LeefNu L
E E F
E N
®
EETWIJ(S)ZER
Groene thee beschermt tegen kanker Kolen doden Helicobacter pylori De prostaat protesteert Shamantha Meditatie
Jonger en gezond blijven met een huisdier PUBLIMEDIA: LEEFNU IS EEN VIOW PUBLICATIE AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN VERANTWOORDELIJKE UITGEVER: WALTER O.M. FACHÉ, KERKSTRAAT 101-103, 9270 LAARNE
B E LG I S C H
3,5
EURO
-
JAARGANG
3 - 2005 -
NUMMER
22
VOEDINGSMAGAZINE
22 VIOW
®
Udo’s Choice®Ultimate Oil Blend
verhoogt je energie en weerstand • vermindert je risico op hart- en vaatziekten • verbetert je leer- en concentratievermogen • draagt bij tot een betere gemoedsstemming • houdt je gewrichten soepel en versterkt je beenderen • verbetert je spijsvertering en bloeds-omloop • houdt je huid zacht en jong • bevordert je conditie en sportprestaties •
• o j i b wa by
de
roeck
•
el
ect u m a b
•
s electe d
*
* correct en ecologisch verpakt in niet-reactief, amberkleurig glas en eromheen een lichtwerende kartonnen doos
gezond leven met de juiste vetten Mensen denken vaak dat ze alle vetten moeten vermijden.
Ultimate Oil Blend, een unieke combinatie van verse biolo-
Niets is minder waar! De vetzuren Omega-3 en Omega-6 zijn
bloemolie, haverkiem- en rijstkiemolie, sojalecithine (zonder
zelfs cruciaal voor onze gezondheid. Op voorwaarde dat ze
GGO), middellange vetzuurketens en vitamine E. Udo’s Choice
zuiver en in de juiste verhouding worden opgenomen.
Ultimate Oil Blend bevat een ideale verhouding van Omega-
Omdat onze westerse voeding op dat vlak enorm tekortschiet
3, Omega-6 en Omega-9 (2:1:1) en garandeert een optimale
ontwierp de Canadese voedingspionier Dr. Udo Erasmus de
voedingswaarde.
gische lijn(vlas)zaadolie, zonnebloem- en sesam-olie, teunis-
Verkrijgbaar in de betere natuurvoedingswinkel of apotheek.
Voor meer info, surf naar www.ojibwa-deroeck.com of bel +32 (0)52 48 43 00
OjIbwa De roeck
your health, our mission
��������������������������� ��������� ��� ���� ������ ���������������� ������������ ���� ����� ������������������������������������������������������������������������ ����������������������������������������������������������������� ��������� ���� ��� �������� ������ ������ ������ ���������� ����������� ���� ����������������������������������������������������������������� ���������������������������������������������������������������������� �
�����������������
������������������������������������� �������������������������������
������������������������������������������������������� ���������������������������������������������� �������������������������������������������������������������� �������������� ���������������������������������������������������������������� ������������������������������������������ ��������������������������������������������������������������� ������������������������������������������������������������� ������������������������������������������������������������� �������������������������������������������������������������� �� ���������� ������ ����� ��� ���������� ������� ��������������� ��������������� �
������������������������������������������������������������ ���������������������������������������������������������������� ���������������������������������������������������������� ��������������������������������������������������������� ����������������������������������������������������������� ������������������� ������������������������������������������������ ����������������������� ����������������������������������������������� ����������������������������������������� �������������������������������������������������������� ������������� �
�������������������������������������������������������� ����������������������������������������������������������������������������������������������������� �������������������������
���������������������
IN
DIT NUMMER De artikels worden onderbouwd met bruikbare orthoceutische producten, die onderzocht en goedgekeurd werden door de orthoceuticaraad van het VIOW.
Belgisch Voedingsmagazine VIOW Verschijnt 10 maal per jaar met concrete, nuttige dagelijkse voedingsadviezen en leeftips, voor mensen die bezorgd zijn voor hun eigen gezondheid of beroepsmatig met de voedingsproblematiek bezig zijn zoals natuur- en reformwinkels, gezondheidszorgwerkers, schoonheidspecialistes, sportcoaches, horecabedrijfsmensen, sportcentra, onderwijzend personeel, kortom voor iedereen die begaan is met de gezondheid. Met LEEFNU wil de redactie u als lezer grondig informeren over de laatste orthomoleculaire trends die uw leef- en eetwijze positief kunnen ondersteunen. De redactie brengt voor u artikelen samen over biologische voeding, voedingssupplementen, voedingsadviezen, fytotherapie, biologische kleding; lichaamsverzorging en woonomgeving, sporten zonder doping, toxische en ecologische problemen en kritische doorlichtingen van alles wat met gezondheid en ziekte te maken heeft.
REDACTIE UITGEVER Publimedia Orthos Instituut VIOW Walter OM Faché, Hoofdredacteur Eric Ost, Eindredacteur Kernredactie Walter OM Faché Orth. Bioch. Dirk Bogaert, Med. Journalist Geert Vergote, Dr. Apr. Sofie Noppe, Lic. Biom. Wet. Jozef Poppe, Prof. Dr. Ir. Karine Vandepitte
Vormgeving, productie en druk
■ REDACTIONEEL
1. ‘Light’ weegt zwaar op je gezondheid 2. Europa waarschuwt! “De kosten voor het klassieke seniorenleven worden onbetaalbaar” 3. Het antwoord van het VIOW
Promotie: abonnementen LEEFNU en ORTHOFYTO: samen € 55 i.p.v. € 60 ©Copyright 2005 Noch de uitgever, noch de redactie is aansprakelijk voor eventuele schade als gevolg van vermeende adviezen of eventuele onjuistheden, en/ of onvolledigheden in deze uitgave. ISSN-nummer: 1379-8383
pag
■ DOSSIER VOEDING
5. 3 tot 10 kopjes groene thee per dag beschermt tegen kanker, Parkinson, Alzheimer pag 6. Kolen op ereplaats in Voedingsdriehoek Faché pag
6 7 9
11 14
■ MEDISCH
7. Constipatie: File in de darmen orthomoleculair oplossen pag 8. Orthomoleculaire darmtips VIOW pag 9. Wat doe je als de prostaat ‘protesteert’? pag
17 18 20
■ PSYCHO-SPRITUEEL WERK ■ VOOR U GELEZEN
Prijs per nummer: € 3,5
pag
4. Hoe jong en gezond blijven op elke leeftijd?
Secretariaat/Publiciteit
Betaling geldt als enige abonnering. Storting van € 30 op rek nr. Fortis 290-0308228-80 voor België en voor Nederland storting van € 33 op rek nr. Fortis IBAN BE 882900307607/41 BIC code GEBABEBB
pag
■ ADVIESHOEKJE WALTER FACHE
10. Shamatha meditatie, een manier om je geest te laten rusten in vrede
Hoe abonneren?
4
■ DOSSIER VOEDING POLITIEK
Walter OM Faché Drukkerij Bruyneel nv Yannick Dubrulle, Karine Vandepitte Larenhoeve, Kerkstraat 101-103, 9270 Laarne. Tel 0032/(0)9/3690642 Fax 0032(0)9/3661838 E-mail:
[email protected] Website: www.viow.be
pag
pag
23
11. Vis beschermt tegen darmkanker pag 12. Aders in ogen voorspellen kans op ziektes pag 13. Test Aankoop waarschuwt voor gearomatiseerd water pag 14. Biologische klok verkeerd afgesteld bij ADHD kinderen pag 15. Wil je een natuurlijke cholesterolverlager? pag
26 26 26 27 27
Een gids achter de schermen van gezondheid, ziekte, voedselschandalen, toxiciteit in onze voeding, met concrete nuttige en dagelijkse voedingsadviezen. Een maandblad voor kritische en gezondheidsbewuste mensen.
Bezoek onze website voor het laatste nieuws
www.viow.be
Abonneer u onmiddellijk en geniet van onze promotieprijs aan ¤ 55 voor Orthofyto en Leefnu
REDACTIONEEL
redactioneel
‘LIGHT’ WEEGT ZWAAR OP JE GEZONDHEID WALTER OM FACHÉ
“LIGHT ZOETSTOF ASPARTAAM VEROORZAAKT LEUKEMIE”
D
e herfst is present. De winter staat voor de deur. Beide seizoenen staan ook garant voor verkoudheden en een mogelijke grieppandemie. Mensen die zich hier tegen willen beschermen doen er goed aan hun afweersysteem optimaal te versterken. Uit verschillende wetenschappelijke studies blijkt dat de ‘light’ voedingsrage het immuunsysteem sterk verzwakt. “De light producten zijn helemaal niet goed voor ons. Je wordt er net zo dik van als van gewone voeding “, zeggen een aantal Italiaanse en Duitse wetenschappers. “Light dranken bijvoorbeeld kunnen drie effecten hebben. Je lichaam beschouwt ze als water, of als een kleine hoeveelheid energie. In dit geval is er niets aan de hand. Maar door de biochemische verscheidenheid van de mens gaat het lichaam soms op zoek naar compensatie omdat het veel minder energie binnenkrijgt van een dergelijke zoete drank, dan het verwachtte. Sommige light dranken bevatten immers helemaal geen energie. Het gevaar is dat je een hongergevoel krijgt en dus meer gaat eten. Bovendien brengen kunstmatige zoetmakers je gezondheid in gevaar.”
schrijft Dokter Morando Soffritti Dokter Morando Soffritti publiceerde een studie (1) waaruit blijkt dat 4 milligram aspartaam per kilogram lichaamsgewicht het risico op leukemie aanzienlijk vergroot. Het onderzoek van de Italiaanse wetenschapper staat sinds 28 juli 2005 op het Internet en zou - als alles goed gaat - gepubliceerd worden in de European Journal of Oncology, volume 10, nr. 2. Morando Soffritti is wetenschappelijk directeur van de Europese Ramazizini Foundation voor oncologie en milieuwetenschappen in Bologna.
WAPEN
JE AFWEERSYSTEEM MET ORTHOMOLECULAIRE VOEDING
De ratten in de studie kregen 4 tot 20 milligram aspartaam per kilogram lichaamsgewicht. Voor een volwassen man of vrouw, die 70 kilogram weegt, komt dit overeen met drie blikjes light frisdrank per dag. Aspartaam wordt echter nog in een groot aantal andere producten gebruikt, alsook in geneesmiddelen.
Het woord orthomoleculair is samengesteld uit orthos (= goed) en moleculair (= m.b.t. de moleculen). Orthomoleculaire voeding is erop gericht het lichaam de nodige volwaardige en onbewerkte voedingsstoffen in de juiste hoeveelheden te geven, zodat het lichaam optimaal kan functioneren. Het lichaam moet via de voeding alles opnemen wat het nodig heeft aan brandstoffen (koolhydraten en vetten), aan bouwstoffen (eiwitten en vetten) en aan regulerende en beschermende stoffen (vitamines, mineralen, aminozuren). Als het lichaam te weinig of onvolwaardige voeding krijgt aangeboden, zal het bepaalde functies niet meer kunnen uitoefenen. Dit zal op termijn leiden tot lichamelijke en psychische klachten. Factoren als vervuiling, straling en stress kunnen dit proces nog aanzienlijk versnellen. Via orthomoleculaire voeding en supplementen kan deze negatieve spiraal worden omgebogen. Op deze wijze werkt orthomoleculaire voeding
Vrouwelijke ratten kregen bij 20 milligram aspartaam per kilogram lichaamsgewicht leukemie. Er werd precancereuze celvorming vastgesteld vanaf 4 milligram aspartaam per kilogram lichaamsgewicht.
4
Weihrauch MR en Diehl hadden in 2004 ook al een verband gelegd tussen aspartaam en een verhoogd risico op het ontstaan van kanker. Hun studie werd gepubliceerd in de ‘Annals of Oncology’ (2)
B E Z O E K
O N Z E
W E B S I T E
:
W W W
.
V I O W
.
B E
preventief t.a.v. ziekte en (te snelle) veroudering. Daarnaast is deze voedingstherapie ook werkzaam als er sprake is van ziekte. Soms is het mogelijk de ziekte te genezen door middel van voeding en supplementen, in combinatie met een reguliere behandeling .
WAAROM
IS ORTHOMOLECULAIRE VOEDING NOODZAKELIJK? Er zijn een aantal redenen waarom de mens meer dan vroeger aandacht aan zijn voeding moet schenken. Ten eerste is de voeding vandaag van veel mindere kwaliteit. Dat begint al met de verschraalde grond, het gebruik van kunstmest, giftige bestrijdingsmiddelen, gewasverbeteraars. Vervolgens worden er tijdens het raffinageproces essentiële stoffen aan het product onttrokken, waardoor de smaak misschien iets meer verfijnd wordt, maar de voedingswaarde beduidend minder. En dan worden ook nog aan veel producten bepaalde ingrediënten toegevoegd die de smaak en kleur moeten verbeteren of die de houdbaarheid verlengen. Dat alles leidt tot
LEEFNU
J A A R G A N G
3 - N°22
onvolwaardige voeding. Als volgende factor is er de milieu- en luchtvervuiling, waar we allemaal aan blootstaan. Op allerlei wijzen krijgen we gifstoffen binnen (denk maar aan uitlaatgassen van auto’s, sigarettenrook) en ons lichaam moet zich daar weer van ontdoen. Aanvulling via de voeding is bijgevolg noodzakelijk om dit mogelijk te maken. Tot slot leven veel mensen door werkomstandigheden of door spanningen in de persoonlijke sfeer in een chronische stresssituatie. Voortdurend gespannen zijn vraagt veel van het lichaam (meer specifiek van de bijnieren) en er ontstaat in die chronische toestand snel een tekort aan bepaalde vitamines, mineralen en aminozuren. Ook deze situatie vereist extra zorg voor het dagelijkse voedingspakket. Al deze elementen zijn niet - of in onvoldoende mate terug te vinden in light producten.
WAT IS ORTHOMOLECULAIRE BASISSUPPLETIE? Een voorbeeld is selenium, een mineraal, dat hier vroeger nog wel in de grond werd aangetroffen, maar nu nauwelijks meer. Uit het rapport ‘Tekorten in de voeding’ blijkt dat alle Vlamingen, hoe goed ze ook eten, te weinig selenium binnen krijgen. En dat is een heel slechte situatie. Er is namelijk een omgekeerde relatie tussen de seleniuminname van een volk en het voorkomen van borstkanker. België en Nederland hebben de laagste seleniuminname en het hoogste percentage borstkanker van West-Europa.
lichaamsprocessen gaat in de loop der jaren achteruit en dat leidt tot minder energie en een grotere vatbaarheid voor ziektes. Wie zich wil beschermen tegen verkoudheden en griep kan o.a. hulp verwachten van Argentyn 23TM en van Bio Immunozyme Forte TM. Deze supplementen komen bovenop de dagelijkse multivitamine, 200 microgram selenium en 1 tot 3 gram vitamine C.
WAT LEVEREN ORTHOMOLECULAIRE VOEDINGSSUPPLEMENTEN OP?
Referenties 1. Morando Soffritti, Fiorella Belpoggi, Davide Degli Esposti, Luca Lambertini Aspartame induces lymphomas and leukaemias in rats Eur. J. Oncol., vol. 10, n. 2, 2005 IN PRESS 2. Weihrauch MR, Diehl V. Artificial sweeteners--do they bear a carcinogenic risk? Ann Oncol. 2004 Oct;15(10):1460-5.
