ZOMER 2013 | WWW.WPLATFORM.NL PLATFORM VOOR WONEN | uitgave van Woonbedrijf BOUWEN AAN DE BASIS
“ Kennis en creativiteit groeien hier uit naar steeds grotere hoogten.” Peter Kentie, directeur Eindhoven365 4
W-FORUM
Provada 2013 Bouwen aan de basis 08
verhuurderheffing
OP REPORTAGE
Noodgedwongen verhogen, weloverwogen investeren
100% Geestenberg 16
14
PAGINA 2 | ZOMER 2013
INHOUD
Op de hoogte blijven? Meld u aan op wplatform.nl
Van de redactie De Provada, het jaarlijkse evenement voor de vastgoedbranche, is dit jaar op 4, 5 en 6 juni. Dan deelt de vastgoedbranche haar plannen, ideeën en visies met elkaar. Ook dit jaar is Woonbedrijf weer present op het Corporatieplein, samen met de Alliantie, Eigen Haard, Portaal en nieuwkomer Wonen Limburg. Met netwerken, kennisuitwisseling, debatten en gesprekken zoeken de samenwerkende woningcorporaties daar samen met de bezoekers van de Provada naar nieuwe kansen en mogelijkheden. Het Corporatieplein heeft hetzelfde thema als deze W: ‘Bouwen aan de basis’. De crisis, de stand van zaken op de woningmarkt en de plannen van de overheid vragen om herbezinning en een heldere toekomstvisie. Op pagina 8 vertelt adjunct directeur en manager Vastgoed Paul Terwisscha van Scheltinga wat Woonbedrijf onderneemt om daadwerkelijk een fundamentele basis te behouden. Daarnaast is de verhuurderheffing een heet hangijzer. Algemeen directeur Ingrid de Boer en adjunct directeur en manager Wonen Paul Tholenaars vertellen in deze W wat de gevolgen hiervan zijn voor Woonbedrijf. En Peter Kentie, directeur van Eindhoven365 laat zien hoe hij hartstochtelijk aan de basis van Eindhoven bouwt en wat zijn favoriete plek in onze steeds weer verder ontwikkelende stad is. Het Corporatieplein is op 4, 5 en 6 juni te vinden in hal 11 van de RAI.
Colofon W is een uitgave van Stichting Woonbedrijf SWS.Hhvl (Woonbedrijf) T: 040-2 43 43 43, F: 040-2 60 65 05 I: www.woonbedrijf.com en www.wplatform.nl E:
[email protected] Hoofdredactie Afdeling Communicatie, Woonbedrijf Interviews en teksten Bonnemaijers Copy & Concepts, Eindhoven Wapenfeit, Eindhoven Teckel communicatie, Eindhoven Fotografie Verse Beeldwaren, Eindhoven Maarten Coolen Freekje Groenemans Willem Kuipers Illustratie Stefan de Bever Aart en Van Breensma Vormgeving en productie Aart en Van Breensma, Eindhoven Teckel Communicatie, Eindhoven Druk Drukkerij Lecturis, Eindhoven Redactie-adres Woonbedrijf, Postbus 280, 5600 AG Eindhoven Niets uit deze uitgave mag in enige vorm of op enige wijze overgenomen worden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De redactie staat in voor de betrouwbaarheid van de in haar uitgaven opgenomen informatie waarvoor ze echter niet aansprakelijk kan worden gesteld.
04 | MIJN EINDHOVEN
“Technologie, design en kennis: mijn Eindhoven zit diep in mijn DNA.” Peter Kentie spreekt over zijn favoriete plek in Eindhoven
07 | W-CALLING
“Hef huurderbelasting, als negatieve huurtoeslag.” 08 | w-forum
Provada 2013 Bouwen aan de basis 10 | W IN BEELD 12 | W IN BEWEGING
SPACE-S: Bouwen aan de basis, maar dan vanaf nul 14 | verhuurderheffing
Noodgedwongen verhogen, weloverwogen investeren 16 | REPORTAGE
100%Geestenberg 18 | SAMENSPEL
Samen verduurzamen 20 | W IN DE BUURT
In deze uitgave maken we gebruik van Layar techniek. Deze kunt u gebruiken door de Layar App te downloaden via de Appstore of Market
PAGINA 3 | ZOMER 2013
Mary Ann Schreurs Wethouder Innovatie, Cultuur en Openbare Ruimte gemeente Eindhoven.
Samen vrolijk Bouwen aan de basis is mensen in staat stellen om het leven te leiden zoals zij dat willen. Hoe doet gemeente Eindhoven dat? Het antwoord op deze vraag is logischer dan je denkt. Bouwen aan de basis begint namelijk bij die basis: de inwoners van Eindhoven. Bijvoorbeeld bij het onderhoud van wijken. Daarvoor hebben wij een pilot gestart: SlimCity. Hierin worden bewoners op een interactieve manier betrokken bij de beslissingen over onderhoud van hun buurt. Moet het gras korter of langer? Willen jullie meer groen in plaats van stoeptegels? Alles kan, als men het er maar samen over eens is. SlimCity wordt nu verder uitgerold in
Eindhoven. Kortom: bouwen aan de basis? Graag! Want daar worden wij als gemeente gewoon vrolijk van. De plannen en ideeën van bewoners zelf zijn goud waard. Logisch: zij weten nu eenmaal precies waar wel of geen behoefte aan is. En wil je iets veranderen? Meld het ons dan even. Dan wordt het nieuwe kruidentuintje niet zomaar weg geschoffeld bij de volgende onderhoudsronde. Wij nodigen buurtbewoners van harte uit voor eigen initiatieven. En soms zijn die zo goed, dat we de betrokken vrijwilligers onderscheiden. Niets is leuker dan iets doen in je buurt wat echt werkt. Daar worden wij vrolijk van!
NIEUWS
meer columns op wplatform.nl Anita Schavemaker: Re-integratie moet wijkgerichter | Cor Hospes: Dialoog | Pim Dijkstra: Durf te investeren
Blog Regelmatig verschijnt er van de directie van Woonbedrijf een blog. Die gaat meestal over de dagelijkse gang van zaken, waar je als woningcorporatie tegenaan loopt. Maar vaak ook over politieke kwesties waar Woonbedrijf mee te maken krijgt, zoals nu de regering de verhuurderheffing heeft geïntroduceerd. Marc Eggermont wil graag zijn mening met u delen, kijk eens op wplatform.nl. Daar vindt u ook een link naar de pagina waarop u kunt reageren op de blog.
