KBO-Overloon Belangenorganisatie voor senioren INFO. maart april mei

KBO-Overloon Belangenorganisatie voor senioren

maart april mei

INFO

2014

Omslagfoto: Deelnemers aan de kookcursus voor mannen

KBO-Overloon Informatie KBO-Info verschijnt 4 maal per jaar. Bankrelatie: Rabobank Land van Cuijk & Maasduinen rek. nr. 14.14.00.358 K.v.K. nr. 17125405 SBI-code 94997 redactie adres postcode Wim Peeters Venrayseweg 27 5825 AB Johan Verbeek Museumlaan 12 5825 AK Louis van Schalkwijk Kuluutsheuvel 20 5825 BE [email protected], tevens redactieadres distributie KBO-Info en ONS Wim Nabuurs Theobaldusweg 89

5825 BK

belangrijke telefoonnummers acute noodhulp en ambulance centrale huisartsenpost brandweer politie

telefoon 649061 641998 641743

641492

112 0900-8880 073-6123123 0900-8844

huisartsen R. van den Boom C. Mooij

De Bergkamp 32 Kuluutsheuvel 26

5825 AG 5825 BE

641202 642382

ouderenadviseurs Jan Lamers Lies van Opbergen

De Bergkamp 7 F v Bijnenstraat 18

5825 AE 5825 BP

640125 641623

belastingadviseurs Coen Hofmans De Bergkamp 9 Jan Lamers De Bergkamp 7 Lies van Opbergen F v Bijnenstraat 18

5825 AE 5825 AE 5825 BP

641613 640125 641623

coördinator “Tafeltje Dekje” M. Bloemen-Cleven Hoge Akker 32

5825 JZ

641403

stichting vrijwillige hulpdienst en ouderenoppas Voor aanvraag hulpdienst: op werkdagen tussen 9 uur - 12 uur Huize Loôn Engelseweg 2 5825 BT

website: www.kbo-overloon.nl

2

641232

abonnementen en entreekaarten Zooparc Overloon Jan Lamers De Bergkamp 7 5825 AE Lies van Opbergen F v Bijnenstraat 18 5825 BP rijbewijskeuring B. Minken, Venrayseweg 40, Wanssum € 30,00 e De Weijer Boxmeer 1 vrijdag van de maand ’s middags € 30,00 ledenadministratie Lies van Opbergen F v Bijnenstraat 18 5825 BP [email protected]

640125 641623

0478-531748 0485-574919 641623

Procedure opzeggen lidmaatschap U kunt uw lidmaatschap opzeggen bij de ledenadministratie.

Activiteitenkalender

16 maart 20 maart 28 maart 7-9 april 13 april 14 april 16 april 25 april 30 april 6 mei 12 mei 15 mei 25 mei 27 mei 30 mei 31 mei

14:30 14:00 17:30 14:30 19:30 17:30 8:45 7:45

14:30 ..7:45 17:30

Uit op Zondag De Pit Jaarvergadering De Pit Samen eten in De Hofdame Oosterse Maaltijd Uit op Zondag De Pit Ons + Nieuwsbrief Voorlichting Brandveiligheid in de woning De Pit Samen eten Museumbus, Haags gemeentemuseum Dagreis Ons + Nieuwsbrief Senioren fiets carrousel Uit op Zondag Dagreis Samen eten Matinee voorstelling Oker

3

Wekelijkse Activiteiten soos (kaarten, sjoelen, biljarten, rummikub, enz.) maandagmiddag 14:00 - 17:00 Huize Loôn leiding: Nellie Verstraaten 641325 jeu de boules maandag- en woensdagmiddag 14:00 - 16:00 Derpsplats bestuursverantwoordelijke: Wim Nabuurs 641492 contactpersoon: Rinus Keijsers 641561 zit-yoga dinsdag 9:30 - 10:30 en 10:45 - 11:45 De Pit contactpersoon: Nellie Verstraaten 641325 fietsen dinsdagmiddag 13:30 - 17:00 Verzamelen: Derpsplats bestuursverantwoordelijke: Wim Nabuurs 641492 contactpersoon: Rinus Keijsers 641561 gym dinsdagmiddag 13:45 - 14:45 De Pit contactpersoon: Nellie Verstraaten 641325 volksdansen dinsdagmiddag 14:45 - 15:45 De Pit contactpersoon: Nellie Verstraaten 641325 kienen eerste en derde woensdag van de maand Huize Loôn 14:00 - 17:00 leiding: Lies van Opbergen-Emonts 641623 countrydans groep 1, woensdag 15:30 - 16:30 De Pit contact: Coby van Gaal 641674 groep 2, woensdag 16:30 - 17:30 De Pit contactpersoon: Maria Hendriks 641963 ouderenkoor De Laatbloeiers donderdag 19:30 - 21:00 De Pit contactpersoon: Wilhelmien Wilmsen-Gerrits 642062 55+sportcafé (oktober t/m maart) Vrijdagmiddag 14:00 - 17:00 Raayhal Contactpersoon: Wim Peeters 649061 zwemmen vrijdagmiddag 14:30 - 15:30 De Sprank Venray info: Jo Vissers 642836 wandelen vrijdagmiddag 13.30 - 15.30 Museumplein info: Johan Verbeek 641998 samen eten (laatste vrijdag van de maand) contactpersoon: Lies van Opbergen-Emonts 641623 4