Door goed voor je zelf te zorgen, kan men verschillende zaken bereiken. Het lichaam zal beter in staat zijn al die functies uit te oefenen waarvoor het geprogrammeerd is. Daardoor zal men zich fitter voelen en meer energie krijgen. Men bouwt een betere weerstand op, waardoor men minder vatbaar wordt voor bacteriële, parasitaire en schimmelinfecties. Ook zal men beter gewapend zijn tegen degeneratieve ziekten als kanker en hart- en vaatziekten. Mensen die orthomoleculair denken en handelen, bouwen lichamelijke en psychische reserves op waardoor ze over een betere stressbeheersing beschikken. Een aangenaam bijverschijnsel van orthomoleculaire supplementen - en dito voeding - is dat men minder last zal hebben van vroegtijdige veroudering. Dergelijke pluspunten kunnen via het gebruik van ‘light producten’ niet aangetoond worden. Het tegendeel is eerder realiteit Uw hoofdredacteur Walter OM Faché
Daarnaast zijn er bij sommige of bij alle bevolkingsgroepen nog andere tekorten: vitamine A, koper, zink, calcium, magnesium en ijzer. Deze tekorten zijn eenvoudig op te heffen door toevoegingen met een goed multivitaminen/ mineralenpreparaat. Daarnaast is ook aanvulling met minimaal 1 gram vitamine C (liefst over de dag verdeeld) aan te bevelen.
IN
WELKE SITUATIES ZIJN ER MÉÉR SUPPLEMENTEN NODIG? Mensen die veel roken, veel drinken en veel fastfood en light producten gebruiken hebben extra aanvullingen nodig om hun lichaam te beschermen tegen de schadelijke effecten van hun leefgewoontes. Ook oudere mensen hebben extra supplementen nodig. De kwaliteit van sommige
LEEFNU
J A A R G A N G
3 - N°22
DE NIEUWE VOEDINGSDRIEHOEK
FACHÉ IN A3 FORMAAT Geplasificeerd 30 x 42cm Voor slechts 5 Euro (Exclusief portkosten)
Deze producten worden verdeeld door Energetica Natura
Bestellen VIOW - Tel: 09/369 06 42
B E Z O E K
5
Bio-immunozyme Forte bevat alle ingrediënten die het lichaam nodig heeft voor een optimale werking van het immuunsysteem
O N Z E
W E B S I T E
:
W W W
.
V I O W
.
B E
DOSSIER VOEDING POLITIEK
EUROPA WAARSCHUWT! “DE KOSTEN VOOR HET KLASSIEKE SENIORENLEVEN WORDEN ONBETAALBAAR!”
HET BIOLOGISCHE SCHEMA VAN DE KLASSIEKE VEROUDERING VAN DE MENS
Vanaf je 27ste levensjaar begint de enzymproductie in het lichaam te verminderen. Tussen 27 en 35 jaar ontstaat er fibrosevorming in onze organen, spieren en bloedvaten.
HET VIOW-SCENARIO VOOR EEN ACTIEVE EN PLEZIERIGE ‘DERDE JEUGD’!
Overweeg het VIOW anti-aging plan!
DIRK BOGAERT - WETENSCHAPSJOURNALIST
(zie advieshoekje p9)
J
Tussen 35 en 45 jaar daalt het algemeen hormonale peil en komen de eerste medische gevolgen van stress, milieuvervuiling en verkeerde levensstijl aan de oppervlakte.
e bent de kaap van de vijftig voorbij. De kinderen zijn het afbetaalde huis uit, en overal roepen trendwatchers je toe dat het leven en vooral het genieten nu voor goed kan beginnen. Alleen nog even zorgen dat je snel het statuut van (brug) gepensioneerde kan krijgen, en een onbezorgde toekomst lacht je nog zeker drie decennia toe. Jammer genoeg verschijnen er de laatste maanden steeds meer barsten in dit blijkbaar voorbijgestreefde droomscenario.
Het is tijd voor de antiverouderingscursus van het VIOW (Bistro 2 deel 4 / Bistro 6 / Bistro 8)
Vlaanderen vergrijst, en dat is de laatste tijd ook officieel een probleem geworden. Zijn er dan echt redenen om ons zorgen te maken? Moeten we bang zijn voor de derde leeftijd? Eigenlijk wel, denkt professor Bea Cantillon, de Vlaamse specialiste op het gebied van sociale zekerheid. “Ons huidige systeem is niet meer betaalbaar en er moet dringend iets gebeuren. Er groeit een consensus dat we in elk geval langer zullen moeten werken. Want in België is slechts een kwart van de 55- tot 64-jarigen nog actief.”
Na onze 45ste verjaardag krijgen we het moeilijker om de voeding die we nodig hebben optimaal te absorberen. We worden daardoor minder actief en nemen nog meer sedentaire levensgewoonten aan. Ons bloed wordt te dik waardoor er zuurstofgebrek ontstaat in de hartstreek, maar vooral in de hersenen.
Professor Cantillon staat niet alleen met wat wij misschien als doemdenken willen bestempelen. Ook de president van de Europese Centrale Bank bekijkt de dreigende onbetaalbaarheid van de pensioenen als de ‘bom onder de Euro’. “Ik kan niet anders dan het volkomen eens zijn met deze kwalificatie”, zegt Europarlementslid Johanna Boogerd aan de redactie van ‘LeefNu’.
Positieve, preventieve actie is de boodschap (Raadpleeg een orthomoleculaire arts/ therapeut)
MEER OUDEREN: MEER KOSTEN, MINDER INKOMSTEN
Tussen het 50ste en 60ste levensjaar verliezen we – o.a. door gebrek aan nutriënten en voldoende beweging jaarlijks bijna 10% van onze spiermassa. We worden stijf en stram. Vanaf zestig jaar beginnen al onze organen te krimpen en minder goed te functioneren.
“De komende jaren zal de toename van het percentage ouderen in heel Europa in snel tempo doorzetten. Voor de betaling van de pensioenen heeft dit de simpele consequentie dat er steeds minder werkende mensen zullen moeten betalen voor veel meer pensioenen. De verhouding tussen actieve mensen en anderen is zo veranderd dat het welbekende solidariteitsprincipe niet meer haalbaar is. De verhouding tussen het aantal ouderen (65+) en de potentiële werkende bevolking (19-65 jaar) is dus van groot belang en moet hersteld worden. Ik geef een eenvoudig voorbeeld van de huidige wantoestand.
6
De zogeheten afhankelijkheidsratio zal tussen 2000 en 2030 verdubbelen. “Om de dreigende kostenexplosie het hoofd te kunnen bieden zijn verschillende maatregelen denkbaar. Zowel de verhoging van de arbeidsdeelname van ouderen als het op orde brengen van de overheidsfinanciën blijft veelal achterwege.
Het is nu of nooit! Lees VIOW monografie 42 ‘Ouder worden zonder problemen’
B E Z O E K
O N Z E
W E B S I T E
:
W W W
.
V I O W
.
B E
LEEFNU
J A A R G A N G
3 - N°22
Zo is het Duitse begrotingstekort nu al een bron van zorg, omdat het in de buurt van de 3% is gekomen. De officiële berisping van de Europese Commissie, ook wel “gele kaart” genoemd, bleef achterwege. Daarnaast geeft ook Frankrijk steeds nadrukkelijker te kennen dat het de afspraken in het kader van het Stabiliteitspact niet zo nauw wil nemen.”
Dit betekent terwijl in 2000 tegenover iedere gepensioneerde nog vier (potentieel) werkenden stonden, zijn dat er in 2030 nog maar minder dan twee.
Tips voor een gezonde, ‘derde jeugd’ Matig alcohol en koffie Elke dag de zon buiten zien. Orthotariër worden Elke dag voldoende bewegen
POLITIEKE WIL… “Het is frustrerend om te moeten toezien hoe de meest invloedrijke lidstaten de hete aardappel voor zich uit blijven schuiven en daarmee de problemen mogelijk alleen maar verergeren. Iedere burger zal duidelijk zelf voor een deeloplossing moeten zorgen. De oplossing voor de pensioenproblematiek moet immers gevonden worden langs twee trajecten. Er zullen harde afspraken gemaakt moeten worden om in alle lidstaten de mogelijkheden van een zogenaamd prepensioen en vervroegde uittreding minder aantrekkelijk te maken. Dus verder langer werken en dan pas genieten van je pensioen! Met deze maatregelen wordt de dreigende onbetaalbaarheid op een zeer effectieve wijze aangepakt. Door het minder aantrekkelijk te maken om eerder te stoppen met werken, zal er pas op latere leeftijd aanspraak gemaakt worden op pensioen en is er langer sprake van belasting- en premie-inkomsten .
HET ANTWOORD VAN HET VIOW Het VIOW pleit meer dan ooit voor je uitgestelde pensioenleeftijd ernstiger voor te bereiden door goed overwogen aan je gezondheid te werken en dit niet over te laten aan de farmaceutische industrie. Duizenden cursisten zijn bewust dat de enige weg om nog lang te kunnen genieten van de pensioenleeftijd is, dat je je gezondheid in eigen handen neemt en eens gaat luisteren naar de honderden adviezen tijdens de gezondheidsbistro’s van je hoofdredacteur Walter Faché. Gezond en actief blijven – ook na de 65ste verjaardag - wordt aldus de boodschap. Een actieve en tevens plezierige methode of behandeling om een gezonde oude dag te bereiken bestaat uit de volgende orthomoleculaire peilers van het VIOW: bewegen zuiver water en gezonde dranken orthomoleculaire voeding de juiste informatie over voeding en levenswijze preventie voedingsaanvullingen schoner milieu psychische gezondheid loslaten. Deze peilers vind je terug in het nieuwe voedingsconcept, de Voedingspiramide van Faché.
LEEFNU
J A A R G A N G
3 - N°22
B E Z O E K
O N Z E
Golf, wandelen, zwemmen en fietsen zijn ideale bewegingsvormen voor ‘de derde jeugd’
Het VIOW-scenario voor een actieve en plezierige ‘derde jeugd’!
Congreszaaltje Larenhoeve
Gezellige gezondheidsbistro’s bijwonen, op het rustige VIOW domein in Laarne, is een belangrijke meerbijdrage voor je eigen gezondheid
Bibliotheekgebouw
7
Het rustig gelegen bibliotheekgebouw van het VIOW bevat meer dan tienduizenden boeken. Lees zoveel mogelijk over orthomoleculaire voeding!
W E B S I T E
:
W W W
.
V I O W
.
B E
DOSSIER VOEDING POLITIEK EEN EUROPESE EN BELGISCHE ‘GREENCARD’
Bijkomende tips voor een gezonde,‘derde jeugd’
Het verbreden van het draagvlak, ofwel het vergroten van het werkende deel van de bevolking, is waarschijnlijk de belangrijkste weg om de pensioenen betaalbaar te houden. In dat licht wordt naar mijn mening te vaak de optie om een Europees immigratiebeleid op te zetten over het hoofd gezien. Met het greencardsysteem, dat ook in de VS wordt gebruikt, is het mogelijk om de immigratie op een zodanige manier te regelen dat mensen van buiten de Europese Unie een daadwerkelijke bijdrage kunnen leveren aan de arbeidsparticipatie. “Als Europa daadwerkelijk iets wil betekenen voor de gewone man op straat, heeft het met de aanpak van de pensioenproblematiek en het in stand houden van de sociale zekerheid een gouden kans”, besluit Johanna Boogerd.
GELOOF IN JEZELF, NIET IN DE POLITIEK Bij de Life Extension Foundation bekijkt men de mensen van de ‘derde jeugd’ (60 plussers) als een rijke bron aan ervaring en economische slagkracht. Androloog, dokter Eric Brown is wel van oordeel dat de babyboomers, die nu aan ‘de derde jeugd’ beginnen, niet mogen denken dat ze dezelfde financiële faciliteiten zullen verwerven als hun ouders.
Niet roken
“We zullen gezond en sterk moeten blijven. De massa ‘renteniers-in-spé’ is proportioneel veel te groot in vergelijking met de nog fulltime presterende mensen. Dat klinkt misschien wat teleurstellend, maar het biedt heel wat voordelen voor iedere zestigplusser, op voorwaarde dat we aandacht schenken aan de orthomoleculaire, preventieve gezondheidszorg.
WALTER FACHÉ,
ORTHOMOLECULAIR BIOCHEMICUS, EN DIRECTEUR VAN HET VIOW DEELT PRECIES DEZELFDE MENING EN GEEFT TROUWENS ZELF HET GOEDE VOORBEELD. “Individuele ziektepreventie zorgt er voor dat we niet dezelfde lijdensweg moeten ondergaan als onze ouders. Zij hebben wel kunnen profiteren van een optimale sociale zekerheid (in vergelijking met hun vorige generatie), maar het totaal van hun gezonde jaren ligt lager door verkeerde voedingsgewoonten en een te sedentair leven. Dat is de reden waarom veel babyboomers hun ouders vanaf hun zeventigste levensjaar of zelfs vroeger onnodig snel zien aftakelen. De Westerse mens wordt gemiddeld om en bij de tachtig jaar oud (Bron: N.I.S.). De laatste tien à twintig jaar van zijn leven is hij – door het verwaarlozen van preventieve gezondheidsmaatregelen - echter in handen van dokters en artsenspecialisten die handenvol geld kosten. Uit een enquête van de Wereldgezondheidsorganisatie blijkt dat slechts één op de tien mensen in West-Europa en de Verenigde Staten nog in staat zijn de medische kosten te betalen die nodig zijn om terug relatief gezond te worden.”
������������������������
Veel zuiver water en gezonde dranken drinken
����������������� �������������������
�
���������������
8
������ ���������
Volgens de Britse androloog en Walter Faché zijn veel van de gezondheidsproblemen te voorkomen indien men zo vroeg mogelijk begint met gepersonaliseerde ziektepreventie. “Vergeet niet dat we oud beginnen te worden vanaf ons 27ste levensjaar”, poneren beide wetenschappers.
�
De mentale en lichamelijke fitheid daalt snel vanaf onze 50ste verjaardag. Het goede nieuws is echter dat zelfs een tachtigjarige nog een duidelijk betere levenskwaliteit kan verwerven indien hij de moeite wil doen om de advieshoekjes van Walter Faché in LeefNu te willen volgen.
��������������������
�������������������������������������������
Wegens een volle zaal wordt de BISTRO “Een gezond ontbijt met Walter en Karine” voor de derde maal gegeven in de Congreszaal Larenhoeve VIOW
������������������������
Een lekker gezond ontbijt met Walter en Karine Te bestellen bij VIOW Tel: 09/369 06 42
O N Z E
W E B S I T E
UW
NIE
Bistro 8 deel 5
Op donderdag 27 oktober 2005 van 14u-17u30 of 19u-22u30
��������������������������������������������������������������
B E Z O E K
NIET VERGETEN
:
W W W
.
Op dinsdagavond 29 nov 2005 van 19-22u kostprijs € 35
Drankendriehoek Faché met practische adviezen, recepten en proeven
Reageer snel, de plaatsen zijn beperkt! Tel 09/369 06 42
Inschrijven noodzakelijk
V I O W
.
B E
LEEFNU
J A A R G A N G
3 - N°22
ADVIESHOEKJE VAN WALTER FACHE
Advieshoekje van Walter Faché HOE JONG EN GEZOND BLIJVEN OP IPS ELKE LEEFTIJD! T 0
RAADPLEEG DE GEREGISTREERDE VOEDINGSDRIEHOEKEN FACHÉ, DE GOUDEN STANDAARDEN VAN DE ORTHOMOLECULAIRE VOEDING, UITGEGEVEN DOOR PUBLI MEDIA VIOW, LAARNE 2003.
1
1. Slaap voldoende en tracht vooral de remslaap te maximaliseren door de volgende maatregelen: • minimum 7 à 8 uur per etmaal slapen • op een regelmatig uur gaan slapen en ontwaken • tracht elke dag buiten minstens een uurtje de zon te zien en laat ze je strelen op je aangezicht en ontblote armen en benen. Zonlicht maakt overdag serotonine aan die ’s nachts wordt omgezet in melatonine die de remslaap verhoogt. • pas het ochtendritueel toe in het gezondheidsboekje “Gezond Ontbijten met Walter en Karine” om de dag energetisch optimaal te beginnen. • elimineer alle elektromagnetische straling in de slaapkamer door middel van een relaissysteem aan de elektriciteitsteller te installeren. • neem voor het slapen gaan een voorgeschreven melatoninepil van 0,5 tot 5 mg. Melatonine steeds opkauwen!
