Jongeren verschillen in leerstijl leerstijlen
Leen Pil 01-02-2013 Centrum Ervaringsgericht Onderwijs - Leen Pil DPB Mechelen-Brussel
Leerstijlen = de manier waarop iemand gewoonlijk een leertaak of probleem aanpakt = veranderbaar
Differentiatie is een noodzaak, opdat alle leerlingen in hun ongelijkheid, gelijke kansen krijgen.
Leerstijlen 1. Leercirkel van Kolb 2. Taaldenken versus beelddenken 3. Kinesthetisch leren 4. Leerstijlen van Vermunt Centrum Ervaringsgericht Onderwijs - Leen Pil DPB Mechelen-Brussel
Wat is differentiatie? Differentiatie = het positief en planmatig omgaan met verschillen tussen leerlingen met het oog op het grootst mogelijke leerrendement voor elke leerling. (Johan Van der Hoeven) Centrum Ervaringsgericht Onderwijs - Leen Pil DPB Mechelen-Brussel
Centrum Ervaringsgericht Onderwijs - Leen Pil DPB Mechelen-Brussel
1
Leercyclus van Kolb • Concreet ervaren
doener
dromer
beslisser
denker
• Actief oefenen
• Reflectief observeren
• Abstract conceptualiseren Centrum Ervaringsgericht Onderwijs - Leen Pil DPB Mechelen-Brussel
1
Aandachtspunten: Voorkeur leerstijlen zijn veranderlijk Valkuilen: • Cirkel niet rond maken Leeractiviteiten van jongeren uitdagen, niet
enkel erop inspelen
En daarom: stimulerende onderwijsstijl Stimuleren van ondernemingszin + Stimuleren van observatiezin en reflectie + Stimuleren van zin voor analyse + Stimuleren van zin voor toepassen + Centrum Ervaringsgericht Onderwijs - Leen Pil DPB Mechelen-Brussel
Vanuit betrokkenheid ►uitgedaagd worden aan
de grens van je mogelijkheden ►Actief (en mentaal cognitief) aan de slag
gaan met het aanbod
Centrum Ervaringsgericht Onderwijs - Leen Pil DPB Mechelen-Brussel
Een ervaringsgerichte kijk op leren Context AANPAK
PROCES
WELBEVINDEN
DIDACTISCHE AANPAK (organisatie, werkvormen, inhoud, …)
EFFECT
BETROKKENHEID
VERBONDENHEID ERVAREN
LEERKRACHT_ STIJL Centrum Ervaringsgericht Onderwijs - Leen Pil … Mechelen-Brussel DPB
FUNDAMENTEEL LEREN II KENNIS VAARDIGHEDEN ATTITUDE ZINGEVING
De smalle zone waarin zich de ‘state of flow’ kan voordoen (vrij naar Csiksentmihaily)
Moeilijkheidsgraad van de activiteit
Centrum Ervaringsgericht Onderwijs - Leen Pil DPB Mechelen-Brussel
Onrust en faalangst
Verveling en depressie Competentieniveau van de persoon
Centrum Ervaringsgericht Onderwijs - Leen Pil DPB Mechelen-Brussel
Centrum Ervaringsgericht Onderwijs - Leen Pil DPB Mechelen-Brussel
2
Opdracht: Verbind de kenmerken met de leerstijlen van Kolb 1. Maakt eerst een plan.
6. Gaat een directe
2. Zoekt verbanden met
kennis die hij al heeft.
3. Neemt de tijd om zijn
ervaringen te overdenken
4. Is gericht op praktische
zaken. 5. Bestudeert theoretische
concepten, modellen en systemen.
ervaring opdoen. 7. Zoekt intellectuele uitdagingen. 8. Zoekt goed gestructureerde leermiddelen. 9. Zoekt iemand die iets kan demonstreren. 10. Springt in het diepe met een uitdagende taak.
Doener
Dromer
Beslisser
Denker
Centrum Ervaringsgericht Onderwijs - Leen Pil DPB Mechelen-Brussel
Centrum Ervaringsgericht Onderwijs - Leen Pil DPB Mechelen-Brussel
Doener (actief / concreet)
Dromer (passief / concreet)
Sterk: Praktisch Past zich gemakkelijk aan Zwak: Ongeduldig Drammerig Effectieve werkvormen: Afwisselende werkvormen Feedback Ruimte voor humor, plezier, ontspanning
Centrum Ervaringsgericht Onderwijs - Leen Pil DPB Mechelen-Brussel
Denker (passief / abstract) Sterk: Logisch denken Concepten/modellen bouwen Zwak: Praktisch toepassen Zweven (niet met beide voeten op de grond) Effectieve werkvormen: Duidelijke structuur Ruimte voor stellen van vragen Obervaties plaatsen in theorie
Centrum Ervaringsgericht Onderwijs - Leen Pil DPB Mechelen-Brussel
Sterk: Verbeeldingskracht Genereren van nieuwe ideeën Zwak: Besluiteloos Effectieve werkvormen: Ruimte voor uiten van gevoel Tijd voor reflectie Visuele presentatie
Centrum Ervaringsgericht Onderwijs - Leen Pil DPB Mechelen-Brussel
Beslisser (actief / abstract) Sterk: Doelen stellen Besluiten nemen Zwak: Sociaal contact / relaties Effectieve werkvormen: Zelf conclusies (kunnen) trekken Koppeling leggen met praktijk Ruimte voor experiment
Centrum Ervaringsgericht Onderwijs - Leen Pil DPB Mechelen-Brussel
3
Tips
Tips
Tips voor wie wat meer dromer wil worden: confronteer je mening met die van anderen, neem je tijd voor lastige beslissingen, maar besteed niet teveel tijd aan pietluttigheden, neem de tijd om je ervaringen te overdenken.