Ouder worden en hulp bij beslissingen Als je ouder wordt, kun je in toenemende mate hulp nodig hebben. Hulp bijvoorbeeld bij het aanvragen van een Wmo-voorziening zoals een rolstoel of een traplift. Daarvoor kun je een beroep doen op de KBO-ouderenadviseurs. En als je hulp nodig hebt voor het invullen van je belastingaangifte of het ordenen van je administratie ga je naar de belastinginvulhulp en administratieve ondersteuners van KBO Overloon. Belastingen Velen van u hebben inmiddels van de belastingdienst een verzoek ontvangen om aangifte te doen van het inkomen over 2013. Een vervelende klus. De KBO is graag bereid u hierbij te helpen indien u dit wenst. Ook als u van de belastingdienst geen verzoek hebt gekregen, kan het toch van belang zijn om aangifte te doen. In de praktijk blijkt vaak dat mensen recht hebben op teruggaaf van belasting. Bovendien kan het doen van aangifte betekenen dat u recht hebt op (meer) huur- en/of zorgtoeslag. De belastingservice is een dienst voor senioren van 65 jaar en ouder met een laag inkomen. Zij kunnen hulp krijgen bij hun aangifte, bij een verzoek om teruggave inkomstenbelasting of bij het aanvragen van toeslagen. In Noord-Brabant werken ongeveer 600 vrijwillige belastinginvullers. Waarom een belastingservice? De belastingservice voor ouderen bestaat al ruim tien jaar. De service is opgezet omdat bleek dat veel ouderen geld van de belasting terug konden krijgen maar geen verzoek tot teruggave indienden. Zij wisten niet dat zij geld terug konden krijgen omdat zij geen aangifte hoefden te doen of vonden het teruggave formulier te ingewikkeld. Ook het doen van aangifte vinden veel senioren ingewikkeld. Daarom helpen de vrijwillige belastinginvullers senioren bij hun aangifte. De aangifte verloopt nu meestal via internet. Heel veel senioren hebben geen internetaansluiting. Voor deze groep is de belastingservice een uitkomst. De belastingservice voor ouderen helpt ook bij het aanvragen van de zorg- of huurtoeslag. Hoe groot de behoefte is aan deze ondersteuning, blijkt wel uit het aantal aangiften dat de belastingservice in 2012 verzorgde. In dat jaar hielpen de belastinginvullers in Noord-Brabant bij maar liefst 19.000 aangiften voor ouderen. Daarnaast kregen zo’n 2.000 ouderen hulp met hun aanvraag of wijziging van de huur- en/of zorgtoeslag. Wie kunnen van deze belastingservice gebruikmaken? 5

De belastingservice is er voor alle senioren van 65 jaar en ouder met een laag inkomen. Wij hanteren de inkomensgrens die ook geldt voor de zorgtoeslag in 2013. Dat betekent voor alleenstaanden een inkomen tot € 30939 per jaar. Voor gehuwden of samenwonenden is dit bedrag maximaal € 42438. Allereerst is het belangrijk, dat uzelf een afspraak maakt met een van onze belasting invullers. Dan weet u zeker, dat u een bonafide KBO-belasting invulhulp heeft. Hij/zij kan zich legitimeren. Ouder worden en hulp bij beslissingen Lies van Opbergen 641623 Ouderenadviseur en belasting invulhulp Jan Lamers 640125 Ouderenadviseur en belasting invulhulp Coen Hofmans 641613 Belasting invulhulp

