Johanniter Hulpverlening 2 0 1 4
Jaarverslag 2014
Lange Voorhout 48 2514 EG Den Haag Tel: 070-364 99 20
Johanniter Hulpverlening
2014
Inleiding Het jaar 2014 was een bijzonder jaar voor de Johanniter Hulpverlening: we vierden ons 40-jarig bestaan met een mooie voorjaarsdag in de Doelen in Rotterdam voor al onze vrijwilligers en we besloten tot een grondige reorganisatie. Ondertussen gingen de activiteiten natuurlijk gewoon door: vakantieweken, het project Levensvreugde en de vrijwilligersondersteuning.
Activiteiten 1. VAKANTIES In 2014 werden vijf Johanniter vakantieweken georganiseerd, met in totaal 96 gasten en een zelfde aantal vrijwilligers. Via het vakantiebemiddelingsbureau kwamen dertig vakanties tot stand. Door het overlijden van de medewerker die deze activiteiten lange tijd onder haar hoede heeft gehad, in september 2013, was het een uitdaging om in 2014 alles conform onze maatstaven te organiseren. Wij zijn blij dat dit toch gelukt is. De gasten van de vakantieweken hebben geen nadeel ondervonden van de nieuwe interne organisatie. Bij de vakantiebemiddeling moesten wat meer hobbels worden genomen en is uiteindelijk gekozen voor een andere aanpak. In 2015 zal dit verder worden uitgewerkt.
Vakantieweken Meer diversiteit in het aanbod is in 2013 geformuleerd als een van onze doelstellingen. In 2014 zijn we hiermee gestart. We gingen naar vier verschillende locaties – Mechelen, Ommen, Lemele en Bergeijk – en boden de keuze uit zeven- of achtdaagse vakanties waarbij de groepsgrootte varieerde van 17 tot 28 gasten. De komende jaren zal het aanbod nog verder worden gediversifieerd. De belangrijkste doelgroep van onze vakanties was in 2014: ouderen met een fysieke beperking. Veel gasten komen jaarlijks terug, maar we mochten dit jaar ook een ruim aantal nieuwe gasten verwelkomen. Een aantal gezonde partners ging mee (voor sommige paren een hoogtepunt: samen met vakantie als je het hele jaar gescheiden moet leven) en er waren ook aanmeldingen van mensen van onder de 50 jaar. Het programma omvatte diverse uitstapjes en optredens, b.v. een bezoek aan Margraten. Maar er kon ook in een aangepast zwembad worden gezwommen. Er was voor een ieder die dat wenste veel ruimte voor een individuele invulling van de dag. Door het grote aantal vrijwilligers dat mee gaat met een Johanniter vakantie, is er voldoende menskracht om individuele uitjes te begeleiden. In 2014 gingen vrij veel mensen mee met een zware fysieke beperking. Door het grote aantal vrijwilligers die in de weken meegaan was het mogelijk om de gasten alle zorg en aandacht te geven die zij nodig hebben. Tijdens iedere week was er op zondag een ceremonie om zowel de gasten als vrijwilligers in het zonnetje te zetten. Dit werd bijzonder gewaardeerd.
