Presentatie Rian Ederveen, stichting LOS studiemiddag Netwerk Religieuzen voor Vluchtelingen 9 november 2011
Je bent niet van ons Ga toch naar je eigen land terug NRV 9 november 2011
Opzet migratiebeleid 1. migratiecijfers; migratiedoelen 2. spanning mensenrechten en eigenbelang 3. vluchtelingen en vluchtelingenbeleid leven in de illegaliteit 4. aantallen 5. wat mag nog wel, wat mag niet meer 6. wat betekent dat in de praktijk, hoe leven mensen 7. detentie 8. strafbaarstelling gevolgen voor de samenleving
Presentatie Rian Ederveen, stichting LOS studiemiddag Netwerk Religieuzen voor Vluchtelingen 9 november 2011
migratie 1a. Immigratie – Emigratie 1977 - 2009 180000
160000
140000
120000
100000
Immigratie aantal 81329 84691 93796 127264 82953 Emigratie inclusief administratieve c... aantal . . . . .
80000
60000
40000
20000
20 09
20 05
20 07
20 03
20 01
19 99
19 95
19 97
19 93
19 91
19 89
19 87
19 83
19 85
19 81
19 79
19 77
0
migratie 1b. Immigratie 1995 - 2009 120000
100000
80000 Totaal niet-Nederlandse immigranten aantal Motief: arbeid aantal Motief: asiel aantal 60000
Motief: gezinsmigratie aantal Motief: studie aantal Motief: au pair / stage aantal Overige motieven aantal
40000
20000
0 1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
Presentatie Rian Ederveen, stichting LOS studiemiddag Netwerk Religieuzen voor Vluchtelingen 9 november 2011
migratie 1c Wel of niet naar Europa/ Nederland? blijf in herkomstland redenen herkomstland
emigratie
familie persoonlijke omstandigheden taal, cultuur geen studie, geen werk geldig diploma; relaties bedreiging
redenen legale migratie vaak immigratieland onmogelijk illegale migratie duur, gevaarlijk illegaal leven moeilijk
persoonlijke ontwikkeling (studie) geld verdienen voor ouders, kinderen (arbeid) gezinsrelaties (familie) veiligheid (asiel)
migratiebeleid 2. Spanning mensenrechten en eigenbelang gezinsleven (mensenrecht) - restricties inkomenseis, inburgeringseis, leges - controle schijnhuwelijk, duur huwelijk arbeid (eigenbelang) - kennismigratie welkom; laaggeschoolde arbeiders niet - controle marktconforme beloning, prioriteitsgenietend aanbod studie (eigenbelang) - alleen voor hbo – universiteit; hogere collegegelden voor buitenlandse studenten - controle studievoortgang, werk tijdens studie
Presentatie Rian Ederveen, stichting LOS studiemiddag Netwerk Religieuzen voor Vluchtelingen 9 november 2011
migratiebeleid 3a. vluchtelingen: NL en de wereld Vluchtelingen: - wereldwijd 10mln vll waarvan 1,5mln in Europa. NL heeft 100.000 vll (1%) - belangrijkste herkomstlanden vll wereldwijd: Afghanistan (3mln), Irak (1,5mln), Somalie (1mln) Asielzoekers: - wereldwijd 900.000 asielzoekers waarvan 350.000 in Europa. NL heeft er 15.000 (2%) - belangrijkste herkomstlanden asielzoekers in NL: Somalie (3,5duizend), Irak (1,5duizend), Afghanistan (1,5duizend)
migratiebeleid 3b. vluchtelingen: asielloterij
Presentatie Rian Ederveen, stichting LOS studiemiddag Netwerk Religieuzen voor Vluchtelingen 9 november 2011
migratiebeleid 3c. vluchtelingen en vluchtelingenbeleid NL Vluchtelingen hebben recht op bescherming (mensenrecht) Definitie: gegronde vrees voor vervolging; vrees voor onmenselijke behandeling Procedure: - Aanmeldcentrum: 50% krijgt korte procedure (8dagen) en 50% lange procedure (jaren!) - Erkenning: 50% positief en 50% negatief. Afwijzing meestal vanwege ongeloofwaardigheid en gebrek aan bewijzen. Naderhand alsnog bewijzen is erg moeilijk - Opvang: in AZC. Recht op opvang eindigt met einde procedure. Voor gezinnen duurt opvang voort in GezinsLocatie. - Terugkeer is in praktijk moeizaam.