Wandeling KBO samen met IVN De Maasvallei. Zondag 9 Februari was de eerste van 4 wandelingen die zijn gepland in dit jaar. Met 18 KBOers en 2 gidsen vertrokken wij vanuit de parkeerplaats van de Raaijhal naar het heideterrein. Daar werd uitleg gegeven over het onderhoud van de heide. Over de bramen, diverse opschot, struiken en bomen die verwijderd worden door de vrijwilligers groep uit Overloon. Verder op de heide de mooie eikenbomen die daar heel natuurlijk zijn opgegroeid met de takken tot op de grond. Aan de rand van de heide gingen we richting Venrayseweg de vroegere bomen route. Daar passeerden we de Paarden kastanje, Robinia, de gewone Esdoorn, de Hulst (onder met scherp blad en boven niet bescherming van de struik tegen vraat), de Spaanse aak met de gegroefde stam en de gele Kornoelje die al mooi in bloei stond. De Raaijweg schuin overgestoken het pad op naar de oude poel; deze is gegraven om het vee te laten drinken (heel vroeger). Verder naar de Jeneverbessen. Dit zijn tweehuizige bomen (struiken) met de mannelijke bloemen aan een boom en de vrouwelijke aan een andere boom. De bestuiving vindt plaats door de wind en de bessen die er aan komen groeien in twee jaar. De blaadjes (naalden) staan in ster vorm rond het steeltje en zijn heel scherp. Vervolgens door het bos naar het heuveltje met de ruwe en de zachte berk. De ruwe berk groeit normaal op gronden als hier en de zachte voornamelijk op lagere en natte gronden. Aan de overkant van de weg het mooie natuur stuk waar hoofdzakelijk heide groeit die daar gezaaid is, gestekte Jeneverbesstruiken ongeveer 125 stuks en in het midden van het perceel een mooie grote poel voor de kikkers en amfibieën met rondom nog de vrij zeldzame Gargel die veel gebruikt word bij het maken van bloemstukken. 6

Van daar gingen we via de rode route op zoek naar de Zeeden; die is hier aangeplant. Op heuvels en plaatsen waar bijna niets groeit, daar groeit de Zeeden wel. De Zeeden heeft naalden van ongeveer 18 tot 20 cm lengte en kegels van ongeveer 15 cm lang. De naalden staan in paren op de stengels; dit is bijna bij alle dennen in duo, bij de Spar is dat een is solo, bij de Lariks is dat een trosje bij elkaar is legio. Verder hebben we nog stil gestaan bij de Douglas spar, de Fijn Spar (onze kerstboom)en de reuze Zilver Spar de naalden boven donkergroen en onderkant zilver kleur. Van daar gingen we naar het einde van de wandeling waar de afsluiting was en vervolgens naar het Sportcafé voor de koffie. Namens de gidsen en IVN bedankt en tot de volgende wandeling; die is 4 Juni (een avond wandeling). Tijd en plaats wordt tijdig bekend gemaakt. Verslag Ben Verheijen.

Weet wat je eet, deel 3 ste

Dit is het derde stukje over voeding en gezondheid in de 21 eeuw als je ouder wordt. Ik start met de FEIT/FABEL vraag, aansluitend het vervolg op de vorige keer met daarbij een kort stukje wat is een “normale ”goed samengestelde voeding en welke Vitaminen/mineralen bevat deze. Daarna een kort stukje over ouderen en duurzame voeding en gezondheid gezien vanuit de gezondheidsraad. En natuurlijk een nieuwe FEIT/FABEL vraag. Antwoord op de FEIT/ FABEL vraag van deel 2 Een vegetarische voeding biedt voldoende vitaminen en mineralen Dit is een FEIT: Een vegetarische voeding biedt voldoende vitaminen en mineralen. Bij een goed samengestelde vegetarische maaltijd is het mogelijk om zonder vlees en/of vis alle benodigde vitaminen en mineralen binnen te krijgen. Alleen bij strenge vegetariërs (veganisten), die ook geen eieren en melk gebruiken, kan een tekort aan vitamine B12 ontstaan. Vitamine B12 komt namelijk alleen voor in dierlijke voedingsmiddelen. En zoals u gelezen hebt in het vorige stukje, is vitamine B12 erg belangrijk voor ons. Vervolg op het tweede stukje van het rapport Voeding in relatie tot aandoeningen en medicijngebruik bij ouderen, verschenen van het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu). Uit dit rapport komt naar voren dat veel ouderen (70-plussers) meer dan één chronische aandoening hebben en een aanzienlijk deel van hen gebruikt hiervoor 5 of meer verschillende medicijnen (vooral voor hartziekten, diabetes en astma/COPD). De medicijnen die ouderen veelvuldig gebruiken (bijvoorbeeld bloeddrukverlagers en maagzuurremmers) hebben vaak 7