2
Johanniter Hulpverlening
2014
In elke week ging er – naast een arts, een fysiotherapeut, verpleegkundigen en verzorgenden – een dominee mee voor de ´geestelijke begeleiding´, allen op vrijwilliger basis. Hoewel wij een protestants christelijke organisatie zijn, zien we de invulling hiervan veel breder. Onze doelgroep is vaak door leeftijd, aandoening of levensomstandigheden bezig met allerlei levensvragen. Tijdens de vakantieweek vinden zij in de dominee een persoon waarmee in alle rust en vrijheid gesproken kan worden, onafhankelijk van hun al dan niet religieuze achtergrond. Ook in 2014 hoorden we van de gasten weer dat zij dit als zeer waardevol ervaren. Eenzaamheid en sociaal isolement vormen een actueel probleem. Veel van onze gasten worden hier in hun dagelijks leven mee geconfronteerd. Tijdens een vakantieweek kunnen zij hier even aan ontsnappen. Daarnaast proberen wij ook gedurende de rest van het jaar onze gasten het gevoel van ‘erbij horen’ te geven. In 2014 ontvingen onze gasten een uitgebreid verslag van hun vakantieweek, kregen ze (via hun naasten) toegang tot een digitaal fotoalbum en ontvingen ze post met Kerst en Pasen. De meest eenzame mensen werden tussendoor bezocht en/of gebeld. Daarnaast werden er diverse kleine uitstapjes en kerstvieringen georganiseerd waarvoor gasten van de vakantieweken zich konden aanmelden.
Vakantiebemiddeling Het aantal bemiddelingen lag in 2014 iets lager dan beoogd. Zoals hierboven al vermeld zijn wij bezig om hiervoor een nieuwe aanpak uit te werken. Gebleken is dat individuele vakantiebemiddeling een unieke dienst is: mensen die door een fysieke beperking niet zelfstandig met vakantie kunnen, maar wel specifieke reisdoelen hebben en dat kunnen financieren, worden gekoppeld aan een vrijwilliger die hen bij de vakantie vergezelt en ondersteunt. Deze activiteit zal in 2015 weer goed op de kaart worden gezet.
Vakantieweekends voor jongeren met een beperking Uit de evaluatie in 2013 kwam naar voren dat deze vakantieweekends geen makkelijk product zijn: er wordt al veel voor deze jongeren georganiseerd. Het bleek in de praktijk ook moeilijk om voldoende gasten te vinden voor onze weekends. Daarom is deze activiteit in 2014 opgeschort terwijl uitgezocht werd welke vraag er leeft onder deze doelgroep en hoe we daarop kunnen inspelen. Inmiddels is er al wel concreet een vraag gekomen van een groepje jongeren om een vakantieweekend met de Johanniter Hulpverlening. Dat wordt in het voorjaar van 2015 georganiseerd.
3
Johanniter Hulpverlening
2014
2. VRIJWILLIGERSONDERSTEUNING Naast de vrijwilligers die zich inzetten voor de vakanties en projecten, waren er anno 2014 zo’n 35 vrijwilligersgroepen actief. Tezamen vertegenwoordigen zij ongeveer 3200 vrijwilligers die hun werk verrichten in een zorg- of welzijnsinstelling: ziekenhuizen, inloophuizen, hospitia of verzorgingsinstellingen. De rol van de Johanniter Hulpverlening is van oudsher om ondersteuning te geven aan de instellingen om goede begeleiding te kunnen geven aan de vrijwilligers. Onder die begeleiding wordt verstaan het geven van trainingen, het zorgen voor goede verzekering van de vrijwilligers, het 'belonen' van de vrijwilligers door uitreiking van een Johanniter-speld en het organiseren van jaarlijkse vrijwilligersdagen. Daarnaast ontvangen alle vrijwilligers het zgn. Contactblad. De maatschappelijke veranderingen vragen ons om ook kritisch naar ons eigen werk te kijken en regelmatig te bezien of onze werkwijze nog steeds relevant is en of verbeteringen of veranderingen nodig zijn. Daarom hebben wij in 2014 een evaluatie van onze vrijwilligersactiviteiten laten verrichten door het bureau Seceur, een studentenorganisatie verbonden aan een viertal universiteiten en gespecialiseerd in het adviseren van non-profit instellingen. De bevindingen waren verhelderend en gaven nuttige handvatten