Je hebt altijd een informatieachterstand

infomr

1

Nu ook online! www.infomr.nl

Maart 2014

4IJDSCHRIFT¬VOOR¬MEDEZEGGENSCHAPSRADEN¬s¬Een uitgave van de Algemene Onderwijsbond

‘Je hebt altijd een informatieachterstand’ Atte van Haastrecht Positief en kritisch

Bemoei je met het geld voor scholing pagina 4

Wacht niet af, stel vragen

pagina 12

De mysteries van de Wms ontsluierd pagina 20

Aanvullende informatie en uitgebreide zoekfunctie

Alle artikelen uit 7 jaargangen

Benut de kracht van medezeggenschap:

www.infomr.nl

Inhoud 4. Scholingsbudget

12. Passend onderwijs

20. Mysteries ontsluierd

Het devies voor de mr: vragen, vragen,

Ook voor juriste Joke Sperling blijft de

vragen.

Wet medezeggenschap op scholen

Waar gaat dat budget voor

15. Voor elkaar gebokst

professionalisering eigenlijk naar toe?

Succesverhalen uit de medezeggen-

ingewikkeld. Ze ontsluiert de grootste mysteries in haar boek over de Wms.

22. Meerwerf

schapspraktijk.

6. Nieuws Scherpere tanden voor de mr, AOb trots

16. Voorzitters bij elkaar

op Cedeo-keurmerk voor scholing en

Impressie van de recente AOb-

meer nieuws uit het land.

conferentie van (vice)-voorzitters.

8. Mijn mr

18. De Werkvloer

Medezeggenschap volgens Elly Lodewijkx.

Vraag en antwoord over mr-kwesties.

Een interim-bestuur moet bij het openbaar onderwijs van Den Helder orde op zaken stellen.

23. Afgehamerd Interessante uitspraken over geschillen.

Vijf vragen aan: Atte van Haastrecht

Colofon Infomr verschijnt vier maal per jaar en is een uitgave van de Algemene Onderwijsbond voor de personeelsgeleding van medezeggenschapsraden. Het blad wordt verzonden ter attentie van de mr op elke school voor primair

Op de regionale scholengemeenschap in Ter Apel ging

en voortgezet onderwijs. Bij de AOb

onlangs succesvol het taakbeleid op z’n kop, zoals eerder

geregistreerde mr-leden ontvangen

beschreven in Infomr. Mr-voorzitter Atte van Haastrecht

Infomr op hun huisadres.

ziet de aanpak met een werkgroep navolging krijgen op

Extra abonnementen: € 24 per jaar.

andere scholen.

Opgave via [email protected] Nog zo’n heikel puntje: Hoe zit het met jullie faciliteiten? Redactie-adres

“Goed. Als voorzitter krijg ik 250 klokuren, de andere mr-leden 100, de secretaris en vice-voorzitter

Redactie Infomr

150 uur.”

AOb, Postbus 2875, 3500 GW Utrecht [email protected], www.infomr.nl

Tevreden dus?

0900 463 62 62

“Onze school houdt zich keurig aan de Wms, maar in het algemeen ben ik niet tevreden. Als mr heb je altijd een informatieachterstand op de schoolleiding. We krijgen stukken toch in een later sta-

Hoofd- en eindredactie

dium. Het onderwijs wordt steeds bedrijfsmatiger, maar de medezeggenschap blijft daarbij achter.

Miro Lucassen, Anka van Voorthuijsen

Een or-lid in een bedrijf met 140 personeelsleden is zó twee of drie dagen per week vrijgesteld voor

Redactieraad Marcel Koning, Saskia

het werk in de ondernemingsraad. Wij hebben ook 130 personeelsleden, maar een mr-lid moet het

van der Schaaf, Robert Sikkes

met 100 klokuren per jaar doen.”

Foto’s Fred van Diem, Joost Grol Cartoon Frits Verschuren

Hoe kijkt de schoolleiding tegen de medezeggenschap aan?

Opmaak Typetank

“Onze inbreng wordt gewaardeerd, zeker. We hebben regelmatig en intensief overleg met elkaar.

Druk Senefelder Misset

We brengen ook weleens ongevraagd advies uit als mr.”

Advertentie-exploitatie Recent,

Is er een actuele kwestie waar dat speelt?

Postbus 17229, 1001 JE Amsterdam,

“Ja, de sectie- en vakgroep-structuur gaat bij ons op z’n kop. We gaan meer samenwerken in clus-

020 330 89 98, [email protected]

ters van vakken. Het is beter om bij zo’n onderwerp dan al onderweg in te steken als mr. Reacties te verzamelen en daarover te praten, kijken of een besluit breed gedragen kan worden door het perso-

De inhoud van Infomr wordt met de

neel. Beter dan bijvoorbeeld aan het eind iets af te schieten.”

grootst mogelijke zorgvuldigheid samengesteld. Aan de beschrijving van

Hoe kijk jij er tegenaan?

wetten en regelingen kunnen echter

“Ik zie daar wel wat in, er zijn altijd veel raakvlakken. Je kunt meer samen gaan werken aan projec-

geen rechten worden ontleend.

ten. Dat laat leerlingen meer de grotere verbanden zien. En bij de praktijkvakken zorg & welzijn en techniek is het denk ik beter om bijvoorbeeld Nederlands en wiskunde te integreren door een leerling daar in de praktijk mee te ondersteunen dan alleen droge theorie te geven in een apart lokaal.” maart 2014

infomr

3

Mr: bemoei je met het geld voor scholing Tekst Anka van Voorthuijsen Beeld Typetank

De CAO is er duidelijk over, zowel voor het po als het vo: de p(g)mr formuleert samen met de werkgever het meerjarenbeleid met betrekking tot de professionele ontwikkeling van werknemers. Dat beleid moet bovendien elk jaar worden geëvalueerd. “Maar gebeurt dat ook? Hoeveel geld komt er eigenlijk binnen? Wat valt er precies onder professionalisering?” Saskia van der Schaaf, trainer medezeggenschap bij de AOb, vindt dat mr-leden daar echt in moeten duiken.

ling natuurlijk heel belangrijk zijn en misschien wel steeds belangrijker worden, bijvoorbeeld als je denkt aan passend onderwijs en natuurlijk het lerarenregister dat eraan komt.” De overheid benadrukt keer op keer (bijvoorbeeld door de wet BIO en de Lerarenbeurs) dat scholen de kwaliteit van hun onderwijs en de kwaliteit van hun leerkrachtenbestand goed in de gaten moeten houden. Van der Schaaf benadrukt dat elke mr daar actief in moet meedenken: “Wat ís de kwaliteit van ons lerarenbestand? In het vo moet je als mr weten wie er onbevoegd voor de klas staan en hoever mensen in dat geval bezig zijn met hun opleiding.

“Er komt onder de noemer professionalisering

Je moet je als mr afvragen: is mijn achterban

best veel geld naar de scholen”, weet Van

tevreden over de professionaliseringsmogelijk-

der Schaaf. Maar de praktijk leert ook dat het

heden? Klopt de manier waarop we met scho-

moeilijk is voor een mr om erachter te komen

ling en andere manieren van professionalisering

om hoeveel geld het precies gaat, voor wie

omgaan en waar we het geld aan besteden met

het is bedoeld en waar alle potjes aan worden besteed. Er komt geld via de lumpsum, bestuursakkoorden van de minister met werkgevers (bijvoorbeeld de prestatieboxmiddelen), en ook het herfstakkoord bevat weer extra budget-

‘Jaarlijks € 500 per persoon, daar heb je recht op’

ons strategisch beleid als school of stichting?”

Klachten verzamelen De AOb hoort nogal eens dat de schoolleiding toestemming weigert om een cursus te volgen

ten: “Het komt uit allerlei hoeken. Bedoeld voor

aan leerkrachten die bijvoorbeeld hun kennis

scholing van de directie, de oop’ers, individuen

willen vergroten om te kunnen solliciteren naar

en het hele team. Daar moet je als mr bij de

een zwaarder takenpakket. “De functiemix-

begroting eigenlijk goed op doorvragen. Wie

normen worden vaak niet gehaald. Ik hoor

weet precies wát er binnen komt en waar het

verhalen van mensen die in hun eigen tijd een

aan wordt besteed?”

opleiding willen doen en daarvoor geen geld soon ook echt op gaan, en waaraan dan? Mag je

krijgen van de schoolleiding. Als mr kun je klach-

het opsparen, wat gebeurt er met het overschot,

ten verzamelen als die er zijn en het onderwerp

Het duidelijkst is het bedrag van 500 euro dat in

willen bijvoorbeeld de talensecties het samen

agenderen. Daarbij heb je echt een belangrijke

het voortgezet onderwijs beschikbaar is voor elk

besteden?”

rol. Veel docenten hebben geen idee hoeveel

personeelslid voor ‘niet opgedragen scholing’.

De AOb-trainer vermoedt dat veel leerkrachten

geld er is, waar het voor wordt gebruikt en

Van der Schaaf: “Daar heb je recht op. Als mr

die 500 euro helemaal niet opmaken. “Terwijl je

welke mogelijkheden er zijn.”

moet je willen weten of die 500 euro per per-

er recht op hebt, en professionalisering en scho-

Dat bleek anderhalf jaar geleden ook uit het

4

infomr

maart 2014

Recht op scholing

Penningmeester Norman de Langen, Xpect Primair:

Atte van Haastrecht, voorzitter mr rsg Ter Apel:

Peter van Hulst, voorzitter gmr Xpect Primair:

“Concrete cijfers heb ik niet. Ons

“Bijna alle verzoeken tot nascho-

“Binnen onze stichting worden

bestuur zet de gelden in voor

ling bij ons worden gehonoreerd.

de POP-gesprekken serieus

allerlei vormen van scholing: op

Heel soms is het ingewikkeld qua

gevoerd en komt dus altijd de

teamniveau, individueel niveau

lesuitval. De 500 euro die er per

(na)scholings- en professionalise-

en zelfs op stichtingsniveau. Veel

persoon beschikbaar is wordt

ringsbehoefte aan de orde. Ook

collega’s volgen momenteel een

niet door iedereen gebruikt. Wat

in onze gesprekken met de raad

cursus ‘21st century skills’ om zich

overblijft gaat dan in de gemeen-

van toezicht. Als stichting hebben

voor te bereiden op het leren in

schappelijke scholingspot. Pas als

we een eigen academie en de ver-

de komende eeuw. De gmr en

er helemaal geen aanvragen voor

vanging is goed geregeld. Ik weet

mr zijn er heel alert op en komen

scholing meer zijn, gaat het geld

niet hoeveel procent daadwerke-

er elke financiële bespreking op

naar de algemene middelen.”

lijk aan nascholing doet. Dat de

terug.”