bijwerkingen zoals een droge mond en misselijkheid. Hierdoor kunnen ouderen problemen krijgen met eten en drinken en ondervoed raken. Letterlijk betekent dit dat zij mogelijk te weinig energie binnenkrijgen en/of te weinig noodzakelijke voedingsstoffen, zoals vitaminen, mineralen en voedingsvezels. Vitaminen zijn net als mineralen, stoffen die in kleine hoeveelheden voorkomen in het eten en drinken. Ze zijn onmisbaar voor een goede gezondheid en voor de normale groei en ontwikkeling. Er zijn aanwijzingen dat ouderen tekorten hebben aan vitamine B2, vitamine B12, vitamine D, ijzer en zink. Deze problematiek speelt zowel bij ouderen die zelfstandig wonen (93% van de 70-plussers) als bij ouderen die in instellingen verblijven. In stukje twee heb ik de vitamine B2, B12 en D behandeld, nu ga ik de mineralen ijzer en zink behandelen, wat doen ze en waar zitten ze in: IJzer IJzer is een belangrijk bestanddeel van hemoglobine, een onderdeel van de rode bloedcellen. Rode bloedcellen vervoeren zuurstof van de longen naar de weefsels. Zuurstof is nodig voor de verbranding van voedingsstoffen in de weefsels. IJzer ondersteunt ook ons immuunsysteem en draagt bij aan onze energievoorziening. Er zijn verschillende soorten ijzer: heemijzer (dierlijk) en non-heemijzer (plantaardig). Heemijzer komt voor in dierlijke producten zoals vlees(waren), non-heemijzer in plantaardige producten, zoals aardappelen, brood en groenten. Bij een tekort aan ijzer kunnen klachten als duizeligheid en een verminderd concentratievermogen optreden. Een duidelijk tekort aan ijzer leidt tot bloedarmoede (anemie). Welke factoren beïnvloeden de opname van ijzer? De fysiologische factoren (levensfactoren) die invloed hebben op de opname van heem- en non-heemijzer zijn de ijzervoorraad in het lichaam en de ijzerbehoefte. Wanneer de lichaamsvoorraad laag is, wordt er meer ijzer opgenomen. De ijzerbehoefte is onder andere afhankelijk van de leeftijd, het geslacht en de ijzerstatus. Het lichaam zorgt er automatisch voor dat bij voldoende aanbod er meer ijzer wordt opgenomen als dit nodig is. Voedingsfactoren Verschillende factoren in de voeding hebben invloed op de opname van heem- en non-heemijzer. Koffie,thee en calcium verlagen de opname van zowel heemijzer als non-heemijzer. Vlees, vis en vitamine C verhogen de opname van non-heemijzer. Het is dus slim om als je ijzer tekort hebt geen melk, thee of koffie te drinken bij je boterham met vleeswaren; neem dan bijvoorbeeld een glas druivensap of tomatensap. Krijg je een ijzertabletje van de dokter, neem dit in met water en pak daarna 8

een glas roosvicee of vruchtensap om de smaak in je mond weg te spoelen. Zink Zink is nodig bij de opbouw van eiwitten en daarmee voor de groei en vernieuwing van weefsel. Zink zorgt ook voor gezonde botten, haar en huid, en een goed geheugen. Daarnaast speelt het een rol bij de opbouw en afbraak van koolhydraten. Zink is onderdeel van het hormoon insuline en het zorgt ervoor dat het afweersysteem goed werkt. Zink komt vooral voor in vlees, vis, haring, bruinbrood, peulvruchten en rijst. Wat zijn de gevolgen van een tekort aan zink? Gevolgen van een zinktekort kunnen zijn: verminderde smaak en reuk, huidafwijkingen en nachtblindheid. Hoe ziet de gezondheidsraad (adviescentrum voor het Ministerie) ‘Gezond ouder worden’ Gezonde en gevarieerde voeding is een belangrijke factor bij gezond ouder worden en sluit aan bij het speerpunt van veel gezondheidsprofessionals waaronder de gezondheidsraad: ‘Healthy Ageing’ (gezond ouder worden). Een gezond voedingspatroon zorgt er voor dat mensen minder snel ziek worden maar ook sneller kunnen genezen bij ziekte. Gezonde voeding verkleint het risico op hart- en vaatziekten, overgewicht, kanker en diabetes mellitus. Wat is een goede voeding en wat bevat deze voeding aan vitaminen en mineralen? Als je eet volgens de normen die bij je leeftijd passen (zie stukje 1), dan krijg je volgens de Nederlandse norm alle vitaminen en mineralen binnen die je nodig hebt. Elke voedingsstof draagt bij aan een proces in je lichaam. Denk bijvoorbeeld aan het onderhoud van het lichaam en het vrijmaken van energie uit voedingsstoffen. Aan de hand van deze processen wordt de gemiddelde behoefte bepaald. De algemene dagelijkse hoeveelheid (ADH) volgt weer uit gemiddelde behoefte. De ADH is de hoeveelheid van een voedingsstof die voldoende is om de behoefte van vrijwel een hele bevolkingsgroep te dekken. 97,5% van de bevolkingsgroep krijgt met deze waarde voldoende van de voedingsstof binnen.

