JEUGD- EN JONGERENBELEID
Gemeente Drimmelen
2004-2007
Made, november 2004
jeugd- en jongerenbeleid gemeente Drimmelen 2004-2007
1
−
1. Inleiding 1.1 Aanleiding 1.2 Opzet 1.3 Verantwoording − 2. Positionering: voor wie, op welke terreinen en waarom maken we beleid? • 2.1 De doelgroep • 2.2 Gebiedsbepaling • 2.3 De spelers in het veld • 2.4 Visie en rolopvatting van de gemeente Drimmelen − 3. Het tot op heden gevoerde jeugd- en jongerenbeleid • 3.1. Actiepunten en de uitwerking hiervan • 3.2 Knelpunten − 4. Ontwikkelingen • 4.1 Landelijke ontwikkelingen − 4.1.1 Wet op de jeugdzorg − 4.1.2 Wet collectieve preventie volksgezondheid (Wcpv) − 4.1.3 Operatie JONG • 4.2 Provinciale ontwikkelingen − 4.2.1 beleidskader jeugd − 4.2.2 Ontwikkeling jeugdmonitor • 4.3 Regionale ontwikkelingen − 4.3.1 Regionaal overleg jeugdbeleid − 4.3.2 Sociaal beleid − 4.3.3 Regionale meld- en coördinatiefunctie voortijdig schoolverlaten • 4.4 Lokale ontwikkelingen − 4.4.1 nota volksgezondheid − 4.4.2 Integraal veiligheidsbeleid − 4.4.3 Onderzoek naar veiligheid en leefbaarheid − 4.4.4 Wijkgericht werken − 4.4.5 De Brede School − 4.4.6 Professionalisering subsidierelaties 4.4.7 Resultaten jeugdmonitor 12-18 jarigen, de situatie in Drimmelen − 5. Inbreng vanuit het werkveld. • 5.1 Klankbordgroep Jeugd • 5.2 Directeurenoverleg onderwijs − 6. Wat willen we voor onze jeugd en jongeren in de toekomst en hoe gaan we dit aanpakken? • 6.1. Wat willen we bereiken? • 6.2 Wat gaan we doen om bovenstaande doelen te bereiken? 6.2.1 Uitwerking van de producten • 6.3 Wat kost invoering van bovenstaande producten? • 6.4 Conclusies en aanbevelingen − Bijlage 1: wensen vanuit het werkveld, reacties van de klankbordgroep Jeugd verdeeld over de zes terreinen van jeugdbeleid. − Bijlage 2: voorzieningen uitgesplitst per leeftijdscategorie • • •
jeugd- en jongerenbeleid gemeente Drimmelen 2004-2007
3 3 3 3
3 3 4 5 5
6 6 7
10 10
10 11 11 11
11 12 12
12 13 13 13
13 13 14 15 15 15 15 16 16 16
17 17 18
18 23 24
26 29
2
−
1. Inleiding
• 1.1 Aanleiding Op 2 april 1998 heeft de gemeenteraad de nota “Aanzet Jeugd- en Jongerenbeleid” vastgesteld. Aanleiding was de gemeentelijke herindeling, waarbij het noodzakelijk was om het jeugdbeleid in de drie voormalige gemeenten op elkaar af te stemmen. Daarnaast is het nodig om apart beleid voor jeugd en jongeren te formuleren, omdat ze een speciale positie innemen in de maatschappij. Ze hebben namelijk specifieke behoeften op het gebied van recreatie, hulpverlening, zorg en informatievoorziening, waarmee rekening gehouden moet worden, omdat jongeren hun eigen plaats in de samenleving verdienen. Gelet op lokale, provinciale en landelijke ontwikkelingen met betrekking tot jeugd- en jongerenbeleid is het tijd geworden om het bestaand beleid te evalueren, knelpunten en succesfactoren in kaart te brengen en een nieuwe koers voor de toekomst te bepalen. • 1.2 Opzet In hoofdstuk 2 wordt aangegeven hoe jeugd- en jongerenbeleid in de gemeente Drimmelen gepositioneerd is: • wie is doelgroep voor beleid? • wat zijn de aandachtsgebieden? • wie zijn de actoren binnen deze gebieden? • wat is de gemeentelijke visie op jeugd- en jongerenbeleid? In hoofdstuk 3 wordt geschetst wat sinds 1998 bereikt is en op welk terrein knelpunten liggen. Hoofdstuk 4 laat zien wat er om ons heen gebeurt op het gebied van jeugd- en jongerenbeleid (landelijk, provinciaal en regionaal) en welke lokale ontwikkelingen een rol spelen. In hoofdstuk 5 wordt weergegeven hoe de professionals, die het jeugd- en jongerenbeleid in onze gemeente inhoud geven, denken over wat in de toekomst moet gebeuren. Hoofdstuk 6 geeft weer hoe knelpunten kunnen worden opgelost, wat prioriteit heeft gelet op de gemeentelijke doelstelling en de ontwikkelingen die er zijn en welke producten kunnen worden ingezet om het jeugd- en jongerenbeleid te actualiseren en optimaliseren. • 1.3 Verantwoording Bij de totstandkoming van deze nota zijn de nota’s aanzet jeugd- en jongerenbeleid 1998, volksgezondheid, integraal veiligheidsbeleid, het rapport naar de leefbaarheid in Drimmelen, publicaties van de VNG, het ministerie van VWS, en het SCP gebruikt. Daarnaast is die informatie verzameld die uit diverse overlegsituaties met betrokkenen van belang is voor deze nota, heeft overleg plaatsgevonden met het werkveld. Dit om een zo volledig mogelijk beeld te kunnen schetsen van de stand van zaken, maatschappelijke ontwikkelingen en om zo verantwoord mogelijk te kunnen kiezen voor de toekomst als het gaat om jeugd- en jongerenbeleid in Drimmelen. −
2. Positionering: voor wie, op welke terreinen en waarom maken we beleid?
Om iets over jeugd- en jongerenbeleid te kunnen zeggen, moet duidelijk worden wie we bedoelen als we over jeugd en jongeren praten, moet je weten welke onderwerpen direct een relatie hebben met de doelgroep en zul je als overheid duidelijk moeten maken hoe je tegen de doelgroep aankijkt, wat de gemeentelijke visie is. • 2.1 De doelgroep De gemeente Drimmelen richt zich op alle inwoners van de gemeente in de leeftijd van 0 tot 23 jaar. Wordt gesproken over jeugd of kinderen, dan gaat het om de groep 0- tot 12-jarigen. Jongeren zijn diegenen tussen de 12 en 23 jaar. Daarbij is aansluiting gevonden bij leeftijdsgrenzen die de GGD (als het gaat om monitoring) en het CWI (bij aanpak jeugdwerkloosheid) hanteren. Leeftijdsgrenzen zijn landelijk niet gedefinieerd, wat als knelpunt genoemd wordt door Operatie Jong, een landelijk project
jeugd- en jongerenbeleid gemeente Drimmelen 2004-2007
3
om regelgeving van diverse departementen met betrekking tot jongerenbeleid beter op elkaar af te stemmen en om jeugdbeleid beter op de “kaart” te krijgen bij de diverse departementen. Op 1 oktober 2003 woonden er 7250 kinderen en jongeren in onze gemeente (gegevens afdeling burgerzaken). Dit is 27,2 % van de totale bevolking van Drimmelen die toen bestond uit 26.683 inwoners, een belangrijke doelgroep dus om beleid voor te maken. Dit percentage wijkt niet af van de landelijke cijfers. Het SCP meldt in haar rapport dat bijna 30 % van in de inwoners van Nederland jongere is (daarbij wordt uitgegaan van de leeftijdsgrens van 25 jaar). Onderstaande tabel laat zien hoe de verdeling per leeftijdscategorie in de 6 kernen van onze gemeente is: Kern Made Drimmelen Terheijden Wagenberg Hooge Zwaluwe Lage Zwaluwe Totalen gemeente
0-6 jaar 748 54 396 163 118 299 1778
6-12 jaar 797 43 519 215 118 334 2026
12-18 jaar 923 47 530 183 132 300 2115
18-23 jaar 582 36 367 121 74 151 1331
totaal 3050 180 1812 682 442 1084 7250
• 2.2 Gebiedsbepaling Kinderen en jongeren maken deel uit van de samenleving waarbij ze net als alle andere burgers op allerlei gebieden doelgroep voor de overheid zijn. Om wat voorbeelden te noemen: ze zijn verkeersdeelnemer, gebruiker van openbare voorzieningen, reiziger, ingezetene, vrijwilliger. In die zin zijn ze dus niet bijzonder en je kunt je afvragen waarom er speciaal voor deze doelgroep beleid zou moeten zijn. Wat hen echter bijzonder maakt, is dat ze nog niet volwassen zijn. Een open deur zou je zeggen, maar opgroeien is een vak apart. Hierbij hebben ze de steun van hun ouders nodig, maar ook van de samenleving, zeker wanneer ouders hun niet die zorg kunnen bieden die nodig is. De omgeving voor kinderen en jongeren moet zodanig zijn ingericht dat deze gezond, aantrekkelijk en veilig genoeg is om volwassen te kunnen worden, om zelfstandig keuzes te kunnen maken en verantwoordelijkheden op zich te nemen. Naarmate kinderen en jongeren ouder worden veranderen hun behoeften, waarop het voorzieningenaanbod moet worden afgestemd. Er zijn zes terreinen waarop het jeugd- en jongerenbeleid zich met name richt: • • • • • •
Opvoeding Gezondheid Hulpverlening Vrije tijd School/werk Participatie
Voor deze indeling in gebieden is bewust gekozen omdat deze gebieden het kenmerk in zich hebben dat er specifiek beleid voor is of wordt opgesteld, zowel landelijk als provinciaal. Voorbeelden hiervan zijn de aanpak van jeugdwerkloosheid ( gebied school/werk), de ontwikkeling van een jeugdmonitor (gebied gezondheid), invoering van de Wet op de jeugdzorg (gebied hulpverlening). Dit ligt moeilijker bij een onderwerp als kinderopvang. Dit kan vallen onder vrije tijd (naschoolse opvang) maar ook onder opvoeding (omdat tijdelijk taken van ouders worden overgenomen). Voor dit laatste is gekozen om daarmee onderscheid te kunnen maken tussen bijvoorbeeld jongerenwerk met inloopavonden/middagen (gebied vrije tijd) en buitenschoolse opvang. Jeugd- en jongerenbeleid laat zich moeilijk inkaderen, maar bovenstaande indeling is een werkbaar model voor het vervolg van deze nota.