voor het nader uitwerken van ons beleid. Een belangrijke constatering is dat de zorg voor vrijwilligers bij veel welzijnsinstellingen is veranderd: het is duidelijk geworden dat vrijwilligers een essentiële rol vervullen in de zorg. Organisaties kunnen niet meer zónder vrijwilligers en hebben daardoor ook toenemend aandacht voor de begeleiding van hun vrijwilligers. Ook de gemeenten nemen verantwoordelijkheid voor vrijwilligers, bijvoorbeeld door het bieden van verzekeringen. Dit alles heeft consequenties voor de rol van de Johanniter Hulpverlening. De gedachtevorming hierover is volop in ontwikkeling en zal in de loop van 2015 zijn beslag krijgen. a. Trainingen In 2014 werd door 4 groepen een aanvraag gedaan om een training. Het blijkt dat veel instellingen inmiddels door schaalvergroting en een gegroeid besef van het belang van goede begeleiding en training eigen scholingsprogramma's hebben opgezet. Hierdoor lijkt de behoefte aan trainingen door de JHV af te nemen. b. Premieplan Via de NOV (Nederlandse Organisatie Vrijwilligerswerk) heeft de Johanniter Hulpverlening toegang tot Premieplan, een initiatief van Fonds Sluyterman van Loo, Stichting RCOAK, VSB en Fonds 1818. Dit programma ondersteunt kleine activiteiten en projecten ten behoeve van ouderen door fondsenwervingsacties te verdubbelen tot een maximum van € 2000. Johanniter hulpgroepen kunnen gebruik maken van dit programma. In 2014 werd 8 keer een beroep gedaan op het Premieplan, voor een totaalbedrag van € 11.500. c. Contactblad Het Contactblad verscheen zoals gebruikelijk drie keer in 2014. Ruime aandacht werd gegeven aan thema's zoals de werking van de WMO, de rol van vrijwilligers anno 2014. De vrijwilligersgroepen bij het Diaconaal Aandachtscentrum in Dordrecht, Oranjestein in Doorn en het project Levensvreugde in Rotterdam werden speciaal uitgelicht. 4
Johanniter Hulpverlening
2014
d. Spelden Vrijwilligers die zich minstens een jaar hebben ingezet kunnen beloond worden met een Johanniter speld. Veelal worden deze spelden uitgereikt op de jaarlijkse vrijwilligersdag/middag van de instelling. Veel vrijwilligers stellen ontvangst van de speld op prijs en het is dan ook altijd een feestelijk moment. De spelden worden traditiegetrouw uitgereikt door een lid van het Kapittel (bestuur) van de Johanniter Orde. In 2014 hebben 16 spelduitreikingen plaatsgevonden waarbij vrijwilligers de Johanniter speld ontvingen. e. Voorjaarsdag De Voorjaarsdag was bijzonder dit jaar in verband met het 40 jarig bestaan van de Johanniter Hulpverlening. Onze trouwe financiers werden aangeschreven voor een extra bijdrage en de respons was hartverwarmend. Een prachtige dag in de Doelen in Rotterdam was het resultaat. Zo’n 300 vrijwilligers, leden van hulpgroepen uit het hele land, waren aanwezig. Mevrouw Ella Vogelaar, Voorzitter van de NOV (Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk), hield een inleiding over het belang van vrijwilligerswerk, en Jacco Kruithof, directeur van de Hulpverlening, gaf een presentatie over de geschiedenis van 40 jaar Johanniter-werk. Theatergroep ‘Theater a la Carte’ speelde scènes om de vrijwilligers in het zonnetje te zetten. Hierbij kwamen allerlei herkenbare situaties uit de praktijk van de Johanniter vrijwilligers langs. Soms aangrijpend, soms hilarisch. De groep had zich voorbereid door vooraf bij verschillende vrijwilligersactiviteiten te gaan kijken. Na de lunch trad een muzikaal duo op, beiden klassiek geschoold maar van alle muzikale markten thuis. Binnen de kortste keren hadden zij de hele zaal mee. De dag werd afgesloten met een borrel en hap, waarbij ook de door de deelnemers ingevulde kaartjes met goede wensen werden voorgelezen. Wij zijn de fondsen, de vrijwilligers en ieder die bijgedragen heeft buitengewoon dankbaar voor hun inzet. Hierdoor is het een waarlijk feestelijke dag geworden.
f.
