KEK De Friese Meren Cultuureducatief aanbod voor scholen 2014 | 2015
4 5
Voorwoord
Regelingen voor cultuureducatie in het primair onderwijs 5 5
Huidige gemeentelijke regelingen KEK: Kultueredukaasje mei Kwaliteit 6
Aanbod beeldende kunst 10
Aanbod theater
12 14
Aanbod muziek
18 20 23
Aanbod film Aanbod literatuur
Aanbod cultureel erfgoed
27 28
Aanbod dans
Aanbod mediawijsheid Aanbod voor leerkrachten 29 31
Basispakketten Aanbod op maat
Regelingen voor cultuureducatie in het primair onderwijs
Voorwoord Beste directeur, schoolleider, ICC’er, groepsleerkracht, Met trots presenteren wij u het aanbod voor cultuureducatie in het kader van de nieuwe regeling Kultueredukaasje mei Kwaliteit. Deze regeling is aanvullend op het aanbod dat u nu reeds afneemt via de verschillende deelnemende organisaties. Bovendien is een eerste kennismaking met (voor u) onbekend aanbod kosteloos! Voor acht disciplines worden in dit aanbod enkele voorbeelden uitgelicht. Het betreft activiteiten op het gebied van beeldende kunst, theater, dans, muziek, film, taal & literatuur, cultureel erfgoed en mediawijsheid.
4
Het is belangrijk om uw leerlingen de kans te geven om hun talenten op het gebied van deze disciplines te ontdekken en verder te ontwikkelen. Daarom adviseren wij u om uw leerlingen gedurende hun schoolloopbaan met elk van deze disciplines in aanraking te laten komen. Daarnaast is het belangrijk om cultuureducatieve activiteiten aan te laten sluiten op het onderwijsprogramma en de onderwijsvisie van uw school. Welke rol neemt cultuureducatie daarbij in? En welk type aanbod sluit hier het beste bij aan?
In deze brochure een breed aanbod van niet alleen de u bekende instellingen maar ook aanbod van lokale aanbieders in onze gemeente. Alles per discipline kort toegelicht. U vindt voorbeelden van kortlopende projecten en workshops, maar ook van langlopende projecten. Om er zeker van te zijn dat uw leerlingen gedurende hun schoolloop-
baan in aanraking komen met alle disciplines, kunt u gebruikmaken van een zogenaamd basispakket. Aan het einde van de brochure vindt u een aantal voorbeeldpakketten met basisaanbod. Om optimale aansluiting te vinden bij het reguliere schoolprogramma (schoolbrede projecten e.d.), bestaat bovendien de mogelijkheid om in samenspraak met een aanbieder gebruik te maken van aanbod op maat.
Wilt u de mogelijkheden voor cultuureducatie op uw school bespreken in een persoonlijk gesprek? Neem dan gerust contact op met projectcoördinator Simone de Milde.
Huidige gemeentelijke regelingen Zoals u weet zijn er in de voormalige gemeentes Gaasterlân-Sleat, Skarsterlân en Lemsterland verschillende afspraken gemaakt over de organisatie van cultuuronderwijs. Hierdoor hebben de basisscholen in De Friese Meren(DFM) gedurende de afgelopen jaren op heel verschillende manieren invulling gegeven aan cultuureducatie op school. De KEK-regeling in DFM wordt dan ook onder meer aangegrepen om toe te werken naar een uniforme aanpak van het cultuuronderwijs op de basisscholen in onze gehele gemeente. Let wel: de KEK regeling komt niet in plaats van het aanbod van de afgelopen jaren maar is aanvullend. Zo kunt u via de KEK-regeling gratis kennismaken met voor u onbekend cultuureducatief aanbod.
Wij wensen u alvast een inspirerend nieuw schooljaar toe!
Met vriendelijke groet, Namens de KEK-projectorganisatie in De Friese Meren, Willemijn Schaapman (Bibliotheken Mar en Fean) Margreet van der Zee (Museum Joure) Jelle Posthumus (It Toanhûs) Simone de Milde (St. Kunst & Cultuur Gaasterlân-Sleat; tevens projectcoördinator)
KEK: Kultueredukaasje mei Kwaliteit De Deelregeling Cultuureducatie met Kwaliteit is een landelijke subsidieregeling die wordt verstrekt door het Fonds voor Cultuurparticipatie (FCP) om een impuls te geven aan het cultuuronderwijs in het primair onderwijs. In het Fries is de regeling omgedoopt tot Kultueredukaasje mei Kwaliteit, of kortweg: KEK. De vier hoofddoelen van de landelijke regeling zijn:
Ontwikkeling, verdieping en vernieuwing curriculum. Vakinhoudelijke deskundigheid. Relatie scholen en culturele omgeving. Bevordering van culturele ontwikkeling van de leerling.
Voor de periode 2013-2016 is door het FCP een subsidie toegekend aan vier samenwerkende partners in regio De Friese Meren (DFM) voor het uitvoeren van activiteiten in het kader van deze regeling. In DFM werken Centrum voor de Kunsten It Toanhûs, Museum Joure en Bibliotheken Mar en Fean en Stichting Kunst en Cultuur GaasterlânSleat samen aan de regionale uitvoering van de regeling. Het KEKproject in De Friese Meren heeft een drieledige einddoelstelling: Het inventariseren van lokale cultuuraanbieders (DFM) en het realiseren van basisvoorziening met verzameld cultuureducatief aanbod.
In het kader hiervan bieden de KEK-partners scholen de mogelijk heid om gratis kennis te maken met voor hen onbekend aanbod. Doel van het platform is het in kaart brengen van aanbod, maar ook biedt het platform de mogelijkheid voor aanbieders om hun cultuureducatieve aanbod op elkaar af te stemmen. Het begeleiden van cultuurscholen. Dit zijn scholen die (delen van) het leergebied kunstzinnige oriëntatie willen verbinden aan hun identiteit. De cultuurscholen worden beschouwd als voor hoedescholen die een voorbeeldfunctie vervullen als het gaat om het invulling geven aan cultuureducatie op school. Cultuuronderwijs wordt gekoppeld aan de identiteit van de school en dit wordt gedocumenteerd (beleidsplan/schoolgids/website) en actief uitgedragen (naar ouders, schoolkiezers etc.). In 2016 zijn er ten minste drie van deze scholen in De Friese Meren. Er vinden minimaal twee netwerkbijeenkomsten per schooljaar plaats. De uitwisseling van ideeën wordt gestimuleerd in de vorm van netwerkbijeenkomsten die zowel worden bezocht door scholen als door aanbieders. Overkoepelende doelstelling is dat er in 2016 een basisvoorziening beschikbaar en toegankelijk zal zijn voor alle scholen in de regio. Scholen kunnen door middel van deze structuur de weg vinden naar passend aanbod en naar ondersteuning op het gebied van cultuureducatie. Bovendien kunnen niet alleen scholen aanbieders vinden, maar ook aanbieders onderling. Hierdoor ontstaan mogelijkheden voor uitwisseling en onderlinge versterking aan de aanbodzijde. In deze structuur wordt gewerkt met een coördinator die vraag en aanbod verbindt; tevens heeft deze coördinator een stimulerende en adviserende rol (aan zowel vraag- als aanbodzijde). Uiteindelijk wordt met de uitvoering van het KEK-project gestreefd naar een blijvende structuur waarin scholen en aanbieders van cultuureducatie elkaar weten te vinden en samenwerken aan een passend aanbod voor de schoolgaande jeugd in de nieuwe gemeente De Friese Meren. Deze brochure kunt u zien als een eerste stap in de richting van het creëren van deze voorziening: een platform met verzameld aanbod. Meer informatie over de KEK-regeling en het laatste nieuws vindt u op: www.kultuerfilter.nl/kek/friese-meren
Aanbod Beeldende Kunst
Halfjaarlijks project tekenen/schilderen Centrum voor de kunsten It Toanhûs Groep 5
Schilderkunst Centrum voor de kunsten It Toanhûs Groep 1 en 2 1 les van 2 uur In groepjes van 5 wordt er een groot schilderij gemaakt aan de hand van een thema. Dit thema wordt van te voren met de leerkracht gekozen. Zie ook: www.toanhus.nl
Steekwoorden voor dit project zijn: techniek, plezier , verbeelding, durf, concentratie, doorzettingsvermogen - en goed kijken naar elkaars werk en dat van jezelf! De opdrachten tijdens de lessen kunnen variëren van het tekenen van je eigen oog met houtskool (met goed kijken naar de wereld om je heen begint tenslotte elk creatief proces) tot een introductie in de kleurenleer. Tijdens deze lessen is het heel belangrijk dat ieder kind op zijn eigen manier binnen de opdracht kan werken en elk behaald resultaat na de nodige inzet, goed is. De opdrachten kunnen ook in samenspraak zijn met een thema van de school. Tot slot mogen de kinderen in een schildersatelier achter een echte ezel een schilderij maken. Zie ook: www.toanhus.nl NB: Dit aanbod maakt deel uit van basispakket 1 (zie p. 29)
Belevingskunst - Een schilderij met een verhaal
6
Centrum voor de kunsten It Toanhûs Groep 6 t/m 8 Beeldende Kunst / Theater/ Taal & Literatuur 1 les van 2 ½ uur Drie kunstvormen Taal, Theater en Schilderkunst worden met elkaar verenigd om tot een individueel, eigenzinnig schilderij te komen. Een schilderij met een verhaal. Het uitgangspunt is een schilderij van een kunstenaar, zijn leven en zijn manier van schilderen en een thema. Bij vroegtijdig aangeven kan het thema waar de school mee bezig is ook het thema voor deze workshop worden. Lees verder op www.toanhus.nl
Familiehuizen Inge Knegt, architect in de klas Groep 1 t/m 8 Als inleiding maken we een collage van onze huizenstamboom: waar ben je geboren en waar woon je nu? Waar hebben je ouders gewoond? Vervolgens maken we kleine maquettes van ons (geboorte)huis. Met de hele groep maken we hier een nieuwe ‘stam’boom van, een boom van huizen. Wat er gebeurt als je de huizen gaat stapelen en aan elkaar gaat koppelen? Hoe kom je van het ene huis in het andere?
