Juryrapport SRA-Overname Award 2010
Copyright: SRA | www.sra.nl | T 030 656 60 60 | E
[email protected]
Algemeen SRA en de SRA-Kantoren willen hun betrokkenheid bij de Nederlandse mkb-ondernemers extra benadrukken en jaarlijks één mkb-ondernemer die een succesvolle en duurzame overname heeft gerealiseerd met behulp van professionals (accountants, (belasting)adviseurs) in de schijnwerpers zetten. Daarmee vraagt SRA aandacht voor de rol van deze adviseurs bij overdrachten binnen het mkb, met als achterliggend doel het bevorderen van de professionalisering van het overnameproces. De SRA-Overname Award zelf is een erkenning voor het vakmanschap van een professionele ondernemer. De Stichting SRA Overname Award stelt vanaf 2009 een prijs beschikbaar voor een Nederlandse mkb-ondernemer die, naar het oordeel van de onafhankelijke jury, de meest succesvolle overname/duurzame strategische alliantie heeft gerealiseerd. Om de duurzaamheid van de overname te kunnen ‘meten’, is de jury op zoek naar een overnameproces dat twee jaar eerder heeft plaatsgevonden. De overname heeft [ivm de continuïteit van de onderneming] op de datum van prijsuitreiking minimaal een jaar daarvoor plaatsgevonden. In 2010 reikt SRA de prijs uit aan een ondernemer die het overnameproces uiterlijk 1 januari 2009 heeft afgerond. Om zoveel mogelijk spin-off te creëren, zowel voor het doel van de prijs als voor de ondernemer zelf, heeft de Stichting dit jaar besloten een extra stap in de zoektocht naar de landelijke winnaar in te bouwen met de instelling van regio-awards. De winnaars van de regio-awards (de finalisten) nemen het tegen elkaar op, waarna de uiteindelijke winnaar tijdens de Nationale Overname Dag bekend wordt gemaakt.
Jury Het Stichtingsbestuur SRA-Overname Award benoemt de leden van de onafhankelijke jury. In de jury kunnen de volgende disciplines worden opgenomen: een overnamespecialist, een accountant, een fiscalist, jurist of een vertegenwoordiger van een bank. De jury kan vragen om een (onafhankelijke) expertopinie van derden. De voorzitter van SRA vervult een representatieve rol. De projectleider zal alle jurybijeenkomsten begeleiden en als secretaris van de jury optreden. Het projectmanagement ligt in handen van het SRA-Bureau. De jury anno 2010 bestaat uit de volgende leden:
prof. Hans Gortemaker RA Hoogleraar Financial auditing & Assurance, Erasmus Universiteit Rotterdam.
Harry J.G. Helwegen Overnameadviseur bij Diligence en bestuurslid van de Brancheorganisatie Bemiddelaars Bedrijfsoverdracht (BOBB).
mr. Jeroen Missaar Voorzitter NEVOA, Beroepsorganisatie Bedrijfsjuridisch Adviseurs en bedrijfsjurist bij Zenco Corporate Services BV. Secretaris van de jury, tevens projectleider:
Jan Los AA/FB Los mediation, directeur, oud-voorzitter SRA en NOvAA, voorheen werkzaam in het openbaar beroep.