lerarenbeurs nu alleen gebruikt kan worden voor geaccrediteerde opleidingen vind ik prima, er zijn teveel ‘macramécurussen’ in het onderwijs. Je moet als werkgever je personeel de tools geven waar-

zogeheten LOOK-rapport van het Wetenschap-

in zijn en het gesprek aangaan, vindt Van der

mee ze aan hun eigen professi-

pelijk Centrum Leraren Onderzoek van de Open

Schaaf. “Want wat versta je onder professiona-

onalisering kunnen werken. Dat

Universiteit. Dat concludeert dat er sprake is

liseren? Een cursus/opleiding volgen, oké dat is

gebeurt bij ons goed.”

van een behoorlijke ‘mismatch’ tussen vraag en

duidelijk. Maar je kunt ook denken aan samen

aanbod bij de opleidingen voor leraren. Uit het

lessen voorbereiden, bij elkaar in de les kijken,

onderzoek bleek ook dat docenten niet weten

aan intervisiegroepen. Als team vooral zelf kijken

welke rechten ze hebben op professionalise-

wat je te wachten staat en wat je daarvoor aan

ringsgebied. Als ze dat wél weten, vinden ze

professionalisering nodig hebt. Learning on the

het moeilijk om die rechten op te eisen bij hun

job is erg effectief. Maar ook dat kost tijd, dus

leidinggevenden. De mr moet daar pro-actief

geld.” H

maart 2014

infomr

5

r m s ieuw

N r m euws

i N r ws m

Nieu

Waar houden medezeggenschapsraden zich mee bezig? Groot en klein medezeggenschapsnieuws uit het hele land. Tips voor deze rubriek zijn welkom bij: [email protected]

Medezeggenschapsraad krijgt scherpere tanden Elke medezeggenschapsraad krijgt binnenkort wettelijk recht op een advocaat zonder discussie vooraf met het bestuur. De mr kan een bestuursbesluit zelf nietig verklaren als de verplichte instemming niet is verleend of is gevraagd. En als een bestuur zich van de medezeggenschap helemaal niets aantrekt, kan de Landelijke Geschillencommissie WMS uitspraken doen om de naleving van de wet af te dwingen. Deze door de AOb en de stichting Onderwijsgeschillen aangedragen verbeteringen van de Wet medezeggenschap op scholen (Wms) worden toegevoegd aan de wet, schrijft het ministerie van Onderwijs aan de Tweede Kamer. Staatssecretaris Sander Dekker volgt met de verbeteringen in de wet de uitspraak van het parlement in juni. Op voorstel van SP-kamerlid Jasper van Dijk sprak een meerderheid van zijn partij, PvdA, CDA, 50PLUS, D66, GroenLinks en PvdD zich toen uit voor versterking van de positie van

De vernieuwde wetgeving, die staatssecretaris

medezeggenschapsraden adviesrecht krijgen

medezeggenschapsraden. In de praktijk kampen

Dekker voorbereidt, moet deze belemmeringen

bij het vaststellen van benoemingsprofielen

die namelijk nu met enkele lastige praktische

wegnemen. Het ministerie wil de medezeggen-

van bestuurders. Dit recht krijgt de mr ook

belemmeringen: als een schoolbestuur zich niet

schapsraad hierbij zoveel mogelijk gelijk stellen

bij voorgenomen besluiten tot benoeming of

aan de wet houdt, kan de mr alleen terecht bij

aan een ondernemingsraad, waardoor de mr

ontslag van bestuurders. Dit wordt geregeld in

de Ondernemingskamer van het gerechtshof in

ook geen lange onderhandelingen hoeft te voe-

het wetsvoorstel ‘Versterking bestuurskracht in

Amsterdam, waarbij een advocaat nodig is.

ren over scholingsbudgetten en andere onder-

het onderwijs’.

Over de kosten van die advocaat moet de mr

steuning. Net als bij een ondernemingsraad

eerst onderhandelen met het onwillige school-

hoeft de mr het bevoegd gezag straks alleen in

bestuur. Wanneer een schoolbestuur een besluit

kennis te stellen van de te maken kosten voor

doordrukt zonder zich iets van de mr aan te trek-

scholing en ondersteuning, met de voorwaarde

ken, is er geen snelle procedure om de gevolgen

dat het om redelijkerwijs te maken kosten gaat.

Code gaat als advies de boer op

tegen te houden. Krijgt de mr achteraf toch

Over dit soort budgetten wordt op sommige

De door de gezamenlijke onderwijsorganisaties

gelijk, dan is het kwaad al geschied.

scholen nu nog langdurig onderhandeld.

opgestelde richtlijnen voor goede medezeg-

De huidige wet gaat ervan uit dat mr en school-

Wanneer de wetswijzigingen van kracht worden

genschap staan binnenkort centraal in een

bestuur het in redelijk overleg eens worden over

is nog niet duidelijk, maar de AOb verwacht dat

campagne die de uitvoering van de medezeg-

de kosten van juridische bijstand, wanneer die

dit voor de meeste onderdelen hooguit enkele

genschap in het onderwijs moet verbeteren. De

noodzakelijk is. Er is geen uitweg voor het geval

maanden hoeft te duren.

eerder als ‘code’ omschreven richtlijnen krijgen

zo’n overeenkomst niet lukt.

Eerder lieten de bewindslieden al weten dat

daarbij de titel van een gezamenlijk advies, op

6

infomr

maart 2014

r

verzoek van de vo-raad en de po-raad. Deze werkgeversorganisaties willen elementen van dat advies op termijn verwerken in hun eigen code goed bestuur; twee codes naast elkaar zou verwarrend kunnen zijn. Het advies goede medezeggenschap bevat ook aanbevelingen voor het gedrag van medezeggenschapsraden en hun leden. Aan sommige ‘gedragsankers’ krijgt de mr meer houvast door de verbeterde wetgeving die eraan komt, verwacht de AOb.

Mr Kristallis voelde zich jarenlang niet gehoord De mr van stichting Kristallis, dat voor 500 leerlingen voortgezet speciaal onderwijs verzorgt in Nijmegen, heeft sinds lange tijd weer enig vertrouwen in de toekomst. Al bijna 5 jaar trekt de mr vergeefs aan de bel bij de Onderwijs inspectie en de raad van toezicht, vanwege (financieel) wanbeleid door het bestuur van de scholengroep. Kristallis kampt met een miljoenentekort. Volgens Clemens Keultjes, voorzitter en personeelslid in de mr, heeft de medezeggenschapsraad jarenlang op alle niveaus aan-

LaLaLa LaLaLa LaLaLa

dacht gevraagd voor de door hen gesignaleerde

En nog een boek...

het onderwijs kost € 27,90 en uitgegeven door

problemen, maar werd er tot voor kort niets aan

Naast ‘De wet medezeggenschap op scholen

uitgeverij SWP. ISBN 9088503443

gedaan. “Als mr functioneerden we bijna als

toegelicht’ van Joke Sperling, waarover op

een raad van toezicht, maar we zijn nooit seri-

pagina 20 in dit blad meer, verscheen er onlangs

eus genomen.” Reorganisatieplannen werden

nóg een publicatie over de Wms. Auteur

niet uitgevoerd, beleidsstukken waren er niet,

Frederik Smit schreef ‘Medezeggenschap en

toegezegde informatie werd niet gegeven of

kwaliteitsverbetering van het onderwijs’. Deze

een belangrijk intern onderzoek alleen onder

uitgave richt zich vooral op de oudergeleding

embargo, zodat de mr haar achterban absoluut

in de (g)mr en is duidelijk minder juridisch van

Een klanttevredenheid van 94 procent! De

niet adequaat kon informeren: “er werd gewoon

opzet dan de uitgave van Sperling. Smit schreef

afdeling scholing van de AOb scoort al jaren

niet bestuurd.” Van de toezichthoudende taak

een praktische en makkelijk leesbare bundel,

bijzonder hoog onder deelnemers aan de cur-

die de onderwijsinspectie heeft op het functio-

vol stappenplannen en tips. Bijvoorbeeld hoe je

sussen. De hoge waardering bleek tijdens het

neren van de medezeggenschap hebben ze bij

als mr een sterk ‘merk’ kunt worden (erg in de

klanttevredenheidsonderzoek dat werd uitge-

Kristallis nooit iets gemerkt, zegt Keultjes. “De

mode momenteel, om een merk te zijn), hoe je

voerd door Cedeo. Cedeo is een onafhankelijke

inspectie kijkt alleen of er een mr en een mr-

goed kunt communiceren met je achterban of

certificerende instantie die inzicht biedt in het

reglement is.”

juist de raad van toezicht.

aanbod en de kwaliteit van bedrijfsopleidin-

Inmiddels is Geert-Jan Wouters aangesteld

Verder bevat het boek van Smit een hoofdstuk

gen. Er zijn vele duizenden opleidingen en

als interim en de mr heeft zondermeer veel

met lessen van management-rockster Stephen

trainingen, maar minder dan 10 procent van de

vertrouwen in hem, zegt Keultjes. Maar de

R. Covey, wederom een denker op dit gebied

opleidingsinstituten mag dit Cedeo-keurmerk

gewraakte bestuurder, Marie-Josée Vollebergh,

die ook al zo in de mode is. Hij schreef ‘de zeven

voeren. Hoofd scholing Paul van Boxtel

is nog steeds in functie. De Onderwijsinspectie

eigenschappen van effectief leiderschap’.

van de AOb: “Hier mogen we trots op zijn.

doet ‘nu eindelijk’ uitgebreid onderzoek naar

Een lijst met veelgebruikte afkortingen en de

Medezeggenschapscursussen zijn een belangrijk

de ontstane situatie. De mr spreekt de hoop uit

wettekst ontbreken ook niet in dit boek. Best

onderdeel van ons cursusaanbod. Als (g)mr-lid

dat dit niet leidt tot sluiting van de scholen. “We

handig is een schematisch overzicht van de ver-

heb je recht op scholing. Goed uitgevoerde

geloven er echt in dat de interim alles aan het

deling van de advies- en instemmingsbevoegd-

medezeggenschap leidt tot beter bestuur en

opbouwen is en dat we als zelfstandige school

heden van de verschillende geledingen in mede-

beter onderwijs. Door samen te werken met

kunnen overleven.” Wel kondigt de mr een

zeggenschapsorganen. Er is zelfs een lijst met

alle geledingen en het bevoegd gezag is het

gang naar de geschillencommissie aan om het

verklarende begrippen in het boek te vinden:

resultaat duurzaam.” Voor het cursusaanbod zie

oneigenlijke gebruik van ‘een onderzoek onder

die loopt dus van ‘achterban’ tot ‘zittingsduur’.

www.aobscholing.nl.

embargo’ aan de orde te kunnen stellen.

