbeek en Dommel’. Een knelpunt dat voor het gebied wordt aangehaald is de versnippering van natuur en landbouw door infrastructuren. Het tracé van N74 tussen Neerpelt en de Nederlandse grens loopt ten westen van het Hageven door en heeft een barrière-effect. Een vergelijkbare barrière is de verbindingsweg tussen N712 en Achel door de Grote Heide. Het is de bedoeling om vanuit deze visie bepaalde delen van het agrarisch gebied te herbevestigen (omzendbrief RO/2005/01). Waar ruimtelijke uitvoeringsplannen agrarisch gebied omzetten in herbevestigde gebieden moet gezocht worden naar compensatie. De compensatie gebeurt bij voorkeur in de harde bestemmingszones van de bestaande plannen van aanleg of ruimtelijke uitvoeringsplannen binnen de betreffende regio en bij voorkeur op gronden in agrarisch gebruik. De herbevestiging is op dit ogenblik niet gebeurd. Omwille van de huidige versnipperingsgraad zal vooral met de barrière-effecten rekening gehouden worden in kader van de studie inzake de mobiliteitseffecten en de effecten op het ruimtelijk functioneren.

3.3.2. Beleid inzake verkeer en vervoer Mobiliteitsplan Vlaanderen Op basis van deze adviezen zijn in 2003 beleidsvoornemens geformuleerd inzake mobiliteit . Met haar Mobiliteitsplan wil de Vlaamse Regering het toekomstige mobiliteitsbeleid uittekenen. Duurzame mobiliteit en een integrale aanpak staan daarbij voorop. Voor N71 zijn geen specifieke uitspraken aanwezig. In het mobiliteitsplan worden wel een aantal algemene doelstellingen vooropgesteld die ook voor de beoordeling van de milieueffecten van N71 van belang zijn. Inzake bereikbaarheid is het vooral de bedoeling de bereikbaarheid van de economische knooppunten en poorten blijvend te garanderen. Maatregelen zijn onder andere het realiseren van het wegennet voorgesteld in het ruimtelijk structuurplan en het uitbouwen van het functionele netwerken van het fietsverkeer. Als doelstelling is onder andere het aantal verliesuren te beperken tot 5% van het totaal aantal uren gerend op het hoofdwegennet. Inzake toegankelijkheid is bijvoorbeeld de verbetering van de bruikbaarheid van de weg voor zwakke verkeersgebruikers als maatregel ingeschreven. Inzake verkeersveiligheid is het streefdoel voor Vlaanderen maximaal nog 375 doden en dodelijk gewonden (-50% t.o.v. 1999) en 3150 zwaar gewonden (-50% t.o.v. 1999). Maatregelen zijn onder andere trager verkeer op secundaire en lokale wegen en de (her)inrichting van intrinsiek veilige wegen. In verband met het verkeersleefbaarheid wordt ernaar gestreefd te voldoen aan de internationale afspraken met betrekking tot volksgezondheid. Daarnaast mag de totale hinder niet verder

- 64 -


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

toenemen en dient het aantal gehinderden door geluid te verminderen. Ook de belevingswaarde van de omgeving dient op een gelijk niveau te blijven. Maatregelen zijn onder andere het beheersen van het verkeersvolume, het verminderen van geluidshinder, het aanpassen van verkeersleefbaarheid langs secundaire en lokale wegen en het opnemen van het aspect verkeersleefbaarheid bij het ontwerp en beheer van infrastructuur. Voor wat betreft het terugdringen van de schade aan natuur en milieu is het de bedoeling om deze schade terug te dringen ondanks de toename van mobiliteit. Behalve het beheersen van het verkeersvolume wordt gedacht aan maatregelen zoals − de mitigatie van het barrière-effect, − het besteden van aandacht voor natuur en milieu bij de inrichting van transportinfrastructuur − gedragsbeïnvloeding − het gebruik van het compensatieprincipe bij het verlies van natuur.

De streefbeeldstudie ‘Noordelijke omleiding N71 Neerpelt’ Dit streefbeeld werd opgemaakt door Grontmij Belgroma in opdracht van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, afdeling Wegen en Verkeer Limburg (AWV). De opdracht bestond aanvankelijk uit drie fasen. In een eerste fase diende het nut en de noodzaak van de noordelijke omleiding te worden aangetoond. De conclusies uit deze fase zijn in deze kennisgevingsnota samengevat in de inleiding onder 2.1.3. De tracébepaling moest gebeuren in de tweede stap. In 2004 werd fase 2 van het conceptstreefbeeld ‘Noordelijke omleiding N71 Neerpelt’ afgerond. Dit conceptstreefbeeld biedt een bondige, schematische evaluatie van de vijf tracé-alternatieven die ook onderwerp uitmaken van onderhavige kennisgeving. Omdat over de keuze van het tracé nooit een consensus werd bereikt, kwam men echter tot op heden niet toe aan de derde fase, waar het streefbeeld van de weg moest worden bepaald. In de stuurgroep werd afgesproken dat een strategische MER-studie moest worden uitgevoerd alvorens een keuze kon worden gemaakt tussen de verschillende tracés.

Mobiliteitsplan gemeente Neerpelt Het mobiliteitsplan van de gemeente Neerpelt werd door de Provinciale Auditcommissie conform verklaard op 25/04/2000. De gemeente Neerpelt liet in 1999 een mobiliteitsplan opstellen. Hierin worden drie mogelijke mobiliteitsscenario’s beschreven: het bereikbaarheidsscenario, het evenwichtig scenario en het leefbaarheidsscenario. Omdat de stuurgroep van mening was dat de aanleg van de N71 eerder een randvoorwaarde is dan een beleidsoptie en dat de aanleg van de weg zowel vanuit het oogpunt van (economische) bereikbaarheid als verkeersleefbaarheid te verdedigen is, werd de uitbreiding van N71 in alle scenario’s opgenomen. De voorkeur ging naar het uitwerken van het leefbaarheidsscenario, aangevuld met een verdichting van het stedelijk gebied tussen Neerpelt en Overpelt (evenwichtig scenario) en het herwaarderen van de spoorlijn naar Hasselt (bereikbaarheidsscenario).

- 65 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

De gemeente Neerpelt schrijft in haar mobiliteitsplan dat er al geruime tijd discussie bestaat over de aanleg van de noordelijke verbindingsweg N71 tussen de N74 en Quatre Bras. Met de aanleg van de weg zal een oost-west verbinding ontstaan voor gemotoriseerd verkeer dat momenteel met name door Neerpelt-centrum rijdt. De aanleg van de noordelijke verbindingsweg N71 kan volgens de gemeente Neerpelt worden verdedigd vanuit de volgende aspecten: − verkeersleefbaarheid − ruimtelijk-strategisch − verkeerscirculatie van bovengemeentelijk niveau. Wat betreft het aspect verkeersleefbaarheid schrijft de gemeente dat aanvullend onderzoek bevestigd heeft dat er niet alleen sprake is van veel doorgaand verkeer door Neerpelt-centrum (kentekenonderzoek), maar dat de route Heerstraat - Koning Albertlaan hierdoor bovendien erg onveilig is (ongevallenanalyse). Volgens de gemeente is de noordelijke verbindingsweg N71 vooralsnog het meest voor de hand liggende alternatief voor het gemotoriseerd verkeer dat vooralsnog door Neerpelt-centrum rijdt. Het mobiliteitsplan vermeldt in het kader van het ruimtelijk-strategische aspect dat de gemeente Lommel een nieuwe kmo-zone ontwikkelt van circa 100 ha langs N71 ten westen van Lommel. Uitgaande van een vuistregel van 10 werknemers per hectare betekent dit volgens de gemeente Neerpelt ten minste 20.000 extra verplaatsingen naar en van het gebied. Momenteel bestaat de kans dat een deel van dit verkeer via Neerpelt-centrum zal gaan rijden omdat een goede oost-westverbinding tot op heden ontbreekt. Nog in verband met het ruimtelijk-strategisch aspect is in het keuzescenario een vervoersknooppunt voor goederenverkeer voorzien aan het Kempisch kanaal op bpa Venderstraat. Hier komen de vervoerswijzen weg, water en eventueel spoor bij elkaar. Dit industriegebied zou volgens het mobiliteitsplan onder andere een transport-, overslag-, en distributiefunctie kunnen krijgen (voor bijvoorbeeld CSM). De gemeente is van mening dat dit economisch gezien kan worden uitgebouwd tot een belangrijke werkgelegenheidspijler. De aanleg van N71-uitbreiding is voor de bereikbaarheid van het gebied van cruciaal belang. Wat betreft verkeerscirculatie op bovengemeentelijk niveau hebben de effecten van de aanleg van de omleiding van N71 volgens de gemeente Neerpelt een samenhang met een aantal andere (mogelijke) infrastructuurprojecten: − realisatie van een omleiding rond Valkenswaard in het verlengde van N74 kan de route via N74 en N71 aantrekkelijker maken − bij realisatie van een omleiding rond Budel ontstaat er een, ten opzichte van de huidige situatie, vlottere verbinding tussen A2 in Nederland en N74 (noord-zuidverbinding); de herinrichting van de doortocht door Achel kan tot gevolg hebben dat verkeer tussen Valkenswaard en Sint-Huibrechts-Lille of Hamont minder via N748 rijdt maar via N74 en N71 − in het kader van het Streekplatform wordt gepraat over de kortsluiting van N71 en N76; dit houdt de aanleg in van een weg die de plaatsen Bree en Bocholt kortsluit met N71, ten noorden van Sint-Huibrechts-Lille. Op de Hamonterweg zal dan een aansluiting gemaakt worden. Verwacht mag worden dat deze weg een aanzienlijke hoeveelheid verkeer genereert. De aanleg van de noordelijke tangent van de N71 wordt hiermee nog eens temeer onderstreept. De gemeente Neerpelt maakt de volgende kanttekening. “Een knelpunt bij de aanleg van de N71-uitbreiding is dat het in het gewestplan gereserveerde tracé een natuurgebied (Holen) doorsnijdt. De stuurgroep onderkent dit probleem maar is van mening dat de aanleg van de noordelijke verbindingsweg dermate cruciaal is voor het oplossen

- 66 -


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

van de hierboven beschreven knelpunten. Een ander punt is dat op dit moment nog onvoldoende inzicht is in de effecten van een omleiding op de verkeersstromen op de te ontlasten wegen. Ook is niet duidelijk of een vlottere doorstroming op deze route extra (vracht)autoverkeer zal aantrekken. Dit zou ook negatieve consequenties kunnen hebben, bijvoorbeeld voor de doortocht van de N71 door Hamont. Een doorrekening met het multimodaal model Limburg van AWV zal hierover uitsluitsel moeten geven.”

Mobiliteitsplan gemeente Hamont-Achel Het mobiliteitsplan van de gemeente Hamont-Achel werd door de Provinciale Auditcommissie conform verklaard op 23/10/2001. De gemeente Hamont-Achel liet in 2001 een mobiliteitsplan opstellen. Hierin worden twee mogelijke mobiliteitsscenario’s beschreven: het bereikbaarheidsscenario en het leefbaarheidsscenario. De uitbreiding van N71 tot aan Quatre Bras werd enkel in het eerste scenario opgenomen. De stuurgroep kwam tot het besluit dat het leefbaarheidsscenario het meest tegemoet komt aan de wensen en verwachtingen. Ze was echter ook vragende partij voor de N71-uitbreiding, waardoor een goede oost-west verbinding ontstaat van Hamont-Achel met N74 en het centrum van buurgemeente Neerpelt ontlast wordt van gemotoriseerd verkeer. Om tot het keuzescenario te komen werden de uitbreiding van N71 en drie andere punten uit het bereikbaarheidsscenario (die hier niet relevant zijn) verweven met het leefbaarheidsscenario. De gemeente Hamont-Achel neemt in haar mobiliteitsplan hetzelfde standpunt in als de gemeente Neerpelt met betrekking tot de noordelijke omleiding rond Neerpelt. De verdediging van de omleiding N71 vanuit de ruimtelijk-strategische en verkeersleefbaarheidsaspecten gebeurt in het mobiliteitsplan van de gemeente Hamont-Achel op dezelfde wijze als in het mobiliteitsplan van de gemeente Neerpelt. De gemeente Hamont-Achel maakt ook dezelfde kanttekening als de gemeente Neerpelt.

3.3.3. Natuur- en milieubeleid Gemeentelijk Natuurontwikkelingsplan (GNOP) De gemeentelijke natuurontwikkelingsplannen dateren van ca. 1996. Op dit ogenblik zijn zij niet voorhanden. Zij moeten opgevraagd worden bij de gemeenten. In kader van de kennisgevingsnota wordt ervan uitgegaan dat de inventarisaties van deze beleidsplannen ten dele verouderd zijn. Andere delen, zoals de ruimtelijke beleidsopties en de acties die zijn vooropgesteld kennen een doorwerking via bijvoorbeeld de ruimtelijke structuurplannen.

Het Vlaams milieubeleidsplan 2003-2007 (MINA 3) Het MINA-plan is een beleidsplan van de Vlaamse overheid dat het milieubeleid uitstippelt voor periodes van 5 jaar. Hiervoor baseert men zich op het Milieu- en Natuurrapport, dat tweejaarlijks wordt uitgebracht.

- 67 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

Verschillende thema’s hebben rechtstreeks en onrechtstreeks betrekking op het project. Voorbeelden zijn: − de reductie van de broeikasgassen met gespecificeerde doelstellingen zoals het stabiliseren van de uitstoot van CO2 door het verkeer. − de reductie van fotochemische stoffen met doelstellingen zoals het verminderen van de emissies van verkeer tot maximaal 35,7 kton NOx en 22,2 kton VOS − het tegengaan van verzuring met plandoelstellingen afgeleid uit de Europese richtlijn Nationale Emissiemaxima en een gebiedsgerichte aanpak voor VEN en groengebieden − het aanpakken van de verontreiniging en aantasting van de bodem − het tegengaan van de verstoring van de watersystemen − de reductie van hinder door geluid, geur, licht met doelstellingen zoals: • de reductie van de potentieel ernstig gehinderden door omgevingslawaai tot 15% van de bevolking • het wegwerken van gebieden met een kunstmatige hemelluminantie groter dan 9 keer de natuurlijke hemelluminantie (tussen 0.30 en 5 uur) − het tegengaan van versnippering door bijvoorbeeld infrastructuren.

Het provinciaal milieubeleidsplan 2004-2008 Het provinciaal milieubeleidsplan dateert van 2003. In het plan worden de verschillende beleidsdoelstellingen uitgewerkt in een 8-tal projecten. Het accent ligt op de samenwerking en het vrijmaken van financiële middelen. In het milieubeleidsplan bestaat een algemene koppeling met de hoger genoemde beleidsinstrumenten die tot realisatie van deze doelstellingen kunnen leiden. Voorbeelden zijn de uitwerking van natuurverbindingen in de lijn van het RSPL en de samenwerking met regionale landschappen inzake het natuurbeheer.

Bekkenbeheerplannen Het plangebied behoort tot de bekkenraad ‘Maasbekken’. In deze raad ontwikkelen beleidsverantwoordelijken samen met de betrokken maatschappelijke sectoren een visie op het geïntegreerd beheer van de oppervlaktewateren. Een bekkenraad heeft als opdracht: − de doelstellingen van het Coördinatie Integraal Waterbeleid (CIW) uitwerken op niveau van het bekken in een bekkenbeheerplan − het adviseren van projecten − het opvolgen van de toestand van het watersysteem in het stroomgebied − het uitbouwen van een maatschappelijk draagvlak via informatieverspreiding en sensibilisering. De strategische doelstelling van een ‘Duurzaam Lokaal waterplan’ (DuLo-waterplan) is te komen tot een duurzaam lokaal waterbeleid. Zij is gebaseerd op een samenwerkingsovereenkomst die de gemeenten en provincies ondertekenden met het Vlaamse gewest. Dit beleid betreft de brongerichte en geïntegreerde aanpak met betrekking tot het remediëren en voorkomen van wateroverlast, waterverontreiniging, verdroging, aantasting van het natuurlijk milieu van watererosie en erosie.

- 68 -


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

AWP2-zone AWP2 (Algemeen Waterkwaliteitsplan) is een onderdeel van het Bekkenbeheerplan. Het rapporteert enkel over de oppervlaktewaterkwaliteit en is een concrete vertaling van het luik waterkwaliteit van het Vlaams Milieubeleidsplan en het AWP1. Het plangebied is volgens het AWP2 ingedeeld in het bekken van de Maas. Voor dit bekken is al een brochure beschikbaar met een inventarisatie van de gegevens en daaraan gekoppeld een actie- en maatregelenplan. Van de vier Europese functies, momenteel toegekend aan het oppervlaktewater in het bekken van de Maas, is viswater de belangrijkste, goed voor 35,4%, van de totale lengte. Echter in de buurt van Tongeren hebben de waterlopen geen bijzondere functie toegekend gekregen (enkel basiskwaliteit). Ter hoogte van het plangebied is de biologische waterkwaliteit matig. De fysisch-chemische kwaliteit is overwegend matig tot verontreinigd in de omgeving van het plangebied. Het belangrijkste aandeel in vervuiling door CZV is van huishoudelijke oorsprong. Voor deze VHA-zone dient volgens VLAREM II-norm een reductie van 52% voor CZV te worden nagestreefd. Ongeveer 68% van de gemeten vuilvracht aan CZV kan niet aan doelgroepen worden toegewezen. De landbouw heeft in dit deelgebied een aandeel van 66% en 44% in de toewijsbare immissies van stikstof en fosfor naar het oppervlaktewater toe. Als doelstelling wordt een inspanning gevraagd van de doelgroepen (huishoudens, industrie en landbouw) om de emissies te beperken. Aquafin nv wordt gevraagd de werking van de RWZI’s te verbeteren en van de waterbeheerder om de draagkracht van het watersysteem te verhogen. Deelbekkenbeheerplannen Het plangebied bestrijkt twee deelbekkens: het deelbekken van de Warmbeek en het deelbekken van de Dommel. Algemene acties en maatregelen in beide deelbekkenbeheerplannen zijn onder andere: − het behoud en herstel van de sponswerking van de bodem via het werken aan de infiltratiemogelijkheden door het behoud en herstel van de infiltratiemogelijkheden − de waardering van de grachtenstelsels via bijvoorbeeld het opstellen van een gemeentelijke verordening in verband met het overwelven van baangrachten als specifiek project − het optimaliseren van de werking van de overstorten door bijvoorbeeld het rendement van de waterzuiveringsinfrastructuur te verbeteren − de creatie van ruimte voor waterlopen door beekstructuurherstel van zowel de ‘natuurlijke’ waterlopen als het water ‘in de stad’. In het deelbekkenbeheerplan van de Dommel zijn geen individuele projecten opgesomd die betrekking hebben op het plangebied. Dit is wel het geval voor het bekkenbeheerplan van de Warmbeek. Het betreft: − de herwaardering van de Pastoorsbosbeek te Hamont-Achel door behoud en herstel van de natuurlijke structuur − de herwaardering van de Vliet volgens het RUP ‘De Siggert in Hamont-Achel’ door het behoud en de versterking van de longitudinale en transversale verbindingen in de vallei − het oplossen van de wateroverlast nabij de doorsteek Stokkenloop onder de Prinsenloop door een combinatie van maatregelen (waaronder de ruiming van de Stokkenloop en van de sifon zelf, het voorzien van een opwaartse buffering).

- 69 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

3.3.4. Beleid inzake landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie Landschapsatlas De procedure voor de wettelijke aanduiding van de ankerplaatsen is decretaal omschreven 20. Zij worden beschouwd als sectoriële voorstellen voor de ruimtelijke uitvoeringsplannen en andere beleidsplannen en vormen een eerste stap in de afbakening van de erfgoedlandschappen. De administratieve overheid moet in al haar beslissingen inzake een eigen werk of handeling, of inzake het verlenen van een opdracht daartoe, of inzake een eigen plan of verordening, die een ankerplaats nadelig kunnen beïnvloeden: − voorkomen dat vermijdbare schade aan een typisch landschapskenmerk van een ankerplaats wordt veroorzaakt − door schadebeperkende maatregelen te nemen, de betekenisvolle schade die aan de ankerplaats wordt aangebracht zo veel mogelijk beperken, en indien dit niet mogelijk is, herstellen en compenseren. Op dit ogenblik zijn nog geen erfgoedlandschappen afgebakend. Op kaart 25 is een overzicht gegeven van de ankerplaatsen en relictzones in en rond het plangebied. Het plangebied behoort tot het traditioneel landschap ‘Bekken van de Warmbeek’ (340020). Het bestaande deel van N71 ten westen van dit plangebied ligt in de overgang van dit landschap met het traditioneel landschap ‘Industriegebied van Lommel-Overpelt’ (340010). Het plangebied doorsnijdt het de relictzone Grote Heide (Neerpelt)/Achelse Heide (R70004). Het afremmen van de aantasting door bebouwing is voor het gebied als beleidswenselijkheid omschreven. Een uitgebreide bespreking van de ankerplaatsen en relictzones is terug te vinden bij de beschrijving van de discipline landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie (zie hoofdstuk IV.9). In verband met de relictzones is er de mogelijkheid om een supplementaire vergoeding te verkrijgen voor beheerspakketten gericht op kleine landschapselementen in relictzones (MB 14 juli 2004).

Inventaris bouwkundig erfgoed Momenteel wordt werk gemaakt van de vaststelling van de inventaris van het bouwkundig erfgoed 21. Met de vaststelling krijgen de objecten die opgenomen zijn in de inventaris een wettelijke erkenning. De vaststelling is voor de erfgoedsector dan ook een belangrijk gegeven en de sector verwacht dat het een reeks positieve gevolgen zal genereren. Naast rechtszekerheid zou het aldus de sector ook een uitstekend kader moeten bieden voor een beter behoud vanuit andere beleidsniveau’s. De huidige (niet vastgestelde) lijst met het bouwkundig erfgoed in het plangebied is besproken onder IV.10.3.2. Ze zijn aanvullend weergegeven op kaart 8.

20

21

- 70 -

Decreet van 16 april 1996 betreffende de landschapszorg, gewijzigd bij decreet van 18 mei 1999, 8 december 2000, 21 december 2001, 19 juli 2002 en 13 februari 2004 Zie hiervoor http://www.onroerenderfgoed.be/nl/index.cgi?id=1118&nav=true op 08/11/2006


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

3.3.5. Specifieke projecten en organisaties Regionaal landschap Een regionaal landschap is een vzw die zich engageert om de natuurlijke troeven van een streek te beschermen. De werkwijze stoelt op samenwerking tussen het Vlaams Gewest, de provincie en de gemeenten die moet leiden tot toename en verbetering van natuur, landschap en milieu. Als organisatie streeft ze ernaar de verschillende actoren in een streek op een positieve manier met elkaar in contact te brengen om te komen tot een dynamische ontwikkeling van de streek. Het plangebied maakt deel uit van het Regionaal Landschap ‘Lage Kempen’. Het valleigebied Dommel, Warmbeek en A-beek is aangeduid in functie van de streekontwikkeling. In het plangebied zijn geen projecten gelegen die invloed hebben op het geplande initiatief.

- 71 -


- 72 -

- 07/05/2007 -

R543-042.doc


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

IV. De aanpak van de milieueffectrapportage

In dit deel wordt beschreven hoe de milieueffectrapportage zal worden aangepakt. In een eerste hoofdstuk worden de alternatieven vastgelegd die beschouwd zullen worden. In algemene termen wordt beschreven met welke referentiesituatie deze alternatieven vergeleken zullen worden, welke studiegebieden bestudeerd en welke gegevens gebruikt zullen worden. Ter afsluiting van dit eerste hoofdstuk wordt eerst nagegaan welke effecten moeten onderzocht worden en hoe deze effecten zich onderling verhouden. Vooruitlopend op het planMER wordt een idee gegeven van hoe de effecten synthetiserend in beeld gebracht zullen worden. In de volgende hoofdstukken wordt het plan van aanpak besproken per discipline. Aan bod komen: de effectgroepen die zullen besproken worden, de manier waarop het studiegebied wordt afgebakend, de referentiesituatie voor de betreffende discipline en de manier waarop de effecten beoordeeld worden. In de afsluitende hoofdstukken wordt een eerste beeld geschetst van hoe de richtlijngebiedenpassend beoordeeld zullen worden en hoe de natuurtoets wordt opgevat. Een afzondelijk hoofdstuk synthetiseert kort de mogelijke grensoverschrijdende effecten. Tot slot wordt via de inhoudstafel van de kennisgevingsnota de opbouw van de planMER weergegeven.

- 73 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

1. Algemene aanpak milieueffectonderzoek 1.1. Te onderzoeken alternatieven in het MER De te onderzoeken alternatieven kunnen opgedeeld worden in tracé-alternatieven en inrichtingsvarianten. Voor de vertaling naar het ruimtelijk uitvoeringsplan hebben de tracé-alternatieven betrekking op het reserveren van terreinen voor het gekozen tracé. Het gaat in essentie om de bestemming van het gebied. De conclusies in verband met de inrichtingsvarianten kunnen in het ruimtelijk uitvoeringsplan uitspraken uitlokken over de inrichting en zelfs over de gefaseerde ontwikkeling of het beheer van het tracé. In functie van de systematisering van het onderzoek inzake de milieueffecten worden beide soorten alternatieven gescheiden. Uiteraard is er samenhang tussen de inrichting en de locatie en de effecten van een tracé op die locatie. De inrichtingsalternatieven worden beschouwd in functie van het formuleren van milderende maatregelen met betrekking tot het gekozen tracé.

1.1.1. Tracé-alternatieven De vraag is hier in de eerste plaats: welke specifieke effecten zal een bepaald tracé met zich meebrengen? Er worden vijf tracés beschouwd overeenkomstig de voorgestelde alternatieven in het conceptstreefbeeld (zie III.2.2.1). De basisinrichting voor elk tracé bestaat conceptueel uit: − een doorlopend tracé met als type dwarsprofiel geen fietsvoorzieningen (zie figuur 4 in III.2.2.1) − aansluitingspunten naar andere wegen ter hoogte van Broesveldstraat/Zonhoekstraat en Hamonterweg − ongelijkgrondse kruisingen zonder aansluiting met Hayenhoek, de fietsroute op het oud spoortracé en Bienderstraat met een onderdoorgang van N71 ter hoogte van het oud spoor en onderdoorgangen van de kruisende wegen voor Hayenhoek en Bienderstraat. − voor zover aanwezig: ongelijkgrondse kruisingen met het spoor. Voor de kruising met het spoor is gekozen voor een onderdoorgang van N71 omdat op die manier de spoorwegberm behouden kan blijven. Het spoor komt van een overbrugging over het kanaal voor in de zuidelijke tracés. Voor de noordelijke tracés wordt de inschatting gemaakt dat zodoende meer kansen worden geboden voor het behoud van natuur- en landschapswaarden. Bovendien moet er rekening mee gehouden worden dat het voormalig spoor in de toekomst opnieuw in gebruik kan worden genomen. In de afweging tussen de tracé’s zal rekening gehouden moeten worden met de gevolgen van een opwaardering en verdubbeling van het bestaande spoor. Standaard zal hiertoe een verbreding van het spoor over een breedte van 4 meter voorzien worden ten zuiden van het bestaande spoor. Ook de ongelijkgrondse kruisingen met dit spoor zal met deze verdubbeling rekening houden.

- 74 -


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

1.1.2. Het nulalternatief In het MER zullen de effecten van het plan niet alleen vergeleken worden met de referentiesituatie, maar ook met het nulalternatief. Het nulalternatief is het alternatief waarin er geen nieuw tracé komt. Het uitgangspunt voor het nulalternatief blijft voor elk onderzoek dezelfde. Dit bestaat erin dat het voorgenomen project niet wordt gerealiseerd. Tegelijk wordt rekening gehouden met de ontwikkelingen tot 2010. Binnen deze ontwikkelingen wordt rekening gehouden met de (geplande) initiatieven. We steunen ons hiervoor op de bestaande beslissingen van het beleid, de projecten en plannen. Het nulalternatief scherpt het onderzoek naar het nut en de noodzaak van een bijkomend tracé verder aan voor wat betreft de beschreven milieu-effecten. Door het nulalternatief op gelijke voet te behandelen als een bepaald tracé-alternatief, worden (bij vergelijking) de potentiële meer- of minwaarden van het betreffende tracé scherper gesteld.

1.1.3. Inrichtingsvarianten De vraag is hier tweevoudig. − Hoe kan dit tracé ingericht worden zodat eventuele effecten bij de keuze voor het tracé gemilderd worden? − Welke ruimte moet voorzien worden om de inrichting mogelijk te maken? In het conceptstreefbeeld zijn enkel ontwerpoefeningen aanwezig voor de alternatieven 3 en 4. In het MER is het de bedoeling om, afwijkend van de basisinrichting, inrichtingsvarianten voor te stellen die de negatieve effecten van het tracé kunnen milderen. Telkens dient de afweging te gebeuren of de voorgestelde inrichting geen nadelige effecten heeft ten opzichte van de andere disciplines. Een mogelijke variant betreft bijvoorbeeld de keuze omtrent de categorisering van de weg. De selectie als primaire zij het secundaire weg heeft immers gevolgen voor onder andere de breedte van de weg, de gehanteerde hellingen en de kruisingen. Andere inrichtingsvarianten kunnen bijvoorbeeld op zoek gaan naar mogelijkheden om een veilige, dwarse kruising met het spoor te realiseren ter hoogte van het oostelijk aansluitingspunt van N71. Het nulalternatief kan ook varianten hebben op basis van de milderende maatregelen die worden voorgesteld.

1.2. De referentiesituatie en afbakening van de studiegebieden kaart 9:

afbakening van de studiegebieden

Het uitgangspunt voor de beschrijving van de referentiesituatie is voor de verschillende disciplines dezelfde. Het gaat om de huidige toestand. Toenames of afnames van bijvoorbeeld verkeer of van landschappelijke waarden worden beschouwd ten opzichte van de huidige situatie. Inhoudelijk is de beschrijving van deze referentiesituatie voor elk deelonderzoek verschillend. Zij hangt af van de elementen die per discipline onderzocht worden. Het gaat om een toestandsomschrijving van het studiegebied op een bepaald ogenblik vanuit het standpunt van een bepaalde discipline. De afbakening van het studiegebied hangt hiermee samen. - 75 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

De afbakening van de studiegebieden is voorlopig. Door de onderlinge afhankelijkheid van een aantal disciplines kan het studiegebied niet steeds definitief op kaart afgebakend worden. In de bespreking van de disciplines is daarom telkens de wijze van afbakening kort kwalitatief beschreven. Voorlopig valt het studiegebied van een aantal van deze disciplines samen met het plangebied.

1.3. Gegevensverzameling Voor de beschrijving van de verschillende planalternatieven wordt verwezen naar het streefbeeld. De planconcepten zijn samengevat beschreven in hoofdstuk III.2. Stedenbouwkundig ontwerp tijdens de opmaak van het MER zal ertoe moeten leiden dat bijkomende inrichtingsalternatieven beschreven worden. In verband met het streefbeeld zelf worden volgende documenten geraadpleegd: − Grontmij Belgroma i.o.v. Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, afdeling Wegen en Verkeer Limburg, 2003, Noordelijke omleiding N71 Neerpelt, fase 1, nut en noodzaak. − Grontmij Belgroma i.o.v. Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, afdeling Wegen en Verkeer Limburg, 2004, Noordelijke omleiding N71 Neerpelt, fase 2, Conceptstreefbeeld en Tracékeuze. Voor de beschrijving van de referentiesituatie zijn de verschillende beleidsplannen van belang waarvan de inhoud en de relevantie in hoofdstuk III.3 zijn beschreven. Het betreft in de eerste plaats de verschillende ruimtelijke structuurplannen. Zij geven een opsomming van de geplande ontwikkelingen die invulling geven aan de referentiesituaties die in de toekomst gepositioneerd worden. Andere bronnen zijn: terreinwaarnemingen, kaartmateriaal, allerhande publicaties en sectorale studies en beschikbare metingen en tellingen.

1.4. Ingreep-effectschema 1.4.1. De mogelijke effecten per ingreep Een ingreep-effectschema geeft de relaties weer tussen de (deel)ingrepen om het plan (niet) tot uitvoering te brengen en de directe en indirecte effecten binnen en tussen de disciplines. Het helpt de mogelijke directe en indirecte effecten in beeld te brengen. Stap voor stap, per soort van (deel)ingreep wordt nagedacht over de mogelijke effecten van die ingreep. Omdat het hier om een planMER gaat worden de effecten op langere termijn beschouwd. Hiermee wordt bedoeld dat een selectie wordt gemaakt van die effecten die blijvend zijn bij de aanleg van de weg of die kunnen optreden éénmaal de weg is aangelegd. De tijdelijke effecten die optreden tijdens de aanlegfase worden met andere woordenminder gewaardeerd. In essentie kunnen voor de beschrijving van de effecten drie situaties onderscheiden worden: − de huidige toestand (er is geen weg in 2007) of de referentiesituatie − het nulalternatief (er is geen weg in de toekomst (2010)) − de tracé-alternatieven (er is een omleidingsweg op een bepaalde plaats in 2010) Voor de studie van de effecten van het plan wordt nagedacht over wat de effecten zullen zijn van de ‘uitgevoerde situatie’ van één van de alternatieven. Zowel het nulalternatief als de tracéalternatieven worden beschouwd.