Corporatieplein tijdens Provada Netwerken, kennisuitwisseling, debatten en gesprekken; vijf samenwerkende woningcorporaties verenigen zich dit jaar weer op het Corporatieplein op de Provada. De Alliantie, Eigen Haard, Portaal, Woonbedrijf en nieuwkomer Wonen Limburg delen op 4, 5 en 6 juni hun visie op het corporatiewerkveld. Samen gaan ze met de bezoekers van de Provada op zoek naar nieuwe kansen en mogelijkheden binnen het thema ‘Bouwen aan de basis’. Op donderdag 6 juni sluiten we af met het Corporatiedebat. Jan Peter Balkenende, partner bij Ernst & Young Nederland, trapt het debat dit jaar af. Lees meer op pagina 8 en 9 van deze W. De laatste ontwikkelingen en nieuws kunt u volgen via Twitter.com/ Corporatieplein. U kunt ook alles nog eens rustig terugkijken via Youtube.com/Corporatieplein en wplatform.nl.
Meer info op wplatform.nl
PAGINA 4 | ZOMER 2013
MIJN EINDHOVEN
Tekst: Rob Bonnemaijers Fotografie: Verse Beeldwaren
“ Technologie, design en kennis: mijn Eindhoven zit diep in mijn DNA.” Als directeur van Eindhoven365 werkt hij achter de schermen hartstochtelijk aan de basis van Eindhoven. Daarbij ligt de focus op drie thema’s die voor deze stad het fundament vormen voor het merk Eindhoven: technologie, design en kennis. Deze thema’s vormen ook een rode draad binnen zijn carrière. Alle reden voor een nadere kennismaking met Peter Kentie en ‘zijn Eindhoven’. Goede mix Een Amsterdamse vader, een Groningse moeder. Dat staat garant voor een dosis durf in combinatie met nuchterheid. Wellicht zorgt dit DNA voor de onuitputtelijke creatieve ambities van Peter Kentie. “Creativiteit speelde een belangrijke rol binnen ons gezin. Mijn vader was reclame artikelchef bij Philips en vanuit die achtergrond is hij gaan ondernemen. Ik ben letterlijk en figuurlijk opgegroeid onder de tekentafel van zijn reclamebureau; Theo Kentie Design. Reclame, tekenen, fotografie; ik vond het allemaal prachtig.” Mijn Apple Peter gaat naar het Lorentz Lyceum, Atheneum A. Hierna kiest hij voor de Academie Industriële Vormgeving. Een logische stap. “Eind jaren 70 was ik al aan het experimenteren met computers. Met name de digitale mogelijkheden op creatief gebied vond ik al meteen uitermate
interessant. Apple liep wat grafische toepassingen betreft daarna voorop met de Macintosh in 1984. ‘Wheels for the mind’, aldus Steve Jobs destijds. En inderdaad: de computer werd mijn nieuwe Rotring pen.” Een boek Na zijn studie komt Peter als digitaal vormgever terecht bij reclamebureau Kothuis. “Hier volgde een leerzame periode. De gehele reclamebranche sloeg aan het digitaliseren. Voor het eerst maakte ik kennis met de mogelijkheden van internet. De ontwikkelingen gingen razendsnel.” Peter schrijft regelmatig artikelen voor MacWorld, een vakblad. Schrijven gaat hem goed af. Uiteindelijk schrijft Peter een standaardwerk ‘DTP in de praktijk’. Het is een schot in de roos en zijn carrière neemt een vlucht. Kennis delen Peter komt via via bij Codim terecht. “Codim liep voorop in de
digitalisering. Websites bouwen, internet ontdekken, spreken in het openbaar; Codim heeft me veel gebracht. Hij schrijft zijn tweede boek: ‘Webdesign & HTML in de praktijk’. “Ik kreeg carte blanche van mijn uitgever om mijn (werk) ervaringen op te tekenen in het boek en heb het boek ook helemaal ontworpen. Het delen van kennis is belangrijk; dat geeft ruimte aan groei. Dat geldt ook voor Eindhoven; onze stad herbergt zoveel kennis en kunde. Het delen daarvan draagt bij aan de verdere ontwikkeling van onze stad.” Eindhoven groeit Na Codim volgt Philips Design. Als webontwerper is hij verantwoordelijk voor Philips.com. Na het afronden van dit project, stapt hij in een volgend avontuur: hij wordt hoofd content en technologie bij Ilse Media. Peter is directielid van deze destijds zeer succesvolle start-up, eind negentiger jaren.
Meer partners van Woonbedrijf aan het woord op wplatform.nl Simone Steendijk, korpschef van politie Zuid-Oost Brabant: Samen
PAGINA 5 | ZOMER 2013
Peter’s favoriete plek “Dat is onmiskenbaar het observatorium van Anton Philips in het Stadswandelpark. En dan met name vanwege de symbolische betekenis van het gebouw. Het is een metafoor voor het verder kijken dan je eigen wereld, ons eigen Eindhoven. Dat past bij Eindhoven en dan word je grootser dan je ooit had kunnen bedenken. Met die boodschap ontstaan vandaag de wonderen van morgen.”
preventief denken en werken aan veiligheid
Peter Kentie directeur Eindhoven365
PAGINA 6 | ZOMER 2013
MIJN EINDHOVEN
“Het Wonder van Eindhoven gebeurt hier gisteren, vandaag en morgen.” Eindhoven bruist weer als nooit tevoren. DAF, Philips, ASML, de Design Academy en de eerste ontwikkelingen rondom Strijp-S beginnen zich af te tekenen. Hartje stad Toen klopte PSV aan met het verzoek om nieuwe media
verder uit te rollen binnen hun organisatie. Een fascinerende tijd: als marketingmanager heb ik samen met PSV de club dichter bij de stad kunnen brengen.” Peter neemt privé plaats in het bestuur van de Dutch Design Week en samen met Frens Freins bouwt hij aan het concept voor het eerste STRP Festival; inmiddels een belangrijk podium voor technologie en kunst in deze stad. Techniek, design en kennis: Peter staat er middenin. Wonderlijk Eindhoven Na tien spannende jaren PSV staat hij als directeur van Eindhoven365 nu voor zijn grootste uitdaging:
het uitbouwen van het merk Eindhoven. Met technologie, design en kennis als de merkpijlers. “Eindhoven heeft een optimale linkse en rechtse hersenhelft: dat is onze kracht. Kennis en creativiteit groeien hier uit naar steeds grotere hoogten. Het Wonder van Eindhoven gebeurt hier gisteren, vandaag en morgen. Accelereren, innoveren, communiceren, enthousiasmeren en kanaliseren; daar liggen onze prioriteiten. En Eindhoven? Die stad blijft me verwonderen. Elke dag opnieuw.”