Medezeggenschap en kwaliteitsverbetering van

maart 2014

infomr

Tevredenheid over cursussen AOb

7

Mijn mr Elly Lodewijkx

Meer autonomie op schoolniveau Tekst Anka van Voorthuijsen Beeld Fred van Diem

Haar basisschool krijgt meer autonomie door de invoering van passend onderwijs, merkt Elly Lodewijkx. Ze zit in de personeelsgeleding van de mr op de Dreefschool in Haarlem centrum en is lid van de ondersteuningsplanraad van samenwerkingsverband Zuid Kennemerland.

eigen wijk aan moet kunnen: ‘We moeten niet in (tijdelijke) uitplaatsingen denken, maar nagaan: wat kunnen wij doen als regulier onderwijs om een kind binnen te houden?’ Lodewijkx herkent dit uitgangspunt in de praktijk: “Ik merk het verschil. Zeker als er een probleem is met een kind. Er is minder bureaucratie, het gaat veel sneller. We hebben op onze school nu te maken met een

Elly Lodewijkx staat voor groep 3. Haar

leerling die ‘niet leerbaar’ lijkt. De instructie

school hoort bij samenwerkingsverband

kan ze niet aan, het lukt allemaal niet. Ik

po 2704 (Zuid-Kennemerland). Dat swv is

was in het verleden ib-er, ik weet hoeveel tijd

één van de drie voorlopers, waar passend

alles kostte als je bijvoorbeeld een observatie

onderwijs al is ingevoerd. Merkt ze al ver-

wilde. Een berg documenten verzamelen en

schil? Elly heeft het gevoel dat de school meer autonomie krijgt, zegt ze. De beslissingsbevoegdheden en ruimte om keuzes te maken, liggen duidelijk lager in de organisatie dan voorheen.

‘We kunnen als team zelf meer keuzes maken’

als er ook maar één handtekening of iets ontbrak, kreeg je alles weer terug. Ook het aanvragen van een rugzakje duurde behoorlijk lang. Dat was echt niet in het belang van het kind.”

“We kunnen zelf meer invullen en keuzes

En nu? “Ik heb na overleg met de ouders een

maken. En dat hebben we om te beginnen

mail gestuurd naar de onderwijsconsulent en

in een vroeg stadium al gedaan door als

zij gaat regelen dat er een paar observaties

team actief mee te denken over wat er in

komen van iemand van een so of sbo-school

ons ondersteuningsprofiel moest komen te

uit ons swv. Dat kan al snel en ik denk dat

staan.”

we dan ook direct tips krijgen van: probeer

De Dreefschool omschrijft ze als een prettige,

scholen, kost je dat als school geld. Dat vind

dit of dat eens.” Eén ding is er niet veranderd,

traditionele en witte school. “We leggen de

ik goed verdedigbaar: als je als professionals

merkt ze helaas ook: “Het gaat al heel snel

lat hoog, bijvoorbeeld als je het over de cito-

op een school de beslissingen neemt, hoort

weer over de vraag: wie gaat het betalen?”

normen hebt.” De invoering van passend

daar ook de financiële verantwoordelijkheid

onderwijs betekende voor haar als leerkracht

bij. Je kunt in plaats van door te verwijzen

Eigen wijk

ondermeer dat ze nu met groepsplannen

ook expertise van buitenaf in roepen, dat is

In het ondersteuningsplan van dit swv is

werkt in plaats van met individuele hande-

goedkoper. Dan kun je misschien de klassen

vastgesteld dat als het niet lukt om op een

lingsplannen. “In elke groep werk je op drie

verkleinen. Als school beslis je meer over je

reguliere school passend onderwijs te orga-

niveaus: basis, breedte en diepte.”

eigen school.”

niseren, er een tijdelijke oplossing moet

En als kinderen dat niet aankunnen? “Als je

Swv Zuid-Kennemerland heeft als uitgangs-

komen. Die draait om de vraag: wat heeft

kinderen door gaat verwijzen naar andere

punt dat elke po school de populatie van de

dit kind nodig gedurende welke periode, om

8

infomr

maart 2014

weer terug te kunnen naar zijn of haar oorspronkelijke school. Uitgangspunt blijft dat elke po-school de kinderen uit de eigen wijk op moet kunnen vangen. Het beschikbare ondersteuningsbudget is daarom verdeeld over alle basisscholen, wat neerkomt op € 105 per leerling. Besturen mogen zelf beslissen of ze scholen hierin helemaal vrij laten, of bijvoorbeeld gezamenlijke ib-uren inkopen. Welke oplossing er tijdelijk komt, bepaalt de ‘triade’; een driehoeksoverleg waarin oude school, ouders en de tijdelijke ‘voorziening’ met elkaar overleggen. Het is mooi dat school en ouders in deze werkwijze de ruimte krijgen om keuzes te maken, maar het levert soms ook problemen op. Bijvoorbeeld als een leerling tijdelijk op een sbo-school wordt geplaatst en na enige tijd terug zou kunnen naar het reguliere onderwijs. Het komt voor dat ouders daar niets voor voelen, omdat hun kind volgens hen ‘tot rust komt’ op het sbo. Aangezien de verwijzer betaalt, zou voor de oude school terugplaatsing financieel aantrekkelijker zijn dan definitieve overplaatsing. Maar door zo te redeneren ga je voorbij aan de uitgangspunten van passend onderwijs, vindt deze opr.

Crisisopvang Dat komt in deze vergadering als mogelijk knelpunt van de gekozen werkwijze naar voren. Een ouderlid: “Het speciaal onderwijs moet geen crisisopvang of een garage zijn, waar even wordt gesleuteld. Die tijdelijkheid zorgt volgens mij voor onrust. Het speciaal onderwijs is er niet ten dienste van het gewone onderwijs, dat is er voor het kind.” De spanning tussen de financieringsbron en het zelfstandig bestaansrecht van het speciaal onderwijs is al vaker langs gekomen in de opr-vergaderingen, zegt Elly. “Die tijdelijkheid die in het ondersteuningsplan staat, dat heeft nogal wat consequenties. Daar zijn we als opr duidelijk nog niet uit.” Goede communicatie tussen school en ouders is in elk geval van groot belang en het swv kan daar wellicht ook

‘Tijdelijkheid in ondersteuningsplan heeft veel consequenties’

nog een rol in spelen, vindt de opr. Wat gaat er gebeuren met het sbo in deze regio? Dat zal krimpen, de doelgroep wordt

zegt de staatssecretaris dat regulier onderwijs

gedreven, terwijl passend onderwijs geborgd

zwaarder, ontwikkelingen om in de gaten te

altijd betere kansen biedt dat het speciaal

moet zijn voor ieder kind.”

houden. Een personeelslid weet dat ’80 pro-

onderwijs. Ik vind dat heel naar. Krenkend

Bovendien: als een school veel moet doorver-

cent’ van de leerlingen’ na een tijdelijke

voor het personeel en verwarrend voor

wijzen verdwijnt er ook veel zorgbudget uit

uitplaatsing niet terugkeert naar de oude

ouders.” Een ouderlid: “Als mondige ouder

de school. Hoe waarborg je dan de kwaliteit

school. De positie van het speciaal onderwijs

in zo’n triade kun je meepraten. Maar hoe

voor de andere kinderen? Heeft het swv

staat onder druk, vinden de ouders in deze

moet het met minder mondige ouders? Hoe

nog extra geld? En, merkt een volgende

opr. Eén lid heeft een knipsel uit de NRC mee-

kunnen die de zorg opeisen waar hun kind

ouder op: “Mijn kind gaat straks naar het vo.

genomen, van december vorig jaar: “Hierin

recht op heeft? Het lijkt toch nogal budget-

Vroeger ging de rugzak mee, maar nu? Er h

maart 2014

infomr

9

Lees de Zoek SO Mastergids in dit Onderwijsblad

31

Voor onderwijspersoneel zijn er honderden cursussen, opleidingen en conferenties. ZoekSO.nl – Zoek Scholing Onderwijs – brengt vraag en aanbod bij elkaar. Op de site kunt u het nascholingsaanbod doorzoeken. Dat kan met een enkel trefwoord en ook op thema. Een groot aantal opleidingen en cursussen komt in aanmerking voor de Lerarenbeurs van de overheid. Op Lerarenbeurs.info staat dat aanbod bij elkaar, maar ook op ZoekSO.nl kunt u de opleidingen die voor de beurs in aanmerking komen vinden.

ZoekSO.nl wordt mogelijk gemaakt door de Algemene Onderwijsbond www.aob.nl

Cursussen, conferenties en advies

Mr-servicepakket Neem nu een abonnement op het mr-servicepakket van de Algemene Onderwijsbond!
7PPS
NSFO
JO
IFU
QSJNBJS
FO
WPPSUHF[FU
POEFSXJKT Je hoeft als lid van de mr niet alles zelf te weten. Immers samen kom je verder en met wat steun van buiten kan de mr ook zware klussen aan. Het mr-servicepakket ondersteunt hierbij en geeft recht op: r
0OCFQFSLU
DPOUBDU
NFU
EF
NSIFMQEFTL
QFS
FNBJM
FO
UFMFGPPO r


VVS
HSBUJT
BEWJTFSJOHSFDIUTCJKTUBOE


Voor meer informatie kijk op aobscholing.nl

r
&YUSB
FYFNQMBBS
UJKETDISJGU
*OGPNS

10

infomr

maart 2014

‘Nu pas gaat het over de essentie’

is in het ondersteuningsplan sprake van een ‘warme overdracht’, maar wat moet ik me daar bij voorstellen?”

Tips van Elly Lodewijkx:

Niet waterdicht

s¬¬"EHANDEL¬ELKE¬VERGADERING¬EEN¬CASUS¬ZO¬KUN¬JE¬TOETSEN¬OF¬HET¬ONDERSTEUNINGS-

Het ondersteuningsplan is nog niet vastgesteld en het gaat ook niet lukken om dat hele-

plan op schoolniveau goed werkt. s¬¬-AAK¬DE¬OPR¬NIET¬TE¬GROOT¬:ORG¬DAT¬JE¬VERTEGENWOORDIGERS¬VAN¬BEIDE¬GELEDINGEN¬

maal waterdicht te krijgen, voorziet de opr.

hebt namens de kleine scholen en eenpitters, de grote besturen en het speciaal

“Gelukkig hebben we afgesproken om het elk

onderwijs. Een kleine opr kan slagvaardig zijn, maar vergt wel goede communica-

jaar opnieuw vast te stellen.” De eerste paar vergaderingen waren ze vooral gefocusd op de reglementen en procedures, realiseren ze

tie met de achterban: ‘er is haal- en brengplicht’. s¬¬:ORG¬DAT¬JE¬ALS¬OPR¬GOED¬BEREIKBAAR¬BENT¬MAAK¬EEN¬EIGEN¬MAILADRES¬AAN ¬WEES¬ zichtbaar op de site van het samenwerkingsverband.

