Julie Tims Universiteit van Tilburg * Algemeen: Sinds 1 januari 2007 zijn de diensten Bibliotheek en IT Services/AVC gefuseerd tot de nieuwe dienst 'Library and IT Services'. De nieuwe organisatie kent een team dat zich specifiek richt op de ondersteuning van het onderwijs (Teaching and Learning Support) en een team ten behoeve van de ondersteuning van het onderzoek (Research Support). Het ontwikkelen en verzorgen van informatievaardigheden is een van de doelstellingen van Teaching and Learning Support. Een uitzondering hierop is de training van informatievaardigheden voor de masterscriptie en research master die onder de verantwoordelijkheid vallen van Research Support. * Huidig aanbod van trainingen: Voor alle faculteiten worden zogenaamde Basisinstructies informatievaardigheden verzorgd voor de eerstejaars bachelor studenten. Deze zijn onderdeel van het curriculum en meestal verplicht voor de student. Ook voor de premaster studenten worden basisinstructies verzorgd. Voor een aantal faculteiten worden voor 2e of 3e jaars bachelor studenten Verdiepingsinstructies (bijv. Europees recht, international business, personeelswetenschappen) gegeven. Trainingen informatievaardigheden voor de masterscriptie en research master worden op dit moment georganiseerd voor de juridische faculteit. Voor buitenlandse studenten worden zogenaamde Library and Computer Courses georganiseerd ter kennismaking van IT- en bibliotheekfaciliteiten. Daarnaast zijn wat meer algemene inloopcursussen (Nederlands en Engelstalig) over het zoeken naar tijdschriften en boeken. Bovenstaande trainingen worden in de vorm van workshops gegeven die meestal bestaan uit een presentatie en het oefenen aan de hand van opdrachten en/of een toets in Blackboard. Het aanbod van elektronische cursussen is te vinden op http://www.uvt.nl/diensten/bibliotheek/instructie/zoeken.html. *Projecten: Het DU-project Juridische Informatievaardigheden is inmiddels afgerond. De online cursus wordt op dit moment bij de Open Universiteit gebruikt. Het is de bedoeling de cursus komend voorjaar te gaan gebruiken voor onze rechtenstudenten Voor meer informatieBij een departement van de Faculteit Geesteswetenschappen loopt op dit moment het project Blended Learning. In dit project wordt gewerkt aan het ontwikkelen van een leerlijn voor onderzoeksvaardigheden, waaronder informatievaardigheden. Tevens wordt gekeken op welke wijze ICT-toepassingen ingezet kunnen worden. Teaching and Learning Support participeert in dit project. *Beleid: Het is gebleken dat een aantal faculteiten het onderwijs in informatievaardigheden structureler willen inbedden in het onderwijs en daarbij een rol zien voor Library and IT Services. Het is de bedoeling dat Teaching and Learning Support een visie gaat ontwikkelen op informatievaardigheden. Erwin Joosten / proceseigenaar instructies informatievaardigheden.
[email protected] Hogeschool van Amsterdam Medio 2007 zijn we gestart met een vernieuwd pakket informatievaardighedentrainingen: http://www.bib.hva.nl/hva-infobalie/hva_cursussen.cfm Een aantal belangrijke veranderingen: * Introductiefilm: het geven van mediatheekrondleidingen voor de nieuwejaars studenten was ieder jaar weer een aanslag op onze formatie en organisatorisch moeilijk rond te krijgen. We hebben een film ontwikkeld waarin alle basale mediatheekinformatie is opgenomen. De film duurt 9 min., staat online, en is dus plaats- en tijdonafhankelijk te bekijken. Met 'windows media encoder' hebben we de beeldschermonderdelen opgenomen. We gaan het komende jaar nog meer 'online informatievaardigheden' ontwikkelen. * Verbeteren kwaliteit instructies: Alle informatiespecialisten die instructies en workshops geven hebben een training 'didactische vaardigheden en presentatietechnieken'gevolgd.