W-CALLING
Marc Eggermont, algemeen directeur Woonbedrijf
“Op 1 maart jl. keurde de Eerste Kamer het woonakkoord goed. De huursector drukt jaarlijks voor 2,4 miljard euro op de rijksbegroting, dat zijn grosso modo de kosten van huurtoeslag. Het Rijk wil die last zoveel mogelijk verminderen, door een verhuurderheffing van 1,7 miljard euro voor woningcorporaties te introduceren. En tegelijk moet de doorstroming op gang komen door aan huurders met een hoog inkomen (die nu al geen huurtoeslag krijgen) een hogere huurverhoging door te berekenen. Dat belooft een enorme administratieve rompslomp te worden.
“Kortzichtig. Niet doen dus.”
Waarom gebruiken we niet gewoon het bestaande fiscale instrumentarium? Hef huurderbelasting, als negatieve huurtoeslag, bij mensen die gezien hun inkomen in een volgens het kabinet te goedkope huurwoning wonen. Dan leg je de rekening waar ze thuishoort. En wij kunnen gewoon blijven doen waar we goed in zijn: huizen bouwen en beheren, met zoveel mogelijk kwaliteit voor een zo laag mogelijke prijs.”
“Sociale woningen weer beschikbaar voor de doelgroep.” Reactie Barbara Visser, VVD
Reactie Paulus Jansen, SP “Het valt me tegen van de directeur van Woonbedrijf dat hij de schandalige verhuurderheffing -daar zijn we het over eens- wil vervangen door een huurderbelasting. Waarom een speciale belasting voor huurders? Ik neem aan dat ook Marc Eggermont weet dat het aantal scheefwoners in de koopsector veel groter is en dat de woonquote van huurders 9% hoger is dan van eigen woningbezitters. Ook zijn er bij de Blok-definitie van scheefwonen vele huurders met een inkomen boven 33.000 euro die toch meer dan 25 procent van hun inkomen verhuren. Kortzichtig! Niet doen dus.” Marc Eggermont: “Beste Paulus, volgens mij zijn wij het erover eens dat de verhuurderheffing schandalig is, evenals de suggestie van het kabinet dat die heffing helemaal geen probleem hoeft te zijn omdat huren verhoogd en onderhoud en service verlaagd kunnen worden. Daarin geloof ik net zo min als jij. Maar waar mijn stelling zich vooral tegen richt, is de geniepige manier waarop men het geld dat men bij hurend Nederland wil ophalen (in plaats van bij hypotheekrentebetalend-Nederland) via ons wil afromen. Wees dan eerlijk, hef het bij de huurders en accepteer daarvan de electorale consequenties.” Paulus Jansen: “Ik had de achtergrond van je standpunt wel begrepen, maar vond het desondanks tactisch geen verstandige zet. Waarom zouden we moeten pleiten voor een huurderbelasting terwijl de eigenaar-bewoner, ook de scheefwonende eigenaar-bewoner, nog steeds kan genieten van fiscale voordelen?”
“Een eenvoudiger systeem verdient de voorkeur.” Lees de volledige reactie van Raymond Knops van het CDA op wplatform.nl
“Het woonakkoord introduceert twee belangrijke instrumenten om de huurmarkt te hervormen. Door inkomensafhankelijke huurverhogingen wordt scheefwonen tegengegaan, huren meer marktconform en de doorstroming bevorderd, zodat sociale woningen weer beschikbaar komen voor de daarvoor bestemde doelgroep. Tegelijkertijd wordt een verhuurderheffing op de corporaties geheven. Deze heffing is mede bedoeld om de corporaties een prikkel tot hervorming toe te dienen, zodat zij zich weer richten op het bouwen en beheren van sociale woningen en efficiënter gaan werken. Daarnaast is een huurdersbelasting op dit moment een fraudegevoelig instrument, omdat de Belastingdienst niet beschikt over objectiveerbare informatie over de huur die de huurder nu betaalt! De VVD vindt het om deze redenen de huurdersbelasting geen geschikt instrument op dit moment!”
“De sterkste schouders, de zwaartse lasten.” Reactie Linda Voortman, GroenLinks “GroenLinks heeft eerder gepleit voor een negatieve huurtoeslag. Mensen met een hoger inkomen gaan dan meer betalen. De voordelen zijn legio. Ten eerste hanteer je het principe de sterkste schouders de zwaarste lasten. Verder voorkom je de privacy bezwaren die bij de inkomensafhankelijke huurverhoging spelen. En ter derde scheelt dit een hoop bureaucratische rompslomp voor corporaties. GroenLinks vindt dit dus een goed plan. Er zijn meer goede ideeën met betrekking tot de woningmarkt. Er was al Wonen 4.0 en onlangs hebben Groningse corporaties een ‘Gronings bod’ gedaan. Zij gaan meer investeren als ze dan minder heffing opgelegd krijgen. Dergelijke ideeën moeten wat ons betreft serieus bekeken worden. Star vasthouden aan het woonakkoord los niks op.”
PAGINA 7 | ZOMER 2013
Hef huurderbelasting, als negatieve huurtoeslag.
PAGINA 8 | ZOMER 2013
W-FORUM
Tekst: Rob Bonnemaijers Fotografie:Verse Beeldwaren
Provada 2013 Bouwen aan de basis De crisis, de stand van zaken op de woningmarkt en de plannen van de overheid vragen om herbezinning. Op 4, 5 en 6 juni verenigen vijf woningcorporaties zich op het Corporatieplein op de Provada. Hier slaan ze de handen ineen en willen ze graag met bezoekers in gesprek over samen bouwen aan de basis: want daar liggen allerlei kansen en mogelijkheden. Veranderingen De Alliantie, Eigen Haard, Portaal, Woonbedrijf en Wonen Limburg blijven als corporaties bouwen en investeren. Daarbij staan de wijken en buurten centraal en zijn ze op zoek naar de juiste, inspirerende en sociale rol. Adjunct directeur van Woonbedrijf Paul Terwisscha van Scheltinga: “Een kwestie van oude gewoontes beslechten en samen zoeken naar nieuwe richtingen.”