9

De algemene dagelijkse hoeveelheid (ADH). Nederlandse normen Vitamine

Man 51-70

Man 70+

A (mcg RE/dag) B1 (mg/dag) B2 (mg/dag) B3 (mg NE/dag) B5 (mg/dag) B6 (mg/dag) B11(mcg/dag) B12(mcg/dag) C (mg/dag) D(mcg/dag) E(αTE/dag) Calcium(mg/dag) Magnesium(mg/dag) Fosfor (mg/dag) IJzer (mg/dag) Zink (mg/dag) Koper(mg/dag) Seleen (mcg/dag)

1000 1.1 1.5 17 5 1.8 300 5.8 70 5-10* 9.4-10.7” 1100 300-350 700-1150 9 10 1.5-3.5 50-150

1000 1.1 1.5 17 5 1.8 300 5.8 70 12.5-15* 9.4 1200 300-350 700-1150 9 10 1.5-3.5 50-150

Vrouw 5170 800 1.1 1.1 13 5 1.5 300 5.8 70 5-10* 8.3-8.7” 1100 250-300 700-1150 8 9 1.5-3.5 50-150

Vrouw 70+ 800 1.1 1.1 13 5 1.5 300 5.8 70 12.5-15* 8.3 1200 250-300 700-1150 8 9 1.5-3.5 50-150

e

1 milligram is gelijk aan 1/1000 deel van een gram (dus: 1 mg=0,001 gram) e 1 microgram is gelijk aan 1/1000 deel van een milligram (dus: 1 mcg=0,000001 gram = 0,001 milligram) *Voor vrouwen boven de 50 jaar is suppletie van 10 mcg/dag nodig. Voor mannen met een donkere huidskleur of mannen die onvoldoende buiten komen is suppletie van 10 mcg/dag nodig. 10 microgram suppletie per dag voor mensen ouder dan 70 jaar met een lichte huidskleur en bij normale blootstelling aan zonlicht; 20 mcg/dag is gewenst voor vrouwen boven 50 jaar die een donkere huidskleur hebben, een sluier dragen of bij afwezigheid van blootstelling aan zonlicht. ” Mannen 51-65 jaar: 10,7 mg, > 65 jaar 9,4 mg; Vrouwen 51-65 jaar: 8,7 mg, >65 jaar 8,3 mg Het Gezondheidsraadadvies geeft twee richtlijnen die zowel gezondheidswinst als milieuwinst opleveren: Als eerste geeft het gebruik van minder vlees en zuivel en méér volkoren graanproducten, peulvruchten, groenten, fruit en plantaardige vleesvervangers een lager risico op hart- en vaatziekten. Tegelijk is de 10

productie van granen, groente en fruit wat betreft uitstoot van broeikasgassen en landgebruik milieuvriendelijker dan de productie van vlees en zuivel. Ten tweede geeft een lager verbruik van producten met veel suiker, zout en verzadigd vet een positief effect bij het krijgen of het behoud van een gezond gewicht. Een gezond gewicht geeft een lager risico op diabetes, hart- en vaatziekten en bepaalde vormen van kanker. Als Nederlanders minder van deze producten gaan eten en drinken, zorgt dat voor gezondheidswinst. Tegelijk vermindert een lagere consumptie de vraag naar deze voedingsmiddelen, waardoor de productie zal dalen en daarmee ook de ecologische belasting. Ik ben van mening dat gezond eten in grote lijnen ook duurzaam is. Dit wordt ook beschreven in het Gezondheidsraadadvies ‘Richtlijnen goede voeding ecologisch belicht’ dat in juni 2011 verschenen is. http://www.gezondheidsraad.nl/sites/default/files/201108.pdf De Schijf van Vijf van het Voedingscentrum, gebaseerd op de richtlijnen goede voeding van de Gezondheidsraad, helpt consumenten bij het maken van een gezonde voedselkeuze. Het advies van de Gezondheidsraad toont aan dat eten volgens de Schijf van Vijf niet alleen gezond, maar in bijna alle gevallen ook duurzaam kan zijn. Daarnaast heb ik een groentekalender ontwikkeld die ik altijd meegeef aan mijn cliënten zodat ze seizoensgebonden,dus duurzaam kunnen koken. Bronnen: Centraal Bureau voor de Statistiek: http://statline.cbs.nl Gezondheidsraad: www.gezondheidsraad.nl; vitamine D rapport 2008 Vitaminebureau

