Juryrapport RAAK-award 2015 Uitgereikt 10 december 2015 op het SIA-congres, Den Haag
1
RAAK-award Hogescholen zijn een belangrijke schakel tussen praktijkvragen en -kennis van mkb, professionals en nieuwsgierige onderzoeksgroepen. Deze verbindende rol leidt tot inspirerende onderzoeksprojecten die geworteld zijn in de praktijk. Actuele en urgente thema’s voor bedrijven en instellingen worden aangepakt en leiden tot toepassingen en nieuwe kennis voor onderwijs en praktijk. Het unieke karakter van praktijkgericht onderzoek is te vatten in de volgende woorden: aanzetten tot nieuwsgierigheid, experimenteren, ontdekken, samenwerken en komen tot concrete oplossingen! Inspirerende RAAK-projecten zijn schoolvoorbeelden van praktijkgericht onderzoek. Dit onderzoek willen we laten zien aan een brede doelgroep. Het betreft immers onderzoek met impact dat leidt tot verbetering en vernieuwing in het dagelijks leven van ons allemaal. Met die gedachte is in 2011 de RAAKaward in het leven geroepen. De prijs wordt jaarlijks uitgereikt op het SIAcongres aan het door de jury best beoordeelde RAAK-project. Met de RAAKaward zet Regieorgaan SIA goed praktijkgericht onderzoek in de spotlights, verbreedt het de bekendheid van het onderzoek aan hogescholen en stimuleert het de kwaliteit van het onderzoek. De eerste prijswinnaar ontvangt €10.000 én een korte film over het onderzoeksproject. De tweede prijs bestaat uit € 5.000,-. De derde prijs is € 2.500,-. Het prijzengeld kan vrij worden besteed binnen de context van het RAAK-project. De jury bestaat in 2015 uit: Margo Brouns, juryvoorzitter (Haagse Hogeschool, oud-lector NHL) Gert van den Berg (Nuffic, voorheen directie AkzoNobel) Dirk van Delft (directeur Museum Boerhaave, Leiden) Brechtje Riphagen (Innofuse, winnares Shell LifeWIRE award ‘13) De organisatie van de RAAK-award is in handen van Pieter Seuneke, programmamanager binnen Regieorgaan SIA. Pieter Seuneke treedt tevens op als secretaris van de jury1.
1
Voor alle bij de beoordeling en/of besluitvorming betrokken personen is de NWOGedragscode Belangenverstrengeling van toepassing. 2
Procedure De RAAK-award staat open voor alle lopende en afgeronde RAAK-projecten. RAAK-projectleiders zijn uitgenodigd hun project aan te melden. Dit jaar zijn 26 aanmeldingen voor de RAAK-award vanuit hogescholen bij Regieorgaan SIA binnengekomen. De aanvragen zijn bekeken op basis van de volgende criteria: 1. De relevantie van het onderzoek voor het onderwijs en de praktijk Hoe relevant zijn de onderzoeksresultaten voor het onderwijs van de hogeschool en de praktijk, maatschappij in het algemeen? Wat maakt het onderzoek extra bijzonder? 2. De kwaliteit van het praktijkgerichte onderzoek Wat is de kwaliteit van het onderzoek? Is er bijvoorbeeld sprake van een innovatieve methode? Succesvolle samenwerking? Wat heeft het onderzoek op dit vlak dat andere projecten niet hebben? 3. De toepassing van het onderzoek in onderwijs en praktijk Vinden de onderzoeksresultaten hun weg richting het onderwijs van de hogeschool, de praktijk? Zijn er concrete toepassingen die onderwijs en/of praktijk hebben vernieuwd of verbeterd? Sluit het aan bij urgente maatschappelijke vraagstukken? Op basis van schriftelijk aangeleverde informatie en bovenstaande criteria heeft de jury een eerste selectie gemaakt. Hier zijn 10 nominaties uit naar voren gekomen (voor een overzicht zie pagina 7-8). Vertegenwoordigers van deze 10 genomineerden zijn tijdens een Skype-interview gevraagd de juryleden een toelichting te geven op het project, de aanpak en de opbrengsten van het onderzoek. Vervolgens is de jury met hen in gesprek gegaan om de projecten te toetsen op de beoordelingscriteria. Met de verkregen informatie en indrukken heeft de jury in onderling overleg en na een weloverwogen discussie de drie prijswinnaars vastgesteld. Publieksprijs De RAAK-award kent ook een Publieksprijs. De deelnemers van het SIA-congres op 10 december bepalen de winnaar van deze prijs (€ 2.500,-). Om de deelnemers een goed oordeel te laten vormen en om de goede voorbeelden van praktijkgericht onderzoek te laten zien, hebben alle 10 genomineerden projecten een stand gedurende het congres. Bekendheid onderzoek Een van de doelstellingen van de RAAK-award is het onderzoek van hogescholen meer bekendheid te geven. Dit jaar is daar vanuit Regieorgaan SIA actief aan gewerkt door onder meer artikelen te publiceren en te verspreiden (bijv. via social media) over alle 26 aanmeldingen.