- 76 -


tabel 7:

-

07/05/2007

-

R543-042.doc

ingreep-effectschema

hoofdingrepen

directe effecten

indirecte effecten

aanlegfase vrijmaken tracé

−

vergraving, uitgraving, onder-

−

tunneling, bemaling

−

tijdelijke opslag gronden en afbraakmaterialen constructie nieuwe infrastructuur

− − − − −

−

bodem: verdichting, grondbalans, wijziging profiel en drainageklasse grondwater: daling grondwatertafel door bemaling, verandering kwel oppervlaktewater (o.a; langsgrachten): wijziging afvoerdebiet, peilveranderingen fauna en flora: direct ecotoopverlies en biotoopverlies door ruimtebeslag mobiliteit: wijzigingen bereikbaarheid ruimtelijk functioneren mens: onteigenin gen en verlies gebruiksmogelijkheden ruimtelijke beleving mens: wijziging om geving landschap: beïnvloeding structuur, landschapsbeleving en verwijdering erfgoed historische sites calamiteiten: aanvoer verontreinigde gronden, beïnvloeding waterkwaliteit

−

bodem: veranderde bodemsamenstelling bij inbreng vreemde materialen, toename verharde oppervlakte grondwater: verminderde aanvulling grondwatervoorraad door nieuwe materialen oppervlaktewater: wijziging afvoerdebiet, structuurkwaliteit door overwelvingen of verleggen van de beek oppervlaktewater: wijziging kwaliteit door vervuiling (olie,…) wijziging landschapsstructuur door opdeling landschappelijke entiteiten of vernietiging herkenningspunten wijziging landschapsbeeld door opdeling open ruimte impact op bovenlokale verdeling verkeersstromen impact op verkeersstromen plangebied permanente impact op landschap (structuur, erfgoed, beleving) lokale verhoging geluidsemissie op weg wijziging luchtkwaliteit door lokale verhoging stofemissie op weg barrièrewerking en verstoring fauna mobiliteit: wijzigingen bereikbaarheid en aard en comfort van het verkeer

−

−

−

−

− −

grondwater: door verdichting: verminderde aanvulling grondwatertafel fauna en flora: wijzigingen door verdroging en/of verlies kwelgebied (habitatverlies en afname populaties, versnippering, wijziging vegetatiesamenstelling) wijziging landschapsstructuur door verdroging, wijziging kwelgebied (beinvloeding structuur, landschapsbeleving, erfgoed) wijzigingen/verdwijnen bouwkundig en archeologisch erfgoed door verdichting, verdroging, grondverzet mens: aantasting huidige belevingswaarde calamiteiten: permanente wijziging fauna en flora door toxicologische effecten

exploitatiefase aanwezigheid N71 als infra-

−

structuur (grondbeslag) −

−

− −

− gebruik N71

− − − − − − −

− −

− − −

−

− − − − − − − − −

aanwezige aard afwerking

− −

omgeving − − − accidentele situaties

onderhoud (strooizouten, groenaanleg,…)

− − − − − − − − −

landschap: wijziging landschapsbeeld mens - ruimtelijk functioneren: wijziging functies restgronden bodem: wijziging profiel door vergraving geluid: afname door geluidsschermen fauna en flora: afname versnippering door ecoducten veiligheid mens en fauna (aanrijdingen) bodem-, grondwater- en oppervlakteverontreiniging luchtverontreiniging tijdelijk verlies habitat impact op kwaliteit oppervlaktewater (verzilting) fauna en flora: wijzigingen vegetatie fauna en flora: wijziging fauna en flora door verstoring landschap: wijzigingen landschapsbeeld mens: wijziging ruimtelijke beleving

− −

− − − − − − − −

oppervlaktewater: peilveranderingen, overstromingen grondwater: wijzigingen in kwel grondwater: wijzigingen kwaliteit door insijpelend vervuild oppervlaktewater bodem: veranderingen drainageklasse, inklinken van bodems fauna en flora: versnippering fauna en flora: vegetatiewijzigingen door verlies kwelgebied, vegetatiewijzigingen door verdroging mens: wijziging beleving

concentratie verkeer verminderde geluids- en stofemissies op omgeving verminderde verstoring om ruimere omgeving verhoogde belevingswaarde in de kern van Neerpelt verhoogde mogelijkheden ruimtelijk functioneren in Neerpelt wijziging beleving mens wijziging functioneren: beheerbaarheid en ruimtelijke samenhang wijzigingen fauna door geluids- en lichthinder en door versnippering wijziging gezondheid mens door luchtvervuiling mens - functioneren: wijziging beheerbaarheid, ruimtelijke samenhang mens: wijziging ruimtelijk functioneren door bijvoorbeeld fietspad, specifieke doorgangen,… mens: wijziging beleving fauna en flora: wijziging vegetatiesamenstelling verstoring fauna met mogelijk permanent ecotoopverlies wijziging belevingswaarde mens impact op kwaliteit grondwater fauna en flora: wijziging fauna en flora door verstoring ecotopen fauna en flora: wijziging samenstelling mens: wijziging landschapsbeleving

- 77 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

Voor het nulalternatief is vooral de exploitatiefase en met name het gebruik in het ingreepeffectschema belangrijk. De uitwerking van het milieueffectrapport zal moeten uitwijzen welke effecten op welke plaats aanwezig zijn. In het milieueffectrapport zullen de verschillende locaties hiertoe in een matrix naast elkaar worden geplaatst. Nu reeds kan worden ingeschat dat het onderscheidend karakter van de verschillende tracé-alternatieven zich waarschijnlijk vooral zal situeren in de aanlegfase enerzijds en de aanwezigheid van N71 als infrastructuur anderzijds.

1.4.2. De effectgroepen per discipline Discipline mens: mobiliteit − − − −

wijziging van verkeersintensiteiten (van gemotoriseerd verkeer): toename of afname van de hoeveelheid gemotoriseerd verkeer wijziging van de verkeersveiligheid (voor alle modi): toename of afname van gevaarlijke verkeerssituaties wijziging van de aard en het comfort van het verkeer (voor fietsers, voetgangers, openbaar vervoer en landbouwverkeer): toename of afname van hinder wijziging van de bereikbaarheid (voor fietsers en voetgangers): toename of afname van de afstand tot functionele elementen; de bereikbaarheid voor auto’s wordt niet bestudeerd omdat omrijden voor auto’s minder belangrijk wordt geacht dan omrijden met de fiets of omlopen

Discipline bodem − − − − −

verdichting wijziging profielopbouw wijziging zettingen wijziging drainageklasse grondbalans

Discipline water - oppervlaktewater − − − −

peilverandering wijziging afvoerdebiet wijziging overstromingen wijziging waterkwaliteit

Discipline water - grondwater − − −

grondwaterstandsverandering wijziging in kwel wijziging grondwaterkwaliteit

Discipline geluid − −

wijziging van het omgevingsgeluid tijdens aanlegfase door werfwerkzaamheden en werfverkeer wijziging van het omgevingsgeluid tijdens exploitatiefase door verkeer

- 78 -


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

Discipline lucht −

wijziging in luchtkwaliteit

Discipline fauna en flora − − − − − −

vegetatiewijziging door habitatwijziging: de vegetatie ter plekke van het aan te leggen tracé verdwijnt (exploitatie), in de werkzone wordt ze tijdelijk beïnvloed (aanlegfase) vegetatiewijziging door verdroging tgv drainage door langsgrachten vegetatiewijzing door verlies kwelgebied wijziging fauna door vegetatiewijziging: door de hiervoor vermelde effecten op vegetatie, veranderen ook de habitats voor fauna wijziging fauna door geluids- en lichthinder: diersoorten die gevoelig zijn voor geluids- en lichthinder kunnen verstoord worden door het gebruik van de weg wijziging fauna door versnippering: diersoorten die gevoelig zijn voor versnippering van hun leefgebied kunnen verstoord worden door de aanwezigheid van de weg

Discipline mens: gezondheid − −

gezondheidseffecten ten gevolge van verkeersemissies gezondheidseffecten ten gevolge van blootstelling aan geluid

Discipline landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie − wijziging landschapsstructuur: het doorsnijden/afbakenen van structurele landschapsentiteiten en het verwijderen/wijzigen/toevoegen van landschapsstructurerende elementen wijziging erfgoedwaarde: het isoleren van erfgoedwaarden het verwijderen/degraderen/vernietigen van archeologisch en bouwkundig erfgoed − wijziging landschapsbeeld: de opdeling van (visuele) open ruimten. −

Discipline mens: ruimtelijke aspecten - functionele aspecten − −

−

toename of afname van functies kenmerkend voor een systeem: wegvallen, verstoren, versterken of creëren van functies kenmerkend voor een systeem wijziging van de ruimtelijke samenhang, nabijheid en verbondenheid van de ruimtelijk functionele elementen: wegvallen, verstoren, versterken of creëren van ruimtelijke samenhang tussen of binnen systemen wijziging van de beheerbaarheid: toename of afname van de mogelijkheden van de beheerder om soepel in te spelen op veranderende behoeften

Discipline mens: ruimtelijke aspecten - beleving −

wijziging in belevingsaspecten per gebruikersmodaliteit (recreatie, wonen, productie)

1.5. Uitwisseling van informatie Tijdens de milieueffectrapportage zal uitwisseling van informatie plaats moeten vinden tussen de disciplines onderling. De informatie-uitwisseling berust op de aanwezigheid van directe en

- 79 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

indirecte effecten tussen de verschillende disciplines. De noodzakelijke informatie-uitwisseling is bondig weergegeven in tabel 8. Daarnaast zal het milieueffectrapport ook informatie moeten overbrengen voor de besluitvorming in het planningsproces. Het uitgebreid karakter van de mogelijke effecten kan de keuze bemoeilijken. Uiteindelijk gaat het om 5 tracé-alternatieven met telkenmale nog verschillende inrichtingsalternatieven. Om de keuzemogelijkheden inzichtelijk te kunnen voorstellen is ervoor geopteerd om nu reeds na te denken over de communicatie van de resultaten van het milieueffectrapport. Een eerste aanzet hiertoe is weergegeven onder III.1.5.2. Het gebruik van gelijkaardige tabellen kan reeds tijdens de rapportage helpen om ook tussen de verschillende disciplines inzichten door te geven.

1.5.1. Interdisciplinaire gegevensoverdracht tabel 8:

uitwisselingsschema informatie

mobiliteit

geluid (omgevingsgeluid)

−

densiteit verkeersstromen (dag, nacht)

lucht (luchtkwaliteit)

−

snelheid verkeersstromen

grondwater (grondwaterstandswijzigingen)

−

samenstelling wagenpark

oppervlaktewater (structuurveranderingen)

−

tracé: plaats en ligging t.o.v. maaiveld

mobiliteit (aard en comfort van het verkeer, verkeersveiligheid) mens, functionele aspecten (wijziging beheerbaarheid, wijziging samenhang)

bodem:

grondwater (grondwaterstandswijziging)

−

aard huidig profiel en wijzigingen profiel

oppervlaktewater (peilveranderingen -> overstromingen)

−

verdichting

fauna en flora (wijzigingen vegetatie,…) grondwater (grondwaterstandswijziging) fauna en flora (wijzigingen vegetatie,…)

oppervlaktewater −

wijzigingen afvoerdebiet

−

overstromingen

grondwater

fauna en flora (habitatwijziging) mens - functionele aspecten (beheerbaarheid) grondwater (wijzigingen grondwaterstand) fauna en flora (habitatverlies)

−

grondwaterstandsverandering

bodem (wijzigingen drainageklasse)

−

wijziging in kwel

landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie (degradatie archeologische vondsten)

geluid −

wijzigingen omgevingsgeluid

lucht

−

wijzigingen luchtkwaliteit

fauna en flora −

wijzigingen vegetatie

landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie −

wijzigingen structuur

−

wijzigingen erfgoedwaarde

−

wijzigingen landschapsbeeld

mens functionele aspecten −

wijzigingen functies

−

wijzigingen beheerbaarheid

- 80 -

fauna en flora (verstoring) mens (gezondheid, beleving) fauna en flora (wijzigingen vegetatie,…) mens (gezondheid) landschap

(wijzigingen

beeld) mens (wijziging beleving)

bodem (wijziging gebruik) mens (wijziging beleving)

landschapsstructuur,

landschaps-


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

1.5.2. Beoordelingsschema Situering De bedoeling van de milieueffectrapportage is te komen tot een onderbouwde keuze. Deze keuze situeert zich in het planMER op twee vlakken: − komt er een omleidingsweg of niet? − als de omleidingsweg er komt, waar komt zij het best? Dit betekent dat eventuele verschillen naar inrichting worden beoordeeld in de mate dat zij doorslaggevend kunnen zijn voor een bepaalde locatiekeuze. Vanuit die redenering wordt het beoordelingsschema via twee sporen opgebouwd. In essentie gaat het immers om twee verschillende vraagstellingen. De basis vormt: − een vergelijking tussen het nulalternatief en een synthese van de bevindingen met betrekking tot de tracéalternatieven − een vergelijking tussen de verschillende tracé-alternatieven. Om tot een vergelijking van de verschillende effecten te komen zal een synthetiserend schema worden opgesteld waarin per alternatief de pijnpunten en pluspunten voor de verschillende effectgroepen zijn weergegeven. Zowel het nulalternatief (geen invulling) als de tracéalternatieven zullen in een dergelijk schema worden samengevat. Dit moet het vergelijken en tegenover elkaar afwegen van de verschillende alternatieven vereenvoudigen. De opbouw van het schema is in essentie hetzelfde. Een fictief voorbeeld van een dergelijk schema voor één alternatief is weergegeven in figuur 11. figuur 11:

fictief voorbeeld van een beoordelingsschema

alternatief x

geluid

standaardinrichting

inrichting 1

score

kenmerkende effecten

score


score


--

- negatief effect

+

- negatief effect

0

- negatief effect

+ positief effect bodem

+

- negatief effect

+ positief effect -

+ positief effect oppervlaktewa-

--

ter

- negatief effect

-

- negatief effect

-

0

- negatief effect

-

-

- negatief effect

monumenten en

0

- negatief effect

0

mobiliteit

- negatief effect

+

tioneren menselijke leving

- negatief effect

0

- negatief effect

-

- negatief effect + positief effect

- negatief effect

0

- negatief effect

+ positief effect

+ positief effect 0

- negatief effect

0

- negatief effect

0

- negatief effect

+ positief effect

+ positief effect

+ positief effect

+ positief effect ++

- negatief effect

+ positief effect +

+ positief effect +

+ positief effect be-

- negatief effect

- negatief effect

+ positief effect menselijk func-

- negatief effect

0

+ positief effect ++

0

+ positief effect

+ positief effect

landschappen

- negatief effect

- negatief effect



+

+ positief effect +


+ positief effect

+ positief effect fauna en flora

+ positief effect -

+ positief effect

+ positief effect lucht


+ positief effect

grondwater

inrichting 2


+


- 81 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

De interdisciplinaire beoordeling De beoordeling zelf berust telkens uit een vergelijking met de referentiesituatie. De referentiesituatie bestaat uit zowel elementen die op het terrein aanwezig zijn als uit normeringen in de juridische of de beleidscontext als uit waarderingen geformuleerd binnen de (literatuur van de) verschillende deskundigheden. De beoordeling berust op een vergelijking met deze waarderingen en normeringen. Een significante negatieve (--) of positieve (++) beoordeling houdt in dat het effect als zeer ongewenst of juist zeer gewenst ervaren door de betrokken deskundige. Op het moment dat aan een juridische of beleidsmatige norm geraakt wordt, wordt dat ook op die manier gespecificeerd. De aanwezigheid van dergelijke normen worden hier beschouwd als ingesteld om volledige populaties te beschermen. Niet voor alle disciplines zijn dergelijke normen vastgelegd. Waar dergelijke normen afwezig zijn kan bijvoorbeeld gedacht worden aan de bedreiging van een bepaalde populatie op basis van de zeldzaamheid. Omgekeerd kan het voorkomen dat intradisciplinair het globaal effect het alternatief een zeer significante positieve beoordeling krijgt. Bij minder significante negatieve (-) of positieve (+) beoordelingen (- of +) worden lokale en/of tijdelijke effecten verwacht. Verwaarloosbare effecten worden niet in beeld gebracht. De gezamenlijke effecten zijn van die aard dat de beoordeling (0) neutraal is voor die effectgroep. De situatie blijft, ten opzichte van de referentiesituatie, quasi gelijk.

De intradisciplinaire beoordeling In het voorgestelde schema worden de globale scores per discipline weergegeven om een interdisciplinaire vergelijking mogelijk te maken. Een dergelijk schema kan, synthetiserend, eveneens intradisciplinair opgesteld worden.

- 82 -


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

2. Discipline mens: mobiliteit 2.1. Effectgroepen − − − −

wijziging van verkeersintensiteiten (van gemotoriseerd verkeer): toename of afname van de hoeveelheid gemotoriseerd verkeer wijziging van de verkeersveiligheid (voor alle modi): toename of afname van gevaarlijke verkeerssituaties wijziging van de aard en het comfort van het verkeer (voor fietsers, voetgangers, openbaar vervoer en landbouwverkeer): toename of afname van hinder wijziging van de bereikbaarheid (voor fietsers en voetgangers): toename of afname van de afstand tot functionele elementen; de bereikbaarheid voor auto’s wordt niet bestudeerd omdat omrijden voor auto’s minder belangrijk wordt geacht dan omrijden met de fiets of omlopen

2.2. Afbakening van het studiegebied Voor het deeldomein mobiliteit van de discipline mens is het studiegebied (kaart 9) de zone waarbinnen het project een merkbare invloed kan of zal uitoefenen op de mobiliteit. Deze invloed kan betrekking hebben op intensiteiten, veiligheid, comfort of bereikbaarheid. Het studiegebied omvat Neerpelt-centrum en Grote Heide omdat de omleiding N71 tot doel heeft deze kernen te ontlasten van doorgaand verkeer. In het westen wordt het studiegebied begrensd door N74, in het oosten door bedrijventerrein Verkensbos te Hamont. De noordelijke en zuidelijke grenzen van het plangebied liggen respectievelijk boven Achel en onder SintHuibrechts-Lille. N748 vormt voor het verkeer uit deze kernen een alternatieve route voor N712 en N74 om Hasselt of Eindhoven te bereiken.

2.3. Beschrijving van de referentiesituatie Voor dit MER is de referentiesituatie gelijk aan de huidige toestand. De verkeerssituatie wordt beschreven aan de hand van onderstaande bronnen. Hierbij worden telkens de meest recente gegevens gehanteerd. − Beleidsmatige documenten: de gemeentelijke mobiliteitsplannen van Neerpelt en HamontAchel, het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen, het provinciaal Ruimtelijk Structuurplan Limburg en de gemeentelijke Ruimtelijke Structuurplannen van Neerpelt en Hamont-Achel (cfr. punten III.3.3.1 en III.3.3.2). − Het conceptstreefbeeld Noordelijke Omleiding N71 te Neerpelt. Hierin worden de bestaande verkeerssituatie en de te beoordelen tracés beschreven en bestudeerd. De studie dateert van 2004, waardoor de erin opgenomen gegevens relatief recent zijn (cfr. punt III.3.3.2) . − Het mesomodel Overpelt-Neerpelt en omliggende gemeenten is gebaseerd op het Multimodale Verkeers- en Vervoersmodel Limburg (MMM-L). Aan de hand van dit mesomodel zijn de effecten van een aantal infrastructuurwerken geëvalueerd. Deze infrastructuurwerken omvatten de omleiding van N71 rond Neerpelt, de ontsluitingsweg van het nieuwe ziekenhuis te Overpelt en de ontdubbeling van N74. Het mesomodel zal worden gebruikt om de verkeersintensiteiten in de verschillende alternatieven en ten opzichte van de referentiesituatie te vergelijken.

- 83 -


−

−

- 07/05/2007 -

R543-042.doc

Terreinwaarnemingen hebben vooral betrekking op het comfort, de veiligheid en de beschrijving van de bestaande lijninfrastructuren. Ook het draagkrachtonderzoek gebeurt grotendeels aan de hand van terreinwaarnemingen. Extra gegevens zoals het netplan van de lijn en toeristische fietsroutes geven een inzicht in het huidige gebruik van de bestaande lijninfrastructuren.

2.3.1. Meso-niveau Op meso-niveau worden alle vervoerbewegingen, de daarbij horende infrastructuren en de ruimtelijke situering van de functies en activiteiten bekeken op bovenlokale schaal. Voor de bespreking van de referentietoestand op meso-niveau wordt een onderscheid gemaakt naar de aard van het vervoermiddel (gemotoriseerd verkeer, openbaar vervoer en fietsverkeer).

Situering kaart 10:

referentietoestand mobiliteit - situering op meso-niveau

kaart 11:

referentietoestand mobiliteit - draagkrachtonderzoek

De voornaamste verkeersinfrastructuren in het studiegebied zijn aangeduid op kaart 10. Op bovenlokaal niveau zijn deze het kanaal, het spoor, N71 en N74. De noord-zuid gerichte N74 vormt de hoofdontsluiting van Neerpelt op het bovenlokaal wegennet. N71 kruist N74 ter hoogte van Neerpelt maar is tot dusver alleen in westelijke richting aangelegd waardoor het oost-west verkeer via N712 door het centrum van Neerpelt rijdt. Neerpelt heeft momenteel één echt knooppunt vanaf N74 naar haar centrum, ter hoogte van Haagdoorndijk. Op dit ogenblik wordt het verkeer vanaf dit knooppunt naar het rond punt op Koning Albertlaan geleid, waar het verspreid wordt in drie richtingen: centrum Neerpelt, Overpelt of Hamont-Achel. De voornaamste verkeersgenererende elementen binnen het studiegebied zijn de woongebieden Neerpelt-centrum, Grote Heide, Boseind, Achel, Sint-Huibrechts-Lille en de handelskern van Neerpelt. De belangrijkste verkeersgenererende elementen net buiten het studiegebied zijn de woongebieden van Lommel, Hamont en Overpelt, het nieuwe ziekenhuis te Overpelt en industrieterreinen Nolimpark te Overpelt, Balendijk te Lommel en Verkensbos te Hamont. De IJzeren Rijn wordt enkel nog gebruikt door een enkele goederentrein die een paar keer per week van de Antwerpse haven naar de zinkfabriek in Budel rijdt en bestaat in het studiegebied uit slechts één spoor. De kruising met het spoor verloopt enkel ter hoogte van Heerstraat ongelijkgronds, omdat de IJzeren Rijn daar een aanloop neemt voor de overbrugging van het kanaal. De kruisingen met Boelehoef, Holenweg, Bienderstraat en Hamonterweg zijn allemaal gelijkgronds. Het Kanaal Bocholt-Herentals loopt van oost naar west door het studiegebied. Het is gelegen tussen de te beoordelen tracés en het centrum van Neerpelt. Er is in Neerpelt slechts een beperkt aantal overgangen over het kanaal. Van west naar oost zijn dit N74, Broesveldstraat, Ha-

- 84 -


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

monterweg en Venderstraat. Op de plaats waar de spoorlijn het kanaal kruist zijn er ook faciliteiten voor fietsers en voetgangers. De draagkracht werd niet bestudeerd voor alle wegen in het studiegebied. Enkel die wegen waar een wijziging van de verkeersintensiteiten kan worden verwacht als gevolg van de uitvoering van het project, worden in beschouwing genomen. Het gaat om: Hamonterweg - Heerstraat - Koning Albertlaan, Haagdoorndijk, Lillerheidestraat - Venderstraat - Thomas Watsonlaan Dorpsstraat, Sint-Antoniusweg - Jos Verlindenstraat, Broesveldstraat - Hayenhoek, Zonhoekstraat - Achelsendijk, Boelehoef - Leeuwerikstraat en Haag. Het draagkrachtonderzoek werd op 9 januari 2006 uitgevoerd. Het onderzoek naar de draagkracht is een poging om via een checklist meetbare en niet meetbare elementen te quoteren. De volledige methodologie en quotering per criterium per weg is in bijlage ondergebracht. Op kaart 11 is de situering terug te vinden van de wegvakken die model hebben gestaan voor het draagkrachtonderzoek. Volgende rangschikking van hoge naar lage draagkracht resulteerde uit het draagkrachtonderzoek. tabel 9:

resultaat draagkrachtonderzoek

straat Haagdoorndijk

relatieve draagkracht hoog (79)

Boelehoef - Leeuwerikstraat

middelmatig (69)

Zonhoekstraat - Achelsendijk

middelmatig (65)

Haag

middelmatig (59)

Sint-Antoniusweg - Jos Verlindenstraat

middelmatig (53)

Lillerheidestraat - Venderstraat - Thomas Watsonlaan -

middelmatig (52)

Dorpsstraat Broesveldstraat - Hayenhoek Hamonterweg - Heerstraat - Koning Albertlaan

middelmatig (49) laag (33)

Uit het onderzoek blijkt dat de draagkracht van Sint-Antoniusweg en Dorpsstraat nagenoeg gelijk is. De inrichting van Dorpsstraat wijst er echter op dat ze al heel wat ingrepen heeft ondergaan om de draagkracht te maximaliseren. In Dorpsstraat is bijgevolg weinig of geen mogelijkheid meer tot het vergroten van de draagkracht. In Sint-Antoniusweg daarentegen kan de draagkracht nog aanzienlijk vergogen door aanpassing van de inrichting van de weg.

Gemotoriseerd verkeer De wegen die worden bestudeerd op het vlak van gemotoriseerd verkeer zijn deze waarvoor het draagkrachtonderzoek werd uitgevoerd. Om een beeld te krijgen van de verkeersintensiteiten in de referentietoestand zal het ‘Mesomodel Overpelt-Neerpelt en omliggende gemeenten’ dd. 2002 worden geraadpleegd. Dit mesomodel had tot doel de effecten van de volgende infrastructuurwerken te evalueren: − de omleiding N71 rond Neerpelt − de ontsluitingsweg voor het nieuwe ziekenhuis te Overpelt, al dan niet doorgetrokken tot aan Ringlaan (N712) − de ontdubbeling van N74 van een 2x1 naar een 2x2 rijstrooksweg.

- 85 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

Hoewel de omleiding N71 onderwerp uitmaakt van onderhavig document, zijn de laatste twee infrastructuurwerken ondertussen achter de rug. De ontsluitingsweg voor het ziekenhuis werd hierbij doorgetrokken tot aan Ringlaan Omdat het mesomodel dateert van 2002, zullen de verkregen verkeersintensiteiten worden opgehoogd met 1% per jaar of 5%.

Openbaar vervoer kaart 12:

referentietoestand mobiliteit - openbaar vervoer op meso-niveau

Binnen het studiegebied kunnen een vijftal buslijnen onderscheiden worden: − verbindende lijn 307 van Leuven via Geel, Lommel en Neerpelt naar Hamont via N712 en N71 − functionele lijn 18a tussen Neerpelt en Grote Heide via Hayenhoek en Zonhoekstraat − belbuslijn 743 (Hamont-Achel) − belbuslijn 744 (Neerpelt) − belbuslijn 745 (Overpelt).

Fietsverkeer kaart 13:

referentietoestand mobiliteit - fietsverkeer op meso-niveau

Wat betreft het fietsverkeer worden het provinciaal fietsroutenetwerk en de belangrijkste recreatieve fietsroutes in beschouwing genomen. Volgende fietsroutes (provinciaal fietsroutenetwerk) komen voor in het studiegebied: − een hoofdroute over Hamonterweg/Heerstraat. − een functionele fietsroute via Achelsendijk, Hayenhoek en Broesveldstraat − een functionele fietsroute via Dorpsstraat, Thomas Watsonlaan en Lillerheidestraat − een alternatieve functionele fietsroute via het voormalig spoortracé − een alternatieve functionele fietsroute via Haag, Klein Bien, Bienderstraat en Holenweg Voor het recreatieve fietsen vormen de toeristische fietsknooppunten de basis. Daarnaast wordt het plangebied doorkruist door de landbouwfietsroute en de Neerpeltse fietsroute. Voor het in kaart brengen van de fietsintensiteiten wordt in de mate van het mogelijke gebruik gemaakt van de gegevens uit het Ruimtelijk Structuurplan Neerpelt. Het oude spoortracé wordt ook benut als ruiterroute. De gemiddelde wachttijd voor fietsers en voetgangers voor het oversteken zal met behulp van het programma ‘Capacito’ 22 worden berekend. De input voor dit programma zijn de verkeersintensiteiten op de betreffende straat, de toegelaten snelheid en de oversteeklengte.

22

- 86 -

http://www.trenso.nl/nl/capacito.html


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

2.3.2. Microniveau Op microniveau worden de vervoerbewegingen, en de daarbij horende infrastructuren bekeken op lokaal vlak.

Situering kaart 14:

referentietoestand mobiliteit - situering op micro-niveau

Vanuit westelijke richting sluit N71 aan op N74. In oostelijke richting ontbreekt een geschikte verbinding. Er is wel een begin gemaakt met het aanleggen van N71 ten noorden van Neerpelt. Het aangelegde stuk is echter maar 1,3 km lang. Het houdt op bij de kruising met Broesveldstraat en Broeseinderdijk. De wegen die één of meerdere van de tracés kruisen zijn (kaart 14): − Broesveldstraat: een brede ontsluitingsweg met twee rijstroken en fietsstroken, gelegen tussen grote Heide en Neerpelt en aansluitend op het bestaande gedeelte van N71 − Hayenhoek: een wijkontsluitingsweg tussen Neerpelt en Grote Heide met veel bebouwing − Eindstraat: rustige landbouwweg met zeer weinig bebouwing − Bevrijdingsweg: een rustige landbouwweg met weinig bebouwing; het zuidelijk deel loopt parallel aan de spoorweg, het westelijk deel is een zandpad − Overwegstraat: landbouwweg met sporadische bebouwing; mondt uit op een oude spoorwegovergang − Boelehoef: een landbouwweg met weinig bebouwing; loopt langs de westrand van het natuurgebied en vormt de verbinding tussen Grote Heide en N712 richting Hamont-Achel − Holenweg: kruist de spoorweg en loopt gedeeltelijk door het natuurgebied; langs het andere deel van de weg komt veel bebouwing voor − Bienderstraat: een straat met veel bebouwing ten noorden van de buurt Damsheide; kruist het spoor en komt uit op Hamonterweg − Haag: licht bebouwde wijkontsluitingsweg buiten de bebouwde kom; vormt de ontsluiting van Achel in de richting van N712 − Hamonterweg: een brede verbindingsweg buiten de bebouwde kom tussen Neerpelt en Hamont; de weg bestaat uit 2 rijstroken en smalle fietsstroken in beide richtingen.

Landbouwverkeer Wat betreft landbouwverkeer wordt aan de hand van kadasterkaarten en orthofoto’s nagegaan in welke mate de landbouwpercelen in de nabijheid van de tracés bereikbaar blijven.

Fiets- en voetgangersverkeer Op microniveau wordt het comfort en de veiligheid van de eventuele (ongelijkgrondse) kruising van langzaam verkeer met N71 bekeken, ook al gaat het om relatief kleine fietsers- en voetgangersstromen. De dwarsrelaties voor gemotoriseerd verkeer zijn hier niet van betekenis tenzij er veiligheidsproblemen of capaciteitsproblemen ontstaan.

- 87 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

2.4. Methodologie effectvoorspelling en -beoordeling 2.4.1. Effectuitdrukking Volgende criteria worden gehanteerd om de effecten uit te drukken: − intensiteiten van het verkeer in verhouding tot de draagkracht van een weg − veiligheid van de vervoerinfrastructuur − aard en comfort van de vervoerinfrastructuur − bereikbaarheid van de ruimtelijk functionele elementen.

2.4.2. Definiëring van de criteria Intensiteit en draagkracht Wanneer hier wordt gesproken over draagkracht, wordt niet de technische capaciteit van een weg bedoeld. Deze technische capaciteit slaat op de mogelijkheid van een wegvak om een aantal voertuigen tegen een bepaalde snelheid te verwerken. De draagkracht slaat op het feit dat een aantal omgevingskenmerken mee in ogenschouw worden genomen, welke de technische capaciteit van de weg corrigeren. De draagkracht is afhankelijk van de weg en van de omliggende randfuncties. De draagkracht kan niet in absolute grenswaarden worden bepaald, maar wordt voor de verschillende tracés op relatieve wijze aangegeven. De toename of afname van de intensiteit op een bepaalde weg wordt uitgedrukt aan de hand van percentages: − grote toename: tussen 100 en 200 bijkomende pae/u − toename: tussen 20 en 100 bijkomende pae/u − geen verschil: tussen 20 pae minder en 20 pae/u meer − afname: tussen 20 en 100 pae/u minder − grote afname: tussen 100 en 200 pae/u minder.

Veiligheid Volgende effecten worden als onveilig beschouwd: − creëren van een kruispunt op een drukke verkeersweg − scheppen van gevaar als gevolg van een verslechterde zichtbaarheid en te korte remafstanden − veroorzaken van druk verkeer in straten die hiervoor niet geschikt zijn − aanleggen van lange, rechte en brede wegvakken in woongebieden − creëren van lange wachttijden voor het oversteken van voetgangers en fietsers. Grenswaarden worden bereikt wanneer door de aanleg van het project gevolgen optreden die de verkeersveiligheid in het gedrang brengen.

Aard en comfort van de vervoerinfrastructuur Op dit vlak worden alleen maar grenswaarden gesteld voor zwakke weggebruikers en het openbaar vervoer. Indien de vervoerinfrastructuur niet voldoet aan een aantal essentiële comfort- en gebruikseisen, zullen de zwakke weggebruikers hier de meeste hinder van ondervinden. - 88 -


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

Bij het verdrukken van fietsers kunnen volgende grenswaarden worden gehanteerd: − >50 fietsers en >500 pae/uur − >100 fietsers en >300 pae/uur − >1.000 fietsers en >200 pae/uur − >600 pae/uur. Een grenswaarde wordt bereikt wanneer door de aanleg van het project het comfort van de zwakke weggebruikers en de gebruikers van het openbaar vervoer in het gedrang komt.

Bereikbaarheid Functionele elementen kunnen slecht werken indien ze voor hun doelgroep bereikbaar zijn. Binnen de hier besproken systemen gaat het vooral om loop- en fietsafstanden. Omrijden voor auto’s wordt minder belangrijk geacht dan omrijden met de fiets of omlopen.