Paul Terwisscha van Scheltinga
Andere tijden “Binnen onze organisaties is veel aan het veranderen, onze inkomsten staan onder druk en we willen de kwaliteit van onze bestaande woningvoorraad handhaven. Tijden veranderen; voor de crisis lag de nadruk op nieuwbouw en ondertussen is de bestaande woningvoorraad verouderd. Tegelijkertijd is de continuïteit in kennis en opleiding tot de aanpak van de bestaande voorraad verbroken. Nu staat de aanpak van de bestaande woningvoorraad weer op de agenda. Hier liggen wat mij betreft de grote vraagstukken en mogelijkheden voor Woonbedrijf. Het op peil houden van de technische, de gebruiks- en de locatiekwaliteit in relatie tot de veranderende wensen en mogelijkheden van de gebruikers, is een vak wat op een aantal aspecten echt anders is dan nieuwbouw.” Een vak apart Het verwachtingspatroon van bewoners, het beoordelen van de kwaliteit en
Meer artikelen over de bouwen aan de basis op wplatform.nl Corporaties bouwen aan de basis op de Provada 2013
nieuwe kansen en andere richtingen. Tot slot bouwen aan samenwerking. Er zijn zoveel partijen actief binnen een wijk, daar liggen heel veel kansen om slimmer te gaan samenwerken. Ogenschijnlijk een logische stap, maar achter de schermen een complex samenspel van allerlei belangen, verantwoordelijkheden, wetgeving, structuren en organisaties. De bevindingen uit de debatten over deze onderwerpen delen wij via Youtube.com/Corporatieplein
“Een kwestie van oude gewoontes beslechten en samen zoeken naar nieuwe richtingen.”
Vraag en antwoord Binnen dit spanningsveld willen we samen met de beursbezoekers zoeken naar mogelijke antwoorden. Daarvoor willen wij graag de discussie opzoeken aan de hand van drie thema’s: Bij bouwen aan de
Wat betekent dat voor de prijs? Welke rol spelen de bewoners en waar liggen dan de verantwoordelijkheden? Kortom: onze vaste patronen zullen we moeten loslaten. Vanuit dat proces kijken we hier naar
en wplatform.nl, zodat iedereen het nog eens rustig kan terugkijken en er inspiratie uit kan halen voor het bouwen aan de basis.”
Het Corporatieplein
Social media
Netwerken, kennisuitwisseling, debatten en gesprekken; de samenwerkende woningcorporaties zoeken samen met de bezoekers van de Provada naar nieuwe kansen en mogelijkheden. Het Corporatieplein is op 4, 5 en 6 juni te vinden in hal 11 van de RAI.
Het actuele programma vindt u op Provada.nl. De laatste ontwikkelingen en nieuws kunt u volgen via Twitter.com/Corporatieplein. Tijdens en na de Provada zijn fragmenten van de sessies te zien op youtube.com/Corporatieplein.
En wat vinden zij? Niek Polak, manager Gebiedsontwikkeling bij Eigen Haard, Amsterdam “Voor Eigen Haard, woningcorporatie in Amsterdam, zijn de te maken keuzes over ons vastgoed voor een groot deel gebaseerd op de ambities om te zorgen voor een gezonde regionale woningmarkt, om prettig wonen in vitale wijken te faciliteren en om te allen tijde te zorgen voor een eigentijdse vastgoedkwaliteit. ” Benieuwd naar de complete reactie van Niek Polak? Check wplatform.nl
PAGINA 9 | ZOMER 2013
wijk kun je bijvoorbeeld denken aan het optimaliseren van klantgestuurd werk. Hoe doe je dat? In hoeverre is de cultuur van een wijk belangrijk? Kun je in een wijk de kwaliteit per blok differentiëren? Kun je bewoners eigen keuzes laten maken wat betreft onderhoud van de woning of vervanging van bijvoorbeeld een dak of de ketel? Bij bouwen aan innovatie praten we over de verandering van processen. Hoe kun je dit proces slimmer inrichten?
kwantiteit van gebouwonderdelen, verduurzaming en de beperkende factor van een bouwplaats. Het zijn stuk voor stuk belangrijke vraagstukken. Wat doe je nu? Wat doe je later? Wat neem je preventief mee? Maar ook: wat zijn de financiële consequenties in de lopende exploitatie? Paul Terwisscha: “Het is belangrijk dat we kennisontwikkeling, opleiding en innovatie op het gebied van onderhoud, renovatie en reparatie gaan bundelen. Het is aanwezig maar helaas nog versnipperd. Vakopleidingen, van vmbo tot universiteit, moeten hier volop aandacht aan besteden. Deze jonge generatie staat te popelen om hier een eigen bijdrage aan te gaan leveren. Op naar een slimme aanpak en de verduurzaming van de bestaande woningvoorraad.”
PAGINA 10 | juni 2013
W IN BEELD
Beeld: Stefan de Bever
Stefan de Bever van De Bever Architecten BNA maakt tijdens SPACE-S bijeenkomsten schetsen van de ideeën van de deelnemers. Voor W maakte hij een schets van de bijeenkomst zelf: plek. Dit keer “Ik zit zo te zitten, op een een viaduct der on e in een bijzondere ruimt en is wat ik zie, in Strijp. Wat ik voel en tek een mo oie lentebeluis ter en ervaar. Het is er in zich heeft, sfe e avond die een prettig aars ideeën, praten elk r mensen staan open voo met elkaar en delen. Ik neem de situatie in me op, ben er deelgeno ot van. Mensen zij n actief qua geest, zijn geconcentre erd bezig iets nieuws te creëren. Dit gebeurt tussen tafels, stoelen, pla kborden, schilderijtjes, lampjes, en andere bij elkaar verzamelde spulle n. Overal kopjes koffie, glaasjes wa ter, fris en wijn. Ook potloden, stiften en papier liggen verspreid. Buiten raa st de stad, binnen ko men de mensen tot leven…”
PAGINA 11 | juni 2013
Tekst: Martijn van der Ven Fotografie: Maarten Coolen
PAGINA 12 | ZOMER 2013
IN BEWEGING
Bouwen aan de basis: maar dan vanaf nul Is het mogelijk om non-professionals de ideale woonomgeving vorm te laten geven? Zo ja, hoe ziet deze er dan uit? Woonbedrijf en studentenhuisvester Vestide (onderdeel van Woonbedrijf) daagden in december 2012 geïnteresseerden uit om SPACE-S, het 30.000 m2 grote veld tussen de Torenallee en het Natlab, vanaf nul samen vorm te geven. Social media als Twitter en Facebook verenigden honderden ‘co-creators’. Creatieve bijeenkomsten leverden tientallen ideeën, pitches en inspirerende collages op. Buigen over de buitenruimte Op donderdag 18 april vond in het Drents Dorp Hoofdkwartier zo’n creatieve bijeenkomst plaats met de titel COLLECTED II: Buitenruimte. Uit alle tot nu toe verzamelde reacties blijkt dat SPACE-S een wijk moet worden waar mensen samen leven. Met hun eigen plek, maar ook ruimte om elkaar te ontmoeten en met buren samen dingen te ondernemen. W luisterde naar de ideeën en peilde de reacties onder de deelnemers.