jeugd- en jongerenbeleid gemeente Drimmelen 2004-2007
4
• 2.3 De spelers in het veld Onderstaand schema laat zien welke instellingen, regelingen en voorzieningen te plaatsen zijn binnen de zes terreinen:
Opvoeding Steunpunt Opvoeding
gezondheid Hulpverlening Consultatiebureau Bureau Jeugdzorg
PeuterspeelZaal Kinderdagverblijf BSO/TSO
Gezondheidszorg 0-19 jaar. Gem. taken op grond van Wet collectieve preventie volksgezondheid. Jeugdmonitor
Spelotheek
School/werk Sluitende Aanpak tot 23 Jaar (CWI)
participatie Voorlichting (JIP)
Leerplicht RMC/LMC Time-out Voorziening
overleg met jongeren
Buurtnetwerk jeugdhulpverlening
Ontwikkeling Brede school
Jeugddebat
Halt
Vanbaonaarvo- Jongerenraad project
Algemeen maatschappelijk werk
vrije tijd Binnen: Reguliere sport/ culturele activiteiten Uitgaansvoorz. Scouting Aanbod Blitz (voorheen SKW) Buiten: JOP’s Skatebanen Trapveldjes Speelterreinen Ambulant jongerenwerk
Wanneer kinderen ouder worden verschuiven hun interesses en is er een andere invulling van het schema te zien. Op het gebied van vrijetijdsbesteding bijvoorbeeld hebben kinderen behoefte aan speeltoestellen en hebben jongeren behoefte aan een eigen plek, een honk, een skate-terrein of willen ze graag uitgaan. In bijlage 2 zijn de diverse voorzieningen voor jeugd en jongeren uitgesplitst per leeftijdscategorie. •
2.4
Visie en rolopvatting van de gemeente Drimmelen
De gemeentelijke doelstelling is bevorderen dat kinderen en jongeren volwaardig deel uit kunnen maken van deze maatschappij. Daarbij richt de gemeente zich op : A B C
vroegtijdige signalering en preventie van probleemsituaties het bevorderen van actieve deelname aan maatschappij (recreatie, school en werk) het vergroten van de sociale competentie
In de programmabegroting 2005 van de gemeente is het programma “jeugd en jongeren” gedefinieerd, één van de programma’s waarop de gemeente zich in deze raadsperiode richt. Men wil een eigentijds jeugd- en jongerenbeleid met aandacht voor participatie van jongeren en een dekkend netwerk van voorzieningen voor jeugd en jongeren in de hele gemeente. De gemeente heeft drie rollen bij het realiseren van jeugd- en jongerenbeleid: • Regisseur: waarbij het belangrijk is om met de instellingen die betrokken zijn bij de uitvoering van jeugd- en jongerenbeleid te komen tot heldere afspraken, om een vertaalslag te maken van landelijke, provinciale of regionale ontwikkelingen naar een lokale aanpak; • Uitvoerder: van de leerplichtwet, van plaatsing speeltoestellen, JOP’s etc; • Financier: subsidieverlening, onderhoud van gebouwen, projectfinanciering.
jeugd- en jongerenbeleid gemeente Drimmelen 2004-2007
5
Bovenstaande visie en rolopvatting werken door in de nadere invulling van het jeugd- en jongerenbeleid van de komende jaren en zullen betrokken worden bij het stellen van prioriteiten in dit beleid, waarover straks meer.
−
3. Het tot op heden gevoerde jeugd- en jongerenbeleid
Het accent van de nota aanzet jeugd- en jongerenbeleid uit 1998 werd gelegd op een specifiek aanbod voor jongeren in achterstandssituaties en maatregelen voor de diverse leeftijdsgroepen. Deze accentuering strookt met de opvatting van de rijksoverheid dat het lokale beleid zich met name zou moeten richten op preventie van vroegtijdige uitval van jongeren. Daarnaast werd belang gehecht aan jongerenparticipatie om de positie van jongeren in de maatschappij te versterken. • 3.1. Actiepunten en de uitwerking hiervan Er werd vooral gekozen voor een praktische invulling van het beleid middels het opstellen van actiepunten. Onderstaand overzicht geeft de actiepunten weer met daarbij de uitwerking in de afgelopen jaren. •
professionalisering van het regulier jeugd- en jongerenwerk Het regulier jeugd- en jongerenwerk (uitvoering door Blitz, tot 17 oktober 2004 bekend als SKW) heeft een professionaliseringstraject doorlopen en is er een samenwerkingsverband, dat zich uit in 1 bestuur en 1 subsidiestroom, met de diverse stichtingen voor jeugd- en jongerenwerk in de gemeente (Blitz, ’t Honk, stichting jeugd en jongerenwerk Made).
•
instellen van een jeugdplatform (jongerenparticipatie) In april 2000 is gestart met een jongerenraad die begeleid werd door Blitz en de gemeente. Vermeldenswaardig hierbij is dat een aantal jongeren hebben meegedaan aan het nationaal jeugddebat. Ook heeft Blitz een aantal Jongerenlagerhuis-bijeenkomsten georganiseerd, waarbij jongeren met de plaatselijke politiek in discussie gingen over diverse stellingen.
•
zorgen voor een centraal aanspreekpunt voor jeugd- en jongerenzaken In 1998 werd voorgesteld om een meldpunt in te stellen in het gemeentehuis, zodat één persoon op de hoogte is van alle zaken rondom jeugd- en jongerenwerk, van ontwikkelingen op het beleidsterrein tot meldpunt van overlast. Er is weliswaar een beleidsmedewerker met jeugd- en jongerenbeleid in het takenpakket, maar zaken zoals overlast worden behandeld door de beleidsmedewerker openbare orde en veiligheid, inrichting van speelterreinen behoort tot het takenpakket van de beleidsmedewerker openbare werken. Tussen de diverse medewerkers vindt regelmatig afstemming plaats en zijn er “korte lijnen” maar voor de burgers is er geen duidelijk aanspreekpunt op het gemeentehuis voor jeugd- en jongerenzaken. Het meldpunt jongeren zoals werd voorgesteld is niet als zodanig uit de verf gekomen.
•
preventieve projecten opstarten In 1998 is gemeentebreed gestart met een preventief project voor kinderen uit groep 8 van de basisschool die naar de middelbare school gaan (Vanbaonaarvo). Jaarlijks gaven organisaties als Halt, Kentron, het steunpunt tegen discriminatie, de politie, het maatschappelijk werk, de GGD, voorlichting over zaken waar jongeren mee te maken kunnen krijgen, zoals (soft)drugs, verkeersveiligheid, vandalisme, gezonde voeding pesten etc.De diverse organisaties werkten in een projectgroep samen om een uitgebreid lespakket aan de scholieren aan te kunnen bieden. Tevens is op het voortgezet onderwijs het GRAS-project (Gokken, Roken, Alcohol en Softdrugs) opgestart, een onderdeel van het project “gezonde school en genotmiddelen”. In het project wordt op de school systematisch voorlichting gegeven aan de leerlingen over drugs, alcohol, roken, gokken. Ook worden leerlingbegeleiders geschoold om mogelijke problemen van jongeren met drugsgebruik te signaleren en hier actie op te ondernemen. In eerste instantie werd het project door de gemeente gefinancierd, later is het door het voortgezet onderwijs overgenomen.
jeugd- en jongerenbeleid gemeente Drimmelen 2004-2007
6
•
Op het gebied van jeugdhulpverlening zijn er 2 buurtnetwerken jeugdhulpverlening ingesteld, waarbij vroegtijdig problemen van kinderen en jongeren kunnen worden gesignaleerd. Er vindt onderlinge afstemming plaats met betrekking tot te ondernemen acties. Deelnemers zijn o.a. de huisarts, bureau Jeugdzorg, de GGD, de leerlingbegeleiders van de basisschool, de peuterspeelzaal, het kruiswerk, de kinderopvang, de politie, het jongerenwerk en de leerplichtambtenaar. Door informatie te delen ontstaat een integraal beeld over een bepaalde probleemsituatie.
•
overleg randgroepjongeren De aanleiding was het project jeugd en veiligheid dat gestart is in november 1999 in samenwerking met de gemeente Geertruidenberg. Met de invoering van dit project is een ambulant jongerenwerker van stichting Trema aangesteld die gedurende een aantal uren per week jongeren op straat bezoekt, terugkoppelt naar de gemeenten, contact heeft met omwonenden, politie, regulier jongerenwerk. Het overleg richt zich op signalering van problemen rondom jongerenoverlast, vandalisme, groepen jongeren die op straat hangen. Aan het overleg nemen de ambulant jongerenwerker (straathoekwerker), Blitz, politie, Halt en gemeente (openbare orde en veiligheid, jeugdbeleid) deel. Zo weten partijen wie wat doet, kunnen acties op elkaar afgestemd worden en worden overlappingen voorkomen.
•
structureel overleg met actoren op het gebied van jeugdbeleid in de gemeente Voor het opstellen van de nota jeugd- en jongerenbeleid in 1998 is een klankbordgroep Jeugd ingesteld. Hierin participeerden alle instanties en ambtenaren van de gemeente die betrokken zijn bij het jeugd- en jongerenbeleid. De bedoeling was om tweejaarlijks overleg te hebben en waar nodig beleid bij te stellen. In april en november 2001 is de klankbordgroep Jeugd opnieuw geraadpleegd en is een conceptnota jeugdbeleid opgesteld met de bedoeling het jeugdbeleid te actualiseren. Ook nu weer is een klankbordgroep jeugd ingesteld ten behoeve van de totstandkoming van deze nota.
•
overige resultaten Los van de actiepunten zijn nog de volgende resultaten te melden: In Made en Lage Zwaluwe zijn skate-voorzieningen geplaatst. In Made, Hooge Zwaluwe en Lage Zwaluwe is een JOP geplaatst, een Jongeren Ontmoetings Plek. In West- Brabant is een gemeentelijk samenwerkingsverband (ambtelijk en bestuurlijk) op het gebied van jeugdbeleid tot stand gekomen. Op 5 maart 2001 hebben de gemeenten in WestBrabant samen met de provincie een intentieverklaring hiertoe getekend. Op grond hiervan zijn diverse subsidies aangevraagd, waaronder subsidie voor de buurtnetwerken jeugdhulpverlening in onze gemeente. De regionale samenwerking in West-Brabant heeft bevorderd dat er afstemming is tussen regionaal en provinciaal beleid, dat er kennisoverdracht is, dat gezamenlijk projecten kunnen worden opgezet en er naar de provincie in gezamenlijkheid een duidelijke visie kan worden gebracht.