Kunst kijken, Kunst maken Museum Joure Groep 1 t/m 8 Beeldende kunst / Cultureel erfgoed
Spelen met licht
Afhankelijk van de hedendaagse kunstexposities in het museum gaan we op allerlei manieren kijken naar de kunstwerken. Vorm, kleur, compositie en andere begrippen in de kunstbeschouwing samen ontdekken. Daarna zelf aan de slag met het maken van een eigen kunstwerk. Naar wens kan dit programma vertaald worden naar de museale collectie (emaillen koffiepotten, machines, decoraties op objecten enz.). Zie: www.museumjoure.nl
Kinderen experimenteren met licht en lichtkleur. We praten over kleur en gevoelens. In een toondoos wordt hun eigen, dierbare voorwerp tentoongesteld en aangelicht met de door hun gekozen kleur. De kinderen spelen met het materiaal en ontdekken dat hetzelfde voorwerp er met een andere kleur licht anders uitziet. Met de gekozen kleur en de hoeveelheid licht vertellen ze een verhaal over hun dierbare voorwerp.
Inge Knegt, architect in de klas Groep 1 t/m 8
Spelen met licht 2.0
Voel je veilig, voel je vrij
Wir War Wereld
Beesten Bende
Inge Knegt, architect in de klas Groep 1 t/m 8
Inge Knegt, architect in de klas Groep 1 t/m 3
Kinderatelier XieXie (Anita Bouman) Vanaf groep 1
Kinderatelier XieXie (Anita Bouman) Groep 5 t/m 8 Beeldende kunst
Na de workshop ‘spelen met licht’ gaan we een stapje verder. We betrekken de ruimte om ons heen erbij en proberen het op ware grootte uit. Hoe voelt het als de muren letterlijk op je af komen: Welke rol spelen licht en kleur hierbij? Waar sta je in de ruimte als je je eenzaam of boos voelt? Ben je alleen of samen, wat verandert er als je door de ruimte loopt? In kleine groepjes proberen we hier antwoorden op te vinden.
Met al onze zintuigen verkennen we de school. We ruiken, luisteren en tasten de school af. We voelen een hobbelige muur, glibberig glas. We horen geluid wat tegen het plafond botst. Vervolgens maken de kinderen een fijne, veilige plek voor hun knuffel. Een knus warm holletje, of lekker ruim. Mag het donker zijn, of liever licht? De kinderen verkennen de mogelijkheden van de materialen. Nieuwsgierig bekijken we elkaars werk.
Dit wordt een heel eigen wereldje op een sokkel van hout. Op de sokkel kan met houtenprikkers en allerlei ongebruikelijke materialen uit onze “XieXie-gekke-dingendoos” een wereld worden gemaakt. Bij groep 1 t/m 3 gaan we eerst de materialen ontdekken en termen benoemen zoals: textuur (glad, harig, korrelig, ruw, etc.), structuur (hard, zacht, breekbaar, etc.), houtbewerking (zagen, hakken, schuren, buigen, etc). Bij de middenbouw en bovenbouw geven we een powerpoint ter inspiratie. Als laatste komt er ook nog een bewoner in de wereld. Zie ook www.xiexie.nl
In de spotlights 2.0
Kunstenaars Caperiolen
Inge Knegt, architect in de klas Groep 1 t/m 8
Kinderatelier XieXie (Anita Bouman) Vanaf groep 3
In maquettevorm vertellen we over wie we zijn en waar we over dromen. Onze alter-ego’s lichten we met kleur uit om zo ons verhaal te vertellen. Vervolgens gaan we het in het groot uitproberen. Een leegstaand winkelpand toveren we gezamenlijk om tot reuze-kijkdoos. We versterken het verhaal met licht, kleur, wanden en attributen. Wat zal iedereen nieuwsgierig zijn wat er achter die afgeplakte ramen gebeurt......
In 6 lessen, met aan het eind een presentatie, gaan we tekenen en schilderen. Experimenteren met materialen en leren kijken, precies zoals een kunstenaar doet. Termen: kleurenleer, schilderen met muziek, collagetechniek, schilderen met materialen die je normaal niet gebruikt, voorwerpen naschilderen, gezamenlijk kunstwerk. Voor volledige omschrijving zie www.xiexie.nl
We gebruiken er best veel van; plastic flessen. Je kunt ze weggooien of weer gebruiken als fles. Maar je kunt ze ook verzamelen en er kunstwerken van maken. In groepjes maken de kinderen, na het zien van afbeeldingen van kunstwerken, hun eigen beest van de plastic flessen en van onze andere rest- en recyclematerialen. Zie ook www.xiexie.nl
XieXie: wat jij wil
8
Stout met Hout Voel je veilig, voel je vrij Inge Knegt, architect in de klas Groep 3 t/m 8 Wanneer voel je je veilig in een gebouw? Met al onze zintuigen verkennen we de school. Wat maakt een ruimte een prettige ruimte? Iedereen maakt een belevenisplattegrond van de school en een moodboard van zijn of haar lievelingsplek. In groepjes maken we maquettes van de school. We bedenken een rampscenario en veranderen de maquettes zo, dat deze ramp de school niet meer kan treffen.
Kuub Avatars Kinderatelier XieXie (Anita Bouman) Vanaf groep 5 Kubisme en avatars wat hebben die twee met elkaar te maken? In deze workshop alles. In het eerste deel van de workshop maken de leerlingen kennis met de kernmerken en kunstenaars van het kubisme en kijken we naar vormen van avatars. Zo wordt een stroming van honderd jaar geleden gekoppeld aan de belevingswereld van de leerlingen. Na het theoretische gedeelte komt de opdracht om van tijdschriften en tekeningen een eigen avatar te maken. Van het origineel krijgen de leerlingen een A5 velletje met stickers. Zie ook www.xiexie.nl
Kinderatelier XieXie (Anita Bouman) Vanaf groep 4 Houthakkershout, hekjeshout, oude-huizen-hout, hobbelighout, hardhout, handighout, hemelshout, hoepelhout, harighout, hooghout… Hout wordt stout in combinatie met onze voorraad restmateriaal. Met oog voor duurzaamheid inspireren we kinderen tot een creatieve ontdekkingsreis. We bieden kinderen een berg hout om hun fantasie de vrije loop te laten. Het gaat bij ons niet om het perfecte eindproduct. Belangrijk is het ontdekken van de eigen mogelijkheden en onmogelijkheden in het proces. Het gaat om de keuzes die het kind maakt onderweg naar zijn eigen resultaat. Voor de volledige omschrijving zie www.xiexie.nl
Kinderatelier XieXie (Anita Bouman) Groep 1 t/m 8 Beeldende Kunst / Cultureel Erfgoed Zoveel mensen, zoveel wensen. Daarom vinden we het leuk en uitdagend om projecten of workshops op maat te bedenken. Is er een speciale dag (vader-, moeder- of boomplantdag), een speciaal feest (paas-, kerst-, lente- of afscheidsfeest) of een themadag/week dan kunnen we in overleg een plan maken voor een inspirerende en fantasievolle invulling. Zie ook www.xiexie.nl
Dit ben ik! Kunstig & Zo Workshopatelier (Monique van der Mei) Groep 7 en 8
Moppies met Doppies Kinderatelier XieXie (Anita Bouman) Groep 1 t/m 4 Tijdens de workshop Moppies met Doppies hebben we het over gezichtsuitdrukkingen; hoe kan je zien dat iemand blij is? Of juist boos? Met rest- en recyclematerialen, in de vorm van dopjes, gaan we de uitdrukkingen zichtbaar maken. Met als resultaat Moppies van Doppies. Zie ook www.xiexie.nl
Met behulp van eigen lichaamsdelen worden vier verschillende kunstwerken gemaakt. Deze laten de eigen creativiteit zien en vertellen het verhaal van het kind. Tijdens de lessen wordt gekeken naar vormen, materiaal gevoeld, 3D technieken toegepast, letters getekend en fotoen schildertechniek toegepast. Zie: www.kunstigenzo.nl
Goochelen met potlood en penseel
Aanbod Theater
Hijstoren / K.W.A.S.T. teken- en schilderschool Lemmer Groep 1 t/m 8 Schilderen is goochelen met verf. We werken niet alleen met kwasten en penselen, maar ook met allerhande huis-tuin en keukenmiddelen als borstels en ramenwissers, sponzen, lepels en plantenspuiten. Onze lessen zijn zo samengesteld dat er telkens momenten van verbazing en verrassing ontstaan. Zo houden we de kinderen bij de les, brengen we ze bijzondere technieken bij en trainen we hun creatief denkvermogen. De lessen zijn altijd op maat. We sluiten graag aan op lopende thema’s en formuleren heldere opdrachten op basis van leeftijd en ontwikkelingsniveau van kinderen. Ook voor moeilijk lerende kinderen maken we passende programma’s. We geven les met een ‘kwast in de hand’, praktiserend en participerend dus, zodat we iedere opdracht in eenvoudige stappen kunnen uitleggen. Meer informatie: www.hijstoren.com
10
De vloer op, je kan het niet alleen Centrum voor de kunsten It Toanhûs Groep 5 3 lessen van 1 uur Hoe lastig is het om niet alleen je eigen rol in te vullen, maar ook nog rekening te houden met je medespelers. In deze lessen leren de leerlingen, door middel van theater improvisaties, ideeën te verzinnen en te accepteren. Afhankelijk van de persoonlijkheid van de leerling leren ze om zichzelf ondergeschikt te maken aan de groep of juist drempels over te gaan om een bijdrage te leveren aan de groep. Toneelspelen is net als bij een teamsport: je kan het niet alleen. Alle schakels zijn even belangrijk. Kijk ook op www.toanhus.nl
Halfjaarlijks project Theater
Woorden zeggen niets!?