Kruip door, sluip door Mariëlle Kok wil op SPACE-S wonen en werken combineren: “De
wijze waarop er in hoogstedelijke gebieden wordt omgegaan met de buitenruimte vind ik inspirerend.
En wat vinden zij? Harald Evers, districtsmanager Vestide “Studenten die nog niet betrokken zijn bij dit project wil ik graag oproepen: grijp je kans en laat je horen. Ook in deze fase van het proces zijn jullie ideeën nog van harte welkom.” Benieuwd naar de complete reactie van Harald? Check wplatform.nl
Meer over Strijp-S OP WPLATFORM.NL Klantgestuurd ontwikkelen vanaf nul | Ontwikkelen zonder concessies. “Strijp-S zet de historie van
Mengen of clusteren? Voor Tim Kouthoofd telt op dit moment vooral de deelname aan het creatieve proces: “Ik werk in de creatieve sector en vind een initiatief als dit heel interessant. Daar maak ik graag deel van uit, ook al weet ik op dit moment niet of ik hier daadwerkelijk ga wonen. Ik denk dat
En wat vinden zij?
Angelique Bellemakers, districtsmanager Strijp van Woonbedrijf “We riepen via Facebook mensen op om hun woondroom te delen en met ons mee te denken over de invulling van een groot bouwveld op Strijp-S met ruimte voor 400 woningen. Ik ben onder de indruk van alle reacties die we tot nu toe hebben ontvangen. Het heeft erin geresulteerd dat we het ‘DNA van SPACE-S’ hebben vastgelegd: de verbinding tussen stedelijk en groen, tussen individueel en samen en tussen kader en flexibiliteit.” Benieuwd naar de complete reactie van Angelique? Check wplatform.nl
we erin geslaagd zijn de architect een goed beeld te geven van wat de wensen zijn met betrekking tot de buitenruimte van SPACE-S. Er is ook nagedacht over de mogelijke fysieke woon- en leefniveaus, de verschillende doelgroepen, hoe ze met elkaar in verbinding staan en waar de grenzen liggen van privé, collectief en openbaar. Ga je die doelgroepen mengen of ga je ze
Bekijk SPACE-S online
clusteren? Daar zijn we vanavond nog niet uitgekomen, dat komt een volgende keer wel aan bod.”
Lees verder op wplatform.nl
Facebook.com/space040 Twitter.com/space040 www.space-s.nl
Tim Kouthoofd
Mariëlle Kok
“De wijze waarop er in hoogstedelijke gebieden wordt omgegaan met de buitenruimte vind ik inspirerend.”
Eindhoven voort”
“Ik denk dat we erin geslaagd zijn de architect een goed beeld te geven van wat de wensen zijn.”
PAGINA 13 | ZOMER 2013
Neem Parijs. Daar vind je talloze ‘kruip door, sluip door’-achtige hofjes, die een soort dorpse rust brengen te midden van de stadse dynamiek. Dat zou in deze omgeving ook kunnen. Uiteindelijk bepaalt de groep hoe de wijk eruit gaat zien en het is aan de architect om een buurt te ontwerpen waarin iedereen zich kan vinden. Ik geloof daarin. Bovendien: een goed ontwerp hoeft geen compromis te zijn. Ik zie SPACE-S meer als een strategie of stramien: je geeft er een basis aan en vervolgens ontwikkelt het zichzelf verder. Als je de hele wijk in één keer zou optrekken, krijg je een Vinex-locatie. En dat wil niemand.”
PAGINA 14 | ZOMER 2013
HUURVERHOGING
Tekst: Martijn van der Ven Fotografie:Verse Beeldwaren & Freekje Groenemans
4%
Noodgedwongen verhogen, weloverwogen investeren Op 1 maart jl. keurde de Eerste Kamer het woonakkoord goed. De Nederlandse woningcorporaties gaan jaarlijks 1,7 miljard euro afdragen aan Den Haag. Voor Woonbedrijf komt het neer op 25 miljoen euro per jaar. Deze verhuurderheffing blijft niet zonder gevolgen. De huren stijgen dit jaar met 4 procent. De projecten die nu in de pijplijn zitten zullen doorgaan, maar Woonbedrijf moet noodgedwongen de kosten van onderhoud en investeringen tegen het licht houden.
Zitten de huurders van Woonbedrijf straks onder een lekkend dak? Algemeen directeur van Woonbedrijf Ingrid de Boer: “Onze huurders hoeven zich geen zorgen te maken: als het dak lekt, dan komen wij dat repareren. Onze woningvoorraad staat er goed bij. Dat blijkt ook uit onderzoek onder de twintig grootste corporaties naar de puntenwaardering in relatie tot de huurprijs. We hebben de laatste jaren fors geïnvesteerd in onze woningvoorraad. De kosten van onderhoud kunnen nog wel wat omlaag. Voorheen gingen we altijd voor een acht of negen. Nu gaan we terug naar een normaal, doelmatig
niveau. Een zesenhalf tot zeven is ook voldoende.”
woningbezit, zoals we dat doen in het Aireygebied in stadsdeel Gestel.”