• 3.2 Knelpunten Alhoewel in het jeugd- en jongerenbeleid in onze gemeente de afgelopen jaren een behoorlijke verbeterslag is gemaakt, zijn er op dit moment een aantal knelpunten te melden, verdeeld over de zes terreinen. In onderstaand schema wordt per terrein aangegeven waar knelpunten liggen, die vervolgens puntsgewijs nader uitgewerkt worden. Knelpunten •
opvoeding
hoge ouderbijdrage peuterspeelzalen geen middelen voor deelname aan steunpunt opvoeding
•
gezondheid
geen structurele bijdrage voor jeugdmonitoring financiering provincie op basis van cofinanciering
•
hulpverlening
geen dekkend netwerk buurtnetwerken
•
vrije tijd
beperkt aantal uren straathoekwerker financiële situatie Blitz
jeugd- en jongerenbeleid gemeente Drimmelen 2004-2007
7
geen middelen voor JOPS, skatebanen etc. gebrekkige samenwerking ambulant en regulier jongerenwerk •
school/werk
geen rijksmiddelen VVE en GOA Project Vanbaonaarvo is gestopt
•
participatie
geen jongerenraad
Uitwerking • opvoeding
•
De ouderbijdrage voor peuterspeelzalen is verhoogd en de subsidie die ouders met een minimuminkomen van de gemeente kunnen krijgen is zeer laag. De drempel voor bezoek van kinderen met ouders die moeten leven van het bestaansminimum is hoog, terwijl er vaak bij deze doelgroep grote behoefte is in het kader van de ontwikkeling van het kind om de peuterspeelzaal te kunnen bezoeken. Er is onvoldoende geld beschikbaar om te participeren in regionale projecten. Hiervan wordt door inwoners van onze gemeente wel gebruik gemaakt, maar de gemeente betaalt niet mee. Een voorbeeld hiervan is het steunpunt opvoeding in Oosterhout. gezondheid
•
Er is geen structurele bijdrage vanuit de provincie voor jeugdmonitoring. Voor de jeugdmonitor van 12- tot 18 jarigen werd nog een bijdrage verleend, maar toekomstige bijdragen vanuit de provincie voor de jeugdmonitor van 0-12 jarigen zijn niet zeker. Hierbij moet wel opgemerkt worden dat de jeugdmonitor voor deze leeftijdscategorie opgenomen is in het basistakenpakket van de GGD, maar over de de bandbreedte van de monitor moet nog besluitvorming plaatsvinden (een monitor op regionale schaal of een monitor met daarin ook gemeentelijke cijfers opgenomen). Het kan zijn dat voor een monitor met gegevens op gemeenteniveau extra middelen nodig zijn, waarvoor wellicht een provinciale bijdrage gevraagd moet worden. Doordat veel subsidieregelingen van het rijk en de provincie gebaseerd zijn op cofinanciering, is het voor de gemeente soms niet mogelijk om aan bepaalde projecten deel te nemen. Een voorbeeld hiervan is de breedtesport-impuls. hulpverlening
•
Er is geen dekkend netwerk buurtnetwerken jeugdhulpverlening. Hooge en Lage Zwaluwe hebben nog geen netwerk. Om te kunnen starten met een buurtnetwerk voor Hooge en Lage Zwaluwe is structureel aanvullend budget nodig. Daarnaast bestaat bij de deelnemers van de netwerken behoefte aan bijscholing. vrije tijd De straathoekwerker heeft te weinig uren ter beschikking om in alle kernen ambulant jongerenwerk te garanderen. Er kan niet wekelijks een bezoek worden gebracht aan de diverse jongerengroepen en er is geen tijd om aanvullende activiteiten te organiseren. Blitz verkeerde eind 2003 in financiële problemen. In mei 2004 heeft de gemeenteraad eenmalig een bedrag van € 12.000,00 beschikbaar gesteld om de meest acute problemen op te lossen. Wel heeft de financiële situatie ervoor gezorgd dat er een beroepskracht ontslagen moest worden per 1 januari 2004 en zijn minder uren beschikbaar (16 uur per week) voor jeugd- en jongerenwerk. Men ziet daardoor geen mogelijkheid meer om bijvoorbeeld knutselmiddagen in Hooge Zwaluwe en Drimmelen te organiseren of om deel te nemen aan buurtnetwerken. De huidige huisvesting van Blitz (kantoor in de Cour in Terheijden) voldoet niet aan de Arbo-normen. Momenteel worden alternatieven onderzocht (zoals onderbrenging in de Brede School). Er is gemeentebreed geen dekkend netwerk van voorzieningen zoals JOP’s en skatebanen. Ook is er niet gereserveerd voor onderhoudskosten van de reeds bestaande voorzieningen.Dit terwijl er een behoefte bestaat aan recreatiemogelijkheden voor de jongeren in alle kernen (basketbalterrein, trapveld, JOP). Blitz en het straathoekwerk zouden meer samen kunnen werken. Er is nu sprake van twee aparte organisaties (Blitz en Trema), waardoor zaken niet optimaal kunnen worden afgestemd. Er vindt op dit moment weliswaar regelmatig overleg plaats tussen de straathoekwerker en de
jeugd- en jongerenbeleid gemeente Drimmelen 2004-2007
8
jongerenwerkers van Blitz, maar er is geen structurele samenwerking.
•
school/werk
•
Onze gemeente komt niet in aanmerking voor rijksmiddelen vroeg- en voorschoolse educatie (VVE) of onderwijsachterstandenbeleid (GOA) Daardoor kunnen geen extra preventieve projecten worden opgezet, wat in andere gemeenten wel het geval is. Wel valt hierbij op te merken dat sinds 2 jaar de werkgroep K.I.N.D. (kindgericht integraal netwerk Drimmelen), die zich richt op de doelgroep 0-6 jarigen en verbanden legt tussen kinderopvang, peuterspeelzaalwerk, consultatiebureau en onderwijs om vroegtijdig eventuele ontwikkelingsachterstanden te signaleren. Tevens attendeert men ouders op mogelijkheden voor opvoedingsondersteuning/hulpverlening. Men zou graag financieel gesteund worden door de gemeente, maar hiervoor is geen ruimte. He project “Vanbaonaarvo” krijgt per 2003 geen subsidie meer van de gemeente. De projectleden hebben besloten om voor het schooljaar 2003/2004 te stoppen met het project. Sommige organisaties gaan nog wel zelf voorlichting geven op scholen, maar er is geen samenhangende voorlichtingscampagne meer, wat het project juist als meerwaarde had. participatie Jongerenparticipatie is momenteel onderbelicht. De jongerenraad is niet meer actief omdat er sinds februari 2003 geen actie meer is ondernomen op het gebied van jongerenparticipatie. De opzet/invulling van participatie is aan evaluatie toe. Jongeren raken minder gemotiveerd om zitting te hebben in een jongerenraad. Een mogelijke oorzaak is dat de gemeente de jongeren geen concrete taken toebedeelt. Ook leek de jongerenraad meer gericht te zijn op het leren vergaderen, weten hoe een gemeentelijke organisatie werkt, dan dat jongeren daadwerkelijk inspraak hadden. Niet alle jongeren in de gemeente werden bereikt. Jongeren zien graag snel resultaat van hun inspanningen. Hun voorstellen in de raad hebben tot op heden niet geleid tot aanpassing van beleid of concrete voorzieningen.
jeugd- en jongerenbeleid gemeente Drimmelen 2004-2007
9
−
4. Ontwikkelingen
Het gemeentelijk jeugd- en jongerenbeleid kan niet los gezien worden van landelijke, regionale en lokale ontwikkelingen waarmee, naast inventarisatie van knelpunten, rekening gehouden moet worden om het beleid te kunnen actualiseren en advies uit te brengen over veranderingen in het beleid. Vandaar dat eerst een schets plaatsvindt van de ontwikkelingen die van belang zijn voor het Drimmelens jeugd- en jongerenbeleid. •
4.1
Landelijke ontwikkelingen 4.1.1 Wet op de jeugdzorg De wet op de Jeugdhulpverlening was aan herziening toe en men wilde de 1-loketgedachte stimuleren. Daarom heeft de Tweede Kamer op 24 juni 2003 het wetsvoorstel voor de Wet op de Jeugdzorg aanvaard. De wet zou per 1 januari 2004 ingaan, maar de invoering heeft vertraging opgelopen, omdat de Eerste Kamer om verduidelijking heeft gevraagd op een aantal punten. De ingangsdatum is nu bepaald op 1 januari 2005. −
De nieuwe Wet op de jeugdzorg gaat uit van hulp zo dicht mogelijk bij huis voordat er in de thuissituatie dusdanige problemen zijn dat een kind niet meer thuis kan wonen. Een netwerk dicht bij huis is dus van belang en voor gemeenten ziet men daarom een regierol weggelegd om de lokale voorzieningen rond kinderen en jongeren te realiseren en op elkaar af te stemmen Bureau Jeugdzorg wordt het toegangsloket voor de hulp bij ernstige opgroei- en opvoedproblemen, waarbij men de indicaties verricht voor geïndiceerde jeugdzorg, plaatsing in een justitiële inrichting, indicaties geestelijke gezondheidszorg en op termijn indicaties voor zorg voor licht verstandelijk gehandicapten. Ook de gezinsvoogdij, de jeugdreclassering en het Advies en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) worden onderdeel van bureau Jeugdzorg (1-loketgedachte). De invloed van deze wet op gemeentelijk beleid is groot. De wet regelt dat gemeenten verantwoordelijk worden voor preventief jeugdbeleid waaronder men verstaat: • Informatievoorziening: informatie aan ouders en jongeren met opvoedingsvragen of hulpvragen op jeugdgebied. Een sociale kaart is van belang. Verder wordt een Jongeren Informatie Punt genoemd of een gemeentelijk jongerenloket. • Signalering: overleg tussen de diverse betrokkenen, bijvoorbeeld scholen, maatschappelijk werk, het consultatiebureau om mogelijke problemen van kinderen en jongeren vroegtijdig te signaleren. Aangezien bureau Jeugdzorg de wettelijke taak heeft om actief op te treden bij opvoed- en opgroeiproblematiek is het zaak om bureau jeugdzorg te betrekken bij signalen die lokaal worden opgepakt. • Toegang tot het gemeentelijk hulpaanbod: als een vraag of probleem gesignaleerd is moet duidelijk zijn wie welke hulp kan bieden. Ook moet duidelijk zijn wanneer bureau Jeugdzorg moet worden ingeschakeld. Als voorbeeld wordt het buurtnetwerk jeugdhulpverlening genoemd waarin ook bureau Jeugdzorg deelneemt. • Pedagogische hulp: kortdurende hulp aan gezinnen wanneer opvoeding dreigt te stagneren. Als voorbeelden worden pedagogische spreekuren op scholen genoemd, huisbezoeken door een buurtcontactpersoon of coachingstrajecten vanuit het maatschappelijk werk. • Coördinatie van zorg op lokaal niveau (gezinscoaching): als een gezin met verschillende hulpverleners te maken krijgt, is het van belang dat er 1 coördinerend hulpverlener is die het gezin helpt om het overzicht te behouden (er is dan nog geen sprake van geïndiceerde zorg). De gemeente heeft een regiefunctie om deze coördinatie vorm te geven. Gezinscoaching is een nog weinig toegepast instrument.
jeugd- en jongerenbeleid gemeente Drimmelen 2004-2007
10
− 4.1.2 Wet collectieve preventie volksgezondheid (Wcpv) Sinds 1 januari 2003 hebben de gemeenten een regiefunctie als het gaat om preventieve jeugdgezondheidszorg voor 0- tot 19 jarigen. Eerder had de gemeente deze regiefunctie al voor de doelgroep 4- tot 19 jarigen, maar de doelgroep is uitgebreid met de allerjongsten. De GGD is belast met de uitvoering voor de doelgroep 4-19 jaar en Kruiswerk Mark en Maas met de uitvoering voor de doelgroep 0-4 jaar.
Regionaal zijn in West-Brabant initiatieven genomen om een integrale aanpak JGZ 0-19 jaar vorm te geven en om de taken/voorzieningen van de zorgaanbieders beter op elkaar af te stemmen. Dit geldt met name voor een maatwerkdeel, aangezien het basistakenpakket voor ieder kind hetzelfde moet zijn. Gemeenten kunnen met het maatwerkdeel accenten leggen met betrekking tot de plaatselijke situatie. Een taak voor gemeenten is onder meer om een aansluiting te maken tussen jeugdgezondheidszorg, jeugdzorg en algemene voorzieningen voor jeugdigen, zoals bijvoorbeeld kinderopvang, peuterspeelzalen,scholen om daarmee zo snel mogelijk te signaleren dat er problemen dreigen te ontstaan of aanwezig zijn met betrekking tot de ontwikkeling van kinderen. Gemeenten zijn tevens verantwoordelijk voor het instandhouden van een basisstructuur van samenwerking tussen instellingen voor jeugd en jongeren als het gaat om gezondheidsvoorlichting en opvoedingsondersteuning. Voor uitvoering van het uniforme deel dreigen financiële tekorten bij de uitvoerders en het risico bestaat dat het maatwerkdeel wordt aangesproken om de tekorten op te vangen, zodat er minder beleidsvrijheid voor gemeenten is om accenten te leggen in het lokale volksgezondheidsbeleid, zo wordt gemeld in de Nota Volksgezondheid 2004-2007 van de gemeente Drimmelen. − 4.1.3 Operatie JONG Momenteel loopt de operatie JONG, waarbij het de bedoeling is dat de diverse ministeries die betrokken zijn bij jeugd en jongeren beter gaan samenwerken om op die wijze knelpunten die er zijn op te heffen en om verschillende onderdelen van het rijksbeleid beter op elkaar af te stemmen. Het gaat hierbij om de ministeries van VWS, OCW, Justitie, SZW, BZK. Onlangs is een coördinator aangesteld om e.e.a. te stroomlijnen.