Rode sokken
Centrum voor de kunsten It Toanhûs Groep 7 3 lessen van 1 uur
Frets! Groep 1 t/m 4 Theater / Muziek
Dat wat je denkt op het moment dat je iets zegt, bepaalt hoe je het zegt. Door veel improvisatie-oefeningen en presentaties wordt duidelijk dat je betekenis geeft aan teksten door intonatie en lichaamstaal. Niet alleen op het toneel maar ook in het dagelijks leven. In de laatste les presenteren we vier verschillende scènes met exact dezelfde tekst. Kijk ook op www.toanhus.nl
Rode sokken is een meespeelvoorstelling waarin Frets! de kinderen meeneemt naar de fantasiewereld. Want daar is alles mogelijk. Vooral met rode sokken kun je superveel! Heb je al eens met rode sokken gevlogen bijvoorbeeld? Of wat te denken van bellen blazen? Of waterfietsen? Maar pas op: wel op tijd wassen, want anders krijg je rode STINKsokken! Op je hardst meespelen, -zingen, -dansen, - springen. En dat op rode sokken! Zie ook: www.defrets.nl
‘Je hoort er niet bij’ - een theaterproject Centrum voor de kunsten It Toanhûs Groep 8 3 lessen van 1 uur In deze essen wordt er door middel van theateropdrachten inzicht gegeven in de groepsvormingen die zich in een klas kunnen voordoen. Kijk voor de inhoud van de lessen op www.toanhus.nl
Centrum voor de kunsten It Toanhûs Groep 6 Theater
Sjonnie Sjowit Sjow De hoofddoelen van deze lessen zijn leren samenwerken en leren presenteren voor een publiek. Twee leerdoelen die ook toepasbaar zijn bij andere vakken en in het dagelijks leven. In de laatste vier lessen maken de leerlingen een theaterstuk van ongeveer 20 minuten. De voorstelling wordt gemaakt op basis van improvisaties aan de hand van een verhaallijn en uiteindelijk gepresenteerd aan ouders en/of andere klassen. Deze lessenserie is zo opgebouwd, dat de oneven lessen worden verzorgd door de Toanhûs-docent, en de even lessen door de eigen groepsleerkracht. Tijdens het project wordt gewerkt aan theatrale basisvaardigheden, maar ook aan de sociale ontwikkeling en presentatievaardigheden van de leerlingen. Zie ook: www.toanhus.nl NB: Dit aanbod maakt deel uit van basispakket 1 (zie p. 29)
Frets! Groep 1 t/m 8 Theater / Dans / Muziek In een ochtend-/middagvullend programma gaat de hele school, groep 1 t/m 8, aan de slag om een sjow in elkaar te zetten. Dit alles omdat Sjonnie Sjowit zijn arm heeft gebroken en niet meer op kan treden. Daarom wordt de school omgetoverd tot een echte televisiestudio met vijf verschillende afdelingen: spel, decor, media, regie en chill. Op deze afdelingen wordt met heterogene groepen gewerkt aan de sjow vanuit eigen talent. Dit alles gebeurt onder de bezielende leiding van groep (7 en) 8! Bij de sjowuitvoering kunnen ouders worden uitgenodigd. Ideaal voor feesten/afsluitingen! Zie ook: www.defrets.nl
Social Medi-ja of nee? Frets! Groep 5 t/m 8 Theater / Muziek Twee beste vrienden krijgen zonder dat ze het van elkaar weten een vriendschapsverzoek van een heel knap en lief meisje. Ze zetten alles op alles om haar hart te veroveren. Als ze het van elkaar komen te weten, loopt zelfs hun vriendschap gevaar. Voor een meisje die ze niet eens in het echt kennen. Want is zij wel wie ze zegt dat ze is? Niets is wat het lijkt, en zeker niet op internet. Bij “Social Medi-ja of nee?” verkent Frets! met de kinderen de machtige mogelijkheden en grote gevaren van sociale media. Zie ook: www.defrets.nl
Muziektheater workshops Frets! Groep 5 t/m 8 Theater / Muziek Drama en muziek op school bevordert de sfeer in de klas en de ontwikkeling van kinderen. Dat is al lang bewezen! En wie kan dat dan beter geven dan Frets!? Wij leveren workshops op maat! Workshops waarin andere tekstbehandeling, inleving, bewegen en zingen aan bod komen. Ideaal ter voorbereiding op de eindmusical! Zie ook: www.defrets.nl
Aanbod Dans
Halfjaarlijks project Dans Centrum voor de kunsten It Toanhûs Groep 3 De kinderen komen in aanraking met verschillende dansstijlen o.a. klassiek, musical en streetdance. Dansen helpt om emoties te uiten en doet een beroep op het samenwerken. Aan het eind van het project is er een presentatie voor ouders. Zie ook: www.toanhus.nl NB: Dit aanbod maakt deel uit van basispakket 1 (zie p. 29)
Dance@sCOOL! Balletschool Lemsterland Groep 1 t/m 8
12
Met kinderen van groep 1+2: we dansen vanuit een thema zoals sprookjes e.d. Met kinderen van groep 3 t/m 8 : in 3 of 4 lessen studeren wij een groepsdans in die de klas na afloop kan presenteren. Enkele voorbeelden: Indianendans, The Battle, Boys& Girls, Goal! Zie ook: www.balletschool-lemsterland.nl
Aanbod Muziek
Halfjaarlijks project Muziek Centrum voor de kunsten It Toanhûs Groep 4
Muziek in de kleuterklas Centrum voor de kunsten It Toanhûs Groep 1 en 2 3 lessen van 45 minuten Hoe vaak gebeurt het niet dat u een project voorbereidt voor de kleuters. Goed onderwerp, allerlei ideeën voor leuke activiteiten, werkjes en een paar liedjes. Maar echt muziekles? Dat is weer een ander verhaal. Meestal komt dat er niet van. Dit is de oplossing; een serie van drie muzieklessen op maat. De kleuters zullen er zeker van genieten, maar voor de leerkracht leveren deze lessen ook voordeel op. Bijv. gelegenheid om te observeren, tips voor het gebruik van muziekinstrumenten, nieuwe liedjes en inspiratie voor eigen muzieklessen. Zie ook www.toanhus.nl
Tijdens dit project ontwikkelen kinderen uit groep 4 hun muzikale basisvaardigheden op een vrolijke, speelse manier. Het project bestaat uit 20 muzieklessen met als afsluiting een heuse voorstelling in een zaal met publiek in het Toanhûs en echte muzikanten voor de begeleiding. De muziekdocent zorgt voor een sprankelende lessenserie met alle liedjes en muziek op een cd, elke les gaat uit van een lied. De lessenserie is zo opgebouwd, dat de oneven lessen worden verzorgd door de Toanhûs-docent, en de even lessen door de eigen groepsleerkracht. Tijdens het project wordt gewerkt aan muzikale basisvaardigheden zoals ritmische vorming, zingen en luistervaardigheden. Daarnaast wordt onder meer gewerkt aan de sociale en motorische ontwikkeling van de leerlingen. Zie ook: www.toanhus.nl NB: Dit aanbod maakt deel uit van basispakket 1 (zie p. 29)
Djembé in de klas