3
De tien genomineerde projecten zijn dit jaar extra in het zonnetje gezet door middel van een Twitter-campagne. In aanloop naar het SIA-congres zijn alle tien projecten bezocht door regieorgaan SIA en door middel van reportages op Twitter is de toepassing van het onderzoek op aansprekende en begrijpbare manier in beeld gebracht. Bekijk de verslagen van de reportages op storify.
4
Prijswinnaars RAAK-award 2015 De winnaar van de RAAK-award Fast & Curious – Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Projectleider: Jan Benders Voor het mkb is het ontwikkelen van besturingssystemen, waarmee men bijvoorbeeld nieuwe brandstofcellen voor waterstofmotoren kan testen, lastig. Het is kostbaar en vereist bovendien hoogwaardige software skills. Het project Fast & Curious heeft een softwaretoolbox ontwikkeld waarmee besturing van complexe systemen voor het mkb mogelijk is. De innovatieve prototypes die uit de toolbox zijn voortgekomen, worden in het werkveld gebruikt door diverse partners uit het bedrijfsleven, onderwijs en research. Een community van bedrijven is actief betrokken bij de doorontwikkeling van de tools en bij vervolgprojecten. Juryoordeel Vereenvoudigen van complexe systemen is een belangrijk doel van onderzoek. Het vereist veel inzicht en een arsenaal aan slimme technieken om het complexe tot simpelheid te brengen. Door dit project hebben mkb’ers toegang tot systemen die voorheen onbereikbaar waren. Daarmee wordt een lastige maar cruciale verbinding gelegd tussen de software engineer en de mkb’ers. Opvallend is de hoge mate van vraagsturing. Door de voortgang van het onderzoek regelmatig te bespreken met een commissie waar alle keypartners zitting in hebben wordt marktconformheid gegarandeerd. De meer dan 20 bedrijven bepalen zo met elkaar de richting van het onderzoek. De kennis blijkt echter niet binnen deze groep. De onderzoekers zijn ambitieus: zij willen de kennis open source aanbieden om de maatschappelijke waarde zo groot mogelijk te laten zijn.
Tweede prijs Functionele stabiliteit van biopolymeren – Avans Hogeschool Projectleider: Jappe de Best Er is een groeiende behoefte aan duurzame materialen. Biopolymeren worden gezien als een milieuvriendelijk en duurzaam substituut van kunststoffen op basis van aardolie. In het project ‘Functionele stabiliteit van Biopolymeren’ proberen onderzoekers samen met praktijkpartners en studenten een optimale regie op de thermische-, UV- en chemische stabiliteit van biopolymeren te krijgen, waardoor deze in de toekomst kunnen worden toegepast in diverse producten. Denk aan duurzamere verpakkingsmaterialen, maar ook isolatieschuim en onderdelen van mobiele telefoons. Juryoordeel Afval dat vanzelf oplost en verdwijnt is een belangrijke opgave voor een duurzame wereld. Het project is organisatorisch goed opgezet met 21 deelnemende bedrijven, meer dan 200 betrokken studenten, 25 docenten en een promovendus. Daarbij heeft het mooie concrete en maatschappelijke relevante producten opgeleverd zoals een afbreekbare wikkel voor een snoepreep en een clip voor het opbinden van jonge laanbomen die na twee jaar (als de clip niet meer nodig is) afgebroken is. Interessante en relevante innovaties! Ook richting het onderwijs 5
scoort het onderzoek hoog. De onderzoekers binnen het project zijn gedreven zoveel mogelijk studenten in contact te brengen met de nieuwste ontwikkeling op hun toekomstige vakgebied. Drie minoren garanderen dat de kennis verder verspreid wordt in het onderwijs. Zo levert het project een blijvende bijdrage aan de human capital agenda.