Men probeert bij operatie JONG zoveel mogelijk aan te sluiten bij reeds opgestarte programma’s (aanpak jeugdcriminaliteit, aanpak jeugdwerkloosheid, voorbereiding van de wet basisvoorziening kinderopvang, invoering van het basistakenpakket jeugdgezondheidszorg 0-19 jaar en de invoering van de Wet op de jeugdzorg). Op 26 september 2003 heeft de ministerraad ingestemd met de “Proeve van de Jeugdagenda”, een document waarin 3 speerpunten zijn vastgelegd die de komende periode het jeugdbeleid van het kabinet bepalen. Deze zijn: • aandacht voor jeugdzorg, kinderopvang, onderwijs en onderzoek • het brengen van meer samenhang in beleid • prestaties leveren met betrekking terugdringing jeugdwerkloosheid, terugdringing voortijdig schoolverlaten en aanpak onderwijs- en taalachterstanden. Om samenhang in beleid te bevorderen pleit men voor een landelijke jeugdmonitor, evenals het beter registreren en uitwisselen van informatie tussen diverse sectoren. •
4.2
Provinciale ontwikkelingen 4.2.1 beleidskader jeugd De provincie heeft een beleidskader jeugd opgesteld met de titel “Jeugd, het investeren waard” voor de periode 2004/2007. Echter, met de invoering van de Wet op de Jeugdzorg heeft men besloten dit kader aan te houden en een nieuw kader over de periode van 2005/2008 vast te gaan stellen. Wel is een uitvoeringsprogramma 2004 vastgesteld. De nadruk van het provinciaal beleid ligt op: • Aanpak wachtlijsten in de jeugdzorg: in december 2003 is een wachtlijstbrigade ingesteld om wachtlijsten bij bureau Jeugdzorg weg te werken. Op 1 oktober 2003 stonden er meer dan 300 cliënten op de wachtlijst voor de toegang tot het bureau Jeugdzorg (indicaties) en bijna 400 op de wachtlijst voor de vrij toegankelijke hulp. −
jeugd- en jongerenbeleid gemeente Drimmelen 2004-2007
11
• •
Bevordering pleegzorg: de provincie wil pleegzorgmogelijkheden uitbreiden zodat jongeren opgevangen kunnen worden in pleeggezinnen en daardoor niet naar een instelling hoeven. Stimulering van jeugdzorg in het onderwijs: voortijdig schoolverlaten is een oorzaak van problemen die jongeren later in hun leven ondervinden. Daarom wil de provincie jeugdzorg en onderwijs dichter bij elkaar brengen. Men denkt hierbij aan schoolmaatschappelijk werk.
De provincie verwacht het beleidskader jeugd 2005-2008 en het uitvoeringsprogramma jeugd 2005 in december 2004 vast te kunnen laten stellen door Provinciale Staten. − 4.2.2 Ontwikkeling jeugdmonitor Vanaf medio 2002 wordt gewerkt aan een integrale lokale jeugdmonitor in de provincie NoordBrabant. Een jeugdmonitor biedt enerzijds kennis omtrent de leefsituatie van jongeren, anderzijds is het beleidsinstrument voor lokaal jeugdbeleid ten behoeve van de provincie, instellingen voor jeugd en voor de gemeenten. De regionale GGD-en in Noord-Brabant werken samen met de provincie, adviesorganen K2 en PON, aan de totstandkoming van een Brabantse jeugdmonitor voor alle gemeenten in de provincie. De uitvoering van de Brabantse jeugdmonitor vindt plaats in de hele provincie (met uitzondering van de gemeenten Eindhoven en ‘s-Hertogenbosch). In een vierjaarlijkse cyclus worden twee doelgroepen bediend: 0 tot 12 jaar en 12 tot en met 18 jaar. Eerder wilde men een extra monitor uitvoeren voor de doelgroep 18 tot 24 jaar, maar men heeft in oktober 2004 besloten om deze monitor te laten vallen en de doelgroep 12 tot en met 17 uit te breiden met de 18jarigen.
Eind maart 2004 zijn de resultaten bekend gemaakt van de monitor van de doelgroep 12 tot 18, die in 2003 is uitgevoerd. De resultaten worden op uniforme wijze in de vorm van tabellenboeken gerapporteerd. Hierdoor kunnen gemeenten zich gemakkelijk met andere gemeenten vergelijken. Bij de tabellenboeken worden infokaarten per onderwerp in de jeugdmonitor verstrekt met informatie over regionale ontwikkelingen. Deze regionale informatie wordt waar mogelijk aangevuld met provinciale of landelijke onderzoekscijfers. De GGD bespreekt de resultaten van de monitor in de betreffende gemeente. Deze bespreking heeft op 6 april 2004 plaats gevonden. De resultaten voor Drimmelen (beleidsrelevante informatie) worden vermeld in paragraaf 4.4.7 (onder lokale ontwikkelingen). De tweede monitor, die voor de doelgroep 0 tot 12 jaar, staat gepland voor 2005. Er wordt op dit moment gewerkt aan het opzetten van de enquête (opstellen van vragenlijsten, gesprekken met klankbordgroepen, tijdsplanning etc.). Er moet nog bestuurlijke besluitvorming plaatsvinden in de regio West-Brabant over deelname aan deze monitor. Men wacht de ontwikkeling met betrekking tot de pakketdiscussie van de GGD (monitoring zou in het basistakenpakket moeten zitten, zo is de opvatting van de regio West-Brabant) af om een besluit hierover te kunnen nemen. •
4.3
Regionale ontwikkelingen 4.3.1 Regionaal overleg jeugdbeleid In West-Brabant vindt regionaal overleg plaats met betrekking tot jeugdbeleid. Gesproken wordt over projecten die binnen de diverse gemeenten lopen, landelijke en provinciale ontwikkelingen en de invloed hiervan voor de regio. Het voordeel hiervan is kennisoverdracht, het gezamenlijk indienen van subsidieverzoeken bij de provincie, gezamenlijk de gemeentelijke belangen behartigen op het gebied van jeugdbeleid. −
In november 2003 heeft een bijeenkomst plaatsgevonden die georganiseerd werd door K2 (Brabants kenniscentrum jeugd) om van gedachten te wisselen over regionale speerpunten. Uit deze bijeenkomst is onder meer naar voren gekomen dat de gemeenten in West-Brabant in samenwerking met K2 gezamenlijk willen onderzoeken wat de gevolgen van de Wet op de Jeugdzorg zijn voor gemeenten. Het ministerie van VWS heeft in februari 2004 een enquête uitgezet om te inventariseren welke voorzieningen reeds bestaan bij gemeenten en wat witte vlekken zijn. K2 doet aanvullend onderzoek. Het gaat hierbij met name om het onderwerp opvoedingsondersteuning. K2 heeft in oktober 2004 alle Brabantse gemeenten bezocht en een interview gehouden. Daarnaast vindt in het najaar een bijeenkomst plaats met het lokale werkveld op het gebied van opvoedingsondersteuning, die per gemeente georganiseerd wordt.
jeugd- en jongerenbeleid gemeente Drimmelen 2004-2007
12
Ook is uitgesproken dat, indien uit de resultaten van de jeugdmonitor 12 tot 18 jaar blijkt dat er gezamenlijke punten zijn waarop actie moet worden ondernomen, de bereidheid aanwezig is om een regionale aanpak te realiseren. − 4.3.2 Sociaal beleid De gemeente Drimmelen participeert sinds oktober 2003 in een project in het kader van de intentieverklaring Sociaal Beleid waarvoor door de provincie subsidie verleend wordt.
Het gaat hierbij om het bepalen van normen voor voorzieningen in een wijk, zodat er kengetallen beschikbaar komen, een minimumnorm, waarmee gemeenten kunnen nagaan of in hun gemeente de voorzieningen voldoen aan de norm, dan wel in positieve of negatieve zin hiervan afwijken. Ook voorzieningen voor jongeren, zoals bijvoorbeeld speelvoorzieningen of een consultatiebureau worden meegenomen in dit onderzoek. 4.3.3 Regionale meld- en coördinatiefunctie voortijdig schoolverlaten In 1998 heeft het ministerie van OC&W een start gemaakt om voortijdig schoolverlaten beter in kaart te brengen middels het instellen van regionale Meld- en coördinatiefuncties voortijdig schoolverlaten (RMC) waarvoor middelen beschikbaar werden gesteld. −
Bij voortijdig schoolverlaten hebben scholen voor vervolgonderwijs de plicht om dit te melden richting gemeente. Het gaat hierbij om de doelgroep 18- tot 23 jarigen. Een regio is opgedeeld in 9 lokale meld- en coördinatiepunten (LMC). Drimmelen participeert in een LMC met de gemeente Oosterhout (regierol) en Geertruidenberg. Voor jongeren zonder startkwalificatie voor de arbeidsmarkt wordt een traject opgezet om die startkwalificatie te behalen. Een startkwalificatie is een afgeronde opleiding Havo/VWO, dan wel niveau 2 ROC, te vergelijken met MBO. Tot voor kort was er nog geen koppeling met Sociale Zaken en het Centrum voor Werk en Inkomen (CWI), die belast zijn met toeleiding tot de arbeidsmarkt en die met betrekking tot jeugdwerkloosheid een sluitende aanpak willen realiseren. Daarom is een samenwerkingsverband tussen onderwijs (RMC/LMC), Sociale Zaken en het CWI opgezet om de sluitende aanpak gestalte te geven. De gemeenten Oosterhout, Geertruidenberg en Drimmelen werken samen in een projectgroep om dit te realiseren. Medio april 2004 is dit project gestart. •
4.4
Lokale ontwikkelingen 4.4.1 nota volksgezondheid Op 4 maart 2004 heeft de gemeenteraad de nota Volksgezondheid vastgesteld. Hierin wordt de regiefunctie van de gemeente benadrukt als het gaat om gezondheidsvoorlichting en opvoeding in het kader van de jeugdgezondheidszorg voor 0- tot 19-jarigen. Ook op grond van de Wet op de Jeugdzorg geldt deze regiefunctie als het gaat om opvoedingsondersteuning. Het is belangrijk om geen dubbele netwerken of samenwerkingsverbanden te organiseren maar waar mogelijk aansluiting te vinden bij reeds bestaande overlegstructuren. In de nota Volksgezondheid wordt het belang van preventieprojecten aangegeven, waaronder het Vanbaonaarvo-project, wat het enige preventieproject was wat in onze gemeente draaide. De aanbeveling wordt gedaan om dit project te hervatten. −
Het blijkt dat kinderen en jongeren te weinig sporten en daarom wordt in de nota geadviseerd om sport te bevorderen. Hierbij wordt gedacht aan sport-kennismakingsprojecten of een jeugdsportpas. De buurtnetwerken jeugdhulpverlening worden in het kader van preventieve gezondheidszorg als zeer waardevol gezien en in de nota wordt gepleit voor een derde buurtnetwerk, waarmee een sluitend netwerk ontstaat, aangezien er momenteel nog geen netwerk in Hooge en Lage Zwaluwe is. − 4.4.2 Integraal veiligheidsbeleid Op 6 november 2003 is de nota “Integraal veiligheidsbeleid 2003-2007” vastgesteld door gemeenteraad. Aandacht voor jongeren die dreigen af te glijden, bestrijding van overlast van jongeren op straat zijn speerpunten met betrekking tot jongerenbeleid. Gepleit wordt voor (verbetering van) samenwerking en overlegstructuren tussen de diverse instanties die te maken hebben met jeugd en jongeren, een sluitend geheel van buurtnetwerken jeugdhulpverlening. Op dit moment neemt de ambtenaar openbare orde en veiligheid deel aan de begeleidingscommissie jeugd en veiligheid en het overleg risico jongeren, zodat er een dwarsverband
jeugd- en jongerenbeleid gemeente Drimmelen 2004-2007
13
ontstaan is tussen jeugdbeleid en het terrein openbare orde en veiligheid. De politie heeft in haar jaarplanning eveneens aandacht voor jongeren op straat en bestrijding van scooteroverlast. Met betrekking tot dit laatste valt te melden dat in september 2004 in onze gemeente het project “Brom effe Normaal”van start is gegaan, waarbij de politie intensief controleert op scooterovertredingen (geluidsoverlast, snelheidsovertredingen, helmplicht etc.) en strenger optreedt, waarbij uiteindelijk inbeslagname van scooters tot de mogelijkheden behoort. − 4.4.3 Onderzoek naar veiligheid en leefbaarheid In januari 2004 is zijn de onderzoeksresultaten gepresenteerd van een onderzoek naar beleving van veiligheid en de leefbaarheid in de gemeente. Uit dit onderzoek kwam onder meer naar voren dat er in de gemeente behoefte bestaat aan speelvoorzieningen, dat een JOP in een grote behoefte voorziet, dat inwoners bereid zijn om met de gemeente samen te werken aan een veilige en leefbare omgeving.