2.4.3. Beoordeling De quotering van de effecten gebeurt volgens een schaal met 5 gradaties, zoals aangegeven in punt IV.1.5.2. De scores kunnen niet worden opgeteld en dienen samen met de beschrijving van de effecten te worden gelezen.

Intensiteit en draagkracht Volgende scores worden voor dit criterium gehanteerd. effect − − − − − − − − − − − − −

grote toename van de intensiteit op een weg met hoge draagkracht toename van de intensiteit op een weg met hoge draagkracht afname van de intensiteit op een weg met hoge draagkracht grote afname van de intensiteit op een weg met hoge draagkracht grote toename van de intensiteit op een weg met middelmatige draagkracht toename van de intensiteit op een weg met middelmatige draagkracht afname van de intensiteit op een weg met middelmatige draagkracht grote afname van de intensiteit op een weg met middelmatige draagkracht grote toename van de intensiteit op een weg met lage draagkracht toename van de intensiteit op een weg met lage draagkracht afname van de intensiteit op een weg met lage draagkracht grote afname van de intensiteit op een weg met lage draagkracht geen veranderingen

waardering +2 +1 0 0 -1 0 0 +1 -2 -1 +1 +2 0

Veiligheid Volgende scores worden voor dit criterium gehanteerd. effect − aanleggen in een bebouwd gebied van een rijweg van 2x1 rijstrook, breder dan 6m en langer dan 200m zonder vertragende elementen − creëren van een kruispunt op een verkeersweg die deel uitmaakt van een mesosysteem

waardering -2 -2 - 89 -


− − − − − − − −

- 07/05/2007 -

R543-042.doc

vermeerderen van de wachttijd voor het oversteken tot boven de acceptatiegrens van 15 seconden omleiden fietsroute naar gevaarlijker kruispunt/drukkere weg creëren van een kruispunt op een andere weg of van effecten die de zichtbaarheid op een verkeersweg in het gedrang brengen geen veranderingen elimineren van een kruispunt op een andere weg elimineren kruispunt op fietsroute verminderen van de wachttijd voor het oversteken tot onder de acceptatiegrens van 15 seconden afschaffen van een kruispunt op een verkeersweg die deel uitmaakt van een mesosysteem

-2 -2 -1 0 +1 +2 +2 +2

Aard en comfort Volgende scores worden voor dit criterium gehanteerd effect fietsers − significante toename hinder voor fietsers waardoor zij moeten afstappen − weinig significante toename hinder voor fietsers − het in verdrukking brengen van fietsers op een fietsas door toename van het verkeer − geen veranderingen − creëren van meer ruimte voor fietsers − verwijderen van moeilijke helling − significante verbetering voor fietsers voetgangers − significante toename hinder voor voetgangers − weinig significante toename hinder voor voetgangers − geen veranderingen − weinig significante verbeteringen voor voetgangers − significante verbetering voor voetgangers openbaar vervoer − significante toename hinder voor het openbaar vervoer − weinig significante toename hinder voor het openbaar vervoer − geen veranderingen − weinig significante verbetering voor het openbaar vervoer − significante verbetering voor het openbaar vervoer bereikbaarheid van Landbouwpercelen − onbereikbaar maken van landbouwpercelen − geen veranderingen − beter bereikbaar maken van landbouwpercelen

Bereikbaarheid Volgende scores worden voor dit criterium gehanteerd.

- 90 -

waardering -2 -1 -1 0 +1 +1 +2 -2 -1 0 +1 +2 -2 -1 0 +1 +2 -2 0 +1


-

07/05/2007

effect − − − − − − −

de bijkomende omwegen voor fietsers en voetgangers tot de frequent bezochte functionele elementen zijn langer dan 600 m de bijkomende omwegen voor fietsers en voetgangers tot de frequent bezochte functionele elementen zijn kleiner dan 600 m de bijkomende omwegen voor fietsers en voetgangers tussen functionele elementen met een minder belangrijke relatie wordt langer (> helft) geen wijzigingen de afstand voor fietsers en voetgangers tussen functionele elementen met een minder belangrijke relatie wordt korter (< helft) de afstanden voor fietsers en voetgangers tot de frequent bezochte functionele elementen worden korter, maar met minder dan 600 m de afstanden voor fietsers en voetgangers tot de frequent bezochte functionele elementen worden verkort met meer dan 600 m

-

R543-042.doc

waardering -2 -1 -1 0 +1 +1 +2

- 91 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

3. Discipline bodem kaart 15:

geologie in het studiegebied

kaart 16:

bodemkaart

kaart 17:

bodemgebruik volgens de biologische waarderingskaart

kaart 18:

bodemgebruik volgens corine landcover

3.1. Effectgroepen − − − − −

verdichting wijziging profielopbouw grondbalans wijziging zettingen wijziging drainageklasse

De aanleg van een weg zal aanleiding geven tot een aantal effecten op de bodem. Tijdens de aanlegwerken is het ruimtebeslag een belangrijk effect waarbij niet alleen het traject van de weg maar ook de omliggende gronden (tijdelijk) gebruikt zullen worden. Vergravingen zullen het bodemprofiel wijzigen of vernietigen. Tevens wordt de oorspronkelijke bodem vervangen door een verharding (wijziging bodemgebruik). Voor de aanleg zullen primaire grondstoffen noodzakelijk zijn. Door de aanleg van langsgrachten zullen (al dan niet vervuilde) materialen vrijkomen. Om een aantal effecten te kunnen beschrijven zijn meer gedetailleerde gegevens noodzakelijk met betrekking tot ondermeer de aanleg van de weg. Deze gegevens zijn op planniveau afwezig. Effecten die hierdoor veroorzaakt worden en manieren om deze te vermijden, kunnen op planniveau dan ook nog niet beschreven worden. Een voorbeeld is het optreden van bodemverontreiniging tijdens de aanleg van de weg en bij exploitatie ten gevolge van calamiteiten (lekken van brandstof en/of olie, strooizouten enz.).

3.2. Afbakening van het studiegebied In de exploitatiefase zullen de effecten voor bodem (pedologie) afkomstig zijn van grondwaterstandswijzigingen die het gevolg zijn van de uitgevoerde werken. Daarnaast worden ook de zones meegenomen rond het wegtracé. Hier treedt wijziging van het bodemgebruik en bodemprofiel op. Voorlopig wordt het plangebied als studiegebied genomen (kaart 9). Indien tijdens de effectbepaling blijkt dat de effecten groter zijn, wordt het studiegebied uitgebreid.

3.3. Beschrijving van de referentiesituatie 3.3.1. Geologie De geologie van het studiegebied is beschreven aan de hand van de geologische kaart (Kaartblad 34, Tongeren), isohypsen- en isopachenkaarten uit VGM (Vlaams Grondwater Model) en boringen van de BGD (Belgische Geologische Dienst). Op basis van deze gegevens zijn diepteen/of diktekaarten opgesteld zodat het voorkomen, de aard en de dikte van de geologische la-

- 92 -


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

gen gekend is. Op kaart 15 is een overzicht gegeven van de geologische indeling in het studiegebied. Hieronder volgt een beschrijving van de verschillende geologische eenheden. − Quartair: bestaat uit afzettingen van het Maasterras. Het is samengesteld uit grind. Op sommige plaatsen komt daarboven nog een deklaag voor. − Formatie van Mol: Deze formatie bestaat uit wit, halfgrof kwartszand. Tussenin komt een zwarte sprietlaag voor en aan de basis een zwarte lignietachtige veenlaag. Deze formatie komt enkel in het westen van het plangebied voor. − Formatie van Kasterlee: Deze formatie is samengesteld uit groene tot grijsbruine fijne zanden. Aan de basis komt bleekgroene tot bruine kleihoudend fijn zand voor. De kleiige laag wordt enkel in het centrale deel van het plangebied teruggevonden. − Formatie van Diest: Deze formatie bestaat uit bruingroen tot grijsgroen middelmatig tot grof zand met zeer dunne kleilaagjes. − Formatie van Bolderberg: Deze formatie bestaat uit bleekgele tot witte kwartszanden. Onderaan is de formatie meer kleiig. − Formatie van Berchem: Deze formatie wordt gevormd door zwartgroene glauconietrijke middelfijne zanden. − Formatie van Boom: Deze formatie bestaat uit donkere tot zwartgrijze zware klei. Deze laag is zeer slecht doorlatend en vormt de basis van het systeem. In tabel 10 wordt een overzicht gegeven van de opeenvolging van de geologische lagen en hun dikte. Tevens wordt de HCOV-code aangegeven. tabel 10:

overzicht van de geologie in het studiegebied

geologische formatie

naamgeving HCOV-eenheid

Quartaire Aquifersystemen

Quartaire Aquifersystemen

Formatie van Mol Formatie van Kasterlee

HCOV-code23

dikte

0100

2 m - 10 m

Zand van Mol

0232

90 m

Zand van Poederlee en/of zandige top van Kasterlee

0234

30 m

Formatie Kasterlee

Pliocene kleiige laag

0240

Formatie van Diest

Zand van Diest

0252

Formatie van Bolderberg

Zand van Bolderberg

0253

Formatie van Berchem

Zand van Berchem en/of Voort

0254

Formatie van Boom

Boom Aquitard

0300

220 m

80 m

3.3.2. Bodemtypologie De bodemtypologie wordt afgeleid van de bodemserie, aangegeven op de bodemkaart. Op kaart 16 is de bodemkaart weergegeven voor textuur, drainageklasse en profielontwikkeling. In tabel 11 is een overzicht gegeven van de voorkomende bodemseries in het studiegebied. Het studiegebied wordt gekenmerkt door een zanden zandleembodems. De drainageklasse van de bodems varieert in het plangebied van droog tot zeer nat. De valleien van de waterlopen

23

HCOV= Hydrogeologische Codering Ondergrond Vlaanderen. In deze codering wordt de ondergrond ingedeeld in watervoerende en scheidende pakketten. Het eerste cijfer van de code (2 tekens) slaat op de indeling in hydrogeologische hoofdeenheden, het tweede cijfer (1 teken) deelt deze op in subeenheden. Tenslotte geeft het derde cijfer (1 teken) de indeling in hydrogeologische basiseenheden weer. Een laag die bijvoorbeeld aangeduid wordt met de HCOVcode 0435 (Zand van Ruisbroek) behoort tot de subeenheid 0430 (Ruisbroek-Berg Aquifer), die op zijn beurt tot de hoofdeenheid 0400 (Oligoceen aquifersysteem) behoort.

- 93 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

zijn nat tot zeer nat, terwijl de hoger gelegen delen tussen de valleien droog zijn. In de valleien is geen profielontwikkeling aanwezig. De drogere delen hebben meestal een profielontwikkeling met een duidelijke humus- en/of ijzer B-horizont. De profielontwikeling met humus- en/of ijzer B-horizont verwijst naar bruine podzol-achtige bodems. Deze komen over grote delen van het plangebied voor. De bodemseries met een dikke humus-A horizont verwijzen naar plaggenbodems. Deze bodems zijn ontstaan door menselijke activiteiten. Door aanvoer van stalmest, afkomstig van bos- en heidestrooisel en de diepe grondbewerking die daarmee gepaard ging, is het profiel grondig gewijzigd. Er ontstond zo een diepe, homogene humushoudende bovengrond met aanwezigheid van stukjes baksteen en houtskool. De laag heeft een dikte van minstens 40 cm. tabel 11:

overzicht van de belangrijkste bodemseries % van

bodem-serie

opp. (ha)

textuur

drainageklasse

profielontwikkeling

totale opp. Seg

299

14,8

lemig zand

nat

bodem met duidelijke humus- en/of ijzer-B horizont

Zdg

150

7,4

zand

matig nat


Zeg

149

7,3

zand

nat


Zeg

142

7,0

zand

nat


Zcm

129

6,4

zand

matig droog

bodems met dikke, antropogene humus-A horizont

Zbm

128

6,3

zand

droog

bodems met dikke, antropogene humus-A horizont

3.3.3. Bodemgebruik Het bodemgebruik is afgeleid van de Biologische WaarderingsKaart (BWK) Versie 1 (publicatie 1993-1995) waarvan een aantal percelen zijn aangepast in 1997. In tabel 12 is de oppervlakte van het bodemgebruik weergegeven volgens het BWK. Op kaart 16 wordt een overzicht van het voorkomende bodemgebruik gegeven. 32% van het studiegebied wordt ingenomen door urbane gebieden. Het betreft de dorpskern van Neerpelt in het westen en de dorpskern van Achel met de verbinding tussen Achel en de N71 in het oosten. Ook de zone rond het kanaal van Herentals naar Bocholt is aangeduid als urbaan gebied. Hier gaat het enerzijds om bebouwde gebieden maar ook industriezones. In en rond de valleien van de belangrijkste waterlopen, de Dommel, Warmbeek en zijn zijrivier de Prinsenloop, bevinden zich akkers, graslanden en bossen. tabel 12:

bodemgebruik binnen het studiegebied volgens de BWK

hoofdcode

bodemgebruik

A

stilstaande waters

42,4

B

akkers

358,9

C

heiden

4,3

H

graslanden

- 94 -

oppervlakte (ha)

384,3


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

K

kleine landschapselementen

121,3

L

populieraanplanten

181,0

M

moerassen

12,3

N

andere loofhoutaanplanten

21,8

P

naaldhoutaanplanten

99,7

Q

mesofiele bossen

25,7

S

struwelen

15,9

U

urbane gebieden

641,0

V

alluviale bossenvallei- moeras- en venbossen

49,6

W

water

60,7

totaal

2.019,3

3.3.4. Bodemkwaliteit Over de bodemkwaliteit zijn op dit ogenblik geen gegevens beschikbaar. Voor het verkrijgen van de gegevens zal navraag gedaan worden bij de gemeenten en zal de inventaris van OVAM opgevraagd worden. Aanvullend zal worden gewerkt met terreinbezoek.

3.4. Methodologie effectvoorspelling en –beoordeling 3.4.1. Effectuitdrukking Volgende criteria worden gehanteerd om de effecten uit te drukken: − wijziging bodemprofiel/ruimtebeslag: m² − wijziging bodemgebruik: m² − grondbalans: m³ grondverzet en m³ verontreinigd − inklinking: ha beïnvloed gebied per textuurklasse

3.4.2. Definiëring van de criteria Wijziging van het bodemprofiel Voor de effecten van wijziging van het bodemprofiel en -verdichting zal het totale ruimtebeslag berekend worden op basis van de nu beschikbare gegevens.

Wijziging van het bodemgebruik Per alternatief wordt de oppervlakte berekend die zal ingenomen worden door de nieuwe infrastructuur en er zal een ruwe inschatting gemaakt worden van de oppervlakte noodzakelijk tijdens de aanlegfase.

Grondbalans Op basis van bestaande ontwerpgegevens (diepte/hoogte weg ten opzichte van maaiveld, breedte enz.) zal een inschatting gemaakt worden van de grond die enerzijds vrijkomt en de grond die noodzakelijk is. Daarnaast zal aan de hand van de beschikbare gegevens over de grondkwaliteit, aangegeven worden in welke mate verontreinigde sites ‘gesaneerd’ worden.

- 95 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

Inklinking In de bodem bestaat er een krachtenevenwicht tussen bodem-, korrel- en waterdruk. Als de bodem in rust is, heerst er een statisch evenwicht tussen deze krachten. Op elke diepte is de neerwaarts gerichte bodemdruk in evenwicht met de wrijvingskrachten tussen de vaste bodemdelen en de kracht die het grondwater of bodemvocht uitoefent (bodemdruk = korreldruk + waterdruk). Dit evenwicht kan op verschillende manieren worden verstoord waarna een nieuw evenwicht zal gevormd worden wat een maaiveldsdaling tot gevolg kan hebben. Volgende processen kunnen in het project als gevolg van de grondwaterverlaging zettingen veroorzaken: − klink: Bij ontwatering wordt het krachtenevenwicht verstoord door een afname van de waterdruk. Bij gelijk blijvende bodemdruk neemt de korreldruk evenredig toe met de afname van de waterdruk; − krimp: Door vochtonttrekking of verdamping kan de bodem ook krimpen doordat de waterdruk sterker negatief wordt. De bodemdeeltjes trekken sterk aan het schaarse vocht en trekken elkaar aan; − oxidatie is een biochemisch proces waarbij organische stof door microbiële afbraak uit de bodem verdwijnt. Er verdwijnt bodemmateriaal, waardoor het maaiveld eveneens daalt. Klink en oxidatie zijn onomkeerbare processen. Krimp is grotendeels omkeerbaar en wordt ongedaan gemaakt als via het grondwater of neerslag water wordt aangevoerd. Maaiveldsdaling als gevolg van reversibele krimp wordt meestal als verwaarloosbaar beschouwd. Bij ontwatering is de grondsoort bepalend voor de processen die plaatsvinden: − zandgronden: vrijwel alleen klink − kleigronden en leemgronden: klink en krimp − veengronden en humusrijke gronden: klink, krimp en oxidatie. De eventuele maaiveldsdaling (zetting) van zandgrond wordt verwaarloosbaar geacht. De zettingsgevoeligheid neemt toe van leem naar klei maar wordt in vergelijking met veen eveneens gering geacht. De uiteindelijke maaiveldsdaling als gevolg van een grondwaterstandsverlaging is afhankelijk van: − de dichtheid in minerale delen van het veen − de poriënfractie − de samendrukbaarheidsconstante − de dikte van de veenlaag boven en onder de grondwaterspiegel − de oorspronkelijke grondwaterstand − de grondwaterstandsdaling. Er zal een inschatting gemaakt worden van het risico op inklinking aan de hand van de bodemtextuur . Er zal geen kwantitatieve inschatting gemaakt worden van de inklinking omdat daarvoor meer gegevens noodzakelijk zijn.

3.4.3. Beoordeling Op basis van de resultaten van de indicatoren die de effect tot uitdrukking brengen, zullen de verschillende effecten beoordeeld worden op hun significantie. Voor deze beoordeling worden volgende scores gehanteerd.

- 96 -


effect − − − − −

ernstige, aantastende wijzigingen lichte, aantastende wijzigingen geen verandering lichte verbetering grote verbetering

-

07/05/2007

-

R543-042.doc

waardering -2 -1 0 +1 +2

- 97 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

4. Discipline water: oppervlaktewater kaart 19:

overstromingsgebieden en categorisering van de waterlopen

kaart 20:

kwaliteitsmeetnet VMM

4.1. Effectgroepen − − − −

peilverandering wijziging afvoerdebiet wijziging overstromingen wijziging waterkwaliteit

Door de aanleg van een weg, zullen een aantal waterlopen gekruist worden. Deze zullen middels een onderdoorgang hun normale loop kunnen vervolgen. Dit kan effecten teweegbrengen op het peil van de betreffende waterlopen en de structuurkwaliteit van de waterlopen. Daarnaast zal in de exploitatiefase ook water afgevoerd worden langs grachten en waterlopen. Dit kan eveneens effecten geven op het waterpeil in deze waterlopen zowel bij normale weersomstandigheden als bij extreme stormen. Bij extreme stormen kunnen daarbij nog effecten optreden naar overstromingen toe. Verontreinigingen door calamiteiten zowel tijdens de aanlegfase als in de exploitatie kunnen verontreiniging van de waterkwaliteit veroorzaken. Omwille van de beperkte gegevens inzake de inrichting van de tracés dient dit meegenomen te worden op project-niveau. De inrichting is immers bepalend voor de mate waarin deze calamiteiten worden voorkomen en de gevolgen van deze calamiteiten ingebufferd/minder verspreid worden. Daarnaast is er het risico op verspreiding van contaminatie via het wegdek. Dit is zowel van toepassing op verspreiding van contaminatie inherent aan de inrichting (vb strooizout) als ten gevolge van een calamiteit.

4.2. Afbakening van het studiegebied Het studiegebied wordt afgebakend als de zone waarin effecten kunnen plaatsvinden door uitvoering van het project. Het betreft de zones rond de waterlopen en overstromingszones. De effecten van bijvoorbeeld lozingen van water, kunnen zich ook buiten het plangebied laten gevoelen. Daarom wordt het plangebied uitgebreid met de stroomafwaarts gelegen gebieden rond de waterlopen. Indien tijdens de effectbespreking blijkt dat ook buiten het nu aangeduide studiegebied effecten optreden, wordt het studiegebied in het MER uitgebreid.

4.3. Beschrijving van de referentiesituatie 4.3.1. Oppervlaktewaterkwantiteit Er situeren zich verschillende waterlopen in het plangebied. De belangrijkste betreft het kanaal van Herentals naar Bocholt. Dit bevindt zich in het zuiden van het plangebied en loopt van west naar oost. Daarnaast bevinden zich nog ene aantal natuurlijke waterlopen. Deze stromen allemaal van zuid naar noord richting Nederland, om veel verder noordwaarts uiteindelijk in de Maas uit te komen. De belangrijkste betreft de Warmbeek in het oosten en de Dommel in het

- 98 -


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

westen. Ook een aantal zijbeken van beide waterlopen doorkruist het gebied. Geen enkele van de geplande tracés doorkruist de loop van de Warmbeek zelf, wel kruisen ze het stroomopwaartse deel van de Prinsenloop, een zijbeek van de Warmbeek. Ook de Dommel wordt door enkele tracés gekruist.

4.3.2. Overstromingen Langs de Warmbeek situeren zich enkele risicozones voor overstromingen. Dit zijn zones die regelmatig overstromen. Deze zones werden enerzijds geïnventariseerd aan de hand van een enquête bij de gemeenten en anderzijds door modelberekeningen. Uit de berekeningen is gebleken dat de overstromingen veroorzaakt worden door hoge waterstanden in de Warmbeek zelf en dat de oevers dan overstromen. De zones die dan onder water komen te staan bevinden zich in de onmiddellijke omgeving van de waterloop zelf. Er worden geen woningen bedreigd. In de Dommel zijn geen risicozones aangeduid in het plangebied. Wel zijn rond de waterloop enkele zones als natuurlijk overstromingsgebied aangeduid. Deze blijken in het recent verleden echter niet meer te overstromen.

4.3.3. Oppervlaktewaterkwaliteit Op kaart 20 is een overzicht gegeven van de kwaliteitsmeetpunten van de VMM. In tabel 13 is een overzicht gegeven van de gemiddelde waarde van de meest recente meetgegevens. tabel 13: Parameter

oppervlaktewaterkwaliteit VMM-meetpunten 10150

10160

10180

10200

84870

91900

92000

95000

Een-

Norm*

0

0

0

0

0

(2006)

(2004)

(2006)

heid

voor ba-

(2004)

(2000)

(1997)

(2000)

(1999)

siswaterkwaliteit

O-PO4 EC20

0,08 361,92

0,13 370,00

429,00

311,00

0,22

0,16

544,50

382,71

0,42 312,33

3050,5 6

O2

7,99

ZS

9,25

O2 verz

74,72

NO3 +

2,98

7,4

7,02

9,50

8,14

11,00 77,00

98,00 3,30

4,45

0,42

CZV -

Cl

pH

7,32

6,80

11,4

BZV5

3,00

NH4

0,18

Prati-

2,0

16,4

<1000

7,20

6,87

mg/L

≥5

6,42

12,01

mg/L

<50

71,94

67,33

67,98

%

-

mgN/L

<10

3,81

5,85

0,26

0,38

0,79

0,88

12,02

13,87

27,71

39,25

mgO2/L

<30

39,69

41,82

48,43

624,00

mg/L

<200

6,69

7,96

6,95

9,77

16,50

0,86 1,8

µS/cm

7,91

6,91

KjN T

<0,3

14,97

NO2

Pt

mgP/L

3,2

0,2

12,30

7,37

mgP/L

-

≤0,3 (gem)

6,5≤pH≤8 ,5

3,22

mgN/L

<6

15,68

°C

≤25

14,04

12,98 5,00

3,07

mgO2/L

6

0,41

1,86

1,98

mgN/

<1 (gem)

2,2

2,1

2,6

3,0

-

- 99 -


index BBI-index

- 07/05/2007 -

R543-042.doc

(2004)

(2000)

(1997)

(2000)

(1999)

(2005)

(2004)

(2005)

6

5

2

6

7

6

6

6

(2004)

(2000)

(1996)

(2000)

(1997)

(2005)

(2001)

(2005)

-

*vet: boven de norm

De prati-index geeft een indicatie van de algemene verontreiniging van het water. De index zelf wordt berekend op het aanwezige gehalte zuurstof in het water. Algemeen zijn de waterlopen in het plangebied matig verontreinigd. De Warmbeek heeft een aanvaardbare waterkwaliteit in zijn meer afwaartse gedeelte. De biotische index geeft ene indicatie van het aantal verschillende soorten en de hoeveelheid per soort aanwezige fauna in de waterloop. Dit is op zijn beurt weer een indicatie voor de kwaliteit van het water (hoe meer soorten en in hoe grotere hoeveelheden deze voorkomen, hoe beter de kwaliteit van het water). In het plangebied is de kwaliteit matig, behalve voor het meetpunt ter hoogte van het kanaal van Herentals naar Bocholt waar de kwaliteit goed is. Het meetpunt op de Warmbeek heeft een zeer slechte kwaliteit weer. De laatste meting van dit meetpunt dateert echter van 1996.

4.3.4. Structuurkwaliteit De structuurkwaliteit van de betreffende waterlopen zal bekeken worden aan de hand van de ecologische inventarisaties en de structuurkaarten van het INBO.

4.4. Methodologie effectvoorspelling en –beoordeling 4.4.1. Effectuitdrukking De effecten worden uitgedrukt aan de hand van volgende criteria: − oppervlaktewaterkwantiteit: aantal waterlopen dat beïnvloed wordt − overstromingen: overstromingsoppervlakte die ingenomen wordt (m²) − overstromingen: aantal waterlopen met overstromingsgevaar dat beïnvloed wordt − structuur van de waterlopen: aantal waterlopen die de weg kruist − oppervlaktewaterkwaliteit: risico op wijziging van oppervlaktewaterkwaliteit.

4.4.2. Definiëring van de criteria Oppervlaktewaterkwantiteit Met behulp van eenvoudige formules (zoals opgenomen in de uitvoeringsbesluiten betreffende de watertoets) wordt berekend hoeveel water van de weg afstroomt naar langsgrachten en waterlopen. Er wordt nagekeken of de dimensies van de langsgrachten voldoende zijn om deze hoeveelheden water op te vangen. Indien water afgevoerd wordt naar de bestaande waterlopen wordt per alternatief aangeduid om hoeveel waterlopen het gaat.

Overstromingen In eerste instantie wordt nagekeken of de nieuw aan te leggen weg gelegen is in overstromingsgebied. Volgende vragen worden gesteld: − Komt de weg onder water te staan? − Welke oppervlakte van het overstromingsgebied wordt ingenomen door de weg? − Welke zones zullen aan de hand van de topografie dan overstromen?

- 100 -


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

Deze gegevens worden overgemaakt aan de discipline Mens en de discipline Fauna en flora. Daarnaast wordt nagekeken of de waterlopen waar water naartoe geleid wordt gevoelig zijn voor overstromingen. Indien deze overstromingen in bebouwd gebied voorkomen, wordt dit doorgegeven aan de discipline Mens.

Structuur van de waterlopen Er wordt gekeken naar de plaats waar kunstwerken noodzakelijk zijn om de waterlopen te overbruggen. Deze overwelvingen hebben lokaal invloed op de structuur van de waterlopen. De plaats van de overwelvingen en de ligging van de alternatieve tracés zal vergeleken worden met de ligging van de waterlopen en de structuurkwaliteit van de waterlopen op die plaats.

Oppervlaktewaterkwaliteit Contaminatie kan via het wegdek en de voorziene afstroming zich verspreiden naar het oppervlaktewater. Zo zal strooizout dat in de winter op het wegdek wordt aangebracht, afspoelen via dooi en regen en zal via het normale circuit in het oppervlaktewater terecht komen. Uitgaande van gemiddeld aantal strooidagen per jaar zal nagegaan worden of er een relevant risico is op wijziging van de oppervlaktewaterkwaliteit ten gevolge van de afstroming van water over het wegdek. Aangezien nog geen concrete inrichting van de weg beschikbaar is, zal slechts een ruwe inschatting van het effect kunnen gemaakt worden. Er zal aangegeven worden onder welke inrichtingsvoorwaarden verwacht wordt dat de effecten minimaal zullen zijn. Eveneens zullen milderende maatregelen voorgesteld worden om het risico te beperken.

4.4.3. Beoordeling Op basis van de resultaten van de indicatoren die de effect tot uitdrukking brengen, zullen de verschillende effecten beoordeeld worden op hun significantie. Voor deze beoordeling worden volgende scores gehanteerd. effect − − − − −

ernstige, aantastende wijzigingen lichte, aantastende wijzigingen geen verandering lichte verbetering grote verbetering


- 101 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

5. Discipline water: grondwater kaart 21:

grondwaterkwetsbaarheid, peilputten en winningen

5.1. Effectgroepen − − −

grondwaterstandsverandering wijziging in kwel wijziging grondwaterkwaliteit

Door de aanleg van de weg kunnen de kwel- en infiltratiegebieden beïnvloed worden. Daarnaast kan er door wijziging van het oppervlaktewaterpeil en de overstromingen in de omgeving het grondwaterpeil wijzigen. Door de aanleg van langsgrachten en een gewijzigd bodemgebruik kan eveneens de grondwaterstand wijzigen. Deze wijzigingen zijn voornamelijk van belang voor de discipline Fauna en flora. Niet alle elementen kunnen binnen het kader van dit planMer onderzocht worden. Mogelijkerwijs zal in de aanlegfase bemaling noodzakelijk zijn. Aangezien in deze fase van het onderzoek nog geen concrete informatie beschikbaar is betreffende de wijze van aanleg, is het niet mogelijk deze effecten in te schatten. Het feit of bemaling noodzakelijk is, hangt niet alleen af van de grondwaterstand ter plaatse maar zeker ook van de opbouw van de weg (nutsvoorzieningen onder de weg, diepte/insnijding van de weg ten opzichte van het oppervlak enz.). Zoals aangegeven bij de disciplines Bodem en Oppervlaktewater, kan door calamiteiten het oppervlaktewater en de bodem verontreinigd worden. Dit brengt met zich mee dat ook de kwaliteit van het grondwater kan wijzigen. Deze effecten zullen eveneens gedetailleerd dienen beschreven te worden op projectniveau. In het planMER wordt enkel aangegeven in welke grondwaterkwetsbaarheidsklasse het tracé zich situeert. Tevens wordt aangegeven hoe contaminatie zich kan verspreiden via het oppervlaktewater naar het grondwater en zo de kwaliteit kan beïnvloeden.

5.2. Afbakening van het studiegebied Het studiegebied wordt afgebakend als de zone waarin grondwaterstandswijzigingen kunnen optreden (kaart 9). Wijzigingen van de grondwaterstand worden verwacht rond het tracé, nieuw aan te leggen langsgrachten en waterlopen. Het studiegebied wordt verder uitgebreid met de zones waar wijzigingen in kwel en infiltratie kunnen optreden. Het betreft de zones rond de waterlopen en de brongebieden van waterlopen.

5.3. Beschrijving van de referentiesituatie 5.3.1. Grondwaterwinningen Er bevinden zich 135 winningen in het studiegebied. Er wordt gewonnen uit zowel het Quartair (zeer ondiep) als de Formatie van Mol en Diest (diep). De grootste winning situeert zich in het

- 102 -


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

uiterste zuiden van het plangebied. Het is een drinkwaterwinning van de VMW en deze heeft een jaarlijks vergund debiet van 6.000.000 m³. De winningen zijn weergegeven op kaart 21.

5.3.2. Grondwaterpeilen Er bevinden zich 2 peilputten in het plangebied. Deze zijn weergegeven op kaart 21. Op dezelfde kaart is voor peilput 7-0172 de meetresultaten weergegeven. Het peil bevindt zich gemiddeld ongeveer 1 meter onder maaiveld. Het peil schommelt mee met de seizoenen.

5.3.3. Grondwaterkwetsbaarheid Op kaart 21: grondwaterkwetsbaarheid, peilputten is de kwetsbaarheidskaart voor grondwater weergegeven. Het grondwater in het plangebied is aangeduid als Ca1 of zeer kwetsbaar. Het betreft immers een zandige laag, zonder kleiige deklaag en met een onverzadigde zone van 10 m of minder.

5.4. Methodologie effectvoorspelling en -beoordeling 5.4.1. Effectuitdrukking − −

wijziging grondwaterpeil: aanduiding zones waar waterpeil wijzigt wijziging kwel: aanduiding van zones waar wijziging verwacht wordt

5.4.2. Definiëring van de criteria Grondwaterstandswijziging Door een toename van de verharde oppervlakte zal dit leiden tot een vermindering van de rechtstreekse infiltratie van water naar het grondwater. Dit heeft een impact op de waterhuishouding. Daarnaast kan ook een wijziging van de grondwaterstand optreden door de wijzigingen in het oppervlaktewater. De zones waar een wijziging van de grondwaterstand verwacht wordt, worden aangegeven op kaart. Er zal tevens aangegeven worden welke zones gevoelig zijn en waar verder onderzoek noodzakelijk is in het projectMER. Mogelijks zullen ook vanuit andere disciplines hiervoor aanbevelingen gegeven worden.

Wijziging kwel Het tracé of de gebieden waar een wijziging van de grondwaterstand mag verwacht worden, worden vergeleken met de ligging van de kwelgebieden. Waar dit het geval is kan een wijziging verwacht worden. De significantie is gebaseerd op de mate van overlap en nabijheid.

Wijziging grondwaterkwaliteit Ten gevolge van afstroming van regenwater van het wegdek of dooi kan contaminatie van het grondwater optreden. Aan de hand van principebeschrijving worden de effecten hiervan beschreven. Daarnaast zullen milderende maatregelen voorgesteld worden die het risico op verspreiding van contaminatie (zoals strooizout) naar het grondwater kunnen verminderen.