Blijft Woonbedrijf investeren? Ingrid de Boer: “We zijn altijd een corporatie geweest die zich gericht heeft op de basis: het bouwen, verhuren en beheren van betaalbare huurwoningen. De ruimte die wij hebben in onze financiële huishouding blijven we investeren in Eindhoven en de regio. Want daar zien we een grote opgave, zowel in het toevoegen van betaalbare nieuwbouw - strategisch bepaald op circa 1.100 eenheden en 1.000 woonarrangementen de komende jaren - als het verduurzamen van ons
De afgelopen tijd is Woonbedrijf in enkele projecten gestapt die anders dreigden te gaan stagneren. Is het vlottrekken van vastgelopen nieuwbouwprojecten verantwoord investeren? Ingrid de Boer: “Wij hebben steeds een zorgvuldige afweging gemaakt: past het project in onze portfolio, is het betaalbaar en voldoet het aan een behoefte in de wijk? Die afweging zullen we blijven maken. Ook gaan alle projecten die in de pijplijn zitten gewoon door. Dat wil niet zeggen dat alles geoorloofd is. De stichtingskosten
Meer over de gevolgen van het woonakkoord en huurbeleid op wplatform.nl Huurbeleid Woonbedrijf 2013 in woord en beeld
• 650 sociale huurwoningen in de regio; • 500 woningen in Eindhoven om de gewenste omvang van de betaalbare voorraad op peil te houden; • 1.000 woonarrangementen voor studenten, arbeidsmigranten en kenniswerkers.
Kijk voor meer projecten op wplatform.nl Bekijk online welke projecten Woonbedrijf nog meer onder handen heeft.
wplatform.nl
Hoe ga je dat bereiken? Ingrid de Boer: “We zullen vaker het gesprek aangaan met onze partners, want we zijn in Nederland doorgeschoten in regelgeving, waardoor onnodig de kosten voor nieuwbouw omhoog gejaagd worden. Ik vraag onze partners daarom met ons mee te denken en de realiteit te laten doordringen in hun beslissingen.” Woonbedrijf gaat de kosten van de organisatie verder verlagen en onderhouds- en investeringstrajecten versoberen. Desondanks gaan de huren flink omhoog. Adjunct directeur en manager Wonen van Woonbedrijf Paul Tholenaars: “De helft van de benodigde verhuurderheffing halen we uit een reeks huurverhogingen boven inflatie. Wij leggen in 2013 nog geen ‘gluurverhoging’ op. Zo noemt de Woonbond de inkomensafhankelijke huurverhoging, waarbij wij gebruik maken van inkomensgegevens over onze huurders. De matige informatievoorziening via de Belastingdienst maakt dat discutabel. De vraag is of de verhuurderheffing iets oplost van de problemen op de woningmarkt. Deze maatregel moet vooral het gat in de overheidsbegroting dichten.”
Handen af van de sociale huursector? Paul Tholenaars: “Niet per definitie, want ik kan me vinden in de stelling dat de sociale huursector een laag prijsniveau heeft. De prijs is niet in overeenstemming met de hoge kwaliteit. Tegelijkertijd hebben we een groot betaalbaarheidvraagstuk want veel huurders kunnen een reële huurverhoging niet opbrengen. Niet voor niets ontvangen 1,1 miljoen huishoudens huurtoeslag.” Blok wil scheefhuurders uit de goedkope huurwoningen krijgen. Gaat dat lukken? Paul Tholenaars: “Het aantal scheefhuurders is in drie jaar tijd met een kwart teruggelopen naar circa 306.000. Het is echt niet zo dat de hoge inkomens hier voor de deur staan te trappelen om de goedkope huurwoningen in te pikken. Slechts 7 procent van alle nieuwe huurders van Woonbedrijf heeft een gezinsinkomen van meer dan 34.000 euro. En als alle scheefhuurders tegelijkertijd zouden vertrekken, dan hebben we een overschot aan sociale huurwoningen.” Laten belanghouders van Woonbedrijf zich in deze tijd massaal horen? Paul Tholenaars: “Nee. Ik verklaar dat door de ongelooflijke ondoorzichtigheid van de materie. Het is bovendien voor buitenstaanders lastig te filteren wat informatie en wat belangenbehartiging is. Maar het komt er wel op neer dat we op dit moment niet serieus genomen worden.”
Ingrid de Boer
“We zijn in Nederland doorgeschoten in regelgeving, waardoor onnodig de kosten voor nieuwbouw omhoog gejaagd worden.”
Paul Tholenaars
“Het is echt niet zo dat de hoge inkomens hier voor de deur staan te trappelen om de goedkope huurwoningen in te pikken. Slechts 7 procent van alle nieuwe huurders van Woonbedrijf heeft een gezinsinkomen van meer dan 34.000 euro.”
Woonbedrijf wijkt af van regeringsbesluit. Geen huurverhoging naar inkomen. Bekijk de filmanimatie.
www.youtube.com/ watch?v=-Tz0tzFkCEA
| Geen inkomensafhankelijke huurverhoging in 2013 door Eindhovense corporaties | Duurzaam investeren in de regio Eindhoven
PAGINA 15 | ZOMER 2013
Nieuwbouw opgave voor de komende jaren
van een woning mogen niet meer hoger zijn dan de taxatiewaarde bij oplevering.”
PAGINA 16 | ZOMER 2013
REPORTAGE
Tekst: Rob Bonnemaijers Fotografie: Verse Beeldwaren en Willem Kuipers Oude beelden: Marijn van Leen, Ben Bolomey, Joop van Balen en Wim Holdrinet
Bloemkoolwijk op expeditie
100% Geestenberg De wijk Geestenberg is een echte jaren 70-wijk. Destijds werd de wijk ontworpen rondom de woonthema’s saamhorigheid en collectiviteit. Kortom: samen dingen ondernemen, doen en organiseren. Ook het beroemde wijkcentrum ’t Karregat werd in deze tijdsgeest ontwikkeld. Ruim veertig jaar later worden deze woonthema’s weer omarmd door een uniek initiatief van Woonbedrijf: Expeditie Geestenberg.