In de onderzoeksrapportage is dit als volgt aangegeven:
Belangrijkste onderdelen die in de buurt ontbreken¹
Lage Zwaluwe 1: Speelgelegenheid 2: Sportvoorziening 3: Postagentschap
Hooge Zwaluwe
Drimmelen
1: Winkel voor dagelijkse boodschappen 2: Sportvoorziening 3: Speelgelegenheid
1: Winkel voor dagelijkse boodschappen 2: Speelgelegenheid 3: Voorziening voor jongeren
Wagenberg
Made
1: Speelgelegenheid 2: Snelheidsbeperkende maatregelen 3: Parkeergelegenheid Terheijden
1: Speelgelegenheid 2: Parkeergelegenheid en snelheidsbeperkende maatregelen 3: Voorziening voor jongeren
1: Speelgelegenheid 2: Snelheidsbeperkende maatregelen 3: Parkeergelegenheid
¹ uit rapport Veiligheid en Leefbaarheid in Drimmelen Met betrekking tot speelvoorzieningen valt te melden dat de afdeling Werken in januari 2004 gestart is met een onderzoek naar het weer invullen van lege plekken op de speelterreinen, nadat in 2003 diverse speelvoorzieningen in de gemeente zijn weggehaald in het kader van bezuinigingsmaatregelen en op grond van veiligheidsaspecten. Voor Terheijden geldt dat herinrichting in samenwerking met belanghebbenden is opgepakt in het kader van wijkgericht werken. Het gaat om speelvoorzieningen voor kinderen van 0-9 jaar, waarbij besloten is 2 grote speelterreinen aan te leggen en om in de wijk voor de wat jongere kinderen een aantal losse toestellen te plaatsen. Voor de oudere groep vindt een dergelijke inventarisatie niet plaats. Daarbij gaat het om trapveldjes, basketbalvoorzieningen, skatebanen en JOP’s.
jeugd- en jongerenbeleid gemeente Drimmelen 2004-2007
14
− 4.4.4 Wijkgericht werken Wijkgericht werken is een nieuwe manier van werken in de gemeente waarbij een wijkcoördinator actief de kernen van de gemeente opzoekt om te weten wat er leeft in deze kernen. Hij koppelt dit terug naar de medewerkers die zich bezighouden met een bepaald terrein, bijv. milieu, belastingen maar ook jeugd- en jongerenbeleid en waar nodig wordt gezamenlijk actie ondernomen. Zo is er op dit moment in Terheijden overleg met jongeren over een ontmoetingsplek. Het wijkgericht werken brengt de gemeente dichter bij de burger. − 4.4.5 De Brede School In de Verenigde staten en Scandinavië is men in de jaren ’80 begonnen met de opzet van wat we in Nederland “De Brede School” noemen. De school is spil in de buurt en diverse disciplines voor jeugd en jongeren haken hierbij aan (het consultatiebureau, de schoolarts, de bibliotheek, de kinderopvang, het jongerenwerk). Het doel is om de ontwikkelingskansen voor kinderen en jongeren te vergroten. In Nederland zijn halverwege de jaren ’90 de eerste brede scholen van start gegaan. De meerwaarde van De Brede School is de samenwerking tussen de diverse instellingen, korte lijnen en voorzieningen dichtbij huis. In 2002 waren er 450 brede scholen in Nederland.
In de gemeente Drimmelen is gestart met de eerste voorbereidingen hiertoe. In Terheijden (basisschool De Windhoek) is een stuurgroep actief die de eerste stappen richting een brede school zet. Hierin participeren de basisschool, de peuterspeelzaal, de GGD, Mark & Maas en Blitz. In Hooge Zwaluwe wordt eveneens gestreefd naar een Brede School waarbij de twee basisscholen, de kinderopvang en het peuterspeelzaalwerk betrokken zijn. Voor het jeugd- en jongerenbeleid (met name uitgaande van de principes van de Wet op de Jeugdzorg) is dit een belangrijke ontwikkeling omdat zorgfuncties dichtbij huis (in de eigen wijk) worden aangeboden. − 4.4.6 Professionalisering subsidierelaties De afdeling Maatschappelijke Aangelegenheden wil de subsidierelaties met de professionele organisaties moderniseren. Dit om de regiefunctie die de gemeente heeft als gaat om vertaling van beleid naar uitvoering meer inhoud te geven en om duidelijker naar instellingen aan te geven wat van hen verwacht wordt middels de vastlegging in contracten. Hiervoor is een traject in gang waarbij met de professionele instellingen die subsidie ontvangen per 1 januari 2005 de eerste uitvoeringsovereenkomsten “nieuwe stijl” worden afgesloten. Voor jeugd- en jongerenbeleid zijn deze professionele instellingen Blitz en stichting Trema.
4.4.7 Resultaten jeugdmonitor 12-18 jarigen, de situatie in Drimmelen De in 2003 uitgevoerde enquête kent een hoge respons: 58,4% in de regio West-Brabant en in Drimmelen zelfs 61,4%. De steekproefomvang in Drimmelen was 644 jongeren. Uit het onderzoek blijkt dat er met betrekking tot algemene gezondheid minder jongeren kampen met overgewicht dan landelijk (7% ten opzichte van 9%) maar dat de trend stijgend is, dus aandacht vergt. Overige aandachtsgebieden zijn spijbelgedrag, het thema pesten, het feit dat jongeren over het algemeen veel tijd besteden aan een bijbaantje en er ten gevolge van sporten de nodige blessures zijn. Ook rookgedrag en alcoholgebruik zijn aandachtsgebieden. Met betrekking tot dit laatste valt het op dat jongeren in Drimmelen ten opzichte van de regio meer en vaker drinken (34% van de jongeren drinkt niet ten opzichte van 42% in de regio). Het aantal weekenddrinkers is hoger evenals het aantal consumpties. De GGD West-Brabant raadt daarom aan om het Vanbaonaarvo-project opnieuw in te voeren, om bij sportclubs de aandacht te vestigen op het voorkomen van sportblessures (voorlichting warming-up en cooling-down) en om weerbaarheidstraining op scholen op te starten. Daarnaast is landelijk te zien dat veilig vrijen een thema is dat extra aandacht behoeft. Niet altijd wordt een condoom gebruikt waarmee het risico op SOA’s toeneemt, waarvoor ook in het Vanbaonaarvo-aanbod aandacht kan zijn. Omdat de resultaten van de jeugdmonitor laten zien dat er in de gemeente Drimmelen ten opzichte van andere gemeenten meer alcohol gebruikt wordt door jongeren en er geen concrete gegevens bekend zijn met betrekking tot (soft)drugsgebruik, verdient het aanbeveling hier nader onderzoek op te doen. Een mogelijkheid hiertoe wordt geboden door de afdeling Preventie van Novadic&Kentron in Breda die een Quickscan uit kan voeren waarmee meer inzicht verkregen wordt in de omvang van het alcohol- en drugsgebruik door jongeren in de gemeente.
jeugd- en jongerenbeleid gemeente Drimmelen 2004-2007
15
−
5. Inbreng vanuit het werkveld.
• 5.1 Klankbordgroep Jeugd Op 9 februari 2004 vond een bijeenkomst plaats tussen de bij jeugd- en jongerenbeleid betrokken instanties, zoals Blitz, de GGD, de politie, straathoekwerk, kruiswerk, maatschappelijk werk, kinderopvang, peuterspeelzalen. Tijdens deze bijeenkomst is onderzocht, aan de hand van de 6 gebieden waar het jeugd- en jongerenbeleid (zie schema hoofdstuk 2), wat de wensen zijn ten aanzien van het jeugd- en jongerenbeleid in de komende periode. De deelnemers hebben per gebied hun wensen kernachtig omschreven op memo’s. Deze wensen zijn zoveel mogelijk vervat in 1 omschrijving en er is vermeld hoe vaak een onderwerp scoorde. De wensen en reacties van de deelnemers treft u aan in de bijlage. Samengevat vindt men met betrekking tot opvoeding/gezondheid/ hulpverlening een sluitend geheel van buurtnetwerken belangrijk. Ten aanzien van bezoek aan peuterspeelzalen moet dit voor minder draagkrachtige inwoners van Drimmelen ook mogelijk zijn. Men pleit voor een ketenaanpak en een sociale kaart. De Brede School ziet men als goed instrument om de ketenaanpak te bevorderen. Met betrekking tot onderwijs ziet men het Vanbaonaarvo-project graag terugkomen. Bij het onderwerp vrije tijd acht men urenuitbreiding voor de straathoekwerker van belang, evenals uitbreiding van uitgaansmogelijkheden voor jongeren en jongerenwerk in alle kernen van de gemeente. Bij het terrein participatie ziet men de gemeente als regisseur en vindt de klankbordgroep het belangrijk dat jongeren betrokken worden bij zaken die hen aangaan. Ook geeft de klankbordgroep aan dat er op dit moment weinig jongeren zijn die vrijwilligerswerk doen en vraagt men aandacht van de gemeente voor dit specifieke onderwerp. • 5.2 Directeurenoverleg onderwijs Op 30 maart 2004 heeft overleg plaatsgevonden met de directeuren van de basisscholen en de school voor voortgezet onderwijs in Drimmelen. Tijdens dit overleg kwam ook de ontwikkeling van de nota Jeugd- en jongerenbeleid aan de orde. De directeuren hebben aangegeven dat zij tevreden zijn over het GRAS-project en zij pleiten voor herinvoering van het Vanbaonaarvo-project als succesvol preventief project.