Alle instructies worden structureel geevalueerd middels een evaluatieformulier. De gegevens worden geplaatst op BSCW (shared workspace)en door de proceseigenaar gevolgd. * Leerlijn: Door ons instructieprogramma loopt een globale leerlijn van algemene-eenvoudige informatievaardigheden voor propedeusestudenten naar specifieke-complexe informatievaardigheden voor afstudeerders (afstudeerbegeleiding) . * van course-related naar course-integrated : In onze instructies proberen we zoveel mogelijk aan te haken bij de projecten/casussen van de studenten (course-related) Tevens zijn we gestart met gesprekken met docenten en onderwijsmanagers om onze instructies opgenomen te krijgen in de verschillende curricula (course-integrated). * Meer workshops voor docenten: De afgelopen jaren hebben we ons bij het aanleren van informatievaardigheden vn gericht op studenten. Dit bleek een vergissing... Nieuwe docenten worden nu structureel uitgenodigd voor een rondleiding in de fysieke- en digitale mediatheek, er is een 'docenten cursus' en we voeren een actief beleid bij het initieren en organiseren van workshops over informatievaardigehden en de digitale mediatheek voor docenten. * We hebben Question Point in de koelkast gezet, gaan door met de HIT en doen onderzoek naar de mogelijkheden van web 2.0 binnen de mediatheek. Bert Boxem Universiteit Twente: 80 meerkeuzevragen Bij de UB-Twente zijn we afgelopen zomer lekker druk geweest met het ontwerpen en verbeteren van meerkeuzevragen op het gebied van informatievaardigheden die via het net gebruikt kunnen worden. Het is een vervolg op de eerder gepresenteerde 32 meerkeuzevragen uit het DU-project “Instrumentatie van kenniscompetenties”. Vanuit Saxion-Hogescholen doet Caroline Timmers mee met dit project, zij hoopt te promoveren op het onderwerp “beoordelen van informatievaardigheden”. In totaal hebben wij nu 80 meerkeuzevragen (met uitgebreide feedback) die inmiddels getest zijn in verschillende situaties. Mijn collega’s Marjolein Drent (ook LOOWI-lid) en Petri de Willigen hebben toetsvragen getest in een ‘vrije’ setting, waarbij studenten na of voor een hoor/werkcollege de tijd kregen om een toets via de electronische leeromgeving te doen. Als studenten de toets voor het practicum maakten, konden zij zelf vaststellen wat ze al of niet weten en daarover ook vragen stellen. Als de toets na het college werd gemaakt, was het doel om duidelijk te krijgen voor de student én de docent wat er wel en niet was overgekomen in het college. Daarnaast hopen we dat door de feedback bij de vragen de studenten ook nog wat leren van de fout-beantwoorde vragen. Ikzelf heb vragen gebruikt bij een soort ‘tentamen’, waarbij het dus puur ging om testen van informatievaardigheden na college en enkele modulen uit ons instructieprogramma MEEWIZ. We zijn nu bezig met de “laatste” verbeteringen aan de toetsvragen. Ze staan in een database van het programma QMP, waarbij we de gewenste vragen uit de verzameling van 80 gemakkelijk in een assessment kunnen zetten. De vragen zijn o.a. ingedeeld op ACRLstandaard en op vakgebied: Algemeen, Beta en Gamma. Wat betreft het delen van deze vragen met anderen: we zijn wat huiverig om deze vragen maar gewoon aan ieder ter beschikking te stellen. We willen beslist niet dat ze ergens op het Open Internet terecht komen. Het mooiste zou het zijn als een ‘partner’ zelf een aantal vragen inbrengt en dan in ruil daarvoor onze vragen kan gaan gebruiken. Heb je belangstelling? Neem contact op met Marjolein Drent (
[email protected]) of met mij (
[email protected]) . Lidwien Lamboo Library, Institute of Social studies (ISS), Den Haag Students at the Institute of Social Studies (ISS) are admitted on academic, language and job experience criteria, but originate from many different countries and organizations, with different access to internet, automated library systems or computers. Students are expected to
be competent in most common IT and Information Literacy tools, but upon arrival show distinct differences in experience and competency levels. Hence ISS embarked on a quality improvement programme for Information and IT Skills. The ISS programme is characterized by • Information literacy and IT assessment • Remedial course offering • Involvement of senior year students The objective of the programme is to bring all students at the same minimum level at an early stage of their study programme. This is believed to enhance group dynamics and collective academic skills. Participating in the skills assessment provides students with an immediate diagnosis of their Information Literacy and IT skills. The assessment leads to concrete training requirements and a training programme in the first term will cater for the required training needs. In view of the limited human resources available for quality improvement in Information Literacy and IT skills, senior year students are involved in remedial IL & IT workshops. Some ISS students have didactical training, others strong motivation to help the next generation of students. For IT Skills assessment, the European Computer Driving License (ECDL) is a formalized system that is readily available. ECDL has training materials as well as online testing facilities [from diagnostic test, exam and full certification]. For the objective of ISS, the diagnostic test is the appropriate tool. For information literacy no such ready, commercially available diagnostic testing is available. By consequence, this would result in a ‘one-programme-for-all’ training, irrespective of strengths and weaknesses of the ISS students. To overcome this handicap, it was decided to involve an intern with an Information Management (IDM) background to assist in integrating information literacy in the ISS curriculum. Part of the assignment resulted in a set of diagnostic questions that together form a diagnostic test for information literacy. A comprehensive guideline on ‘Information Literacy Best Practices’ can be found at the American Library Association – Association of College & Research Libraries ACRL . The guideline assumes a wide involvement and support of library and academic staff, as well as adequate staffing levels for information literacy. These may not be present under all circumstances, but the principles suggested for information literacy development were found to be helpful and are reflected in the choice of questions. The ISS Information Literacy assessment comprises a set of 22 questions, some of which have several sub questions. All questions have multiple choice answers, so that use can be made of on-line survey tools [NetQuestionnaires]. The assessment starts by asking on familiarity with IT and Information Literacy phenomena, assesses self awareness of library skills and general information literacy knowledge. A number of questions check the understanding of library terminology, the research concepts and definitions. Next the assessment addresses questions on search techniques, practical research skills that relate to library use and values that are important in referencing and correct acknowledgements of the work of others. A set of 10 true/false questions test knowledge on search engines. ISS intends to so the pilot run early 2008. Hopefully this will provide us with the information about the suitability of the questions and its usefulness to tailor the information literacy training. In 2008, it is hoped that an adjusted set of questions can then presented to the students.