14 Kleutermuziekles voor het kind en de leerkracht Centrum voor de kunsten It Toanhûs Groep 1 en 2 + groepsleerkrachten 16 lessen Kleutermuzieklessen is een project van 4 maanden op de basisscholen. Het project bestaat uit een lessenpakket met cd; 8 lessen worden gegeven door de docent van It Toanhûs. 8 lessen kunnen de leerkrachten zelf geven. De lessen zijn duidelijk omschreven en goed werkbaar. Tijdens de les van de Toanhûs docent is de leerkracht aanwezig, zodat het zelf geven van de volgende les een stuk makkelijker wordt. Elke les heeft een onderwerp dat bij de tijd van het jaar past. Bv. lente, pasen. moederdag, zomer. Ook kunt u als school aangeven over welke thema’s u graag een les wilt. Uiteraard bieden deze lessen veel plezier en ontwikkelingsmogelijkheden voor de kleuters. Ook voor de leerkracht valt er veel voordeel uit te halen. Lees verder op onze website. www.toanhus.nl
Centrum voor de kunsten It Toanhûs Groep 5 t/m 8 7 lessen van 45 minuten De djembé is een Afrikaans slaginstrument waarbij je leert om goed naar elkaar te luisteren en met elkaar een muzikale prestatie neer te zetten. Lekker swingen met ritmes die auditief aangeleerd worden. In de cursus leren de leerlingen de basisslagen op het instrument, ze leren om naar elkaar te luisteren en om initiatief te nemen als het hun beurt is. En natuurlijk een afsluiting voor de andere groepen en/of ouders. Zie ook www.toanhus.nl
Hoor een koor Centrum voor de kunsten It Toanhûs Groep 5 t/m 8 30 lessen 45 minuten Met elkaar zingen is goed voor de sociaal- emotionele ontwikkeling van kinderen maar levert ook een bijdrage aan een positief klassenklimaat. Een koor in school kan een meerwaarde betekenen bij presentatie, vieringen enz. Lees verder op www.toanhus.nl
16
Frysk LeerOrkest
Ins Blaue Hinein
Zang van een operazangeres
Cursus dwarsfluiten op de basisschool
Centrum voor de kunsten It Toanhûs Groep 5 30 lessen van 45 minuten
Johan Keus Groep 6 t/m 8 Muziek / Beeldende Kunst (live)
Kunstcollectief Gaasterlân-Sleat Groep 1 t/m 8
Anke van Straalen (Kunstcollectief Gaasterlân-Sleat) Groep 4 t/m 6 6 lessen van 30 minuten
30 Weken lang krijgen de kinderen (groep 5 of 5/6) onder schooltijd instrumentale les van een muziekdocent. Tijdens deze lessen leren de kinderen het instrument bespelen en zijn ze o.a. bezig met het instuderen van de muziek voor het orkest. Naast het instuderen van de orkestmuziek is er ook ruimte voor muziekstukjes die de docenten zelf meenemen. Alles met het doel om de kinderen op een leuke manier met muziek in aanraking te laten komen. Elke vijfde les bestaat uit samenspel. Tijdens deze samenspel-les komen de verschillende groepjes van de school bij elkaar en worden de diverse stukken met elkaar doorgenomen. Eens per 3 maanden komen de 6 scholen bij elkaar en dan vormen alle kinderen samen een orkest van plm. 140 kinderen. Dat kan niet anders dan een geweldig muziekfeest worden! Zie ook www.toanhus.nl
Gecomponeerde muziek en muziekimprovisaties op beeldend werk. Het beeldend werk bestaat uit bewerkte foto’s en foto’s van tekeningen en schilderijen. Geïnspireerd op het beeldend werk zijn composities gemaakt. Tevens zal er vrij worden geïmproviseerd op verschillende muziekinstrumenten. De foto’s worden met een beamer op een scherm geprojecteerd. Zie ook: www.johankeus.nl
Er reed een trein naar Sobibor (concert) Stichting School en Kunst Groep 7 en 8 In “Er reed een trein naar Sobibor” gaat het om de belevingen van Jules Schelvis: de enige overlevende van een transport van 3006 Joden op een transport van kamp Westerbork naar vernietigingskamp Sobibor in mei 1943. Tijdens het concert zal het Nationaal Symfonisch Kamerorkest muziek ten gehore gaan brengen passend bij het verhaal. Dit alles wordt versterkt door uniek beeldmateriaal van het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid. Alle deelnemende scholen ontvangen een lespakket waarmee leerlingen d.m.v. muziek, drama, taal en beeldende kunst worden voorbereid op het concert. Zie: www.schoolenkunst.nl of www.erreedeentreinnaarsobibor.nl
Djembélessen Kunstcollectief Gaasterlân-Sleat Groep 1 t/m 8 Meer informatie via: www.kunstcollectief-gs.nl
Kunstcollectief Gaasterlân-Sleat biedt diverse muzieklessen gegeven door gekwalificeerde docenten. De lesafspraken worden in overleg gemaakt rekening houdend met de agenda van de beschikbare docenten. Bij iedere aanvraag zorgt het Kunstcollectief voor een offerte op maat. Meer informatie via: www.kunstcollectief-gs.nl
In deze cursus van 6 lessen geeft de docent groepsles dwarsfluit aan groepen van maximaal 6 kinderen van groep 4, 5 of 6. De leerlingen krijgen ieder een kleine kunststof dwarsfluit, leren daarop te spelen en samen te musiceren. De lessen duren 30 minuten per keer. Meer informatie via: www.kunstcollectief-gs.nl of www.ankevanstraalen.nl
Peuterviool Muzieklessen onderbouw
Kunstcollectief Gaasterlân-Sleat Groep 1 t/m 3
Sjoukje van der Land - Muziekdocente primair onderwijs Groep 1 t/m 4
Meer informatie via: www.kunstcollectief-gs.nl
Muzieklessen waarin de grondbeginselen van muziek (Klank, Vorm, Betekenis) spelenderwijs aan bod komen. De kinderen komen hierdoor in aanraking met basisbegrippen, zoals bijvoorbeeld hoog-laag, snel-langzaam en basisvaardigheden, zoals bijvoorbeeld zingen op de juiste toonhoogte, spelen op Orff-instrumenten, waardoor een stevige basis wordt gelegd voor muziekonderwijs. In de lessen is steeds afwisseling in het maken van muziek, het luisteren naar muziek, het vastleggen van muziek en het bewegen op muziek.
Pianoles/Keyboardles Kees Nottrot e.a. (Kunstcollectief Gaasterlân-Sleat) Groep 5 t/m 8 Op een speelse manier leren de leerlingen notenlezen en muziek maken op een instrument met bijzonder veel klankkleuren. Meer informatie via: www.kunstcollectief-gs.nl of www.keesnottrot.nl
Dinofluit Kunstcollectief Gaasterlân-Sleat Groep 3 en 4
Popworkshop Meer informatie via: www.kunstcollectief-gs.nl
Kunstcollectief Gaasterlân-Sleat Groep 7 en 8 Meer informatie via: www.kunstcollectief-gs.nl
Lespakket blaasinstrumenten en slagwerk Emmerdrum Workshops Jorrit Pruiksma Groep 4 t/m 8 Even lekker gezellig als een échte drummer op emmers trommelen. Met behulp van échte drumstokken komt de drummer in iedereen op swingende wijze naar boven! Het voor- en naspelen van diverse ritmes, leren luisteren naar elkaar, samenspel en een goede onderlinge communicatie staan centraal. Maar bovenal wordt er gezellig sámen muziek gemaakt! Door op zoek te gaan naar de juiste klank in een voorwerp, word je steeds creatiever in het maken van muziek. Je ontdekt dat een emmer bijvoorbeeld meer klanken heeft dan je in eerste instantie zou denken.