migratiebeleid 3d. Na afwijzing asielprocedure Afgewezen asielzoekers vragen hulp: 1. opvang om een permanente oplossing te vinden. Opvangcapaciteit voor uitgeprocedeerden in NL loopt terug: gemeenten bezuinigen, druk van het rijk 2. juridische oplossing: herhaald asielverzoek 2.100 (2007); 1700 (2008); 1170 (2009); 1730 (2010)
Presentatie Rian Ederveen, stichting LOS studiemiddag Netwerk Religieuzen voor Vluchtelingen 9 november 2011
leven in de illegaliteit 4. aantallen Naar schatting 100.000 migranten zonder verblijfsvergunning • 1/3 heeft asielverleden, rest kwam om andere redenen • 1/3 is vrouw • Bovendien nog 20.000 kinderen zonder verblijfsvergunning • Leven vooral in de grote steden
leven in de illegaliteit 5. wat mag nog wel, wat mag niet meer? Koppelingswet (1998) sluit ongedocumenteerde migranten uit van sociale voorzieningen Moeilijk te realiseren: – – – – –
onderdak werk eten familierelaties bijstand
Wel mag: – gezondheidszorg – onderwijs voor kinderen – juridische bijstand
Presentatie Rian Ederveen, stichting LOS studiemiddag Netwerk Religieuzen voor Vluchtelingen 9 november 2011
leven in de illegaliteit 6a. wat betekent dat in de praktijk (wonen) Soort huisvesting (N=88) Frequentie Inwonen bij vrienden 73 Verblijf op straat 35 Huren van een kamer op de particuliere woningmarkt 34 Verblijf in vreemdelingenbewaring 34 Inwonen bij partner 30 Verblijf in een daklozeninstelling 26 Inwonen bij landgenoten 14 Illegaal in een AZC 13 Inwonen bij werkgever 11 Verblijf in noodopvang/Emmaus 9 Illegaal in een ROA-woning 6 Huren van een kamer op de sociale woningmarkt 4 Verblijf in penitentiaire inrichting 4 Verblijf in pension 2
Percentage 83% 40% 39% 39% 34% 30% 16% 15% 12% 10% 7% 5% 5% 2%
leven in de illegaliteit 6b. wat betekent dat in de praktijk (werken) Door werk voorzien in levensonderh. (N=88)? Ja Nee Nee, want geen inkomsten uit arbeid Onbekend
Frequentie 11 49 25 3
Percentage 12% 56% 28% 3%
Andere inkomstenbronnen (N=84) Geld, onderdak en/of eten krijgen van familie, vrienden en/of kennissen Geld en andere benodigdheden lenen van familie, vrienden en/of kennissen Liefdadigheid en fondsen Inkomen van andere gezinsleden Criminaliteit Schadevergoeding in verband met onrechtmatige detentie
Frequentie
Percentage
60
68%
25 18 12 4
28% 20% 14% 5%
1
1%
Presentatie Rian Ederveen, stichting LOS studiemiddag Netwerk Religieuzen voor Vluchtelingen 9 november 2011
leven in de illegaliteit 6c. wat betekent dat in de praktijk (misstanden)
Problemen mbt veiligheid (N=88)
Freq.
Perc
Niet melden misstanden op de arbeidsmarkt 20 23% Niet melden misstanden op de woningmarkt 10 11% Gebruik van andermans pasjes voor gezondheidszorg 9 10% Geen aangifte bij slachtofferschap strafbare feiten en/of vermissing 8 9% Kinderen niet aangegeven 7 8% Niet verweren tegen onheuse behandeling 4 5% Weglopen bij ongeval 4 5%
leven in de illegaliteit 7. detentie Behalve moeilijkheden bij het overleven, is er ook de constante angst voor detentie ‘ter fine van uitzetting’. Jaarlijks worden 8.000 migranten opgesloten, de helft wordt uitgezet Kritiek op vreemdelingendetentie - geen afweging ‘ultimum remedium’ - geen individuele afweging - langdurig, ook als zicht op uitzetting mist - regime is in praktijk restrictiever dan strafrecht
Presentatie Rian Ederveen, stichting LOS studiemiddag Netwerk Religieuzen voor Vluchtelingen 9 november 2011
leven in de illegaliteit 8. strafbaarstelling Op 1 november nam de TK het wetsvoorstel aan voor strafbaarstelling van illegaal verblijf Behandeling in de EK ws. op 29 november Ingangsdatum gepland voor 1 januari 2012 Kritiek: symboolwetgeving - moeilijk om boetes te innen - vervangende hechtenis voegt niets toe - het dwingt migranten zonder verblijfsvergunning meer ondergronds - het belemmert hulpverlening - het vergroot de macht van diegenen die misbruik willen maken van de zwakke rechtspositie van de doelgroep - het is duur
Gevolgen samenleving Tegengaan van marginalisering van ongedocumenteerden is belangrijk voor onze samenleving: • vraag naar een ‘grijze markt’ voor werk en woonruimte groeit. Er komt dus een aanbod van onderhuur, zwartwerk, valse documenten, smokkelaars... • rechteloosheid van een deel van de samenleving werkt misstanden in de hand: uitbuiting, afpersing, misbruik. Slachtoffers kunnen zich daar niet tegen verweren. • de leefsituatie van ongedocumenteerden kan tot criminaliteit leiden, maar ook tot overbewoning, ongedierte, ziekten. • aantasting van de rechten van de zwaksten is vaak het begin van aantasting van rechten voor de laag daarboven. • mensenrechten die voor een deel van de bevolking niet gelden, breken het morele gezag van de mensenrechten af. Voor wie gelden ze dan nog wel? Hoe universeel zijn ze nog? De stem van de zwaksten moeten we steeds weer laten horen. In hun belang, maar ook in ons belang