Najaarsdag Ook de Najaarsdag in de Utrechtse Geertekerk stond in het teken van 40 jaar Hulpverlening. Een meer dan gemiddeld aantal deelnemers had zich aangemeld, nl. zo’n 160 mensen. De dag begon met een gezamenlijke lunch, waarna toneelspeelster Nel Kars een solovoorstelling presenteerde: Buigen voor Oranje. Zij verbeeldde 7 personages die op 30 april 1927 op de 18e verjaardag van Prinses Juliana te gast waren. Een boeiende presentatie met veel humor, waarvan het publiek zichtbaar genoot. Hierna volgende een korte overdenking door Ds Casper van Dongen waarna de dag werd afgesloten met een gezellige borrel. Het werken in Johanniterverband geeft een bijzondere verbondenheid waardoor het samenzijn met collega-vrijwilligers uit Johanniter instellingen of activiteiten gezellig en dierbaar is.
5
Johanniter Hulpverlening
2014
3. PROJECTEN: Levensvreugde Levensvreugde is een project waarbij op een laagdrempelige manier gezellige activiteiten voor kwetsbare groepen in de samenleving worden georganiseerd. Dit gebeurt in samenwerking tussen diverse partijen: een bijzondere locatie beschikbaar gesteld door of via de Johanniter Orde, een (of meerdere) cliëntenorganisatie(s) en de Johanniter Hulpverlening. Op zo’n locatie wordt iets speciaals georganiseerd. Voor de uitvoering worden vrijwilligers ingezet, die bij voorkeur afkomstig zijn van alle deelnemende partijen. Daarnaast kunnen ook andere vrijwilligers worden ingezet. Johanniter Hulpverlening is initiator, financier en concepteigenaar van Levensvreugde. Deze activiteit is ontstaan toen een Ordelid uit Rotterdam zijn huis met tuin beschikbaar stelde voor het organiseren van activiteiten voor kwetsbare mede-stadsbewoners. De activiteiten hier zijn een inspiratie geweest om Levensvreugde verder uit te bouwen middels een landelijk project. In Rotterdam loopt het project Levensvreugde nu bijna drie jaar, met veel succes. Levensvreugde 2014 In 2014 hebben we 3 goed lopende locaties, waar Levensvreugde activiteiten plaats hebben gevonden, in Delft, Rotterdam en Utrecht. Hier werden activiteiten georganiseerd, zoals themabijeenkomsten, Sinterklaas, broodmaaltijden, bingo’s, Griekse avonden, maar ook optredens van zeemanskoren ed. Deelnemers gaan hier met enthousiasme naar toe en vrijwilligers vinden veel voldoening in het ondersteunen van de activiteit. In het najaar is de aanpak van het project Levensvreugde nader uitgewerkt. Taken en rollen van de samenwerkende partners - locatieeigenaren, cliëntorganisaties en Johanniter – zijn beschreven en afspraken gemaakt over evaluatie. Ook is in het najaar actief gezocht naar nieuwe locaties. Het project heeft helaas enige vertraging opgelopen wegens ziekte van personeel en de eerder genoemde reorganisatie. Eind 2014 waren echter veel lijntjes in gang gezet, zoals nieuwe contacten voor locaties in Den Haag, Arnhem, Sneek, Utrecht en Rotterdam. In 2015 verwachten we hier concreet activiteiten te gaan organiseren. Organisatie Veranderende omstandigheden en maatschappelijke ontwikkelingen vragen om regelmatige zelfreflectie: zijn onze activiteiten nog relevant, hoe kunnen we verbeteren, zien we mensen die tussen wal en schip vallen waarvoor wij ons zouden kunnen inzetten én is onze organisatie zo efficiënt mogelijk. In 2013 hebben we onze vakantieactiviteiten geëvalueerd en