VOEDINGSDRIEHOEK
2. Laat je voornaamste spiergroepen dagelijks 30 minuten werken door een combinatie van wandelen, spiertraining met kleine haltertjes, zwemmen, fietsen en yoga of andere geliefkoosde bewegingsvormen. 3. Blijf zinvol en met regelmaat positief bezig zodat je een goed gevoel hebt en je eigenwaarde blijft behouden. Kom bistrocursussen aan het VIOW Instituut of andere positieve levenswijze voordrachten volgen. Daar leer je positief omgaan met elke leeftijd, ziekte en gezondheid en volwaardig jonger ouder worden.
LEEFNU
J A A R G A N G
3 - N°22
rk t pe be ind aa ividu np ass eel en rk t pe
F
koffie, cacao, bier, echte thee 1 à 2 k/dl
fruitsap 1 gl/d
zuivel 1 gl/d
wijn 1 à 2 gl/d
E D
orthoceutische medicinale drankjes : detox, berkensap-, aloë vera-, noni-, kombuschadrankjes, verrijkte dranken
kruidenthees
be
5. Beperk negatieve stress tot een absoluut minimum. Leer je onthaasten door een realistische dagplanning met veel reservetijd te maken en verbind je niet te veel aan allerlei sociale verbintenissen. Het is de kunst je niet te laten leven, maar zelf te leven en de koordjes stevig in handen te houden
tijdens G recreatieve orthomoleculaire sport sportdrankjes
on
4. Eet en drink met de regelmaat van een klok gezond en raadpleeg de voedingsdriehoeken Faché: de voedingsdriehoek om af te slanken, de groentendriehoek om je te beschermen tegen de vrije radicalen en oxidatie en de drankendriehoek om langer mooi jong te blijven. Binnenkort verschijnt de Voedingssuppletiedriehoek Faché om te weten welke voedingsaanvullingen op elke leeftijd noodzakelijk zijn!
DRANKENDRIEHOEK
verse biologische groentensappen (sapkuur)
C
9
sojadrinks rijst-, haver- en amandeldrank
surrogaatkoffies granenkofie
groentensoepen groentenbouillon,
gefermenteerde dranken : brooddrank, melkzuurgegiste groentesappen
B
Zuiver water : omgekeerde osmose, Spa Reine, Mont Roucous,...
B E Z O E K
O N Z E
W E B S I T E
:
W W W
.
V I O W
.
B E
A
ADVIESHOEKJE VAN WALTER FACHE 6. Gebruik dagelijks voedingsaanvullingen om de gevolgen van de toenemende milieuvervuiling, de stress en de tekorten aan basisstoffen die in de dagelijkse voeding voorkomen te neutraliseren. 7. Probeer elke dag een meditatie oefening te integreren om tot rust te komen. 8. Blijf niet in de materialistische maatschappij zitten en zoek spirituele activiteiten, mensen en boeken op. Een spirituele filosofie steekt torenhoog uit boven de hectische materialistische wereld met al zijn haast, dead-lines, technische snufjes, elektronische gadgets, afgunst en competitie.
King Charles w w w.mawisa.be.tf
Cyboo des rêves de Mawisa
9. Laat je elke dag strelen door een warme en koude watermassage, gevolgd door een vijftal minuutjes dauwtrappen in het groene gras. Je kan ook ayurvedische massage of andere manipulaties ondernemen. Het para-sympatisch zenuwstelsel komt in evenwicht en onderdrukt het overgewicht van het orthosympatisch zenuwstelsel, dat instaat om te strijden elke dag, te overleven en te vechten en rationeel alles op te lossen. Laat alles los, pas het vierde vlak van de leefpiramide van Faché toe, waarin de vijf l’s van licht, lucht, lopen, loslaten en liefde wordt toegelicht.
Met een huisdier langer jong en korter oud
10. Een hondje of huisdier in huis maakt, vooral als je alleen bent, een krachtige psychische confrontatie met de eenvoud van leven, de gedachte aan leefnu, een hoogste zin aan het leven van elke dag, namelijk genieten van elke dag om langer jong en korter oud te worden.
ORIGINELE VOORDRACHT VAN WALTER KUNNEN Op wo 23 november 2005 van 19u tot 22u
ONS LICHAAM LIJKT WEL EEN RADIO ALLES HANGT AF VAN GOLFLENGTE EN CELMAGNETISME U mag zich verwachten aan sensationele demonstraties die nooit eerder werden vertoond. Biologisch wordt onze gezondheid bepaald door golflengten en magnetisme. De grote zender is de zon en wij wonen in een lichaam waarvan de voornaamste functie de antennefunctie is. Dubbelblind, controleerbaar en reproduceerbaar zoals de wetenschap dat verlangt, want ZIEN en WETEN zijn beter dan GELOVEN. U mag bier, wijn, brood, vruchten, orthomoleculaire middelen meebrengen om te testen! U mag zichzelf ook aanbieden als u zich moe, irriteerbaar of ziek voelt, vooral als u pijn heeft. Wij beloven niets, maar u zal gezond en soepel de zaal verlaten.
Walter Kunnen, die een opleiding als ingenieur, jurist en fysicus achter de rug heeft is intussen een internationale autoriteit geworden op dit vlak. Als grondlegger van de zgn.“behaaglijkheids- en huiverdrempeltheorie” houdt hij met zijn voordrachten menig publiek in de ban. Een niet te missen dag dus om met dit ongekend maar boeiend terrein kennis te maken.
10 B E Z O E K
O N Z E
W E B S I T E
Waar?
Congreszaal Larenhoeve Kerkstraat 101-103, B-9270 Laarne Bijdrage 25 euro Reservatie is noodzakelijk: Tel 09/369 06 42 Fax 09/366 18 38 E-mail
[email protected] Betaling met opleidingscheques is mogelijk zie www.opleidingscheques.be
:
W W W
.
V I O W
.
B E
LEEFNU
J A A R G A N G
3 - N°22
DOSSIER
VOEDING
3 TOT 10 KOPJES GROENE THEE PER DAG TEGEN KANKER, PARKINSON, ALZHEIMER,...
SOFIE NOPPE
E
chte thee, vermoedelijk de oudst bereide drank ter wereld, wordt gemaakt van blaadjes van de theestruik. Deze struik die tot boom uitgroeit in een warm en vochtig klimaat kreeg de Latijnse benaming Camellia sinensis. Vanuit de belangrijkste theeproducerende landen zoals China, Sri Lanka, Turkije, Kenia en India verovert dit ‘kopje gezond’ stilaan ook onze contreien. Dat het een gezonde drank is, werkzaam tegen allerlei ouderdomskwalen, daar hoeft u niet aan te twijfelen. Dit heeft echte thee te danken aan het hoge gehalte aan polyfenolen.
KIES IK GROEN, OOLONG OF ZWART? Zowel groene, oolong als zwarte thee zijn afkomstig van dezelfde theeplant (Camellia sinensis), maar de geplukte theeblaadjes hebben bij deze verschillende theesoorten elk een aparte verwerking ondergaan. • Gedroogde groene thee bevat een samenstelling die het dichtst aanleunt bij die van een vers geplukt blad. Bij de productie van groene thee worden de verse theebladeren ofwel onmiddellijk, ofwel na een heel korte verwelkingsperiode, gedroogd door verhitting om oxidatie van de polyfenolen tegen te gaan. Soms worden de bladeren eerst gestoomd om er zeker van te zijn dat geen enkele oxidatie optreedt. De polyfenolen uit groene thee die niet geoxideerd zijn, worden catechines genoemd. Groene thee bevat diverse catechines zoals epicatechine, epicatechine gallaat, epigallocatechine en epigallocatechine gallaat (EGCG). • Bij zwarte thee worden de theebladeren na het plukken in dunne lagen uitgespreid om enigszins te verwelken (dit kan tot 24 uur in beslag nemen). Vervolgens worden ze gekneusd en enkele uren in een koele, geventileerde ruimte gelegd om te oxideren. Er ontstaat oxidatie van de oorspronkelijke catechines naar een ander soort polyfenolen: de theaflavines en thearubiginen die het karakteristieke aroma en de kleur van de thee bepalen. Zwarte thee is bijgevolg geoxideerd wat ook wel wordt aangeduid met de term gefermenteerd. Om rotting tegen te gaan wordt het oxidatieproces na enkele uren gestopt door verhitting waarbij de bladeren ook gedroogd worden. • Bij oolong thee worden de bladeren eerst verwelkt, lichtjes gekneusd (meestal enkel aan de bladranden door de bladeren flink te schudden) en enige tijd te oxideren gelegd. De oxidatieperiode wordt vroegtijdig gestopt door verhitting waarbij de bladeren tegelijk gedroogd worden. Oolong thee is niets minder dan gedeeltelijk geoxideerde thee en heeft bijgevolg een samenstelling die zich situeert tussen die van groene en zwarte thee.
Groene thee bevat de meeste catechines Het gehalte aan catechines is in zwarte thee gemiddeld 3 tot 10 maal lager dan in groene thee. Groene thee bevat de meeste catechines, gevolgd door oolong thee en zwarte thee. Voor wat het gehalte aan cafeïne betreft, is dit net andersom: zwarte thee bevat de hoogste concentratie aan cafeïne - ook wel theïne genoemd, gevolgd door oolong en groene thee. In tegenstelling tot China, Japan en Oost-Azië wordt in Europa voor 80% zwarte thee genuttigd, hoewel groene thee - en in mindere mate oolong thee meer gezondheidsvoordelen bieden. Oordeelt u zelf!
LEEFNU
J A A R G A N G
3 - N°22
B E Z O E K
O N Z E
Groene thee is niet geoxideerd (= niet gefermenteerd) en bevat catechines als uiterst gezonde bestanddelen. Eén kopje groene thee van 150 milliliter bevat 40 tot 75 mg catechines. Oolong thee is gedeeltelijk geoxideerd (= gedeeltelijk gefermenteerd) en bevat nog een relatief hoog gehalte aan catechines, maar minder dan in groene thee. Zwarte thee is geoxideerd (= volledig gefermenteerd) en bevat hoofdzakelijk theaflavines en thearubiginen als antioxidanten. Minst cafeïne in groene thee! Zwarte thee bevat het hoogste gehalte aan cafeïne, gevolgd door Oolong thee en groene thee. Veel van het kankerbeschermend potentieel van zwarte thee gaat verloren door het hoge gehalte aan cafeïne.
11
W E B S I T E
:
W W W
.
V I O W
.
B E
DOSSIER
VOEDING Epigallocatechine gallaat (EGCG) EPIGALLOCATECHINE is in staat om bepaalde kankerstoffen sneller uit het GALLAAT UIT GROENE verwekkende lichaam te krijgen, de groei van kwaadaardig weefsel af te remmen THEE BESCHERMT en de uitzaaiing van kankercellen te verhinderen. TEGEN KANKER Minstens een halve liter groene thee Onderzoekers rapporteren dat wie groene thee drinkt beter beschermd is tegen kanker aan borsten, prostaat, dikke darm, alvleesklier, slokdarm, maag, eierstokken en longen. Een groot deel van dit beschermend effect is te danken aan epigallocatechine gallaat. Dit stofje uit groene thee (ook in mindere mate aanwezig in oolong thee) is in staat om bepaalde kankerverwekkende stoffen sneller uit het lichaam te krijgen, de groei van kwaadaardig weefsel af te remmen en de uitzaaiing van kankercellen te verhinderen. Drie eigenschappen die het ontstaan en de ontwikkeling van kanker te lijf gaan. Om van het beschermend effect van epigallocatechine gallaat te genieten moet u wel minstens een halve liter groene thee of 3 liter oolong thee per dag drinken. Dit maakt groene thee meteen een stuk praktischer! Ook voor de andere gezondheidsvoordelen die in dit artikel beschreven worden, geldt dat groene thee ongeveer 6 maal doeltreffender werkt dan oolong thee.
Zwarte thee De concentratie aan epigallocatechine gallaat (EGCG), het stofje dat de verbruiker beschermt tegen kanker, is 3 tot 10 maal lager in zwarte thee dan in groene thee.
Groene thee heractiveert chemotherapeutica
Menu tegen borstkanker zou volgens Canadese wetenschappers moeten bestaan uit:
Voor kankerpatiënten bij wie diverse chemotherapieën niet meer werkzaam zijn, heeft groene thee nog een extraatje in petto. De reden waarom diverse antikankerbehandelingen plots niet meer werken, ligt in de aanwezigheid van een biochemische pomp. Men weet dat ongeveer 2% van alle kankercellen dergelijke pomp gebruiken om geneesmiddelen terug uit de kankercel te pompen nog voor de medicatie de kankercel kan doden. Catechines uit groene thee remmen de werking van deze pomp waardoor chemotherapeutica langer in de kankercel blijven en opnieuw de kankercel kunnen doden.
1 kg broccoli (of 30-40 mg DIM = diindolylmethaan, een stofje dat in de darm wordt gevormd na consumptie van broccoli). 200 microgram selenium uit gevogelte, vis, volle granen en Braziliaanse noten. 2 glazen tomatensap (of 30-40 mg lycopeen). 10 kopjes groene thee (of 0.5-1.3 gram groene thee-extract = 340 - 540 mg EGCG).
Zwarte thee beschermt niet tegen borstkanker Een studie naar het effect van thee op borstkanker bij Chinese vrouwen bracht aan het licht dat de consumptie van groene thee wel en die van zwarte thee niet beschermt tegen het ontwikkelen van borstkanker. De reden hiervoor wordt gezocht in het uiterst lage gehalte aan catechines in zwarte thee. Bijna alle catechines zijn in zwarte thee immers geoxideerd tot theaflavines en thearubiginen.
CATECHINES UIT GROENE THEE IN DE STRIJD TEGEN OVERGEWICHT
Effect genetisch bepaald! Men heeft ontdekt dat vrouwen met een bepaalde genetische aanleg beter beschermd zijn tegen borstkanker als ze groene thee drinken dan andere vrouwen die deze genetische aanleg niet hebben. Laat dit geen reden zijn om deze groene levenselixir niet te nuttigen, aangezien groene thee nog veel andere voordelen biedt!
12 B E Z O E K
O N Z E
W E B S I T E
Groene thee draagt bij tot gewichtsverlies omdat het de opname van vetten en suikers in het lichaam afremt. Vetten en suikers (koolhydraten) die gegeten worden, moeten in de darm verteerd worden tot kleine deeltjes - namelijk vetzuren en glucose - om in het lichaam opgenomen te worden. Catechines uit groene thee remmen de vertering van vetten in het darmkanaal. Wat niet verteerd wordt aan vetten, verlaat het lichaam via de stoelgang. Verder bevat groene thee (zelfs die van lagere kwaliteit) polysaccharideconjugaten die de opname van glucose vanuit de darm belemmeren. Dus is er ook minder opname van suikers in het lichaam. Daar komt nog bij dat groene thee eveneens de opslag van vet in het lichaam verhindert. Groene thee helpt bij de overschakeling van suikerverbranding naar vetverbranding en het stimuleert de thermogenese. Dit is de verbranding van vetten voor de productie van lichaamswarmte: het verbranden van calorieën zonder dat u hiervoor moet bewegen! Zowel de cafeïne als de catechines uit groene thee zijn hiervoor verantwoordelijk. Bij matig zwaarlijvige mannen induceerde het drinken van echte thee (met 690 mg catechines/dag) gedurende 12 weken een daling van 4.6% in lichaamsgewicht en een vermindering van 4.48% van de buikomtrek ten opzichte van een theeconsumptie met een lager catechinegehalte (22 mg catechines/dag).
:
W W W
.
V I O W
.
B E
LEEFNU
J A A R G A N G
3 - N°22
DOSSIER afslanken met groene thee
Referenties
Sencha thee Vers gestoomde en gedroogde blaadjes van Camellia sinensis, aangeboden als Japanse groene Sencha thee (verkrijgbaar bij Minami Nutrition). Drie, tot liefst tien, kopjes van dergelijke thee per dag beschermen tegen chronische ziektes zoals kanker, hart- en vaatziektes, Alzheimer en Parkinson.