Tips voor wie wat meer beslisser wil worden: zoek naar de verbanden tussen de leerstof en je praktijk, probeer zaken uit en vraag daarbij hulp van je begeleider, maak duidelijke stappenplannen.
Tips voor wie wat meer denker wil worden: zoek verbanden met de kennis die je al hebt, breng een duidelijke structuur aan in wat je moet leren, bestudeer eens vaker theoretische concepten.
Tips voor wie wat meer doener wil worden: ga een directe ervaring opdoen, los een concreet probleem op, spring in het diepe met een uitdagende taak en wed niet altijd op veilig.
Centrum Ervaringsgericht Onderwijs - Leen Pil DPB Mechelen-Brussel
Centrum Ervaringsgericht Onderwijs - Leen Pil DPB Mechelen-Brussel
Hoekenwerk
Centrum Ervaringsgericht Onderwijs - Leen Pil DPB Mechelen-Brussel
2
Taaldenken versus beelddenken
Centrum Ervaringsgericht Onderwijs - Leen Pil DPB Mechelen-Brussel
Het schoolgaande – lerende- kind Taaldenken
Centrum Ervaringsgericht Onderwijs - Leen Pil DPB Mechelen-Brussel
Beelddenken Moeite met het volgen van instructies Problemen met automatiseren Moeite met abstracte woorden Hebben vaak zwakke concentratie Moeite met analyseren en plannen Dyslexie?
Centrum Ervaringsgericht Onderwijs - Leen Pil DPB Mechelen-Brussel
4
Voordeel beelddenkers
Snel overzien van gecompliceerde situaties –visionair Snel denken –associëren Geven vaak onverwachte heldere vragen en oplossingen Hebben originele en creatieve oplossingen Sfeer aanvoelen –intuïtie Goed ruimtelijk inzicht Belangrijke personen bij innovatie Managers, Architecten, ICT-ers, Ontwerpers Zijn juist nieuwsgierig en leergierig Interesse in wereld en maatschappij Goed oriëntatievermogen Goed gezichten onthouden -maar niet de naam
Centrum Ervaringsgericht Onderwijs - Leen Pil DPB Mechelen-Brussel
Centrum Ervaringsgericht Onderwijs - Leen Pil DPB Mechelen-Brussel
Voorbeeld: Concept cartoon
Gill Goldstein: genderverschillen andere intensiteit van hersenactiviteit bij taken Vrouwelijke hersenen gestimuleerd door
Mannelijke hersenen gestimuleerd door Schema’s
Taal
Plaatjes
beter in
Objecten
taalontwikkeling
Driedimensionale
afbeeldingen diagrammen
Centrum Ervaringsgericht Onderwijs - Leen Pil DPB Mechelen-Brussel
Centrum Ervaringsgericht Onderwijs - Leen Pil DPB Mechelen-Brussel
‘Serious games’ Socio-politieke games
Zelfverbeteringsgames Simulaties
Medische games Centrum Ervaringsgericht Onderwijs - Leen Pil DPB Mechelen-Brussel
Centrum Ervaringsgericht Onderwijs - Leen Pil DPB Mechelen-Brussel
5
3. Kinesthetisch leren
Michael Gurian handvaten naar een meer jongensvriendelijke aanpak (Oktober 2010) Jongens kunnen gemiddeld
minder goed stilzittend studeren op alternatieve manieren studeren: - rondlopend - rechtop staand aan een bord/flip-over - combinaties tss bewegen en leren - sneller praktijklessen
Centrum Ervaringsgericht Onderwijs - Leen Pil DPB Mechelen-Brussel
Beweging
Centrum Ervaringsgericht Onderwijs - Leen Pil - DPB Mechelen-Brussel
Embodied Cognition
Positief effect op snelheid van informatieverwerking
en op planningsfuncties Zuurstof naar de hersenen
Centrum Ervaringsgericht Onderwijs - Leen Pil DPB Mechelen-Brussel
Centrum Ervaringsgericht Onderwijs - Leen Pil DPB Mechelen-Brussel
4. Leerstijlen volgens Vermunt
Betekenisgerichte leerstijl
Welke richting geef je aan je leren? De student zoekt gericht in de leerboeken, is uit
Betekenisgerichte leerstijl Toepassinggerichte leerstijl Reproductieve leerstijl Ongerichte leerstijl Centrum Ervaringsgericht Onderwijs - Leen Pil DPB Mechelen-Brussel
op inzicht, verbanden en samenhang. De student is goed in het onderscheiden van hoofd- en bijzaken. De student kan zijn leeractiviteiten aanpassen aan de situatie. Ze maken schema's en structureren. Doorgaans leren ze vlot en kunnen goed zelfstandig werken. Centrum Ervaringsgericht Onderwijs - Leen Pil DPB Mechelen-Brussel
6
Toepassingsgerichte leerstijl
Reproductieve leerstijl
Deze studenten concretiseren veel. Ze bedenken
Deze studenten laten zich sturen door anderen: de
zelf voorbeelden bij de leerstof. De stof is er voor hen ook voor om te kunnen toepassen. Naast zichzelf aansturen laten ze zich ook sturen door docent, boek en studiewijzers. Als de leerstof niet voldoende toepassingsmogelijkheden hebben, haken ze af.
