Johannes 12:23-25 - Jezus' dood is leven Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op:
[email protected]. Dan stuur ik ook de bijbehorende powerpoint toe. Liturgie ■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
Zingen: Psalm 91 : 1 en 2 Stil gebed Votum en groet Zingen: Opwekking 687 : 1, 2 en 4 Gebed Kinderen naar club Lezen: Johannes 12 : 20 – 36 Zingen: Psalm 6 : 1 en 2 Preek over Johannes 12 : 23 – 25 Zingen: LvK Lied 177 : 1, 6 en 7 Kinderen terug Lezen wet Zingen: LvK Lied 473 : 1, 2, 4 en 10 Gebed Collecte Zingen: Psalm 87 : 1, 3 en 5 Zegen
Preek: Jezus’ dood is leven Inleiding dia 1 – zwart Heb je dat ook wel eens? Dat je ergens zo naar uitkijkt, er zo veel zin in hebt, en het tegelijk ook wel spannend vind, dat je er de hele dag aan denkt? Als je opstaat is het het eerste dat je te binnen schiet. En het laat je maar niet los. Dat is gespannen verwachting. dia 2 – vliegtuig Kinderen zijn daar heel goed in. Bijvoorbeeld als je ouders vertellen dat jullie over 4 maanden naar een pretpark gaan, of op vakantie waar je elke dag kunt zwemmen in een zwembad. 4 Maanden is nog wel heel veel nachtjes slapen, maar wat heb je er veel zin in! En je vertelt het aan iedereen:
‘weet je, wij gaan naar de Efteling!’ of ‘wij gaan op vakantie naar het zwembad!’ ’s Nachts droom je erover hoe het zal zijn. Spannend! Toen ik 8 was – we logeerden bij mijn opa en oma kwamen opa en oma met een grote verrassing: ‘over een jaar gaan wij op vakantie naar Portugal en jullie mogen met ons mee.’ Ik kon mijn oren niet geloven! Portugal is heel ver weg, hoe kom je daar eigenlijk? Met het vliegtuig dus. Wat heb ik dat jaar vaak aan Portugal gedacht, en misschien nog wel maar aan dat ik ging vliegen. Vol verwachting. dia 3 – zwart Is het typisch iets voor kinderen om je zo intensief ergens op voor te bereiden? Kunnen alleen kinderen zo enthousiast zijn? Niet voor niets wordt wel eens gezegd ‘als een kind zo blij’… Kinderen worden van veel dingen enthousiast, en laten dat ook merken. Voor grote mensen zijn minder dingen nieuw. Maar ook zij kunnen vol verwachting ergens naar uitkijken. dia 4 – auto Ik had dat bijvoorbeeld toen ik mijn eerste auto kocht, mijn oldtimer, die nu als ‘Herman’ door het leven gaat. Maandenlang heb ik op autosites gezocht naar een mooie auto. Elke dag even kijken of er nog weer andere werden aangeboden. En uiteindelijk een afspraak voor een proefrit maken. Wat was ik enthousiast en zenuwachtig tegelijk! En het vervelendste: als volwassene wordt je geacht jezelf te beheersen, en te doen alsof het je allemaal niets kan schelen… Zie dit dus maar als een bekentenis. dia 5 – zwart Zulk enthousiasme kun je hebben als je een huis koopt, als je solliciteert en wordt aangenomen voor een baan, als je trouwt, als je kinderen krijgt, als je een mooi evenement organiseert, of als je een grote reis gaat maken.