zich. “Nu pas gaat het over de essentie.” In hoeverre is het ondersteuningsplan in deze vorm eigenlijk van betekenis voor ouders, wil de voorzitter weten. “Als ouder

ders, mr-leden uit de personeelsgeleding en

Communicatie met zo’n zeer brede achter-

wil je weten: hoe verloopt zo’n traject, welke

een mr-lid uit de oudergeleding van basis-

ban (86 scholen, 23 besturen, 21.000 leerlin-

mogelijkheden zijn er voor mijn kind, welke

scholen die niet rechtstreeks een afvaardi-

gen in Haarlem en omstreken) is noodzake-

stappen kun je volgen, wie bepaalt en wie

ging hebben in de opr. Hun mr ontvangt

lijk en staat hier zichtbaar hoog op de agen-

betaalt en waar kan ik met vragen en klach-

regelmatig een nieuwsbrief van de opr, met

da: “Zij kunnen zien wat er op de scholen

ten terecht. Dat staat hier niet in.” Er moet

tips en de stand van zaken en verwijzingen

gebeurt met het zorggeld en of de invoering

een publieksvriendelijke folder komen waar-

naar de website van het swv en de blogs die

van passend onderwijs lukt.” H

in die vragen worden beantwoord, vindt de

daar op staan. Ook nodigde de opr mr-leden

opr. Die is er al, weet iemand. Maar waar? En

van scholen actief uit om ervaringen te delen

hoe komen ouders erachter dat die bestaat?

met de opr. Daarom zitten ze hier. Niet met

“We moeten die folder opsporen, ernaar ver-

een concrete vraag, maar om te horen wat

wijzen via affiches en mr-websites, hij moet

er wordt besproken en daar weer verslag van

op scholen liggen.” Voor ouders in deze regio

te doen in hun mr. Uit de nieuwsbrief van de

is ‘het onderwijsloket’ van groot belang.

opr: “U bent van harte welkom. Indien u mee

Daar kunnen ze met vragen terecht. “Maar

wilt discussiëren geeft u dan vantevoren aan

veel ouders kennen dat niet”.

wat het onderwerp is en wat uw vragen aan

Deze opr-vergadering zijn er drie toehoor-

de opr zijn via ons mailadres: [email protected].”

maart 2014

infomr

Uw mr in mijn mr Mag uw mr ook gezien worden? Heeft u iets te vertellen waar andere medezeggenschapsraden hun voordeel mee kunnen doen? Geef u dan op voor de serie ‘Mijn mr’: [email protected]

11

Consequenties van passend onderwijs zijn onduidelijk

Wacht niet af, stel vragen! Veel ondersteuningsplannen zijn inmiddels goedgekeurd door de ondersteuningsplanraad, de trein van passend onderwijs dendert door. “Maar eigenlijk kan niemand zeggen hoe het na 1 augustus precies uit gaat pakken”, merkt Eugenie Stolk, rayonbestuurder noord van de AOb. Vragen, vragen, vragen, is haar advies. Tekst Anka van Voorthuijsen Beeld Typetank Stolk hoort leerkrachten op scholen vaak het-

Sommige samenwerkingsverbanden hebben

zelfde zinnetje zeggen, het klinkt bijna als een

nauwelijks iemand in dienst en maar één kamer.

mantra: “Er zal de eerste tijd wel niet zo veel

Waar gaan die dossiers naar toe en wie gaat ze

veranderen.” Dat kan in sommige gevallen

beheren?”

best kloppen, maar zoek het vooral goed uit,

Afvinklijstjes en aandachtspunten

adviseert ze. Hoe verloopt staks de indicatiestel-

Tijdelijke leerkrachten

ling? Wat is er afgesproken over de ambulant

Nog meer vragen: Hoe zit het met je (in)directe

begeleiders? Hoe zit het met de baanzekerheid

collega’s? Er zijn scholen die tijdelijke leerkrach-

Dreigt de mr of opr door de bomen

van administratief personeel dat in dienst was

ten moeten ontslaan, of die tijdelijke krachten

het bos niet meer te zien? Op de

van het regionaal expertise centrum? Wat is er

herplaatsen op andere scholen van hetzelfde

website www.medezeggenschap-

precies afgesproken over de basisondersteuning

bestuur: dat kan betekenen dat jíj straks voor

passendonderwijs.nl staat onder

op jouw school, welke scholingsmogelijkheden

een grote groep komt te staan. “Je moet als

‘ondersteuning en advies’ een lijst met

zijn er voor jou als voor personeel en wat zijn de

docent en als team echt willen weten hoe het

aandachtspunten voor leerkrachten.

criteria om kinderen door te verwijzen naar het

ervoor staat op jóuw school.” Want, benadrukt

Ook staan er voorbeelden van hoe

speciaal (basis)onderwijs?

ze: “Passend onderwijs kan alleen slagen als je

samenwerkingsverbanden communi-

Eugenie Stolk: “Iedereen benadrukt steeds dat

het sámen doet. Het moet passend zijn voor het

ceren met hun personeel en/of ouders

er minder bureaucratie moet komen, dat er

kind, maar ook werkbaar voor de leerkracht.”

over passend onderwijs. Bij ‘vraag

meer geld naar het primaire proces moet gaan.

Zeker voor leerkrachten die in de mr, gmr of opr

en antwoord’ staat informatie over

Dat klinkt goed. Maar het betekent soms ook

zitten is het belangrijk om continu na te gaan:

bijvoorbeeld de formatie. Ook op de

dat niet alle administratieve ondersteuning

wat zijn de consequenties van de keuzes die we

website van de AOb zijn afvinklijstjes

een plek krijgt in de nieuwe organisatie. Het

nu maken. Haar advies: “Wacht niet af, vráág

te vinden over de belangrijkste punten

rec krijgt per 1-8-2014 geen geld meer, waar

naar de stand van zaken.”

waar medezeggenschap in het pas-

blijft het personeel, wie gaat het werk doen?”

Het valt haar op dat de goedgekeurde onder-

send onderwijs over gaat.

En, zegt ze half serieus: “Waar blijven alle dos-

steuningsplannen door veel ondersteunings-

siers? Op al die rec’s staan kásten vol dossiers.

planraden worden beschouwd als ‘groeiplan-

12

infomr

maart 2014

nen’. Er wordt nu weliswaar ‘een klap op gegeven’, maar onder het voorbehoud dat aanpassingen in het ondersteuningsplan volgend jaar wéér moeten worden voorgelegd en goed-

De week van...

gekeurd door de opr; vaak gaat het om jaarplan-

De week van 24 tot 28 maart is door het ministerie uitgeroepen tot ‘week van

nen. Stolk: “Dat kan ook niet anders. Zo’n opr

passend onderwijs.’ Veel scholen houden dan laagdrempelige voorlichtings-

is misschien twee keer bij elkaar geweest en dan

bijeenkomsten voor ouders, sommige samenwerkingsverbanden organiseren

moet je met z’n allen al iets van de inhoud vin-

bijeenkomsten voor leerkrachten. Als daar nog niets over bekend is gemaakt,

den, dat kun je bijna niet overzien. Er staat wel

informeer dan zeker wat er op de eigen school en bij het samenwerkingsver-

een richting in, maar er wordt ook veel gewor-

band op de planning staat. Gebeurt er niets en is het te laat om nog wat te

steld: wat is precies basisondersteuning, hoe

regelen? Dan is het mogelijk uit te wijken naar bijeenkomsten van het Steunpunt

verloopt de indicatie, wie heeft precies waar iets

Medezeggenschap Passend Onderwijs, te vinden op de website www.medezeg-

over te zeggen.”

genschap-passendonderwijs.nl. Deze zijn ook te bezoeken als aanvulling op acti-

Groeien doe je samen, dus uitwerkingen, aan-

viteiten van de eigen school of swv.

vullingen en nieuwe versies van het ondersteuningsplan moeten volgens de AOb steeds h maart 2014

infomr

13

weer aan de orde komen in de opr. Dat geldt ook voor een belangrijk stuk als het professiona-

Marieke Boon, steunpunt:

liseringsplan over de bijscholing en nascholing van personeel. Een en ander kan als afspraak of voorwaarde worden vastgelegd bij de instem-

Formuleer duidelijke criteria voor toelating leerling

ming met het eerste ondersteuningsplan.

Schooljaar of kalenderjaar? Al lijken cijfers duidelijk, het valt soms tegen om ze goed te lezen: “De kengetallen van het minis-

Medezeggenschap op een rijdende trein die voor het eerst voortraast over een

terie lopen bijvoorbeeld per schooljaar, maar er

nieuw traject, dat valt niet mee. Het Steunpunt Medezeggenschap Passend

zijn swv’s die de financiën juist per kalenderjaar

Onderwijs weet er inmiddels alles van, vertelt Marieke Boon.

in de boekhouding zetten. Dat maakt het lastig

“We merken dat de tijd die de opr had om het ondersteuningsplan te beoordelen

om het voor jouw school snel te kunnen over-

echt veel te kort was. Het is bovendien vaak een taai en ingewikkeld stuk, dat

zien.”

lukt niet om dat binnen een maand te doen. Veel samenwerkingsverbanden kie-

Minder bureaucratie klinkt prima, maar iemand

zen ervoor te werken met bijlages en nadere uitwerkingen die dan ook weer ter

moet zich toch met het indiceren bezig houden.

instemming worden voorgelegd aan de opr. Dat adviseren wij ook en daarnaast

Hoeveel tijd ben je daar als leerkracht mee kwijt

raden we aan op basis van jaarplannen te werken. Ook voor die jaarplannen, uit-

en hoe uit zich dat in de verdeling van de finan-

werkingen en bijlages geldt het instemmingsrecht van de opr. Ons advies is wel

ciële middelen? Tussen de regio’s gaan verschil-

om dit expliciet vast te leggen in het ondersteuningsplan en goed af te spreken

len ontstaan, ziet de AOb al: “In het oosten van

hoe de opr erbij wordt betrokken, bijvoorbeeld als het om de procedures bij aan-

het land, een vereveningsgebied, zullen ze de

melding gaat of de ondersteuning van ouders en leerkrachten.”

basisondersteuning in het reguliere onderwijs

“Verder zien we dat sommige samenwerkingsverbanden met (klankbord)groe-

uit moeten bouwen, want er zitten nu relatief

pen werken, bijvoorbeeld over het onderwerp ‘communicatie met ouders’. Daar

veel kinderen op het so en sbo. Dat betekent als

zitten dan ouders en personeelsleden in en er ontstaat informele medezeggen-

leerkracht in het reguliere onderwijs dat je veel

schap naast de officiële opr.”

meer op je bordje zult krijgen.”

“Een manco dat we veel tegenkomen is dat de criteria voor een toelaatbaarheids-

Voor iedereen die in de medezeggenschap actief

verklaring (TLV) ontbreken. Welke criteria hanteert een samenwerkingsverband

is betekent het: opletten, zegt Eugenie Stolk.

voor toelating tot het sbo en so? De procedures staan vaak wel in de ondersteu-

“Of je nu in de mr, de gmr of de opr zit. Bij elke

ningsplannen, maar de criteria ontbreken vaak: wanneer kan je als school een

beslissing moet je denken: wat betekent dit?

kind doorverwijzen? Passend onderwijs gaat uit van handelingsgericht werken en

Wat gaan we inhoudelijk bieden, welke visie

we willen af van de etiketjes als adhd, autisme en zo. Bij voorkeur worden dan ook

hebben we en wat betekent het financieel en

handelingsgerichte criteria opgesteld. Het blijkt lastig om die criteria voor een

voor ons als personeel?

