KAWALAN DAN KESELAMATAN MAKANAN (Pensijilan MeSTI, GMP dan HACCP)
BAHAGIAN KESELAMATAN DAN KUALITI MAKANAN
KEMENTERIAN KESIHATAN MALAYSIA
PENGENALAN • Kementerian Kesihatan Malaysia (KKM) bertanggungjawab melindungi orang ramai terhadap bahayanya dari segi kesihatan dan penipuan pada penyediaan, penjualan dan penggunaan makanan.
PENGENALAN • Tanggungjawab ini dijalankan berdasarkan : 1 2 3 4 5 6
• Akta Makanan 1983
• Peraturan-Peraturan Makanan 1985 • Peraturan- Peraturan Kebersihan Makanan 2009, dan lain-lain Peraturan • Polisi kerajaan • Arahan daripada pihak kementerian atau
• Mengikut keperluan semasa masyarakat
PERATURAN-PERATURAN KEBERSIHAN MAKANAN 2009 • Peraturan 9 (Peraturan-Peraturan Kebersihan Makanan 2009) – keperluan kepada tuan punya, pemunya atau penghuni premis makanan bagi premis yang terlibat dalam pengilangan makanan untuk menyediakan dan mengadakan program jaminan keselamatan makanan (PJKM)
PERATURAN-PERATURAN KEBERSIHAN MAKANAN 2009 • Tafsiran PJKM di bawah PPKM 2009 “Suatu sistem amalan yang terancang dan didokumenkan yang memberi jaminan bahawa mana-mana jenis makanan tertentu tidak akan memudaratkan pengguna apabila ia dimakan” • PJKM adalah WAJIB
PERATURAN-PERATURAN KEBERSIHAN MAKANAN 2009 • YB Menteri Kesihatan telah mengumumkan Peraturan-Peraturan Kebersihan Makanan (PPKM) 2009 : – 1 Januari 2013 = educational enforcement – 1 Januari 2014 = penguatkuasaan sepenuhnya
• Jika disabit kesalahan, boleh didenda tidak melebihi RM 10 ribu atau dipenjarakan selama tempoh tidak melebihi 2 (dua) tahun.
PROGRAM JAMINAN KESELAMATAN MAKANAN (PJKM) MeSTI
GMP Bayaran konsultan & pensijilan
Bimbingan & pensijilan percuma
HACCP
PJKM
Bayaran konsultan & pensijilan
SKIM PJKM KKM Dilaksanakan pada 1998 •Berdasarkan permintaan •Fi dikenakan
Dilaksanakan pada 2007 •Berdasarkan permintaan •Fi dikenakan
Dilaksanakan pada 2012 •Mensasarkan EKS •Berdasarkan peraturan •PERCUMA
HACCP
GMP
MeSTI
Pendekatan jaminan keselamatan makanan mengikut kesediaan pihak industri makanan
Skim Pensijilan Makanan Selamat Tanggungjawab Industri (MeSTI)
BAHAGIAN KESELAMATAN DAN KUALITI MAKANAN
KEMENTERIAN KESIHATAN MALAYSIA
Pemeriksaan Keselamatan Makanan (PKM)
GMP 1 Malaysia
HACCP 1 Malaysia
Skim Keselamatan Makanan 1Malaysia (SK1M) PENJENAMAAN SEMULA Mengintegrasi elemen-elemen penting dari ketiga-tiga sub-skim di bawah SK1M kepada satu yang merangkumi:•kawalan kemudahan premis bagi mengawal kontaminasi •kawalan proses bagi mengawal risiko spesifik dalam makanan •kebolehkesanan/traceability bagi membolehkan penarikan semula makanan dari pasaran
Skim Makanan Selamat Tanggungjawab Industri (MeSTI)
LATARBELAKANG MeSTI •
Selaras dengan keperluan Peraturan-Peraturan Kebersihan Makanan 2009
•
Mudah (boleh dilaksanakan oleh semua katogeri Industri terutama EKS)
•
Mampu Milik (Percuma)
•
Tujuan : Membangunkan industri tempatan dari segi pengendalian dan keselamatan produk
ELEMEN MeSTI 1Rekabentuk dan kemudahan
2Pengendali Makanan
3Latihan
4Penyelenggaraan dan sanitasi
5Kawalan Bahan Mentah
6Kawalan Proses
7Kawalan Pembungkusan
8Kawalan Penyimpanan
9- Kawalan Pengangkutan & Pengedaran
10Kebolehkesanan
KEPENTINGAN PROSEDUR & REKOD
Panduan cara kerja dan cara proses
Cara kerja/ proses dipatuhi
Ciri produk dicapai
Kurang kos operasi
Bukti
PROGRAM JAMINAN KESELAMATAN MAKANAN (PJKM) • Prosedur yang ditetapkan bagi menghasilkan produk – menepati spesifikasi – kualiti secara konsisten – MeSTI/PJKM TANPA B A H A N
DENGAN MeSTI/PJKM B A H A N
Hari 2 M E N T A H
Hari 2 M E N T A H
IMPLIKASI PELAKSANAAN PJKM YANG BAIK
Bahan Mentah Segar & Berkualiti
• Jangka hayat • Kualiti • Konsistensi Kawasan Pemprosesan Yang Bersih
• Kepuasan pelanggan
• Produk ‘reject’ • Sumber, masa & tenaga • Keselamatan makanan
15