If you would like to receive a copy of the Information Literacy Assessment Questionnaire, please email Saskia Scheffer (
[email protected]) or Lidwien Lamboo (
[email protected]). Dorien Haarman Bibliotheek Faculteit Sociale Wetenschappen Univ. Leiden: er zijn geen nieuwe ontwikkelingen op het gebied van informatievaardigheden (bibliotheekinstructies!) binnen de eigen faculteitsbiblotheek. Samen met de UB en andere Leidse universitaire bibliotheken bevinden we ons in een drietal projecten. Allereerst is er het traject om te komen tot een gezamenlijke website. Vervolgens is er onlangs een project gestart om te komen tot een gemeenschappelijke online vraagbaak, met het programma QuestionPoint. Tot slot begint er binnenkort een overleg over het inrichten van een expertisenetwerk Informatievaardigheden. Harrie Knippenberg RU: weinig ontwikkelingen. We zijn in een wiki kleine stukjes instructie aan het maken met elkaar die we dan later in BlackBoard kunnen gebruiken. Over faculteiten heen dus. Een item voor ons is: hoe worden we zichtbaar met onze diensten in Bb? Dat is slecht geregeld nu. Ook: hoe kunnen we actieve hulp organiseren bij het aanbieden van literatuur in Bb? Evert Jan en Jettie UB Groningen: De film die we altijd gebruikten voor de bibliotheekinstructies voor met name de eerstejaars studenten was sterk verouderd. Daarom hebben we deze vervangen door een geheel nieuwe powerpointpresentatie:(http://www.rug.nl/bibliotheek/instructies/locatie/ub/instructie2007). De ervaringen zijn heel positief. De afgelopen vier weken hebben we hem kunnen testen op ongeveer duizend studenten. Omdat er een nieuwe versie van de bibliotheekcatalogus in de lucht gekomen is, moest ook de bijbehorende trainingsmodule vervangen worden. Onze vraag is of er ervaring is met het evalueren van bibliotheekinstructies: hoe zou je dit het beste kunnen doen? Sinds ruim een jaar verzorgt de UB ook inloopinstructies, twee maandelijks. Men kan zich via de website aanmelden en bij de aanmelding speciale wensen aangeven. Desgewenst wordt na afloop van de instructie nog een rondleiding door het gebouw verzorgd. De belangstelling varieert nogal ( van 1 tot 18 deelnemers per bijeenkomst.) De instructies worden met name bezocht door gebruikers die bij onze reguliere bibliotheekinstructies buiten de boot gevallen zijn: zij-instromers, buitenlandse studenten en medewerkers, etc. Deze instructies voorzien volgens ons duidelijk in een behoefte. Jos Fleuren Hogeschool van Arnhem en Nijmegen De pilot Informatievaardigheden voor eerstejaars studenten is zo goed als klaar. Een aantal opleidingen heeft al toegezegd de pilot te willen uitvoeren. Dit staat gepland voor periode 3 en 4, de tweede helft van dit schooljaar en periode 1 van het volgend schooljaar. Alle informatiespecialisten hebben het afgelopen schooljaar een interne cursus Didactische vaardigheden gevolgd. Alie Mud Christelijke Hogeschool Nederland, Leeuwarden Vrijwel alle eerstejaars studenten hebben de online catalogusinstructie gevolgd in de studiestartweek. In het eerste moduul volgen een aantal opleidingen de online Hoger onderwijs Informatievaardigheden Training (HIT). Een overleg met onderwijskundigen wordt gepland, om met het oog op het nieuwe curriculum, in ieder geval voor twee opleidingen een leerlijn informatievaardigheden te formuleren. Het onderwijs hierin is zeer geïnteresseerd.