TLV te formuleren.” “Het ondersteuningsprofiel als geheel is voor ouders weinig inzichtelijk. Sommige

Solidariteit

swv’s hebben een (meertalige) folder gemaakt of zelfs een filmpje op YouTube

Dus, adviseert Stolk leden van medezeggen-

gezet (bijvoorbeeld: ‘propjes passend onderwijs’ van swv De Westfriese Knoop)

schapsorganen: zorg voor goed contact met je

waarin ze inzicht geven in het ondersteuningsplan en verwijzen naar de website

achterban. Wat krijgen de ambulant begeleiders

waarop de schoolondersteuningsprofielen te vinden zijn.”

op hun bordje? Hoe zit het met de solidariteit

“Bij sommige samenwerkingsverbanden is de medezeggenschap nog niet goed

tussen de scholen binnen het samenwerkings-

geregeld, maar bij de meesten kon de opr voor 1 maart met het ondersteunings-

verband als het principe ‘de verwijzer betaalt’

plan instemmen.”

geldt? Eugenie Stolk: “Je kunt bijvoorbeeld denken aan het instellen van een solidariteitsfonds. Anders krijgt een sbo-school per 1 augustus misschien al te maken met veel minder inkomsten en moeten er tijdelijke krachten uit die elders in het swv wel nodig zijn.” De mr-leden moeten bekijken of wat er in het schoolondersteuningsprofiel staat, wel waargemaakt kan worden. De gmr moet goed naar het bestuursformatieplan kijken. De opr moet z’n licht opsteken bij elke aangesloten mr en gmr. “Zorg dat je weet wat het beleid voor consequenties heeft, voor iedereen. En zorg dat die praktijkverhalen bij de directeuren komen en bij het bestuur van het samenwerkingsverband.” H

14

infomr

maart 2014

Voor elkaar gebokst De aanhouder wint bij mr-werk. In elke aflevering van deze rubriek voorbeelden van succesvolle volhouders uit de praktijk, verzameld door trainers van de AOb. Tekst: Miro Lucassen

Furieus, maar in gesprek blijven

Door alle opschudding wisten personeelsleden hun gmr veel beter te vinden dan in het

Te weinig geld? Dan doen we de extra’s zelf

verleden, wat de positie aan de gesprekstafel Eindelijk telde onderwijsstichting Movare in

verbeterde. Er volgden bijeenkomsten op alle

Basisschool De Klimop in Dreischor zit op een

Kerkrade exact het aantal leerlingen in plaats

scholen, waar het personeel van regiodirecteu-

fijne plek, maar het gebouw kampt met flink

van losjes gegevens bijeen te vegen. Dat scheel-

ren en het college van bestuur te horen kreeg

wat achterstallig onderhoud. Het platte dak

de honderd kinderen aan de verkeerde kant

waarom Movare niet langer op de vertrouwde

is vernieuwd, maar de beloofde opknapbeurt

van de streep: spookleerlingen, zeg maar, die

voet kon doorgaan. Gmr en mr stelden vragen

kan wegens beperkt budget niet alles oplossen.

wel meededen bij de berekening van het aantal

en gaven suggesties, maar konden er uiteinde-

Daarom sloeg de medezeggenschapsraad de

medewerkers en lokalen, maar waar geen cent

lijk ook niet om de werkelijkheid van de tekorten

handen ineen met ouderraad, lerarenteam en

bekostiging van de overheid voor binnenkwam.

heen. “Natuurlijk hebben we het aanspannen

overblijfouders onder het motto: dan doen we

Op deze nare verrassing volgden onaangename

de extra’s wel zelf. “Met geld van de mr en de

maatregelen: de eerste vijf ziektedagen moesten

ouderraad hebben we lichtwerende gordijnen

de aangesloten scholen voortaan zelf opvangen

aangeschaft. Dit was nodig omdat de klassen

zonder vervanging; leerkrachten op scholen

aan de voorkant van de school te warm werden

waar het leerlingenaantal snel daalde, zagen

en de digiborden door het felle zonlicht niet

zich direct ingedeeld bij de vervangingspool.

goed functioneerden”, vertelt mr-secretaris

“Dat laatste bleek te mogen, het eerste ging van

Anneloes Struik. “Dankzij de nieuwe gordijnen

tafel omdat het bovenformatief verklaren van 15

zijn deze lokalen nu veel minder warm en functi-

fte voldoende opleverde”, blikt secretaris Ben

oneren de digiborden weer naar behoren.”

Lindelauf van de gemeenschappelijke medezeg-

Ook de inrichting van de toiletruimtes staat op

genschapsraad terug op de maatregelen. Maar

het programma uit deze extra budgetten, die de

het proces hoort zo niet te gaan, stelde de gmr

school onder andere inzamelt met diverse acties

herhaalde malen vast in contact met de bestuur-

in het dorp. Daaronder was bijvoorbeeld een bij-

der, de AOb en andere bonden. “We voelden

zondere kerstboomverbranding: wie een boom

ons furieus. Maar we hebben bewust niet de

van een geschil overwogen. De manier waarop

inleverde, doneerde een symbolisch bedrag aan

confrontatie gezocht. En ik heb op dat moment

dit allemaal ging is niet in orde. Maar uit het

de scholieren die het groen op kwamen halen.

geleerd dat je in de greep van emotionaliteit

overleg met de AOb en de andere bonden

Het evenement zelf werd uiteraard ook feeste-

geen brieven moet schrijven.”

kwam duidelijk naar voren dat we er financieel

lijk opgetuigd, met koek en zopie waarvan de

De telfout legde bloot dat onderwijskoepel

gewoon rampzalig voor staan. Dan is het tacti-

opbrengst eveneens naar de toekomstige glan-

Movare er financieel slecht voor staat. “Snoeien

scher om het gesprek aan te gaan. Dankzij onze

zende wc-potten gaat.

moet”, zegt Lindelauf dan ook, “maar dit ging

vasthoudendheid hebben we op al onze vragen

Struik: “We pakken dit allemaal samen aan. Een

onprettig en bij het menselijke aspect beneden

antwoord gekregen, eindelijk overzicht van al

likje verf staat ook nog op het programma.“

alle peil. Het gaat nog steeds door: nu praten

onze scholen en de toezegging dat er nooit

we weer over soms wel een halvering van het

meer zulke ingrijpende maatregelen worden

aantal uren schoonmaak. Je begrijpt hoe dat in

genomen zonder overleg met de medezeggen-

de scholen eruit gaat zien.”

schap.” maart 2014

infomr

15

Conferentie: mr-voorzitters zoeken de balans Zet een honderdtal voorzitters van medezeggenschapsraden en hun plaatsvervangers bij elkaar, dan hoor je wat er speelt in het land. Een impressie van de recente AOb-conferentie voor deze groep in zalencentrum Aristo in Utrecht, waar mr- en gmr-voorlieden ervaringen uitwisselden en advies gretig in ontvangst namen. Tekst Anka van Voorthuijsen Beeld Frits Verschuren

s¬Pas op voor bemoeizucht

want dan geef je ongevraagd advies en gedraag

Jaarsma: “Zoek als mr de dialoog op. Spreek een

De mr moet oppassen dat ze zich niet gedraagt

je je als die schoonmoeder. De besteding van

jaarcyclus af die veel ruimer is dan de wettelijke

als een bemoeizuchtige schoonmoeder, die

dat geld en het finale besluit daarover is de taak

termijnen. Het is handig als je de uitgangspun-

ongevraagd en ongewenst advies geeft over

van de bestuurders.”

ten van de begroting bijvoorbeeld al rond de

allerlei opvoedingszaken. Die waarschuwing gaf

Toch moet de mr goed opletten, adviseert ook

zomer krijgt, zodat de informatievoorziening

Kees Jansen van de besturenraad op de AOB-

Jasper van Dijk van de SP. “Het is niet geoor-

niet ophoopt aan het eind.” Het gaat rond de

conferentie voor (vice)voorzitters van de (g)

merkt. Er zijn besturen die het op de bank par-

zomer nog niet om de kant en klare begroting,

mr, op 29 januari in Utrecht. Jansen kwam met

keren, er de elektriciteitsrekening van betalen of

maar om beleidskeuzes, benadrukt hij: hoe

zijn opvallende vergelijking tijdens een plenaire

er andere gaten mee dichten. Dan moet je als

verdelen we het geld globaal. Jaarsma: “Praat

discussie over de bestemming van de € 500

mr in actie komen en dat afwijzen.”

daarover. Het gaat erom dat je samen met de

miljoen uit het herfstakkoord, die bedoeld is

directie streeft naar kwalitatief goed onderwijs.”

Ben Hoogenboom, dagelijks bestuurder bij de

s¬¬Hard en zacht in de medezeggenschap

AOb, riep de aanwezige mr-voorzitters op om

Hoe zorgen we dat we de stukken op tijd krij-

gaan zitten: “Je moet niet alles bij een kop koffie

goed in de gaten te houden waar de directie dat

gen van ons bestuur? Dat is een vraag waar

willen regelen. De mr is ook iets zakelijks.”

extra geld aan wil besteden. “Zorg dat het geld

veel medezeggenschapsraden mee worstelen,

ín de school blijft. Te vaak gaat zulk geld op aan

blijkt keer op keer. AOb-trainer Reinout Jaarsma

s¬Gebruik het initiatiefrecht

externe adviesbureaus.”

benadrukt dat je in het overleg met je directie

Paul van Boxtel, hoofd scholing bij de AOb:

Jansen vindt dat de mr zich niet met de invul-

altijd een harde (juridische) kant hebt als het om

“Het initiatiefrecht wordt minimaal gebruikt

ling moet bemoeien: “Het geld is bestemd voor

termijnen gaat, maar dat je als mr daarnaast ook

door medezeggenschapsraden. Je kunt als mr

kwaliteitszorg. Dan moet je als mr niet met een

de zachte kant niet moet vergeten, waarbij het

veel meer de agenda bepalen door pro-actiever

gedetailleerd plan komen over de invulling,

om omgangsvormen draait.

te zijn.” Dat de agenda vaak al zo vol is, vindt

16

infomr

maart 2014

voor kwaliteitsverbetering van het onderwijs.