jeugd- en jongerenbeleid gemeente Drimmelen 2004-2007
16
−
6. Wat willen we voor onze jeugd en jongeren in de toekomst en hoe gaan we dit aanpakken?
Nu geïnventariseerd is welke wensen er zijn ten aanzien van jeugd- en jongerenbeleid, welke maatschappelijke ontwikkelingen hierbij van belang zijn, moet worden vastgesteld hoe reeds ingezet beleid verbeterd kan worden, welke nieuwe zaken ontwikkeld moeten worden en welke prioriteit hieraan gegeven kan worden, gelet op het voldoen aan de gemeentelijke doelstellingen van het jeugd- en jongerenbeleid en wettelijke eisen hieromtrent. • 6.1. Wat willen we bereiken? Hieronder treft u een overzicht aan van wat de doelstellingen de komende periode zijn met betrekking tot jeugd- en jongerenbeleid, dit aangegeven per werkterrein. Deze doelen zijn afgeleid van de algemene doelstelling en drie subdoelen zoals weergegeven in de programmabegroting 2004. Nog even de doelstelling en de subdoelen: De gemeentelijke doelstelling is bevorderen dat kinderen en jongeren volwaardig deel uit kunnen maken van deze maatschappij. Daarbij richt de gemeente zich op : A B C
vroegtijdige signalering en preventie van probleemsituaties het bevorderen van actieve deelname aan maatschappij (recreatie, school en werk) het vergroten van de sociale competentie
Doelen gespecificeerd naar gebied: Opvoeding • Optimaal gebruik peuterspeelzalen om eventuele ontwikkelingsachterstanden snel te signaleren (doel A), maatschappelijke participatie te bevorderen (doel B) en sociale competenties van jonge kinderen te vergroten (doel C). • Goede informatievoorziening voor ouders met opvoedingsvragen ter voorkoming van opvoedingsproblematiek, dan wel met het oog op snelle interventie bij beginnende problematiek (doel A). Gezondheid • Adequaat kunnen reageren op maatschappelijke ontwikkelingen met betrekking tot jeugd- en jongerenzaken, met name met betrekking tot mogelijke problemen van jeugd en jongeren (doel A). • Gezondheid jongeren bevorderen middels sportstimulering (doel B). Hulpverlening • Het bieden van hulp zo dicht mogelijk bij huis, zowel voor ouders als kinderen om beginnende probleemsituaties zo snel mogelijk op te kunnen sporen en adequate oplossingen te kunnen bieden voordat situaties ernstiger worden (doel A). • Een dusdanig voorzieningenniveau op het gebied van jeugdzorg creëren dat (in grote mate) wordt voldaan aan de eisen die de toekomstige wet op de jeugdzorg hieraan stelt (doel A). Vrije tijd • In de hele gemeente (alle kernen) realiseren van vrijetijdsvoorzieningen voor zowel jeugd als jongeren waarbij zoveel mogelijk rekening wordt gehouden met de behoeften van jeugd en jongeren op dit terrein (doel B en C). School/werk
jeugd- en jongerenbeleid gemeente Drimmelen 2004-2007
17
•
Het zoveel mogelijk benutten van de mogelijkheden die scholen kunnen bieden als belangrijkste “vindplaats” van jeugd en jongeren (doel A). Participatie • Jongeren betrekken bij gemeentelijk beleid, waarbij aandacht is voor de diversiteit tussen jongeren en hun behoeften om het bereik richting jongeren en daarmee de participatie te vergroten (doel B en C). • 6.2 Wat gaan we doen om bovenstaande doelen te bereiken? In onderstaand schema worden de producten benoemd die ingezet kunnen worden om de doelen te bereiken. Vervolgens worden de producten inhoudelijk verder uitgewerkt. Opvoeding bezoek peuterspeelzaal ook voor kinderen van minima mogelijk maken
Gezondheid jeugdmonitor 0-12 jaar
Hulpverlening derde buurtnetwerk jeugdhulpverlening plus extra scholing deelnemers
vrije tijd jeugd en jongerenwerk in alle kernen
School/werk ontwikkeling brede school
middelen voor steunpunt opvoeding
sportstimulering
sociale kaart
onderzoek naar wensen doelgroep Blitz uitbreiding uren straathoekwerk voorzieningen openbare ruimte
herinvoering Instellen Vanbaonaarvo- jeugdpanels project jongerengedeelte op website
Quickscan door Novadic&Kentron
6.2.1
participatie onderzoek naar participatie jonge vrijwilligers
Uitwerking van de producten
Opvoeding Gewenst product Waarom dit product?
Uitvoering Termijn Doelgroep
Hogere/andere tegemoetkoming kosten peuterspeelzaal voor minima Verlaging van de kosten werkt drempelverlagend en bevordert daarmee participatie van minder draagkrachtigen. Daarnaast worden eventuele ontwikkelingsachterstanden van kinderen vroegtijdig gesignaleerd en tot slot biedt de peuterspeelzaal voor kinderen allerlei leermomenten, zoals interactie met leeftijdsgenoten wat de sociale competentie/vaardigheden vergroot. Door Sociale Zaken, gelet op affiniteit met de doelgroep en mogelijkheden tot vaststelling van rechtmatigheid. Per 1 januari 2005. Ouders van 0-4 jarigen met een minimuminkomen
Gewenst product Waarom dit product?
Opvoedingsondersteuning Opvoedingsondersteuning is een preventieve taak van de gemeente op grond van Wet op de Jeugdzorg. Nu bureau Jeugdzorg zich meer moet gaan richten op indicatiestelling en uittreedt uit de steunpunten opvoeding, moeten de gemeenten die participeren in het Steunpunt Opvoeding middelen beschikbaar stellen voor de instandhouding hiervan. Dit per 1 januari 2005.
Uitvoering
Door steunpunt opvoeding Oosterhout in samenwerking met GGD en Kruiswerk Mark en Maas.
Termijn Doelgroep
Uittreden bureau Jeugdzorg vindt per 01-01-2005 plaats. Ouders van 0-12 jarigen
jeugd- en jongerenbeleid gemeente Drimmelen 2004-2007
18
Op dit moment wordt opvoedingsondersteuning aangeboden door het steunpunt opvoeding in Oosterhout. Hieraan nemen bureau Jeugdzorg, GGD en Kruiswerk Mark en Maas deel. Per jaar maken zo’n 12 tot 15 ouders uit onze gemeente gebruik van deze dienst. Wanneer meer publiciteit gegeven wordt aan het steunpunt, kan dit aantal alleen maar stijgen. Jeugdzorg stapt per 1 januari 2005 uit het steunpunt. De medewerker die nu in dienst is bij bureau Jeugdzorg, zou in dienst kunnen komen van bijvoorbeeld MEE (voorheen SPD), die deze taak erbij gaat krijgen. Kruiswerk Mark en Maas plus de GGD kunnen worden bekostigd via het maatwerkdeel JGZ. Er blijft een extra te financieren bedrag over voor de medewerker opvoedingsondersteuning. De vorm waarin opvoedingsondersteuning gestalte krijgt is nog niet bekend. Het is mogelijk dat het steunpunt blijft bestaan of dat gekozen wordt voor een variant dichtbij huis, bijvoorbeeld spreekuren op de peuterspeelzaal, bij school etc. Hierover vindt momenteel intensief overleg plaats met de deelnemers aan de stuurgroep Steunpunt Opvoeding, waarbij de gemeente Oosterhout een voortrekkersrol heeft. Gezondheid Gewenst product Waarom dit product?
Uitvoering Termijn Doelgroep Gewenst product Waarom dit product?
Uitvoering Termijn Doelgroep
Jeugdmonitor 0-12 jaar Monitoring is een belangrijk instrument om gegevens te verzamelen over de gezondheid/het welbevinden van jongeren zodat beleid hierop kan worden afgestemd. Onze gemeente is te klein voor een onderzoeksafdeling en zo kan toch op grond van onderzoeksgegevens beleid ontwikkeld worden. Onzeker is of de jeugdmonitor 0-12 jaar gefinancierd wordt door de provincie. Door GGD 2005/2006 Ouders van 0-12 jarigen Quickscan Uit de resultaten van de jeugdmonitor 12-18 jaar is naar voren gekomen dat in de gemeente Drimmelen het alcoholgebruik hoger ligt dan in de regio. Er is weinig bekend geworden over drugsgebruik onder jongeren. Novadic&Kentron kan hier aanvullend onderzoek naar doen. Door Novadic&Kentron 2005 Jongeren 12-18 jaar
Gewenst product Waarom dit product?
Stimulering sportactiviteiten In de nota volksgezondheid wordt aangegeven dat jongeren weinig sporten en dat sport gestimuleerd zou moeten worden. E.e.a. wordt bevestigd door resultaten van de jeugdmonitor 12-18. Blitz zou in haar activiteitenaanbod i.s.m. sportverenigingen een aanbod kunnen doen. Sport bevordert een actieve deelname aan de maatschappij en vergroot sociale competenties.
Uitvoering Termijn Doelgroep
Blitz i.s.m. sportverenigingen 2005/2006 12-18 jarigen
Met betrekking tot sportactiviteiten wordt de aanbeveling meegenomen om bij het opstellen van de nota sportbeleid aandacht te hebben voor sportstimulering onder jongeren. Hulpverlening Gewenst product Waarom dit product?
Buurtnetwerk jeugdhulpverlening in Hooge en Lage Zwaluwe plus bijscholingsbudget voor de deelnemers. De Wet op de jeugdzorg noemt buurtnetwerken jeugdhulpverlening als instrument voor lokaal beleid. Een dekkend netwerk in de hele gemeente bevordert tijdige opsporing van problemen en er is sprake van hulp dichtbij huis.
jeugd- en jongerenbeleid gemeente Drimmelen 2004-2007
19
Uitvoering Termijn Doelgroep
Om de deelnemers aan de buurtnetwerken in staat te stellen om hun werk optimaal te kunnen doen is een bijscholingsbudget nodig. GGD (coördinatiefunctie) schooljaar 2005/2006 e.v. 0-18 jarigen
Toelichting: Met betrekking tot de coördinatie is gekozen voor de GGD, omdat bij de buurtnetwerken gewerkt wordt met een specifieke methodiek om signalen te bespreken. In juli 2004 werd in de commissie Inwonerszaken aangegeven dat Blitz deze coördinatietaak wellicht op zou kunnen pakken, maar gelet op de specifieke deskundigheid die hiervoor benodigd is, is een en ander niet haalbaar. De GGD heeft hiervoor apart opgeleide coördinatoren. Het initiatief van de werkgroep KIND (doelgroep zijn de jongste kinderen van 0-6 jaar) is prijzenswaardig, maar deelnemers aan deze werkgroep nemen voor een groot deel ook zitting in het buurtnetwerk, zodat een overlap aanwezig is. Daarnaast is het splitsen van de doelgroep en het werken met verschillende netwerken niet bevorderlijk voor een integrale benadering van een (gezins)problematiek. Met betrekking tot de kosten van invoering van een derde buurtnetwerk waren eerder kosten geraamd voor een draagvlakonderzoek door de GGD (nagaan wie potentiële deelnemers aan het netwerk zijn). Deze kosten hoeven echter niet meer begroot te worden, omdat Kruiswerk Mark en Maas het initiatief heeft genomen om potentiële deelnemers te benaderen. Een en ander is kortgesloten met de GGD, die de buurtnetwerken in onze gemeente coördineert, waarna besloten is dat in deze situatie volstaan kan worden met een startbijeenkomst voor de deelnemers, wanneer blijkt dat er middelen voor een derde netwerk beschikbaar komen.
Gewenst product Waarom dit product?