Fryske Blaasakademy Groep 1 t/m 8
Kennismaken met de gitaar Ontdek het bespelen van een blaas- of slagwerkinstrument spelenderwijs met behulp van de nieuwste methodes en een frisse aanpak. De Fryske Blaasakademy heeft speciaal voor het basisonderwijs een lespakket samengesteld. Voor iedere groep heeft de Fryske Blaasakademy wat te bieden: Slagwerk en zingen voor groep 1 t/m 4 | Dinofluit voor groep 3 & 4 | Clarineo voor groep 4 t/m 6 |Trompet voor groep 5 t/m 8 | Trombone voor groep 5 t/m 8 | Slagwerk & drums voor groep 5 t/m 8 | Djembélessen voor alle groepen. De projecten kunnen in samenwerking met de plaatselijke muziekvereniging worden georganiseerd. Een eindpresentatie of een optreden op een concert is daarbij in overleg mogelijk. Tevens kan er een vervolg worden aangeboden. Meer informatie: www.fryskeblaasakademy.com
Menno Bonnema / Mario Kramer (Kunstcollectief GS) Groep 5 t/m 8 Leerlingen van groep 5 t/m 8 kunnen gedurende 4 lessen kennismaken met de gitaar. Groepsgrootte: maximaal 15 leerlingen per groep. Duur van de les is 45 minuten per groep. (www.kunstcollectief-gs.nl)
Aanbod Film
Boek of film, wat is mooier? (onderbouw/middenbouw) Bibliotheken Mar en Fean Film / Taal & Literatuur Groep 1 t/m 5
18
Een medewerker van de bibliotheek komt op school met attributen een spetterende introductie geven van het (prenten)boek. Vervolgens gaat de leerkracht het boek nogmaals voorlezen en bekijken de kinderen de korte animatiefilm. Nu mogen de kinderen met de stembiljetten zelf stemmen voor de film of het boek. Met de bijgeleverde lesbrief kunnen leerkrachten een discussie starten over het boek of film. Voorbeelden van boekverfilmingen zijn o.a. De Gruffalo, Lars de kleine ijsbeer, Brammetje Baas, Dolfje Weerwolfje en Pluk van de Petteflet. (NB: De uitvoering van het programma vindt altijd in overleg plaats en de inhoud wordt altijd afgestemd op de betreffende groep.) Zie ook: www.bibliothekenmarenfean.nl NB: Dit aanbod maakt deel uit van basispakket 2 (zie p. 29)
Boek of film, wat is mooier? (bovenbouw) Bibliotheken Mar en Fean Film / Taal & Literatuur Groep 6 t/m 8 In kleine groepjes lezen de leerlingen eenzelfde boek. Zij houden voor de klas een pleidooi waarom hun boek het mooiste is. Uiteindelijk kiezen de leerlingen met de bijgeleverde stembriefjes het beste boek. De Oscar wordt uitgereikt en de bijbehorende film wordt klassikaal vertoond. Een bibliotheekmedewerker introduceert het project en brengt de materialen op de school. Voorbeelden van boekverfilmingen zijn o.a. Oorlogsgeheimen, Polleke, Foeksia de mini heks, Lang leve de koningin en Mees Kees. (NB: De uitvoering van het programma vindt altijd in overleg plaats en de inhoud wordt altijd afgestemd op de betreffende groep.) Zie ook: www.bibliothekenmarenfean.nl NB: Dit aanbod maakt deel uit van basispakket 2 (zie p. 29)
Aanbod Taal & Literatuur
‘Voor vrijheid …’ - de oorlog, jaren later Baukje Koolhaas Groep 7 en 8 Taal & Literatuur / Theater / Cultureel Erfgoed
Poëzie aan tafel Bibliotheken Mar en Fean Groep 1 t/m 8
20
In restaurant Hapklaar en Dichtgaar worden leerlingen getrakteerd op een heerlijk etentje. De menukaart staat vol met lekkere gedichten: er zijn voorafjes, hoofdgerechten en toetjes, en als afsluiting een rondje van de zaak. Mocht het niet smaken, dan maken ze gewoon hun eigen menu. Leerlingen ervaren dat er heel verschillende soorten gedichten zijn en dat luisteren ernaar heel plezierig kan zijn. Ze worden geprikkeld om hun taal creatief te gebruiken en zelf mee te dichten. Per bouw is de menukaart aangepast aan het niveau. (NB: De uitvoering van het programma vindt altijd in overleg plaats en de inhoud wordt altijd afgestemd op de betreffende groep.) Zie ook: www.bibliothekenmarenfean.nl NB: Dit aanbod maakt deel uit van basispakket 2 (zie p. 29)
Verhalenverteller Baukje Koolhaas vertelt een waargebeurd verhaal. De opa van Marieke zat tijdens de tweede wereldoorlog in het gewapend verzet. Marieke is trots op haar opa: hij is een held. Maar sommige gebeurtenissen van toen laten hem niet los. Hij zoekt de mensen van toen op. Marieke schrijft er over in haar dagboek. Ze denkt ook na over ruzie, pesten, over plezier en veiligheid …. Ze vraagt zich af wat zij kan doen voor vrijheid. Het verhaal van toen, verbonden met haar leven van nu. ‘Voor vrijheid…’ is een verhaal over de offers die oorlog vergt, en over de vraag wat er nodig is om vrij te zijn en vrij te blijven; een verhaal van alle mensen en van alle tijden. (NB: Dit project is te combineren met een project geschiedenis: ‘De oorlog in mijn omgeving’ of thema sociaal/emotioneel –burgerschap: hoe vrij en veilig voel ik mij?) Zie ook: www.soelaes.nl
Zeg het met woorden Het zwembad – WOII vertellend beleven Frank Belt Groep 7 en 8 Taal & Literatuur / Theater “Kom vanavond met verhalen.” In deze workshop (duur: 2 uur) zorgen horen en doen er samen voor dat de kinderen WO II beleven. Ze luisteren eerst naar een verhaal over een Joodse jongen en zijn klasgenoten, de dilemma’s waar zij voor komen staan. Vervolgens leren de kinderen via allerlei oefeningen het verhaal zelf in de klas te vertellen. Kinderen die deze workshop eerder volgden spraken een jaar later nog over het verhaal. Zie ook: www.opverhaal.nl
Baukje Koolhaas (Soelaes) Groep 3 t/m 8 Taal & Literatuur / Theater ‘Zeg het met woorden’: niet alle kinderen kunnen dat. Ze hebben ‘er geen woorden voor’, hun woordenschat is beperkt. Mensen kennen en begrijpen vooral de woorden die ze in hun omgeving horen, die ze dagelijks beleven en die tot hun verbeelding spreken. Als woorden zijn ingebed in een verhaal, kunnen de kinderen die woorden beléven. Daardoor kunnen ze zich die makkelijker ‘eigen’ maken. Baukje Koolhaas brengt doelgerichte verhalen die de woordenschat verrijken, bijvoorbeeld met woorden die in Cito-toetsen voorkomen. Gebruik van beweging, beeldend materiaal en muziek versterken dat proces. Zie ook: www.soelaes.nl
Kinderboekenweek 2014 – ‘Een tros ballonnen’
Verhalen verrijken en verbinden
Frank Belt / Baukje Koolhaas Groep 1 t/m 8 Taal & Literatuur / Theater
Frank Belt/ Baukje Koolhaas Groep 1 t/m 8 Taal & Literatuur / Theater / Cultureel Erfgoed
Samen luisteren naar een verhaal is een feest. Een verhaal is een prachtig cadeau of een bijzondere traktatie. Het is dus een feest om de Kinderboekenweek op te luisteren met verhalen. In het verteloptreden ‘Een tros ballonnen’ brengen verhalenvertellers Baukje Koolhaas en Frank Belt verhalen rond het thema ‘Feest ‘ - over blijdschap, verwachting, aandacht, cadeautjes, verrassingen en ook spanning en teleurstelling. ‘Een tros ballonnen’ kan gecombineerd worden met de workshop ‘Verhalen zijn een feest’. NB: Combineren van groepen is mogelijk: Groepen 1 t/m 3, 3 t/m 5, 5/6, 6 t/m 8. Zie ook www.opverhaal.nl of www.soelaes.nl
Verhalen verrijken het onderwijs. Ze zijn een doeltreffend en aansprekend middel voor kennisoverdracht, ontwikkeling van taal- en woordenschat, literaire vorming en leesbevordering, ontwikkeling van verbeeldingskracht en expressie, en sociaal-emotionele vorming (burgerschap). Verhalenvertellers Frank Belt en Baukje Koolhaas verzorgen verteloptredens en workshops voor kinderen en voor leerkrachten. Zij bieden kant en klare mogelijkheden/projecten en verzorgen aanbod op maat. De vraag en situatie van de school is altijd uitgangspunt van hun aanbod.
Kinderboekenweek 2014 - Verhalen zijn een feest!