docent, het boek, de studiewijzer. Ze doen alles stapsgewijs. Ze herhalen en memoriseren veel. Leren is voor hen het opdoen van kennis, dingen uit het hoofd leren. Deze studenten kunnen slecht zelfstandig leren. Ze hebben veel sturing nodig. Leren kost voor hen ook veel tijd, er is weinig samenhang in de leerstof.
Centrum Ervaringsgericht Onderwijs - Leen Pil DPB Mechelen-Brussel
Centrum Ervaringsgericht Onderwijs - Leen Pil DPB Mechelen-Brussel
Ongerichte leerstijl
Leerstijlen van Vermunt
Deze studenten weten niet op welke manier ze de
Samenhangend geheel van
leerstof benaderen. Ze kunnen daar dus ook niet in bijsturen. Meestal doen ze wat ze altijd al deden. Ze zijn vaak stuurloos: ze sturen zichzelf niet aan, maar laten zich ook niet sturen door de docent, het boek of de studiewijzer. Deze studenten hebben veel twijfel: over de opleiding en over hun capaciteiten. Ze zijn nauwelijks tot zelfstandig studeren in staat.
Verwerkingsstrategieën Regulatiestrategieën Leeroriëntaties Leeropvattingen
Centrum Ervaringsgericht Onderwijs - Leen Pil DPB Mechelen-Brussel
Centrum Ervaringsgericht Onderwijs - Leen Pil DPB Mechelen-Brussel
Wat belangrijk is binnen lespraktijk Inzicht in verschillen + respect Breed observeren Inzicht in relatie tussen eigen onderwijsaanpak en leereffect bij jongeren, met focus op welbevinden en betrokkenheid Differentiëren in lesaanpak, het eigen didactisch palet uitbreiden, rekening houdend met leerlingverschillen
Wat belangrijk is binnen lespraktijk
Centrum Ervaringsgericht Onderwijs - Leen Pil DPB Mechelen-Brussel
Centrum Ervaringsgericht Onderwijs - Leen Pil DPB Mechelen-Brussel
De leercyclus van Kolb rond maken
(leerkracht + lln) Vanuit de talenten/sterktes vertrekken
Tijd maken voor reflectie Benut de verschillen/heterogeniteit als
kracht Werk met probleemstellingen Stimuleer coöperatief groepswerk
7
En daarom: leerkrachtstijl is essentieel Gevoelig voor de beleving van de jongeren. De mate waarin de leerkracht gevoelig is voor het welbevinden (en/of sociaalemotionele behoeften) van de jongeren.
Stimulerend tussenkomen. De mate waarin de leerkracht exploreren en ontdekken van jongeren positief beïnvloedt door een rijke leeromgeving.
Autonomie verlenen. De mate waarin de leerkracht ruimte geeft voor het nemen van initiatieven en voor het individuele ontwikkelingsproces.
Centrum Ervaringsgericht Onderwijs - Leen Pil DPB Mechelen-Brussel
En daarom: Rijke leeromgeving Differentiëren, ook bij evaluatie Leren van en met elkaar (coöperatief leren,
groepswerk, interactie, …
Keuzemogelijkheden Verschillende media Ervaringsgetuigenissen/reportages/demonstraties/
reflectiemomenten/teksten/grafieken/analyses/ experimenten/observaties/toepassingsopdrachten/ ontdekkingsopdrachten/… Centrum Ervaringsgericht Onderwijs - Leen Pil DPB Mechelen-Brussel
Wat levert het op? Meer variatie en differentiatie in onderwijspraktijk
Groter welbevinden en hogere betrokkenheid van lln
Bedankt !
Meer motivatie bij lln Meer zelfvertrouwen bij lln Meer kansen tot leerwinst bij lln Meer wederzijds respect Groeikansen naar rijkere leer- en onderwijsstijl Ruimer referentiekader Groeikansen binnen identiteitsontwikkeling
Onderwijs dat het beste uit elke leerling haalt
Leen.Pil@ Leen.Pil @ppw.kuleuven.be Leen.Pil.mb@ Leen.Pil.mb @kerknet.be Leen.Pil@ Leen.Pil @telenet.be
Centrum Ervaringsgericht Onderwijs - Leen Pil DPB Mechelen-Brussel
8