Uitvoering Termijn Doelgroep
Sociale kaart voorzieningen voor jeugd en jongeren in Drimmelen In het algemeen bestaat er grote behoefte aan duidelijke informatievoorziening aan ouders/kinderen/jongeren/instellingen omtrent het gemeentelijk aanbod van jeugd- en jongerenvoorzieningen. Deze informatievoorziening wordt ook door de Wet op de Jeugdzorg genoemd als gemeentelijke taak. Informatievoorziening werkt preventief. Door stagiaire middels stage-opdracht met ondersteuning beleidsmedewerker in samenwerking met Blitz. 2005/2006 0-23 jarigen
Toelichting:In de commissievergadering van de commissie Inwonerszaken in juli 2004 werd geopperd dat Blitz over deze informatie zou beschikken en het niet nodig zou zijn om als gemeente zelf nog een sociale kaart te ontwikkelen. Het ontwikkelde product van Blitz (gele boekje) is bruikbaar als eerste start voor de sociale kaart, maar de gegevens moeten geactualiseerd en uitgebreid worden. Blitz heeft op 9 november 2004 een offerte uitgebracht met betrekking tot uitgave van een sociale kaart en randvoorwaarden. Zo geeft men aan dat men een kaart heeft ontwikkeld voor de doelgroep van 11 tot 25 jaar. Voor een jongere doelgroep is deze kaart niet bruikbaar. Ook is deze niet toe te passen als algemene sociale kaart gelet op de beperkte doelgroep. Een kaart voor een grotere doelgroep zal dus apart ontwikkeld moeten worden. In de vorm van een stageproject/afstudeerproject kan deze kaart feitelijk ontwikkeld gaan worden. Publicatie van de sociale kaart kan via ’t Carillon (extra katern). Eerder werd nog gedacht aan een aparte folder. Maar omdat de kosten hiervan behoorlijk hoog waren, is als alternatief publicatie in ’t Carillon opgenomen. De kosten zijn opgenomen in het financieel overzicht. Deze sociale kaart kan tevens gepubliceerd worden op de gemeentelijke website. Hierop kan ook informatie voor jongeren komen met betrekking tot gezondheidsvoorlichting gelet op de resultaten van de jeugdmonitor. Om de gegevens actueel te houden, zal er regelmatig overleg met betrokken instanties moeten zijn om van belang zijnde items door te geven. Hiermee wordt tevens bevorderd dat instellingen van elkaars werkzaamheden op de hoogte zijn en blijven (ketenbenadering). Partners weten elkaar beter te vinden.
jeugd- en jongerenbeleid gemeente Drimmelen 2004-2007
20
Vrije tijd Gewenst product Waarom dit product?
Uitvoering Termijn Doelgroep
Gewenst product Waarom dit product?
Uitvoering Termijn Doelgroep Gewenst product Waarom dit product? Uitvoering Termijn Doelgroep
Gevarieerd aanbod Blitz voor kinderen en jongeren in alle kernen Nu is er geen evenredige en gevarieerde spreiding van jeugd- en jongerenwerk in alle kernen. Het bieden van ontspannende en leerzame activiteiten voor kinderen en jongeren, evenals informatie en advies stimuleert maatschappelijke participatie en sociale vaardigheden van kinderen en jongeren. Door Blitz 2005 e.v. 6 -18 jarigen
Onderzoek naar wensen “klanten” van Blitz en functioneren JIP. Onduidelijk is of het huidig activiteitenaanbod aansluit bij wensen jongeren en of het jongeren informatie punt (JIP) jongeren biedt wat zij willen weten. Een JIP wordt genoemd als gemeentelijk instrument ter invulling van de informatietaak in het kader van de Wet op de Jeugdzorg. Daarnaast bevordert een klantonderzoek participatie van jongeren. Door Blitz i.s.m. gemeente 2005 12-18 jarigen Uitbreiding uren straathoekwerk Huidig aanbod (5,5 uur netto per week) is zeer beperkt om in alle kernen ambulant jongerenwerk te hebben. Straathoekwerk heeft een preventieve functie, bevordert participatie van jongeren en vergroot sociale vaardigheden. Stichting Trema Per 2005 12-23 jarigen
Toelichting op dit product: In juli 2004, bij de behandeling van de conceptnota jeugd- en jongerenbeleid is door de commissie Inwonerszaken verzocht om een studie naar mogelijke samenwerking tussen Blitz en Trema, waarbij Blitz straathoekwerk aan zou kunnen bieden, zodat de lijnen tussen straathoekwerker en jongerenwerker korter zouden zijn (beiden zijn dan werkzaam binnen 1 organisatie). Aan Blitz is gevraagd hoe zij deze samenwerking zag en hoe men hier invulling aan kon geven. Hierop heeft Blitz middels een brief van 9 november 2004 gereageerd. Blitz beschikt niet over de discipline straathoekwerk en de huidige formatie biedt geen mogelijkheden om hier invulling aan te geven. Men stelt daarom voor om zelf een straathoekwerker in dienst te nemen mits de gemeente de hiermee gemoeide kosten subsidieert en kan garanderen dat er een subsidieverhoging plaatsvindt als de loonkosten stijgen. Een straathoekwerker van Trema zou gedetacheerd kunnen worden bij Blitz, maar Trema geeft daarbij aan dat er bij detachering meer kosten in rekening gebracht moeten worden (i.v.m. BTW-verplichtingen etc.). Wel is een dergelijke invulling (detachering bij Blitz) voor Trema bespreekbaar. Hierover moet nader overleg plaatsvinden. Op korte termijn kan nog geen sprake zijn van inlijving van straathoekwerk binnen Blitz en is ervoor gekozen om in ieder geval voor 2005 het straathoekwerk bij Trema te laten. Wel is het zinvol om intensief overleg te starten met Blitz en Trema om tot visieontwikkeling op dit gebied te komen en om
jeugd- en jongerenbeleid gemeente Drimmelen 2004-2007
21
de samenwerking tussen beide organisaties te bevorderen.
Gewenst product Waarom dit product?
Uitvoering Termijn Doelgroep school/werk Gewenst Product Waarom dit product?
Uitvoering Termijn Doelgroep Gewenst product Waarom dit product? Uitvoering Termijn Doelgroep
Financiële reserve voor onderhoud jongerenvoorzieningen en uitbreiding huidig voorzieningenaanbod Er is geen evenredige spreiding van buitenvoorzieningen voor jongeren. Een skatebaan, trapveldje of JOP zijn plaatsen waar jongeren elkaar ontmoeten en in die zin belangrijk voor het vergroten van hun sociale vaardigheden. Wanneer zij zelf invloed hebben op inrichting van hun omgeving bevordert dit participatie. Gemeente 2005. 10-23 jarigen
Ontwikkeling Brede School Bepaalde jeugdvoorzieningen zouden prima ondergebracht kunnen worden in dit concept. “jeugdzorg dichtbij huis” kan zo gerealiseerd worden wat een doelstelling is van de Wet op de Jeugdzorg. Daarnaast bevordert het de participatie van diverse groepen omdat de school een ontmoetingsplek wordt van verschillende mensen. Scholen + gemeente 2005/2006 0-18 jarigen Herinvoering Vanbaonaarvo- project Geeft de voorlichtingstaak van de gemeente (een van de kerntaken op grond van de Wet op de Jeugdzorg) inhoud en werkt preventief . Herinvoering is ook gewenst gelet op de resultaten van de jeugdmonitor. Door scholen en betrokken instanties Schooljaar 2005/2006 Leerlingen groep 8 basisschool
Alternatief: “Doe Effe Normaal”, een initiatief van de politie om op basisscholen (groepen 7 en 8) voorlichting te geven m.b.t. criminaliteit, vandalisme, verkeersveiligheid, ongewenst gedrag (normen en waarden discussie) en om op die manier eventueel risicovol gedrag van kinderen vroegtijdig te signaleren. Het project werkt met een “adoptie-agent”. Nadeel is dat niet alle scholen in de gemeente bezocht kunnen worden en dat niet alle onderwerpen zoals bij het Vanbaonaarvo-project aan de orde komen. De kosten zijn nagenoeg gelijk aan het Vanbaonaarvo-project (bij bezoek van 8 groepen op vier scholen in de gemeente rekent men € 1.000,00), maar Doe Effe Normaal kan als alternatief ingezet worden wanneer betrokken instanties bij het Vanbaonaarvo-project dit niet meer opnieuw wensen op te starten in onze gemeente of het project nog maar in zeer beperkte vorm aan kunnen bieden. Participatie Gewenst product Waarom dit product? Uitvoering Termijn Doelgroep
Onderzoek naar vrijwilligerswerk onder jongeren Aandeel van jonge vrijwilligers (landelijke trend) neemt af. Het onderzoek is erop gericht meer inzicht te krijgen in de gemeentelijke situatie. VPD en gemeente met ondersteuning van stagiaire 2005 16-25 jarigen
Gewenst product
Jeugdpanels (rondom een concreet onderwerp)
jeugd- en jongerenbeleid gemeente Drimmelen 2004-2007
22
Waarom dit product? Uitvoering Termijn Doelgroep Gewenst product Waarom dit product?
Uitvoering Termijn Doelgroep
Gelet op diversiteit jongeren, moet steeds andere doelgroep benaderd worden. Het instellen van panels rondom een onderwerp bevordert participatie en vergroot sociale vaardigheden. Gemeente (regiefunctie) i.s.m. Blitz, Trema, scholen en overige van belang zijnde partners Te beginnen valt met doelgroep Blitz per 2005 12-18 jarigen Apart jongerengedeelte op website Voor jongeren wordt de gemeente herkenbaarder wanneer zij informatie nodig hebben of vragen richting de gemeente hebben (virtueel jongerenloket). Het is belangrijk om jongeren te betrekken bij het opzetten van een eigen jongerengedeelte op de site (webredactie) ter bevordering van de participatie. Gemeente i.s.m. Blitz, Trema, scholen en overige van belang zijnde partners. 2005 12-23 jarigen
Toelichting: Het aparte gedeelte op de gemeentelijke website speciaal gericht op jongeren is een eerste stap op weg naar een jongerenloket (regietaak op grond van de Wet op de Jeugdzorg). In de commissie Inwonerszaken werd gevraagd of aangesloten kon worden bij het reeds bestaande zorgloket Drimmelen/Moerdijk. Gelet op de toekomstige ontwikkelingen met betrekking tot de Wet op de Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) zal hier aandacht voor komen. De gemeente zal steeds meer regietaken krijgen op het terrein van wonen, zorg en welzijn en er moet nagedacht worden over zaken als informatievoorziening en indicatiestelling op deze terreinen, invulling van de loketfuncties Jongereninformatie/verwijzing naar voorzieningen wordt meegenomen in de uitwerking van de WMOtaken. • 6.3 Wat kost invoering van bovenstaande producten? Onderstaand overzicht geeft aan wat een product kost, of deze kosten structureel dan wel incidenteel zijn en hoe dekking gevonden wordt. In de begroting voor 2005, vastgesteld door de gemeenteraad op 28 oktober 2004, zijn geen extra middelen opgenomen om alle in te voeren producten te bekostigen. Lijst A geeft aan wat binnen de begroting gerealiseerd kan worden/waar dekkingsmiddelen voor zijn. In lijst B wordt opgenomen wat de kosten zijn van de producten en welke extra middelen, incidenteel,dan wel structureel, nodig zijn om het jeugdbeleid te optimaliseren. Lijst A: producten waarvoor binnen de begroting/ op grond van subsidieregelingen provincie/rijk dekkingsmiddelen aanwezig zijn. Product Hogere bijdrage peuterspeelzaal minima
Jeugdmonitor 0-12 jaar
Stimulering sportactiviteiten
Sociale kaart
Kosten € 2.500,00 per jaar (€ 500,00 per kind per jaar, uitgaande van 5 kinderen per jaar). Maximaal€ 7.300,00 dan wel kosteloos afhankelijk van pakketdiscussie GGD. Geen, omdat e.e.a. wordt meegenomen in taakopdracht jeugd- en jongerenwerk € 3.000,00 voor stagiaire
Structureel/incidenteel Structureel
Dekking Via bijzondere bijstand
Incidenteel
Basistakenpakket GGD/via provinciale middelen in geval van maatwerk
n.v.t.
n.v.t.
