Keep moving: internationale vergelijking van het mobiliteitsgedrag van ouderen Internationale vergelijking tussen Zweden, Oostenrijk en Nederland Matthijs Dicke en Paul van Beek, Goudappel Coffeng Peter Jorritsma, KiM
Achtergrond • Vergrijzing en krimp van bevolking • Dit heeft gevolgen voor mobiliteit • Effecten verschillen per land en per regio
Effect ouderen op mobiliteit • Ouderen hebben invloed op mobiliteit door: – Toename in aantal – Ouderen reizen anders dan jongeren – Ouderen hebben andere behoeften – Ouderen zijn kwetsbaar en moeten in mobiliteit ondersteund worden om zelfstandig te blijven – Ouderen van straks gebruiken andere vervoersmiddelen dan ouderen van nu
Effecten krimp
2005: weinig verschillen tussen gebieden 2025: gebieden met voornamelijk ouderen
Doel • Bepalen behoeften van ouderen omtrent mobiliteit • Bepalen verschillen tussen landen en regio’s binnen landen (landelijk en stedelijk) • Effecten na transities (pensioen en overlijden partner) • Opzetten scenario’s met mogelijke toekomstige situaties
Consortium • Sinds 2006 neemt KiM deel aan ERA-NET Transport werkgroep (ENT-14: 14 Demographic Changes and Transport) • Samenwerking met: – BMVIT (Oostenrijk) – VINNOVA (Zweden)/Vägverket (Zweden) – Bundesministerium für Witschaft und Technologie (Duitsland) – Ministre de l’Equipement, des Transport, du Logement, du Turisme et de la Mer (Frankrijk)
Internationale vergelijking • Zweden: – VTI/Swedish National Road and Transport Research Institute – Department of Technology and Society, Faculty of Engineering, LTH, Lund University – Department of Technology & Social Change, Linköping University – WSP Group
• Oostenrijk – FACTUM, Wenen
• Nederland: – Goudappel Coffeng BV – TNO
Doel internationale vergelijking • Bepalen karakteristieken van landen • Bepalen regionale karakteristieken (landelijk en stedelijk)
Methodologie Alle drie landen gebruikten zelfde methodologie • Sample van ouderen van 62 jaar en ouder • Onderscheid tussen wonen in landelijk of stedelijk gebied • Onderscheid tussen pensioen en alleen komen te staan • Vragenlijst in alle landen gelijk • In Nederland ook onderscheid tussen groeiende en krimpende bevolking
Deelnemers Nederland
Zweden
Oostenrijk
Deelnemers
2.213
2.033
1.500
Partner overleden
257 (12%)
163 (8%)
94 (6%)
Pensioen
467 (21%)
348 (17%)
85 (6%)
Gebieden
Stedelijk – Krimp Stedelijk – Groei Landelijk – Krimp Landelijk – Groei
(semi)Stedelijk
Stedelijk (groei) Landelijk (krimp)
Methode
Webpanel
E-mail
Telefoon
Nederland Stedelijk
Landelijk
Groei, meer jongeren
A Randstad 787 deelnemers 202 transities
B Groene Hart 447 deelnemers 111 transities
Krimp, meer ouderen
C Zuid-Limburg 413 deelnemers 112 transities
D Zeeland 432 deelnemers 124 transities
Zweden (semi)Stedelijk Skåne 999 deelnemers 234 transities
(semi)Stedelijk Östergötland (Linkoping-Norrkoping) 1034 deelnemers 249 transities
Oostenrijk Landelijk Burgenland 2 onafhankelijke steden 750 deelnemers / 99 transities
Stedelijk Wenen 750 deelnemers 67 transities
Een paar resultaten ter illustratie
Modal Split (totaal) Nederland Lopen Fietsen Auto Openbaar vervoer Gehandicapten/ doelgroepen vervoer
Zweden Oostenrijk
17 29 48 3
18 9 60 6
54 6 26 13
3
7
2
Modal Split – Stad en platteland Nederland
Lopen Fietsen Auto Openbaar vervoer Doelgroepen vervoer
Zweden
Oostenrijk
Stad
Platteland
Stad
Platteland
Stad
Platteland
22 21 50 5 3
15 39 41 1 4
23 13 48 8 8
13 5 72 3 7
55 2 18 22 2
52 10 34 3 1
• • • •
In Oostenrijk vooral lopen In Zweden vooral auto In Nederland meeste fiets In Nederland weinig fiets in steden
Autogebruik Autogebruik: land en geslacht Man
Vrouw
100
Percentage
75
50
25
0 Nederland
Zweden
Land
Oostenrijk
• Mannen rijden meer auto dan vrouwen • Verschillen tussen landen niet verklaard door andere onderzochte factoren (zoals gezondheid, leeftijd enz)
Effect van pensioen en alleen komen te staan Na pensioen gaan ouderen minder uit huis
Na overlijden partner gaat oudere vaker uit huis
Conclusies • Grote verschillen tussen landen • Verschillen niet verklaard door factoren meegenomen in onderzoek (leeftijd, gezondheid, regio enz) • Ouderen blijven steeds langer mobiel • Oudere van nu heeft ander patroon dan 20 jaar geleden
Een kijkje naar de toekomst • Ontwikkelen scenario’s – Langer werken – Langer zorgen – Langer recreëren – ……….