Ik denk dat iedereen zich er wel iets bij voor kan stellen, dat iedereen wel eens die gespannen verwachting heeft gehad. dia 6 – Jezus’ dood is leven Vanochtend gaat het over zulke verwachting. Het verhaal dat we gelezen hebben is een verhaal van zinderende verwachting. Maar het loopt anders af dan gedacht: Jezus zal sterven, en daarom is er leven. Hooggespannen verwachtingen dia 7 – jaren op gewacht Maar laten we beginnen bij het begin, bij de verwachtingen die hoog gespannen zijn. Het is een verhaal uit de laatste week van Jezus. Drie jaar lang is Jezus met zijn leerlingen rondgetrokken in Israël. Jezus deed wonderen, Jezus genas mensen, Jezus vertelde over God, de mensen hingen aan zijn lippen, en kort geleden heeft Jezus zelfs een dode opgewekt: Lazarus. Jezus had een groep leerlingen om zich heen verzameld. Zij waren er al vroeg bij, hadden direct door: ‘bij deze man valt wat te halen.’ Daarom trokken ze met hem mee, hebben ze veel opzij gezet om maar bij Jezus in de buurt te kunnen zijn. Jezus had het steeds over een prachtige toekomst. Nou, daar wilden zij wel bij horen! Die drie jaren, het waren mooie jaren, maar soms ook zware jaren. Want niet iedereen zag in Jezus wat zij in Jezus zagen. Jezus had vijanden. Maar vandaag is de stemming geweldig. Het lijkt erop dat die prachtige toekomst waar Jezus het steeds over had, nu gaat doorbreken. dia 8 – nu gaat het gebeuren! Eerder die dag, je kunt het nalezen in Johannes 12:12-19, was Jezus door een grote menigte juichend onthaald als de nieuwe koning van Israël. Zelfs de Farizeeën, Jezus’ gezworen vijanden, moeten constateren: ‘kijk dan, de hele wereld loopt achter hem aan’. En inderdaad, het gedeelte dat we hebben gelezen, begint met dat er zelfs Grieken naar Jezus vragen.
Het lijkt erop dat na drie jaar campagne voeren, Jezus nu echt op doorbreken staat. Het volk loopt met hem weg. Of die Grieken Jezus inderdaad hebben ontmoet, daarover zegt Johannes niets. Blijkbaar is dat niet belangrijk. Waar het gaat is dat de gebeurtenissen van die dag en de komst van die Grieken voor Jezus duidelijk maken dat dit het moment is. Jezus zegt: ‘de tijd is gekomen dat de Mensenzoon tot majesteit wordt verheven.’ ‘Eindelijk,’ denken de leerlingen, ‘nu gaat het gebeuren!’ Wat hebben ze uitgekeken naar dit moment. Wat willen ze graag dat Jezus koning wordt, dat hij die ellendige Romeinse bezetter verjaagt, en die arrogante Farizeeën erbij. ‘Leve Jezus, leve de nieuwe Koning, leve de revolutie!’ De overwinning kan hen haast niet meer ontgaan. Nu wordt alles anders. Eindelijk hoeft Jezus niet meer rond te trekken, maar krijgt hij de macht. De verwachtingen zijn hoog gespannen. dia 9 – wat verwacht je van Jezus? Wat verwacht je zelf van Jezus? Misschien dat je met Jezus een onbezorgd leven hebt. Dat Jezus je bewaart voor pijn en lijden, dat hij je een goede gezondheid geeft, dat hij er voor zorgt dat je goed in je vel zit. Je kunt verwachten dat Jezus je gelukkig en blij maakt, zodat je altijd een brede lach op je gezicht hebt. Dat je elke dag Jezus ervaart. En als je in de put zit, kun je je afvragen: ‘hoe kan dat nou? Jezus wil me toch het beste geven?’ Je kunt ook verwachten dat Jezus je helpt om jezelf te ontdekken, jezelf te ontplooien. Met Jezus gaat er wat gebeuren in je leven! Jezus doet afstand van de macht dia 10 – verwachtingen vallen tegen Die verwachtingen vallen vaak tegen. Van Jezus merk je veel minder dan je zou willen.