Incidenteel
Budget P&O
jeugd- en jongerenbeleid gemeente Drimmelen 2004-2007
23
Gevarieerd aanbod Blitz in alle kernen
Onderzoek naar functioneren JIP Ontwikkeling brede school
Onderzoek naar vrijwilligerswerk onder jongeren
Jeugdpanels instellen Jongerengedeelte op website
Geen, omdat e.e.a.wordt meegenomen in taakopdracht jeugden jongerenwerk Binnen bestaand budget. Jeugdzorg dichtbij huis kan extra investering behoeven, nu nog niet mogelijk aan te geven. € 20.000,00
n.v.t.
n.v.t.
Incidenteel
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
Incidenteel
Ambtelijke inzet
Incidenteel
Middels bijdrage provincie en rijk (project gaat alleen door als stagiaire wordt gevonden). n.v.t.
Ambtelijke inzet, Structureel Geen, dan wel uit eventueel extra bestaande kosten website budgetten i.v.m. aankopen voorlichting/ modules I &A. De totale kosten voor invoering van lijst A bedragen € 32.800,00. Hiervan is in 2005 € 30.300,00 incidenteel (jeugdmonitor, vrijwilligersproject en stagekosten) en € 2.500,00 structureel (bijzondere bijstand). Lijst B: producten waarvoor geen middelen zijn opgenomen Bijdrage € 4.000,00 per jaar opvoedingsondersteuning (uitgaande van prijsopgaaf Jeugdzorg) Derde buurtnetwerk € 5.600,00 per jaar voor jeugdhulpverlening uitvoering € 1.500,00 per jaar voor bijscholing (€ 500,00 per netwerk)
Sociale kaart Extra inzet straathoekwerk Trema Onderhoudsbudget skatebanen en JOP’s Herinvoering Vanbaonaarvoproject
€ 3.500,00 voor informatie via ’t Carillon € 15.000,00 per jaar bij inzet 9 uur netto per week € 5.000,00 per jaar incl. reservering voor nieuwe voorzieningen € 1.500,00 per jaar
in de begroting 2005 Structureel
Geen
Structureel
Geen
Structureel
Geen
Structureel Incidenteel
Geen Geen
Structureel
Geen
Structureel
Geen
Structureel
Geen
De totale kosten van invoering van lijst B bedragen € 36.100,00. Het gaat hier incidenteel om € 3.500,00 (publicatie sociale kaart) en structureel om € 32.600,00 per 2005. • 6.4 Conclusies en aanbevelingen Bij invoering van alle hierboven genoemde producten heeft het jeugd- en jongerenbeleid de benodigde extra impuls gekregen die noodzakelijk is om in grote mate te kunnen voldoen aan de
jeugd- en jongerenbeleid gemeente Drimmelen 2004-2007
24
taken waarbij de gemeente op grond van de Wet op de Jeugdzorg de regierol heeft. Echter, binnen de begroting 2005 zijn geen middelen aanwezig om alle actiepunten te realiseren, wat tot gevolg heeft dat er “witte vlekken” ontstaan in het voorzieningenniveau waaraan de gemeente zou moeten voldoen wil zij haar regierol optimaal vervullen. Geadviseerd wordt deze nota begin 2006 tussentijds te evalueren, aangezien het terrein van jeugden jongerenbeleid steeds in beweging is en bijstellingen nodig zijn wil je in de pas lopen met de ontwikkelingen die zich voordoen, hetgeen periodieke bijsturing vergt.
jeugd- en jongerenbeleid gemeente Drimmelen 2004-2007
25
−
Bijlage 1: wensen vanuit het werkveld, reacties van de klankbordgroep Jeugd verdeeld over de zes terreinen van jeugdbeleid.
Opvoeding Rol van ouders/omgeving (score 5x) benadrukken rol van de ouders voorlichting aan ouders omgeving/buurt aanspreken (sociale controle) Samenwerking (score 4x) Buurtnetwerk in Hooge en Lage Zwaluwe (evt. splitsing in 2 leeftijdsgroepen) SKW moet kunnen blijven deelnemen aan buurtnetwerken Samenwerking instellingen bij doelgroep 0-6 jaar meer vormgeven (ketenbenadering) Korte lijnen richting gespecialiseerde zorg Opvoedspreekuren/informatievoorziening (score 6x) opvoedspreekuren bij peuterspeelzalen opvoedspreekuur bij ouders thuis opvoedcursussen voor ouders (bijv. omgaan met pubers) Steunpunt opvoeding ook voor doelgroep 12-18 jaar Opvoedsteunpunt dicht bij de burger, bijvoorbeeld in kleine kern zoals Wagenberg Vergroten bekendheid BSO (“sleutelkinderen-problematiek”). Doelgroepenbeleid (score 2x) Financiële tegemoetkoming m.b.t. bezoek peuterspeelzalen en tegemoetkoming kosten kinderopvang voor minima Gezondheid Deskundigheidsbevordering (score 2x) spraak/taalontwikkeling jonge kinderen cursus “praten doen of laten” buurtnetwerken Doelgroepenbeleid (score 1x) Aandacht voor relatie tussen gezondheid en armoede/schuldenproblematiek Samenwerking (score 3x) ketenbenadering nader vormgeven m.n. aandacht voor kinderen tussen 4/6 jaar (consultatiebureau valt weg, evenals peuterspeelzaal, basisschool komt in beeld) integrale jeugdgezondheidszorg 0-19 jaar betere samenwerking instanties op gebied van drugs/verslavingszorg Voorzieningen (score 3x) dichtbij huis: consultatiebureau in alle kernen, dan wel inbedden in Brede School Voorlichting (score 4x) Bao-vo-project nieuw leven inblazen voorlichting m.b.t. drugs/alcohol richting ouders
jeugd- en jongerenbeleid gemeente Drimmelen 2004-2007
26
Hulpverlening Voorzieningen (score 8x) Buurtnetwerken Jeugdhulpverlening in alle kernen dichtbij huis (AMW werkt bijv. outreachend middels schoolgericht maatschappelijk werk op de basisschool, gezinscoaching) Samenwerking (score 8x) meer duidelijkheid scheppen in samenwerkingsverbanden (overlaps voorkomen, niemand vergeten in een samenwerkingsverband rond bepaald onderwerp) behoefte aan “sociale kaart” korte lijnen bevorderen betere afstemming tussen voorzieningen Doelgroepenbeleid (score 3x) Aandacht voor vroeg- en voorschoolse educatie Spraak/taal ontwikkeling bij peuters (signalering ontwikkelingsachterstanden) Vrije tijd Regulier Jongerenwerk (score 5x) Ruimere openingstijden jeugdcentra (soos, doelgroep 12/18 jaar) Jongerenwerk in alle kernen Voldoende activiteitenbegeleiding Ambulant Jongerenwerk (score 6x) Meer uren voor ambulant jongerenwerker samenwerking ambulant werk Trema + Novadic-Kentron (consultatiefunctie) Uitgaan (score 3x) Kentron in de horeca meer uitgaansmogelijkheden oudere jeugd betaalbare prijzen drankjes/hapjes Voorzieningen (score 4x) meer speeltoestellen in de kernen JOPS/skatebanen etc. in alle kernen vooraf voorzieningen inplannen bij ontwikkeling nieuwe wijken Voorlichting/informatie (score 6 x) leesbevordering allerjongsten (bibliotheekgebruik), projecten voor jeugd vanuit de bibliotheek cursussen babymassage/muziek op schoot (mede t.b.v. contact tussen ouders onderling) BSO/info aan ouders m.b.t. mogelijkheden (sleutelkinderen kunnen hangjongeren worden) sturen op wederzijds begrip in de wijk
Samenwerking (score 4x) betere afstemming SKW/Trema samenwerking tussen Kentron/Politie/SKW/gemeente meer vormgeven Korte lijnen tussen instanties
jeugd- en jongerenbeleid gemeente Drimmelen 2004-2007
27
School/werk Voorlichting (score 10x) Bao-vo-project weer terug (onder regie gemeente) Doe effe normaal (“adoptie-agent”) als mogelijk alternatief Bao-vo Continuering GRAS-project informatievoorziening naar + vergroten betrokkenheid van ouders Samenwerking (score 5x) school als regisseur brede school SKW in brede school Link leggen tussen voortgezet onderwijs en hangjeugd Onderwijs en kinderopvang Voorzieningen (score 2x) Schoolmaatschappelijk werk in voortgezet onderwijs Concretiseren leerplichtbeleid basisonderwijs en voortgezet onderwijs Participatie Regierol gemeente (score 6x) gemeente als regisseur structureel beleid om jongeren bij zaken die hen aangaan te betrekken ketenoverleg Rol jongeren (score 3x) ze zijn ook burger van deze gemeente jongeren als vrijwilliger bij opzetten wijkplannen jongeren erbij betrekken
jeugd- en jongerenbeleid gemeente Drimmelen 2004-2007
28
−
Bijlage 2: voorzieningen uitgesplitst per leeftijdscategorie
0 tot 6 jaar Opvoeding
Gezondheid
Hulpverlening Vrije tijd
School/werk
Participatie
Steunpunt Opvoeding
ConsultatieBureau
Bureau Jeugdzorg
Binnen Regulier aanbod
Leerplicht LMC/RMC
PeuterspeelZaal
Gezondheidszorg 0-19 jaar Wet collectieve Preventie volksgezondheid
AMW
Buiten Speelterrein Trapveldje
Ontwikkeling Brede School
BSO
Jeugdmonitor (in ontwikkeling)
Buurtnetwerk
Hulpverlening
Vrije tijd
School/werk
Participatie
Bureau Jeugdzorg
Binnen
Leerplicht
Voorlichting
Regulier aanbod
LMC/RMC
(JIP)
Ontwikkeling Brede School
Incidenteel overleg met jongeren
Spelotheek
6 tot 12 jaar Opvoeding
Gezondheid
Steunpunt Opvoeding
Aanbod SKW Gezondheidsz o r g 0 -1 9 j a a r Wet collectieve
AMW
P r e v e n t i e v o l k sgezondheid BSO
Jeugdmonitor
Buiten Speelterrein Trapveldje Skatebaan
Buurtnetwerk
B a o - vo
(in ontwikkeling)
jeugd- en jongerenbeleid gemeente Drimmelen 2004-2007
29
12 tot 18 jaar Opvoeding
Gezondheid
Hulpverlening Vrije tijd
School/werk
Participatie
Bureau Jeugdzorg
Binnen Regulier aanbod Uitgaansvoorz. Aanbod SKW
Leerplicht LMC/RMC Time-out
Voorlichting (JIP)
Gezondheidszorg 0-19 jaar Wet collectieve Preventie volksgezondheid
AMW
Buiten Trapveldje Skatebaan JOP
Incidenteel overleg met jongeren
Jeugdmonitor (in ontwikkeling)
Buurtnetwerk
Ambulant Jongerenwerk
Jeugddebat
Halt
18 tot 23 jaar Opvoeding
Gezondheid
Gezondheidszorg 0 -19 jaar Wet collectieve
Hulpverlening
AMW
Vrije tijd
School/werk
Participatie
Binnen Regulier aanbod Uitgaansvoorz . Aanbod SKW
Sluitende aanpak tot 23 jaar (CWI)
stemrecht
Buiten JOP
Preventie volksgezondheid Ambulant Jongerenwerk
jeugd- en jongerenbeleid gemeente Drimmelen 2004-2007
30