Groente kalender Januari Aardappelen, Knolselderie, Paddenstoelen, Pastinaak, Pompoen, Prei, Raap, Rammenas, Rode biet, Rode kool, Savooiekool, Schorseneren, Spruiten, Uien, Veldsla, Witlof, Witte kool en Wortelen. Februari Artisjok, Bietjes, Bleekselderij, Boerenkool, Champignons, Groene kool, Knolselderij, Koolraap, Paksoi, Prei, Rode kool, Savooiekool, Schorseneren, Spruiten, Taugé, Uien, Veldsla, Venkel, Winterwortel, Witlof, Witte kool, Wortel en Zuurkool. 11

Maart Andijvie, Artisjok, Bietjes, Champignons, Koolraap, Koolrabi, Kropsla, Oesterzwammen, Paksoi, Paprika, Prei, Raapstelen, Radijs, Rode kool, Spinazie, Taugé, Uien, Veldsla, Venkel, Witlof, Witte kool, Wortel en Zuurkool. April Andijvie, Asperges, Aubergines, Bloemkool, Champignons, Chinese Kool, Komkommer, Koolrabi, Kropsla, Paksoi, Paprika, Peulen, Postelein, Raapstelen, Rabarber, Radijs, Rammenas, Spinazie, Spitskool, Taugé, Tomaten en IJsbergsla. Mei Andijvie, Artisjok, Asperges, Aubergines, Bloemkool, Champignons, Chinese kool, Komkommer, Koolrabi, Kropsla, Paksoi, Paprika, Peulen, Postelein, Raapstelen, Rabarber, Radijs, Spinazie, Spitskool, Taugé, Tomaten, Venkel, Witlof en IJsbergsla. Juni Andijvie, Artisjok, Asperges, Aubergines, Bloemkool, Chinese kool, Courgette, Doperwten, Komkommer, Koolrabi, Maïs, Paksoi, Paprika, Peulen, Postelein, Radijs, Snijbonen, Sperziebonen, Spinazie, Spitskool, Taugé, Tomaten, Uien, Venkel en IJsbergsla. Juli Andijvie, Artisjok, Aubergines, Bloemkool, Chinese kool, Courgette, Doperwten, Komkommer, Koolrabi, Maïs, Paksoi, Paprika, Peulen, Postelein, Radijs, Snijbonen, Sperziebonen, Spinazie, Spitskool, Taugé, Tomaten, Uien, Venkel en IJsbergsla. Augustus Andijvie, Aubergines, Bleekselderij, Bloemkool, Broccoli, Champignons, Chinese kool, Courgettes, Groene kool, Komkommer, Kropsla, Lollo rosso, Paksoi, Paprika, Pompoen, Postelein, Rammenas, Savooiekool, Snijbonen, Sperziebonen, Spitskool, Taugé, Tomaten, Veldsla, Venkel en IJsbergsla. September Andijvie, Aubergines, Bietjes, Bleekselderij, Bloemkool, Broccoli, Champignons, Chinese kool, Courgettes, Groene kool, Knolselderij, Komkommer, Koolraap, Paksoi, Paprika, Pompoen, Postelein, Prei,Rammenas, Rode kool, Savooi kool, Snijbonen, Sperziebonen, Spinazie, Spitskool, SuikerMaïs, Taugé, Tomaten, Uien, Veldsla, Venkel en IJsbergsla. 12