MINDER HART- EN VAATZIEKTES ONDER DE GROENE THEE-DRINKERS! Dankzij de consumptie van groene thee daalt het gehalte aan slechte cholesterol (de LDLcholesterol), vermindert verhoogde bloeddruk en is het risico op het ontwikkelen van atherosclerose en beroertes veel kleiner.
GROENE THEE BESCHERMT TEGEN PARKINSON EN ALZHEIMER Vanaf 2 koppen groene thee per dag krijgt u minder hersenschade. Vooral de schade die veroorzaakt wordt door een opeenhoping van ijzer en vrije radicalen in de hersenen - wat heel vaak het geval is bij Parkinson - wordt verhinderd. Ook bij Alzheimerpatiënten is een volgehouden consumptie van groene thee heel nuttig. Thee-catechines remmen de af braak van acetylcholine. Dit is een boodschapperstof van het zenuwstelsel die uw hersenen nodig hebben zodat u vlot kunt spreken en u zich goed blijft oriënteren en concentreren. Stel het aftakelen van uw geestelijke vaardigheden zolang mogelijk uit, mét groene thee!
Standaardmethode om groene thee te zetten Doe voor drie koppen thee ≈ 7 gram blaadjes in de theepot, schenk er 450 milliliter heet water (70°C) op, laat 5 minuten trekken en serveer de thee onmiddellijk. Je kan deze groene thee gastronomischer en orthomoleculair maken met o.a. curcuma, gember, zoethout, zwarte peper, artisjok, heermoes, brandnetel,...
LEEFNU
J A A R G A N G
3 - N°22
VOEDING
B E Z O E K
O N Z E
1. Kotsopoulos J, Narod SA. Towards a dietary prevention of hereditary breast cancer. Cancer Causes Control 2005; 16(2):125-38. 2. Moyers SB, Kumar NB. Green tea polyphenols and cancer chemoprevention: multiple mechanisms and endpoints for phase II trials. Nutr Rev 2004; 62(5):204-11. 3. Kim HK, Kim M, Kim S, Kim M, Chung JH. Effects of green tea polyphenol on cognitive and acetylcholinesterase activities. Biosci Biotechnol Biochem 2004; 68(9):1977-9. 4. Mei Y, Qian F, Wei D, Liu J. Reversal of cancer multidrug resistance by green tea polyphenols. J Pharmacol 2004; 56(10):1307-14. 5. Yuan JM, Koh WP, Sun CL, Lee HP, Yu MC. Green tea intake, ACE gene polymorphism and breast cancer risk among Chinese women in Singapore. Carcinogenesis 2005; 26(8):1389-94. 6. Weinreb O, Mandel S, Amit T, Youdim MB. Neurological mechanisms of green tea poly- phenols in Alzheimer’s and Parkinson’s diseases. J Nutr Biochem 2004; 15(9):506-16. 7. Kim HK, Kim M, Kim S, Kim M, Chung JH. Effects of green tea polyphenol on cognitive and acetylcholinesterase activities. Biosci Biotechnol Biochem 2004; 68(9):1977-9. 8. Faché OM Walter. De voedingswaarde van de Voedingsdriehoek Faché. Publi Media VIOW, Laarne, 2004.
13
W E B S I T E
:
W W W
.
V I O W
.
B E
DOSSIER
KOLEN
KOLEN OP EREPLAATS IN VOEDINGSDRIEHOEK FACHÉ® SOFIE NOPPE
W
ellicht herinnert u zich als trouwe LEEFNU-lezer(es) dat waterkers een gunstige invloed geeft op de gezondheid. Welnu, zoals de auteur van het waterkersverhaal uit LEEFNU 18 - Prof. Dr. Ir. Poppe - toen ook al aangaf, is waterkers verwant met de kolen. Zowel waterkers als alle koolsoorten (boerenkool, spruiten, bloemkool, broccoli, koolrabi en gesloten kolen zoals rode, witte, groene en Chinese kool) behoren tot de kruisbloemigen of zogenaamde cruciferen. Het is dan ook niet te verwonderen dat naast waterkers ook kolen alle aandacht verdienen van iedereen die ‘terecht’ beseft dat voeding wel degelijk hun medicijn kan zijn. Dit artikel is een vervolg op het succesverhaal over kolen dat uw hoofdredacteur, biochemicus Walter Faché, in LEEFNU 16 haarfijn uit de doeken deed. Crucifere groenten vormen niet voor niets mee de basis van de groenten- en fruitdriehoek die onze hoofdredacteur in 2003 samenstelde.
Kolen zijn crucifere groenten: zwavelbevattende bestanddelen die aan kolen een typische, bittere smaak verlenen stimuleren de ontgiftingscapaciteit van de lever
BROCCOLI TEGEN MAAGZWEREN? Maagzweren voor meer dan 75% veroorzaakt door infectie met de bacterie Helicobacter pylori Met het begrip “maagzweer” duidt men op een ontsteking van zowel het maagslijmvlies als het slijmvlies van het bovenste gedeelte van de dunne darm dat vertrekt vanaf het uiteinde van de maag (= twaalfvingerige darm of duodenum). Maagzweren komen vooral voor op de overgang van maag naar twaalfvingerige darm.
14 B E Z O E K
O N Z E
W E B S I T E
Een maagzweer kan verschillende oorzaken hebben. Zo kan langdurig gebruik van sommige geneesmiddelen (indomethacine, naproxen of pijnstillers op basis van acetylsalicylzuur) de maagwand irriteren. Ook stress, roken en overmatig alcoholgebruik maken de maag van streek. Het zijn allemaal belastende factoren voor het ontwikkelen van een maagzweer (ulcus). MAAR… het is vooral heel opvallend dat meer dan 75% van de maagzweren ter hoogte van de maag zelf geïnfecteerd zijn met Helicobacter pylori, een spiraalvormige bacterie. Bij een maagzweer ter hoogte van het duodenum loopt het aantal besmettingen met H. pylori zelfs op tot meer dan 95%. Het leidt geen twijfel meer: H. pylori-infectie is één van de belangrijkste oorzaken voor het ontstaan van maagzweren. Dit is een wereldwijd verschijnsel. De gevolgen van een maagzweer zijn heel vervelend. Een maagzweer tast het slijmvlies van
:
W W W
.
V I O W
.
B E
LEEFNU
J A A R G A N G
3 - N°22
DOSSIER
KOLEN
de maag aan. Dit veroorzaakt een brandend, pijnlijk en knagend gevoel. Voedsel smaakt plots niet meer zo goed en na een maaltijd ontstaat een opgeblazen gevoel en/of misselijkheid. Misschien moet u zelfs braken. Ernstige gevolgen van een maagzweer zijn: maagbloedingen, bloedingen en vernauwingen in de twaalfvingerige darm tot een volledige doorboring van de maagwand waardoor een pijnlijke ontsteking in de buikholte ontstaat (buikvliesontsteking).
HET STOFJE SULFORAFAAN UIT KOLEN DOODT HELICOBACTER PYLORI De aromatische smaak van broccoli is afkomstig van een zwavelrijk bestanddeel, namelijk het glucoraphanine. Wanneer broccoli - of de kiemen van broccoli - in stukjes worden gesneden, gekauwd of tot sap worden geperst, wordt glucoraphanine omgezet naar sulforafaan. Het is dit stofje dat van belang is in de behandeling van maagzweren. Hoe dit komt? Sulforafaan kan H. pylori vernietigen! Drie jaar geleden werd aan de ‘Johns Hopkins’ geneeskundeschool te Baltimore een AmerikaansFrans project gestart om na te kijken in hoeverre broccoli een invloed had op de overlevingskansen van H. pylori. Deze wetenschappers toonden aan dat sulforafaan de bacterie H. pylori inderdaad kan doden. Als testmateriaal gebruikten ze de H. pylori die afkomstig was uit de maag van 45 proefpersonen met een maagzweer. Zelfs de H. pylori die resistent was geworden tegen de antibiotica (amoxicilline, clarithromycine en metronidazole) die bij maagzweren het meest gebruikt worden, werd gelukkig nog gedood door sulforafaan. In een andere test werd bij muizen het slijmvlies van een menselijke maag ingeplant, vervolgens werd dit slijmvlies geïnfecteerd met H. pylori en behandeld met sulforafaan. Ook in deze test werd duidelijk aangetoond dat sulforafaan de H. pylori in de maag van deze muizen kon doden.
Nieuw onder de kiemgroenten! Broccoli als kiemgroente biedt meer van het gezondheidsbevorderende stofje sulforafaan dan gekookte broccoli, het is dan ook een waardig alternatief voor broccolisap.
Drie dagen oude kiemen van broccoli verlichten de symptomen van een maagzweer.
Dat sulforafaan uit broccoli Helicobacter doodt, werd uitvoerig getest Wie zelf een broccolikuur wil starten om de symptomen van een maagzweer te verlichten kan kiezen uit broccolisap of broccoli-kiemgroenten. Gekookte of gestoomde broccoli levert minder sulforafaan (zie verder).
BRUIN GEBAKKEN VLEES OF VIS IS KANKERVERWEKKEND KOLEN
VERSNELLEN DE UITSCHEIDING VAN KANKERVERWEKKENDE
STOFFEN Een potentieel kankerverwekkend stofje waar we met z’n allen vaak aan blootgesteld worden heet PhIP. Telkens u vlees en vis té sterk bakt of té lang kookt - kortom bij verhitting op extreem hoge temperaturen - en er een bruine verkleuring ontstaat, mag u er zeker van zijn dat grote hoeveelheden PhIP gevormd worden. U eet deze kankerverwekkende stof op en de lever kan het goedje opruimen. De lever is immers het grootste ontgiftingsorgaan van het lichaam. Dit ontgiften gebeurt in fasen. Helaas wordt PhIP in een eerste fase geactiveerd tot een echte kankerverwekkende stof. Dit is een noodzakelijk kwaad, het is een tijdelijk tussenproduct. Vervolgens wordt in een tweede fase een lichaamseigen stofje vastgehecht aan het kankerverwekkende tussenproduct. Hierdoor lost het ongewenste goedje veel beter op in de urine en wordt het met de urine uit het lichaam verwijderd. Opgeruimd staat netjes!
LEEFNU
J A A R G A N G
3 - N°22
B E Z O E K
O N Z E
PhIP = 2-amino-1-methyl-6phenylimidazo[4,5-b]pyridine is een kankerverwekkende stof die tot de heterocyclische amines behoort en die ontstaat bij extreme verhitting van vlees en vis.
15
W E B S I T E
:
W W W
.
V I O W
.
B E
DOSSIER
KOLEN
Alle kolen bevatten glucosinolaten die worden omgevormd tot isothiocyanaten of indolen die ons beschermen tegen kanker. Voorbeeld: Glucoraphanine is het glucosinolaat uit broccoli, het wordt omgezet naar sulforafaan (= het isothiocyanaat).
Tips bij bakken van vlees en vis 1. Vlees kan pas gezond zijn indien het biologisch is en het in de keuken niet wordt verbrod door het te bruin te bakken zoals op de foto. Bak vlees of vis nooit te bruin zodat er minder PhIP (een potentieel kankerverwekkende stof) wordt gevormd. 2. Gebruik steeds bij gebakken gerechten een rauw aperitiefhapje van broccoli of andere koolsoorten in een dipsausje.
Info: het maken van orthomoleculaire dipsausen kan je leren met ons “Kruidige geheimen in de keuken” Bestellen bij het VIOW.
ALLE
Alle kolen bezitten zwavelrijke bestanddelen die glucosinolaten worden genoemd. Het zijn bestanddelen die worden omgevormd tot isothiocyanaten of indolen. Voor de plant is het een ingebouwde bescherming om te overleven. Indolen en isothiocyanaten zijn natuurlijke pesticiden voor de plant. Ze doden talloze aaltjes, bacteriën, schimmels en insecten die een aanval op de plant hadden gepland. Bij de mens (consument) helpen ze kanker voorkomen. Het zijn de isothiocyanaten en de indolen die ervoor zorgen dat het potentieel kankerverwekkende PhIP snel wordt uitgeplast door beide fasen (fase 1 en fase 2) van de ontgifting te versnellen.
Referenties 1. Fahey JW, Haristoy X, Dolan PM, Kensler TW, Scholtus I, Stephenson KK, Talalay P, Lozniewski A. Sulforaphane inhibits extracellular, intracellular, and antibiotic-resistant strains of Helicobacter pylori and prevents benzo[a]pyrene-induced stomach tumors. Proc Natl Acad Sci U S A 2002; 99(11):7610-5. 2. Haristoy X, Angioi-Duprez K, Duprez A, Lozniewski A. Efficacy of sulforaphane in eradicating Helicobacter pylori in human gastric xenografts implanted in nude mice. Antimicrob Agents Chemother. 2003 Dec;47(12):3982-4. 3. Walters DG, Young PJ, Agus C, Knize MG, Boobis AR, Gooderham NJ, Lake BG. Cruciferous vegetable consumption alters the metabolism of the dietary carcinogen 2-amino-1methyl-6-phenylimidazo[4,5b]pyridine (PhIP) in humans. Carcinogenesis 2004; 25(9):1659-69.
16 B E Z O E K
O N Z E
W E B S I T E
KOLEN BEVATTEN GLUCOSINOLATEN
LIEVER
RAUW!
De omzetting van glucosinolaten naar beschermende isothiocyanaten en indolen kan op twee manieren gebeuren: (1) door inwerking van een functioneel eiwit dat vrijkomt uit de groente zelf en (2) door de werking van onze darmflora. • Kolen bevatten een functioneel eiwit, het myrosinase. In een intacte groente wordt dit myrosinase netjes gescheiden van de glucosinolaten. Het myrosinase wordt als het ware geïsoleerd in een apart ‘vakje’ in de cel. Bij beschadiging van de groente - door plagen (schimmelaantasting, insectenvraat), het verwerken van de rauwe groente in de keuken (fijnhakken, persen tot sap) of simpelweg het kauwen van de rauwe groente - wordt dit ‘vakje’ opengebroken en komt het myrosinase in contact met de glucosinolaten. Onmiddellijk worden de beschermende stoffen gevormd. • Men weet intussen dat een aantal van de goedaardige bacteriën die onze darm bevolken eveneens in staat is om glucosinolaten om te zetten in de beschermende stoffen. De hoeveelheid beschermende stoffen die door het plantaardig eiwit, myrosinase, wordt aangemaakt tijdens het kauwen, fijnhakken of het tot sap persen van rauwe kolen is veel hoger dan de hoeveelheid die door onze darmflora wordt aangemaakt. Daarom is het zo jammer dat kolen het vaakst gekookt worden geconsumeerd. Het plantaardig eiwit, myrosinase, wordt immers onbruikbaar gemaakt door verhitting (koken, stoven, microgolf,… ). Dit betekent dat we bij het eten van gekookte kolen enkel glucosinolaten (en niet de beschermende stoffen) opeten en bijgevolg volledig afhankelijk zijn van de inspanning die onze darmflora wil leveren om uit deze glucosinolaten voldoende beschermende stoffen aan te maken. Wie gekookte kolen eet, eet in feite minder beschermende stoffen dan wie ze rauw verorbert.
Gekookt bieden kolen een beetje bescherming tegen kanker. Maar om maximaal te profiteren van hun beschermend effect moeten we ze rauw consumeren. Smakelijk! :
W W W
.
V I O W
.