in 2014 was het de beurt aan de vrijwilligers-activiteiten. Tegelijkertijd groeide het besef dat de organisatorische structuur niet helder was: de Johanniter Orde en de Johanniter Hulpverlening, nauw verbonden maar toch apart. Het leidde regelmatig tot misverstanden, zowel intern als extern. We kwamen tot de conclusie dat meer duidelijkheid gewenst was en kortere lijnen tussen bestuur en uitvoering van belang waren voor meer slagkracht. Daarom is besloten tot een reorganisatie: het Kapittel (bestuur) van de Johanniter Orde wordt bestuur van de Johanniter Hulpverlening, met portefeuillehoudende bestuursleden die de medewerkers rechtstreeks aansturen. De Ridderlijke Duitsche Orde, Balije van Utrecht (RDO) blijft vertegenwoordigd in het bestuur. De directiefunctie vervalt. Deze nieuwe structuur is in de tweede helft van 2014 uitgewerkt en zal in het voorjaar van 2015 zijn beslag krijgen. 6
Johanniter Hulpverlening
2014
Staf In 2014 werkten op het kantoor in Den Haag 5 medewerkers (samen 3,6 fte). Het team bestond eind december uit: Katinka Kersting (communicatie en vakanties), Esther Smits/Georgea Enthoven (office management, telefonie en administratie), Angelitha Tjiang (fondsenwerving), en Anne Charlotte Wagner/Marielle Meeuwsen (projecten). Het personeel had in 2014 te kampen met een paar langdurig afwezigen door ziekte en zwangerschapsverlof. Door het vertrek na de zomer van directeur Jacco Kruithof betekende dit dat de werkzaamheden uitgevoerd moesten worden door slechts enkele medewerkers, ondersteund door een tweetal bestuursleden. Met z'n allen hebben zij zich met grote overgave ingezet om de activiteiten voort te zetten hetgeen tot op grote hoogte is gelukt. Geen geringe klus in een context van reorganisatie en ziekte. Bestuur Het bestuur werd in 2014 gevormd door: Pavien Beelaerts van Blokland (voorzitter), Otto Bentinck (namens RDO), Tim op ten Noort (penningmeester), Marian Geurds en Hettie de Savornin Lohman. Samenwerking: CBF, NOV, NBAV, JOIN De Johanniter Hulpverlening is houder van het CBF (Centraal Bureau Fondsenwerving) keurmerk voor goede doelen. De organisatie is lid van de NOV (Vereniging Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk), NBAV (Nederlandse Branchevereniging Aangepaste Vakanties) en de LOVZ (Landelijke Overleg Vrijwilligers in de Zorg). Daarnaast maakt zij deel uit van Johanniter International (JOIN) – het internationale samenwerkingsverband van 16 Johanniterorganisaties in Europa en het Midden Oosten die zich inzetten voor ondersteuning aan ouderen, armen en mensen met een beperking zowel nationaal als internationaal. Financiën Het werk van de Johanniter Hulpverlening wordt mogelijk gemaakt door een groot aantal personen die zich vrijwillig inzetten voor hun medemens. Er zijn daarnaast natuurlijk ook fondsen nodig. Hierbij kan de JHV rekenen op de trouwe ondersteuning van de Johanniter Orde en de Ridderlijke Duitsche Orde. Daarnaast prijzen wij ons gelukkig met een groot aantal fondsen die ons regelmatig of incidenteel financieel willen ondersteunen. De totale inkomsten in 2014 kwamen uit op een bedrag van € 485.000. Het percentage bestedingen aan de doelstellingen ten opzichte van de totale baten bedraagt 81%. Voor een uitgebreide financiële verslaglegging verwijzen wij naar onze financieel jaarverslag 2014.
7