22
Frank Belt / Baukje Koolhaas Groep 3 t/m 8 Taal & Literatuur / Theater Luisteren naar verhalen is een feest, een verhaal een prachtig cadeau of een bijzondere traktatie. Het is dus een feest om de Kinderboekenweek op te luisteren met verhalen. ‘Verhalen zijn een feest’ is een workshop waarin de kinderen eerst naar een verhaal luisteren. Daarna maken ze samen met de verteller een feestelijk verhaal. Dat wordt vastgelegd in tekst en foto’s, zodat de kinderen het na afloop kunnen doorvertellen - aan andere kinderen op school, aan hun ouders, aan wie het maar horen wil. De school ontvangt na afloop per mail tekst en foto’s van het gemaakte verhaal. De workshop kan los worden afgenomen. Zij sluit ook aan bij het verteloptreden ‘Een tros ballonnen’. Zie ook: www.opverhaal.nl of www.soelaes.nl
Aanbod Cultureel Erfgoed
Hidde en Hiske, jong in 1910 Museum Joure Groep 4 en 5 (aan te passen naar andere groepen)
Ambachtelijke beroepen Museum Joure Groep 5 t/m 8 De leerlingen krijgen een rondleiding langs de verschillende ambachtelijke beroepen en werkplaatsen: van koffiebrander tot drukker. Welke gereedschappen worden gebruikt, hoe wordt een stijgbeugel gemaakt? Gebeurt het vak nog altijd zo en welke ingenieuze machines zijn uitgevonden om het vak eenvoudiger te maken? (Materiaal: lesbrief) Optioneel is een workshop mogelijk: een techniek leren waarmee een ambachtelijk product gemaakt wordt. Denk hierbij aan het vak van de drukker (linodruk, gravure), geelgieter (mallen maken), koperslager en zilversmid (metaalbewerken, plaat en draad). Zie ook: www.museumjoure.nl NB: Dit aanbod maakt deel uit van basispakket 3 (zie p. 30)
Aan de hand van een activiteitencircuit maken de leerlingen kennis met het leven van de twee arbeiderskinderen Hidde en Hiske. Hoe woonden deze kinderen en welke kleding droegen ze? De karweitjes van vroeger staan centraal, zoals koffiemalen, wassen met de wasstamper, koffiewegen, schrijven en boodschappen halen in museumwinkel de Witte Os. Het project nodigt uit naar de eigen geschiedenis en omgeving te kijken. Zie ook: www.museumjoure.nl
Tabletroute Jouster Toer Museum Joure Groep 5 t/m 8 Cultureel Erfgoed / Nieuwe Media (i.s.m. Cultureel ZwErfgoed) Op een hedendaagse manier kijken naar erfgoed! Met een tablet lopen de leerlingen in twee- of drietallen een gps-route met vragen en opdrachten over erfgoed. Ze komen vanuit het museum uiteindelijk aan bij de Jouster Toren. Hier gaan ze met een gildegids het binnenste van de toren ontdekken. (Bij slecht weer is er een alternatieve tabletroute door het museum mogelijk). Zie ook: www.museumjoure.nl
Tijdmachine Museum Joure Groep 1 t/m 8
Rotte kiezen Wat is tijd? Met de grootste collectie Friese klokken is er een uitgebreid programma ontwikkeld waarin erfgoed, techniek en kunstzinnige vorming samenkomen. De leerlingen maken kennis met verschillende soorten klokken in het museum. Unieke klokken met vaak een bewegende afbeelding. Ze zien de werking van de vele tandwielen en ontwerpen een eigen wijzerplaat of klok. Inclusief (doe-)leskist Klokken. Zie ook: www.museumjoure.nl NB: Dit aanbod maakt deel uit van basispakket 3 (zie p. 30)
Inge Knegt, architect in de klas Groep 5 t/m 8 De kinderen bezoeken een vervallen pand (‘rotte kies’) uit hun omgeving. Door het oog van de camera bekijken we de vertrouwde omgeving met andere ogen. Door te associëren bedenken we een nieuwe bestemming voor het pand. De kinderen ontwerpen een nieuwe plattegrond met bijpassende gevel en maken een eenvoudige maquette. Samen vormt dit een nieuwe straat. Wordt het weer een gaaf gebit?
Wereld Wijd
Een Hap Wetenschap
Kinderatelier XieXie (Anita Bouman) Vanaf groep 3 Cultureel erfgoed / Beeldende kunst
Kinderatelier XieXie (Anita Bouman) Vanaf groep 1 Cultureel erfgoed / Beeldende kunst
In 6 lessen, met aan het eind een presentatie, gaan we de wereld ontdekken met zijn verschillende bewoners. De reis begint in Afrika. We gaan Afrikaanse maskers maken. Daarna reizen we door naar Australië en gaan we schilderen zoals de Aboriginals. We steken de oceanen over, om aan te komen in de jungle van Zuid-Amerika. Daar wonen allerlei fantasiedieren die nog niet ontdekt zijn. We brengen ze tot leven. Als we dan nog een oceaan zijn overgestoken komen weer thuis in Europa. Thuis is je huis waarin je woont. We gaan een droomhuis maken maar daarvoor gaan we eerst kijken naar het werk van ontwerpers van huizen; architecten. Voor volledige omschrijving zie www. xiexie.nl
In zes lessen, met aan het eind een presentatie, gaan we de aarde ontdekken. Door allerlei experimentjes te doen ontdekken we de wonderen van de aarde. We laten zelf een vulkaan spuwen en gaan ontdekken wat er in ‘stenen’ kan zitten en kijken we naar stenen die we hebben verzameld. Zijn ze allemaal hetzelfde? Van stenen kunnen je beelden zoals beeldhouwers maar je kan dat ook nog op een andere manier doen. Als laatste bouwen we een eigen landschap. Voor de volledige omschrijving zie www.xiexie.nl
Fer ny de Frysk Modder Modellen
24
Kinderatelier XieXie (Anita Bouman) Vanaf groep 4 Cultureel erfgoed / Beeldende kunst We gaan met modder aan de slag of nou ja modder...klei! Keramiek kunstenaars van vroeger en nu zijn onze inspiratie. In 5 lessen, met aan het eind een presentatie, gaan we ontdekken wat je allemaal met klei kunt doen; kneden, rollen, stapelen, prikken. En wat je er mee kunt maken; figuren, 2- en 3D, maskers, potjes en een mobile. Voor volledige omschrijving zie www.xiexie.nl
Kinderatelier XieXie (Anita Bouman) Groep 5 t/m 8 Cultureel erfgoed / Beeldende kunst Fryslân staat vol met kunstwerken. Wie kent welke en waarom staan ze langs de wegen? Daar gaan we samen naar kijken en over praten. Daarna gaan de kinderen, op het platte vlak, er een eigen beeld van maken. Fantasie is daarbij heel belangrijk, de werkelijkheid hebben we immers in de PowerPoint gezien. Zie ook www.xiexie.nl
Maak je eigen wapenschild Museum Stedhûs Sleat Groep 3 t/m 8 Cultureel erfgoed / Beeldende kunst Ga met ons mee terug in de tijd van stoere ridders en mooie jonkvrouwen. Zij hadden prachtig versierde wapenschilden waardoor je wist uit welke familie de ridder of de jonkvrouwe kwam. Eerst kijken we naar verschillende wapentekens, want ook Sloten heeft een eigen wapenteken. Daarna ga je zelf aan de slag met verschillende materialen en maak je je eigen wapenschild. Zie ook: www.museumsloten.nl
De Toverlantaarn
Laterna Magica
Speurtocht door het Bezoekerscentrum
Museum Stedhûs Sleat Groep 5 t/m 8
Museum Stedhûs Sleat i.s.m. Kinderatelier XieXie (Anita Bouman) Groep 6 t/m 8 Cultureel erfgoed / Beeldende kunst
Bezoekerscentrum Mar en Klif Groep 1 t/m 8
Het project bestaat uit een bezoek aan het museum en een docentenhandeling met suggesties voor een voorbereidende les en verwerkingsopdrachten op school. Tijdens het bezoek maken de leerlingen kennis met de toverlantaarn: de voorloper van het dia-apparaat en de filmprojector. Kinderen bereiden op school een verhaal voor. Zij maken in het museum toverlantaarnplaatjes over het verhaal en geven per groep hiermee een voorstelling aan de kinderen van de klas. Andere leerlingen gaan in groepjes met een speurtocht door het museum en/of de stad Sloten. Zie ook: www.museumsloten.nl