Maar, waarschuwt een van de aanwezigen, je moet als mr ook niet te veel op die ‘zachte kant’

hij geen argument: “Je moet als mr zelf kiezen.

heid in. Daar heb je recht op. Het bestuur roept

s¬Gehoord:

Zonder prioriteit geen tijd.”

wel dat het duur is, maar moet je eens kijken wat

Deelnemer: “Ik voel me als voorzitter de

Ook jurist André Joosten adviseert vaker het heft

er bij henzelf aan deskundigheid via de achter-

thermometer van de werkvloer.”

in eigen hand te nemen, omdat dat volgens

deur binnen komt.”

hem uiteindelijk beter onderwijs oplevert: “Als

Ander advies: “Ga niet in de Calimerohouding

Kees Jansen, besturenraad: “Het gaat om

je aan ziet komen dat iets misgaat, en dat zie

zitten. Zorg dat je een gelijkwaardige gespreks-

communicatie. Als je voelt dat het niet lekker zit

je snel omdat je zelf in de organisatie werkt, ga

partner bent. Niet zeurderig, maar professioneel.”

op de werkvloer, ga naar je achterban. Probeer

dan niet afwachten. Zet het op de agenda. Kijk

André Steenhart, AOb: “Kies je prioriteiten. Waar

het levende sentiment boven tafel te krijgen.

of je het op kan lossen.”

komt het geld vandaan, waar gaat het naartoe en

Feelings are facts.”

s¬Weg met de Calimerohouding

wat heeft dat voor gevolgen voor het onderwijs. Het gaat om het primaire proces, niet om welk

Een mr-voorzitter: “Als je nooit bijt als mr,

Hoe kun je als mr-lid meepraten op het niveau

type koffieautomaten er wordt aangeschaft.”

dan gebeurt er niks. Dan ben je een hond die

van een beroepsbestuurder? Veel voorzitters

En hoe zorg je dan als voorzitter voor een goede

afwachtend in de hoek ligt. Een keertje flink van

merken dat ze vaak achterlopen bij het kennis-

sfeer binnen de mr? Jurist André Joosten: “Door

je af bijten helpt.”

niveau van hun directie. Omdat informatie pas

op de inhoud te gaan zitten en niet op de per-

laat naar hen toe komt, omdat ze niet vanaf het

soon of één geleding. Je moet het gezamenlijke

Advies uit ervaring: “Klop eind januari eens

begin af aan mee zijn genomen in het denkpro-

belang zien: goed onderwijs, dat is primair.

aan bij de directie. Rond de open dagen ont-

ces. Dat laatste, vroegtijdig mee praten en den-

Ouders kunnen soms enórm zeiken, maar de

staan vaak ineens nieuwe ideeën.” H

ken, is natuurlijk de ideale situatie. Maar, vinden

personeelsgeleding óók. Die leerkrachten gedra-

diverse deskundigen: “Je weet heel veel omdat

gen zich soms als vakbondsmannetjes die het

je zelf op de werkvloer loopt. Zorg daarnaast

alleen maar over de eigen arbeidsomstandighe-

voor scholing. En schakel externe deskundig-

den willen hebben.”

maart 2014

infomr

17

De werkvloer Vragen, opmerkingen, problemen met het werk op school? De medezeggenschapsraad kan zich ermee bemoeien. Vragen voor deze rubriek zijn welkom op [email protected]

1 s¬Taaie strijd om gmr-uren Onze gmr heeft meer uren nodig dan de 100

en 50 voor de vice-voorzitter als aanvulling

uren zal de kwaliteit van de medezeggenschap

die de CAO primair onderwijs toekent aan

op de uren van een ‘gewoon’ gmr-lid.

verminderen, maar maakt wel duidelijk waar de schoen wringt. De claim om meer uren verduide-

mr-leden die ook in de gmr zitten, maar er valt met de bestuurder niet te onderhande-

Een advies is inderdaad niet meer dan een advies;

lijken, begint bij het opstellen van een activitei-

len. Hij wil maximaal 100 uur extra toeken-

de uren die het Handboek Medezeggenschap

tenplan waarin de gmr aangeeft hoeveel uren er

nen, omdat hij dat redelijk vindt in verhou-

noemt kan de gmr niet afdwingen. Maar dat

nodig zijn voor afgesproken en wettelijk voorge-

ding tot de omvang van onze stichting die

geldt ook voor de bestuurder: eenzijdig het aan-

schreven bezigheden. Als zo’n activiteitenplan er

net geen twintig scholen beheert. Die uren

tal uren vaststellen is evenmin de bedoeling van

al ligt, is het in theorie mogelijk een geschil aan te

moeten we zelf maar verdelen over voorzit-

de wetgever. Het schort op dit onderwerp blijk-

spannen over de toekenning van de uren, maar

ter, secretaris en vice-voorzitter. Hoe is dit

baar aan overleg tussen de gmr en de bestuurder,

bij dit onderwerp raadt de AOb eerder aan om

te rijmen met adviezen uit het Handboek

wat daar ook de oorzaak van is.

advies of bemiddeling te vragen.

Medezeggenschap hierover, daarin staat 150

De gmr kan in dit geval verschillende kanten

uur voor de voorzitter, 50 voor de secretaris

op. De inzet terugbrengen tot de beschikbare

2 s¬Samen in de gmr, kan dat? Ons bestuur heeft enkele scholen voor pri-

praktijk zal weerbarstig zijn. Er bestaan nogal wat

zijn wettelijke rechten heeft als advies of instem-

mair onderwijs en eentje voor voortgezet

verschillen in wetgeving, bekostiging en verant-

ming aan de orde is. Datzelfde geldt voor de mr

onderwijs. Het idee kwam op tafel om voor

woording tussen primair en voortgezet onder-

van de school voor voortgezet onderwijs. Samen

de hele combinatie een gemeenschappelijke

wijs. Ook de CAO’s wijken op allerlei relevante

in een platform overleggen kan interessant zijn

medezeggenschapsraad in te stellen. Hoe

punten van elkaar af. Zo’n gezamenlijke gmr zal

als er kwesties op bestuursniveau aan de orde

doen we dat?

al snel ontdekken dat er weinig echt gemeen-

komen, maar dat centrale gespreksorgaan heeft

schappelijks te vinden is. De scholen voor primair

op zichzelf geen enkele wettelijke bevoegdheid.

Dat de scholen hetzelfde bestuur hebben maakt

onderwijs ontkomen er volgens de regels van de

deze gedachte misschien verleidelijk, maar de

Wms niet aan om hun eigen gmr te houden, die

3 s¬Van wie is het mobiliteitsbeleid? Er verandert nogal wat in onze regio, met

instemming of advies, maar de gmr kan zeker

dit te bewijzen als uw eigen gmr-archieven inder-

grote gevolgen voor de aantallen scholen

inzetten op instemmingsrecht. Er zijn immers

daad geen informatie hierover bevatten.

en de werkgelegenheid. Onze gmr vraagt al

duidelijk raakvlakken met het beleid rond aan-

meer dan een jaar om overleg over het mobi-

stelling en ontslag, wat in elk geval onder het

liteitsbeleid. Nu ontvingen we een plan met

instemmingsrecht valt. Dat er bij uw bestuur

de mededeling dat het gaat om ‘vigerend

blijkbaar al langer gedachten leven over de

beleid’, zodat er geen overleg nodig zou zijn.

opvang van veranderingen door personele verinfo.mr anderingen aan te moedigen of zelfs af te dwin-

We zien het voor het eerst, is er dan geen instemming- of adviesrecht? 18

gen, kan geen reden zijn om de gmr buiten deze

Er is bij de AOb geen jurisprudentie bekend over

uw voorgangers in de gmr ervan wisten of erover

de vraag of mobiliteitsbeleid een zaak is voor

hebben gesproken. Het is aan de bestuurder om

18

infomr

juni 2009

kwestie te houden. Het is pas ‘vigerend beleid’ als

maart 2014

Arbo en de mr: zoveel meer dan de juiste verbandtrommel Tekst Miro Lucassen Beeld Typetank

Een ongeluk zit overal in een klein hoekje, dus buigt op veel scholen de medezeggenschapsraad zich eenmaal per jaar over de arbeidsomstandigheden. Maar aan dat onderwerp zit veel meer vast dan op het eerste gezicht lijkt. Daarom brengen vakbonden en werkgevers de komende tijd samen onder de aandacht wat hier allemaal kan spelen en waarom het zeker voor de personeelsgeleding in de mr van groot belang is.

moeten verzuimen om het vol te houden.” De problemen zitten zeker niet in ongelukken in de gymzaal of het lokaal voor houtbewerking; als daar iets fout gaat, zijn eigenlijk altijd leerlingen de pineut. Ziekte bij het personeel kent een veel sluipender oorzaak: “Werkdruk”, zegt Van Workum. “Er is op veel plaatsen meer aandacht nodig voor de kwaliteit van het werk op school.” Met alleen die diagnose is een oplossing echter nog lang niet in zicht. Ondanks de Arbocatalogus-VO, cursussen en talrijke publiNaast de sociale veiligheid van de schoolge-

caties over goede arbeidsomstandigheden blijft

meenschap telt ook de individuele gezond-

het zoeken naar oplossingen die voor iedereen

heid van werknemers mee als het gaat om

en overal werken, erkent de programmaleider.

arbeidsomstandigheden. Van Workum: “Ziek

“Natuurlijk, als de gevoelde werkdruk veroor-

worden van het werk vinden we in Nederland

zaakt wordt door te veel werk, dan kan een alge-

niet acceptabel. Het gaat dan niet over griepjes,

mene oplossing werken. Maar verschillen tussen

maar over de gevolgen van te zware belasting

mensen, in opvattingen, talenten, passies,

door het werk. De Inspectie-SZW, vroeger

levensfase en dergelijke individuele kwaliteiten

“Stop de arbeidsomstandigheden niet alleen

bekend als de Arbeidsinspectie, geeft in de

vragen om maatwerk. De ervaring van werkdruk

in de bekende hokjes”, waarschuwt program-

onderwijssector veel aandacht aan het risico

heeft dan niet te maken met te veel werk, maar

maleider Rick van Workum van Voion, het

op burn-out. Dit gevaar op schade aan de

met de kwaliteit van dat werk. Het gaat over de

arbeidsmarkt en opleidingsfonds voor het

geestelijke gezondheid is in het onderwijs

sfeer op school, de onderlinge verhoudingen,

voortgezet onderwijs. “Denk niet uitsluitend aan

relatief groot, net als in de zorg. De cijfers

visie en ambitie in relatie tot mogelijkheden. De

de zaken die gewoon goed geregeld moeten

laten het zien: van elke drie personen die in

arbowet heeft er een term voor: psychosociale

zijn: veilige machines in de technieklokalen, het

Nederland arbeidsongeschikt raken, is er één

arbeidsbelasting, kortweg PSA.”

juiste gereedschap, goede bureaustoelen en een

die vanwege een psychische aandoening zijn

En dat is een onderwerp waar de mr zeker over

ontruimingsoefening door de bedrijfshulpver-

of haar werk niet meer kan doen.”