B E
LEEFNU
J A A R G A N G
3 - N°22
MEDISCH
FILE IN DE DARMEN ORTHOMOLECULAIR
OPLOSSEN
CONSTIPATIE
DR. APR. GEERT VERGOTE
DE ZACHTE AANPAK UIT DE PLANTENWERELD
F
ile is niet alleen een verkeersprobleem. Het kan ook optreden in de darmen. Wanneer de darminhoud nog nauwelijks in beweging komt, spreken we van constipatie of verstopping. Angst voor een te trage stoelgang is pas terecht als u wekelijks minder dan drie keer kleine hoeveelheden harde stoelgang maakt. Oudere personen en vrouwen krijgen er net iets vaker mee af te rekenen, maar op constipatie staat in principe geen leeftijd. Gelukkig is de oorzaak meestal niet ernstig en heeft het vooral met uw levenswijze te maken. Vervelend is het wel. Voor u naar agressieve middeltjes grijpt om de darmen zo snel mogelijk te ledigen maakt u best even kennis met een zachte aanpak uit de plantenwereld. We hebben het over sporkehout of vuilboom, Kaapse Aloë en de guarplant.
DE
OORZAKEN VAN CONSTIPATIE
Dat uw darmen tijdelijk verstopt raken en als het ware in de knoop liggen kan te wijten zijn aan: • een tekort aan vezels in de voeding (typisch voor westerse landen) • te weinig drinken • te weinig beweging • verandering van spijs en drank (reizen) • zwangerschap • te snel eten • overslaan van het ontbijt • foutief gebruik van laxeermiddelen (stoffen die het verwijderen van stoelgang bevorderen). Het blijft een mythe maar sommige mensen denken dat ze elke dag een ‘grote boodschap’ moeten doen. Dit is niet waar! Het gevolg is dat deze mensen zich geconstipeerd voelen maar het in werkelijkheid niet zijn. Daardoor gebruiken ze foutief laxeermiddelen en maken de dikke darm lui. Gebruik dus alléén laxeermiddelen nadat u raad aan uw apotheker, therapeut of arts hebt gevraagd. • een ‘dringende boodschap’ ophouden. De reden kan variabel zijn (stress, geen toilet in de buurt,…). • het gebruik van sommige geneesmiddelen die de darmbewegingen verminderen • poliepen, de ziekte van Crohn, anorexia nervosa, depressie
Constipatie In de klassieke geneeskunde is er pas sprake van constipatie of verstopping wanneer u minder dan drie keer per week kleine hoeveelheden harde stoelgang maakt. In de orthomoleculaire geneeskunde streeft men op een gezonde manier naar één stoelgang per dag.
Te weinig drinken is één van de oorzaken van constipatie. Voldoende water drinken is een eenvoudig hulpmiddeltje om het bezoek aan de kleinste kamer niet te lang uit te stellen. 1,5 tot 2 liter water per dag is niet overdreven.
GUARPLANT MAAKT DE DARMINHOUD ZACHTER De guarplant (cyamopsis tetragonolobus) bevat guaraan, een oplosbare vezel. Deze vezel vult zich in de dunne darm met water (sponswerking) en dit vermeerdert de darminhoud. In de dikke darm wordt guar verteerd door de goedaardige darmbacteriën die in massa gaan toenemen. Kortom, door de guarplant wordt de darminhoud zachter en beter kneedbaar. Een combinatie van de guarplant met magnesiumsulfaat bevordert de bevochtiging van de darminhoud.
SPORKEHOUT EN KAAPSE ALOË BEVORDEREN DE KNEEDBEWEGINGEN VAN DE DARM Sporkehout (Frangula alnus) en Kaapse Aloë (Aloë ferox) bevatten stoffen die de darmwand in
LEEFNU
J A A R G A N G
3 - N°22
B E Z O E K
O N Z E
17
W E B S I T E
:
W W W
.
V I O W
.
B E
MEDISCH
CONSTIPATIE
Ochtendritueel van Walter Faché
beweging zetten. De darmbewegingen stuwen de darminhoud vooruit en maken een einde aan de verstopping. Het spreekt voor zich dat een kneedbare darminhoud gemakkelijker vooruit geduwd wordt.
Een goede darmwerking begint reeds ’s morgens vroeg met het ochtendritueel dat Walter Faché in zijn gezondheidsboekje “Gezond ontbijten met Walter en Karine” zo meesterlijk beschrijft als sfeervolle voorbereiding en omkadering van een gezond ontbijt.
KLASSIEKE DARMVERZORGENDE TIPS 1. Eet op regelmatige tijdstippen Sla geen maaltijden over. Telkens op hetzelfde tijdstip eten kan de regulatie van de darmbewegingen bevorderen. 2. Pas uw voeding aan Bij felle buikkrampen vermijdt u het best vetrijke maaltijden, alcohol, koffie en sterk gekruide spijzen. Neem liever 5 kleine maaltijden verspreid over de dag dan 2 tot 3 volumineuze maaltijden. Bij winderigheid eet u best geen bonen, uien, erwten, kolen en spruiten. U kunt ook de maatregelen nemen die besproken worden in de orthomoleculaire darmtips. 3. Diarree is geen reden om te vasten. Van zodra u honger hebt, mag u eten. Vermijd tijdelijk de consumptie van rauwkost, fruit, alcohol en sterk gekruid voedsel tot uw darmen terug in orde zijn. 4. Voldoende drinken Zorg voor voldoende vochtinname (1,5 tot 2 liter water per dag) tijdens periodes van diarree. 5. Etherische oliën voor een gezonde darmflora Etherische oliën vernietigen bepaalde schadelijke microben. Van stoffen uit wilde marjolein weet men dat ze schadelijke bacteriën zoals salmonella, pseudomonas, Escherichia coli, stafylokokken en Helicobacter pylori doden. 6. Op tijd naar de arts Bij diarree die langer dan drie dagen duurt, bij sporen van bloed in de ontlasting (zwarte stoelgang), bij hoge koorts en diarree bij zuigelingen moet u onmiddellijk een arts raadplegen. 7. Geen antibiotica zonder probiotica Een antibioticakuur doodt zowel de gunstige als ongunstige microben van de darmflora. Dit kan aanleiding geven tot diarree. Combineer uw eventuele antibioticakuur daarom altijd met een probioticum op basis van melkzuurbacteriën of goedaardige schimmels. 8. Neem uw tijd voor een toiletbezoek De drang tot toiletbezoek niet onderdrukken en de tijd nemen voor de stoelgang. Het is belangrijk dat de stoelgangreflex wordt beantwoord: een prikkel die niet wordt beantwoord, verdwijnt; een prikkel die nooit wordt beantwoord, ontstaat niet meer. 9. Vezels tegen tijdelijke constipatie Vezelrijke voeding of vezelsupplementen kunnen als laxeermiddel het probleem van constipatie helpen oplossen. De toename van vezels in de voeding moet geleidelijk aan gebeuren en er moet voldoende water (1,5 tot 2 l/dag) bij gedronken worden!
“Gezond ontbijten met Walter en Karine” kan je bestellen bij het VIOW, ISBN 977994-04-1 Tel: 09/3690642
[email protected] Voorzichtig met vezels! Mensen met gevoelige darmen zijn niet in staat om te veel of harde cellulose te verteren en verwijderen beter de schil en de vliezen van vruchten. Met een sapcentrifuge wordt de cellulose automatisch geëlimineerd.
Sporkehout met acidophilus 1 à 2 maal ’s avonds voor het slapen bij ernstige constipatieproblemen en ’s morgens herhalen. (Energetica Natura)
ORTHOMOLECULAIRE DARMTIPS VIOW
WALTER OM FACHÉ
In orthomoleculaire geneeskunde wordt 1 à 3 maal stoelgang per dag aanbevolen. Colonkanker is de meest voorkomende kanker en het is aldus aangewezen een optimale transit in de darm op te bouwen zodat de endogene toxinen in de darm tijdig weg geraken en niet door de darmwand in de bloedcirculatie terecht kunnen komen.
Waarschuwing: Klei kan verstoppend werken en darmobstructie veroorzaken. Laat daarom in het begin de kleidrank altijd bezinken en drink alleen de vloeistof op.
18
De basis van een vlotte stoelgang is een zo natuurlijk mogelijke evenwichtige voeding (zie Voedingsdriehoek Faché). Essentiële vetten, rauwe en/of gestoomde groenten en 2 à 4 stuks fruit maken er het leeuwenaandeel vanuit. Deze voedingsmiddelen brengen veel natuurlijke vezels aan en bevorderen de peristaltische darmbeweging. De essentiële oliën vergemakkelijken significant de stoelgang door de darmbrij zacht te maken en de transit te verhogen.
Later kan je meer kleideeltjes mee opdrinken om tenslotte de volledige soeplepel klei op te drinken.
B E Z O E K
O N Z E
W E B S I T E
Een glas water met groene klei, de avond voordien klaargezet, is een uitstekend detoxificatiemiddel voor de darm. :
W W W
.
V I O W
.
B E
LEEFNU
J A A R G A N G
3 - N°22
MEDISCH
CONSTIPATIE
In het gezondheidsboekje “Gezond ontbijten met Walter en Karine” kan je de volgende kleine en eenvoudige adviezen vinden om de darm ’s morgens te activeren: * een glas zuiver water (kamertemperatuur) mengen met het sap van een halve citroen, twee soeplepels Flor Essence (Ojibwa) of een soeplepel berkensap. * een halve koffielepel calcium-magnesiumascorbaat (gebufferde of ontzuurde vitamine C) in een glas water oplossen. * een glas water met een klein scheutje molkosan, de geconcentreerde melkwei van Dr Vogel * een klein glaasje kefir * een stuk fruit een half uur voor het eten activeert je spijsverteringsenzymen en de stoelgang * een glaasje Vibracell (GDI) met fruitconcentraten en nog veel meer goeds * vers sap van groenten (groenten mag je onderling combineren, maar niet met fruit mengen!) * een Noni drankje (Purasana) verdeeld door Biovita of GDI. * een Aloë vera-drankje (Purasana verdeeld door Biovita of Aloë Ferox van GDI). * Kaucaban (Purasana verdeeld door Biovita).
Combineer het kleidrankje steevast met een derde koffielepeltje vitamine C poeder (calcium-magnesiumascorbaat) voor een vlotte stoelgang. Een kleidrankje moet je nemen als kuur: pas het dus niet langer dan enkele weken toe. Wel kan je deze kuur regelmatig integreren in je morgenritueel.
Anti-constipatie middelen
Elke morgen een sneetje essenenbrood bevordert een stabiele darmwerking en een regelmatige stoelgang. Essenbrood kan je bestellen bij de reformwinkel.
CA-MG ASCORBAAT SIMILIA
OJIBWA FLOR ESSENCE
VIBRACEL GDI
NONI BIOVITA
NONIDRANKJE VAN BIOVITA
Essenenbrood is volkoren kiembrood en wordt gebakken zonder toevoeging van desem of gist en is ongezuurd. De volledige voedingswaarde van de graankorrel en het aroma worden behouden. Bovendien worden door het kiemproces de vitaminen, mineralen, proteïnen en koolhydraten gemakkelijker door de darm opgenomen.
SYMBIOLACT ENERGETICA NATURA
Variëteit van essenbrood
Gasvorming kan je verhelpen of voorkomen door: * het sap zeven om de harde cellulose te verwijderen. * aan het sapje een probiotica toevoegen, waardoor de vertering vlotter kan verlopen. Voorbeeld Symbiolact‚in poederzakjes (Energetica Natura) activeert de darmwerking. * je drankje langzaam opdrinken, begin met maximaal een kwart glas. Dit helpt gasvorming voorkomen en belet bovendien een te snelle stijging van de bloedsuikerspiegel, die zou kunnen resulteren in een hongerig of draaierig gevoel (hypoglycemische toestand!). * gebruik bij gerechten die gasvorming kunnen veroorzaken, kruiden zoals venkel, dille, karwij, komijn, anijs, koreander, bonekruid, tijm. Deze kruiden bevorderen de peristaltische beweging van de darmen, voorkomen gasvorming en helpen eventuele gassen in de darmen verdrijven. TIP: zie “Kruidige geheimen en recepten van Walter en Karine” te besteelen bij het VIOW. Vermijd alle lichaamsvreemde stoffen: voedseladditieven, chemische residuen, kunstmatige toevoegingen, salicylaten (aspirine), laxeermiddelen en andere medicijnen. Deze stoffen beschadigen de darmwand en beïnvloeden heel ongunstig de bacteriële darmflora. Geconstipeerde mensen hebben een onevenwichtige darmflora en moeten deze heropbouwen met probiotica. Eet gedissocieerd. Scheid de koolhydraten van de eiwitten. LEEFNU
J A A R G A N G
3 - N°22
B E Z O E K
O N Z E
Fruit- of groentesappen het ideale morgendrankje Sappen van fruit en groenten bevatten heel veel antioxidanten. Ze worden gemakkelijk opgenomen en zijn zéér doeltreffend voor het reinigen van het maag- en darmkanaal. Deze morgenaperitiefjes kan iedereen individueel naar wens aanpassen en doseren met functionele toevoegingen.
19
W E B S I T E
:
W W W
.
V I O W
.
B E
MEDISCH
PROSTAAT
WAT DOE JE ALS DE PROSTAAT ‘PROTESTEERT’?
DIRK BOGAERT EN WALTER OM FACHÉ-
Iedere man heeft een prostaat. Deze speelt een rol bij de voortplanting. De prostaat heeft de vervelende eigenschap dat hij vanaf de puberteit gaat groeien. Dit gebeurt onder invloed van hormonen. Bij ongeveer 30% van de mannen leidt dit tot een dusdanige, goedaardige vergroting dat ze er last van krijgen. Meestal gebeurt dit vanaf het 50ste levensjaar. In een aantal gevallen wordt een kwaadaardige vergroting geconstateerd: prostaatkanker. Tot slot kan er ook sprake zijn van een ontsteking van de prostaat (prostatitis). De oorzaak hiervan is vaak gelegen in een blaasontsteking of urineweginfectie. In dit artikel ontdekt u handige tips om de prostaat gezond te houden, of bestaande klachten ongedaan te maken.
Lycopeen in tomaten Lycopeen tegen prostaatklachten
Handige tips Mannen die hun prostaat of voorstanderklier gezond willen houden moeten dagelijks minimum 30 minuten bewegen, veel water drinken en voeding gebruiken die voor een gezonde pH balans zorgt. (zie LeefNu 10, blz. 19 ‘Verzuring van de weefsels, oorzaak van veel degeneratieziekten – ga naar www.viow.be voorbehouden deel met gebruikersnaam en paswoord)
Lycopeen, voornamelijk gewonnen uit tomaten, is de enige carotenoïde die geen provitamine A activiteit heeft. Lycopeen werkt bijzonder goed als stevige anti-oxidant en als zodanig heeft lycopeen een gunstige werking op alle organen en processen in ons lichaam. Steeds meer bewijzen ondersteunen de rol van lycopeen als belangrijke fythonutriënt. Het heeft namelijk een natuurlijk beschermende werking. Bij gezonde mannen worden hoge concentraties lycopeen gevonden in o.a. de testes en de prostaat. Uit epidemiologische studies is gebleken dat lycopeen - of het eten van meer dan tien tomaten per week -een gunstige en beschermende werking hebben op o.a. prostaat.
20
Zorg verder voor een gezonde hormonenbalans en elimineer de parasieten uit je lichaam (zie Orthofyto 55 – Kanker genezen door parasieten te elimineren - ga naar www.viow.be voorbehouden deel met gebruikersnaam en paswoord). Vermijd alle chemische componenten in voeding zoals additieven, onnatuurlijke kleurstoffen en smaakversterkers. Zie artikel hoe dioxinen en PCB’s neutraliseren met voeding en suppletie op de website van het VIOW. Werk nutriëntentekorten weg met orthomoleculaire voedingssupplementen. Iedere orthomoleculair geschoolde arts/therapeut kan via een volbloedanalyse een exacte balans maken welke nutriënten moeten aangevuld worden om aan levenskwaliteit en gezondheid te winnen. Zorg voor een emotionele balans en een gezond seksleven. Probeer zoveel mogelijk stress uit je leven te bannen. Beperk de consumptie van koffie en alcohol tot maximaal 2 eenheden per dag: 2 kopjes koffie en 2 glaasjes wijn.
ANDERE DIEETMAATREGELEN VOOR PROSTAAT Bij prostaatproblemen, of om ze te voorkomen, is het verstandig om voldoende (water) te drinken en aan lichaamsbeweging te doen. Daarnaast moeten verzadigde vetten zoveel mogelijk uit de voeding worden weggelaten. Zij verstoren de prostaglandine aanmaak en bevorderen daardoor het ontstaan van ontstekingen.
Alle gerechten met tomaten - in welke vorm dan ook - helpen om de prostaat gezonder te houden. B E Z O E K
O N Z E
W E B S I T E
:
W W W
.
V I O W
.
B E
LEEFNU
J A A R G A N G
3 - N°22
MEDISCH
PROSTAAT
Meervoudig onverzadigde vetten echter (zoals vlaszaadolie) remmen de omzetting van testosteron in dihydroxytestosteron die verantwoordelijk is voor de prostaatproblemen. De prostaat en urinewegen worden gevoed door een fijnmazig stelstel van bloedvaten. Een verminderde doorbloeding (bijvoorbeeld veroorzaakt door een te hoog cholesterolgehalte) zal prostaatproblemen alleen maar erger maken. Daarom is het verstandig om voedingsstoffen als vlees, zuivel, gebakken en gefrituurde producten - allemaal rijk aan verzadigde vetten - zo min mogelijk te eten.
PROSTAATVERGROTING, HET MEEST VOORKOMENDE PROBLEEM BIJ MANNEN. HOE KOMT HET EN WAT DOE JE ER AAN? Tussen het 20ste en het 40ste jaar blijft de prostaat even groot. Daarna groeit hij verder. Als dat gebeurt kan het klachten veroorzaken. Geschat wordt dat ongeveer 70% van alle mannen tussen de 40 en 60 jaar te maken heeft met een prostaatvergroting of goedaardig prostaathypertrofie. De vergroting is het gevolg van een stofwisselingsstoornis, waarbij het mannelijke hormoon testosteron wordt omgezet in dihydrotestosteron. Doordat dihydrotestosteron de groei van prostaatcellen sterker stimuleert dan testosteron, leidt het hoge dihydrotestosteron gehalte op termijn tot (goedaardige) prostaatvergroting. Het komt er bijgevolg op aan om het hoge dihydrotestosteron gehalte te beperken.
Een zeer recente studie. Uit het nieuwe onderzoek, dat op 1 juni 2005 gepubliceerd werd in de online editie van de ‘World Journal of Urology’ (1), blijkt dat 129 mannen, die gedurende 24 weken tweemaal per dag een kruidencapsule innamen met: 160 milligram dwergpalmzaad (Saw Palmetto), 120 milligram brandnetelextract, duidelijk minder goedaardig klachten van prostaathypertrofie hadden dan een placebogroep.
Deze studie betekent concreet dat de combinatie van dwergpalmzaad en brandnetel de levenskwaliteit van mannen met een lichte tot matige vorm van goedaardig prostaathypertrofie met 11 tot 27% verbeterde. Proefpersonen die aan een ernstige vorm van urinewegobstructie leden, zagen hun toestand met 6 tot 11 % verbeteren gedurende de studieperiode. Hoe vroeger men met een preventieve natuurlijke behandeling begint - het veertigste levensjaar is hier een goede indicatie - hoe groter de voordelen.
Het natuurlijke supplement bestaande uit dwergpalmzaad en brandnetel heeft volgens de onderzoekers 2 essentiële voordelen tegenover klassieke medicijnen om dergelijke klachten mee te behandelen. 1. Het natuurproduct veroorzaakt géén nevenwerkingen. 2. De kruidencapsule heeft ook géén invloed op de bloedparameter Prostaat Specifiek Antigeen (PSA-waarden) die van belang kunnen zijn om prostaatkanker in het beginstadium te ontdekken. De meeste medicijnen, die voor de behandeling van goedaardig prostaathypertrofie worden gebruikt, verlagen het Prostaat Specifiek Antigeen wel, waardoor een aantal prostaatkankergevallen slechts in een veel later stadium worden ontdekt. Deze studie is een bevestiging van een biochemisch onderzoek in de publicatie nutritionele monografie van Walter OM Faché in 2000 (3) en eveneens het researchwerk dat in 2004 door de Vlaamse professor Comhaire werd gepubliceerd in ‘The Aging Male’ (2). Beide wetenschappers, de eerste verbonden aan het Orthomoleculair Instituut VIOW Laarne
LEEFNU
J A A R G A N G
3 - N°22
B E Z O E K
O N Z E
Wil je meer weten over lycopenen, zie publicaties van de hoofdredacteur Faché Walter. Bestel via www.viow.be. Voedingswaarde van de voedingsdriehoek Faché. Publi Media VIOW, Laarne 2000. Nutritionele Monografie nr 63.
Veelvoorkomende klachten bij prostaatvergroting zijn: De urinestraal wordt minder krachtig Kort achter elkaar weer moeten plassen Het gevoel dat de blaas niet leeg wordt (residugevoel) Soms een branderig gevoel tijdens het urineren Moeilijk de urine op kunnen houden (incontinentie) ’s Nachts enkele keren uit bed moeten om te plassen
Referenties 1. N.Lopatkin, A. Sivkov, C. Walther, A. Medvedev, J.Avdeichuk, G. Golubev, K. Melnik, N. Elenberger, U. Engelmann Long-term efficacy and safety of a combination of sabal and urtica extract for lower urinary tract symptoms - a placebo-controlled, double blind, multicenter trial World Journal of Urology, online edition 01.06.2005 2. Comhaire F, Mahmoud A. Preventing diseases of the prostate in the elderly using hormones and nutriceuticals. Aging Male. 2004 Jun; 7(2):155-69
21 3. Faché OM Walter. Prostaataandoeningen orthomoleculair behandelen. Publi Media VIOW, Laarne 2000. Nutritionele Monografie nr 24.
W E B S I T E
:
W W W
.
V I O W
.
B E
MEDISCH
PROSTAAT en de andere verbonden aan de universiteit van Gent, schrijven dat goedaardig prostaathypertrofie problemen optreden omdat de weefsels van de prostaat te lang worden blootgesteld aan het sterke androgeen enzym 5-alfa- dihydrotestosteron (DHT). Daardoor wordt er méér testosteron omgezet in DHT dat aan de basis ligt van goedaardig prostaathypertrofie. Dwergpalmzaad en brandnetel werken volgens biochemicus Faché en professor Comhaire als gedeeltelijke DHT-blokkers. Daarbij komt nog dat dwergpalmzaad over ontstekingswerende eigenschappen beschikt. Dat is belangrijk om prostatitis (ontsteking van de prostaat) te voorkomen. Dwergpalmzaad heeft tot slot een immuunversterkend cellulair effect op de prostaat. Volgens beide wetenschappers is dwergpalmzaad én een combinatie van de antioxidanten selenium, lycopeen, natuurlijke vitamine E en omega-3 vetzuren, samen met zinksupplementen, in staat om de prostaat duidelijk langer gezond te houden. Zink(gluconaat) is een belangrijk ingrediënt bij de opbouw van nieuwe cellen van de prostaat. De stofwisseling van de prostaat wordt ontregeld bij onvoldoende zinktoevoer.
dwergpalm Het zaad van de dwergpalm werkt preventief om een goedaardige vergroting van de prostaat tegen te gaan.
PROSTAATONTSTEKING
Klachten bij prostaatontsteking
Plasklachten duiden soms ook op prostaatpijn of een prostaatontsteking. Zoals eerder beschreven is de prostaat een klier die om de plasbuis heen ligt, te vergelijken met een appeltje waar het klokhuis uitgeboord is. Door een ontsteking van de prostaat (ook wel prostatitis genoemd) gaat de prostaat opzwellen. Hierdoor kan de plasbuis dichtgedrukt worden. Het urineren gaat dan natuurlijk heel moeilijk en het doet meestal pijn. Een prostaatontsteking moet snel behandeld worden. Als men dat niet doet, dan kan zich een abces ontwikkelen en hierdoor wordt de plasbuis soms helemaal dichtgedrukt
Hoge koorts en koude rillingen Moeilijker en pijnlijker plassen Een branderig en jeukend gevoel tijdens en vlak na het urineren Bloed in de urine Pijn onder in de rug
PROSTAATKANKER Bij prostaatkanker is er sprake van een kwaadaardig gezwel in de voorstanderklier. Deze vorm van kanker komt zeer regelmatig voor bij mannen van 60 jaar en ouder. In het geval van prostaatkanker zijn er flinke problemen met urineren, waarbij pijn de voornaamste klacht is. Deze pijn is meestal gelokaliseerd in het gebied rond de anus en penis en soms ook in de maagstreek. De pijn verdwijnt niet na een toiletbezoek. Het gezwel zorgt ervoor dat de urinebuis wordt dichtgedrukt, waardoor het urineren moeilijk op gang komt, er geen kracht in de straal zit en de urine nadruppelt. De urineporties zijn klein en omdat de blaas niet goed kan worden geleegd, moet je ‘s nachts vaker naar het toilet.
Oorzaken prostaatkanker Verkeerde voeding Tekort aan nutriënten Sterilisatie (vasectomie) verhoogt risico met 50% Verhoogde testosteronconcentraties Herpes Radioactiviteit Roken Voeding waarin sporen van herbiciden en insecticiden in terug te vinden zijn verhogen het risico met 50% Het gebruik van teveel verzadigde vetten Giftige stoffen uit het milieu Een verzuurd lichaam (slechte pH balans)
22 B E Z O E K
O N Z E
W E B S I T E
“GROENE THEE VOORKOMT TUMORVORMING BIJ MANNEN MET EEN VOORSTADIUM VAN PROSTAATKANKER!”
(PROFESSOR SAVERIO BETTUZI)
Groene thee blijft voor goed nieuws zorgen. Italiaanse onderzoekers gaven 32 mannen in de leeftijdscategorie tussen de 42 en 75 jaar een extract van groene thee in pilvorm. Dertig andere mannen kregen een placebopreparaat (neppil). In de prostaat van alle 62 deelnemers bevonden zich cellen in een voorstadium van kanker, een toestand die wordt aangeduid als hooggradige neoplasie (onregelmatige en verzwakte cellen). Er is in dat geval een sterk vergroot risico op het ontstaan van echte kankercellen. Uit weefselonderzoek, een halfjaar en een jaar na de start van het onderzoek, bleek dat in de groep die het extract van groene thee gebruikte, 97 % van de mannen kankervrij werd verklaard. In de groep die het neppreparaat gebruikte, kregen 30% van de testpersonen prostaatkanker.
:
W W W
.
V I O W
.
B E
LEEFNU
J A A R G A N G
3 - N°22
PSYCHO-SPIRITUEEL
SHAMATHA MEDITATIE; EEN MANIER OM JE GEEST TE LATEN RUSTEN IN VREDE.
WERK
DOUWE NUTTERTS
Contemplatief onderricht is gebasseerd op een tweevoudige ontwikkeling. Enerzijds is er het onderricht en begrijpen van hetgeen er onderwezen wordt. Dit begrijpen is zowel cognitief, emotioneel en fysiek-energetisch. Anderzijds is er de beoefening en een belangrijke beoefening is meditatie. Doorheen meditatie worden we vrijer van onze emotionele en cognitieve beperkingen en verknopingen. Er worden echter een enorme hoop meditatie technieken en vormen aangeboden en de leek ziet veelal het bos niet door de bomen. Daarom kan het nuttig zijn een overzicht te geven in de verschillende meditatie vormen. We kunnen een onderscheid maken tussen twee vormen van meditatie die in de Tibetaans boeddhistische traditie omschreven worden als samatha (meditatie als vredig rusten) en vipasyana (diep inzicht of inzichtsmeditatie). In dit artikel zullen we de shamatha meditatie beschrijven. De shamatha meditatie geeft je geest rust, stabiliteit en kracht en het is een vorm van concentratie en aandachtstraining. Het woord shamatha is een sanskriet woord en bestaat uit twee lettergrepen. ‘Sama’ betekent ‘vrede’ en ‘tha’ betekent ‘verwijlen in’ of ‘stabiliteit’. Het betekent dat je geest niet bevangen is maar rust in een staat van vrede. De Tibetanen gebruiken het woord ‘shi-ne’ in plaats van shamatha.
MEDITATIE
EN DE ONRUSTIGE
GEEST Het doel van shamatha is om je geest stabiel te laten worden zodat deze niet voortdurend van her naar der springt. In meditatie is je geest niet onderhevig aan de invloed van het discursieve denken maar is deze stabiel en onbeweeglijk. Het eerste wat je echter opmerkt als je meditatie beoefent is dat je geest helemaal niet rustig is. Deze onrustige geest wordt in de boeddhistische traditie omschreven als ‘monkey mind’ of ‘ de geest die over en weer springt als een aap’. Meditatie maakt je initieel bewust van je interne onrust of het aapachtige karakter van je geest. Door je aandacht naar binnen te richten word je je veelal voor het eerst bewust van je interne onrust en de onmogelijkheid om je geest tot rust te brengen. Dit is het paradoxale karakter van meditatie, je wil je geest tot rust brengen maar je wordt je bewust van je interne onrust als nooit tevoren. Je geest is voortdurend afgeleid en de eerste fase is het bewust worden van deze afleiding. Dit wil niet zeggen dat je deze afleiding voortdurend bevecht omdat dit de onrust nog meer vergroot. Meditatie helpt je om bewust te worden van de afleiding en wakker te worden uit de voortdurende teneur om afgeleid te worden. Shamatha of het ontwikkelen van gelijkmoedigheid is een beoefening. Een beoefening betekent dat je iets doet en de gewoonte aankweekt om dit te doen, zodat het een deel wordt van jezelf. Meditatie is vertrouwd worden met de afleiding enerzijds en
LEEFNU
J A A R G A N G
3 - N°22
anderzijds met je vermogen om wakker te worden uit de afleiding. Het begrip beoefening geeft aan dat het hier gaat om een ervaringsgericht begrijpen. Dit betekent enerzijds dat je mentaal begrijpt wat de instructies zijn en deze zijn veelal bedriegelijk eenvoudig. Maar je moet het geleerde omzetten in de praktijk zodat het een deel wordt van je zijn, je doen en laten. Je went eraan dat je geest rust en kalm kan zijn en niet voortdurend onrustig hoeft te zijn. Maar het is evenzeer waar dat je er initieel aan went dat je geest onrustig en voortdurend afgeleid is. Je leert hierin te ontspannen. Moeilijkheden en obstakels zijn een deel van het proces.
WAT
SHAMATHA MEDITATIE? IS
Shamatha betekent dat je je gaat richten op een punt of object zodat de gedachtenstroom die in je geest oprijzen rustiger en stiller worden, waardoor je je geest zelf kunt ervaren als kalm en stabiel. Je geest ‘rust in vrede’. Het richten van je aandacht op een object zorgt ervoor dat je de gedachtenstroom opmerkt en hier niet voortdurend in meegaat waardoor er vanzelf minder gedachten oprijzen in je geest. Meditatie is echter geen staat van aan niets te denken. De Tibetanen noemen dit ‘sauna-meditatie’, waarbij je geest leeg en amorf is. In shamatha meditatie is je geest heel rustig en stabiel maar ook heel wakker en alert zodat je alle ervaringen in de interne en de externe wereld heel goed kunt opmerken en van elkaar kunt onderscheiden. ‘Meditatie geen
B E Z O E K
O N Z E
DOUWE NUTTERTS IS OPGELEID ALS PSYCHO-THERAPEUT EN PROCESWERKER EN WERKT VANUIT EEN ZIJNS-GERICHTE EN ESSENTIE-GERICHTE VISIE.
WEB SITE : www.reonance-education.be
Maak onderscheid tussen twee vormen van meditatie 1. samatha wordt in de Tibetaans boeddhistische traditie omschreven als een meditatie van vredig rusten 2. vipasyana is een meditatie met diep inzicht of inzichtsmeditatie.
23
W E B S I T E
:
W W W
.
V I O W
.
B E
PSYCHO-SPIRITUEEL
WERK
Loopmeditatie medikatie’ is een veel gebruikte uitdrukking om het onderscheid aan te geven tussen de waakzaamheid en alertheid die ontstaat door meditatie en die iets heel anders is dan een interne ontspanning die je geest slaperig en dof Je geest is echter gevuld met gedachten, herinneringen en associaties waardoor het helemaal niet eenvoudig is om je geest gericht te houden op het object van je meditatie. Je gedachten en associaties leiden je aandacht voortdurend af van hetgeen je je geest op wil richten. Shamatha meditatie is het wakker worden uit deze voortdurende afleiding van je geest. Dit betekent dat je de afleiding leert opmerken en je geest weer terugbrengt naar het object van je meditatie. Je leert je geest terug te brengen uit de afleiding naar het object van je meditatie. Hierdoor ontstaat een puntige gerichtheid van je geest op het object van je meditatie. Je bent aanwezig in het moment nu. Je geest kan hierdoor ontspannen en beginnen rusten in zichzelf zonder afgeleid te worden door de gedachten, herinneringen en associaties van je denkende geest.
Douwe Nutterts geeft jaartrainingen in Psychospiritueel werk. Je kan contact opnemen met Douwe Nutterts via tel: 09/223.57.54 of via e-mail:
[email protected]
Wil je meer weten? Indien je meer over dit onderwerp wil te weten komen, kan je onderstaande belangrijke werken consulteren of een afspraak maken met Douwe Nutterts. Hij zal u leren stilstaan bij je ervaring, meditatie beoefenen en ‘het open toelaten leren in de practijk in zijn groepswork shoppen of via een individuele persoonlijke training.
24 B E Z O E K
O N Z E
W E B S I T E
HET :
W W W
.
OBJECT VAN MEDITATIE
V I O W
.
B E
IN SHAMATHA MEDITATIE. Als je shamatha meditatie beoefent is de meest geschikte locatie een rustige plek waar er weinig afleiding en activiteit is en waar je niet gestoord wordt door anderen terwijl je je meditatie beoefent. Het is belangrijk om rechtop te zitten met een rechte rug zonder jezelf op te spannen. Het beeld wat veelal gebruikt wordt is dat de voorkant van je lichaam zacht en ontspannen is en dat je rugzijde stevig is als een berg. Sommige scholen raden je aan je ogen open te houden om niet teveel afgeleid te worden door je interne gedachten en andere scholen raden je aan om je ogen te sluiten om niet teveel afgeleid te worden door externe impulsen. Als je met je ogen open mediteert kijk je naar een punt op de vloer voor je en je laat je ogen op dit moment rusten. Shamatha meditatie bestaat in twee basisvormen. Enerzijds is er meditatie met een object en anderzijds is er meditatie zonder een object. Het object van meditatie in veel meditatie scholen is je ademhaling. Vaak wordt de beginnende student aangeraden de in en uitademhaling te tellen of er
LEEFNU
J A A R G A N G
3 - N°22
PSYCHO-SPIRITUEEL nota van te nemen als je in- en uitademt. Als je aandacht minder afgeleid wordt kun je beginnen om je aandacht te richten op de gevoelde ervaring van je ademhaling. Ook hier is er een progressieve opbouw mogelijk. Een ander object kan je lichaam zijn als je wandelmeditatie beoefent. Je loopt met aandacht en oplettendheid en je lichaam wordt het object van meditatie. In veel boeddhistische scholen worden zitmeditatie en loopmeditatie onderling afgewisseld. Eigenlijk kun je iedere handeling gebruiken als een meditatie-object. De Zenleraar Thich Nhat Hanh is zeer creatief in het ontwikkelen van meditatie-objecten zoals bijvoorbeeld de telefoon. Hierdoor ontstaat er een verbinding tussen de beoefening van meditatie en het dagelijkse leven. Een andere meditatie object kan een extern beeld zijn waar je je aandacht op gericht houdt zoals een bloem, een steen of een sacraal object. Ook interne beelden kunnen als meditatie-object gebruikt worden om je aandacht te trainen. Ook geluiden, zowel in de externe wereld zoals een bel of interne geluiden zoals woordklanken of mantra’s worden gebruikt als meditatie object in shamatha meditatie.
WERK
zodat je je niet langer kunt richten op het object van je meditatie.
Bronnen
Beide groepen van obstakels hebben een andere remedie. De remedie voor de eerste groep is te leren ontspannen in het moment zelf. De remedie of antidoot voor de tweede groep is waakzaamheid. Deze obstakels zijn een intrinsiek onderdeel van het ontwikkelen van de shamatha beoefening omdat ze je helpen een dynamisch evenwicht te vinden en je geest stabiel, alert en rustig te laten worden. Enerzijds verlies je jezelf niet langer in elke gedachte en anderzijds bevecht je je gedachte niet langer. Je laat ze aanwezig zijn op de achtergrond terwijl je je geest gericht houdt op het object van je meditatie. Als je niet langer afgeleid wordt door je gedachten begin je de dingen in de externe en interne wereld helderder en duidelijk op te merken. Je shamathameditatie ontwikkelt zich als je opmerkt hoe je je aandacht vanzelf begint te richten op het object van je meditatie en je meer aanwezig bent. Het wordt iets wat je vanzelf begint te doen en het vraagt niet langer een inspanning maar het schenkt je vreugde om dit te doen. Bovendien hoef je niet
1.Calm Abiding and Special Insight , Geshe Gedun Lodro (Vertaling door Jeffry Hopkins), Snow Lion Publications, !998. 2.T he Practice of Tranquility and insight, Khenchen Thrangu, Snow Lion Publications, 1993. 3.Taming the Monkey Mind, Thubten Chodron, Tynron Press, 1990. 4.Meditation the Buddhist Way of Tranquility and Insight, Kamalashila, Windhorse Publications, 1992. 5.T he Miracle of Mindfulness, Thich Nhat Hanh, Beacon Press, 1975. 6.Meditatie in actie, Chogyam Trungpa, Servire Uitgevers bv, 1992.
Behalve de shamatha-meditatie met een object heb je eveneens de shamatha-meditatie zonder object waarbij je je richt op de nu-heid of aanwezigheid van het moment. Hierbij laat je je geest rusten in de ruimtelijkheid van je geest zelf. Dit veronderstelt echter dat je geest rustig is zodat deze stabiel en vredesvol is en er mentale stabiliteit is. De shamatha-meditatie is een meditatievorm die in alle tradities onderwezen wordt. Veelal echter onder een andere naam.
OBSTAKELS
IN SHAMATHA
MEDITATIE De obstakels in shamatha zijn enerzijds de externe afleidingen; de beelden, geluiden, geuren en sensaties die je aandacht weghalen van het object van je meditatie. Anderzijds heb je de interne obstakels en het gaat hierbij niet zozeer om de gedachten en herinneringen die opkomen in je geest maar meer om de attitude waarmee je deze tegemoet treedt. Je kunt de obstakels in shamathameditatie opdelen in twee grote groepen. De eerste groep in onrust, irritatie en allerlei vormen van overstimulering waartoe ook verlangen en het vasthouden aan je verlangens toebehoren. Het Freudiaanse plezier principe is hier het centrale thema. Je zoekt naar plezierige dingen en je bent bezig om onplezierige dingen te vermijden waardoor je de ervaring van het moment nu voortdurend mist. En er kan dus nooit geen rust of vrede zijn.
Shamathameditatie langer met je geest te vechten; je geest wordt een bondgenoot dit je toestaat om je aandacht op iets te richten zonder afgeleid te worden.
De tweede groep heeft te maken met dufheid, slaperigheid en onverschilligheid en dit zorgt ervoor dat je niet wakker en alert blijft maar wegdoezelt LEEFNU
J A A R G A N G
3 - N°22
B E Z O E K
O N Z E
25
W E B S I T E
:
W W W
.
V I O W
.
B E
VOOR U
GELEZEN
VOOR U GELEZEN
D
eze rubriek wordt samengesteld door de orthomoleculair voedingsdeskundige Walter OM Faché en wetenschapsjournalist Dirk Bogaert. Wij gaan op zoek naar de meest actuele en praktische informatie over gezonde voeding. Hierbij kan de lezer vragen stellen, die de voedingsraad van het VIOW kan onderzoeken en in deze rubriek beantwoorden.
Vis beschermt tegen darmkanker Grootschalig Europees onderzoek werpt nieuw licht op risico’s Wie veel rood vlees eet, verhoogt daarmee de kans op darmkanker. Wie veel vis eet, verlaagt daarmee het risico. Twee conclusies uit recent gepresenteerde uitkomsten van een groot Europees onderzoek. De resultaten vormen belangrijk nieuws voor consumenten, slecht nieuws voor slagers en goed nieuws voor visboeren.
Figuur 1 Gegrilde tonijn met een heerlijke vinaigrette
Mensen die dagelijks 160 gram rood vlees en vleeswaren eten hebben 31 procent meer kans om binnen tien jaar darmkanker te krijgen dan mensen die minder dan 20 gram rood vlees per dag eten - één portie per week of minder.
voeding en kanker, doen meer dan 520.000 mensen mee in tien Europese landen. De jongste deelnemers zijn tussen de 20 en de 30 jaar oud, de oudste tussen de 70 en de 75. Darmkanker staat op de derde plaats in de rij van meest voorkomende kwaadaardige tumoren. Vandaar dat de EPIC-studie zich mede op deze kwaadaardige aandoening richtte Bron: Europese Unie en de Wereld Gezondheid Organisatie
Aders in ogen voorspellen kans op ziektes De dikte van de aders binnen in het oog voorspellen de kans op ziektes op andere plaatsen in het lichaam. Dit concludeert Kamran Ikram in zijn proefschrift ‘Retinal Vessels and Diseases in the Elderly: The Rotterdam Study’, waarop hij 7 september 2005 promoveerde. Voor zijn onderzoek gebruikte hij de resultaten van de ERGOstudie van de afdeling Epidemiologie en Biostatistiek van het Erasmus MC in Rotterdam. Naast grote bloedvaten, bestaat het menselijke lichaam uit ontelbare nauwelijks zichtbare bloedvaatjes. De binnenkant van het oog is de enige plek waar deze kleine vaatjes
Een visrijk dieet remt juist de kans op darmkanker. Mensen die gewoonlijk 80 gram vis per dag eten - ten minste om de dag een portie vis - hebben een 32 procent kleiner risico op darmkanker vergeleken bij mensen die gewoonlijk minder dan 20 gram vis per dag eten - minder dan één portie vis per week. Er is geen verband gevonden tussen de consumptie van kip en ander gevogelte en het optreden van darmkanker.
26
In een notendop zijn dat de belangrijkste conclusies uit een grootschalig onderzoek, de European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition (EPIC-studie). Aan de studie, die al jaren aan de gang is en zich richt op allerlei mogelijke verbanden tussen
B E Z O E K
O N Z E
W E B S I T E
:
W W W
.
Figuur 2 Dikte van bloedvaatjes in de ogen voorspellen ziekte
zichtbaar en dus meetbaar zijn. Al vele jaren wordt aangenomen dat veranderingen in de kleine vaatjes in het oog duiden op
V I O W
.
B E
soortgelijke veranderingen in kleine vaatjes in het hele lichaam, bijvoorbeeld in de hersenen. Die kleine vaatjes bestaan uit kleine slagaders en kleine aders. Ikram en zijn collega’s van het Erasmus MC bestudeerden foto’s van de binnenkant van het oog. Zij maten de doorsnee van de kleine slagaders, die het bloed van het hart naar de organen voeren, en van de kleine aders, die het bloed van het orgaan weer terugvoeren naar het hart. Naar aanleiding van hun onderzoek ontdekten Ikram en zijn collega’s dat de dikte van de kleine aders in het oog een betere graadmeter is dan die van de kleine slagaders. Personen van wie de kleine aders in het oog dikker waren, bleken een grotere kans te hebben op het krijgen van neurologische aandoeningen als dementie en beroerte of op het ontstaan van harten vaatziekten, zoals suikerziekte. Volgens Ikram kan men in de toekomst beter de dikte van deze kleine aders gebruiken om de kans op dergelijke aandoeningen te voorspellen Bron: Erasmus Medisch CentrumRotterdam – september 2005
Test-Aankoop waarschuwt voor gearomatiseerd water Test-Aankoop waarschuwt dat gearomatiseerd water met een fruitsmaak geen alternatief mag zijn voor mineraalwater. In grote hoeveelheden kan het zelfs schadelijk zijn voor kinderen. De drankjes lijken op water, maar zijn verrijkt met suikers en aroma’s. Onder de benaming ‘drank op basis van bron- of mineraalwater’ ontsnappen deze dranken aan de wetgeving die additieven in water verbiedt. Vier van de 14 geteste waters bevatten sorbaten en twee benzoaten; additieven die toegelaten zijn maar in grote hoeveelheden allergieën of reacties van overgevoeligheid kunnen veroorzaken. Het geteste water bevatte ook suikers of zoetstoffen, uitgezonderd het water met citroensmaak. Hoewel de drankjes gemiddeld maar de helft aan
LEEFNU
J A A R G A N G
3 - N°22
VOOR U suikers bevatten, vergeleken met frisdranken of cola, is de hoeveelheid toch te hoog voor dagelijkse consumptie. Bron: Test-Aankoop
Biologische klok verkeerd afgesteld bij ADHD-kinderen Chronische inslaapstoornissen zijn een veel voorkomend probleem bij kinderen met ADHD. Vaak krijgen de ouders hiervan de schuld. Zij zouden onvoldoende gezag hebben op hun kind. Onderzoekers van de Polikliniek voor Slaapstoornissen en Chronobiologie van het Ziekenhuis Gelderse Vallei hebben aanwijzingen gevonden dat chronische inslaapstoornissen bij kinderen met ADHD mede veroorzaakt worden door een te laat afgestelde biologische klok. Artsen van de Polikliniek voor Slaapstoornissen en Chronobiologie van Ziekenhuis Gelderse Vallei in Ede hebben 120 kinderen tussen 6 en 12 jaar met ADHD onderzocht. 87 hadden chronische inslaapstoornissen en 33 hadden geen slaapproblemen. Bij de ADHD kinderen met inslaapstoornissen kwam de eigen melatonine productie veel later op gang dan bij de ADHD kinderen met een ongestoorde slaap. ADHD kinderen met inslaapstoornissen vielen niet alleen later in slaap maar werden ook later wakker. De combinatie van laat op gang komen van de melatonine productie met laat inslapen en laat wakker worden
ADHD ADHD is een van de meest voorkomende kinderpsychiatrische stoornissen. Naar schatting 3 tot 5% van de kinderen hebben er last van. Kinderen met ADHD zijn snel afgeleid, zijn vergeetachtig en kunnen moeilijk plannen. Vaak kunnen ze niet goed stilzitten, doen ze druk, zijn hyperactief en impulsief. Een chronische slaapstoornis kan deze kenmerken versterken bij een kind met ADHD. Het is daarom van belang te weten wat de oorzaak is van de inslaapstoornis zodat er kan worden ingegrepen. “Ons onderzoek heeft bewijzen geleverd dat de inslaapstoornissen het gevolg zijn van een te laat afgestelde biologische klok en dat een verkeerde aanpak door de ouders of hyperactieve en impulsieve kenmerken van ADHD geen belangrijke rol spelen.’, zegt Kristiaan van der Heijden, psycholoogonderzoeker, die deze studie heeft uitgevoerd.
Biologische klok
GELEZEN
Wil je een natuurlijke cholesterolverlager? Eet 75 gram walnoten per dag! Het notenseizoen is volop bezig in ons land. Dat is goed nieuws voor mensen met een te hoge cholesterolwaarde. Volgens het Nationaal Instituut voor de Statistiek (N.I.S.) zijn zeven op de tien Belgen hier ‘betrokken partij’. Uit een recente meta-analyse studie die het effect van noten naging op de bloedvetwaarden blijkt dat walnoten in staat zijn om zowel de totale cholesterol als de (slechte) LDL-cholesterol tot 20% te verlagen. Sommige mensen bereiken de 20% cholesterolverlaging al na het dagelijks eten van 40 gram walnoten. Anderen hebben volgens de wetenschappers 84 gram noten per etmaal nodig.
Er is lang gedacht dat chronische inslaapstoornissen bij kinderen met ADHD worden veroorzaakt door hyperactiviteit en impulsiviteit in de avond, waardoor het kind belemmerd wordt om in slaap te vallen. Ook werd er vaak gedacht dat ouders van kinderen met ADHD hun kind niet op tijd of op een rustige manier in bed konden krijgen en dat het kind hierdoor moeilijk kon inslapen. De resultaten van het huidige onderzoek van de Polikliniek voor Slaapstoornissen en Chronobiologie van Ziekenhuis Gelderse Vallei Ede wijzen er echter op dat een te laat afgestelde biologische klok een minstens zo belangrijke rol speelt bij de problemen.
Resultaten van betekenis “De klinische betekenis van ons onderzoek is groot”, aldus Marcel Smits, neuroloog en hoofd van de Polikliniek voor Slaapstoornissen en Chronobiologie van Ziekenhuis Gelderse Vallei in Ede. ‘Stoornissen van de biologische klok zijn over het algemeen goed te behandelen, bijvoorbeeld met lichttherapie of melatonine. Nu gebleken is dat bij ADHD kinderen met inslaapstoornissen de biologische klok te laat afgesteld staat, wordt onderzocht of behandeling (met melatonine en/of licht) niet alleen de slaap, maar ook de ADHD symptomen verbetert.’ Bron: Chronobiology 2005; 22-3: 559-570
Het op peil houden van gezonde cholesterolwaarden is van cruciaal belang om o.a. dementie en cardiovasculaire aandoeningen te voorkomen. Voeding is hierbij andermaal de beste en meest smakelijke medicijn zonder vervelende nevenwerkingen. Bron: Mukuddem-Peterson J, Oosthuizen W, Jerling JC A systematic review of the effects of nuts on blood lipid profiles in humans Nutr., 2005; 135(9): 2082-9.
Figuur 4 Melatonine en lichttherapie kunnen kinderen met ADHD helpen bewijzen dat de biologische klok ‘te laat’ staat afgesteld.
LEEFNU
J A A R G A N G
3 - N°22
B E Z O E K
O N Z E
27
W E B S I T E
:
W W W
.
V I O W
.
B E
WORD GRATIS ABONNEE VAN DE WEKELIJKSE VIOW NIEUWSBRIEF
S I T A GR UNIEK NASLAGWERK OVER GENEESKRACHTIGE KRUIDEN : Met de basisprincipes van de fytotherapie (inhoudsstoffen van kruiden, fysiologische werking, verwerkingsvormen) Met 162 uitgebreide monografieën van de belangrijkste geneeskrachtige planten Met duidelijke link tussen de inhoudsstoffen, therapeutische eigenschappen en indicaties Met extra aandacht voor veilig gebruik : nevenwerkingen, waarschuwingen, contraindicaties, interacties met geneesmiddelen Met de belangrijkste verwerkingsvormen en de aangewezen doses Met kleurenfoto's, een grondige beschrijving, historische achtergronden en keukengebruik Met een handig en praktisch repertorium
Door Dr. Geert Verhelst
543 bladzijden, prijs : 135 euro
TE KOOP IN ELKE GOEDE NATUURVOEDINGSWINKEL
Verdeler : MANNAVITA · Zuidstraat 10 · 8560 Wevelgem · Tel 056 43 98 51
WIL U IN UW VERENIGING EEN BOEIENDE LEERRIJKE VOORDRACHT OVER DE “NIEUWE VOEDINGSDRIEHOEK FACHÉ” OF EEN ANDERE VOORDRACHT AAN UW LEDEN PRESENTEREN?
Walter Faché geeft als biochemicus, voedings- en onderwijsdeskundige honderden voedingsadviezen, tips, recepten, waarschuwingen, info en andere boeiende wetenschappelijke gegevens.
Maak een afspraak met zijn Instituut VIOW voor de praktische en de financiële voorwaarden Tel 09/369 06 42 - Email:
[email protected] GEZO_ADV_LeefNu
10-10-2005
15:57
Pagina 1
EM: Natuurlijk actief
EM-X is een uniek mengsel van bacteriën en gisten en is de basis voor een natuurlijk drankje met opvallende geneeskracht. EM-X is een Japanse vinding met een buitengewoon sterke anti-oxidatieve werking. EM-X ondersteunt het lichaam en herstelt zijn natuurlijk vermogen. EM-X een bijzondere cocktail op basis van microorganismen neutraliseert schadelijke stoffen en versterkt het immuunsysteem. Het drankje heeft een wonderlijke werking bij allerlei problemen en kan ook preventief worden gebruikt. Boek & video zijn te verkrijgen (of te bestellen via website?) • Over de genezende kracht van anti-oxidanten uit Effectieve Micro-organismen (EM) door Shigeru Tanaka • Het effect van EM-X op de structuur van het menselijk bloed (video)
z a t e rd a g
Feel-good-event voor gezonde genieters
zondag
Met leuke tips, workshops, demo’s en doe-dingen voor een gezonder leven!
26 27 november 2 0 0 5
10-18 u.
Antwerp Expo Bouwcentrum • Jan van Rijswijklaan 191
Relax Hall beauty wellness healthfood Action Hall bodyfit dance nature & outdoor
CREEER KUNST IN HUIS EN TUIN
‘EM, natuurlijk ACTIEF’, is een nieuw concept om te gebruiken in huis &tuin. Geen chemische toevoegingen meer. Laat de Effectieve Micro-organismen maar het werk verrichten: ze verhogen de natuurlijke weerstand van bodem, plant, mens en dier en dragen bij tot een aangenamere en gezondere leefomgeving voor de gebruiker. Er is een alternatief... gebruik ‘EM, natuurlijk ACTIEF !’ In november komen we terug!
Raadpleeg onze website voor meer info WWW.LIQUIDGREEN.BE
ZONDAG 27 NOVEMBER OM 14u. Tickets € 6 • tot 14 jaar gratis Info tel 014 26 48 41 www.gezondenwell.be
Voordracht door gastspreker Walter O.M. Faché
Weststraat 55|1 • B-8800 Roeselare •
[email protected]
�������
KORTING VOOR ORTHOTARIËRS, LEDEN VAN HET VIOW
�����������������
������� ��� ������ ��� ����� ����������� ���������� �������������������� �� ��� ���������������������� ���������� ����� �������������� ����� � ���� ��� �������� ���� �������� ������������������������ ���� ���� ��� ������� ����� ����� ����������������� ����� ������� ��� �������� ����� ��� ��� ��� ������������� ����������� ��� ������ ��� ���� ��� ��������� ����� �������� �������������������� ����������������������� ������ ���� ����������� ��������� ��� ����� ���� ��� ����� ��� ������ ����� ���� ������� ���������� ��� ��� ������ ����� ��� ������ ������������������� ���� ����������������������������������� ����������������� ����� ������������������������������ ��� �������� ���� ��� ����� ��� ��� ���������� ��� ���� ����� ������� ����������� ���� ��� ����� ���������������������� �������������������� ���������� ���������������������� ���������������������� ��������� ���������� ������������ ��� ������������ ���� ��������� �������������������� ���� ���������� ����������� � ���� ��� ������������� ������� ����� ����������������� �������������������� ��������� ��������������������� ��������������������� ������ �������� ���� � ��������� ��� � ����� ���� ��������� ���� ������������������� ������ �������������
Deze lijst wordt continu uitgebreid. VIOW leden krijgen op vertoon van hun lidkaart 5% korting
Orthomoleculaire Gezondheidscursussen
Avalon restaurant
Kooklessen Orthomoleculair
Bistro's VIOW Kerkstraat 101 9270 Laarne 09/369 06 42 ���� ���������� ����� �����
[email protected] ������������������ ���� ����������� ��� ��� ��� ���
������������������������ ������ ������������������ ������ ������������������ ������� ������������������ ����� ������������������ �� ������������������������ ������������������������� ������������������������ �������� �������������������������� ��������������������������� ����������������������� ������������������������� ���������� ������������������������ ����������������������� ������������������������� ������������������������ ��������� ������������������������ ����������������������� ������������������������ �������� �������������
����������������������
��������������� ��������������������� ���������������������� ����������������������� ������������ ���������������������� �������������������� ����������
�����������������������
���������������������� ����������� ����������������������� ������������������� ����������������������� ������������������ ������������������������ ������������������������� ������������������������� ������������������������ ���� ������������������������� ����������������������� ���
� �����������������
�����������������������
��
�������������������� ������������������������
�������������������
�� �� �� ��� �� ��� ��
��� ����� ��� ����������� ���� �������������� ����� ����� ������� ���� ��� �������� ���������������������� ���������� ������ ���� ���� �������������������� ����� �����
������� ���������������� � �������������������� ���������������������� ����� �������������������� Today in "De blauwe fleskens"����� ������ ������������������� ��������������������� ������������������� �������������������� ���� ������� Voor een gezonde dag Marlene Germis ������������������������ ������������������������ ��������������������������� �������������������������� ����� �������������������� Kortrijksesteenweg 32 ������������������������������������� Aannemersstraat 134 ���������� ������������������������ �������������������������� ���������������������� ����������������������� ������� ������� ���������������� ������ ������ Sint-Martens-Latem ������ 9040 St-Amandsberg � ����� ����������������������� ������������� T 09/280 04 26 ���������������������� 09/238 30 25 �������� ������������������ ������������������������� ������������������������ ������������������������� ������������� ������������ ������������ ����� 07 05 ����������������������� F 09/281 ������������������ �����
[email protected] ����������������������� ������������������������ ������ ���
� ������ ���������
� � ��� ��� ���� ���� ��� ��
Geldmunt 32 9000 Gent 09/224 37 24
[email protected]
���������������
Te bestellen bij VIOW TEL.: 09 369 06 42 - FAX: 09 366 18 38 E-MAIL: WALTER.�� FACHE @�� VIOW.BE �� �� �� �� �� �������������������������
Bezoek de website van deze firma’s.
Acatris N.V.
Ambachtstraat 6 - 1840 Londerzeel 052/31 95 34 www.acatris.com -
[email protected]
Agriton N.V.
Weststraat 55/1 - 8800 Roeselare 051/72 77 73 www.agriton.be -
[email protected]
Archibo Biologica N.V.
Prins Boudewijnlaan 321 - 2610 Wilrijk 03/49 39 00
[email protected] www.archibo-biologica.com
Arkopharma Belux
Biovita nv-sa
Boone Naturals & Cosmetics
Energetica Natura
GDI N.V.
Lima N.V.
Av.Edison 13 - Parc de la Noire Epine Zoning Nord - 1300 Wavre 010/23 36 00 www.arkopharma.com -
[email protected] Oostkaai 60 - B-8900 Ieper Tel: 057/20 06 75 www.biovita.be -
[email protected] Essenschotstraat 1 - 3980 Tessenderlo 013/66 78 09 www.softhealth.be
[email protected] Afrikaweg 14 - 4561 PA Hulst - Nederland België: 03 789 09 59 www.energeticanatura.com
[email protected]
V
Bootdijkstraat 68 - 9220 Moerzeke 052/48 43 00 www.ojibwa-deroeck.com -
[email protected]
Pharma Nord B.V.B.A.
Minervastraat 14 - 1930 Zaventem 02/720 51 20 www.pharmanord.com -
[email protected]
Similia nv
Deuzeldlaan, 94-36 - 2900 Schoten 03/641 81 00
[email protected]
O E D I N G S I N S T I T U U T
LeefNu L
E E F
E N
Mannavita B.V.B.A.
Zuidstraat 10 - 8560 Wevelgem 056/43 98 51 www.mannavita.be -
[email protected]
Minami Nutrition sa-nv
Drie Eikenstraat 661 - 2650 Edegem 03/45 87 954 www.minami-nutrition.com
[email protected]
®
EETWIJ(S)ZER
Met lightproducten toch dikker.
Vakantiekilo’s moeiteloos weg Obesitas is zeer goed te behandelen
Sars virus komt naderbij
PUBLIMEDIA: LEEFNU IS EEN VIOW PUBLICATIE AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN VERANTWOORDELIJKE UITGEVER :
WALTER O.M. FACHÉ, KERKSTRAAT 101-103, 9270 LAARNE
B E LG I S C H
3,5
EURO
-
JAARGANG
2 - 2005 -
NUMMER
21
VOEDINGSMAGAZINE
21 VIOW
®
VOOR
VAN en krijg GRATIS e schriftelijk o tr bis
VIOW
Breng een abonnement aan voor 10 nummers € 30
Ik breng een abonnemen
Wolvenhofstraat 12 - 8870 Izegem 051/31 36 28 www.martera.com -
[email protected] Industrielaan 9 - 9990 Maldegem 050/72 86 86 www.limafood.com -
[email protected]
����������������
Ojibwa De Roeck
INSCHRIJVINGSSTROOK
Leden van de Orthoceutica Firmaraad
��� ����� ��
���������������������
Naam
......
Adres
......
Tel
......
E-mail
......
Datum
.....
Naam
......
Adres
......
Tel
......
E-mail
......
Datum
.....
t op LEEFNU aan
Energetica Natura Afrikaweg 14, 4561 PA Hulst, Nederland België: 03 789 09 59 Nederland: 0114 32 14 61
[email protected] www.energeticanatura.com
Energetica Natura 03-01_symfius
27-02-2004
09:27
Pagina 3
Voor een optimale intestinale flora Simfidus Brengt evenwicht tussen gunstige en ongunstige intestinale bacterien in de darmen. Verhoogt de weerstand. Heeft een unieke samenstelling van 4 verschillende lactobacillen. Werkt regulerend bij gebruik van antibiotica.
Simfidus van Similia is vrij te verkrijgen bij uw apotheek in
verpakkingen van 60 capsules. Aanbevolen hoeveelheid 2 à 3 capsules per dag
Donkere wolken in uw hoofd? Stemmingsschommelingen? Een druk kind? Lusteloos? Moe?
MorEPA omega-3 voor het behoud van het emotionele en fysieke welzijn TM
verbetert de concentratie vermindert stress verhoogt de immuniteit beschermt de huid tegen veroudering Zijn hoge zuiverheid maakt MorEPA™ uniek in Europa. Het bevat minstens 75% omega-3 per capsule voor uw comfort. Dat is de aanbevolen dagelijkse dosis. In plaats van tien visoliecapsules per dag, neemt u voortaan slechts één enkele MorEPA-capsule. Meer weten? Surf naar www.MorEPA.com Bel Minami Nutrition op 03 458 79 54
MorEPA™- Mini-Junior voor kinderen vanaf 5 jaar
MorEPA™ voor iedereen, van 10 tot 110 jaar
Natuurlijke aardbeiensmaak
Natuurlijke citroensmaak
(245 mg EPA/capsule,
(580 mg EPA/capsule,
EPA/DHA ratio 7/1)
EPA/DHA ratio 7/1)
€ 19,95/60 capsules
€ 29,95/60 capsules
Partner van de Belgische Cardiologische Liga Donateur Europese Organisatie voor Kankerpreventie (www.ECPO.org) Aanbevolen supplement via boek: “Van Freud tot Omega-3 - Een revolutionaire aanpak van depressie, ADHD, chronische vermoeidheid en chronische pijnen” door Prof.dr. Michael Maes
of OCE BIO op 03 366 21 21. MorEPA™ is verkrijgbaar via de apotheek en betere reformwinkel, of in de MorOmegaShop (Koudeberg 62, Brussel, 02 503 58 17).
MINAMI NUTRITION O M E G A - 3
T H E R A P Y