- 103 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

5.4.3. Beoordeling Voor de beoordeling worden volgende scores gehanteerd. effect − ernstige, aantastende wijzigingen − lichte, aantastende wijzigingen − geen verandering − lichte verbetering − grote verbetering

- 104 -



-

07/05/2007

-

R543-042.doc

6. Discipline geluid 6.1. Effectgroepen − −

wijziging van het omgevingsgeluid tijdens aanlegfase door werfwerkzaamheden en werfverkeer wijziging van het omgevingsgeluid tijdens exploitatiefase door verkeer

6.2. Afbakening van het studiegebied Het studiegebied omvat uiteraard het plangebied met de verschillende alternatieven van het tracé voor de nieuwe weg, maar ook de omliggende zone waar de nieuw aan te leggen weg een relevant effect zal hebben op het omgevingsgeluid. De precieze afbakening van het studiegebied zal nader vorm krijgen tijdens de vordering van het MER, rekening houdend met de geluidsemissie van de verschillende wegen in het plangebied.

6.3. Beschrijving van de referentiesituatie Aangezien het een planMER betreft waarbij het voornamelijk gaat over het vergelijken van de milieueffecten zijn op dit moment geen immissiemetingen voorzien voor de discipline geluid. Wel zal de huidige situatie wat betreft verkeersgeluid gemodelleerd worden aan de hand van de bestaande gegevens over de meest relevante verkeerswegen in het studiegebied. De basis daarvoor is aanwezig in het ‘concept-streefbeeld Noordelijke Omleiding N71 te Neerpelt’ en het ‘mesomodel Overpelt-Neerpelt en omliggende gemeenten’. Aangezien in het studiegebied het huidige geluidsniveau in grote mate bepaald zal worden door het reeds aanwezige verkeersgeluid kan op deze manier het bestaande omgevingsgeluid in beeld gebracht worden. Het studiegebied omvat een groot aantal relevante wegen die ook in het mesomodel in beschouwing genomen zijn. Voor de referentiesituatie zal de bestaande toestand (toestand 2002 uit het mesomodel), naar analogie met de discipline mens - mobiliteit, aangevuld worden met gegevens over intussen reeds gerealiseerde ontwikkelingen. Verder worden ook ontwikkelingen die naar alle waarschijnlijkheid een feit zullen zijn op het moment dat het project gerealiseerd zal worden – 2010 – en die een invloed zullen hebben op de verkeersstromen en bijgevolg ook de geluidsemissie van het wegverkeer in het studiegebied opgenomen. Deze ontwikkelingen worden immers ook bestudeerd in het vermelde mesomodel en de discipline mobiliteit. Aldus zal de referentiesituatie gelijk gesteld worden aan het nulalternatief, namelijk de situatie in 2010 zonder omleiding N71. Het nulalternatief zal sowieso weinig verschillen van de huidige situatie, aangezien het enkel gaat over beperkte wijzigingen in verkeersintensiteiten die geen beduidende invloed zullen hebben op het verkeersgeluid. Het berekende omgevingsgeluid voor de referentiesituatie kan dan vergeleken worden met de milieukwaliteitsnormen volgens VLAREM II en de richtwaarden in de ontwerptekst verkeersgeluid van 1997.

- 105 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

6.4. Methodologie effectvoorspelling en -beoordeling 6.4.1. Effectuitdrukking − −

tijdens de aanlegfase: de geschatte tijdelijke wijziging van het omgevingsgeluid in dB(A) ter hoogte van de relevante locaties: individuele woningen, woonwijken, natuurgebieden, ... tijdens de exploitatiefase: de geschatte wijziging van het omgevingsgeluid in dB(A) én het specifiek geluid van de nieuw aan te leggen weg in dB(A) op dezelfde locaties

6.4.2. Definiëring van de criteria Voor de effectvoorspelling wordt gebruik gemaakt van overdrachtsberekeningen. Bij de berekening van de relevante waarde van het verkeersgeluid in de omgeving wordt rekening gehouden met de geometrische uitbreiding, de luchtabsorptie, bodemabsorptie, afscherming of verstrooiing van gebouwen en andere hindernissen, de verkeersintensiteiten en samenstelling van het verkeer, de snelheid van het verkeer, wegdek e.d. De berekeningen worden uitgevoerd met het rekenmodel IMMI, dat steunt op de Nederlandse rekenmethode RMW / SRM II. Als resultaat van de berekeningen kunnen kaarten opgesteld worden met geluidscontouren voor de referentiesituatie en de verschillende tracé-alternatieven. Deze vormen een belangrijke input voor de effectbespreking van de discipline mens (bepaling van het aantal woningen blootgesteld aan een significant verhoogd geluidsniveau) en de discipline fauna en flora (bepaling van de oppervlakte met een significant verhoogd geluidsniveau), al dan niet met het in rekening brengen van de nodige milderende maatregelen. De effecten zullen beschouwd worden voor twee fasen, namelijk de aanlegfase en de eigenlijke exploitatiefase. Aanlegfase De effecten van de aanlegfase op het omgevingsgeluid zullen kort besproken worden. Op basis van literatuur- en andere gegevens betreffende de geluidsvermogenniveaus van de in te zetten werfmachines zal de geluidsemissie van de aanlegfase besproken worden, evenals de immissieniveaus in functie van de afstand tot de werfzone. Er zullen voor de aanlegfase geen gemeten geluidskaarten weergegeven worden. De effecten tijdens de aanlegfase zullen beoordeeld worden op basis van de geschatte tijdelijke stijging van het omgevingsgeluid tijdens de werkzaamheden en dit voor de verschillende relevante locaties. Exploitatiefase - ingebruikname van de nieuwe weg De verschillende tracé-alternatieven zullen samen met de referentiesituatie / nulalternatief doorgerekend worden met het rekenmodel IMMI en de gewijzigde situatie wat betreft het verkeersgeluid kan dan telkens vergeleken worden met de referentiesituatie. Op basis van de gekende prognoses voor verkeersintensiteiten (spitsuurwaarden) – verkregen van de discipline mobiliteit – zullen telkens de geluidsniveaus tijdens de avondspits berekend worden in functie van de parameter LAeq. Aangezien voor de verschillende alternatieven ook de gewijzigde mogelijk gereduceerde - verkeersstroom op bestaande wegen in rekening wordt gebracht, zal het gecombineerde effect van de verschillende wijzigingen beschouwd worden en is het mogelijk dat op sommige plaatsen het omgevingsgeluid zal dalen. Voor de referentiesituatie / nulalternatief en de verschillende tracé-alternatieven zullen contourkaarten opgesteld en weergegeven worden. Het specifiek geluid van de nieuw aan te leggen weg kan in eerste instantie beoordeeld worden door dit ter hoogte van de woningen te toetsen aan de richtwaarden van de ontwerptekst verkeersgeluid van 1997. Waar het gewenst is om het specifiek geluid te evalueren op locaties

- 106 -


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

waar zich geen woningen bevinden – bv. natuurgebied – kan verwezen worden naar de milieukwaliteitsnormen volgens VLAREM II. Bovendien is ook de geschatte relatieve stijging (of daling) van het omgevingsgeluid t.o.v. het nulalternatief van belang en zullen de tracéalternatieven in functie hiervan beoordeeld worden.

6.4.3. Beoordeling De quotering van de effecten gebeurt volgens een schaal met 5 gradaties (van -2 tot +2). Een +2 wordt toegekend wanneer een substantiële verbetering voor een bepaald criterium geboekt wordt, een -2 wil zeggen dat een grenswaarde in negatieve zin wordt overschreden. De scores kunnen niet worden opgeteld en dienen samen met de beschrijving van de effecten te worden gelezen.

Aanlegfase Volgende scores worden voor dit criterium gehanteerd. Effect − − −

geschatte stijging van het omgevingsgeluid t.o.v. het nulalternatief met minder dan 5 dB(A) geschatte stijging van het omgevingsgeluid t.o.v. het nulalternatief tussen 5 en 10 dB(A) geschatte stijging van het omgevingsgeluid met meer dan 10 dB(A) t.o.v. het nulalternatief

waardering 0 -1 -2

Exploitatiefase Volgende scores worden voor dit criterium gehanteerd. Effect − − − −

−

geschatte daling van het omgevingsgeluid ivm nulalternatief met meer dan 3 dB(A) geschatte daling van het omgevingsgeluid ivm nulalternatief met meer dan 1 dB(A) maar minder dan 3 dB(A) geschatte stijging van het omgevingsgeluid ivm nulalternatief met minder dan 3 dB(A) of daling met minder dan 1 dB(A) geschatte verhoging van het omgevingsgeluid ivm nulalternatief met meer dan 3 dB(A) maar geen overschrijding van de richtwaarde in de ontwerptekst omgevingsgeluid (of desgevallend MKN VLAREM II) geschatte verhoging van het omgevingsgeluid ivm nulalternatief met meer dan 3 dB(A) én overschrijding van de richtwaarde in de ontwerptekst omgevingsgeluid (of desgevallend MKN VLAREM II)

waardering +2 +1 0

-1 -2

- 107 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

7. Discipline lucht 7.1. Effectgroepen −

wijziging in luchtkwaliteit

In het MER zullen enkel de emissies van die luchtverontreinigende stoffen besproken worden die specifiek geassocieerd worden met het wegverkeer: CO, koolwaterstoffen (benzeen), fijn stof, SO2 en NOX.

7.2. Afbakening van het studiegebied Het studiegebied wordt afgebakend als de zone waarin effecten kunnen worden waargenomen door uitvoering van het project. Het betreft de zones waarin de huidige en/of toekomstige atmosferische emissies een aantoonbare invloed op de luchtkwaliteit hebben. Indien tijdens de effectbespreking blijkt dat ook buiten het nu aangeduide studiegebied effecten optreden, wordt het studiegebied in het MER uitgebreid.

7.3. Beschrijving van de referentiesituatie 7.3.1. De referentiemeetstations De luchtkwaliteit in Vlaanderen wordt opgevolgd door de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) via onder meer het telemetrisch meetnet dat instaat voor de opvolging van de algemene luchtkwaliteit voor de voornaamste luchtgassen en voor het fijn stofgehalte. De parameters SO2, NOX, O3, PM10 stof, PM2.5 stof, CO en zwarte rook worden gemeten. Daarnaast worden er op 8 locaties meteo-parameters gemeten. Het telemetrisch meetnet is opgebouwd volgens twee principes: − de installatie van automatische meetsystemen in de twee grote agglomeraties, Antwerpen en Gent, met inbegrip van hun industriegebieden − de installatie van een globaal meetsysteem volgens de rooster dat op regelmatige wijze het hele Vlaamse grondgebied bedekt. Volgende meetstations zijn in de ruime omgeving van het projectgebied gelegen: − 42N016, Dessel − 42N027, Bree − 40WZ01/00WZ01, Lommel − 47E810, Mol − 42N045, Hasselt − 50TS20, Tessenderlo 1 − 50N025, Tessenderlo 2 − 00OP02, Overpelt − 40LD02, Geel. Een ander meetnet dat vermeldenswaardig is met betrekking tot het project is het meetnet ‘verzuring’, dat opgestart werd in het kader van het milieubeleidsplan 1997-2002 en dat natte en droge verzurende deposities opvolgt. Het depositiemeetnet verzuring telt 10 meetplaatsen verspreid over Vlaanderen.

- 108 -


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

De voornaamste emissies van wegverkeer bestaan uit stikstofoxiden (in 2004 was 47% van de totale uitstoot NOX in Vlaanderen afkomstig van wegverkeer, bron VMM 24), vluchtige organische stoffen (VOS, benzeen), koolstofmonoxide (CO, product van onvolledige verbranding), fijn stof en zwaveldioxide (SO2, in 2004 was 1% van de totale SO2-emissie in Vlaanderen afkomstig van 24 verkeer, bron VMM ). De stations Dessel (42N016) en Bree (42N027) zijn het dichtstbij gelegen. De stations liggen elk op ongeveer 15 km van het plangebied. In het MER wordt de luchtkwaliteit ter hoogte van het plangebied besproken aan de hand van verzamelde meetgegevens voor de stations Dessel en Bree (voor zover de parameter aldaar beschikbaar is). Bij ontstentenis worden de gegevens van een volgend dichtstbijgelegen station gebruikt uit de tabel. De meetstations Dessel en Bree zijn de meest representatieve stations voor het onderzoeksgebied. Zij liggen niet alleen het dichtst, maar sluiten ook, omwille van hun ligging, het best aan bij de lokale situatie in Neerpelt (landelijke omgeving). Andere meetstations zijn gelegen in natuurgebied (Overpelt, 00OP02), in een stedelijke omgeving (Hasselt, 42N045), in industriegebied (Tessenderlo, 50TS20 en 50N025; Geel, 40LD02) en in een woonwijk van Umicore (Lommel, 40WZ01/00WZ01). Het meetstation van Mol (47E810) wordt door de VMM verondersteld achtergrondconcentraties weer te geven. In wat volgt worden voor de verschillende emissies de grens- en richtwaarden weergegeven op basis van de meetwaarden per meetstation. De waarden in ‘vet’ aangegeven in de tabellen zijn meest relevant en worden toegepast in de toetsing en de effectenstudie.

7.3.2. Vastgestelde grens- en richtwaarden Stikstofoxiden De NOX-concentraties in de omgevingslucht worden opgenomen in het immissiemeetnet van Vlaanderen. De voorhanden zijnde concentraties betreffen NO- en NO2-waarden. De uurwaarden van het kalenderjaar 2004 voor de relevante meetstations zijn opgenomen in tabel 14 (bron: VMM24). tabel 14:

meetstation

NO- en NO2-concentraties (uurwaarden) van het kalenderjaar 2004 voor de meetstations Dessel en Mol gemiddelde µg/m3*

P50 µg/m3

P98 µg/m3

NO

NO2

NO

NO2

NO

42N016

7

25

1

22

58

NO2 56

47E810

7

22

1

18

59

59

*Rekenkundig gemiddelde van de uurwaarden P50: 50 percentiel P98: 98 percentiel 3

De grenswaarde voor NO2 bedraagt 200 µg/m (P98, VLAREM II). Vanaf 1 januari 2010 wordt voor NO2 als uurgrenswaarde (1 u.) voor de bescherming van de gezondheid van de mens 3 200 µg/m gehanteerd die niet meer dan 18 keer per kalenderjaar mag overschreden worden (1999/30/EG). De jaargrenswaarde voor de bescherming van ecosystemen (uitgemiddeld over

24

VMM (2005). Luchtkwaliteit in het Vlaamse Gewest - 2004. Vlaamse Milieumaatschappij, Aalst. 120 pp. + bijlagen

- 109 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

3

een kalenderjaar) voor NOX bedraagt 30 µg/m (1999/30/EG). De richtwaarde voor NO2 be3 3 draagt 135 µg/m (P98) en 50 µg/m (P50) (VLAREM II). De WHO (1997) hanteert als richt3 waarde een jaarlijks gemiddelde van 40 µg/m .

Zwaveloxiden Voor SO2 bevinden zich 4 meetstations in de ruime omgeving van het plangebied. De waarden opgegeven in tabel 15 zijn dagwaarden van het meteorologisch jaar 2004-2005 (bron:VMM 25). tabel 15:

SO2-concentraties (dagwaarden) van het meteorologisch jaar 2004-2005 voor de meetstations Dessel, Bree, Mol en Lommel gemiddelde µg/m3*

P50 µg/m3

P98 µg/m3

42N016

5

4

14

42N027

3

3

10

47E810

2

1

8

40WZ01

18

10

74

meetstation

*Rekenkundig gemiddelde van de dagwaarden P50: 50 percentiel P98: 98 percentiel

De daggrenswaarde (24 u.) voor de bescherming van de gezondheid van de mens voor SO2 3 bedraagt 125 µg/m en mag niet meer dan drie keer per kalenderjaar overschreden worden (1999/30/EG). De grenswaarde voor de bescherming van ecosystemen (uitgemiddeld over een 3 kalenderjaar en over een winterperiode (1 oktober tot en met 31 maart)) bedraagt 20 µg/m (1999/30/EG). De richtwaarde voor SO2, uitgedrukt als het rekenkundig gemiddelde van de ge3 middelde dagwaarden, bedraagt 40 tot 60 µg/Nm (VLAREM II).

Koolstofmonoxide Er bevinden zich slechts 6 meetstations voor CO in Vlaanderen. Het meest nabijgelegen meetstation is Hasselt (42N045). Het maximale hoogste 8-uurgemiddelde van een dag bedraagt er 3 in het kalenderjaar 2004 1,85 mg/m en de gemiddelde halfuurwaarde en hoogste 83 uurgemiddelde van een dag bedragen er 0,30 mg/m (bron: VMM 26). 3

Door de WHO (2000) worden natuurlijke achtergrondwaarden tussen 60 en 140 µg/m opgege3 ven. Sinds 1 januari 2005 dient de grenswaarde van 10 mg/m als hoogste 8-uurgemiddelde van een dag gerespecteerd te worden (2000/69/EG). De Intergewestelijke Cel voor het Leefmi3 lieu (IRCEL) deelt echter mee dat concentraties van meer dan 10 mg/m (8 uur gemiddelde waarde) in de buitenlucht, zelfs op verkeersdrukke plaatsen, in België nog nooit gemeten werden.

25 26

- 110 -

VMM (2005). Luchtkwaliteit in het Vlaamse Gewest - 2004. Vlaamse Milieumaatschappij, Aalst. 120 pp. + bijlagen VMM (2005). Luchtkwaliteit in het Vlaamse Gewest - 2004. Vlaamse Milieumaatschappij, Aalst. 120 pp. + bijlagen


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

Stof Voor de evaluatie van de luchtkwaliteit inzake fijn stof en PM10 wordt de achtergrondconcentratie bepaald uitgaande van de meetresultaten (dagwaarden) van het station Dessel (bron: VMM 27 ). tabel 16:

stofconcentraties (PM10) van het kalenderjaar 2004 voor het meetstation Dessel 3*

meetstation

gemiddelde µg/m

42N016

32

3

3

P50 µg/m

P98 µg/m

27

90

* Rekenkundig gemiddelde van de dagwaarden P50: 50 percentiel P98: 98 percentiel

De daggrenswaarde (24 u.) voor de bescherming van de gezondheid van de mens voor stof, 3 die niet meer dan 35 keer per jaar mag overschreden worden, bedraagt 50 µg/m (1999/30/EG). De jaargrenswaarde (kalenderjaar) voor de bescherming van de gezondheid van de mens voor 3 stof bedraagt 40 µg/m . De richtwaarde voor stof ten slotte, uitgedrukt als het rekenkundig ge3 middelde van de gemiddelde dagwaarden, bedraagt 40 tot 60 µg/Nm (VLAREM II).

VOS en BTEX Benzeen is de voornaamste emissie afkomstig van het verkeer die door de VMM wordt gemeten. Benzeen behoort tot de groep van de vluchtige organische stoffen (VOS). Momenteel zijn er acht meetstations in werking, voornamelijk gelegen in industriegebieden en in zones met klachten in verband met geurhinder. De dichtstbijgelegen meetstations voor VOS van het immissiemeetnet bevinden zich in Tessenderlo. Voor VOS zijn er geen grens- of richtwaarden beschikbaar, maar voor enkele individuele parameters, waaronder benzeen, is een normering voorhanden. In tabel 17 worden de jaargemiddeldes van het kalenderjaar 2004 van benzeen voor de meetstations in Tessenderlo en algemeen voor Vlaanderen weergegeven (bron:VMM26). tabel 17:

component

benzeen

benzeenconcentraties (jaargemiddelden) van het kalenderjaar 2004 voor de twee meetstations in Tessenderlo en gans Vlaanderen Tessenderlo Hofstraat

Tessenderlo Dennenhof

Vlaams gemiddelde

50TS20 (µg/m3)

50N025 (µg/m3)

(µg/m3)

1,0

1,1

1,1

De waargenomen benzeenconcentraties in de meetstations van Tessenderlo zijn voornamelijk te wijten aan het drukke verkeer. Naast het meetnet voor VOS, bestaan er in Vlaanderen 7 meetstations waar BTEX-metingen (benzeen, tolueen, ethylbenzeen en xylenen) worden uitgevoerd met behulp van automatische BTEX-monitoren. Het meetstation dat het dichtst bij het plangebied is gelegen, is Geel. De waarden opgegeven in tabel 18 zijn dagwaarden van het kalenderjaar 2004 (bron:VMM28).

27


28


- 111 -


tabel 18:

- 07/05/2007 -

R543-042.doc

benzeenconcentraties (dagwaarden) van het kalenderjaar 2004 voor het meetstation Geel

component benzeen

Gemiddelde µg/m3*

P50 µg/m3

P98 µg/m3

1,04

0,8

3,28

*Rekenkundig gemiddelde van de dagwaarden P50: 50 percentiel P98: 98 percentiel 3

Voor benzeen wordt 5 µg/m (jaargemiddelde van de dagwaarden voor het beschouwde kalenderjaar) gehanteerd als grenswaarde (2000/69/EG).

Ozon Ozon is een secundaire polluent die gevormd wordt op basis van de precursoren NOX en VOS onder invloed van zonlicht op warme dagen. Aangezien het verkeer één van de belangrijkste emissiebronnen vormt van NOX is het relevant de parameter ozon in de effectenstudie op te nemen. In het meetstation Dessel worden ozonmetingen uitgevoerd. In tabel 19 worden de uurwaarden en de hoogste 8-uursgemiddelden van een dag weergegeven voor het kalenderjaar 2004 (bron:VMM29). In 2004 werd ter hoogte van het meetstation Dessel 4-maal de waarschuwingsdrempel voor de 3 3 bevolking (EU Ozonrichtlijn) van 180 µg/m overschreden (op 8 juni: 193 µg/m , op 30 juli: 200 3 3 3 µg/m , op 3 augustus: 184 µg/m en op 5 augustus: 198 µg/m ). tabel 19:

ozonconcentraties (uurwaarden en hoogste 8-uursgemiddelden) van het kalenderjaar 2004 voor het meetstation Dessel gemiddelde µg/m3*

P50 µg/m3

P98 µg/m3

uurwaarde

41

37

120

hoogste 8-uurgemiddelde

62

61

141

meetwaarde

*Rekenkundig gemiddelde van de uurwaarden P50: 50 percentiel P98: 98 percentiel

De richtwaarde voor ozon die gehanteerd wordt voor de bescherming van de gezondheid van 3 de mens bedraagt 120 µg/m , als hoogste 8-uurgemiddelde van een dag, die niet meer dan 25 dagen per kalenderjaar gemiddeld over drie jaar mag overschreden worden (2002/3/EG). 2010 is het richtjaar voor deze waarde. De langetermijndoelstelling voor ozon (richtjaar 2020) impliceert geen overschrijdingen meer van deze richtwaarde. De richtwaarde voor de bescherming van de vegetatie is gelijkgesteld aan een AOT40-waarde (berekend uit uurwaarden van mei tot 3 en met juli) van 18.000 µg/m gemiddeld over vijf jaar (richtjaar 2010). De langetermijndoelstel3 ling voor deze richtwaarde is vastgesteld op 6.000 µg/m (2002/3/EG).

- 112 -


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

Zwarte rook Voor de evaluatie van de luchtkwaliteit inzake zwarte rook wordt de achtergrondconcentratie bepaald, uitgaande van het meetresultaat van één meetstation in de ruime omgeving van de onderzoekslocatie, namelijk Hasselt (bron: VMM29). In tabel 20 worden de dagwaarden weergegeven voor het meteorologisch jaar 2004-2005. tabel 20:

meetstation 42N045

zwarte rookconcentraties (dagwaarden) van het meteorologisch jaar 2004-2005 voor het meetstation Hasselt 3

3

3

gemiddelde µg/m *

P50 µg/m

P98 µg/m

11,7

8,9

35

*Rekenkundig gemiddelde van de dagwaarden P50: 50 percentiel P98: 98 percentiel

Voor zwarte rook zijn geen recente grenswaarden voorhanden.

7.3.3. Bespreking huidige situatie omgevingslucht Teneinde de kwaliteit van de hierboven beschreven omgevingslucht te evalueren, worden de geobserveerde waarden getoetst aan de bestaande normen en richtwaarden inzake omgevingslucht. Deze normen en richtwaarden hebben tot doel: − de gezondheid en het welzijn van de omwonenden te vrijwaren − de hinder tot een minimum te beperken − de verontreiniging van de verschillende milieucompartimenten binnen aanvaardbare grenzen te houden. Ter beoordeling van de huidige situatie wordt de waarde gebruikt van het dichtstbijgelegen meetstation (Dessel, 42N016). Indien er voor bepaalde parameters geen waarden voor Dessel beschikbaar zijn, wordt het volgende dichtstbijgelegen station gebruikt. Geen enkel van de waargenomen meetwaarden van NO2 in 2004 overschrijden de vastgestelde grens- en richtwaarden. Voor NOX (NOX = 1.53 NO + NO2, 36 µg/m3) wordt er wel een overschrijding van de jaargrenswaarde voor de bescherming van ecosystemen vastgesteld. Noch voor SO2, noch voor CO worden overschrijdingen van grens- en/of richtwaarden waargenomen. Met betrekking tot stof respecteert de waargenomen gemiddelde stofconcentratie in 2004 de vastgestelde jaargrenswaarde en richtwaarde. Met 360 meetwaarden voor stofconcentraties en 3 een 90P-waarde van 54 µg/m , is het echter zeer waarschijnlijk dat in Dessel de daggrenswaarde voor de bescherming van de gezondheid van de mens van 50 µg/m3 meer dan 35 keer in 2004 overschreden werd. Er worden geen overschrijdingen vastgesteld van grens- en/of richtwaarden voor benzeen. In Dessel wordt de streefwaarde met betrekking tot de gezondheid voor ozon niet gerespecteerd in 2004. Er werden immers 28 overschrijdingen vastgesteld terwijl er maximaal 25 toegelaten zijn. De VMM rapporteert dat op alle meetstations in Vlaanderen, inclusief die in Dessel, de lange termijn doelstelling ter bescherming van gezondheid voor ozon overschreden werd in 2004. Voor 2004 kan er geen overschrijding van de streefwaarde ter bescherming van de vegetatie vastgesteld worden maar de VMM rapporteert wel dat op 8 van de 18 meetstations, waaronder in Dessel, de langetermijndoelstelling in 2004 overschreden werd.

- 113 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

7.4. Methodologie effectvoorspelling en –beoordeling 7.4.1. Effectuitdrukking Volgend criterium wordt gehanteerd om de effecten uit te drukken: − de berekende bijdrage van de immissies aan de beschouwde kwaliteitsdoelstellingen

7.4.2. Definiëring van de criteria Om een inschatting te kunnen maken van de uitlaatemissie die veroorzaakt wordt door het wegverkeer, wordt gebruik gemaakt van het computerprogramma COPERT III. Dit programma werd ontwikkeld in samenwerking met het European Topic Centre on Air Emissions. De berekeningen houden rekening met voertuigcategorie en motorisatie, snelheid en brandstofkenmerken. In de methodologie zal worden aangegeven welke aannames gemaakt worden. De gehanteerde emissiefactoren zijn afkomstig uit het COPERT model. Dit COPERT model is een Europees model dat door de verschillende lidstaten van de Unie gehanteerd wordt ter harmonisatie van de emissieberekeningen. In Vlaanderen wordt het model onder meer door de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) toegepast. De gehanteerde emissiefactoren zullen eveneens geselecteerd worden op het snelheidstype overeenkomstig de locale situatie zijnde stedelijk (urban), landelijk (rural) of autosnelweg (highway). Betreffende de parameters NOx en PM10, waar verkeer toch een belangrijke bijdrage toe levert, werd een berekening doorgevoerd met het software model CAR Vlaanderen. Op basis van de door de gebruiker ingevulde informatie over verkeersintensiteiten, de verkeersafwikkeling op de weg en de met het model meegeleverde emissiefactoren worden, de NOx- en PM10-emissie door het verkeer berekend. Nadat de emissies door het verkeer in op de weg zijn berekend wordt op basis van de door de gebruiker opgegeven straattype berekend wat de bijdrage van het verkeer aan de jaargemiddelde concentratie is. De door het model berekende concentratiebijdrage als gevolg van het verkeer wordt gesommeerd met de lokale achtergrondconcentratie (meegeleverd met het model) om het aantal overschrijdingen met de luchtkwaliteitsnormen te kunnen berekenen. Met het software model CAR Vlaanderen zal het mogelijk zijn om de luchtkwaliteit met betrekking tot NO2 en PM10 te berekenen voor de jaren 2005 (op basis van het reële wagenpark en de effectief gemeten achtergrondconcentraties) en 2010 en 2015 (op basis van een inschatting van het wagenpark op dat moment en de evoluerende achtergrondconcentraties). (bron: http://lucht.milieuinfo.be/uploads/CAR_Vlaanderen_mogelijkheden.pdf) In functie van de beschikbaarheid van gegevens aangereikt door de discipline Mens-mobiliteit, zal voor alle parameters een modellering worden uitgevoerd zowel naar huidige situatie, huidige situatie naar toekomst geprojecteerd en toekomstige situatie na projectontwikkeling. De modelleringsgegevens zullen opgenomen worden bij de beschrijving van de milieueffecten getoetst worden aan de actuele situatie van alle parameters in Vlaanderen. Als referentiesituatie wordt een avondspitsuur gebruikt. Er wordt voor deze waarde geopteerd om tot een worstcasescenario te komen. De alzo bekomen uurwaarden worden opgerekend naar dagwaarden.

7.4.3. Beoordeling De quotering van de effecten gebeurt volgens een schaal met 5 gradaties (van -2 tot +2). Samengevat wordt volgend kader gehanteerd. - 114 -


-

07/05/2007

effect − − − − −

vermindering van de gemiddelde immissie met meer dan 70% vermindering van de gemiddelde immissie tussen 30 en 70% vermeerdering of vermindering van de gemiddelde immissie kleiner dan 30% en de kwaliteitsdoelstellingen worden niet overschreden vermeerdering van de gemiddelde immissie tussen 30 en 70% en de kwaliteitsdoelstellingen worden niet overschreden vermeerdering van de gemiddelde immissie met meer dan 70% en/of de kwaliteitsdoelstellingen worden overschreden

-

R543-042.doc

waardering +2 +1 0 -1 -2

De bovenstaande richten grenswaarden (7.3.2) voor de verschillende parameters zullen gebruikt worden als de te toetsen luchtkwaliteitsdoelstellingen.

- 115 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

8. Discipline fauna en flora kaart 22:

vereenvoudigde weergave van de BWK-eenheden op macroschaal

kaart 23:

kwetsbaarheid voor verdroging

kaart 24:

kwetsbaarheid voor geluidsverstoring

8.1. Effectgroepen − − − − − −

vegetatiewijziging door habitatwijziging: de vegetatie ter plekke van het aan te leggen tracé verdwijnt (exploitatie), in de werkzone wordt ze tijdelijk beïnvloed (aanlegfase) vegetatiewijziging door verdroging tgv drainage door langsgrachten vegetatiewijzing door verlies kwelgebied wijziging fauna door vegetatiewijziging: door de hiervoor vermelde effecten op vegetatie, veranderen ook de habitats voor fauna wijziging fauna door geluids- en lichthinder: diersoorten die gevoelig zijn voor geluids- en lichthinder kunnen verstoord worden door het gebruik van de weg wijziging fauna door versnippering: diersoorten die gevoelig zijn voor versnippering van hun leefgebied kunnen verstoord worden door de aanwezigheid van de weg

Behalve de hierboven vermelde effecten zijn ook effecten op projectniveau te verwachten. Het betreft voornamelijk effecten ten gevolge van de aanlegwerken. Deze treden vooral op in de werkzone ten gevolge van bodemverdichting. Deze effecten worden niet besproken in de planMER tenzij ze permanent zullen zijn en daardoor bijvoorbeeld tracébepalend kunnen optreden.

8.2. Afbakening van het studiegebied Het studiegebied van de discipline Fauna en flora moet de volledige oppervlakte dekken waarop effecten ten gevolge van het project verwacht kunnen worden. Voorlopig wordt het volledige plangebied beschouwd als studiegebied. Bij de opmaak van het MER zal het studiegebied verfijnd worden voor de verschillende locatie- en inrichtingsalternatieven.

8.3. Beschrijving van de referentiesituatie 8.3.1. Vegetatie De beschrijving van de referentiesituatie gebeurt in eerste instantie op macroschaal. Er wordt een algemene schets gemaakt van de verschillende natuurgebieden. De recentste BWK-versie wordt gebruikt als vegetatiekaart. Voor het volledige studiegebied wordt deze vereenvoudigd weergegeven op kaart 22. De BWK-eenheden zijn hier vereenvoudigd tot de eerste letter (landgebruik). In het MER zal een gedetailleerde BWK-kaart weergegeven worden en beschrijving opgemaakt worden voor alle niet bebouwde zones waar de te onderzoeken tracés door/langs komen. Het open gebied tussen de natuurgebieden bestaat uit vrij intensief landbouwgebied met akkers en graslanden. Hierin zijn weinig kleine landschapselementen aanwezig.

- 116 -


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

Hageven Het reservaat bevat een opvallende landschappelijke verscheidenheid: vochtige biotopen in de Dommelvallei en uitgestrekte droge zandgronden met heide en duinen. Met een aangepast beheer wordt getracht nieuwe levenskansen te geven aan de wulp, en andere dieren plantensoorten, die gebonden zijn aan biotopen als heide, duinen, vijvers en vennen. Het Hageven vormt samen met de Nederlandse Plateaux een grensoverschrijdend natuurgebied van 550 ha, waarvan 200 ha op Vlaams grondgebied. Het beheer van de twee gebieden is sinds enkele jaren op elkaar afgestemd. Er is een natuureducatief centrum van Natuurpunt vzw, namelijk De Wulp.