Derde prijs: Carmatop – NHTV internationaal hoger onderwijs Breda Projectleider: Paul Peeters Net als in de rest van de samenleving wordt in het toerisme duurzaamheid steeds belangrijker. De toeristische sector legde bij NHTV internationaal hoger onderwijs Breda de vraag neer hoe men efficiënt broeikasgasemissies kan verminderen. Hiervoor is het noodzakelijk de emissies van producten gedetailleerd te kennen. In het project ‘Carmatop’ is door intensieve samenwerking tussen onderzoekers en touroperators een zeer gedetailleerde en gebruiksvriendelijke emissiecalculator voor pakketreizen ontwikkeld. Juryoordeel Een grote hoeveelheid data slim combineren en zodanig bewerken dat mensen betere keuzes kunnen maken. Dit project heeft een zeer actueel maar ook lastig thema weten op te pakken met alle relevante partners in de reisbranche. Het onderzoek heeft geresulteerd in een concrete tool om de ‘footprint’ uit te rekenen van een complete vakantiereis. Ook na afloop van het project blijven de partners samenwerken om de calculator daadwerkelijk in de praktijk te gaan toepassen. Daartoe is een stichting opgericht en een werkgroep die zich buigt over de communicatie naar de klant. Het lonkende perspectief is dat de consument in de nabije toekomst door de emissiecalculator tijdens het boeken van een reis tot een groenere keuze kan komen.
6
Overzicht genomineerden
De jury heeft uit de 26 inzendingen 10 projecten genomineerd die kans maakten op de RAAK-award. Naast de drie winnaars zijn de volgende projecten de genomineerden van 2015 (in alfabetische volgorde): Beveiligd water – De Haagse Hogeschool Projectleider: Stéfan Ellenbroek De Nederlandse waterschappen spelen een cruciale rol in zaken zoals het beheer van oppervlaktewater en het zuiveren van afvalwater. Voor het op afstand besturen van sluizen, gemalen en waterzuivering wordt steeds meer informatietechnologie gebruikt. Om overstromingen te voorkomen en schoon water te garanderen moeten de systemen goed beveiligd zijn en blijven tegen kwaadwillende cybercriminelen. Onderzoek van De Haagse Hogeschool draagt daarmee bij aan de cyberveiligheid van deze cruciale publieke voorzieningen in ons land. Monitoring athletes, trainers coaches and health professionals (MATCH) – Hogeschool van Amsterdam Projectleider: Janine Stubbe Sporters in Nederland lopen jaarlijks 3,7 miljoen blessures op. De kosten hiervan worden geschat op 1,2 miljard euro. Dat is meer dan de maatschappelijke kosten van bijvoorbeeld verkeersongevallen. In het ‘Monitoring Athletes, Trainers, Coaches and Health professionals’ (MATCH) werken sportfysiotherapeuten, sportartsen, trainers, sporters, onderzoekers, docenten en studenten samen aan nieuwe technologie om het aantal sportblessures te reduceren en daarmee hoge maatschappelijke kosten te verlagen. Palliatieve zorg voor intensive care-patiënten: werkwijze end-of-life care voor ICverpleegkundigen – Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Projectleider: Lilian Vloet Onder IC-verpleegkundigen bestaat een grote behoefte aan eenduidigheid in de handelswijze rondom het stervensproces. De Hogeschool van Arnhem en Nijmegen heeft in samenwerking met IC-verpleegkundigen en andere partners aanbevelingen ontwikkeld rondom het staken van de behandeling en de besluitvorming daarin. Deze aanbevelingen zijn vastgelegd in een richtlijn voor verpleegkundigen, waarin een praktische checklist is opgenomen die de controle op palliatieve zorg vereenvoudigt.