Gevolgde procedure Basisvoorwaarden Deelname aan de wedstrijd staat open voor elke mkb-ondernemer gevestigd en opererend in Nederland, die een andere onderneming gevestigd en opererend in Nederland heeft overgenomen. Na overname is er sprake van een onderneming met geconsolideerd maximaal 250 fte en € 50 miljoen omzet; met overname bedoelen we een overname door partij x van partij y, een fusie tussen partij x en partij y, of andere vormen van duurzame strategische allianties. Bij de overname moet, naast andere adviseurs, prominent gebruik gemaakt zijn van een accountantskantoor: ondersteuning op het gebied van waardering, due dilligence, fiscaal, juridisch, bedrijfseconomisch, financieringstechnisch, et cetera. Begeleidende accountantskantoren zijn lid van een beroepsvereniging (NOvAA/NIVRA) en richten zich bij voorkeur primair op het mkb. De overname heeft [in verband met de continuïteit van de onderneming] op de datum van prijsuitreiking minimaal een jaar daarvoor plaatsgevonden; de jury denkt daarbij aan een relevante periode waarin de nieuwe onderneming minimaal een jaar goed/duurzaam gefunctioneerd heeft. In 2010 wordt de beste overname uit 2008 uitgeroepen.1
Juryproces Vanaf september 2009 konden ondernemers zich via de website www.sraovernameaward.nl aanmelden. Ondernemers uit diverse branches en van diverse omvang schreven zich in. De adviseurs van de ondernemers waren ook divers (Big 4 en mkb-gericht, SRA-Kantoren en nietSRA-Kantoren), en alle aangesloten bij een van de beroepsverenigingen. Na de eerste beoordeling op grond van de basisvoorwaarden, werden de ondernemers gevraagd een informatiedocument op te stellen dat zij voor 15 december 2009 moesten insturen. Informatiedocument De ondernemer beschreef in het informatiedocument het verloop van het overnameproces. Het rapport, met een maximale omvang van 20 pagina’s, kon worden aangevuld met relevante documenten zoals jaarrekeningen, verslagen/rapportages et cetera. Op z’n minst omvatte het informatiedocument: voorbereiding, oriëntatie, doelstelling zoekprofiel, harde criteria, zoekproces van overnamekandidaat/aten ontvangen informatie eigen rol overnemer, rol accountant/(belasting)adviseur toetsing aan de eigen criteria biedingsproces contractuele vastleggingen in de diverse procesfasen due diligence fiscaliteit financiering de fase na overname, mate van bereiken gestelde doelen. Zelfevaluatie en presentatie Op basis van de ontvangen informatiedocumenten vond de eerste selectie door de jury plaats. De jury selecteerde de ondernemers die op basis van de schriftelijke input in aanmerking kwamen voor een presentatie. Deze ondernemers kregen daarvan begin januari 2010 bericht. De ondernemers werden dit keer uitgenodigd een schriftelijke zelfevaluatie op te stellen. Op basis van de zelfevaluatie gaven de ondernemers en hun adviseurs vervolgens op 19 januari 2010 de presentatie op het SRABureau in Nieuwegein. Elke ondernemer en zijn adviseur(s) kregen 15 à 20 minuten de tijd om de jury ervan te overtuigen waarom hij/zij in aanmerking zou moeten komen voor de regio-award dan wel de landelijke SRA-Overname Award. 1
Op de SRA-Overname Award is een wedstrijdreglement, in samenhang met het juryreglement, van toepassing. Door deel te nemen aan de SRA-Overname Award en/of inzending van het inschrijfformulier, geeft u aan dat u akkoord bent met het wedstrijdreglement. Afwijking van het wedstrijdreglement door een deelnemer is niet mogelijk en leidt tot uitsluiting van deelname. In de gevallen waarin het wedstrijdreglement niet voorziet, beslist het bestuur van de Stichting SRA-Overname Award.