Prinsenloop-De Holen Het gebied bestaat hoofdzakelijk uit naaldbossen. Aan de rand van de naaldbossen bevinden zich her en der kleine restanten heide. De Holen is een lager gelegen stuk van het gebied in de vallei van de Koevoorteloop. Hier domineren populierenaanplanten en elzenbroekbos. Tussen de alluviale bossen bevindt zich een complex van graslanden waarin het oude wateringsysteem nog zichtbaar is in het microreliëf. Het geheel maakt deel uit van het vogelrichtlijngebied. Vooral de beschermde habitats droge en vochtige heides en loofbossen komen in dit gebied (zij het beperkt) voor.

Warmbeekvallei Enkel het deel van de Warmbeekvallei ten noorden van het kanaal is relevant voor dit project. De vallei wordt gekenmerkt door natte wei- en hooilandjes afgewisseld met broekbosjes. Aan de rand komen grote populierenaanplanten voor. Herfststijlloos is een bijzondere verschijning in het gebied. In het midden van de 19de eeuw zijn wateringen of vloeiweiden aangelegd. Deze werden bevloeid met mineraalrijk water uit het kanaal. Stroomafwaarts van Achel verlaat de Warmbeek België.

De drie bogen De drie bogen is een klein reservaat dat opgebouwd is rond een oude spoorwegberm. De belangrijkste aanwezige natuurwaarden worden gevormd door de kolonies vleermuizen die gebruik maken van de infrastructuur. De oude spoorlijn met zijn houtkanten vormt een belangrijke vliegroute voor de vleermuizen.

8.3.2. Fauna In het kader van de effectbepaling is een aantal soortgroepen geselecteerd. Aangezien de te verwachten effecten op fauna te maken hebben met verstoring door geluidshinder en versnippering, worden voornamelijk soorten besproken die gevoelig zijn voor deze factoren. Het betreft vogels, zoogdieren, vissen en amfibieën. Bij het vergelijken van de verschillende alternatieven zal nagegaan worden of er bijzondere diersoorten broeden/nestelen op de geplande tracés. Indien het hierbij over bijkomende diersoorten gaat, zullen deze in het planMER ook besproken worden. Het is ook mogelijk dat bestaande waterlopen gewijzigd worden door de aanleg van de weg. Ook vissen zullen dan opgenomen worden in de bespreking.

- 117 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

Voor de beschouwde soorten wordt aangegeven welke biotopen belangrijk zijn in hun leefgebied.

Vogels Er zijn meerdere broedvogelinventarisaties ter beschikking. De recentste dateert van 2001. Deze zal gebruikt worden om de referentiesituatie te beschrijven. Daarnaast worden historische gegevens beschouwd om na te gaan of bepaalde verdwenen soorten (zoals Grauwe klauwier) nog potenties hebben om het gebied terug te koloniseren. Er wordt in het bijzonder aandacht besteed aan de soorten die beschermd zijn door de vogelrichtlijn.

Zoogdieren De bestaande gegevens zullen opgevraagd worden bij INBO en de natuurverenigingen in de omgeving. Voor vleermuizen zijn gegevens bekend voornamelijk uit de omgeving van De drie bogen.

Amfibieën De bestaande gegevens zullen opgevraagd worden bij INBO en de natuurverenigingen in de omgeving.

8.4. Methodologie effectvoorspelling en –beoordeling 8.4.1. Effectuitdrukking Voor de beoordeling van de effecten op fauna en flora worden volgende criteria gehanteerd: − vegetatiewijziging door habitatwijziging: ha vegetatiewijziging − vegetatiewijziging door verdroging tgv drainage door langsgrachten: ha vegetatiewijziging − vegetatiewijzing door verlies kwelgebied: ha vegetatiewijziging − wijziging fauna door vegetatiewijziging: ha biotoopverlies − wijziging fauna door geluids- en lichthinder: ha biotoopverlies − wijziging fauna door versnippering: ha biotoopverlies.

8.4.2. Definiëring van de criteria Vegetatiewijziging De vegetatiewijziging door habitatwijziging, verdroging en kwelverlies wordt beschreven voor de verschillende alternatieven. Op kaart 23 is de kwetsbaarheidskaart voor verdroging weergegeven. Hieruit blijkt dat de hele zone rond De Holen kwetsbaar is voor verdroging. Op kaart wordt een overzicht gegeven van de vegetatietypes die verdwijnen ten gevolge van de realisatie van de weg. Er wordt tevens een tabel toegevoegd waarin per vegetatietype vermeld wordt welke oppervlakte verdwijnt. Indien vegetatietypes die waardevol of zeer waardevol zijn beïnvloed worden, betekent dit een negatief effect. Indien de oppervlakte van deze vegetaties groot is (>25% van de totale oppervlakte van het tracé), is het effect zeer negatief.

- 118 -


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

Fauna Wijziging fauna door habitatwijziging en verdroging Voor vegetatie is eerder nagegaan welke biotopen verdwijnen en met welke oppervlakte. Dit is op kaart aangeduid. Op basis hiervan wordt gecontroleerd of het leefgebied van de beschouwde diersoorten inkrimpt. Het resultaat is een tabel waarin aangeduid wordt hoeveel oppervlakte leefgebied voor de verschillende diersoorten verloren gaat. Daarnaast kan ook het verwijderen van structuurelementen de fauna beïnvloeden (bvb. vleermuizen aan De drie bogen). De effecten hiervan worden apart ingeschat. Wijziging fauna door geluids- en lichthinder Op kaart 24 is de kwetsbaarheidskaart voor geluidsverstoring weergegeven. Vooral de open gebieden zijn kwetsbaar, aangezien geluid daar verder draagt. Deze kwetsbaarheid geeft geen aanduiding van waar dieren leven die kwetsbaar zijn voor verstoring. Door het combineren van de inventarisatie met de kwetsbaarheidskaart kunnen zones geselecteerd worden waar in de praktijk problemen verwacht worden. Een aantal faunagroepen is gevoelig voor geluidshinder; de voornaamste zijn zoogdieren en vogels. Ernstige effecten zijn vooral te verwachten in de periodes dat jongen groot gebracht worden, aangezien nesten of jongen bij verstoring verlaten kunnen worden. Dit betekent dan een mislukking van de voortplanting en dus een mogelijke daling van de populatie. Voor vogels kan geluidshinder in de winter ook verstoring betekenen voor pleisterende vogelsoorten. Hierdoor komt de voortplanting niet in het gedrang, maar de wetenschappelijke waarde van een gebied daalt wel indien zich langdurige en frequente verstoring voordoet. Op basis van de berekende geluidseffecten zal nagegaan worden wat de gevolgen zijn voor de populaties van de verschillende vogel- en zoogdiersoorten. Er wordt nagegaan welke biotopen verstoord worden en met welke oppervlakte. Dit wordt op kaart aangeduid. Op basis hiervan wordt gecontroleerd of het leefgebied van de beschouwde diersoorten hierdoor inkrimpt. Het resultaat is een tabel waarin aangeduid wordt hoeveel oppervlakte leefgebied voor de verschillende diersoorten verstoord wordt. Lichthinder is voornamelijk belangrijk voor diersoorten die ’s nachts leven. De belangrijkste voorbeeldgroepen zijn uilen, vleermuizen en reeën. Wijziging fauna door versnippering Het INBO maakte voor een aantal diersoorten kaarten op van het potentiële habitat in Vlaanderen. Versnippering van habitat is één van de problemen van de achteruitgang van soorten. In functie van de effecten van versnippering is voor 4 relevante soorten het potentiële habitat weergegeven. Voor de verschillende tracés wordt nagegaan in welke mate de aanleg ervan deze potentiële habitats én de uit de inventarisatie gekende habitats verstoort. De beoordeling van de effecten wordt hierop gebaseerd. De kaarten moeten nog worden verkregen van INBO. De methodiek die gebruikt is voor het opstellen van deze kaart, zal ook gebruikt worden om te bepalen wat de prioriteit is voor de aan te leggen weg. Combinatie effecten Om de omvang van negatieve effecten op fauna in te kunnen schatten, moeten de effecten van de drie groepen samen bekeken worden. De drie effecten interfereren namelijk sterk met el-

- 119 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

kaar. Dit resulteert in een tabel waarin aangeduid wordt in welke mate de verschillende diersoorten verstoord worden: matige verstoring is een negatief (-1) effect, sterke verstoring is een zeer negatief (-2) effect. Het globale effect voor fauna kan dan beoordeeld worden door de meest negatieve beoordeling uit de verschillende soorten te behouden.

8.4.3. Beoordeling De quotering van de effecten gebeurt volgens een schaal met 5 gradaties (van -2 tot +2). Samengevat worden volgende scores gehanteerd. effect − − − − −

zeer positief positief neutraal negatief zeer negatief


Een +2 wordt toegekend wanneer een substantiële verbetering voor een bepaald criterium geboekt wordt, een -2 wil zeggen dat een grenswaarde in negatieve zin werd overschreden. De scores kunnen niet worden opgeteld en dienen samen met de beschrijving van de effecten te worden gelezen.

- 120 -


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

9. Discipline mens: gezondheid 9.1. Effectgroepen − −

gezondheidseffecten ten gevolge van lucht emissies van het verkeer gezondheidseffecten ten gevolge van blootstelling aan geluid

9.2. Afbakening van het studiegebied Voor de discipline Mens-gezondheid bestaat het studiegebied uit de volledige projectzone uitgebreid met de invloedsfeer van de effecten vastgesteld in de andere disciplines, met name de disciplines Mens-mobiliteit, Geluid & Trillingen, Lucht, Water en Bodem. De projectzone omvat de werfzone inclusief de wegen die toegang verlenen tot die werfzone.

9.3. Beschrijving van de referentiesituatie Voor de referentiesituatie wordt verwezen naar de referentiesituaties van alle voorgaande disciplines, met name de disciplines Mens-mobiliteit, Geluid & Trillingen, Lucht, Water en Bodem. Hierna wordt alsnog kort een overzicht gegeven van de kwetsbare groepen (scholen en kinderopvang, ziekenhuizen, rust- en verzorgingstehuizen) in de directe omgeving.

9.3.1. Scholen en kinderopvang Volgens de website van de Vlaamse overheid( www.ond.vlaanderen.be/ onderwijsaanbod) liggen binnen het studiegebied de volgende scholen en inrichtingen voor kinderopvang: − Vrije Basisschool, Grote Heide 14, 3910 Neerpelt : kleuter, lager (gehucht Grote Heide) − Vrije Basisschool, Onderwijslaan 12, 3910 Neerpelt: kleuter, lager (centrum Neerpelt) − Vrije Basisschool, Jaak Tassetstraat 20, 3910 Neerpelt: lager (centrum Neerpelt) − Vrije Basisschool, Hamonterweg 40, 3910 Neerpelt: kleuter, lager − Vrije Basisschool Helibel, Sint-Hubertusstraat 3, 3910 Sint-Huibrechts-Lille: kleuter, lager − Vrije Basisschool Helibel , Herent 122, 3910 Neerpelt (dorpskern Herent): kleuter, lager − Vrije Basisschool Boseind, Lepelstraat 23, 3910 Neerpelt (wijk Boseind): kleuter, lager − WICO Neerpelt, Stationstraat 25 en 74, Neerpelt: secundair onderwijs − Vrije Basisschool, Berkenstraat 2, 3930 Achel − Vrije Basisschool, Grevenbroekstraat 9, 3930 Hamont-Achel − Duimelot, Marktplein 14 bus 2, 3910 Neerpelt: crèche − Ukkepuk, Lindestraat 36, 3910 Sint-Huibrechts-Lille: crèche − Boseind, Haagdoornstraat 69, 3910 Neerpelt: buitenschoolse opvang − Centrum, Jaak Tassetstraat 20, 3910 Neerpelt (centrum Neerpelt): buitenschoolse opvang − Grote Heide, Grote Heide 14, 3910 Neerpelt (centrum gehucht Grote Heide): buitenschoolse opvang − Herent, Herent 122, 3910 Neerpelt: buitenschoolse opvang − St-Huibrechts-Lille, Dorpsstraat 35A, 3910 Neerpelt: buitenschoolse opvang.

- 121 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

9.3.2. Ziekenhuizen, rust- en verzorgingstehuizen Volgende ziekenhuizen en rust- en verzorgingstehuizen liggen binnen het studiegebied: − Dienstencentrum Binnenhof, Norbertinessenlaan, 5 3910 Neerpelt − Sint-Jozef, Kloosterhof 1, 3910 Neerpelt: rusthuis.

9.4. Methodologie effectvoorspelling en –beoordeling 9.4.1. Effectuitdrukking Immissiewaarden worden getoetst aan − de geldende luchtkwaliteitsdoelstellingen − de vooropgestelde richtwaarden met betrekking tot de gezondheidsimpact van geluid en de bescherming van de bevolking tegen nadelige effecten van geluid in een niet-industriële omgeving.

9.4.2. Definiëring van de criteria Voor de effectbeschrijving en –beoordeling wordt voornamelijk beroep gedaan op gegevensoverdracht uit de andere disciplines, meer bepaald uit de abiotische effecten die besproken worden in de disciplines Geluid en Lucht. Met betrekking tot de gezondheidseffecten wordt nagegaan of via luchtemissies enig risico bestaat voor de menselijke gezondheid en dit in relatie tot de normering ter zake. Er wordt ook nagegaan of de geluidssituatie aanleiding kan geven tot gezondheidsproblemen.

9.4.3. Beoordeling De quotering van de effecten gebeurt volgens een schaal met 5 gradaties (van -2 tot +2). Samengevat wordt volgend kader gehanteerd. effect − daling in immissiewaarden van luchtverontreinigende stoffen of geluid in de aanwezigheid van kwetsbare groepen − daling in immissiewaarden van luchtverontreinigende stoffen of geluid in de afwezigheid van kwetsbare groepen − wijziging in immissiewaarden van luchtverontreinigende stoffen of geluid in de afwezigheid van kwetsbare groepen zonder de overschrijding van normen en richtwaarden en/of geen wijziging in immissiewaarden in de nabijheid van kwetsbare groepen − verhoging in immissiewaarden van luchtverontreinigende stoffen of geluid in de nabijheid van kwetsbare groepen zonder de overschrijding van normen en richtwaarden − wijzigingen in immisiewaarden met overschrijding van vooropgestelde normen en richtwaarden i.v.m. luchtverontreinigende stoffen of geluid.

- 122 -

waardering +2 +1 0

-1

-2


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

10. Discipline landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie kaart 25:

elementen uit de atlas van de traditionele landschappen

kaart 26:

de kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden (ca. 1775)

kaart 27:

de kaart van Vandermaelen (ca. 1850)

kaart 28:

de topografische kaarten van het Institut Cartographique Militaire (1896-1897)

10.1. Effectgroepen − − −

wijziging landschapsstructuur wijziging erfgoedwaarde wijziging landschapsbeeld

10.2. Afbakening van het studiegebied Voor monumenten en landschappen wordt het studiegebied algemeen afgebakend als de zone waarbinnen relevante wijzigingen worden aangebracht aan zowel de flora als aan de bebouwing en het oppervlakte- en grondwater (en daaruit volgende wijzigingen van de flora). Daarenboven worden de gebieden waar ingrepen gebeuren in relictzones en ankerplaatsen en in de omgeving van punten lijnrelicten mee opgenomen in het studiegebied. Voorlopig wordt het studiegebied afgebakend als het plangebied (zie kaart 9).

10.3. Beschrijving van de referentiesituatie Voor dit MER wordt de bestaande situatie van het landschap gehanteerd als referentiesituatie. Het landschap wordt beschreven aan de hand van volgende bronnen, maar wel met het accent op het huidige voorkomen van en de samenhang in het landschap. − Juridische en beleidsmatige elementen: het gewestplan, de lijst met beschermde Monumenten en Landschappen, de Biologische Waarderingskaart, het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen en het Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan Limburg. Een beschrijving van deze gegevens en de relevantie hiervan voor het plan is opgenomen in III.3. − De terreinwaarnemingen zorgen voor de nodige veldgegevens, aangevuld met literatuurgegevens en de informatie die vervat zit bij het kaartmateriaal. Bij deze beschrijving wordt gelet op het open of gesloten karakter van het landschap, aanwezigheid van visueel storende elementen, de homogeniteit en de diversiteit. In dit kader wordt het terreinbezoek gecombineerd met topografische kaarten (opname 1991-2002) en orthofotoplannen (2004). − De beschrijving van traditionele landschappen is gebaseerd op de publicatie van Antrop en Van Damme (1995). De indeling steunt op een aantal fysisch-geografische (morfologie, bodemgesteldheid) en cultuurlandschappelijke (landgebruik, percelering) componenten. − De atlas van de relicten van de traditionele landschappen (Landschapsatlas) van de provincie Limburg 30. Hierin wordt een aanduiding en beschrijving gegeven van ankerplaatsen, relictzones, punten lijnrelicten en zichten.

30

Atlas van de relicten van de traditionele landschappen, MVG-LIN-AROHM-Monumenten en Landschappen, 2001

- 123 -


−

−

- 07/05/2007 -

R543-042.doc

De historische ontwikkeling van het landschap wordt bestudeerd op basis van ouder kaartmateriaal zoals: • de Ferraris-kaarten (1770-1777) • Ph. Vandermaelen-kaarten (1846-1854) • de topografische kaarten van het Institut Cartographique Militaire (1896) • de topografische kaarten van het Nationaal Geografisch Instituut (1991-2002) • orthofoto’s (2003). De centrale archeologische inventaris.

10.3.1. De landschapsstructuur Contextuele situering Het bekken van de Warmbeek, een vlak gebied dat zich uitstrekt vanaf het kanaal Bocholt - Herentals tot de Belgisch-Nederlandse grens is bepalend voor het plangebied. Samen met Aabeek en Dommel die eveneens in de Maas uitmonden, bepaalt Warmbeek het landschap in dit noordelijk deel van Limburg, gelegen op het Kempens plateau. Het bekken van de Warmbeek behoort tot het quartair rivierterras van de Maas. Identiteitsbepalende elementen zijn de uitgestrekte duin-, heide- en (naald)bosgebieden. Meer specifiek behoort het plangebied behoort tot het traditioneel landschap 31 ‘Bekken van de Warmbeek’ (340020). Het bestaande deel van N71 ten westen van dit plangebied ligt in de overgang van dit landschap met het traditioneel landschap ‘Industriegebied van LommelOverpelt’ (340010). De structuurdragende matrix van beide traditionele landschappen is een vlakke tot golvende topografie versneden door valleien, uitgestrekte compartimenten van heide, bos, bewoning en industrie. In het gebied zijn talrijke natuurwaarden aanwezig met zowel een ecologische, geomorfologische als culturele betekenis (vennen, plassen, beekdalen, heide, duinen). Zij zijn echter zelden ruimtestructurerend. De recentere infrastructuren (het kanaal en het spoor) dwarsen de noord-zuidelijke structuur gedragen door de waterlopen. Zij waren bepalend voor de ontsluiting van de industriële ontwikkelingen in het gebied rond de negentiende eeuw. De menselijke origine wordt landschappelijk nog benadrukt door de hogere ligging van het kanaal. Het kanaal voerde bovendien kalkrijk Maaswater aan naar de onrendabele gronden en zorgde voor een ingrijpende verandering in de waterhuishouding. Hier en daar zijn nog kanalen in het gebied aanwezig. Buiten het plangebied volgt N71 een zelfde richting. Deze infrastructuren zijn bepalend voor de huidige ontwikkelingen in het gebied. Aan de randen van het plangebied is het industriegebied rond Overpelt-Fabriek een voorbeeld. De ontwikkeling van Neerpelt en Overpelt tot een aaneengesloten verstedelijkt gebied kan in de zelfde context beschouwd worden als is zij van nog recentere datum. De noord-zuidverbinding (N74) vormt een vernieuwde basis voor ontwikkeling

De ankerplaatsen Op kaart 25 worden de elementen van de landschapsatlas met hun referentienummer weergegeven. Op macroschaal zijn ankerplaatsen de meest waardevolle en structuurbepalende elementen. In de ankerplaatsen komen de horizontale en verticale landschapsrelaties nog sterk tot uiting. Dit zorgt er enerzijds voor dat zij robuuster voor wat betreft de samenhang sterker be-

31

- 124 -

Traditionele landschappen van het Vlaamse gewest, versie 6.1, Universiteit Gent – vakgroep geografie, i.o.v. ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, afdeling Monumenten en Landschappen, maart 2002.


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

stand zijn tegen waardeverlies door de aantasting van individuele elementen. Anderzijds is de samenhang binnen deze gebieden van die aard dat de individuele waarde van de relaties en elementen in het gebied hoog is. Het doorsnijden van deze ankerplaatsen vanuit horizontaal (bijvoorbeeld door een weg) of vertikaal (bijvoorbeeld het afsnijden van de watertoevoer) wordt als significant tot zeer significant beschouwd. In het studiegebied zijn twee ankerplaatsen aanwezig: Hageven in het uiterste westen en de vallei van de Warmbeek en kasteel van Beverbeek in het uiterste oosten. Zij kunnen worden beschouwd als landschapsentiteiten met een sterke interne horizontale en verticale samenhang. Met horizontale samenhang wordt gewezen op de relaties tussen elementen op een verschillende plaats, met verticale samenhang wordt verwezen naar een relatie die het samen voorkomen van bepaalde kenmerken verklaard. In wat volgt nemen we de waarderingen uit de landschapsatlas over. Hageven (A70033) − Wetenschappelijke waarde: De grote verscheidenheid in de textuur van de bodem (dekzanden, stuifzanden, maasgrind), de grote verscheidenheid aan bodems (regosolen, plaggenbodems, veen, alluviale gronden enz.), extreme vochtgradiënten van zeer droog tot uiterst nat maken van het landschap een bodemkundig reservaat. Deze variatie heeft een grote landschappelijke verscheidenheid voor gevolg. Ten gevolge van de aanleg van de vloeiweiden in de 19de eeuw komt in het gebied kalkrijk en licht basisch kanaalwater voor naast het zure en zachte streekeigen water. Deze bijkomende gradiënt weerspiegelt zich in de vegetatie. − Historische waarde: Gedurende de tweede helft van de 19de eeuw werd in de omgeving van de Bergeiksendijk een vloeiweide aangelegd. Voor de aanleg van de grote verbindingswegen fungeerde de Bergeiksendijk als hoofdverbindingsweg tussen Neerpelt en het Nederlandse Bergeik. − Esthetische waarde: De afwisseling in het landschap, landduinen met tussenliggende voedselarme vennen, uitgestrekte rietvelden, vijvers, beboste percelen, heidegebieden, schrale graslanden, weidegebieden enz. biedt een hoge esthetische belevingswaarde. − Sociaal-culturele waarde: Een bezoekerscentrum, een natuurleerpad en een kijkhut moeten de bezoekers kanaliseren. − Ruimtelijk-structurerende waarde: De Dommel is bepalend voor de opbouw van het landschap. Vallei van de Warmbeek en kasteel van Beverbeek (A70027) − Wetenschappelijke waarde: In het gebied liggen meerdere archeologische zones zoals de archeologische zone van de Grote Haart met onder andere grafheuvels uit de IJzertijd, de Tomp en de Waag. − Historische waarde: In het gebied liggen meerdere historische domeinen en sites zoals de Achelse Kluis, het kasteeldomein van Beverbeek met de Beverbeekhoeve, het kasteeldomein van Genebroek, het voormalige Franciscanessenklooster Catharinadal, restanten van het voormalige waterslot Grevenbroek en het voormalige waaghuis, archeologische sites zoals de grafheuvels uit de IJzertijd - Romeinse tijd en de Tomp en meerdere gebouwen met erfgoedwaarde zoals de watermolen op de Warmbeek, het Mulke, de kapel van O.-L.Vrouw in de Nood en de langgestrekte hoeve Jagershoef. Landbouw was in het verleden de hoofdbedrijvigheid van de gemeente Achel, vandaar dat ook in deze regio een wateringen of vloeiweiden werden aangelegd. De Watering Sint-Huibrechts-Lille dateert uit de tweede helft 19de eeuw en strekt zich uit ten zuiden van het kasteeldomein van Genebroek tot aan het Kempens kanaal. Vandaag zijn bijna alle percelen opgeplant met populieren. De spoorweg-

- 125 -


−

−

−

- 07/05/2007 -

R543-042.doc

verbinding Antwerpen - Hamont dwarst het gebied van west naar oost doch dit stuk is niet langer in gebruik. Esthetische waarde: Een noord-zuid georiënteerde, uitgestrekte groene zone ten oosten van de woonkern van Achel met als voornaamst elementen de open vallei van de Warmbeek afgeboord door loof - en naaldhoutbestanden en verspreid gelegen historische domeinen en sites. Sociaal-culturele waarde: Het gebied is rijk aan architecturale en landschappelijke erfgoedwaarden uit verschillende perioden. De meeste gebieden zijn toegankelijk en of worden toeristisch uitgebaat. In het gebied zijn meerdere wandel- en fietsroutes bewegwijzerd. De in 1962-63 gevonden urnen worden bewaard in het gemeentelijk Museum Grevenbroek. Ruimtelijk-structurerende waarde: De noord-zuid georiënteerde vallei van de Warmbeek vormt samen met de verspreid gelegen historische domeinen en sites en de daarbij aansluitende bos- en heidebestanden een waardevolle en uitgestrekte groene buffer tussen de dorpskern van Achel en de woongebieden van Hamont.

Relictzones De relictzones brengen in de eerste plaats de verticale relaties in beeld. De aanleg van infrastructuren heeft een beperktere impact voor zover horizontale relaties slechts in mindere mate aanwezig zijn. Het is overigens ook vanuit die optiek dat het onderscheid met de ankerplaatsen kan gezocht worden. De ankerplaatsen vormen samenhangende gehelen, relictzones zijn concentraties. Ingrepen kunnen wel individuele landschapselementen aantasten op een lager schaalniveau. Bovendien kunnen deze relictzones beschouwd worden als gebieden met hoge potenties inzake erfgoedwaarden. Het gebied telt, aldus de landschapsatlas drie zones die als relictzone bestempeld kunnen worden: Vallei van de Warmbeek, Hageven en Grote Heide (Neerpelt / Achelse Heide. De eerste twee zones zijn in belangrijke mate evenzeer als ankerplaats aangeduid. De herkenbaarheid, samenhang en gaafheid van Grote heide is bijgevolg iets lager. Wat volgt geeft de korte bespreking van de relictzones in de landschapsatlas weer. Vallei van de Warmbeek (R70001) − De herkenbaarheid en samenhang van de vallei van de Warmbeek is zeer significant. De gaafheid is significant. − Wetenschappelijke waarde: smalle ondiepe vallei van de Warmbeek met relictbossen. Ecologisch waardevol gebied te Rozendaal en te (Lange Els) Grevenbroek. − Historische waarde: archeologische zeer rijk gebied met onder andere site De Tomp, ruineresten Waaggebouw, belangrijk archeologische site met grafheuvel (Metaaltijd-Romeinse tijd- Muntschat). Verschillende cultuurhistorische erfgoedwaarden zijn aanwezig: • grote intacte vloeiweide langs de Warmbeek • grote oppervlakten historisch stabiele percelering rondom Broekkant • Heikant en rondom het Kasteel van Beverbeek en de Achelse Kluis. • kleine, verspreide Ferrarisbosjes • akkercomplex op plaggen ten zuidoosten van Achel en rondom het Kasteel van Beverbeek • uitstrekte oppervlakte Vandermaelenbos te Rozendaal • op de Ferraris-kaart goed herkenbaar oud landbouwcomplex met dreven "Beverbeek" (Ferraris-kaart Hever-beek)

- 126 -


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

klooster Achelse kluis op de grens (Hermitage de Achel op Ferraris-kaart) Kruisherenklooster (Couvent Catherinendael op Ferraris-kaart) bij Achel centrum Esthetische waarde: open-ruimtegebied met droge arme zandgronden met naaldbossen.

• •

−

Hageven (R70002) − Zowel op het vlak van herkenbaarheid als naar samenhang en gaafheid is Hageven zeer significant. − Wetenschappelijke waarde: aanwezigheid van vennen en stuifzanden. Ecologisch zeer waardevol natuurreservaat Hageven − Historische waarde: Grensoverschrijdende gebied met heide, vennen en stuifzanden, aansluitend met het gebied Het Plat in Nederland. Er zijn de twee restanten van vloeiweiden/wateringen, de plaggenbodems ten westen van Hageheide en de grenspalen op de heide. Grote heide (Neerpelt) / Achelse heide (R70004) − Zowel op het vlak van herkenbaarheid als naar samenhang en gaafheid is Hageven significant. − Wetenschappelijke waarde: Landduinen aan de Achelse Heide en plaggenbodems. − Historische waarde: Gevarieerd gebied met bos, archeologica, plaggenbodems, restant van een vloeiweide/watering en historische percelering: • archeologica: metaaltijden, grafheuvels • plaggenbodems aan de Grote Heide en ten noordoosten van Neerpelt • stabiele percelering aan de Grote Heide en aan de Beek Hoeve • restant van vloeiweide ten noorden van Helen.

Lijnrelicten 32 in de omgeving van het plangebied Lijnrelicten zorgen op individuele basis voor zowel verticale als horizontale relaties. De waarde van de individuele lijnrelicten in de landschapsatlas worden als belangrijk beschouwd. Zij worden weergegeven op kaart 25. Het referentienummer tussen haakjes verwijst naar deze kaart. Het gaat om volgende lijnrelicten in het plangebied: − Dommel: De Dommel ontspringt ter hoogte van het Groot Schietveld en stroomt in noordelijke richting via Peer en Overpelt. Het is een vrij natuurlijke beek. (L70047) − Driehoekig plein Neerpelt (L70108) − Kanaal Bocholt - Herentals (L17001) − Warmbeek (L70105).

Puntrelicten in het plangebied Puntrelicten beschrijven een horizontale relatie in de mate dat zij verwijzen naar bestaande of teloorgegane relaties met de omliggende omgeving. In de landschapsatlas zijn twee puntrelicten aangeduid. De waarde van de puntrelicten in de landschapsatlas worden als belangrijk beschouwd. Ze zijn gesitueerd aan de uiteinden van het plangebied en verwijderd van de verschillende alternatieven. Het zijn: − Broekkantmolen, Molen van Lille (P70018) − Oude schuur voor hooi vloeiweiden (P70021).

32

Atlas van de relicten van de traditionele landschappen (Landschapsatlas) van de provincie Limburg, MVG-LINAROHM-Monumenten en Landschappen, 2001.

- 127 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

Kleine landschapselementen Lineaire en puntvormige landschapselementen vervullen een belangrijke landschappelijke en ecologische rol. Ze dragen bij tot een betere structurering en hebben een belangrijke verbindingsfunctie in een versnipperd landschap. In veel gevallen hebben ze een cultuurhistorische waarde. Tevens functioneren de kleine landschapselementen als oriëntatiepunt, blikvanger, visuele begrenzing en dergelijke. Landschapsecologisch hebben zij veelal een verbindingsfunctie. De kleine landschapselementen zijn gesitueerd op kaart 16 in functie van de beschrijving van het bodemgebruik.

Onbeschreven relaties en vormen van samenhang De landschapsatlas vormt een belangrijke waardemeter voor de samenhang in het gebied. Zij is evenwel niet de enige. De beperkingen van de landschapsatlas hebben betrekking op de aard en de schaal van de inventarisatie. Enerzijds is het traditionele landschap beschouwd als referentie voor de waardering. Anderzijds zijn lokale waardevolle relaties elementen niet in beeld gebracht. Het eerste punt verwijst naar de beperking van de beschouwing vanuit dynamisch perspectief, het tweede punt is een beperking vanuit ruimtelijk perspectief. Dit is ten dele ondervangen door de beschrijving van de kleine landschapselementen. Andere elementen blijven met voorgaande beschrijving buiten beeld. Vanuit die redenering zullen volgende aanvullingen worden aangebracht voor het beschouwen van de landschappelijke structuur: − de landschappelijke samenhang van het verstedelijkt gebied − de samenhang van gehuchten en dorpskernen (beschouwd vanuit zowel historisch perspectief als vanuit ensemblewaarde naar gebruik, uitzicht en onderlinge schikking) − de samenhang van bepaalde landgebruiksvormen vanuit zowel bodemkundig als historisch perspectief of bedrijfskundig perspectief (bijvoorbeeld een hoeve en haar directe omgeving). − de aanwezigheid van kleinere lijnrelicten of recentere ingepaste lijnelementen zoals de oude spoorwegbedding naar het noorden, de spoorwegbedding van de voormalige IJzeren Rijn, de verschillende waterlopen en hun structuurkwaliteit, herkenbare historische ontsluitingswegen en perceelsstructuren − de aanwezigheid van puntrelicten met een beperktere uitstraling of recentere ingepaste bakens. Voor de verdere evaluatie van de referentiesituatie in functie van de evaluatie van de landschapsstructuur zal dan ook gebruik gemaakt moeten worden van de bevindingen inzake de erfgoedwaarden, de beeldwaarden en de andere disciplines zoals oppervlaktewater, mensfunctionele aspecten, bodem. Specifiek zal ook gebruik gemaakt worden van terreinbezoek.