7
Praten kan ik niet… maar communiceren wil ik wel – Fontys Hogescholen Projectleider: Yvonne van Zaalen Een groot deel van de kinderen en jongeren met een verstandelijke of een meervoudige beperking ervaart ernstige problemen met spraak, taal én dus met communicatie. Hulpmiddelen zijn wel beschikbaar, maar veel jongeren hebben daar geen toegang toe of de hulpmiddelen voldoen niet helemaal. Een van de oorzaken is dat professionals in de praktijk en hulpmiddelenleveranciers te weinig afstemmen over het juiste hulpmiddel op het juiste moment, passend bij de cliënt. In dit onderzoeksproject is samen met professionals en hulpmiddelenleveranciers een ‘roadmap’ ontwikkeld die het proces van hulpvraag tot de verstrekking en aanpassing van communicatiemiddelen verbeterd en daarmee beter in de behoeften van de jongeren kan worden voorzien. Schoolcijfers, een tweede natuur – Hogeschool Rotterdam Projectleider: Willem de Vos Het bevorderen van schoolverbetering en verhogen van leerlingenprestaties staan bovenaan de lokale en nationale onderwijsagenda’s. Schoolcijfers, een tweede natuur onderzoekt hoe je als leerkracht in het primair onderwijs de informatie uit verschillende schoolfeedbacksystemen zo kunt analyseren dat de resultaten direct toepasbaar zijn in de klas en deel uit gaan maken van het schoolinstrumentarium. De nieuwe praktijkgerichte kennis die voortkomt uit dit project wordt onder andere gebruikt voor het opleiden van leerkrachten. SOS-sepsis management door optische sneldiagnostiek – Hogeschool Leiden Projectleider: Willem van Leeuwen Het lectoraat Innovatieve Moleculaire Diagnostiek doet onder andere onderzoek naar de diagnose van levensbedreigende bacteriële bloedbaaninfecties. Het verbeteren van de diagnostiek bij infectieziekten is van groot belang. Enerzijds om een effectieve behandeling zo snel mogelijk op te starten, anderzijds om de zorgkosten te reduceren. Bovendien vermindert juiste medicatie de druk op antibioticumresistentie. Samen met ziekenhuizen en bedrijven is een manier ontwikkeld om binnen 24 uur de infectieverwekker te identificeren en daardoor sneller en beter te kunnen behandelen. SPIL: zelfmanagement en participatie bij jongeren met chronische aandoeningen – Hogeschool Rotterdam Projectleider: AnneLoes van Staa In Nederland groeit bijna 11% van jongeren onder de 25 jaar op met een chronische aandoening. Steeds vaker bereiken deze jongeren de volwassenheid. De overgang van kindertijd naar volwassenheid verloopt echter niet altijd vlekkeloos. Werk is bijvoorbeeld belangrijk om mee te doen in de maatschappij, zorgt voor sociale contacten en financiële onafhankelijkheid. Maar een baan vinden is lastig voor deze jongeren. Onderzoekers van de Hogeschool Rotterdam ontwikkelden samen met een breed netwerk aan partners uit de zorg een toolkit die jongeren en hun ouders ondersteunt in het krijgen van meer regie op het eigen leven.
8
Overzicht indieningen RAAK-award 2015 (Op alfabetische volgorde) Hogeschool
Titel project
Indiener
Avans Hogeschool
Functionele stabiliteit van biopolymeren
Jappe de Best
Fontys Hogescholen
Vastgoed van de toekomst
Cees-Jan Pen
Fontys Hogescholen
Gaming in therapy
Fontys Hogescholen
Praten kan ik niet… maar communiceren wil ik wel Palliatieve zorg voor intensive care-patiënten: werkwijze end-of-life care voor ICverpleegkundigen Hightech innovatiehubs
Wouter SluisThiescheffer Yvonne van Zaalen Lilian Vloet
Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Haagse Hogeschool Hotelschool The Hague Hogeschool Leiden Hogeschool Leiden Hogeschool Rotterdam Hogeschool Rotterdam Hogeschool Rotterdam Hogeschool Rotterdam Hogeschool Utrecht
Hogeschool Utrecht Hogeschool Amsterdam Hogeschool Amsterdam Hogeschool Amsterdam Hogeschool Amsterdam NHTV
van van van van
Han van der Meer
Fast & curious
Jan Benders
Beter leren in de praktijk
Ruud Klarus
De inzet van ICT-middelen bij transitieplanning voor mensen met autisme Beveiligd water
Jan-Pieter Teunisse Stéfan Ellenbroek
Gastvrijheid verdient
Daphne Dekker
SOS-sepsis management sneldiagnostiek Ik ga toch weer naar school
door
optische
GOAL! Sociale jeugdprofessionals en sportbegeleiders samen voor één doel Een s(t)imulerende schoolomgeving voor jeugdigen met autismespectrumproblematiek Schoolcijfers, een tweede natuur SPIL: zelfmanagement en participatie bij jongeren met chronische aandoeningen Bezielende omgeving in de ouderenzorg: bouwfysische interventies voor welbevinden van kwetsbare ouderen (BEZO) Touchpoints! Persuasief ontwerpen voor duurzaam en gezond gedrag Wie helpt de hulpverlener? Diëtetiek: effectief en toekomstbestendig (DIEET) Monitoring athletes, trainers coaches and health professionals (MATCH) Onderhoud je markpositie
Willem Leeuwen Peer van Helm Toby Witte
der
Kim Bul Willem de Vos AnneLoes van Staa Helianthe Kort
Marieke Zielhuis Leonieke Boendermaker Peter Weijs Janine Stubbe Arjan Stander
Carmatop
Paul Peeters
Windesheim
High tech kunststoffen
Margie Topp
Zuyd Hogeschool
UV absorberende nanodeeltjes
Gino Strydonck
9
van
van