Koj Koning
Bloemkoolwijk Koj Koning is districtsmanager Tongelre bij Woonbedrijf. Gabriëlle van Asseldonk is zelfstandig adviseur volkshuisvesting. Samen zijn zij verantwoordelijk voor de opzet en organisatie van Expeditie Geestenberg. Koj Koning: “Geestenberg is gebouwd volgens het principe van een bloemkoolwijk: woonerven, een openbaar gebied met allerlei ontmoetingsplekken en vrij veel onduidelijk gedefinieerde ruimte. De wijk bestaat uit 269 huurwoningen en 209 huurappartementen van Woonbedrijf en 470 woningen van eigenaar bewoners.” Betere wijk “Door allerlei maatschappelijke ontwikkelingen worden persoonlijk contact, ‘samenkracht’ en collectieve waarden
Gabriëlle van Asseldonk
weer steeds belangrijker. Deze wijk heeft een heel sterk eigen architectonisch en sociaal karakter; dat karakter willen wij sociaal en fysiek aantrekkelijk houden voor de bestaande en nieuwe bewoners. Daarom heeft Woonbedrijf het initiatief genomen om eigenaar bewoners actief te betrekken bij de kwaliteits- en duurzaamheidsingrepen die wijzelf voor ons deel van de wijk gaan treffen. Als de gehele wijk verbetert is dat allereerst goed voor bewoners, maar ook goed voor het imago, de waarde en de verhuurbaarheid van onze woningen.” De Expeditie Gabriëlle van Asseldonk: “We waren op zoek naar een manier om huurders en eigenaar bewoners samen aan het roer te zetten van activiteiten. Daarvoor hebben we ze uitgenodigd voor Expeditie Geestenberg. Wat gaan we doen? Waar willen we heen met de wijk? Wat wordt de route? Wat nemen we mee? Oftewel: discussiëren, elkaar wensen vertellen en samen dromen. Het is een zoektocht van de bewoners zelf naar de kansen, mogelijkheden en leuke initiatieven in de buurt. Het is een proces waarin bewoners van de wijk de ontwerpprincipes van de jaren 70, die uitgaan van saamhorigheid en collectieve activiteiten in de buitenruimte, opnieuw inzetten om zo aan te sluiten bij eigentijds collectieve behoeften. Deze expeditie wordt ondersteund door kunstenaars en ontwerpers via het Buurtcultuurfonds Woonbedrijf. In september 2012 zijn we van start gegaan met vier expeditiegroepen:
Meer over de bestaande voorraad en leefbaarheid OP WPLATFORM.NL Zaaien, kiemen, oogsten | Luisteren naar je klant | Social Design
Geestenberg toen
PAGINA 17 | ZOMER 2013
1970: Geestenberg in aanbouw Levendigheid in de wijk
Wat vinden de bewoners er van? Wonen, Groen, Cultuur & Creatief en Ontmoeten.”
Geestenberg nu
Resultaat in de buurt Op zaterdag 2 februari jl. kwamen meer dan vijftig expeditiegangers bijeen om alle ervaringen te delen met elkaar. Expeditie Wonen is op zoek naar allerlei manieren om de wijk weer een goede uitstraling te geven. Deze expeditie werkt aan een bouwkrant voor de wijk met allerlei onderhouds- en bouwtips en ervaringsverhalen van bewoners over het onderhoud aan hun woning. De Expeditie Cultuur & Creatief heeft een kunstexpositie georganiseerd. Wijkbewoners vertonen hier hun eigen creativiteit; van fotografie tot glasobjecten. De expeditie Ontmoeten maakt een activiteitenkalender voor 2013. Op deze manier kunnen de Geestenbergers elkaar ontmoeten tijdens allerlei leuke initiatieven. De expeditie Groen is aan de slag met een
kaart met groene bewonersinitiatieven en met een avontuurlijke speelplek voor kinderen. Nieuwe energie Gabriëlle van Asseldonk: “Expeditie Geestenberg is een schot in de roos. Ideeën en plannen worden snel bedacht, opgepakt en uitgevoerd. Het is heel grappig om te ervaren dat deze wijk slechts een klein duwtje in de rug nodig had om te komen tot leuke resultaten. Je ziet de initiatieven vanzelf ontstaan. Zoals een ‘Bring Your Own’-maaltijd in het groen, een zwoele filmavond in de buitenlucht en een concert in het plantsoen. De Expeditie is maatwerk. Het sluit aan op het karakter van deze wijk. Stap voor stap ontstaat er dan een olievlek en zijn er zelfs allerlei kruisbestuivingen te zien van onderlinge expedities.”
Grote interesse
Een kleurrijk gezelschap
Dat leest u op wplatform.nl
Reisgids Koj Koning: ‘Expeditie Geestenberg is een mooi voorbeeld van hoe Woonbedrijf kijkt naar gebiedsontwikkeling en waardecreatie. De corporatie wil meer voor een wijk betekenen dan alleen de eigen huizen verhuren. Met net dat kleine beetje extra inzet groeit de wijk op geheel eigen kracht uit tot een dynamische omgeving boordevol activiteiten, ontmoetingen en initiatieven. Alle ideeën en initiatieven worden momenteel gebundeld in een speciale reisgids 100% Geestenberg.
De bloemkoolwijk Bloemkoolwijk is een term uit de ruimtelijke ordening en planologie. Deze wijken die sinds 1970 werden gebouwd kenmerken zich door kronkelende paden en hofjes. Het zijn woonmilieus opgebouwd uit buurten en wijken met woonerven. De straten en woonerven vormen aparte subwijkjes, die als bloemkoolroosjes op de hoofdwegen zijn geplant en doorgaans maar één toegang hebben.
PAGINA 18 | ZOMER 2013
SAMENSPEL
Tekst: Martijn van der Ven Fotografie: Verse Beeldwaren
Verduurzaming van Eindhovense wijk is pilot met toekomstmogelijkheden voor alle partners
Samen verduurzamen Tijdens de laatste versie van ‘De 24 uur van....’ stapten 25 professionals op uitnodiging van Woonbedrijf in een bijzondere denktank. Hun uitdaging: 24 uur lang ideeën, plannen en concepten uitbroeden om de Aireywijk in het Eindhovense stadsdeel Gestel te verduurzamen. Met drie van de deelnemers aan ‘De 24 uur van… de buurttransformator’ kijken we naar de resultaten en plannen. “De wijk is in beweging gebracht”, concluderen Andries Mulder, Jan Roggeband en Rob Bogaarts.