Je hebt grote zorgen in je leven, of je zit helemaal in de knoop met jezelf. Maakt Jezus wel verschil? Ook de leerlingen van Jezus worden flink teleurgesteld. Ze waren er helemaal klaar voor. Dit was het moment om Jezus aan de macht te brengen. En zo lijkt Jezus ook te beginnen: dat hij tot majesteit wordt verheven. Maar dan begint Jezus over de graankorrel die moet sterven. Of het tot de leerlingen doordringt, is maar de vraag, in de volgende hoofdstukken van Johannes lijkt het daar niet op, maar als ze het al begrijpen, zijn ze verbijsterd. Jezus, de koning van de wereld, zal sterven. Drie jaar lang hebben ze zich voor Jezus ingespannen, maar nu gaat Jezus in een roemloze dood ten onder. Dit kan niet, dit klopt niet! Er was er maar één die het begreep, Maria. Over haar gaat het volgende week in de gezinsdienst. dia 11 – Jezus is gekomen om te sterven De tijd van majesteit waar Jezus over spreekt, is het kruis! Al die jaren heeft Jezus dat al voor ogen gehad. Dat zegt hij ook: ‘hiervoor ben ik juist gekomen’. En dat betekent niet dat het kruis fijn is. Ook al weet Jezus vanaf het begin al dat het hier op uitloopt, toch blijft het voor hem een enorme strijd. Jezus is doodsbang. Ja, Jezus, de koning waar de mensen mee weglopen, deze Jezus is doodsbang voor wat er komt. Het verscheurt hem. Hij is niet bezig met zijn gloriemoment. Hij weet dat hij moet lijden. De mensen lopen met Jezus weg. Ze willen hem aan de macht brengen. De macht is onder handbereik, maar Jezus ziet er van af. Al die hooggespannen verwachtingen, Jezus rekent er mee af. Hij jaagt de Romeinen niet weg. Hij geeft het volk geen stem. Hij komt niet met een nieuwe welvaartsstaat. Jezus belooft je geen onbezorgd leven, dat hij elke tegenslag voor je uit de weg ruimt.
Jezus belooft niet dat je altijd voelt dat hij er is. Als je gelooft in Jezus, betekent dat niet dat je rijk zult zijn, dat je altijd blij zult zijn, en gezond. Verwacht geen sterke koning die jouw leven wel even aangenaam komt maken. Jezus doet juist afstand van de macht. Hij kiest voor het kruis. Het kruis is het hoogtepunt dia 12 – geen dieptepunt maar hoogtepunt Jezus zal sterven. Al die hooggespannen verwachtingen drukt Jezus de kop in. Maar hoe kan dat nu? Jezus had het toch steeds over het eeuwige leven? Hoe kan hij dan sterven? Jezus zegt toch dat dit het moment is om tot majesteit te worden verheven? Hoe kan dat als hij dood is? Het lijkt het ongelukkig einde van een veelbelovende carrière. Alsof het Jezus net niet gelukt is. En ‘net niet’ gelukt is natuurlijk gewoon ‘mislukt’. Dat zóu het ook zijn als het Jezus was overkomen. Maar Jezus’ dood overkomt hem niet. Als Jezus had gewild, had hij de macht inderdaad kunnen pakken. Maar hij kiest ervoor daar van af te zien. Hij kiest voor de dood aan het kruis. Dat is namelijk wat al die tijd al de bedoeling was. Het kruis is geen teleurstelling. Juist aan het kruis is Jezus koning! In het hele bijbelboek Johannes wordt het kruis niet als dieptepunt gezien, ook niet als een noodzakelijk dieptepunt om later het hoogtepunt van de opstanding te hebben, nee, het kruis is zelf hoogtepunt. Niet voor niets zegt Jezus dat de tijd nu gekomen is: het kruis is hét gloriemoment. dia 13 – Gods absurde logica Maar hoe kun je het kruis nu als hoogtepunt zien? Waarom moet Jezus sterven om vrucht te kunnen dragen? De meeste christenen zijn wel een beetje gewend aan dat idee, maar logisch is het niet! Het is absurd dat de dood van Jezus aan het kruis
het hoogtepunt van de hele wereldgeschiedenis is. Het is de logica van God. Maak van het kruis geen rekensom! Je kunt niet logisch beredeneren dat Jezus wel moest sterven, net zoals je kunt beredeneren dat één plus één twee is. God kun je niet in een systeem persen. dia 14 – aan het kruis wint liefde van macht Over het kruis kun je je wel verbazen, ook zonder dat je het precies begrijpt. Johannes schrijft: ‘nu zal de heerser van deze wereld uitgebannen worden.’ Daarmee bedoeld hij Satan. Jezus’ leerlingen verwachten dat hij de strijd aangaat met de Romeinen, met de gevestigde orde. Dat Jezus de macht van hen overneemt. Zo gaat dat in onze wereld. Kijk bijvoorbeeld naar Oekraïne: de ene regering maakt plaats voor de volgende. Maar verandert er echt wat? Jezus’ strijd is van een heel andere orde. Hij doet niet mee met machtsspelletjes. Het leven wat Jezus geeft is heel anders. Daar gaat het niet om macht, het gaat er om liefde. Doordat Jezus weigert de macht te pakken, ook al ligt het voor het oprapen, doordat Jezus in de praktijk brengt wat hij al die jaren verteld heeft over liefde, wint hij van de Satan. Het kruis is prachtig, want daar wint Jezus’ liefde het van machtsspelletjes. Daar laat Jezus zien hoe ver zijn liefde gaat. Daarmee begint pas echt iets nieuws. Verlies je leven dia 15 – zoek geluk in Jezus’ liefde Aan de verwachtingen voldoet Jezus niet. Hij verjaagt de Romeinen niet, hij bezorgt je ook geen leven zonder zorgen. Die verwachtingen zijn ook te klein. Jezus komt met iets nog veel mooiers: een nieuw, eeuwig leven, waar Jezus’ liefde regeert.