10.3.2. Erfgoedwaarden: archeologie en bouwkundig erfgoed Contextuele situering Vanaf de Jonge Steentijd en Bronstijd heeft de mens het natuurlandschap in het gebied beïnvloed. Sporen vindt men niet alleen terug te Lommel (te Heuvelse heide) ook in het noorden van het plangebied (omgeving Grote Heide zijn sporen terug te vinden. Het gaat om sporen van oude akkers, zogenaamde Celtic Fields, die opvallen door hun geometrische aanleg om sporen van bewoning en urnenvelden. Percelering en wegennet wijzen er met hun systematisch karakter hier en daar op dat de ontginning voortduurde tot in de Gallo-Romeinse periode. In de perio-

- 128 -


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

de na de Romeinse tijd en voor de zevende eeuw evolueerden de gronden naar een ijl en(en plaatselijk naar een dicht) eiken-berkenbos ten gevolgen van een demografische achteruitgang. Tijdens de tweede landbouwkolonisatie werden nieuwe akkers gedeeltelijk ingepast in het oude perceleringspatroon. Op vallend is dat nieuwe akkernederzettingen die verschijnen naast de vroegere sites gelegen zijn aan kleine of grote beken, meestal op het middendeel van de dalflank, op gronden met fijzmazige of lemige textuur en met een gunstige waterhuishouding. Kleine boerengemeenschappen kozen voor dekzandbodems aan de hoge zijde van de dalflank. Vanaf een exploitatieweg werden smalle akkers in lange opstrekkende stroken aangelegd. Tot de negentiende eeuw was het landschap in belangrijke mate bepaald door de aanwezigheid van arme zandgronden, in gebruik als uitgestrekte gemene heidegronden met een beperkte landbouwuitbating. Vanaf de zeventiende eeuw wordt de streek gekenmerkt door de opkomst van de Teuten, handelaars uit de Kempen die vanaf de 17de eeuw naar Nederland, Duitsland en nog verder trokken om hun goederen, voornamelijk textiel en koper, te verkopen. De teuterij bracht de Noord-Limburgse gemeenten zoals Neerpelt geleidelijk meer welstand. Dit manifesteerde zich duidelijk in de 19de eeuw wanneer de stenen teutenhuizen werden gebouwd. Midden de 19de eeuw werden de Noorderkempen ontsloten uit hun isolement door de aanleg Kempisch kanaal (1846) en de bouw van de spoorlijnen Hasselt-Eindhoven (1866) en Antwerpen-Mol-Mönchen-Gladbach (1879). De noord-zuidverbinding N74 is van recentere datum en versterken de ontsluiting van de verschillende grotere industrieterreinen en stedelijke ontwikkelingen in het gebied. De oorspronkelijke landschapsstructuren in het plangebied zijn hierdoor in belangrijke mate beïnvloed. Het is onduidelijk of en in welke mate de verandering in de waterhuishouding ten gevolge van het kanaal impact heeft gehad op de degeneratie van toenmalige archeologische erfgoedwaarden en bijgevolg op de archeologische potenties. Wel zijn er nog relicten aanwezig uit het ‘voormalige’ heidelandschap.

Historische kaarten De historische kaarten laten enerzijds toe de erfgoedwaarden te beschouwen vanuit een dynamisch perspectief (wanneer zijn er wijzigingen gebeurd) en anderzijds vanuit een ruimtelijk perspectief (waar zijn deze erfgoedwaarden gelegen). Vergelijking met specifieke thematische kaarten (bv. de bodemkaart) versterkt de mogelijkheid tot interpretatie. Wat volgt is een korte beschrijving van de interpretatie van deze kaarten. Het uittreksel van de kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden (kaart 26) beschrijft het landschap ten tijde van Graaf de Ferraris, ca. 1775. Op de kaart zijn kanaal en de spoorweg niet aanwezig. Neerpelt is niet veel groter dan een dorp gelegen aan de oever van een op kaart zeer herkenbare Dommelvallei. Ten noorden van Neerpelt strekt de landbouwontginning zich parallel met deze vallei uit met een rijvormige nederzettingsstructuur. Ten westen van Dommel vormt Bergereik een weg door het heidegebied. Een aantal meer vierkante percelen duiden op een vrij systematische ontginning op de drogere bodems met een diepe ontropogene humus-Ahorizont. De gehuchten en perceelsstructuren van de landbouwontginning zijn op de huidige kaarten en luchtbeelden slechts in zeer beperkte mate herkenbaar. Wel kunnen delen van de weg langs Broeseind richting Grote Heide kunnen herkend worden. In de nabijheid van Grote Heide kunnen restanten van de perceelsstructuur teruggevonden worden. Ten westen van Neerpelt zijn een aantal wegen herkenbaar zoals Heerstraat. De weg naar Dommelheyde (nu Damsheide) is eveneens herkenbaar. In het noordelijk deel van de toenmali-

- 129 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

ge landbouwnederzetting Damsheide zijn relicten van de perceelsstructuur op de Ferraris-kaart herkenbaar. In de nabijheid van de tracé-alternatieven kan verder ook het voormalige heidegebied rond De Holen herkend worden als een heden ten dage beboste omgeving met aan de randen landbouwgebruik. De grotere waterplassen op de Ferraris-kaart ter hoogte van Hoeven zijn verdwenen. Ook ten zuiden van Achel zijn belangrijke delen van de voormalige landbouwontginningen bebouwd. De perceelsstructuur is nog nauwelijks herkenbaar. De vallei van Prinsenloop is wel aanwezig, maar op de kaarten van de Ferraris weinig herkenbaar, ten dele door de versnijding van de recente afdrukken, ten dele door de sterke aanwezigheid van heide rond deze waterloop. Op de kaart van Vandermaelen (ca. 1850) (kaart 27) is het kanaal duidelijk aanwezig en wordt het huidig landschap herkenbaarder. Het is tevens de periode van de grote ontginningen van de heidegebieden: Hageven (rondom Bergereik) en Hoefheide worden getransformeerd door de toenmalige gemeente Neerpelt. Bebouwing rond de voormalige gehuchten is nog nauwelijks aanwezig. Met het kanaal wordt Broeseind gesplitst en komt de benaming Over-Broeseind op kaart met een driehoekige structuur van wegen. Ten noorden van Broeseind blijven de contouren van Grote Heide duidelijk zichtbaar. Meer naar het oosten is er de verbinding naar Boelehoef (Bulderhoef) waar Hoefheide wordt ontgonnen. Het gelijknamige gehucht komt op kaart. De structuren van de heide-ontginning en meer bepaald de ontwatering, zijn ook in het huidige landschap herkenbaar aanwezig. Ten oosten van Damsheide krijgt Prinsenloop duidelijk vorm als open ruimte. Ze vormt de begrenzing tussen Damsheide en Heuvel. Heerstraat ligt ten zuiden van het kanaal. Op de plaats van de huidige N748 en ongeveer de plaats van N712 worden door Vandermaelen tracés voor wegen in kaart gebracht. Op de topografische kaarten van het Institut Cartographique Militaire (1896-1897) (kaart 28) worden ook de spoorwegen gemarkeerd. Neerpelt krijgt een station - Boseind - nabij de kruising van dit spoor met het kanaal. Ten noorden van het kanaal wordt het spoor opgesplitst in een lijn richting Eindhoven (naar het noorden) en een lijn richting Gladbach (naar het oosten). Ten zuiden van het station is er een lijn richting Antwerpen en een lijn richting Hasselt. Het betreffen de (voormalige) lijnen L18 (Winterslag-Achel grens-Eindhoven), ten dele het zogenaamde ‘mijnspoor’ en L19 (Antwerpen Gladbach), de ‘IJzeren Rijn’. Het kaartbeeld geeft aan dat het gebied in de omgeving van Hageven, Over-Broeseind in belangrijke mate gelijk is gebleven ten opzichte van de halve eeuw voordien. Het bodemgebruik op de kaart van Vandermaelen is niet steeds even duidelijk. Op het kaartbeeld van het eind van de negentiende eeuw blijkt dat de omgeving van Bergereik en het gebied ten oosten van Boelehoef is omgezet in (zij het af en toe drassige) weilanden, vloeiweiden voor (paarden)hooi. Ten noorden van Boelehoef bestaat Hoeven uit naaldbossen. Boelehoef zelf wordt, net als een deel van Heerstraat, afgescheiden door het spoor met in de onmiddellijke omgeving nog akkers. De huidige perceelsstructuren worden duidelijk. De infrastructuren zijn vervolledigd met N712. Ter hoogte van Quatre Bras bevond zich nog een station. Prinsenloop is niet zichtbaar op kaart in die omgeving, wel een irrigatiekanaal.

- 130 -


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

Beschermde landschappen In de omgeving van het studiegebied werd één zone beschermd als landschap, met name het gebied Hageven (KB 08/06/1985, BS 30/07/1985). Het betreft een gebied in het uiterste noordoosten van het plangebied tussen Dommel en N74 (zie kaart 8). Het landschap wordt er gekenmerkt door de overgang van droge zandgronden naar het vochtige beekdal van de Dommel. Een deel van het landschap is beschermd als natuurreservaat en sluit aan bij het Nederlandse reservaat ‘De Plateaux’.

Beschermde monumenten en dorpsgezichten In de nabijheid van één van de tracé-alternatieven ligt geen enkel beschermd element. Ten noorden van het kanaal is in het studiegebied enkel ‘De verkeerde Lieve Heer, Bergeiksendijk’ (dossier DL002121) gesitueerd 33. Het monument is weergegeven op kaart 8.

Niet beschermd bouwkundig erfgoed Het cultuurhistorisch erfgoed verwijst niet alleen naar wat reeds beschermd is, maar ook naar elementen die belangrijke getuigen zijn uit het verleden zonder dat ze een strikte bescherming hebben. Ook in het plangebied zijn enkele merkwaardige gebouwen en sites gelegen. Onderstaande tabel 21 lijst de niet beschermde elementen in het studiegebied ten noorden van het kanaal op. De elementen zijn puntsgewijs aangeduid op kaart 8. De informatie is afkomstig uit de databank van de ‘Inventaris Bouwkundig Erfgoed 34’, verwerkt door middel van terreinbezoek. tabel 21:

niet beschermd erfgoed

aard

adres

dossier-ID

perceelsnummer

breedhuis

Bergeiksendijk 1, Neerpelt

80234

72025_B_1141_G_000_00

rec. woonh. met langgestrek-

Boelehoef 45, Neerpelt

80235

72025_B_0152_E_000_00

Grote Heide z.nr., Neerpelt

80248

72025_A_0278_F_002_00

bouwk. erfg.

te hoeve, parochiekerk O.L.V. van Banneux, Maagd der Armen bunker

Hamonterweg z.nr., Neerpelt

80250

onbekend

grenspaaltje,

Hamonterweg z.nr., Neerpelt

80429

onbekend

langgestrekte hoeve

Hamonterweg 39, Neerpelt

80430

72362_C_0220_A_002_00

drie gelijkaardige dorpswo-

Hayenhoek 12,14,19, Neer-

80251

72025_B_0732_A_003_00,

ningen

pelt

alleenstaande langgestrekte

Holenweg 4, Neerpelt

aan de grens van Neerpelt met Achel

72025_B_0732_V_003_00, 72025_B_0732_Z_003_00 80259

72362_C_024_P_000_02

hoeve

33

Vlaams instituut voor het onroerend erfgoed, ‘Beschermd onroerend erfgoed in de provincie Limburg’, ministerie van de Vlaamse gemeenschap, dep. LIN, AROHM, afd. monumenten en landschappen, VIOE en http://www.monument.vlaanderen.be/aml.html. 34

Vlaams instituut voor het onroerend erfgoed (VIOE), Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen, inventaris van het bouwkundig erfgoed, databank op www.monument.vlaanderen.be.

- 131 -


kapelletje

- 07/05/2007 -

R543-042.doc

Volmolenstraat z.nr., Neer-

80293

72025_B_1040_M_000_00

Volmolenstraat 9, Neerpelt

80294

72025_B_1040_S_000_00

Volmolenstraat 58, Neerpelt

80295

72025_A_0915_V_000_00

"Truyenshoeve",

Zonhoekstraat 100, Neerpelt

80297

72025_B_1079_M_002_00

woonhuis, voormalig loge-

Broekkant 23, Neerpelt

80299

72033_A_0400_M_000_00

Broekkant 12, Neerpelt

80298

72033_A_0265_D_000_00

Geuskens 58, Neerpelt

80315

72033_A_0103_Y_000_00

Hoek 57 , Hamont-Achel

80085

72001_C_0923_Z_000_00

Kapel van O.-L.-Vrouw van

Klein Bien z.nr, Hamont-

80086

72001_C_0509___000_00

de Vrede

Achel

alleenstaand burgerhuis

Thomas Watsonlaan 32,

80107

72001_C_284_C_002_00

pelt hoeve met losstaande bestanddelen woonhuis van de voormalige volmolen, aan de Dommel

mentshuis van Peter Jan Moonen "Boerderij Janssen", langgestrekte hoeve watermolen op de Warmbeek, z.g. "Peels" alleenstaande langgestrekte hoeve

Hamont-Achel

Historisch permanente graslanden In het decreet betreffende landschapszorg wordt historisch permanent grasland omschreven als een halfnatuurlijke vegetatie bestaande uit grasland gekenmerkt door het langdurig grondgebruik als graasweide, hooiland of wisselweide ofwel met cultuurhistorische waarde ofwel met een soortenrijke vegetatie van kruiden en grassoorten waarbij het milieu meestal wordt gekenmerkt door aanwezigheid van sloten, greppels, poelen, uitgesproken microreliëf, bronnen of kwelzones. In functie van het onderzoek wordt gebruik gemaakt van de biologische waarderingskaart. De biotopen-groep ‘historisch permanente graslanden’ omvat halfnatuurlijke graslanden, soortenrijke permanente graslanden en graslanden met verspreide natuurwaarden. Zij zijn gesitueerd op kaart 17. Een historisch permanent grasland 35 wordt gekenmerkt door het langdurig grondgebruik als graasweide, hooiland of wisselweide. Zij is ontstaan door eeuwen extensief agrarisch gebruik, en beschikt ofwel over een belangrijke cultuurhistorische waarde, ofwel over een soortenrijke vegetatie van kruiden en grassoorten. In het studiegebied zijn permanente graslanden te vinden: − in de omgeving van Bergeiksendijk (Hageven) − ten westen van Koevoortloop nabij Holen − langs Warmbeek − langs de spoorlijn richting Gladbach.

35

- 132 -

Bron: instituut voor natuur- en bosonderzoek, 2004, ‘Natuurgerichte Bodembedekkingkaart’, dit is een vereenvoudiging van de BWK ifv de toepassing van de wetgeving betreffende de wijziging van vegetaties, houdt rekening met de zeldzaamheid van biotopen en stoelt op de herkenbaarheid van landschapsformaties (bos, heide, …). Vooral in het graslandareaal wordt in sterke mate rekening gehouden met verschillen in botanische kwaliteit, aanwezige landschapselementen, … (historisch permanent grasland, graslanden met verspreide natuurwaarden, intensief agrarisch grasland).


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

Archeologisch patrimonium In het studiegebied zijn verschillende archeologische vindplaatsen aanwezig (zie III.3.2.4). Een aantal elementen liggen in situ. Het gaat in verschillende gevallen om archeologische vondsten die gesitueerd worden in steentijd, bronstijd en ijzertijd. De sporen wijzen op een langdurige nederzetting. Het gaat om talrijke begraafplaatsen en nederzettingen. In grote lijnen zijn de belangrijkste vindplaatsen gesitueerd in het gebied de Holen.

10.3.3.Landschapsbeeld De compartimentering van het landschap is kenmerkend. De grootte van de ruimten zijn sterk wisselend in grootte. Vooral in het noorden van het plangebied bevat het landschap nog grote zichtbare open ruimten in de heidegebieden met een begrenzing door de vegetatie (vooral naaldbossen). In het zuiden gaat het landschap op in het verstedelijkte gebied rond Neerpelt. De topografie in het plangebied is slechts in zeer beperkte mate ruimtebegrenzend. Vanuit perspectief oogpunt zijn in de omgeving van de alternatieven de kleine tot middelmatige ruimten in de beboste gebieden, de valleien en bebouwde zones significant. De open bebouwing is zowel ruimtelijk structurerend als begrenzend voor de bestaande waardevolle open ruimte relicten. Hetzelfde geldt voor de oude spoorwegberm en de flankerende opgaande begroeiing. De geïsoleerde bebouwing in de bossen is niet ruimtebegrenzend.

10.3.4.Landschapsbeleving De landschapsbeleving wordt benaderd binnen het kader van de discipline mens.

10.4. Methodologie effectvoorspelling en –beoordeling 10.4.1.Effectuitdrukking Voor de beoordeling van de effecten op landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie worden volgende criteria gehanteerd:

− − − − −

het doorsnijden/afbakenen van structurele landschapsentiteiten het verwijderen/wijzigen/toevoegen van landschapsstructurerende elementen

het isoleren van erfgoedwaarden het verwijderen/degraderen/vernietigen van erfgoedwaarden de opdeling en isolatie van (visuele) open ruimten.

10.4.2.Definiëring van de criteria Het doorsnijden/afbakenen van structurele landschapsentiteiten Het doorsnijden en afbakenen van structurele landschapselementen wordt beschouwd vanuit zovel de directe als de indirecte effecten. Indien een landschapsentiteit (een ankerplaats, een relictzone een lijnrelict, lijnvormige landschapselementen) wordt doorsneden door een infrastructuur heeft dit een direct effect op de samenhang binnen die landschapsentiteit. Dergelijke versnijdingen worden als negatief gequoteerd. Er wordt gewerkt met uitsluitende gebieden die hiërarchisch zijn opgebouwd op basis van de significantie inzake samenhang van de referentiesituatie. Waar bijvoorbeeld een relictzone wordt doorsneden is het effect groter dan waar de entiteit niet in een dergelijke zone is gelegen.

- 133 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

De ankerplaatsen krijgen de hoogste significantiewaarde. De lengte waarover het tracé een zone doorsnijdt, bepaalt mee het gewicht dat aan het effect wordt gegeven. Waar de infrastructuur een duidelijke afbakening inhoudt van het stedelijk gebied wordt dit als positief gewaardeerd. Er zijn ook indirecte effecten mogelijk op de samenhang van deze landschappelijke entiteiten. Een voorbeeld zijn wijzigingen in de watertafel in een gebied waardoor de vegetatie structureel wordt aangetast en zo de oorspronkelijke samenhang wordt gewijzigd. De directe effecten op de structurele landschapsentiteiten worden voor de verschillende alternatieven in kaart gebracht. Hiertoe worden de alternatieven gepositioneerd ten opzichte van de verschillende landschappelijke entiteiten. De indirecte effecten van de verschillende alternatieven worden kwalitatief beschreven voor de ankerplaatsen en relictzones. Dit gebeurt op basis van de bevindingen van de andere disciplines.

Het verwijderen/wijzigen/toevoegen van landschapsstructurerende elementen Structurerende landschapselementen worden beschouwd als de opbouwende elementen van de landschapsstructuur. Waar positieve beelddragers worden beschermd of versterkt of negatieve beelddragers worden verwijderd wordt een positieve waarde toegekend. Waar positieve beelddragers worden tenietgedaan (bv. verwijderen van kenmerkende bos- of randbegroeiingselementen, toevoeging van infrastructurele bakens) wordt dit als negatief geëvalueerd. De evaluatie gebeurt voor de verschillende alternatieven.

Het isoleren van erfgoedwaarden Het isoleren van erfgoedwaarden wordt bepaald op basis van de afstand dat het tracé van de erfgoedwaarden is gelegen en de mate waarin samenhangende entiteiten (zoals herkenbare perceelsstructuren op de kaart van de Ferraris) worden doorsneden. Waar de samenhang van erfgoedwaarden beter zichtbaar worden gemaakt in het landschap of historische landgebruikssystemen wordt dit positief beoordeeld. Waar dit niet het geval is volgt een negatieve beoordeling. Dit gebeurt voor de verschillende alternatieven.

Het verwijderen/degraderen/vernietigen van erfgoedwaarden Het verwijderen, degraderen of vernietigen van wordt negatief beoordeeld op basis van de situering van het bouwkundig erfgoed en de archeologische vindplaatsen. De degradatie wordt gewaardeerd op basis van een vergelijking tussen potentiële wijzigingen in de grondwatertafel en de ligging van het bouwkundig erfgoed en de archeologische vondsten. Dit gebeurt voor de verschillende alternatieven.

De opdeling van (visuele) open ruimten De bestaande open landschapskamers worden afgezet ten opzichte van de verschillende alternatieven. Waar deze kamers worden doorsneden wordt een negatieve beoordeling toegekend. Deze kan worden gemilderd waar de weg in het landschapsbeeld wordt ingepast (door bijvoor-

- 134 -


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

beeld verlaging van het tracé) of versterkt waar de weg hoger dan het omgevende landschap ligt en zodoende een visuele barrière vormt.

10.4.3. Beoordeling De quotering van de effecten gebeurt volgens een schaal met 5 gradaties (van -2 tot +2). Een +2 wordt toegekend wanneer een substantiële verbetering voor een bepaald criterium geboekt wordt, een -2 wil zeggen dat een grenswaarde in negatieve zin werd overschreden. De scores voor de verschillende criteria kunnen niet worden opgeteld en dienen samen met de beschrijving van de effecten te worden gelezen. Op basis van de gezamelijke evaluatie zal per alternatief een synthetiserende beoordeling worden gegeven. Structurele effecten worden hierin hoger gewaardeerd dan lokale effecten. effect positief beperkt positief neutraal beperkt negatief negatief


- 135 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

11. Discipline mens: ruimtelijke aspecten - functionele aspecten 11.1. Effectgroepen − −

−

toename of afname van functies kenmerkend voor een systeem: wegvallen, verstoren, versterken of creëren van functies kenmerkend voor een systeem wijziging van de ruimtelijke samenhang, nabijheid en verbondenheid van de ruimtelijk functionele elementen: wegvallen, verstoren, versterken of creëren van ruimtelijke samenhang tussen of binnen systemen wijziging van de beheerbaarheid: toename of afname van de mogelijkheden van de beheerder om soepel in te spelen op veranderende behoeften

11.2. Afbakening van het studiegebied Bij de studie van de functionele aspecten wordt aandacht besteed aan het onderscheiden van een aantal systemen. Systemen kunnen worden gedefinieerd als een verzameling van activiteiten en hun ruimtelijke weerslag ervan. Deze activiteiten zijn onder meer: wonen, werken, ontspannen, winkelen. Het gaat om (bebouwde) gebieden met: − een duidelijke interne samenhang (structuur) − een graad van autonomie ten opzichte van hun omgeving − een locatie binnen een bepaalde ruimte − een bepaalde reikwijdte (omgrenzing). Voor het deeldomein ruimtelijk-functionele aspecten van de discipline mens omvat het studiegebied de systemen die een merkbare invloed kunnen of zullen ondervinden van het project. Het studiegebied (kaart 9) omvat de mesosystemen Neerpelt-centrum, Grote Heide, Damsheide, Boseind en Achel. Afbakening van dit gebied omvat sowieso ook alle relevante microsystemen die zich in de onmiddellijke omgeving van de tracés bevinden.

11.3. Beschrijving van de referentiesituatie De referentiesituatie voor dit MER is de bestaande ruimtelijk-functionele situatie. De ruimtelijk-functionele situatie wordt beschreven aan de hand van onderstaande bronnen. − Terreinonderzoek draagt bij tot de inventarisatie van kenmerkende functies in het studiegebied. Ook kunnen onder andere uitbreidingsmogelijkheid, ruimtelijke samenhang van bepaalde functionele gehelen en functionele potenties en beperkingen aan het licht komen. − Ruimtelijke structuurplannen (cfr. punt III.3.3.1) bieden een inzicht in de bestaande ruimtelijke samenhang en de gewenste ontwikkelingen wat betreft het creëren, herstellen of verbreken van samenhang. Ook uitbreidingsmogelijkheden en versnippering van de ruimte komen aan bod.

11.3.1. Meso-niveau kaart 29:

referentietoestand functionele aspecten – mesosystemen

Op meso-niveau worden grotere ruimtelijke eenheden zoals dorpen, wijken enz. bestudeerd.

- 136 -


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

In het ruimtelijk structuurplan van de gemeente Neerpelt is een schematische voorstelling opgenomen van de nederzettingsstructuur. Omdat Neerpelt een behoorlijk verspreide bebouwing heeft, werken de grote lijninfrastructuren voornamelijk doorsnijdend en scheidend. Het kanaal Bocholt-Herentals doorsnijdt de gemeente, en dus ook het studiegebied, oost-west. Ten noorden van het kanaal ligt Grote Heide, dat reeds door lintbebouwing met Neerpelt-centrum gelinkt is. Damsheide wordt zowel door het kanaal als door het spoor geïsoleerd. Voor een lijst van woonclusters wordt verwezen naar de bespreking van de ruimtelijke structuurplannen van Neerpelt en Hamont-Achel in punt III.3.3.1. Deze zijn aangeduid op kaart 29. Neerpelt-centrum is een verstedelijkt gebied met een eerder suburbaan karakter en een warrige structuur. Het stedelijk gebied wordt aan de randen rafelig en gaat onmerkbaar over in de omgeving, bijvoorbeeld in Boseind. Neerpelt-centrum is voornamelijk een woongebied. Handel situeert zich voornamelijk langs Koning Albertlaan en Heerstraat met het accent in Dommelmarkt. Handel komt verder voor aan Marktplein en Stationstraat. Aan de westzijde wordt het stedelijk gebied begrensd door de sportzone van de Dommelhof. De scholen en diensten bevinden zich op diverse plaatsen verweven in het centrum. Het ziekenhuis en station met hun omgeving vormen en aparte activiteitenpool. De huidige structuur van Boseind is zeer warrig. Als gemeenschapsstructuur vinden we aan de uithoek van het bewoonde gebied een kerk en een ontmoetingscentrum, iets dichterbij het centrum van Neerpelt ligt een lagere en een kleuterschool. Het sport- en recreatiegebied ‘De Roosen’ sluit tegen het woongebied aan. Hij heeft een goed uitgebouwd aanbod dat de behoeften van de deelkern ruim overschrijdt. Damsheide is een kleine kern of gehucht dat grotendeels ingeklemd ligt door het kanaal en het spoor en bovendien doorsneden wordt door de gewestweg Neerpelt-Hamont. Damsheide kent een lineaire groei in oostelijke richting. Langsheen N712 zijn de belangrijkste diensten (benzinestation annex copycenter en carwash, schooltje enz.) gevestigd. Damsheide kent weinig ruimtelijke samenhang en nauwelijks enige zichtbare kernvorming. Het gehucht heeft een beperkte lokale uitrusting, met het schooltje als voornaamste gegeven. De oorspronkelijke wegen zijn verlint. Hiertussen werd het woonweefsel verdicht. De woonontwikkelingen met enige concentratie bevinden zich op diverse plaatsen en worden slechts door Hamonterweg met elkaar verbonden. We onderkennen Populierenhof en omgeving tegen de oprit van de brug en Damsheide met Pater Pellensstraat en Dwarsstraat aan de zuidzijde van Hamonterweg, Boelehoef en Holenweg aan de overzijde van het spoor. Grote Heide is een redelijk herkenbare zelfstandige woonkern in de gemeente, door het kanaal duidelijk gescheiden van de hoofdkern. In de hoofdstraat zijn enkele publieke functies zoals de kerk, de school en de lokale handel gesitueerd. Lokale sport- en recreatievoorzieningen ontbreken in de woonkern. In zuidelijke richting krijgt Grote Heide de structuur van een verlint landschap.

- 137 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

11.3.2. Micro-niveau Op micro-niveau worden gebieden bestudeerd die in de directe ervaringssfeer liggen van het project. Het gaat om linten die de tracés kruisen en daardoor eventueel onderbroken worden en (bebouwde) percelen net naast de tracés. Deze linten en percelen zullen worden geïnventariseerd aan de hand van terreinonderzoek in combinatie met kadasterkaarten en orthofoto’s.

11.4. Methodologie effectvoorspelling en -beoordeling 11.4.1. Criteria Volgende criteria worden bij het beschouwen van de bebouwde gebieden gehanteerd (functionele aspecten): − aanwezigheid van functies kenmerkend voor het systeem − ruimtelijke samenhang, nabijheid en verbondenheid van de ruimtelijk functionele elementen − beheerbaarheid.

11.4.2. Definiëring van de criteria Aanwezigheid van functies kenmerkend voor het systeem Er wordt nagegaan hoe de kenmerkende functies worden beïnvloed. Deze beïnvloeding kan geschieden door mogelijke hinder van het project of door plaatsruimte die het project inneemt ten koste van kenmerkende functies. Het slopen of onbewoonbaar worden van woningen, het verdwijnen of minder functioneren van bedrijfsactiviteiten worden binnen dit criterium gewaardeerd.

Ruimtelijke samenhang, nabijheid en verbondenheid van de ruimtelijk functionele elementen De nabijheid en verbondenheid van functies werken versterkend voor deze functies. Deze samenhang zorgt voor kleinere loopafstanden. Ook ontstaat een netwerk van relaties waarbinnen ontmoetingsmogelijkheden worden gecreëerd.

Beheerbaarheid Een bebouwd gebied is beheerbaar wanneer de ruimtelijke opbouw zodanig is dat de beheerder soepel kan inspelen op veranderende noden en behoeften. Met andere woorden een bebouwd gebied moet toelaten dat de kenmerkende functies in omvang toenemen, inkrimpen, verdwijnen enz. Hiervoor moet binnen het bebouwde gebied voldoende bruikbare ruimte overblijven en moeten verschillende relaties mogelijk zijn (netwerk). Versnippering van ruimte, doodlopende straten en beperking van uitbreidingsmogelijkheden schaden de beheerbaarheid van een gebied.

- 138 -


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

11.4.3. Beoordeling De quotering van de effecten gebeurt volgens een schaal met 5 gradaties, zoals aangegeven in punt IV.1.5.2 De scores kunnen niet worden opgeteld en dienen samen met de beschrijving van de effecten te worden gelezen.

Aanwezigheid van functies kenmerkend voor het systeem Volgende scores worden voor dit criterium gehanteerd. effect − − − − − − − −

het wegvallen van een kenmerkende functie (bv. een onteigening van een woning of woningen) het verstoren van een kenmerkende functie, bijvoorbeeld door het ontnemen van ruimte of uitbreidingsmogelijkheden het wegvallen van een deel van kenmerkende functies zonder dat de totaliteit verdwijnt het wegvallen van niet-kenmerkende functies geen veranderingen het versterken van een functie, bijvoorbeeld door het creëren van extra ruimte voor uitbreidingsmogelijkheden het creëren van mogelijkheden voor nieuwe en bestaande kenmerkende functies het ontstaan van een nieuwe kenmerkende functie

waardering -2

-2 -1 -1 0 +1

+2 +2

Ruimtelijke samenhang, nabijheid en verbondenheid van de ruimtelijk functionele elementen Volgende scores worden voor dit criterium gehanteerd. effect − − − − − −

het doorsnijden van een ruimtelijke samenhang het doorsnijden van een intense relatie tussen twee afhankelijke systemen het verstoren van de ruimtelijke samenhang, bijvoorbeeld door het afzonderen van enkele functionele elementen geen veranderingen het versterken van de ruimtelijke samenhang door het wegnemen van een barrière tussen een systeem en enkele delen ervan het creëren van een nieuwe ruimtelijke samenhang, bijvoorbeeld door het wegnemen van een barrière tussen twee afhankelijke systemen

waardering -2 -2 -1 0 +1 +2

Beheerbaarheid Volgende scores worden voor dit criterium gehanteerd. effect − een rationeel ruimtegebruik wordt onmogelijk door versnippering − er ontstaan voor autoverkeer doodlopende straten langer dan 150 m − geen veranderingen

waardering -2 -1 0

- 139 -


− −

- 07/05/2007 -

R543-042.doc

doorsneden straten worden opnieuw verbonden er ontstaat nieuwe voor het systeem bruikbare ruimte

- 140 -

+1 +2


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

12. Discipline mens: ruimtelijke aspecten - belevingsaspecten 12.1. Effectgroepen −

wijziging in belevingsaspecten per gebruikersmodaliteit

De deeldiscipline belevingaspecten van de discipline mens wordt beschouwd als een synthese van alle voorgaande disciplines. Beleving is een subjectieve beoordeling van de objectieve effecten die het project heeft op verschillende vlakken. Van alle voorgaande bestudeerde effecten kan worden ingeschat wat de invloed ervan is op de beleving van de mens.

12.2. Afbakening van het studiegebied Voor het deeldomein ruimtelijke belevingsaspecten van de discipline mens wordt het studiegebied afgebakend als de zone waarbinnen het project een aanzienlijke invloed kan of zal uitoefenen op de ruimtelijke belevingsaspecten. Dit gebied valt samen met de uiterste grenzen van de studiegebieden van alle voorgaande disciplines. De afbakening van de studiegebieden is weergegeven op kaart 9.

12.3. Beschrijving van de referentiesituatie Voor de referentiesituatie wordt verwezen naar de referentiesituaties van alle voorgaande disciplines. Aangezien ruimtelijke beleving beïnvloed wordt door al deze elementen, wordt de referentiesituatie voor de belevingsaspecten beschouwd als een combinatie van de referentiesituaties van alle andere disciplines.

12.4. Methodologie effectbeoordeling- en voorspelling 12.4.1.Criteria Volgende criteria worden gehanteerd bij het beschouwen van de beleving: − aantasting of verbetering van aantrekkingspolen voor het wonen en de recreatie in het studiegebied.

12.4.2.Definiëring van de criteria Voor de effectbeoordeling en -voorspelling wordt een lijst opgesteld van aantrekkingspolen voor wonen en recreatie in het studiegebied. Per tracé zal worden nagegaan of de elementen uit deze lijst al dan niet zullen worden aangetast of verbeterd door realisatie van het plan.

12.4.3.Beoordeling De quotering van de effecten gebeurt volgens een schaal met 5 gradaties, zoals aangegeven in punt IV.1.5.2. Voor de beoordeling worden volgende scores gehanteerd.