Meer over de Aireywijk en duurzaamheid OP WPLATFORM.NL Genderdal zoekt groene huurders! | Duurzame beweging in Airey-wijk
Jan Roggeband
Rob Bogaarts
Energiepakket op maat “Wij blijven investeren in de verduurzaming van de Airey-wijk”, zegt Rob Bogaarts, districtsmanager Gestel bij Woonbedrijf. “Er zijn al zonnepanelen geplaatst op het dak van jongerencentrum Your Choice. Een metersgroot display toont direct de gerealiseerde energieopwekking. Als het aan Woonbedrijf ligt, komen er in de nabije toekomst zonnepanelen op veel meer daken. Daar proberen we bewoners de komende tijd warm voor te krijgen.” Uit de evaluatiesessie van ‘De 24 uur van… de buurttransformator’ bleek dat het lastig is om de geschikte insteek te vinden om de dialoog over verduurzaming aan te gaan. Aangenomen wordt dat er minstens een interessante financiële prikkel moet zijn. Woonbedrijf werkt aan ‘energiepakketten’ die de Aireywijkbewoners over de streep moeten trekken. Energiecoöperatie Morgen Groene Energie, opgericht door bewoners uit de regio Nuenen, ondersteunt daarbij. Bestuurslid Andries Mulder: “Onze leden wekken hun eigen energie op uit zon, wind en water. Ze wonen en leven energieneutraal. Het collectief groeit snel. Als we ergens één zonnepaneel monteren, weten we bijna zeker dat binnen drie maanden de rest van de wijk meedoet.”
“Wij stimuleren de verschillende partijen het beste uit zichzelf te halen en zijn aanjager in het laten ontstaan van onderscheidende oplossingen.” Green Deal
Over meedoen gesproken: in februari van dit jaar werd een ‘Smart Energy Regions Brabant Green Deal’ getekend door onder andere provincie, gemeente, Woonbedrijf, TU/e, Morgen Groene Energie, Brainport Development NV en serie lokale bedrijven. Daarin zijn afspraken gemaakt over samen werken aan de verduurzaming van Eindhovense woonwijken, te beginnen in de Airey-wijk in Gestel. Volgens Jan Roggeband, Projectmanager bij Brainport Development, biedt deze deal mooie kansen voor kennisinstellingen, bedrijven en overheden: “Wij stimuleren de verschillende partijen het beste uit zichzelf te halen en zijn aanjager in het laten ontstaan van onderscheidende oplossingen waaruit nieuwe bedrijvigheid voortkomt. Want je kunt wel geavanceerde hightech zonne-energiesystemen ontwikkelen, maar als ze niet worden afgenomen schiet niemand er wat mee op. Dit vraagt om een andere mindset.” Rob Bogaarts: “Wij nodigen alle partijen in Brainport uit om aan te haken en met technieken te komen die zich in de Airey-wijk kunnen bewijzen. Een toekomstige uitrol in andere wijken is dan zeker denkbaar.”
Betere labels, groenere huurders Met de genoemde energiepakketten kunnen bewoners een sprong maken van energielabel E naar B en soms zelfs naar A. Dit geldt voor de bestaande woningen. “We zien een groep die de overstap wil maken naar groener en duurzamer, zolang dat geen negatieve consequenties heeft voor hun energieprijs. En er is een groep die geld besparen als voorwaarde stelt. Op beide scenario’s baseren wij straks onze aanbiedingen. Overigens merken wij dat energiebewustwording al 10 tot 15% besparing per woning oplevert”, aldus Andries Mulder. Behalve verduurzamen van bestaande woningen gaat Woonbedrijf ook bouwen in de Airey-wijk. Vanaf medio 2015 komen er 56 appartementen, 12 zorgappartementen en 14 rijtjeswoningen voor ‘groene huurders’. Deze zeer energiezuinige woningen zijn ook voor huurders met een beperkt inkomen betaalbaar. Voorwaarde is wel dat de huurder serieus is en met Woonbedrijf tijd en energie wil steken in het uitwerken van ideeën over duurzaam wonen en leven.
En wat vinden zij?
Stan van der Heijden en Kim van der Spek, misschien wel toekomstige groene huurders “Ik probeer in mijn leefstijl zoveel mogelijk rekening te houden met het milieu en met energiebesparing. Daarom hoop ik dat er in Gestel veel mogelijk is op het gebied van zonne- en windenergie en het delen van voorzieningen; daar wil ik graag tijd insteken.” Benieuwd naar de complete reactie van Stan en Kim? Check wplatform.nl
resultaat van ‘De 24 uur van… de buurttransformator’ | Na ‘De 24 uur van… de buurttransformator’ | De 24 uur van....
PAGINA 19 | ZOMER 2013
Andries Mulder
Tekst: Rob Bonnemaijers Fotografie: Verse Beeldwaren
PAGINA 20 | juni 2013
IN DE BUURT
HUURDER mevrouw Halima Mohamed Boutbaik Soort woning eengezinswoning WIJK VAARTBROEK Woont hier sinds 2002
Het was meteen duidelijk: in deze woning kwam ze thuis. Een fijne plek voor haar gezin en hier is ze betrokken bij allerlei activiteiten in het buurthuis.
Waarom wilde u hier wonen? Ik woon al sinds 1992 in Eindhoven. Toen ik mijn huidige man ontmoette, wilde ik graag verhuizen naar een iets grotere woning. Via Woonbedrijf ben ik toen gaan kijken naar dit huis en ik was meteen verkocht. Ik heb dezelfde dag nog alle papieren in orde gemaakt en getekend. Sinds 2002 wonen we hier heel fijn, mede dankzij onze fijne buurman en mijn activiteiten in de buurt. Hoe bevalt het wonen hier? De tuin, het huis, de buurt: hier voelen wij ons helemaal thuis. Het is een goede basis, een echt gezinshuis. Daarnaast zitten alle faciliteiten hier in de buurt, dat is natuurlijk heel fijn. Vanaf de eerste dag voelde het hier goed en we hopen hier nog lang te kunnen wonen.
Kijk voor meer ‘bewoners in beeld’ in het archief van wplatform.nl
Heeft u veel contact met de overige bewoners? Samen met een paar andere vrouwen organiseren wij allerlei activiteiten voor vrouwen in het buurthuis. Op die manier helpen wij ‘onzichtbare’ vrouwen om elkaar te ontmoeten en samen iets te doen. Veel allochtone vrouwen verbergen ze zich achter de voordeur, daar brengen wij verandering in. Een dagtocht naar Volendam, Zumba lessen of een echte ladiesnight inclusief eten: wij regelen en organiseren het. Hierdoor heb ik heel veel contacten met buurtgenoten.