Maar dan moet je het wel willen zien! Je kunt niet aan de ene kant zeggen dat je onder de indruk bent van Jezus’ liefde terwijl je intussen van Jezus verwacht dat hij je een onbezorgd leven geeft: een mooi huis, een fijne baan, een goede gezondheid, en meer van dat soort dingen. Dan zit je vast aan je eigen leven. Jezus wil dat je daar los van komt, zodat liefde de drijvende kracht is in jouw leven. Jezus noemt dat ‘je leven haten’. Dat woordje ‘haten’ is misschien wel een beetje misleidend. Het betekent niet dat je jezelf moet verwaarlozen of mishandelen. Het betekent ook niet dat je diep ontevreden moet zijn met je leven. Je leven haten betekent dat liefde doen je meer waard is dan je leven zonder zorgen. Het betekent dat je je geluk niet zoekt in de dingen die je hebt, maar in de liefde van Jezus. dia 16 – ook als het leven je toelacht Maar ‘je geluk in Jezus zoeken’, dat is nog best vaag. Het is ook makkelijk gezegd: ‘Jezus is voor mij belangrijker dan mijn leven.’ Als je leven toch niet bedreigd wordt, hoef je helemaal niet te kiezen tussen Jezus of je leven. Dan is Jezus een soort noodoplossing die je achter de hand houdt, voor die momenten dat je in je leven geen geluk kunt vinden. Maar dat is niet ‘je leven verliezen’! Je leven verliezen is voor elke dag, ook als het leven je toelacht. Het betekent liefde doen, in plaats van bezig zijn met je eigen geluk. Maar hoe doe je dat? Over die vraag heb ik deze week veel nagedacht, en volgens mij kan ik op die vraag helemaal geen antwoord geven. Je moet in je eigen leven zoeken naar hoe je liefde kunt doen. Dus ik ga niet zeggen hoe het moet. Maar wel een voorbeeld van hoe het kan. Afgelopen vrijdag was ik op een conferentie, en daar werd een waargebeurd verhaal verteld over een meisje. Alleen popmuziek en mode vond ze interessant, de rest van de wereld kon haar gestolen worden. Haar ouders ook, en ze is weggelopen van huis.
18 Maanden lang hebben haar ouders op haar moeten wachten. Geen idee hoe het met haar was, of ze nog wel leefde. Maar na 18 maanden kwam ze terug. Ze vertelde dat ze een Alpha-cursus had gedaan, Jezus had ontdekt en nu naar de kerk ging. dia 17 – voedselbank Een dik jaar later zou ze in de kerstvakantie met haar familie op vakantie gaan, niet zomaar een vakantie, maar een verre vliegreis, echt een droomvakantie. Maar ze is niet meegegaan. Haar kerk had die dagen een actie om voedsel uit te delen aan de armen. Dit meisje heeft het begrepen. Zij heeft haar leven verloren, en zo het leven gevonden. Het geluk een fijn leven heeft ze ingeruild voor Jezus. En dat geluk gaat veel dieper. dia 18 – wees vol verwachting Verlies je leven. Dat is spannend, een sprong in het diepe. Zoals een kind die vakantie spannend vindt, het maanden over niets anders heeft, omdat hij dat nog nooit eerder heeft meegemaakt. Maar Jezus is voor je uit gegaan. Om het echte leven te geven. Je mag met een gerust hart vol verwachting van dat leven zijn. Amen.