kan spreken: “De bestuurder moet op grond

leners. Lokalen op de juiste temperatuur met

Er is daarom meer aandacht nodig voor goede

van de arbowet beleid voeren om PSA terug te

voldoende frisse lucht.”

werkomstandigheden, bepleit Voion. “Te veel

dringen of te beheersen. Werknemers mogen

Veiligheid heeft ook een sociale kant: “Natuurlijk

mensen vallen uit en het verzuim van mede-

immers niet overspannen raken van het werk?

is het normaal dat je niet bang hoeft te zijn voor

werkers is in vergelijking met andere sectoren

De pmr heeft instemmingsrecht op dit beleid en

ongewenst gedrag van wie dan ook. Dat je niet

hoog, zeker als je kijkt naar het gemiddelde

natuurlijk altijd recht van initiatief.”

bang hoeft te zijn om geïntimideerd of gedis-

opleidingsniveau van personeel in het onder-

Voion komt dit jaar met meer informatie en

crimineerd te worden als je een andere mening

wijs. We weten dat er niet allemaal ‘watjes’

adviezen om dit interessante en relevante

bent toegedaan. Uiteraard willen we ook voor

werken in het onderwijs. Dus lijkt het erop dat

onderdeel van mr-werk verder uit te diepen,

onze leerlingen een veilig pedagogisch klimaat.”

het werk zo slecht is georganiseerd dat mensen

belooft Van Workum.

maart 2014

infomr

19

Joke Sperling ontsluiert mysteries van de Wms Tekst Anka van Voorthuijsen Beeld Typetank

niet duidelijk tegen wie je daarover iets zou De wet medezeggenschap op scholen is een ingewikkelde wet, kunnen zeggen. In Nederland weet je altijd: ik vindt juriste Joke Sperling. Daarom schreef ze het onlangs kan heel makkelijk naar de mr.” verschenen ‘De Wet medezeggenschap op scholen toegelicht’, maar ingewikkeld blijft het:“Ik ben inmiddels een expert, Vrijblijvend Door de terugtredende overheid is betrokkenmaar moet toch ook nog vaak de wet en de memorie van toelichting erbij pakken om iets na te zoeken. Hoe doen leerkrach- heid van ouders en leerkrachten nog belangrijker voor goed onderwijs. Sperling: “Aan de ten en ouders dat?” ene kant geeft de overheid veel vertrouwen

aan medezeggenschapsraden, maar een mr De faciliteitenregeling is ingewikkeld, de

kan vervolgens nauwelijks iets afdwingen. Er is

geschillenregeling is ingewikkeld en eigenlijk

behoorlijk veel vrijblijvendheid. Je kunt als mr

álles aan de Wms is ingewikkeld en gedetail-

je bezorgdheid uitspreken, je kunt met je vuist

leerd, zegt Joke Sperling. “Er zijn zoveel kleine bepalingen. Die gaan de ene keer over instemming, dan over advies en die bepalingen worden voortdurend aangevuld door de wetgever. Soms gaat het de hele mr aan, dan weer alleen de personeelsgeleding of juist de oudergeleding. Je ziet soms door de bomen het bos niet meer.” Dat de wet er is gekomen, is natuurlijk een

‘Scholen werken steeds professioneler. De mr is de plek waar serieus wordt mee gekeken’

op tafel slaan, je kunt naar de geschillencommissie, maar dan houdt het op.” Die geschillenregeling is een pijnpunt voor jurist Sperling. “Je kunt daar als mr niet voor álle geschillen heen. Er vallen dingen tussen de wal en het schip. Soms moet je kiezen tussen de geschillencommissie of de Ondernemingskamer van het hof in Amsterdam. In sommige gevallen moet je voor bepaalde onderdelen

groot goed, benadrukt ze. “Scholen zijn tegen-

naar de geschillencommissie en voor andere

woordig zo groot en werken steeds professio-

naar de Ondernemingskamer. Als het bestuur

neler. De mr is dé plek waar serieus wordt mee

niets doet met de uitspraak, kun je als mr ook niets afdwingen.”

gekeken. Een forum waar betrokken ouders en personeel met elkaar praten.”

nationale school in België. Daar is geen mr of

Het onderzoeksrapport ‘Een geschil is geen

Al blijft ‘het hele inspraakgebeuren’ een

iets vergelijkbaars. Als er weer iets aan het cur-

ruzie’ van Renée van Schoonhoven toont aan

typisch Nederlands fenomeen, het is wel iets

riculum verandert of de schooltijden, heb ik

dat besturen uitspraken van de geschillen-

om te koesteren, zegt ze – even in haar rol als

meestal geen idee waarom, laat staan dat ik er

commissie soms naast zich neerleggen. Sper-

moeder. “Mijn kinderen gaan naar een inter-

als ouder iets over te zeggen heb. Het is ook

ling: “Dan kun je als mr dus níet naar de kan-

20

infomr

maart 2014

tonrechter, zoals een ondernemingsraad wél

Dat beslist het bestuur. Je zit als

kan. En bij de Ondernemingskamer heb je

mr altijd in de vragende posi-

een advocaat nodig, er wordt griffiegeld gere-

tie en overal kan discussie over

kend. Als ouder of personeelslid zou ik me echt

ontstaan. Bovendien heeft elk

wel drie keer bedenken voor ik zo’n stap zou

mr-lid twee petten op: je bent

nemen. En dat zie je ook in de praktijk: een mr

mr-lid en leerkracht/werkne-

stapt daar maar zelden naartoe. De Wms func-

mer, of mr-lid en ouder. Dat

tioneert nu zeven jaar en ik geloof dat er in die

maakt de positie van de leden

tijd maar zeven zaken zijn voorgelegd aan de

van de mr kwetsbaar.”

Ondernemingskamer. Dat zegt genoeg.”

Mr en bestuur zijn eigenlijk

Het zou beter zijn om de bevoegdheden van

geen gelijkwaardige partijen,

de geschillencommissie uit te breiden, vindt

zegt ze. En als mr loop je snel ach-

Sperling. “En daar hoort dan bij dat je bij de

ter de feiten aan, omdat het een

kantonrechter naleving van de uitspraak van

taak is náást je eigenlijke beroep ter-

de geschillencommissie kunt afdwingen of

wijl het voor een bestuurder dagelijks

een voorlopige voorziening als het bestuur

werk is. Joke Sperling: “Het lezen van rap-

een besluit toch uitvoert zonder dat de mr om

porten, het inschakelen van deskundigen, het

instemming of advies is gevraagd.”

verwerken van informatie: voor de leden van de mr is dat allemaal vrijwilligerswerk. Boven-

Faciliteiten

dien wisselen de leden van een mr snel en

De vrijblijvendheid die ze signaleert in de

gaat er steeds veel opgebouwde kennis ver-

wet medezeggenschap op scholen, is niet in

loren. Dat vergeten mensen, maar het kost zó

het gezamenlijke belang van goed onder-

veel tijd als je het als mr goed wilt doen. Zelfs

wijs, vindt Sperling. “En die vrijblijvendheid

bestuurders die transparantie en openheid op

zit vooral aan de kant van het bestuur. Het

hun voorhoofd geschreven hebben staan, vin-

bestuur moet de mr tijdig informeren. Over

den dat het overleg met een mr soms veel tijd

welke termijn hebben we het dan? Dat biedt

kost. Dus ik snap wel dat het soms botst.”

veel ruimte. Hoeveel faciliteiten krijgt de mr?

Extra uitleg bij de wet nodig Joke Sperling is lector onderwijsrecht aan de Juridische Hogeschool

gadering in beginsel openbaar is. Dus het bestuur mag erbij. Maar

Avans-Fontys in Tilburg. Zij schreef in 2012 samen met collega-ju-

aan de andere kant moet een mr ook in alle vrijheid kunnen over-

rist Frans Brekelmans een advies voor verbetering van de Wms, dat

leggen, bijvoorbeeld om de eigen positie te bepalen over een

volgens een toezegging van staatssecretaris Dekker de komende

bepaald voorgenomen besluit van datzelfde bestuur. Transparantie

maanden tot voorzichtige verbeteringen moet leiden.

en openheid staan voorop, maar de bedoeling van de Wms wordt

Sperlings recente boek over de bepalingen van de Wet mede-

denk ik ondergraven als het bestuur er altijd bij zit. In het Advies

zeggenschap op scholen wordt door de AOb verzonden aan alle

Goede Medezeggenschap staat: ‘Wees open waarover en wanneer

medezeggenschapsraden die geabonneerd zijn op het mr-service-

je vergadert, maar het bestuur hoeft er niet per se bij te zijn.’ Dat is

pakket. Gebruik het als aanvulling op het Zakboek medezeggen-

dan toch net even anders dan waar de geschillencommissie op uit-

schap Wms, adviseert ze, want de wet is soms nog onduidelijk:

komt.”

“De geschillencommissie heeft inmiddels natuurlijk veel uitspra-

Sperlings boek is geen lichte kost, erkent ze: “Dit ga je als begin-

ken gedaan, bijvoorbeeld rondom fusies of over de aanwezigheid

nend mr-lid niet op je nachtkastje leggen. Het is vooral bedoeld

van directie/bestuurders bij mr-vergaderingen. Alle respect voor

voor mensen die er als bijvoorbeeld juridisch adviseur of weten-

het werk van de geschillencommissie, ik vind het geweldig wat ze

schapper mee te maken hebben. Het is wel een boek dat bij elke mr

daar doen. Maar soms kun je die uitspraken op meerdere manieren

op de plank moet staan om dingen na te kunnen zoeken, denk ik.”

interpreteren. Ik heb nu alle uitspraken en andere jurisprudentie bekeken, het Advies Goede Medezeggenschap ernaast gelegd en

De Wet medezeggenschap op scholen toegelicht, mr. dr. J Sperling,

vervolgens opgeschreven hoe ik denk dat de wet het bedoelt.”

ISBN 978-90-817231-5-2, € 15

Veel medezeggenschapsraden komen bijvoorbeeld voor de vraag

Zakboek medezeggenschap Wms, Expertisecentrum

te staan of ze het bestuur altijd bij een mr-vergadering moeten uit-

Onderwijsgeschillen, € 5

nodigen. Sperling: “De commissie zegt daarover dat een mr-ver-

Beide publicaties zijn te bestellen via www.onderwijsgeschillen.nl

maart 2014

infomr

21

Meerwerf moet van ramkoers af Tekst Miro Lucassen Beeld Typetank

Twee interim-bestuurders moeten het openbaar onderwijs van Den Helder op de rails krijgen, zodat ook de medezeggenschap hier weer een inhoudelijke bijdrage kan leveren in plaats van te verzanden in loopgravenoorlogen. Het nieuwe bestuur is aangesteld door de gemeente als vervolg op een genadeloos rapport van de vorig jaar ingestelde commissie van goede diensten.