- 141 -


effect − − − − −

ernstige aantasting lichte aantasting geen verandering lichte verbetering grote verbetering

- 142 -

- 07/05/2007 -

R543-042.doc



-

07/05/2007

-

R543-042.doc

13. Passende beoordeling 13.1. Inleiding In III.3.2.2 wordt verduidelijkt dat een programma dat een betekenisvolle aantasting kan veroorzaken van een vogelrichtlijngebied of een habitatrichtlijngebied), onderworpen moet worden aan een passende beoordeling wat betreft de betekenisvolle effecten voor de speciale beschermingszone. Indien enkel effecten te verwachten zijn op De Holen, dan wordt de passende beoordeling gemaakt vanuit het oogpunt van het vogelrichtlijngebied. Indien ook (delen van) het Hageven of de Warmbeekvallei beïnvloed zouden worden, moet ook een passende beoordeling voor het habitatrichtlijngebied gemaakt worden. Vermoedelijk is enkel het vogelrichtlijngebied relevant. Indien nodig, wordt dit hoofdstuk verder uitgebreid met een onderdeel voor het habitatrichtlijngebied. Verder komen nog volgende stappen aan bod. − Vaststellen welk jaartal gebruikt wordt als referentie. − Evolutie tussen aanmelding, tussenliggende periodes en huidige toestand. − Effecten van project ten opzichte van de “gunstige staat van instandhouding”: voor elke maatregel of maatregelgroep wordt aangegeven of negatieve effecten te verwachten zijn. Als referentie wordt hier de ‘gunstige staat van instandhouding’ gebruikt. Indien ook positieve effecten te verwachten zijn, worden deze eveneens duidelijk toegelicht. − Significantie van de effecten: een zeer belangrijke stap is de bepaling van de significantie van de effecten. Indien uit de vorige stap blijkt dat negatieve effecten verwacht worden, betekent dit nog niet meteen dat het project in het gedrang komt. Enkel indien de negatieve effecten significant bevonden worden, stelt zich een probleem. De bepaling van de significantie moet dan ook uitermate secuur gebeuren. De beoordeling wordt zo veel mogelijk onderbouwd met wetenschappelijke argumenten zodat de objectiviteit primeert. Indien bij deze stap blijkt dat geen significante negatieve effecten optreden, eindigt het proces hier. Er wordt wel nog een overzicht gegeven van mogelijke milderende maatregelen voor (niet significante) negatieve effecten. Deze milderende maatregelen zijn dan minder dwingend, maar kunnen de maatschappelijke aanvaardbaarheid van het project vergroten. − Milderende maatregelen: Op basis van de vorige stap kunnen milderende maatregelen voor het project geformuleerd worden. Er wordt nagegaan of toepassing van deze maatregelen ervoor kan zorgen dat geen significante negatieve effecten meer optreden.

13.2. Aanmelding speciale beschermingszones De ligging van de habitatrichtlijngebieden en vogelrichtlijngebieden in de omgeving van het plangebied zijn weergegeven op kaart 7. Binnen het plangebied ligt een habitatrichtlijngebied waar het Hageven en de Warmbeekvallei deel van uitmaken. In de directe nabijheid van het plangebied zijn geen andere habitatrichtlijngebieden afgebakend. Een overzicht van de beschermde habitats en soorten wordt weergegeven in tabel 22.

- 143 -


tabel 22:

- 07/05/2007 -

R543-042.doc

habitats en soorten waarvoor het habitatrichtlijngebied aangemeld is

Habitatnr

Habitat

2310

Psammofiele heide met Calluna- en Genista-soorten

2330

Open grasland met Corynephorus- en Agrostis-soorten op landduinen

3110

Mineraalarme oligotrofe wateren van de Atlantische zandvlakten met amfibische vegetatie: Lobelia, Littorellia en Isoëtes

3130

Oligotrofe wateren van het Midden-Europese en peri-alpiene gebied met Littorella- of Isoëtesvegetatie of met eenjarige vegetatie op drooggevallen oevers (Nanocyperetalia)

4010

Noordatlantische vochtige heide met Erica tetralix

4030

Droge heide (alle subtypen)

7150

Slenken in veengronden (Rhynchosporion)

7210

Kalkhoudende moerassen met Cladium mariscus en Carex davalliana

6510

Laaggelegen, schraal hooiland (Alopecurus pratensis, Sanguisorba officinalis)

91E0 (+)

Alluviale bossen met Alnion glutinosa en Fraxinus excelsior (Alno-Padion, Alnion incanae, Salicion albae)

Soortnr

Soort

1134

Rhodeus sericeus amarus(Bittervoorn)

1096

Lampetra planeri (Beekprik)

Het plangebied valt binnen het zeer ruime vogelrichtlijngebied ‘Hamonterheide, Hageven, Buitenheide, Stamprooiersheide en Mariahof’ met een totale oppervlakte van 13.125 ha. Een overzicht van de beschermde soorten wordt weergegeven in tabel 22. De beschermde soorten waarvoor het gebied aangeduid is, zijn: Woudaapje, Roerdomp, Kleine zwaan, Wespendief, Bruine kiekendief, Visarend, Porseleinhoen, Dougalls stern, Velduil, Nachtzwaluw, IJsvogel Zwarte specht, Boomleeuwerik, Blauwborst, Grauwe klauwier. De soorten waarvan (historische) broedgegevens gekend zijn voor De Holen zijn Wespendief, IJsvogel, Zwarte specht, Boomleeuwerik en Blauwborst. De volgende habitats van de leefgebieden zijn beschermd: − eventueel gefixeerde landduinen − droge en vochtige heide − moerassen en vijvers − houtwallen − loofbossen. In De Holen komen vooral de habitats loofbossen en droge en vochtige heide voor.

13.3. Beschrijving van de referentiesituatie Volgens het Decreet op Natuurbehoud wordt de referentiesituatie in de passende beoordeling gelijk gesteld met de situatie van de gebieden bij het van kracht worden van de richtlijnen. Voor vogelrichtlijngebieden is dit 1994. Bij het ontbreken van gebiedsspecifieke gegevens van die periode, kan de situatie bij aanwijzing van de eerste gebieden gebruikt worden (1996). Uit de wet-

- 144 -


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

geving blijkt dat de ‘gunstige staat van instandhouding’ gebruikt moet worden als referentie. Dit impliceert de beste toestand waarvan een beschrijving bestaat (Martens, 2003; Europese Commissie, 2000). Indien bijvoorbeeld de laatste decennia een natuurgericht beheer gevoerd is, is het bijvoorbeeld mogelijk dat de huidige toestand het beste beeld geeft van de ‘gunstige staat van instandhouding’. Deze ‘gunstige staat van instandhouding’ zal als referentie gebruikt worden bij de opmaak van de eigenlijke passende beoordeling. Om het onderzoek gericht te voeren zal, op basis van de gegevens van de andere disciplines gekozen worden om behalve de Holen ook de referentiesituatie van de andere gebieden in beeld te brengen. De situatie zal vervolgens beoordeeld worden op het vlak van de bestaande soorten en op het vlak van de habitats in de leefgebieden.

- 145 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

14. Natuurtoets Conform het decreet op het natuurbehoud dient er een algemene en een verscherpte natuurtoets uitgevoerd te worden. De algemene natuurtoets gaat na of er vermijdbare schade wordt veroorzaakt. Vermijdbare schade is de schade die kan vermeden worden door de activiteit op een andere wijze uit te voeren. De verscherpte natuurtoets gebeurt enkel voor activiteiten in VEN-gebieden. Deze toets gaat na of er onvermijdbare en onherstelbare schade veroorzaakt wordt. Onvermijdbare schade is schade die men hoe dan ook zal veroorzaken, op welke wijze men de activiteit ook uitvoert. Schade is onherstelbaar indien ze op de plaats van beschadiging niet meer kan worden hersteld met een kwantitatief gelijkaardig habitat als voor de beschadiging aanwezig was. Om dit te bepalen worden volgende vragen gesteld en beantwoord. − Is er verandering? − Is er schade? − Is de schade te vermijden? − Is de schade te herstellen?

- 146 -


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

15. Grensoverschrijdende effecten Het plangebied is gelegen op minder dan 5 kilometer van de Nederlandse grens. Voor zover er directe effecten kunnen optreden betreft het in de eerste plaats effecten binnen de disciplines mobiliteit en water (oppervlaktewater en grondwater). Afhankelijk van deze effecten kunnen ook de disciplines fauna en flora, landschap en mens-beleving in beeld komen. We beperken ons in de kennisgevingsnota tot een korte weergave van de potentieel grensoverschrijdende effecten van de eerstgenoemde disciplines.

15.1. Discipline mens: mobiliteit Op het vlak van mobiliteit wordt verwacht dat er beperkte bijkomende effecten zullen zijn op het Nederlands grondgebied. Het gaat om een lokale omleidingsweg om Neerpelt te ontlasten van doorgaand verkeer. Op die manier wordt ook de bedrijvigheid in Hamont-Achel op een vlottere manier verbonden met N74. N71 sluit in het westen aan op N74 die op haar beurt een verbindingsfunctie vervult tussen Hasselt en Eindhoven. Afhankelijk van de ontwikkelingen op Nederlands grondgebied kan de aanleg van de kortsluiting N71 effect hebben op de verkeersstromen. Nog op het vlak van mobiliteit bundelen een aantal alternatieven het tracé met IJzeren Rijn. Er wordt aangenomen dat op die locatie IJzeren Rijn zal blijven bestaan uit één gebundeld spoor.

15.2. Discipline water: oppervlaktewater en grondwater Door de aanleg van de weg zullen een aantal waterlopen gekruist worden. Deze stromen allemaal van zuid naar noord, om verder noordwaarts, op Nederlands grondgebied, uiteindelijk in de Maas terecht te komen. Om die reden zijn ook de studiegebieden voor zowel het aspect oppervlaktewater als grondwater ten dele op Nederlands grondgebied gelegen. Het betreft een gebied stroomafwaarts Dommel aansluitend bij het natuurgebied Hageven op Belgisch grondgebied. De afbakening is weergegeven op kaart 9.

- 147 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

16. Voorstel inhoudstabel MER Er wordt voorgesteld om de logica van voorliggende kennisgevingsnota te behouden in de opbouw van het MER. Het eerste deel (de uitnodiging) zal op hoofdlijn vervangen worden door een niet-technische samenvatting. Het tweede en derde deel (de context van de milieueffectenrapportage en de context van de planopzet) zal worden behouden. Het vierde deel wordt verder aangevuld met de gevoerde onderzoeken per discipline. In een vijfde deel zullen de conclusies van het MER worden samengebracht. In IV.1.5.2 van de voorliggende kennisgevingsnota wordt een eerste beeld gegeven van de opbouw van de synthese in dit afsluitend deel. Ook de leemten in de kennis zullen in dit deel worden samengebracht.

- 148 -


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

Bijlagen

- 149 -


- 150 -

- 07/05/2007 -

R543-042.doc


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

1. Draagkrachtonderzoek 1.1. Inleiding Bij het beoordelen van de draagkracht worden verschillende criteria gehanteerd: veiligheid, hinder, barrièrevorming, leesbaarheid en congestie. Voor elk criterium worden kenmerken aangeduid die een indicatie geven van de omgevingscapaciteit. Deze worden opgesplitst naar kenmerken van de weginfrastructuur zelf en naar kenmerken van de omgeving. Per kenmerk worden scores gegeven. Score '0' betekent dat wegen omwille van dit kenmerk minder verkeer kunnen verwerken dan wegen met score '2'. Hoe hoger de score, hoe hoger de draagkracht van een weg. Voor criteria die niet relevant zijn voor een bepaalde straat krijgt die straat een ‘2’. Bij elke straat wordt over een afstand van 200 meter, ter hoogte van het ogenschijnlijk minst draagkrachtige deel, het onderzoek gevoerd. De kruising van de straat met fietspaden wordt over de gehele lengte van de straat bekeken.

1.2. Criteria 1.2.1. Veiligheid Kenmerken van de weg Volgende kenmerken worden bekeken: − wegbreedte: een brede weg laat hogere snelheden toe dan een smallere en is daarom minder veilig (een weg smaller dan 4 m of landbouwweg wordt bij de theoretische capaciteit als 1 rijstrook bekeken of de helft van een woonstraat) − zichtlengte: wanneer automobilisten ver voor zich uit kunnen zien dan rijden zij sneller dan wanneer de zichtlengte korter is, kortere zichtlengten zorgen voor een veiliger weggedrag − aantal kruispunten: kruispunten bevatten steeds een aantal mogelijke conflictpunten, hoe meer kruispunten hoe onveiliger een weg. score 1

breedte van een rijstrook

2

zichtlengte

3

aantal kruispunten

0 >3 m

1

2

>2,50 m en < 3 m

<2,50 m

>500 m

>100 m en <500 m

<100 m

2 kruispunten per 200 m

1 kruispunt per 200 m

geen kruispunt per 200 m

Kenmerken van de omgeving Volgende kenmerken worden bekeken: − aantal opritten: elke oprit zorgt voor mogelijke conflictpunten, hoe meer opritten hoe onveiliger de weg − verschijningsvorm: een drukke verschijningsvorm van de omgeving kan zorgen voor een verzwakte aandacht van de weggebruikers en op deze manier voor een grotere onveiligheid. score

0

1

2

4

aantal opritten

1 oprit per 10 m

1 oprit per 30 m

1 oprit per 100 m

5

verschijningsvorm

zeer drukke verschijnings-

drukke verschijnings-

rustige verschijningsvorm

vorm

vorm

- 151 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

1.2.2. Hinder In dit deel wordt gepeild naar de hoeveelheid voertuigen die van een wegvak gebruik kunnen maken zonder dat er onaanvaardbare hinder ontstaat voor randen weggebruikers. Deze hinder speelt op drie vlakken: geluidshinder, trillingen en luchtverontreiniging. Twee principes spelen hier bij een rol: − een weg die meer hinder veroorzaakt, kan een kleinere hoeveelheid verkeer verwerken dan een weg die minder hinder veroorzaakt − op een weg met een hindergevoelige omgeving is de capaciteit kleiner dan op een weg met een omgeving die niet gevoelig is voor hinder.

Kenmerken van de weg Volgende kenmerken worden bekeken: − type wegdek: sommige wegdekken veroorzaken meer geluidshinder dan andere (kasseien veroorzaken bij gelijke snelheid bijvoorbeeld meer geluidshinder dan asfalt) − aantal kruispunten: de aanwezigheid van kruispunten veroorzaakt stoppen en optrekken van voertuigen, hierdoor neemt de lawaaihinder en de luchtverontreiniging toe. score

0

1

2

6

type wegdek

kasseien

klinkers

asfalt of beton

7

aantal kruispunten

2 kruispunten per 200 m


geen kruispunt per 200 m

Kenmerken van de omgeving Volgende kenmerken worden bekeken: − aanwezigheid van geluidsgevoelige functies (klinieken, scholen, woningen, enz.): hoe minder van deze functies, hoe meer verkeer er langs een weg kan rijden − de afstand van gebouwen tot de as van de weg; hoe kleiner deze afstand, hoe meer trillingen en lawaai in deze gebouwen − demping: de aanwezigheid van groen en struiken dempt het geluid. score 8

aanwezigheid van ge-

0 klinieken of scholen

afstand bouwlijn tot de as

2 andere geluidsgevoelige

lige functies binnen de

functies buiten de be-

bebouwde kom

bouwde kom

< 5m

>5m en < 10 m

> 10 m

hagen langs de weg

bomen of grasperken

geen groen langs de weg

luidsgevoelige functies

9

1 andere geluidsgevoe-

van de weg 10

demping

langs de weg

1.2.3. Barrièrewerking Met dit criterium wordt gepeild of een weg een barrière vormt voor overstekende weggebruikers. Eveneens wordt gekeken of er wel relaties zijn tussen beide zijden van de weg. Volgende principes worden gehanteerd − op wegen met een sterke barrièrevorming moeten de intensiteiten worden beperkt om een aanvaardbare oversteekbaarheid te kunnen handhaven − hoe meer relaties er bestaan tussen beide zijden van een weg, hoe minder verkeer hij kan verwerken.

- 152 -


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

Kenmerken van de weg Volgende kenmerken worden bekeken: − oversteeklengte: hoe groter de oversteeklengte hoe slechter de oversteekbaarheid − middenberm: de aanwezigheid van een middenberm verhoogt de oversteekbaarheid − aanwezigheid van kruisende voetgangers- of fietsroutes. score 11

oversteeklengte

12 13

0

1

2

>9m

> 6m en <9 m

<6m

middenberm

geen middenberm

smalle middenberm

brede middenberm

voetgangers- of fietsrou-

verschillende kruisende

één kruisende route

geen kruisende routes

tes

routes

Kenmerken van de omgeving De hoeveelheid relaties tussen beide zijden van een weg bepalen de belangrijkheid van de barrièrevorming. Wanneer er geen relaties zijn dan speelt barrièrevorming geen rol. Het aantal relaties is afhankelijk van de randfuncties. Volgende kenmerken worden bekeken. − aard van de randfuncties − aanwezigheid van toegangen van bezoekersintensieve functies. score

0

14

aard van de randfuncties

15

toegangen van bezoekersintensieve func-

zijden van de weg

1

2

bezoekersintensieve

bezoekersintensieve

geen bezoekersintensie-

functies in beide randen

functies langs één zijde

ve functies in de rand

toegangen aan weers-

één toegang

geen toegangen

ties

1.2.4. Leesbaarheid Binnen dit criterium wordt nagegaan of een weg door zijn ruimtelijke verschijning duidelijk maakt welk gedrag er van de weggebruikers mag worden verwacht. Zo moeten schooluitgangen er als schooluitgangen uitzien en winkelstraten als winkelstraten. Volgend principe wordt hier gehanteerd: hoe leesbaarder een weg en zijn omgeving zijn, hoe meer verkeer deze weg kan verwerken.

Kenmerken van de weg Volgende kenmerken worden bekeken: − de overeenkomst tussen het voorkomen van een weg en de gewenste snelheid − de overeenkomst tussen het voorkomen van een weg en zijn functie (woonstraat, verbindingsweg, enz.) − de mate waarin mogelijke conflictpunten worden benadrukt. score 16

overeenkomst tussen

0

1

2

geen overeenkomst

weinig overeenkomst

wel overeenkomst

geen overeenkomst

weinig overeenkomst

wel overeenkomst

weg en gewenste snelheid 17

overeenkomst tussen de weg en zijn functie

- 153 -


18

- 07/05/2007 -

R543-042.doc

benadrukken van con-

geen benadrukking van

weinig benadrukking van

benadrukking van con-

flictpunten

conflictpunten

conflictpunten

flictpunten

Kenmerken van de omgeving Volgende kenmerken worden bekeken: − de herkenbaarheid van belangrijke toegangen en opritten − de herkenbaarheid van de functie van de straat. score 19

herkenbaarheid van be-

0

1

2

niet herkenbaar

matig herkenbaar

herkenbaar

niet herkenbaar

matig herkenbaar

herkenbaar

langrijke toegangen en opritten 20

herkenbaar van de functie van de straat

1.2.5. Aanwezigheid van milieuvriendelijke en plaatsbesparende verkeersvormen Voetgangers, fietsers en openbaar vervoer moeten aan comfort, veiligheid en vlotte doorstroming inboeten als de verkeersintensiteit sterk toeneemt. Met dit criterium wordt gepeild naar de mogelijkheden die alternatieve verkeersmiddelen worden geboden. Het volgende principe wordt gehanteerd: het comfort, de veiligheid en de doorstroming van voetgangers, fietsers en openbaar vervoer mogen niet worden geschaad.

Kenmerken van de weg Volgende kenmerken worden bekeken: − aanwezigheid van openbaar vervoer: druk verkeer belet een vlotte doorstroming van het openbaar vervoer − aanwezigheid van een stoep binnen de bebouwde kom: wanneer voetgangers verplicht worden om op de rijweg te lopen kan de verkeersintensiteit niet hoog zijn − aanwezigheid van voetgangers: druk verkeer vermindert het comfort en het veiligheidsgevoel van voetgangers − aanwezigheid van een fietspad: wanneer fietsers op de rijweg rijden kunnen bepaalde intensiteiten best niet worden overschreden − aanwezigheid van fietsers: druk verkeer vermindert het comfort en het veiligheidsgevoel van fietsers. score

0

1 frequentie < 1 voertuig

2

21

aanwezigheid openbaar

frequentie > 1 voertuig

geen openbaar vervoer

vervoer

per half uur

per half uur

22

aanwezigheid van een

geen stoep

stoep smaller dan 1,5 m

stoep breder dan 1,5 m

aanwezigheid van voet-

druk voetgangers-

sporadisch voetgan-

geen voetgangers

gangers

verkeer

gersverkeer

aanwezigheid van een

geen fietspad

aanliggend fietspad

stoep binnen de bebouwde kom 23

24

fietspad

- 154 -

vrijliggend fietspad


25

aanwezigheid van fiet-

druk fietsverkeer

-

07/05/2007

sporadisch fietsverkeer

-

R543-042.doc

geen fietsverkeer

sers

Kenmerken van de omgeving Volgende kenmerk wordt bekeken: − aanwezigheid van bezoekersintensieve functies: deze functies trekken vele voetgangers, fietsers en openbaar vervoergebruikers aan.

26

score

0

1

2

aanwezigheid bezoe-

verschillende bezoe-

één bezoekersinten-

geen bezoekersin-

kersintensieve functies

kersintensieve functies

sieve functie

tensieve functie

1.3. Methodiek voor het bepalen van de relatieve draagkracht 1.3.1. Gewicht van de scores Voor 26 verschillende kenmerken kunnen scores worden gegeven. Alle kenmerken zijn niet even bepalend voor de draagkracht. De aanwezigheid van geluidsdempende stroken is niet zo belangrijk als de aanwezigheid van bezoekersintensieve functies. Uit de lijst van kenmerken is af te leiden dat bepaalde elementen verschillende malen weer te vinden zijn: breedte van de weg (2x), aantal kruispunten (2x), aanwezigheid bezoekersintensieve functies (3x). Het is voor de hand liggend dat deze kenmerken een groter gewicht hebben dan deze die slechts éénmaal voorkomen. De kenmerken die slechts éénmaal voorkomen kan men in drie groepen verdelen: − kenmerken in verband met de veiligheid en het comfort van zwakke weggebruikers − kenmerken in verband met hinder voor de randfuncties − kenmerken in verband met de veiligheid en het comfort van automobilisten. De veiligheid en het comfort van zwakke weggebruikers verdienen meer aandacht dan deze van de automobilisten die zich in hun auto al in een veiliger en meer comfortabele situatie bevinden. De hinder voor randfuncties heeft een lager gewicht dan het comfort en de veiligheid van zwakke weggebruikers, doch heeft een hoger gewicht dan de veiligheid en comfort van de automobilisten wegens het ervaren van de langdurige nadelige gevolgen van het druk verkeer. Op basis van voorgaande redeneringen kan men volgende tabel opmaken. beschrijving kenmerk

gewicht

kenmerken in verband met de veiligheid en het comfort van zwakke weggebruikers

score x 3

kenmerken in verband met hinder voor de randfuncties

score x 2

kenmerken in verband met de veiligheid en het comfort van automobilisten

score x 1

Bij kenmerken die meer dan één keer voorkomen wordt het berekende gewicht (zie voorgaande tabel) vermenigvuldigd met het aantal keren dat het kenmerk voorkomt. Dit leidt tot volgende tabel van kenmerken. kenmerk 1

zichtlengte

score 0 >500 m

score 1 <500 m >100 m

score 2 <100 m

gewicht score x 1

- 155 -


2

3

verschijningsvorm

- 07/05/2007 -

R543-042.doc

zeer drukke verschij-

drukke verschijnings-

rustige verschijnings-

ningsvorm

vorm

vorm

geen overeenkomst

weinig overeenkomst

wel overeenkomst

score x 1

benadrukken van con-

geen benadrukking

weinig benadrukking

benadrukking van

score x 1

flictpunten

van conflictpunten

van conflictpunten

conflictpunten

herkenbaarheid van

niet herkenbaar

matig herkenbaar

herkenbaar

score x 1

overeenkomst tussen

score x 1

weg en gewenste snelheid 4

5

belangrijke toegangen en opritten 6

breedte rijstrook

>3 m

<3 m en >2,50 m

<2,50 m

score x 2

7

overeenkomst tussen

geen overeenkomst

weinig overeenkomst

wel overeenkomst

score x 2

de weg en zijn functie 8

type wegdek

kasseien

klinkers

asfalt of beton

score x 2

9

aanwezigheid van ge-

klinieken of scholen

geluidsgevoelige func-

geluidsgevoelige

score x 2

ties binnen de bebouw-

functies buiten de

luidsgevoelige functies 10

afstand tot de as van

< 5m

de kom

bebouwde kom

>5m en < 10 m

> 10 m

score x 2

score x 2

de weg 11

demping

hagen langs de weg

bomen of grasperken

geen groen langs de

langs de weg

weg 1 oprit per 100 m

12

aantal opritten

1 oprit per 10 m

1 oprit per 30 m

13

oversteeklengte

>9m

<9 m en > 6 m

<6m

score x 3

14

middenberm

geen middenberm

smalle middenberm

brede middenberm

score x 3

één kruisende route

geen kruisende rou-

score x 3

15

16

17

voetgangers- of fiets-

verschillende krui-

routes

sende routes

score x 3

tes

aanwezigheid open-

frequentie > 1 voer-

frequentie < 1 voertuig

geen openbaar ver-

baar vervoer

tuig per half uur

per half uur

voer

aanwezigheid van

geen stoep

stoep smaller dan 1,5

stoep breder dan 1,5

m

m

geen voetgangers

score x 3

een stoep binnen de

score x 3

score x 3

bebouwde kom 18

19

aanwezigheid van

druk voetgangers-

sporadisch voetgan-

voetgangers

verkeer

gersverkeer

aanwezigheid van

geen fietspad

aanliggend fietspad

vrijliggend fietspad

score x 3

druk fietsverkeer

sporadisch fietsverkeer

geen fietsverkeer

score x 3

2 kruispunten per


geen kruispunt per

score x 4

een fietspad 20

aanwezigheid van fietsers

21

aantal kruispunten

200 m 22

200 m

aard van de randfunc-

bezoekersintensieve

bezoekersintensieve

geen bezoekersin-

ties

functies in beide

functies langs één zijde

tensieve functies in

randen maximum score

score x 4

de rand 104

1.3.2. Relatieve draagkracht Aan de hand van de maximumscore worden de wegen gecategoriseerd als wegen met een lage, middelmatige of hoge draagkracht. Onderstaande grenzen bepalen de categorie: − lage draagkracht: maximum score < 35

- 156 -


− −

-

07/05/2007

-

R543-042.doc

middelmatige draagkracht: 34 < maximum score < 70 hoge draagkracht: 69< maximum score.

1.4. Resultaten van het draagkrachtonderzoek In onderstaande tabel zijn de scores van de modelwegvakken per kenmerk opgenomen. Hierbij is: − A = Haagdoorndijk − B = Hamonterweg - Heerstraat - Koning Albertlaan − C = Sint-Antoniusweg - Jos Verlindenstraat − D = Lillerheidestraat - Venderstraat - Thomas Watsonlaan - Dorpsstraat − E = Haag − F = Boelehoef - Leeuwerikstraat − G = Broesveldstraat - Hayenhoek − H = Zonhoekstraat - Achelsendijk. kenmerk

A

B

C

D

E

F

G

H

1

1

1

1

1

1

1

1

0

2

0

0

1

1

1

2

2

2

3

2

1

2

2

1

1

1

1

4

2

0

2

2

0

0

0

0

5

2

1

2

2

2

2

2

2

6

1

1

1

1

1

1

1

1

7

2

1

2

1

1

1

1

2

8

2

2

2

2

2

2

2

2

10

2

1

2

1

1

2

1

2

11

2

1

0

1

2

2

1

1

12

1

0

0

1

1

1

1

1

13

2

0

1

1

0

1

1

0

14

1

2

2

2

2

2

2

2

15

0

0

0

1

0

0

0

0

17

0

0

0

0

1

2

1

2

18

2

0

1

1

2

2

1

1

19

2

2

2

2

2

2

0

2

20

2

1

1

1

1

1

1

1

21

2

1

1

1

1

0

0

1

22

1

0

1

1

1

1

1

1

23

2

0

0

0

0

1

0

1

24

2

0

1

0

2

2

2

2

totaal

79

33

53

52

59

69

49

65

- 157 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

2. Literatuurlijst 2.1. Aanwezige literatuur (2000) “Mobiliteitsplan Neerpelt”. (2001) “Mobiliteitsplan Hamont-Achel”. (2003) “Ruimtelijk Structuurplan Provincie Limburg”. (1997) “Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen”. (2006) “Ruimtelijk Structuurplan Neerpelt”. (2004) “Ruimtelijk Structuurplan Hamont-Achel”. Antrop M. (1989), Het landschap meervoudig bekeken, uitgeverij Pelckmas, Kapellen “Atlas van de relicten van de traditionele landschappen (Landschapsatlas) van de provincie Limburg”, MGV - LIN -AROHM - Monumenten en Landschappen, 2001. Batens (2004), “Menselijke kennis. Pleidooi voor een bruikbare rationaliteit”, AntwerpenApeldoorn. Gemeente Neerpelt (2002), “aanvullende nota op de nota ‘Streefbeeld Noordelijke Omleiding’”. Gysels H. (1993) De landschappen van Vlaanderen en zuidelijk Nederland, een landschapsecologische studie, uitgeverij Garant, Nederland Grontmij Belgroma in opdracht van AWV Limburg (2003), “Noordelijke Omleiding N71 Neerpelt, fase 1, Nut en Noodzaak”. Grontmij Belgroma in opdracht van AWV Limburg (2004), “Noordelijke Omleiding N71 Neerpelt, fase 2, Conceptstreefbeeld en Tracékeuze”. Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (2004), “Natuurgerichte bodembedekkingkaart”. Vlaams Instituut voor onroerend erfgoed, “Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen, inventaris van het bouwkundig erfgoed”. Vlaams Instituut voor het onroerend erfgoed (VIOE), “Beschermd onroerend erfgoed in de provincie Limburg”, Ministerie van de Vlaamse gemeenschap, dep. LIN, AROHM, afd. monumenten en landschappen en VIOE. VMM (2005), “Luchtkwaliteit in het Vlaamse Gewest”, Aalst.

2.2. Op te vragen literatuur GNOP gemeenten Neerpelt en Hamont-Achel

- 158 -


-

07/05/2007

-

R543-042.doc

Roosens H., Beex G. en Van Impe L. (1975) bijzettingen uit de urnenveldtijd te Neerpelt Grote Heide en Achelse Dijk, Archaeologica Belgica, 178 Van Gils M. & De Bie M., 2002, Prospectie en kartering van laat-glaciale en vroeg-holocene steentijdsites in de Kempen, boorcampagne 2001 in: IAP Rapporten 12. INBO: versnipperingskaarten

- 159 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

3. Verklarende woordenlijst − − − − −

− − − −

−

− − − − − − − − − −

− − − −

−

abiotisch: behorende tot de niet-levende natuur (lucht, water, bodem) basiskwaliteit: kwaliteit van het oppervlaktewater waarbij de normale evenwichtige ontwikkeling van het biologisch leven hersteld wordt of, waar aanwezig, gehandhaafd blijft belevingswaarde: de manier waarop het landschap ervaren wordt bemaling: afpomping van het water om het grondwaterniveau plaatselijk te verlagen zodat funderingswerken in droge grond kunnen worden uitgevoerd bevaarbare waterlopen: waterlopen opgenomen in het KB 5/10/1992 tot vaststelling van de lijst van de waterwegen en hun aanhorigheden, overgedragen van de staat aan het Vlaams gewest biotisch: van de levende natuur bodem: het vaste deel van de aarde met inbegrip van het grondwater en de organismen die zich erin bevinden bodemsanering: het wegnemen, behandelen, afschermen, neutraliseren, ommobiliseren of isoleren van bodemverontreiniging bodemsaneringsnorm: een niveau van bodemverontreiniging waarvan bij overschrijding ernstige nadelige effecten kunnen optreden voor de mens en het milieu, gelet op de kenmerken end e functies die deze vervult bodemverontreiniging: de aanwezigheid van stoffen of organismen, veroorzaakt door menselijke activiteiten, op of in gronden, die de kwaliteit van de bodem op directe of indirecte wijze nadelig kunnen beïnvloeden discipline: milieu-aspect dat in het kader van een mer onderzocht wordt ecosysteem: samenhangend geheel van elkaar onderling beïnvloedende planten, dieren, mensen en omgeving in een bepaald gebied effect: verandering van het abiotische milieu ten gevolge van (voornamelijk) antropogene activiteiten effectbeoordeling: waarde-oordeel van de effecten die optreden ten gevolge van een geplande situatie uitgedrukt in kwalitatieve of kwantitatieve termen effectvoorspelling: beschrijving van een toekomstige situatie rekening houdend met de aanleg, de exploitatie, de nabestemming en de afbraak van de geplande activiteit geplande situatie: toestand van het studiegebied tijdens en na de uitvoering van het geplande project grondwater: water onder het grondoppervlak, meestal beperkt tot water onder de grondwaterspiegel kwel: het uittreden van grondwater, opwaartse stroming van grondwater eindigend aan het oppervlak milderende maatregel: maatregel die wordt voorgesteld om nadelige milieu-effecten van het plan te vermijden, te beperken en zoveel mogelijk te verhelpen mobiliteitseffectenrapport (mober): het onderzoek van het te verwachten mobiliteitsprofiel op basis van de te verwachten activiteiten van een project, de gevolgen ervan en de maatregelen die kunnen worden getroffen om de negatieve of ongewenste gevolgen te neutraliseren of minimaliseren nulalternatief: het alternatief waarbij geen weg wordt aangelegd polluent: verontreinigende stof populatie: planten of dieren van één soort die met elkaar een bepaald milieu in een bepaald gebied bewonen bodemprofiel: eigenschap van de bodem die bepaald wordt door de opeenvolging van lagen in de diepte, gekenmerkt door een eigen textuur, structuur, kleur enz. die ontstaat als gevolg van de inwerking van klimaat en biologische factoren plangebied: gebied waar een voorgenomen activiteit gepland is

- 160 -


− −

− − − − −

− −

-

07/05/2007

-

R543-042.doc

referentiesituatie: de toestand van het studiegebied waarnaar gerefereerd wordt in functie van de effectvoorspelling significantie: het kenmerk van een effect dat de graad va invloed op de besluitvorming bepaalt, uitdrukking van de ernst van een effect door het invoeren van een uniforme waarderingsschaal structuur: eigenschap van de bodem die bepaald wordt door de samenhang tussen de bestanddelen van de bodem studiegebied: het gebied dat bestudeerd wordt in functie van het vaststellen van de milieueffecten en afhankelijk is van de invloedssfeer van de milieueffecten textuur: eigenschap van de bodem die bepaald wordt door de grootte van de bodemkorrels tracé-alternatief: planningsalternatief waarbij een bepaalde weg op een bepaald tracé wordt aangelegd vegetatie: ruimtelijke massa van plantenindividuen, in samenhang met de plaats waarin zij groeien en in de rangschikking di zij spontaan en door onderlinge concurrentie hebben ingenomen variant: gewijzigd alternatief (wijziging t.o.v. een bepaalde standaard aanleg van een tracé, lokale ombuiging van een bepaald tracé of nulalternatief met bijkomende maatregel) waterhuishouding: het opnemen en afgeven van water door de bodem

- 161 -


- 07/05/2007 -

R543-042.doc

4. Lijst van afkortingen AMINAL ANB AROHM AWP AWV BEV BGD BIVV bpa BTEX BWK CIW CZV D.O.R.O. DuLo-waterplan GEN GENO GIS GNOP GRS HCOV INBO IVON KLE kmo LIN LNE MB mer MER MINA MOW NMBS RSPL RSV rup RWO RWZI VEN VGM VHA VIOE VLAREA - 162 -

Administratie Milieu-, Natuur-, Land- en Waterbeheer agentschap voor natuur en bos Administratie Ruimtelijke Ordening, Huisvesting, Monumenten en Landschappen algemeen waterkwaliteitsplan Administratie Wegen en Verkeer bevaarbaar Belgische Geologische Dienst Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid bijzonder plan van aanleg benzeen, tolueen, ethylbenzeen en xylenen biologische waarderingskaart Coördinatiecommissie Integraal Waterbeleid chemisch zuurstof verbruik decreet houdende de organisatie van de ruimtelijke ordening duurzaam lokaal waterplan grote eenheden natuur grote eenheden natuur in ontwikkeling geografisch informatie systeem gewestelijk natuurontwikkelingsplan gemeentelijk ruimtelijk structuurplan hydrogeologische codering ondergrond Vlaanderen Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek integraal Vlaams ondersteunend netwerk kleine landschapelementen kleine of middelgrote onderneming leefmilieu en infrastructuur leefmilieu, natuur en energie ministerieel besluit milieueffectrapportage Milieueffectrapport Milieu- en Natuurraad Vlaanderen mobiliteit en openbare werken Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen ruimtelijk structuurplan provincie Limburg ruimtelijk structuurplan Vlaanderen ruimtelijk uitvoeringsplan ruimtelijke ordening, woonbeleid en onroerend erfgoed riool waterzuiveringsinstallatie Vlaams ecologisch netwerk Vlaams grondwater model Vlaamse hydrografische atlas Vlaams Instituut voor Onroerend Erfgoed Vlaams reglement voor afvalvoorkoming en -


VLAREBO VLAREM VMM VMW VOS

-

07/05/2007

-

R543-042.doc

beheer Vlaams reglement betreffende de bodemsanering Vlaams reglement betreffende de milieuvergunning Vlaamse Milieumaatschappij Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening vluchtige organische stoffen

- 163 -


- 164 -

- 07/05/2007 -

R543-042.doc

&

%$"#

<

=

!