Oktober Andijvie, Artisjok, Aubergines, Bietjes, Bleekselderij, Bloemkool, Boerenkool, Broccoli, Champignons, Chinese Kool, Knolselderij, Komkommer, Koolraap, Maïs, Paksoi, Paprika, Pompoen, Prei, Rode Kool, Savooiekool, Schorseneren, Snijbonen, Sperziebonen, Spruiten, Taugé, Uien, Veldsla, Venkel, Winterwortel, Witlof, Witte Kool, Wortel en Zuurkool. November Artisjok, Aubergines, Bietjes, Bleekselderij, Boerenkool, Champignons, Chinese Kool, Courgettes, Groene Kool, Komkommer, Knolselderij, Koolraap, Paksoi, Pompoen, Prei, Rode Kool, Savooiekool, Schorseneren, Spruiten, Taugé, Uien, Veldsla, Winterwortel, Witlof, Witte Kool, Wortel en Zuurkool. December Artisjok, Bietjes, Bleekselderij, Boerenkool, Champignons, Groene Kool, Knolselderij, Koolraap, Paksoi, Pompoen, Prei, Rode Kool, Savooiekool, Schorseneren, Spruiten, Taugé, Uien, Winterwortel, Witlof, Witte kool en Wortel. Nieuwe FEIT/ FABEL Een overmaat aan vitamine C kan geen kwaad. Dit plas je namelijk uit. De antwoorden en vragen kunnen jullie weer sturen naar Riny ([email protected]) en/of Nolanda ([email protected]) Groet, Nolanda van Well van Haare. telefoon : 0485-577081 / 06-30781661

In de schijnwerper:

Stambomen genoeg, maar …. Wat betekenen al die familienamen toch? (deel 2) (deel 1 staat op blz. 9, 10 en 11 in de Info van maart/april/mei 2013) Na de eerste helft van het alfabet gaat het verder met de meest voorkomende familienamen/achternamen die beginnen met de letter N, O, P enzovoorts. • NABUURS staat van alle Lónse achternamen die met N beginnen, het meest in het telefoonboek. De betekenis ligt voor de hand; laat de eerste lettergreep weg en het spreekt dan voor zich dat het gaat om een buurman/buurvrouw z’n nakomelingen. Het deel “na” betekent hier “nabij”. 13

(van) OPBERGEN is een achternaam die de plaats van afkomst aangeeft. In het vlakke land werd in vroegere tijden aan een klein heuveltje al gauw de naam “berg” gegeven; zo kon iemand die een huis bewoonde op zo’n bultje in het landschap aan een achternaam van Opbergen komen. Ook diegenen die beweren dat hun achternaam echt van het Vlaamse dorp Opbergen komt hebben gelijk. Maar de naam van dat dorp is dan toch weer op de zojuist beschreven manier ontstaan. • PE(E)TERS komt in ons dorp na Hendriks en Jans(s)en het meest voor als achternaam en betekent Peter(z’n) nakomelingen. • Q ---• RONGEN heeft een onduidelijke ontstaansgeschiedenis. Niets staat echt helemaal vast; er wordt wel beweerd dat ro zou wijzen op “beroemd” , er wordt ook op gewezen dat het afgeleid zou zijn van een verdwenen woord, dat “houten spaak”zou betekenen en van daaruit zou duiden op een beroepsnaam die “wagen(met houten spaak)maker” zou betekenen. Helaas…. allemaal giswerk ! • (van) SON staat met slechts 4 vermeldingen toch op plaats een bij de S. De naam geeft een plaats van afkomst aan, namelijk Son, dat ten oosten van Eindhoven ligt. T(H)EUNISSEN is weer een achternaam die van een voornaam is afgeleid, namelijk T(h)eunis,Teun, of – zoals die voornaam hier meestal luidt: - Toon. Dus: kort gezegd: nakomelingen van Toon! Het is helaas onbekend wat deze voornaam, en dus ook achternaam betekent! • VERHOEVEN staat tien keer in het nieuwste telefoonboek en is daarom koploper bij de V. Het voorvoegsel “ver” heeft niets te maken met het hedendaagse “ ver” in de betekenis “ver verwijderd, veraf” als tegenstelling tot “dichtbij”. Het is ontstaan als samentrekking van “van der” tot “ver”. Vroeger kende het Nederlands namelijk ook naamvallen. Daarvan zijn er nog steeds resten aanwezig zoals in : Den Haag, in den hoge enz. Vooral na voorzetsels kwamen deze naamvallen voor en werden er vaak mee samengetrokken tot één woord, zoals in: ter [=samentrekking van te+ der] plaatse en ook in ten [=samentrekking van te+den] name van – om hier maar een paar voorbeelden te noemen. Vroeger werd ook van+der samengetrokken tot “ver”. Verhoeven werd dus gebruikt als achternaam van iemand die van een hoeve, oftewel boerderij af kwam. Zo ontstond op dezelfde manier de achternaam Verbeek voor iemand die kwam van een (woning) bij een beek, Verschuren van een schuur, Verstraaten van een straat, harde weg. Enzovoorts, enzovoorts! • WILLEMS betekent “Willem z’n nakomelingen”/”Willems kind(eren)”. Willem is de verkorte naam van Wilhelm(us) en betekent ”iemand die wil beschermen. Tegenwoordig betekent helm een hoofdbescherming, maar vroeger was de betekenis algemener en betekende het woord helm gewoon: bescherming. • X --14