In de team meetings van diverse opleidingen worden presentaties gegeven over de bibliotheek, mn de digitale diensten. Hierbij wordt ook aandacht besteed aan het beoordelen van informatie op internet en het beoordelen van literatuuropgaven in scripties en in andere onderwijsproducten. Verder onderzoeken we de mogelijkheid om gebruik te maken van het aanbod van de Universiteit van Amsterdam mbt de demo’s. Marian Schneider Hogeschool Rotterdam. Voornaamste traject is nu docenten zodanig bij te scholen, dat ze studenten kunnen begeleiden bij en beoordelen op nformatievaardig gedrag. Dat vergt ook bijscholing van collega-mediathecarissen. Wilma Hoedemakers Avans Hogeschool Alle eerste jaars studenten van Avans hebben een algemene rondleiding in Xplora gehad, waarbij ook een film getoond werd over Xplora en alle mogelijkheden. Verder hebben bijna alle Academies gebruik gemaakt van een eerste algemene instructie voor de eerste jaars studenten. Tijdens deze instructie werd allereerst informatie gegeven over de catalogus, Picarta, 1 of 2 andere databanken aghankelijk van de opleiding en de zoekstrategie die wij gekoppeld hebben aan een informatiecyclus. Vervolgens gingen de studenten zelf aan de slag met het beantwoorden van vragen over thema's die gerelateerd zijn aan de opleiding. Voor een enkele opleiding zijn de vragen geheel in overleg met docenten gemaakt, gekoppeld aan het blok, in Blackboard ( onze digitale leeromgeving) ondergebracht en verplicht om te maken. Dwz, er zijn studiepunten aan gekoppeld. We zijn, in nauwe samenwerking met een onderwijskundige, bezig met het ontwikkelen van diverse inloopworkshops. Op stapel voor eind november en december staan inloopworkshops over: google, weblogs, algemene databanken als LexisNexis en vodcast/podcast. We zijn zelf zeer benieuwd naar reacties van studenten en docenten. Wij willen hier ook veel publiciteit aan geven bij de docenten, om deze ook bewust te maken van informtievaardigheden en het belang hiervan. Fontys Mediatheek Moller Fontys Mediatheek Moller verzorgt voor eerste jaar studenten van verschillende opleidingen de workshop informatievaardigheden. Lerarenopleiding / Economische hogeschool /Pedagogiek / Theologie / Sociale studies / Kop opleiding / Pabo / Sporthogeschool. Voor de meeste eerstejaarsstudenten is het een verplicht onderdeel. Het is gekoppeld aan studiepunten. De afgelopen tien jaar ging dit individueel aan de hand van een reader. Dit schooljaar zijn we gestart met een vernieuwde workshop en groepsgewijze instructies. Studenten gaan aan de hand van een eigen casus ( meestal gekregen vanuit het onderwijs) aan de slag met zoeken naar en selecteren en beoordelen van informatie. De Workshop is nog in ontwikkeling. Wilma van den Brink Vrije Universiteit Amsterdam Sinds september 2007 is onze webcursus informatievaardigheden uitgebreid met niveau C. De cursus bestaat dus nu uit drie niveaus: • Niveau A: bedoeld voor nieuwe studenten. Het is een basiscursus: wat is wetenschappelijke informatie, hoe vind ik een specifiek boek/artikel etc • Niveau B: bedoeld voor studenten die een essay moeten schrijven en dus in beperkte tijd relevante literatuur moeten vinden.
Niveau C: bedoeld voor scriptiestudenten en aio's die gedurende een langere tijd literatuuronderzoek doen, zoals: het beoordelen en beheren van gevonden informatie en op de hoogte blijven van nieuwe literatuur over een specifiek onderwerp. Naast deze cursussen is op verzoek van de Faculteit Letteren een cursus PiCarta ontwikkeld. De cursussen zijn toegankelijk voor iedereen. •
In oktober is de VU MediaXperience geopend bij de UB. De VU MediaXperience biedt ruimte aan studenten, docenten en onderzoekers om met de nieuwe technologieën en onderwijstoepassingen te experimenteren. Voor meer informatie zie het nieuwsbericht op de VU Website. Het centrum is een samenwerkingsproject tussen het VU Onderwijscentrum, het Audiovisueel Centrum en de UB.