>

?

@

&

[ ;

X

J

X

H

M

P

QR

O

9

:

9

B M

9

R

X

7

H

1

^

R

J Q

@

_

5

Q B

W

L

Y

1

Q

^ Q

+

8

#

N XM

7

]

@

&

M\

[

6

R

X

H

5 @

P

4 I

H

PY

Z

X

O

L

X

. X

3

(

2

C

U

/

1

VW

A

TU

b

\

DS

LQa

Y

X

N

.

P

QR

O

X

`

,-

Y

LM

N

H

Q

+

X

J

K

L

R

* @

I

B

PY

Q

)

FGH

@A (

DE

'

bron: AGIV

tracé - alternatieven

afbakening projectgebied

MOW Limburg - plan-MER N71 Neerpelt omleidingsweg - kaart 2

situering van het plangebied op luchtfoto

0.25 km

studiegroepomgeving - april 2007 - R543-39-k01

0

%

&

Ï

Ñ

%$Ã

Ñ

Ä

"#

4

5

Ï

Ð

Î

6

Å Î

9

!

Í

6

8

Ì

6

Å

}

Ë

Ê

Ê

É

È Ç

Æ

|

}

~

Ä

{

y

z

x

y

w

v

Ã

u

t

Ä

Ä

r

s

m

l

k

p

s

r

o

l

j

l

m

n

j

g

j

k

c

_ b

g

i

c

d c

Â

_

a

c b

d

f

Ä

Â

Å

O

U

Q

T

X

O

Q

S

W

W

V

Ã

P

]

[

\

^

]

\

[

Z Y

O

ð

÷

÷

ö ó

õ

ð ô

ó

ò ñ

N

¬ ¬

¯

²

²

±

®

·

°

· ¼

º ³

µ

·

¸

« °

¸

®

¼

º

¯

®

« ¬

T

L

R

Ã

K

S

Q

R

Þ

Â

P

O

#

Ý Õ

N

"

!

M

Ö

Ü

Û

× Â

Ú

×

Ø

U

Õ

Ö

×

Ø

Ù

, -

(

, + * ) (

% ' & % % ª $ §

¦

©

§

¨ §

¦

¥

Â

:

;

:

9

6

/ ï

6 8

7

3 5

2 4

2 1 0

/

.

î

ï

í

ã

ä

ä

=

á

ã

â ì

í

>

= á

¡

¤

£ ¡

¢

¡

à

Ã

ß

à

J

<

¿

Ã

Å

½

¿

Á

ë

½ è

ê

Â å

é

ç

è

æ

I å

¿

½

À

¿

Å

G

I

H

Ä

H

Ä

@

G

C

Ã

F

E

B

D

C

B

ÿ A

þ

@

Ä ?

ü

ÿ

: ü

ý

û

3

ú

J ÿ

þ

ú L

=

ù

K

2

; ø

J

01

D

/

ÿ

.

:

Ô Ó

Ó

Ó

Ò

+ ÿ

B

,

:

,

ÿ

ÿ

ÿ

G

Â

ÿ

HI

;

ÿ

þ

ÿ

FG

+

ÿ

ÿ ÿ

>E

ÿ

ÿ

ÿ

)

ÿ ÿ

ÿ

D

ÿ

ÿ

ÿ

ÿ

ÿ M

ÿ

ÿ M

þ

ÿ ÿ

þ

ÿ

ÿ

D ÿ

ÿ

ÿ

þ

ÿ ÿ

C

ÿ

ÿ ÿ

:

<

Å

þ

ÿ þ ÿ

ÿ

Â

B

@A

Ã

Ä

Ä

:; (

>?

'

*

&

,

"

&

%

"

*+

9

:

()

>

"

;

=

&'

&

%$

; #

"

!

8

!

#

!

O @

#

? $

7

I

"

56

4

3

G

?

2

N

0

&1

&

%

#

!

L

M

KL

0

CJ

# ?B

#

,

I

P

@

I

?

A

H

G #

$

EF

!.

CD

?

@

-

.

23

/

1

/

M

J

<

J

:

P

?

J W

B

CD

A

>

L

K

L

K

C :

J ?

>

N J

D

K

D

J BK

C :

:

P

D

>

R

^ C

J

S

< C

J

>

C

W

> N

K

C

J

M D

J

X

N

<

;

J

L

: P

Y

?

J D

J

?N >

D

?

K

: J

J

J > D M

D D

M D

: D N = M

J D

R

V :

J

J? J

> > D

? L

O

M M

D

:< <

:K

R

L

J : J

J

> J

D

K

: J

< :M J

< D

= ? M D

J L

K J J :

: J

J

O

C P P

CD

?N D

?

V

V <

K R

J

B B

J

J J

: D ? ?N

B

M

CN

: :

J

:

TK TK

J? D

M

O <

S S

D D

D

J >

CD :

: >

R

:

D

J

J

=

> J <

<

C C

C

: < K D

?

; ;

B K

J :K

J

;

O K

C

N <

: > N

= C C :

D

:

L

Z

Z

J

B

B

R J

L

M

>

J

C

M D

O

C

J J

,

P

M

D

<

V

J

J

B M :

J

<

J

J

A

: ?

M J

J J

M

: D

A

<

J

T J

J

J?

: <

S

J

T

C

<

> J D

M D

S >?

J :

> U

L > J :

KQ >

K

J

: N + ? P =

M

? <

C >C

>

:

=

N W

N = M

J K W

P C

:

? N < AC

< = C

)*

B

CD

?

L C

D

D

(

:

@ J?

O

'

?N

&

M

D

J

:

$ B

;

:

BK

> >

J J

L PK PK

%

J

K J

A

>C

>C =

%

A

W >

@

N J K

]

J

P

>

P C C

JC J

D

: T

C

L

J

> S P P C

K

S

D

V V

< C

JC J :

M J

G B B

> J J

T J >

N S HI

J

J

S

M M

: :

VW < J J D

A D

B

> J J

<

:

;

>

FG

CD B

$

> M

N

B

:

CD ? J

J

>

?

: L

M C

J

J J

K K

K

L 6E

? R

C

?N D

; ;

> > >

T

O

C N

"

J

M

:

M M

M D

B

\

D J

J

J L L J J @

L

J :

?

T R

B

CD R

R

J > L L L

J J

A

< <

< : < S

>

J

J J

J D

J

5

: :

: K

M M =

M D

D

D :

D BK

J J N

?

?

D

D

?

J J

K

=

>?

@

: >

U

P =

4

T :

< < <

:

<

=

D D

J J J

K

: : ;

O O

O

:

O

L

L L

L

J J

L

L L

L

L R ? N

D

? ?

L

89:

!

67

;J

7

D

;

:

D

I

FGH

D

;E

;

3

:

/

*

A

D

2

,

0

5 /

4

0

?

+

A

4

*+

0

4

./

1

C

6

,

0

7/

*

4

*B

54

,

4

0 /

4

3

9

1

4

*A

4

4 @

$

(

4

,

1

4

4

!

4?

0

"

,

9

4

,

0

3/

54

7

2

*

(

54

(

5>

/ Q

=

0

"

9

;<

;

P

%

.:

'

,

O

$

1

2

6

4

+

1

#

*

9

4

1 N

M

6

. "

2

7

2

4

/

*6

M 54

L

3

4

/1

2

./

0

K

M

L

M

,-

K

)

*+

(

)

-.

*

,

*

J

G

G

K A G

9

G<

A

G L

<

?

7

; G

O

<

G

O

A

I

G

H

G

?

@A

> L

@

J A

H

G

@ G

7

'

<

;

J 9

?

@A

G

>

A

G

A

7

G ?H

H

7

M

A @A

< G

U @

@ K

L

P

H

9 @

A

G G

N 0

L

I ; K @

9

&

I E

<

@ H

%

2

;

H

#

$

@

M @

!"

= G<

L

J

A

G

7

1 ?

8 7

0

?H

I

G

>

X

;

G

G

D

B

VW

D

;

EF

:

J

G

: G

K CD

J

H

G

9 @

S

A

G

9

3B

7

I

A G

G

7

<

J

A

< R

G

= ?

8 A

R

?

@A Q

A

QH

>

?

A

; 7

7

P 0

QH

G

G 7

P

;

Q

G A

G

P ;

H

;<

=

7

? J A G

G @

7 H

G

G 9

: 9

H

K 9

< 8

9

;

/ 7

O Q

@

G

G

I

7

<

I

?

<

567

@

P

G =

D

7

>

TB

34

K

*

,&

'

"

&

"

*+

()

' "

;

<

&

%&

@A

=

$ ?

#

"

=

!

, !

/

!

9

:

!

,

/

J

-

P

P

N

W

X

[

]

W

M

O

P #

$ P

X

W

J

N

OP

OP

M

J J

P

W

8

9

O

Y P OP

\

]

O

!

W

O

P

X

O

X O W

#

!

#

WZ

7

$

O

"

Y O

6

5

L

4

X

3

J

P E

%

J

1

N &

%&

2

2&

NW

E

M &

D

#

C

!

T

M UV

O

#

!

1

ST

$

QR

E

D

/

N

OP

L

N

OP

M

C

E

L

D

K

W

#

$

J

IJ

P

BC

GH

!.

F

-

$

%

&

)

&

(

&

D

H = D

D8

=

I

8

;

7 D

L

D

L

=

F

D

E

D

I

<

3

=

E

D

< D

G

7

53

;

<=

D

:

=

D

G

;E

E

8 <=

D

Q <

< H

I

N

E

=

D D

I

F 7

H < 5

F

8

E

g

Y Y

Ei

J

] ]

HD

W

W

`

`

U U

E

`

D

W W

Z ]

V V

3

Y_ Y_

_

h

W

W

\

\

\

\

P

]

Y

D

V

g

=

b

W

W

D ]

]

D

^ ^

G

U ]

=

53

D

] ]

D ]

G Z

]T

X X

`

53

db

W

W

]

]

S D8 W

D

\ \

Z

3

_

Z

]

Z

Z

[

[

D8 D 3G

c

Y Y

G `

Z ]T

O 8

6

3 f [

E

db U

b

R a

L 3

G

W

W

X

X

=

6 G D \

H

Y

E

D

;

D

]T = SV SV

=

U U

D

` `

H

5 D

P

F D

S

e]

3

V

J ST ST

=

E

8 SV

XT RS RS

<

a a

a

5 <

9

3G 53

9

= H

H D

D

=

=

D 6 ;

D

E

M

4

8

N

4 4

< F

9

9

9

D

H

;3

:

=

CK

N 3

7

E

<

3

H

J <

,

G

D

G

53

9 D8

D

I

D8

3 8H

,

G 3

6

=

E

3G

D

;

H

.

8

4

3

=

D

;E

F

D J

=

:

7

5 <

D

M

, D

<

D

#

A

8

BC 3

:

;

7

@A

F

D 3G

O

L F

-

>?

F

7<

G

D

" ;

: M =

= 9

F

;

<=

D

P

F :

D

E

G D 3

O <

D

!

53 N

8

=

E

D ;3

D ,

4 53 < 3G

78

OE 9

9

H D H 6 N ; 8

D

5

G

G 6

6 = =

5

M

< F 6 ;

;

;

<=

<=

8

F :

+ 4 4

*

23

4

9

9

9

9

9 9

9

01

/

B

studiegebied

station

neerpelt centrum

N71

B

heerstraat

grote heide

f boseind

boelehoe

bron: Agiv 2003

kanaal

nolimpark

kempisch

gelijkgrondse kruising met spoorlijn

ongelijkgrondse kruising met spoorlijn

lokale weg type I

secundaire weg type II

N74

ziekenhuis overpelt

brug over kanaal

verkeersgenererend element: bedrijventerrein

primaire weg type I

spoor- en ﬁetsbrug over kanaal

verkeersgenererend element: woongebied


referentietoestand mobiliteit - situering op meso-niveau

hamonte rweg

bienders traat

holenweg

4

N7 achel

sint-huibrechtslille

verkensbos

0

0.25

0.5m

neerpelt-centrum

hamont

studiegroep omgeving - januari 2007 - R543-019-k01

overpelt

lommel

bron: Agiv 2003

kempisch

studiegebied

kanaal

N74

model wegvakken (± 200m)

weg die deel uitmaakt van het draagkrachtonderzoek

haagdoorndijk


N71

referentietoestand mobiliteit - draagkrachtonderzoek

N7

4 hayenhoek

koning albertlaan

B

heerstraat

broesveldstraat

zonhoekstraat

sint-antoniusweg

hamonterweg

boelehof

leeuwerikstraat

achelsendijk

jos verlindenstraat

haag

venderstraat

lillerheidestraat

thomas watsonlaan

dorpsstraat

0

0.25

0.5m

neerpelt-centrum

hamont


hamonterweg

overpelt

lommel

bron: Agiv 2003

studiegebied

belbuslijn 745 (overpelt)

belbuslijn 744 (neerpelt)

N74

belbuslijn 743 (hamont-achel)

lijn 18a (van neerpelt naar grote heide)

lijn 307 (van leuven naar hamont)


N71

referentietoestand mobiliteit - openbaar vervoer op meso-niveau

N7

4

B

boseind

0

0.25

0.5m

neerpelt-centrum

hamont


overpelt

lommel

*#+

)

#

'(

%&

>

?

CD

$

@

B

#

"#

!

@

Z

Q

Z

Z

P

Z

Q

Q

Y

P

P

)

Y + )

Y

O

+

7

[ Q

*

PQ

P Y

9

8 X

=

VW

P

Q

Q

Q

Q

4

<

Q

O

;

G

(

:

#

"#

H

7

!

9

P

8

!

T

5

7

UV H

J

ST

G

F

KR

H

!

O

I 4

Q

P

23

O

G

Q

1

/

H

X

Q

.

MN

G

-

KL

E

F ,

bron: Agiv 2003

kempisch

studiegebied

kanaal

N74

de wegen die één of meerdere van de tracés kruisen


broesveldstraat

N71

referentietoestand mobiliteit - situering op micro-niveau

N7

4 hayenhoek

bevrijdingsweg

eindstraat

overwegstraat

boelehof

holenweg

bienderstraat

haag

hamonterweg

0

0.25

0.5m

neerpelt-centrum

hamont


overpelt

lommel

!

"

!

/

0

45

1

3

1

=

D

@

@

L

? Q

D

P

U

?

J

B L

?

@

D

C

D

M

D D

T

A =

Q

O

? K =

IN

?

M

A @

L

@K

D

7

C

<

J

.

C

B

?

7

G

8

HI

-

FG

8

),

E

+

?@

A )

*

=

C

D

J

B

7

?

%

K

C

?@

(

A

@ 7

J

R

=

>

&

S

<

6

%

@

;

C

J

$

J

9:

#

@

#

$

()

%

'

%

D

A

3

A

A

;

1

A6

6

F

B

A

5 AK

;

A

J

A

M

B

5

8 F

: B

C

: 1

A

5

6

A

D

;

9B

;

A

1

: G

; :;

L

:

B

7 3 :

K A

I

5 :

E 3 :

: B

@H

5

B

:

G :

7 A6

F

6E

D

;

A

1

9

2

1

9B

C

A

8

5

A

*

A

>

"

?@

+

A =>

;

+

-<

E

2

9

:E

G

+

,

5

A *

!

7

A

D

9

:; 4

8

9

2

4 D

B

A A

O

P

:;

A

56

7 P B :;

9

D D

6

5

B 3

N

4

A 2

QB

2 A ;

: A 1

P P

:; K

:;

G :

9

9

M

2

1

/01

A

D

-.

3

C

%

&

*+

'

)

'

I

F

8

F

F

@

6

F;

;

K

G

F

: FP

@

F

O

F

R

G

:

= K

? G

H

? 6

F

:

;

F

I

@

>G

@

F

6

? L

@ ?@

Q

?

G

< 8 ?

8

P F

N

:

J 8 ?

? G

EM

:

G

?

L ?

< F;

K

;J

F

I

@ LG

F

6 F

>

>

7

6

G

F

R

U

@

;

;

H

: >G

H L

F $

G

>

: F

@

=

6 F S

L

6 : U @

H

L F

T

G

<

H

:

J 9 7 F

K

< 1

< J F

W

6 J S

9 7

6

G

I

9 H S

C J Y 9 7

>

F

/

0

DE

F 9

S > @

F L

:

L

H

L

G G

9 S

F

N

O #

<

9 , L

BC

>

F

F F

: U U

9 :

L @ @ 6

G 8 =

I

@ 6

H

H H

H

: :

F

X

: " F

2A K

? :

F

J @

F

6 6 G

S S

9 I U

!

F ;

>

-

6 ?J

. I

H H

L

R

Y Y

= ,

>

F F

F

G G

G

< F 9

H

>

?@

7 7

7

=

:

: :

N U

@

F F

G @

H

G

H

< <

:

U U

6 6

=

7

7 7

7

O O

@ H

?@ :;

<

J

J J

J

F PH

F

F F

F

=

:

G 8

V

9

F F

I

6

6

I

I

I

I

J

F

7

@ @

NZ NZ

N

? 6

8 8

8 8

I

L ?

H H

H H

7

6

H

H

H

456

F

I

23

8

H

+

4

3,

2

(

1

(

01

>

?

./

CD

@

B

(

,

+,

*

@

$"

)

!

(

&

'

!

%

$

#

!"#

QR

O

=

PQ

H

'

"

E

NO

)

'

IM )

&

F

*

G

E

<

(

:;

%

9

&

8

&

!

7

KL

'6

IJ

"# 5

#

$

()

%

'

%

E

B

4

B

B

<

2

B7

7

G

C

B

6 BK

< B

J

B

M

C

6

9 G

;

C

D

; 2

B

6

7

B E

<

:C <

B

2

; H

< ;<

L

;

C

4 8 ;

B K

I

6 F 4 ;

;

C

bRS

R

O

V

P

RS Q

RS

V

R

X

]

]

NRS [

R

N

f

P T

NP

W d

Q

RS

Y RS

X

d bR P

T

R X

T

W Q

b

X W

PT

_ UR

Y

R

T

Y d

RP

Y

Q ]

R

_

R a

T

Q

RS

X

Y P

Nc

RS

V

T ]

V

T OS

VR T

Y

S W

S T N

W

T

Q N

O W

T ^

_

R O

]

^] V

Z

d

[P P O

S

Q

RS

URS

N

R

W

N

^

O

NR

N

T

T

d

T

a

R d X

a

]

Nc RP

R Nc

X

UO

RS X

X

NP

d T \

T

T

S W

RS PT X

S

W O

bR P

V

O

R T

Q Q

U

R

PT

]

P

[ ]

_

S UR

R

W

S

Y

R O R W

e Y

^

O

R a

U

R

X

R RS X X

Q

RS

T

Nc

Q

T ]

N

T

V RS

S T V

S W URS

N RS W

Q

RP

V

O W

T N

R O

@

R O W

a

O

^]

O V

R

d

R P O

+ A

d

*

P

6

C

;

H ;

*

8 B7

G

7F

E

<

B

2

:

3

2

:C

D

B

+

9

6

X

B

B

T

-

S W

N

?

" T

+

@A

V

RS

X

P

Q

>?

NRS

, T

N

S

W

RS

N

RS

X .=

T ^

O

T

+

S

U

R V

RS

^]

* R

W P

!

8

R :

S

;<

RP VR

UR \] 9

bRS

N

a

d

NO

T

Y

R

H

P

Nc

UR 67

Y

RP

8

]`

RS

] Y

Q

RS

6 5

4

5

T R P X 24

Q

RP Q

OP

3 R

N T B

]

OP

_

R a Z[

a]

NO P

37 RS

012

B

E

./

4

D

#

$

()

%

'

%

E

B

4

B

B

<

2

B7

7

G

C

B

6 BL

< B

K

B

N

C

6

9 G

;

C

D

; 2

B

6

7

B E

<

:C <

B

2

; H

< ;<

M

;

C

4 8 ;

B L

J

6 F 4 ;

;

C

[

U

T R

V

P

f

[

U

T R

W

R

O

U

Y

b

V

PS

U

Q

T [

T

P

Q cV

V W

P

[ W

^ P

W

V

O

T

X

T

V

e

U

V

V

V

O

T Q

[

W a

Qe

O

[S

T R [

Q

V

P

Y

^

O

b V

X

[S

[d W

U

U c

U O

U

U T R Z

S

`

T [

X P

Z

V

cVS X

X X

\

P

AI

Y

6

C

;

H ;

*

8 B7

G

7F

Q

E

<

P

B

2

V W

:

3

2 Q

T [

-

:C

D V O

B

9

6

Y

X B

B

S T

O +

VS

S *

Q

P

O ?

"

R

U

P ^

Y W @A

V

O

V

_

V

]

>?

U S

, T

U Y

P

Z[

^

V

X

.= T

Z

+

[S

T

\

U U

_

R [

X [S

*

P Q U

X !

8 W

O _

:

;<

RS 9

X UY

[

V

U X

W

X R Q

Va

RS

H

O

O

V

T

U

P

T

W

67

[

8

P

UX

Q

`

P V

_ 6 5

4

[

5

Q

O 24

X 3 V

Q

RS

O

P

B

P

V

O

Y

^

UX

Q

S X

37

UX

012

Y

B

E

./

4

D

â

èá

ç

Ý

æ

Ý

åæ

ô

õ ãä

ö

ø

â Ý

ö

÷

á

àá

Ôß

Ù×

ö

Þ

Ö

Ý

Û Ô

Ü

Ö

Õ

Ú

Ù

Ø

Õ

Ö×Ø

ÓÔ

Õ

Ñ

Ò

Ð

n

m

d

m

e

d

l

k

j

h

i

f

g

e

@

H À

@ ¹

d

e

¹

¿ ¾

½ @

A

B

C

D

E

F ¼ »

º

¹

/

Ï

c

3

c a

3 Î

8

Ç

É

Ê

Ë

Ì

Î

]

^

_

`

5

6

7

1

3

2

/

4

3

0

1

¸

·

·

¶

µ

´

?

³

:

:

>

=

;

<

;

:

9

«

²

±

²

I °

®

M t

s

M

s

R r

Q

q

p

o P

®

¯

O

«

¬

K

N

M

M

\

L

K

J

W

I

W [

W Y

Z

X

U

V

S

W

TU

Æ

Â Å Ä Ã Â Á

& & % "

$ # "

!

'

,

.

*

-

.

'

(

)

*

+

z

y

x

y

w

u

v

¥

ª

¥

¢

§

¨

¥

¢

¦

¡

¢

¤

}

~

}

{

|

/

.

ü

ù

ú

û

ù

û

ù

ú

ó

Ü

Õ

( ×

Ó

Õ

#

Þ

û -+ Ü

Þ

Û

ß

Ð ,

#

Ô ò

*

+

()

Ý

îñ

ý

'

#

ð '

Ý

!

& î

û

ï

ã

%" #

ë

$

Ú

í

#

ù

Û

ú

ì

!"

#

Û

ù Ô Ö

ë

ÿ

Üê

ýþ

×Ø é

#

$

%

(

%

'

%

C

@

2

@

@

D : @

0

@5

:

5

E

5

8

A

@

4 @L

I

I

:

@

K

@ B

A

4

@

7 E

9 A

B

C :

9 0

@

@

4

5

@

C 2

: 8

9:

7

@

8A

:

0

@

A

0

9

F

:

5 9:

@

M

9 D

E

A

6 2 9

:

L

@ @

J

E

B 4

D 9 2

B

5

A 9

O

SX

][

O

\

S

Z

[

Y

W

SX

W

Q

V

UR S

T

S

QR

S

O

P

H

N

4

AG

9

F 9

6 @5

E

5D

C

:

@

0

8

1

0

8A

B

@

7

4

@

@

=

"

+

>?

A

@

A

A @

A 0

@

8 <=

4

@

0A

E +

0A 9 8

0

8

A

F ,; A

E

9

0 A @

E

9 E 0 @ 9

A

@

F @

F

0A @

0A 8

8 A 0

@ _A

8 @ !

FA 6

E

9

0 E

9

8

9:

0 C

E _A

7

9

0

@L

F

@

F

8

9

F I

8

@L

@

4

@

@

@ 8

+

45

_A 6 D 5B

C A

7

4 5

4 4

@ * @ 7

D

2

3 @

A @

@L

D

@

0 @

1

19

+ 8

^ A

^

5B

A

B

3

)* @

D 0

./0

0A

8

E

9

0

F ,-

%

&

'

*

'

)

'

G

D

6

D

D

>

4

D9

9

I

E

D

8 DN

>

D

M

D

P

E

8

; I

= E

F

= 4

D

8

9

D

G

>

<E

>

D

4

=

J

> =>

O

=

E

: 6 =

N

D

L

8

H = 6

E =

Y

R

V ]

T

\

[

-

WYZ

T

-

XU V

W

V

TU

V

R

S

Q

C

8

EK

,

=

,

J =

: D9

I

-/

9H

G

>

.

D

4

<

5

4

-

<E

F

D

Rf + ;

8

D

XU V

D

T

V

A

$

]Y

BC

]

[

,

@A

W

[

]

0?

ae ]Y

[

]

+

Y # X

W :

d

V

R <

=>

Q Z [ ;

V ]

[

[ R

, [ U

!"

[ T

W

T

\

R

V

V

R

V

[ [

_ 89

: \

U U

bS

[

` U

\

6

V

7

Y Y

[

WYZ

5

]Y

Uc R

V

V ]

U

] b R ^

V

V

X

\

[

Q T V

\

g 234 R

R

[

+

V

V

a

V _

01

WYZ

\

#

$

()

%

'

%

-

*

E

B

4

B

B

F < B

2

B7

<

7

G

7

:

C

B

6 BL

<

B

K

N

B

D N

C

6

B

9 G

; C

D

E <

; 2

B

B

6

7

B

E 4

:

;<

<

9

B

:C

<

2

B

C

2

; H

< ;<

7 B

M

; F

G

C

8 4 ;

<

L B B

J

G

D 6

F 4 ;

D

7

; C

,

I

6

CI

;

H ;

8 B7

G

B C

3

B

7F

: :

<

C

E

<

B

B

N B

N

B D D

2

3 <

E E

:

3

2

6 6

B

:

B

; ;

:

G G

; ;

B

:C

D

B

: B

N

B B D

6 6

: * 9

B B

E < <

6

C C

6 B E E

: :

B

B

B

N

D

B

3 3 <

<

E ;

B

3

: 3 6

B

B

G

N

N

;

D D

<

< B

B

<

C E E ?

"

2 2

: :

;

B O

6 6

O

O B

B

B

N

@A D

G

;

3 <

E

B B

; ;

L L

L :

6

6

: :

B

G G

;

;

6

6

B

B

: :

>? B

: F

F

7 7

F

; B

7 B B

N

D

2

G 2

2

;

:

:

:

B

N

B

N

E

D D

B

.=

6

D

D D

E E

E E

6 : P

: 4

4 4

6 6

B

+

B

D

D D

;

B

2 3

3

<

<

2

2 <

G

; ; ; B

8

B

!

N

D

G :

G

;< ; ;

: 2

2

O

O

9

E

: ;<

;< ;< O O

P

6

N

N N

6 6

B B

L

L

F

F

7

7

L

B B

Q B

L

N B

Q

Q

; D

B

67

8

B

G E ; :

: :

9

9 9

F F

7 7

6

3

4

3 3

2 2

5

2 2

P P

: :

: :

B B

B

C C

C

; 3

D D

D D

3 3

3 G

;

4 4

4 4

D D

D D

LD

2

2

LD

2

LD

2

012

*

./

D

<E

L

OE

E L

OP

*+

:N

)

L

EM

DE

8

B

-

@J

L

/

B I

G

7

K

I

.

7J

-.

B 7I

C

>

H

?

$

#

F

B 7

?

-

G7

'

;

EF

&

DE

/

&

>

7

"

-

@

<

@

?

&

BC

7 A

-

!

@

,

@

>

?

<

=

7

'

9:

;

Q

&

2

8

6

7

"

15 "

4

%

123

/0

,

-.

*

)#

'#

#

'( 8

9

%&

<=

:

;

$

#

"#

:

!

Q

P

F

O

G

N

M

@

?

>

F *

?

5

*

#

"#

@

A

G

)

?

7

J

KL

+

IJ

)

6

BH

@

%

5

F

3

?

G

.

!

2

F

-1

/0

>

-.

DE

,

BC

+

_f

e

[

_`

[

d

x

y

abc

[ |}

z

{

_`

_

U R]^

z

\

W

[

R

ZT

SY

T

VX

SW

UV

QR

ST

O

P

N

L

J

G

J

HIJ

.

-

4 -

3

1

2

/

01

/

. -

.

,

-

K

J

J

HIJ

G

$

"

$

&

%

:

)

5

7

*

+

¡ '

)

*

:

<

£

£

f

w

fw

~

O ~

p

U

\

9 \

e

~

5

9

¢

r

S

¡ 6

7

Nq

v

R

\

U

V

T

V O

W

n

u

t

5

d

s

_

?

_

D

-

N p

^

\

3F

O

]

\

0-

N

M

\

r

W

J

D

E

Nq

J

Q

HIJ

-

~

\

Z

]

G

o

p

Z

B

C U

S

Q ¥

S

/

\ ¡

Z

\

01

]

N

2

R Y n

[

@

4

lm

¡

k

¡

A

¤

j ¡ X

-

@

Y 3

R ?

Y > i

T

2

=

~

Zh

UV

/

g


kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden (ca 1775)

0.25

0.5km


0


kaart van Vandermaelen (ca 1850)

0.25

0.5km


0


topograﬁsche kaarten van het Institut Cartographique Militaire (1896-1897)

0.25

0.5km


0

W1

L1

K1

studiegebied

woonwijk

woonlint

woonkorrel

woonclusters van gemeentelijk niveau

woonkern

hoofddorp

kleinstedelijk gebied

kernen vastgelegd door vlaams gewest en provincie


bron: gemeentelijk ruimtelijk structuurplan neerpelt, januari 2006

referentietoestand functionele aspecten - mesosystemen


KENNISGEVINGSNOTA. planmer N71 Neerpelt omleidingsweg. MOW - agentschap infrastructuur - afdeling Limburg mei 2007

Recommend Documents