• IJ --• (van der) ZANDEN. Ook deze achternaam geeft een afkomstplaats aan. In de tijd dat de naam ontstond wilde men daarmee aangeven uit zanderige gebieden te stammen, waarvan er hier en hier in de buurt veel te vinden waren en zijn.(JV)

Activiteiten en mededelingen Soldaat van Oranje De belangstelling voor de musical ‘Soldaat van Oranje’ blijft onverminderd groot. Ook de kaartjes voor de busreis met Rutjens-Ponjee naar de voorstelling van 17 september zijn al weer uitverkocht. Mensen die ook deze bus hebben gemist en toch nog naar deze musical willen, kunnen rechtstreeks contact opnemen met het touringcarbedrijf via telefoonnummer 0485-341332.

Senioren fiets carrousel Op donderdag 15 mei vindt voor de derde keer een fiets carrousel plaats. Deze fiets carrousel is voor alle 55-plussers van de gemeente Boxmeer. Op de volgende plaatsen kan gestart worden: Beugen, gemeenschapshuis ’t Kuispunt Boxmeer, jeu de boules baan in het Weijerpark Maashees, gemeenschapshuis Plein 27 Oeffelt, ouderensociëteit 't Klepke in De Passage Overloon, gemeenschapshuis De Pit Rijkevoort, gemeenschapshuis De Poel Sambeek, gemeenschapshuis De Elsenhof Vierlingsbeek, gemeenschapshuis Joffershof De startplaatsen, tevens rustpunten, zijn geopend van 10:00 tot 16:30. Op elke locatie liggen routebeschrijvingen klaar. Hiermee kan iedereen zelf een fietstocht uitstippelen die langs een aantal van de rustpunten voert. Zo kan men zelf de lengte van de rit bepalen. In elk rustpunt kan men samen genieten van koffie, thee, sap etc. tegen de lokale prijzen. Ook zijn overal activiteiten waaraan deelgenomen kan worden. Deze carrousel geeft elke deelnemer de mogelijkheid en de gelegenheid om bij elkaar in de keuken te kijken en te zien of te horen wat er zoal georganiseerd wordt voor de “oudere” medemens. 15

Overleden december, januari, februari † † † †

7-12: 7-12: 25-2: 27-2:

Jan Koenen, 84 jaar Mien van de Zanden-Martens, 85 jaar Annie Arts-van Veghel, 84 jaar Toos Jans-Coenen, 92 jaar

Nieuwe leden Leonie Cremers Wil Derks Thea Derks-Hoppenreijs Nel van Erve-de Wit Mies Habraken Marjan Habraken Peter Janssen Bep Janssen-van de Kroon Leo Peeters José Peeters

Rieterdreef 11 Pastoor Cremersstraat 4F Pastoor Cremersstraat 4F Huize Loôn, kamer 24 Achter de Linde 37 Achter de Linde 37 De Kleffen 11 De Kleffen 11 Theobaldusweg 83 Theobaldusweg 83

Opzeggingen Th. van de Hagen-Claessens M. de Bruijn

Boxmeer Pasveldweg 17

Ledenaantal per 1 maart: 761

16

bestuur KBO-Overloon voorzitter Jan Lamers De Bergkamp 7 [email protected]

5825 AE

640125

secretaris Louis van Schalkwijk Kuluutsheuvel 20 [email protected]

5825 BE

641743

penningmeester Lies van Opbergen-Emonts F van Bijnenstraat 18 [email protected]

5825 BP

641623

vice-voorzitter Wim Peeters [email protected]

5825 AB

649061

5825 BP

642062

Venrayseweg 27

bestuursleden Wilhelmien Wilmsen-Gerrits F v Bijnenstraat 11 [email protected] Wim Nabuurs [email protected]

Theobaldusweg 89

5825 BK

641492

Adrie Verschuren [email protected]

Kuluutweg 6

5825 BC

641529

5825 AK

641998

Christine Hendriks-Arts Haarlemmermeerlaan 7b 5825 AR [email protected]

641719

Johan Verbeek Museumlaan 12 [email protected]

17

18

De K.B.O. wordt jaarlijks financieel ondersteund door Rabobank Land van Cuijk & Maasduinen

19