Op de zolder van Museum Stedhûs Sleat stap je binnen in de wereld van Peter Bonnet (1898-1979). Deze oud-inwoner van Sloten heeft tijdens zijn leven de mooiste toverlantaarncollectie bijeengebracht die Nederland rijk is. Op de zolder van het voorhuis kunnen kinderen de magie van de toverlantaarn ontdekken. Na deze kennismaking met de voorloper van de film/diaprojector gaan kinderen met XieXie aan de slag om hun eigen magische lantaarn te maken. In deze workshop komen verschillende technieken aan bod en zullen er unieke lantarens gemaakt worden door het gebruik van de rest- en recyclematerialen die XieXie meeneemt. Het programma kan eventueel aangevuld worden met een puzzeltocht door de stad. Zie ook: www.museumsloten.nl of www.xiexie.nl
Ik kan toveren
26
Museum Stedhûs Sleat Groep 1 en 2 Cultureel erfgoed / Beeldende kunst Op de toverlantaarnzolder van Museum Stedhûs Sleat wordt elk kind een tovenaar. Het project ‘Ik kan toveren’ bestaat uit een leskist met voorwerpen die een relatie hebben met toveren en de toverlantaarn. Er is een toverwerkboekje bij ontwikkeld en een leerkrachtenboekje met suggesties en antwoorden. Het toverproject zal worden afgesloten met een bezoek aan het museum met de toverzolder. Zie ook: www.museumsloten.nl NB: Dit aanbod maakt deel uit van basispakket 3 (zie p. 30)
Het Bezoekerscentrum Mar en Klif vertelt over de geschiedenis en de bijzondere natuur van het Nationaal Landschap. Het centrum is de afgelopen winter helemaal vernieuwd en is ook erg leuk voor kinderen. Een mooie speurtocht leidt de groep door de tentoonstelling. Er is een speurtocht voor de onderbouw, voor de middenbouw en voor de bovenbouw. NB: Het bezoek aan Bezoekerscentrum Mar en Klif maakt ook deel uit van het aanbod van Groen Doen. Zie ook: www.marenklif.nl
Soelaes bij ontwikkeling van projecten en leerlijn cultureel erfgoed Bûter, brea en griene tsiis (culturele schoolreis) Kameleon Terherne Groep 5 t/m 8 Cultureel Erfgoed / Taal & Literatuur Het schoolreisje bestaat uit twee onderdelen. In het eerste onderdeel vaar je met de praam naar de Mariahoeve waar verse melk gehaald wordt. Op het avontureneiland ga je met de room van de verse melk boter en kaas maken daarnaast worden er brood gemaakt en gebakken op het open vuur. in het tweede onderdeel staan de 4 natuurelementen water, aarde, lucht en vuur centraal waarbij verschillende samenwerkende activiteiten worden uitgevoerd. Zie ook: www.kameleonterherne.nl
Aanbod Mediawijsheid
Boek-O-Matic - Zelf verhalen maken en digitaliseren Bibliotheken Mar en Fean Groep 1 t/m 4 Boek-O-Matic stimuleert fantaseren, vertellen en voorlezen en de invalshoek is multimediaal. Met een aantal getekende verhaalelementen maken ze onder leiding van een medewerker van de bibliotheek een verhaaltje, door plaatjes te plakken op een vertelstrook. Elk verhaal wordt opgenomen met de iPad, waarbij de leerling of een groepje leerlingen een verhaal vertelt (dit is afhankelijk van de grootte van de groep). Hierna kan het filmpje eenvoudig op YouTube worden gepubliceerd. (NB: De uitvoering van het programma vindt altijd in overleg plaats en de inhoud wordt altijd afgestemd op de betreffende groep.) Zie ook: www.bibliothekenmarenfean.nl NB: Dit aanbod maakt deel uit van basispakket 2 (zie p. 29)
Baukje Koolhaas (Soelaes) Groep 3 t/m 8 Projecten voorbereiden, een leerlijn cultureel erfgoed ontwikkelen is belangrijk en dankbaar werk. Alleen, het vergt zoveel, is zo tijdrovend. Baukje Koolhaas kan Soelaes bieden met wat extra ‘hoofd, hart en handen’: meedenken, meepraten, mee de lijnen uitzetten, organiseren, lesmateriaal ontwikkelen en beschikbare informatie uitwerken tot bruikbaar lesmateriaal, met aansprekende werkvormen. Het resultaat: producten die structureel in het lesplan passen en voor herhaling vatbaar zijn. Zie ook: www.soelaes.nl
Gratis geld bestaat niet Bibliotheken Mar en Fean Groep 5 t/m 8 Is spelen op internet echt gratis? Stapsgewijs leren de leerlingen de valkuilen van Gratis Geld te vermijden. Een belangrijk onderwerp, want de marketingmachine van bedrijven draait in deze internetwereld op volle toeren. Zaak dus om de leerlingen hierop voor te bereiden. In de drie lessen die gegeven worden door een medewerker van de bibliotheek komen o.a. virtueel of echt geld, gegevens en privacy en betaalmethoden aan bod. (NB: De uitvoering van het programma vindt altijd in overleg plaats en de inhoud wordt altijd afgestemd op de betreffende groep.) Zie ook: www.bibliothekenmarenfean.nl NB: Dit aanbod maakt deel uit van basispakket 2 (zie p. 29)
Aanbod voor Leerkrachten
Gitaarcursus voor leerkrachten
Basispakketten
Frets! Leerkrachtenteams in het basisonderwijs (max. 10 deelnemers)
Aanbod in alle disciplines | Aanbod voor alle leerlingen
Kleutermuziekles voor het kind en de leerkracht Centrum voor de kunsten It Toanhûs Groep 1 en 2 + groepsleerkrachten 16 lessen
28
Kleutermuzieklessen is een project van 4 maanden op de basisscholen. Het project bestaat uit een lessenpakket met cd; 8 lessen worden gegeven door de docent van It Toanhûs. 8 lessen kunnen de leerkrachten zelf geven. De lessen zijn duidelijk omschreven en goed werkbaar. Tijdens de les van de Toanhûs docent is de leerkracht aanwezig, zodat het zelf geven van de volgende les een stuk makkelijker wordt. Elke les heeft een onderwerp dat bij de tijd van het jaar past. Bv. lente, pasen. moederdag, zomer. Ook kunt u als school aangeven over welke thema’s u graag een les wilt. Uiteraard bieden deze lessen veel plezier en ontwikkelingsmogelijkheden voor de kleuters. Ook voor de leerkracht valt er veel voordeel uit te halen. Lees verder op onze website. www.toanhus.nl
Nieuw liedrepertoire Centrum voor de kunsten It Toanhûs Leerkrachten 3 lessen van 1 uur Bijna maandelijks verschijnt er nieuw liedmateriaal, repertoire dat vaak aansluit bij een thema of gebeurtenis. In deze workshop krijgen de leerkrachten informatie aangereikt over het gebruik van digitale middelen voor het muziekonderwijs. Verder worden er bundels bekeken met nieuw liedmateriaal vaak voorzien van cd. Natuurlijk zingen we veel van het nieuwe materiaal met elkaar door zodat er inspiratie opgedaan wordt om het belangrijkste instrument, de stem van de kinderen , weer op een inspirerende manier in de klas te gebruiken. Zie ook www.toanhus.nl
Altijd al willen spelen op een van de meest veelzijdige instrumenten? Je muzieklessen nog leuker en muzikaler maken? Jezelf kunnen begeleiden? Frets! biedt een spoedcursus gitaar aan voor teams in het (basis)onderwijs. In maximaal vijf lessen worden niet alleen de basisvaardigheden geleerd, maar wordt ook hulp geboden bij het gebruik van de gitaar in de klas. Verrijk je onderwijs met de gitaar! Zie ook: www.defrets.nl
Met een basisaanbod bent u er als school van verzekerd dat alle kinderen kennismaken met meerdere kunstdisciplines of 1 kunstdiscipline van groep 1 t/m 8. De grote meerwaarde van een goed uitgebalanceerd basispakket is dat de kinderen zo de kans krijgen hun talenten te ontdekken en te ontwikkelen. Eerst wordt de interesse gewekt en vervolgens kan het kind zijn talent ontdekken. Een aantal voorbeelden voor deze basispakketten vindt u hier.