IMPLIKASI PELAKSANAAN PJKM YANG TIDAK BAIK
Bahan Mentah ROSAK
• Jangka hayat • Kualiti • Konsistensi
Kawasan Pemprosesan KOTOR
• Kepuasan pelanggan
• Produk ‘reject’ • Sumber, masa & tenaga • Keselamatan makanan
16
CARA PERMOHONAN • http://fosimdomestic.moh.gov.my (Sistem Online) • Menghantar Borang Permohonan ke Unit Keselamatan dan Kualiti Makanan, Pejabat Kesihatan Daerah / Jabatan Kesihatan Negeri
KELEBIHAN MeSTI • PKS dibimbing secara percuma bagi memenuhi keperluan MeSTI, PPKM 2009 & pelabelan • Sijil MeSTI sah untuk 3 tahun
• Kemudahan Green Lane diberikan oleh AVA (Agri-Food & Veterinary Authority of Singapore) kepada syarikat pengeksport Pre-packed Fresh Produce ke Singapura
KELEBIHAN MeSTI • Sebagai pra-syarat SME Competitive Rating for Enhancement (SCORE) oleh pihak SME Corp yang termasuk akses kewangan kepada yang layak • Memudahkan pemasaran di KR1M, COOP1M
pasaraya besar,
KELEBIHAN MeSTI • Promosi kepada PKS yang memperolehi MeSTI - laman web BKKM, media-masa dsb. • Pengeluaran Sijil Penjualan Bebas dalam masa 1 hari TANPA dokumen tambahan • Pelekat logo percuma kepada EKS mendapat pensijilan MeSTI kali pertama.
yang
Skim Pensijilan GMP (Good Manufacturing Practice) dan HACCP (Hazard Analysis and Critical Control Point)
BAHAGIAN KESELAMATAN DAN KUALITI MAKANAN
KEMENTERIAN KESIHATAN MALAYSIA
ELEMEN PENSIJILAN GMP PERINGKAT PENSIJILAN
PENSIJILAN GMP
ELEMEN
• Perlaksanaan Sistem GMP. • Elemen-elemen GMP : 1. Bangunan dan Kemudahan = Kemudahan 2. Kawalan Pengoperasian : Amalan & Prosedur 3. Pembersihan & Sanitasi 4. Penyelenggaraan & Kalibrasi 5. Pengendali Makanan & Pelawat 6. Aduan, Pengesanan & Penarikan Balik 7. Pemeriksaan Dalaman 8. Latihan 9. Dokumen & Rekod
ELEMEN PENSIJILAN HACCP PERINGKAT PENSIJILAN
PENSIJILAN HACCP
ELEMEN
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.
Deskripsi Produk Carta Alir Pemprosesan Analisis Bahaya Penentuan Titik Kawalan Kritikal Penentuan Had Kritikal Penentuan Sistem Pemantauan Penentuan Tindakan Pembetulan Penentuan Prosedur Verifikasi Membangunkan Sistem Dokumentasi & Penyimpanan Rekod 10. Audit Dalaman 11. Mesyuarat Kajian Semula Pengurusan
FI BARU BAGI PERKHIDMATAN PENSIJILAN HACCP DAN GMP KKM (berkuatkuasa 1 September 2016) Sijil HACCP
Perkara
Tempoh Sah Laku
Permohonan Baru
3 tahun
BI (RM5400.00) SME (RM4000.00)
Pembaharuan
3 tahun
BI (RM4000.00) SME (RM3000.00)
Surveilan (per audit)
GMP
Fi
RM 900.00 (Mulai 1 Januari 2019: RM1800.00)
Permohonan Baru
3 tahun
BI (RM4700.00) SME (RM3500.00) MiE (RM1800.00)
Pembaharuan
3 tahun
BI (RM3500.00) SME (RM2600.00) MiE (RM1800.00)
Surveilan (per audit)
RM800.00 (Mulai 1 Januari 2019: RM1600.00)
KELEBIHAN GMP/HACCP • Meningkatkan pasaran dan keyakikan pengguna melalui pengguna logo GMP/HACCP pada label makanan • Meningkatkan kredibiliti dan imej industri makanan • Meningkatkan taraf industri makanan supaya mampu berdaya saing di peringkat antarabangsa
KELEBIHAN GMP/HACCP • Memudahkan industri makanan mendapat pengiktirafan dalam berurusan dengan agensi kewangan dalam urusan insentif atau bantuan kewangan • Memberi kemudahan dalam mendapatkan Sijil Kesihatan / Sijil Penjualan Bebas • Mendapat Pensijilan MeSTI KKM secara fast track
KESIMPULAN PJKM memainkan peranan penting dalam melonjakkan industri negara ke tahap global. Pensijilan MeSTI/GMP/HACCP adalah suatu pengiktirafan kepada syarikat yang komited dalam amalan sistem/PJKM untuk memastikan keselamatan produk makanan yang dihasilkan.
SEBARANG PERTANYAAN Sila hubungi: Juhara Lapilte Ketua Penolong Pengarah Unit Industri & Pensijilan Bahagian Keselamatan dan Kualiti Makanan Jabatan Kesihatan Negeri Sabah Tel: 088-248 201 Sylvia Stephen Pegawai Teknologi Makanan C41 Unit Keselamatan dan Kualiti Makanan Pejabat Kesihatan Kawasan Kudat Tel: 088-611 581