Kiezen De jury hanteerde tijdens de presentaties van de ondernemer en zijn adviseur(s) een aantal selectiecriteria cq checklist. Niet alleen de inhoudelijke, “vaktechnische” elementen van het overnameproces werden onder de loep genomen, ook het proces zelf. Beoordeeld werden: het algemene proces (verwachtingen vooraf, de pre-overdrachtsfase, de overdrachtsfase en de post-overdrachtsfase; het realiseren van de doelstellingen alsook de overlegde documentatie) specifieke factoren zoals langetermijnstrategie, marktontwikkelingen en de positie van de onderneming daarin, hoe past de overname in de markt, continuïteit (in de markt); alsook het zoekprofiel, zoekproces, harde criteria, verkrijgen van informatie van de overnamekandidaat en toekomstplannen voor een over te nemen bedrijf de aanpak van het management, de personele bezetting in, tijdens en bij het proces de rol van de adviseurs, verhouding advieskosten en overnamebedrag vaktechnische elementen als de waardering, totstandkoming van de koopprijs, zorgvuldig fiscaal traject, due diligence, financiering en verzekeringen het verloop van de onderhandelingen/biedingen en de vastlegging van de voortgang van het proces juridische structuur, statutaire/contractuele vastleggingen en de afwikkeling contractuele afspraken integratie personeel, personele invulling voor en na overname, arbeidsvoorwaarden voor en na overname, vastlegging arbeidsvoorwaarden, overbruggen cultuurverschillen communicatie en PR (in- en extern) maatschappelijke relevantie en innovatie. Deze factoren werden in de beoordeling verschillend meegewogen. Met name het algemene proces, de rol van de adviseurs en (de integratie van) het personeel telden zwaar mee.
Regiowinnaars Na de presentaties en na de puntentoekenning aan de hand van de checklist, koos de jury de regioawardwinnaars: Regio Oost wordt vertegenwoordigd door René Vanhommerig, dga van bouwonderneming GrausBouw in Brunssum. Ed Magnée, directeur van adviesbureau Alares in Den Haag vertegenwoordigt regio West. Beide regiowinnaars gaan door naar de landelijke finale op de Nationale Overname Dag. De jury maakte na de presentaties nog een verdiepingsslag met een bezoek aan de ondernemingen. Beide ondernemers werd gevraagd om in twee uur op creatieve wijze duidelijk te maken waarom zij de juiste winnaar van de SRA Overname Award zijn. De opdracht die de jury meegaf was: maak de overname tijdens ons bezoek zichtbaar vanuit de perspectieven 'personeel', 'klanten', 'investeringen', 'innovatie' en 'omgeving'. Na het bezoek ter plaatse waarbij ook de betreffende accountant en medewerkers geïnterviewd werden, besloot de jury unaniem de ondernemer aan te wijzen als winnaar van de SRA-Overname Award 2010. De secretaris van de jury maakt de winnaar publiekelijk bekend tijdens de Nationale Overname Dag, d.d. 14 april 2010.
‘Droom je van het ondernemerschap, wacht niet langer maar doe het. Maar als je het doet, doe het goed. Neem de tijd, neem véél tijd. En zorg voor een goede adviseur. En ga af op je onderbuikgevoel. Ondernemer worden is mensenwerk, net als een bedrijf overnemen’.
Winnaar SRA-Overname Award 2010:
René Vanhommerig, dga GrausBouw BV te Brunssum Adviserend accountant: Ruud Klinkers RA, RSM Wehrens, Mennen & De Vries
Motivatie De heer ing. R. (René) Vanhommerig (begin 40, getrouwd, twee kindjes) laat bewust de financiële zekerheid plus leaseauto achter zich om zijn droom -een eigen zaak- waar te kunnen maken. Nadat hij zelf ontslag heeft genomen, trekt hij weloverwogen de tijd ervoor uit om een geschikt bedrijf te vinden dat hij kan overnemen. Eerder bouwde hij eigenhandig een huis dat als onderpand voor financiering zou kunnen/moeten fungeren. Een ondernemersplan werd geschreven, een beheer BV werd opgericht, nieuwe netwerken werden aangeboord. Na oriëntatie op de markt, met name netwerkend, komt Vanhommerig in