Basispakket 1: Basisaanbod Dans, Muziek, Beeldende Kunst en Theater Met het basisaanbod bent u als school gegarandeerd dat alle kinderen kennismaken met vier kunstdisciplines. Deze projecten omvatten 20 lesweken en worden afgesloten met een kleine presentatie. De projecten zijn zo ontwikkeld en opgebouwd door onze docenten dat de ene week de les wordt gegeven door de docent van it Toanhûs en de andere week door de docent van de basisschool. Alle projecten worden afgesloten met een kleine presentatie. Het basisaanbod omvat de volgende projecten: Halfjaarlijks project Dans - groep 3 (Dans) zie p. 12 De kinderen komen in aanraking met verschillende dansstijlen o.a. klassiek, musical en streetdance. Dansen helpt om emoties te uiten en doet een beroep op het samenwerken. Aan het eind van het project is er een presentatie voor ouders. Halfjaarlijks project Muziek - groep 4 (Muziek) zie p. 14 Tijdens dit project ontwikkelen kinderen uit groep 4 hun muzikale basisvaardigheden op een vrolijke, speelse manier. Het project be staat uit 20 muzieklessen met als afsluiting een heuse voorstelling in een zaal met publiek in het Toanhûs en echte muzikanten voor de begeleiding. De muziekdocent zorgt voor een sprankelende les senserie met alle liedjes en muziek op een cd, elke les gaat uit van een lied. De lessenserie is zo opgebouwd, dat de oneven lessen worden verzorgd door de Toanhûs-docent, en de even lessen door de eigen groepsleerkracht. Tijdens het project wordt gewerkt aan muzikale basisvaardigheden zoals ritmische vorming, zingen en
luistervaardigheden. Daarnaast wordt onder meer gewerkt aan de sociale en motorische ontwikkeling van de leerlingen. Halfjaarlijks project Tekenen/schilderen - groep 5 (Beeldende Kunst) zie p. 6 Tijdens dit project komen de kinderen met verschillende materialen en technieken in aanraking. Aan het eind van de lessenserie gaan de kinderen in een echt atelier schilderen! Halfjaarlijks project Theater – Feest! - groep 6 (Theater) zie p. 10 De hoofddoelen van deze lessen zijn leren samenwerken en leren presenteren voor een publiek. Twee leerdoelen die ook toepasbaar zijn bij andere vakken en in het dagelijks leven. In de laatste vier lessen maken de leerlingen een theaterstuk van ongeveer 20 minu ten. De voorstelling wordt gemaakt op basis van improvisaties aan de hand van een verhaallijn en uiteindelijk gepresenteerd aan ou ders en/of andere klassen. Deze lessenserie is zo opgebouwd, dat de oneven lessen worden verzorgd door de Toanhûs-docent, en de even lessen door de eigen groepsleerkracht. Tijdens het project wordt gewerkt aan theatrale basisvaardigheden, maar ook aan de sociale ontwikkeling en presentatievaardigheden van de leerlingen. Deze projecten worden aangeboden door Centrum voor de Kunsten It Toanhûs, zie ook: www.toanhus.nl
Basispakket 2: Basisaanbod Taal & Literatuur, Film en Mediawijsheid Met het basisaanbod komen alle leerlingen op een gevarieerde wijze in aanraking met deze drie disciplines. De uitvoering van deze projecten vindt altijd in overleg plaats en de inhoud wordt altijd afgestemd op de betreffende groep. Dit basispakket omvat de volgende projecten: Poëzie aan tafel – Groep 1 t/m 8 (Taal & Literatuur) zie p. 20 In restaurant Hapklaar en Dichtgaar worden leerlingen getrakteerd op een heerlijk etentje. De menukaart staat vol met lekkere gedich ten: er zijn voorafjes, hoofdgerechten en toetjes, en als afsluiting een rondje van de zaak. Mocht het niet smaken, dan maken ze ge woon hun eigen menu. Leerlingen ervaren dat er heel verschillende soorten gedichten zijn en dat luisteren ernaar heel plezierig kan zijn. Ze worden geprikkeld om hun taal creatief te gebruiken en zelf mee te dichten. Per bouw is de menukaart aangepast aan het niveau.
30
Boek of film, wat is mooier? – Groep 1 t/m 8 (Film) zie p. 18 Een medewerker van de bibliotheek komt op school met attributen een spetterende introductie geven van het (prenten)boek. Vervol gens gaat de leerkracht het boek nogmaals voorlezen en bekijken de kinderen de korte animatiefilm. Nu mogen de kinderen met de stembiljetten zelf stemmen voor de film of het boek. Met de bij geleverde lesbrief kunnen leerkrachten een discussie starten over het boek of film. Voorbeelden van boekverfilmingen zijn o.a. De Gruffalo, Lars de kleine ijsbeer, Brammetje Baas, Dolfje Weerwolfje en Pluk van de Petteflet. In kleine groepjes lezen de leerlingen eenzelfde boek. Zij houden voor de klas een pleidooi waarom hun boek het mooiste is. Uitein delijk kiezen de leerlingen met de bijgeleverde stembriefjes het beste boek. De Oscar wordt uitgereikt en de bijbehorende film wordt klassikaal vertoond. Een bibliotheekmedewerker introdu ceert het project en brengt de materialen op de school. Voorbeel den van boekverfilmingen zijn o.a. Oorlogsgeheimen, Polleke, Foeksia de mini heks, Lang leve de koningin en Mees Kees. Boek-O-Matic - Zelf verhalen maken en digitaliseren – groep 1 t/m 4 (Mediawijsheid) zie p. 27 Boek-O-Matic stimuleert fantaseren, vertellen en voorlezen en de invalshoek is multimediaal. Met een aantal getekende verhaalele menten maken ze onder leiding van een medewerker van de biblio theek een verhaaltje, door plaatjes te plakken op een vertelstrook. Elk verhaal wordt opgenomen met de iPad, waarbij de leerling of een groepje leerlingen een verhaal vertelt (dit is afhankelijk van de grootte van de groep). Hierna kan het filmpje eenvoudig op YouTube worden gepubliceerd. Gratis geld bestaat niet groep 5 t/m 8 (Mediawijsheid) zie p. 27 Is spelen op internet echt gratis? Stapsgewijs leren de leerlingen de valkuilen van Gratis Geld te vermijden. Een belangrijk onder werp, want de marketing van bedrijven draait in deze internet wereld op volle toeren. Zaak dus om de leerlingen hierop voor te bereiden. In de drie lessen die gegeven worden door een medewer ker van de bibliotheek komen o.a. virtueel of echt geld, gegevens en privacy en betaalmethoden aan bod.
Deze projecten worden aangeboden door Bibliotheken Mar en Fean. De uitvoering van het programma vindt altijd in overleg plaats en de inhoud wordt altijd afgestemd op de betreffende groep. Zie ook: www.bibliothekenmarenfean.nl
Basispakket 3: Erfgoedcarrousel Door middel van dit pakket leren leerlingen van alle groepen op een passende manier meer over lokaal cultureel erfgoed. Dit basispakket omvat de volgende projecten: Ik kan toveren (Museum Stedhûs Sleat) – Onderbouw zie p. 26 Op de toverlantaarnzolder van Museum Stedhûs Sleat wordt elk kind een tovenaar. Het project ‘Ik kan toveren’ bestaat uit een leskist met voorwerpen die een relatie hebben met toveren en de toverlantaarn. Er is een toverwerkboekje bij ontwikkeld en een leer krachtenboekje met suggesties en antwoorden. Het toverproject zal worden afgesloten met een bezoek aan het museum met de toverzolder. Tijdmachine (Museum Joure) – Middenbouw zie p. 23 Wat is tijd? Met de grootste collectie Friese klokken is er een uit gebreid programma ontwikkeld waarin erfgoed, techniek en kunst zinnige vorming samenkomen. De leerlingen maken kennis met verschillende soorten klokken in het museum. Unieke klokken met vaak een bewegende afbeelding. Ze zien de werking van de vele tandwielen en ontwerpen een eigen wijzerplaat of klok. Inclusief (doe-)leskist Klokken. Ambachtelijke Beroepen (Museum Joure) – Bovenbouw zie p. 23 De leerlingen krijgen een rondleiding langs de verschillende am bachtelijke beroepen en werkplaatsen: van koffiebrander tot druk ker. Welke gereedschappen worden gebruikt, hoe wordt een stijg beugel gemaakt? Gebeurt het vak nog altijd zo en welke ingenieuze machines zijn uitgevonden om het vak eenvoudiger te maken? (Materiaal: lesbrief) Deze projecten worden aangeboden door Museum Joure en Museum Stedhûs Sleat. Zie ook: www.museumjoure.nl | www.museumsloten.nl
NB: Er zijn natuurlijk verschillende mogelijkheden om aanbod te combineren. Neem dan ook gerust contact op met Simone de Milde (of de betreffende aanbieders) om de mogelijkheden te bespreken.
Cultuureducatie op maat
Hebt u een speciaal verzoek? Bent u bijvoorbeeld op zoek naar een activiteit die aansluit bij een speciale gelegenheid, een project of een thema? In overleg met de verschillende aanbieders zijn er allerlei mogelijkheden op het gebied van de verschillende disciplines – ook multidisciplinaire activiteiten zijn mogelijk! Bij een activiteit of project op maat kunt u bijvoorbeeld aansluiting zoeken bij: een seizoen (zoals herfst of lente) een themaweek op school (zoals over dieren of beroepen) een speciale gelegenheid (zoals het afscheid van een vertrekkende leerkracht of een jubileum) enzovoorts
Om invulling te geven aan dit maatwerk worden verbindingen gelegd tussen scholen en lokale aanbieders van cultuureducatie en/of lokale amateurkunstverenigingen. Kortom: er is altijd een verbinding te maken tussen de wens van uw school en de mogelijkheden van lokale aanbieders en verenigingen. Op deze manier krijgen culturele activiteiten en projecten een eigen plaats in uw onderwijsprogramma en ervaren uw leerlingen de betreffende gelegenheden, thema’s en dergelijke op een hele ‘realistische’ en tastbare wijze.
Vormgeving: Groenewold Media B.V. Lemmer groenewoldmedia.nl
Deze KEK brochure is mede mogelijk gemaakt door:
