Jonge mensen, volwassen zorgen omgang met adolescenten die te maken hebben met geweld Karin van Rosmalen‐Nooijens Aiotho (arts in opleiding tot huisarts en onderzoeker) 19‐12‐2013
Inhoud • Géén definities en cijfers ☺ • Gevolgen van geweld algemeen en voor jongeren specifiek • Internaliserende problemen • Externaliserende problemen • Intergenerationele transmissie • Seksuele & Relationele gezondheid • Hulpverlening & juridisch kader • Tips&Trucs
Kinderen als getuige van geweld…
Adolescenten & Geweld Waarom zijn adolescenten een aparte groep? • • • •
Jongeren ontdekken hun eigen ik ‘Thuis’ is niet meer HET voorbeeld, afzetten Peers zijn erg belangrijk, vergelijken, erbij horen Grenzen opzoeken en experimenteren.
Adolescenten & Geweld • Moeilijke positie • Enerzijds • Thuis = abnormaal • Gevoel van verantwoordelijkheid • Anderzijds • Niet anders dan anderen, opvallen
Geweld – doodnormaal?
Gevolgen van geweld Getuige zijn van geweld = kindermishandeling = dezelfde gevolgen! Intergenerationele transmissie Fysieke gezondheid
Seksuele gezondheid Gedragsproblemen Leerprestaties Verslaving en risicogedrag Psychische problemen
Fysieke Gezondheid ACE‐studie (adverse childhood experiences) • • • • • • • •
COPD HVZ maligniteit CVA DM leverziekten morbide obesitas neuro‐humeraal + structurele veranderingen hersenen
Psychische gezondheid Internaliserend • Overcontrole: Sociale teruggetrokkenheid, angst, depressie, concentratieverlies, en psychosomatische klachten. • Minder sporten, zich minder gezond voelen, meer psychische problemen. • Minder (goede) vrienden • Zwakkere schoolprestaties Externaliserend • Te weinig controle: Agressie, baldadigheid, overactief gedrag en ongehoorzaamheid. • Risicogedrag, bv seksueel, verkeer, verslaving • Meer pesten en minder gepest worden • Zwakkere schoolprestaties
Seksuele & Relationele gezondheid Jongeren blootgesteld aan geweld… • Grenzen opzoeken & experimenteren • Vertonen meer risicogedrag (OR 3.7) • Hebben eerder seks (< 15 jaar) (OR 1.8‐2.5) • Hebben meer seksuele partners (OR 1.2‐2.2) • Hebben vaker een SOA (1.7‐2.8) • Hebben vaker een ongewenste (tiener)zwangerschap (OR 1.6, RR 1.6) •
Geweld als oplossing van conflicten • Dating violence • intergenerationele overdracht: 1 op de 3 kinderen blootgesteld aan geweld wordt als volwassene zelf dader of slachtoffer.
Hulp ‐ essentie Hulp is noodzakelijk om de gevolgen van blootstelling aan geweld tot een minimum te beperken!
Transmissie van geweld moet voorkomen worden!
Hierdoor hopen we dat uiteindelijk er minder familiaal geweld zal zijn!
Problemen hulpverlening • • • •
Adolescenten zoeken zelden uit zichzelf hulp Angst voor de consequenties Bescherming van het slachtoffer (moeder) Weten niet waar ze heen moeten
• Weinig kennis • Juridische kaders (mn tussen 12 en 16/18 jaar) • Niet alleen adolescent, maar ook ouders, broers/zussen, school en mogelijk andere hulpverleners. • Weinig interventies • Hoge drempel (verzekering bv) • Voor jonge kinderen • Regionaal
Wensen en behoeften • Jongeren hebben specifieke wensen voor hulpverlening • Onderzoek naar de wensen en behoeften op het gebied van hulpverlening van jongeren blootgesteld aan geweld.
Kenmerken ‘goede’ hulpverlening Gemakkelijk bereikbaar Actief zoeken / herkennen
Anoniem Mogelijk zonder ouders Veiligheid Geen gedoe met de verzekering
Weten wat je kunt verwachten Erken de problemen
Neem de tijd
Zelf beslissingen nemen Vertrouwen/vertrouwelijkheid
Een persoonlijke band / peer support
Een luisterend oor, onvoorwaardelijk
Hulp bieden!
Nee, het enige waar ik naar werd doorverwezen is Bureau Jeugdzorg, maar nee dat vond ik echt helemaal niks…was het iedere keer ja joh vervelend …iedereen die zei ja je bent zo’n lief meisje en wat rot voor je en dat was het.
nee, alleen als ik echt voor pamper geslagen zou zijn...misschien…het gaat altijd door, je gaat naar t ziekenhuis, de politie komt erbij...en je wilt misschien niet dat je ouders erachter komen..dus uhm..nee.. dat niet
Wishes Controle
Bij mijn moeder was het ,toen zij het hoorde gingen alle stoppen door, van hoe durf je? Dat is meestal het geval als je hulp gaat zoeken, want dan voelen zij zich ook in het nauw gedreven
Veiligheid
Needs Vertrouwen
Nee, nee, ik heb wel op school een contactpersoon gehad, maar die had zwijgplicht en die heeft zich er niet aan gehouden en daarna heb ik niks meer ondernomen…Ja, omdat die mijn vader op school liet komen…
De huisarts weet het nu pas omdat ik zoiets had we hebben dezelfde huisarts, dat vertrouw ik niet…omdat zij bang zijn dat de huisarts iets doet waaroor het er slechter door wordt
Juridisch / wettelijk kader (1) • Leeftijd minderjarige – wie beslist over behandeling? • Tot 12 jaar: de ouder/verzorger • 12‐16 jaar: kind & ouder/verzorger samen • 16 jaar of ouder: het kind • Tot 16 jaar heeft de ouder recht op informatie over het kind. • Gevaarscriterium: Tussen de 12 en 16 kan de behandelaar ervoor kiezen om de ouder niet te informeren als dit het kind in gevaar brengt. • NB Zorgverzekeraar!
Juridisch / wettelijk kader (2) • Meldcode kindermishandeling • Getuige zijn van geweld = kindermishandeling! • Verplichting om de meldcode te gebruiken vanaf 1‐7‐13 • Stap 1: in kaart brengen van signalen. • Stap 2: overleggen met een collega en eventueel raadplegen van het Advies‐ en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) of het Steunpunt Huiselijk Geweld (SHG). • Stap 3: gesprek met de cliënt. • Stap 4: wegen van het geweld of de kindermishandeling. • Stap 5: beslissen: hulp organiseren of melden. • Dit kan botsen met de wensen/behoeften van het kind zelf.
Voorbeeld hulpverlening • E‐Health • 93% kinderen gebruikt internet • + Anoniem, eigen tempo, veilig, toegang, peers • ‐ financiëring, meldcode, risico ‘niets’ • Feel the ViBe is een online zelfhulp interventie voor jongeren van 12‐25 jaar die getuige zijn (geweest) van geweld (www.feel‐the‐vibe.nl).
Dus… • Als er familiaal geweld is zijn kinderen altijd getuige van dit geweld. • Dit leidt tot gezondheidsproblemen, risico gedrag en transmissie van geweld • Kinderen/Jongeren hebben een moeilijke positie en zoeken zelf weinig hulp • Jongeren willen in controle zijn, willen zich veilig voelen en moeten de ander kunnen vertrouwen. • E‐health kan een veelbelovende vorm van hulp zijn.
In het consult… Ben alert Vraag actief naar de kinderen Spreek kinderen zo mogelijk en adolescenten altijd alleen Leg uit wat je doet en wat de opties zijn Bespreek problemen en juridisch kader Maak geen beloftes die je niet kunt waarmaken Neem de tijd: de situatie is al lang bezig en hoeft/moet meestal niet ineens opgelost te worden. • Heb geduld, zie de jongere regelmatig zelf terug en werk aan vertrouwen en een persoonlijke band • Neem actie bij gevaar: gebruik de meldcode en bespreek dit met de jongere. • • • • • • •
More information • • • • • • •
http://www.feel‐the‐vibe.nl www.sfgnijmegen.nl Twitter: @ViolenceBeaten Film: als zwijgen niet helpt > adolescenten Steunpunt huiselijk geweld (shg): 0900‐1262626 Advies‐ en meldpunt kindermishandeling (AMK): 0900‐1231230 www.vooreenveiligthuis.nl
Vragen?
Definities Wat is kindermishandeling? Lichamelijke mishandeling
Emotionele verwaarlozing
Geestelijke mishandeling Direct of indirect getuige zijn van geweld
Pediatric Condition Falsification (Bv Munchhausen‐by‐proxy syndroom)
Seksueel misbruik
Lichamelijke verwaarlozing
“Kindermishandeling is elke vorm van geweldpleging of verwaarlozing op fysiek, psychisch of seksueel gebied door toedoen of nalaten van personen met wie het kind in een afhankelijkheidsrelatie staat, waardoor schade voor het kind ontstaat of in de toekomst zou kunnen ontstaan.” (Wet op de jeugdzorg, 2005).
Definities Getuige van (familiaal) geweld? • Bij geweld binnen het gezin zijn andere familieleden, inclusief kinderen, altijd, direct of indirect, getuige van het geweld. • Direct: Bijvoorbeeld het geweld zien of horen. • Indirect: de dreiging voelen van herhaald geweld, gevolgen op korte en lange termijn meemaken, zoals zichtbaar letsel of een vlucht naar een veilige plek. • Getuige = vorm van mishandeling = slachtoffer • Let op: +/‐30% van de gevallen niet alleen getuige, maar ook zelf direct slachtoffer van geweld!
Cijfers Blootstelling aan geweld voor kinderen en jongeren • • • •
In ongeveer 60% wonen er kinderen thuis, vrijwel altijd blootstelling Ieder jaar 100.000 kinderen <18 jaar mishandeling 23% meldingen gaat (ook) over getuige zijn van geweld. 50‐80 kinderen overlijden ieder jaar
Internaliserende problemen • Overcontrole / Naar binnen gericht / Innerlijke onrust • Sociale teruggetrokkenheid, angst, depressie, concentratieverlies, en psychosomatische klachten. • Bij jongeren: • minder sporten, • zich minder gezond voelen, • meer symptomen van psychische problemen, • minder vrienden en • zwakkere schoolprestaties
Externaliserende problemen • Te weinig controle / Uitgeageerd / Conflicten • Agressie, baldadigheid, overactief gedrag en ongehoorzaamheid. • Bij jongeren: • meer roken, meer alcohol, meer drugs • Meer risico’s op allerlei gebieden, bv seksueel, verkeer, verslaving • meer pesten en minder gepest worden • zwakkere schoolprestaties.
Seksuele & relationele gezondheid • Grenzen opzoeken & experimenteren • Risicogedrag • Middelen • Seksueel risico gedrag • Geweld als oplossing van conflicten • Dating violence • intergenerationele overdracht: 1 op de 3 kinderen blootgesteld aan geweld wordt als volwassene zelf dader of slachtoffer.
Seksuele gezondheid ‐ Cijfers Jongeren blootgesteld aan geweld… • • • • •
Vertonen meer risicogedrag (OR 3.7) Hebben eerder seks (< 15 jaar) (OR 1.8‐2.5) Hebben meer seksuele partners (OR 1.2‐2.2) Hebben vaker een SOA (1.7‐2.8) Hebben vaker een ongewenste (tiener)zwangerschap (OR 1.6, RR 1.6)