contact met adviseur Ruud Klinkers, snuffelt aan een aantal bedrijven en gaat gesprekken aan. Dat levert niets op. Totdat de mogelijkheid van GrausBouw zich voordoet. GrausBouw is een aannemersbedrijf, een familiebedrijf. De huidige eigenaar heeft geen familieleden die het bedrijf willen voortzetten en zoekt niet echt bewust- al een tijdje naar een mogelijke overnemer. De overnemer zou wel moeten passen in de traditie van overgrootvader: kleinschaligheid, korte lijnen. De klik was er wederzijds. En met vijf maanden was de feitelijke overname bekeken. Vanhommerig heeft daarbij vanzelfsprekend gebruik gemaakt van zijn adviseur, maar hield nadrukkelijk zelf de touwtjes in handen. Elke letter van het contract is eigenlijk door René zelf beoordeeld, gewogen en goedgekeurd. In feite spreken we van een oerdegelijke overname; maar door z’n eenvoud juist heel mooi. Heel vaak zien we in een overnameproces dat de nieuwe directeur-eigenaar in de bekende valkuil stapt: de ondernemer wil het bedrijf eigen maken, geheel naar eigen hand zetten. De jury vindt het van professionaliteit getuigen dat René Vanhommerig dat nu juist niet heeft gedaan. Eerste prioriteit was het leggen van een goede, veilige toekomst van GrausBouw. Bewust koos René voor geen grote veranderingen, hetzelfde verhaal, dezelfde signalen naar personeel en klanten. Wel werd onder meer gekozen voor meer duidelijkheid naar personeel en klanten, optimalisering van de interne processen, professionalisering en uitbreiding van het vaste klantenbestand (de achilleshiel van het bedrijf). Met name om de slogan van het bedrijf ‘Vertrouwen in bouwen’ echt te kunnen laden. Het is Vanhommerig als man in het pak gelukt de man in de overall te vervangen, zonder dat dat de bedrijfscultuur heeft verstoord. Sterker nog: dat heeft het juist versterkt omdat zijn medewerkers trots zijn op hun directeur in pak. De presentatie in Nieuwegein geeft slechts een eerste indruk. De juryleden kregen een zeer gedreven ondernemer voor zich, die precies wist wat hij wel en niet wilde; wel een tikkeltje eigenwijs. De man in het pak. Tijdens het bezoek aan GrausBouw en de gesprekken met oud-eigenaar Bert Graus en enkele medewerkers, ervoeren de juryleden het gevoel achter het verhaal, de eerlijkheid, de echtheid. Niet de man in het pak, maar de echte ondernemer met hart voor personeel en product, voor zijn bedrijf kwam naar voren.
Na de overname bleek Vanhommerig in staat om -ook in slechte economische omstandigheden- de trein te laten doorrijden. Ondanks de krimp in personeel is nu het streven: groei. Na de overname werden geen klanten verloren. Maar meer dan dat was wel nodig, was het besef. Duidelijke keuzes werden gemaakt in verdeling van klanten en te leveren producten: renovatie gaat altijd voor nieuwbouw. Ook de vaste klantenkring behoefde uitbreiding, en daarop zette Vanhommerig voortvarend in. In 2009 kwamen er tien nieuwe klanten bij. Nieuwe, innovatieve zaken werden opgepakt in de productsfeer samen met een partner in Duitsland: na-isolatie. Limburg en met name de regio Parkstad wordt op de proef gesteld door vergrijzing en bevolkingskrimp. Vanhommerig ziet deze ontwikkeling als een kans, bijvoorbeeld in de vorm van andere woonvormen in combinatie met energiebesparende maatregelen. Daarbij verliest hij ook de subsidiemogelijkheden niet uit het oog. De jury is onder de indruk van het lef van René Vanhommerig, de doordachte en voortvarende wijze waarop de overname heeft plaatsgevonden en de wijze waarop hij in een crisisjaar meer dan stand heeft gehouden. René Vanhommerig heeft zijn doelstelling in zeer korte tijd bereikt: een bewuste keuze voor een onderneming die hem na aan het hart ligt en waarin hijzelf zijn commerciële talenten en menselijke kwaliteiten kwijt kan. Het merk GrausBouw is geladen met ‘Vertrouwen in bouwen’.
Nieuwegein, 14 april 2010