Verstoorde verhoudingen bij de scholengroep

ken voor het onheil in Den Helder: ‘onzuivere’

teruggetrokken. De gmr heeft op aandringen

voor openbaar primair onderwijs liepen in

omgangsvormen, gebrek aan toezichtsmacht

van de commissie van goede diensten afgezien

2013 uit op een openlijke krachtmeting tussen

in de organisatie, het goede voorbeeld geven

van zijn recht om een ‘eigen’ bestuurslid voor

de algemene directie en de gemeenschappe-

is niet de gewoonte, niemand steekt de hand

te dragen. Dat geeft de ruimte aan de bestuur-

lijke medezeggenschapsraad. Die verzette zich

in eigen boezem. Geen enkele betrokkene

ders die de gemeente Den Helder heeft

tegen een extra vergoeding van 10 procent

wordt gespaard in het rapport, van schooldi-

geselecteerd. Zij hebben de opdracht om pro-

bovenop het salaris van de algemene directie.

recteur tot gemeenteraadslid: “De grote opga-

fielen voor hun opvolgers te schrijven, de

Behalve de gmr kwam ook de inspectie infor-

ve in deze crisis is, dat iedereen zich bewust

statuten aan te passen zodat er daadwerkelijk

meren en natuurlijk bemoeide de lokale poli-

wordt van de noodzaak om zich anders te

toezicht mogelijk is op de directie, een koers

tiek zich volop met de kwestie toen die een-

gedragen.”

voor de toekomst van Meerwerf op te stellen

maal in de plaatselijke media verscheen. Uit-

Een andere bemiddelaar probeerde in dezelf-

en dit alles te voorzien van draagvlak binnen

slag: het extraatje was moreel fout en ondeug-

de periode de verhoudingen tussen algemene

de organisatie én bij de gemeente als verant-

delijk geregeld, maar de ontvangers piekeren

directie en gmr te normaliseren. In het onlangs

woordelijke voor het openbaar onderwijs.

er niet over het geld terug te betalen.

verschenen verslag over die ondersteuning

De interim-bestuurders hebben beide onder-

Net als vele andere steden heeft Den Helder

kijkt VOO-adviseur Janny Arends iets roos-

wijservaring: zelfstandig adviseur Jack van Es

het openbaar onderwijs enkele jaren gele-

kleuriger naar de situatie: “De VOO stelt ver-

was tot augustus voorzitter van de stichting

den ondergebracht in een stichting, om zo

der vast dat ondanks de onterechte bemoei-

Present die het primair onderwijs in West-

de gemeentelijke bemoeienis terug te drin-

enis van de lokale politiek met Meerwerf, de

Friesland verzorgt. Ook was hij van 1994 tot

gen. Het doel was om de scholen slagvaardi-

bovenschoolse medezeggenschap hier niet

2010 wethouder in Hoorn. Tweede interim-

ger te laten opereren met hogere kwaliteit als

onder heeft geleden. De relatie tussen de gmr

bestuurder is Ritske van der Veen, directeur

gevolg. De bijbehorende cultuuromslag bleef

en de algemene directie is goed; de VOO stelt

van VOS/ABB, de vereniging voor bestuurders

echter uit, blijkt uit het rapport van de com-

vast dat beide partijen zich hiervoor merkbaar

en management in het openbaar onderwijs.

missie van goede diensten die de gang van

inspannen.” Extra ondersteuning is niet meer

Het duo is sinds 18 februari aan de slag en ver-

zaken onder het vergrootglas legde: “Regels

nodig, luidt de conclusie.

wacht in juli klaar te zijn. Dan is het woord

gaan voor mensen en wat kan, mag”, zo vat

Bij de personeelsgeleding in de Meerwerf-gmr

opnieuw aan de gemeenteraad en de diverse

de commissie het optreden van de belangheb-

zijn momenteel drie van de zes zetels vacant

belanghebbenden bij Meerwerf.

benden samen.

doordat leden zich als gevolg van persoonlijke

Er zijn volgens de commissie meerdere oorza-

omstandigheden en eerdere conflicten hebben

22

infomr

maart 2014

Komen directie of schoolbestuur en de medezeggenschapsraad er niet uit, dan kan een conflict worden voorgelegd aan de Landelijke Commissie Geschillen WMS. In elk nummer van infomr publiceren we enkele interessante zaken.

Overplaatsing kan net zo zwaar wegen als ontslag De sfeer op school staat onder druk en in het

overplaatst naar een andere school. Hoho, zegt

Dat is al uit eerdere uitspraken gebleken. De

team lopen de discussies hoog op. Tijd om in

de medezeggenschapsraad, daarover hoort

betrokkene heeft immers geen keus, want als ze

te grijpen, oordeelt het bestuur en het richt

het bestuur eerst advies aan de mr te vragen.

weigert volgt onvermijdelijk een ontslagproce-

zijn pijlen op de adjunct-directeur. Zij moet

Het bestuur stribbelt tegen en schermt met een

dure. Ook dit bestuur moet dus gewoon de mr

haar taken direct inleveren, verneemt de mr

vaker gebruikte smoes in dit soort zaken: het

advies laten geven en zijn voordeel doen met

per e-mail. De reden: “Er hebben zich te vaak

zou om een vrijwillige overplaatsing in goed

de inzichten van de direct betrokkenen, zoals

incidenten voorgedaan die niet bevorderlijk zijn

overleg gaan en dan heeft de mr niets te vertel-

artikel 22 van de Wet medezeggenschap op

voor de sfeer in de school en die de gemoede-

len. Maar als het bestuur in een situatie als deze

scholen voorschrijft.

ren binnen het team hebben beziggehouden.”

het initiatief neemt voor een transfer, erkent de

Even later blijkt dat het bestuur de ex-adjunct

geschillencommissie het stempel ‘vrijwillig’ niet.

LCG WMS 105780, 11 september 2013

Hellend draagvlak voor de waarnemend directeur De zieke directeur van een basisschool blijkt niet

het leerkrachtenteam even later het signaal aan

daar krijgt het bestuur de deksel op de neus: als

meer terug te keren. Het bestuur stelt de mr

het bestuur geeft dat een snelle benoeming van

je een benoemingsprocedure afspreekt met de

voor om de waarnemer te houden, maar daar

de waarnemer ook kan, op voorwaarde dat de

mr, laat je die niet doorkruisen door signalen

blijkt de medezeggenschapsraad het niet mee

kandidaat ‘de communicatie’ verbetert. Het

van een andere betrokken partij. De benoeming

eens. Liefst ziet de mr een reguliere open proce-

bestuur vraagt daarop advies over de benoe-

kan niet in stand blijven, oordeelt de geschillen-

dure zoals eerder was afgesproken, maar omdat

ming van de waarnemer voor nog een jaar. De

commissie. Het bestuur moet weer om de tafel

de zomervakantie dichtbij is rolt er een compro-

mr adviseert negatief en het bestuur benoemt

met de voltallige mr, inclusief nieuw gekozen

mis uit: een draagvlakmeting onder vertegen-

de man toch, met de belofte dat er mediation

personeelsleden die na de zomervakantie zijn

woordigers van directieoverleg, lerarenteam,

komt tussen hem en de mr.

aangetreden.

oudervereniging en mr zal extra informatie

Gevolg: de personeelsleden in de mr leggen

geven over de geschiktheid van deze kandidaat.

hun taken neer. De ouderleden spannen een

Maar die draagvlakmeting komt er niet, omdat

geschil aan om het besluit aan te vechten. En

LCG WMS 105970, 9 december 2013

Over reiskosten valt hooguit te praten De reiskostenvergoeding voor ambulante

mingsgeschil aan bij de geschillencommissie,

alleen oordelen als die ergens reglementair zijn

begeleiders van een reeks basisscholen moet

maar het komt tijdens de voorbereiding tot de

vastgelegd, blijkt uit de uitspraak. Mondelinge

soberder, vindt het bestuur. Tot nog toe krijgen

ontdekking dat er in het eigen reglement en de

afspraken en kennelijke bedoelingen zijn onvol-

zij vrijwel alle kilometers vergoed, ook die tussen

wet helemaal geen instemmingsrecht voor de

doende basis voor een inhoudelijke behande-

hun woning en de eerste school waar ze moeten

reiskostenvergoeding is opgenomen. Tijdens de

ling.

zijn. De nieuwe regeling wijst voor elke ab’er

behandeling verwijst het bestuur naar de cao,

een standplaats aan en de reis daarheen geldt

die soberder is dan de oude regeling.

voortaan als woon-werkverkeer.

De mr probeert de zaak op tafel te houden door

Het bestuur vraagt instemming aan de gemeen-

de reiskosten te zien als een bijzondere toelage,

schappelijke medezeggenschapsraad, die

waar wel instemmingsrecht voor geldt, maar

met deze achteruitgang niet akkoord gaat.

daar gaat de geschillencommissie niet in mee.

Dan meldt het bestuur de kwestie als instem-

Over extra mr-bevoegdheden wil de commissie

maart 2014

LCG WMS 105878, 6 januari 2014

infomr

23

Haal meer uit medezeggenschap Volg een cursus bij AOb Scholing

Het onderwijs is constant in beweging. Van alle kanten komen signalen en ontwikkelingen op de school af; steeds moet de school keuzes maken. En daarbij de belangen van medewerkers, leerlingen en ouders niet uit het oog verliezen. Daarom is medezeggenschap zo belangrijk. Volg een cursus en vergroot het effect van inspraak! De AOb biedt op vier plaatsen in Nederland cursussen met open inschrijving. Met meer dan 5 mr-leden een trainingsvraag? Kies dan voor een maatwerkcursus op je eigen school. Onze trainers maken met jou het programma, afgestemd op jullie leerwensen. Bel 0900 463 62 62 of mail ons: [email protected]

Bel 0900 463 62 62 of mail ons: [email protected]

po vo Basis medezeggenschap

Training voor beginnende mr-leden, waarin het belangrijkste uit de WMS wordt verhelderd. Daarnaast reiken we je vaardigheden aan, waarmee je als mr het beleid kunt beïnvloeden.

Verdieping financiën

Financiën, formatieplan en taakbeleid

po

Welke functies heb je nodig om een basisschool goed te laten functioneren? En hoeveel? Belangrijke vragen in tijden van bezuinigingen en krimp. Weet als mr wat hierin je rol is.

vo

De schoolbegroting in het vo is afhankelijk van een heleboel factoren. Het formatieplan is hierin cruciaal. Na het volgen van deze cursus kun je de mr adviseren hoe geld het beste ingezet kan worden.

Bezuinigingen

vo

Als mr heb je inspraak op bezuinigingsplannen. Hoe ga je bezuinigen? En wat zijn van verschillende bespaarmodellen de gevolgen voor personeel, leerlingen en ouders?

Collegiaal personeelsbeleid

vo

Met veel plezier werken en het beste uit het team halen. Collegiaal personeelsbeleid biedt handvatten voor de mr om de professionaliteit en kwaliteit van het team te verbeteren.

Voor het complete aanbod en inschrijving ga naar www.aobscholing.nl