Januari Jongeren, alcohol en drugs Beleidskader gemeente Assen

Jongeren, alcohol en drugs Beleidskader gemeente Assen 2010 - 2015

Januari 2010

Inhoudsopgave Inleiding ..................................................................................................................... 3 Probleem in het algemeen ....................................................................................... 4 Alcohol- en drugsgebruik in de gemeente Assen ................................................. 6 Het huidige alcoholen drugsbeleid in de gemeente Assen. ............................... 8 Het landelijk beleid versus gemeentelijk beleid. .................................................. 10 Leeftijdsgrens ....................................................................................................................... 10 Toezicht drank- en horecawet naar gemeenten .................................................................... 10 Gemeente heeft de regie ....................................................................................................... 11 De doelstellingen .................................................................................................... 13 Strategie .................................................................................................................. 14 Publiek draagvlak ................................................................................................................. 14 Regelgeving .......................................................................................................................... 15 Handhaving .......................................................................................................................... 16 Vroegsignalering .................................................................................................................. 16 Evaluatie ............................................................................................................................... 17 Bijlagen.................................................................................................................... 18 Norm verantwoord alcoholgebruik ...................................................................................... 18 Lijst met afkortingen ............................................................................................................ 19

Alcohol en drugs beleidskader gemeente Assen 2010 – 2015

2

Inleiding Deze notitie omschrijft het alcoholen drugsbeleidskader van de gemeente Assen. Gebaseerd op objectieve cijfers en de mening en ervaring van direct betrokkenen. De strategie die in deze notitie centraal staat, is een proactieve preventieve aanpak, gebaseerd op bewustwording, communicatie en vroegsignalering. Deze aanpak wordt gecombineerd met handhaving van wet en regelgeving, nazorg en hulpverlening. Uitvoering van dit beleid is alleen te realiseren als de gemeente samenwerkt met de ketenpartners zoals VNN, Jeugdhulpverlening, GGD Drenthe, scholen, horeca, openbaar ministerie, politie en justitie. Het betrekken van de jeugd bij de beleidsvoorbereiding en de uitvoering heeft speciale aandacht. Met de ‘denktank jeugd’ zal dit beleidskader worden besproken. In het bijbehorende plan van aanpak staan de concrete acties genoemd, waarmee jongeren bij de uitvoering van het beleid worden betrokken. In het najaar van 2009 is door de VDG het actieprogramma ‘Aanpak schadelijk alcoholgebruik jongeren 2009 – 2013’ opgesteld. Assen stemt in met dit programma en de in dit programma genoemde actiepunten worden door Assen overgenomen. Waar mogelijk hebben deze actiepunten ook betrekking op de aanpak van drugsgebruik. In 2010 wordt er een drugsnotitie gemaakt door de gemeente Assen. In deze notitie wordt het softdrugsbeleid tegen het licht gehouden. Overlast rond coffeeshops krijgt aandacht evenals het coffeeshopbeleid en vergunningen in verband met coffeeshops. Er worden gebieden aangewezen waar geen softdrugs gebruikt mag worden. Daarnaast wordt er initiatief genomen door de gemeente om de drugsmarkt te monitoren om een aanpak op maat mogelijk te maken.


3

Probleem in het algemeen Agressie, criminaliteit, openbare orde en verkeersveiligheid zijn sterk gerelateerd aan alcoholen drugsgebruik. Bijna 80% van het uitgaansgeweld en -overlast gebeurt onder invloed van alcohol, 30% van de verkeersslachtoffers is het gevolg van alcoholen drugsgebruik. Het rijden onder invloed veroorzaakt jaarlijks enkele honderden doden. Duizenden mensen raken meer of minder ernstig gewond. Tegelijkertijd lijkt het alcoholgebruik onder jongeren meer geaccepteerd te worden. Zowel jongeren als ouders/opvoeders vinden het niet vreemd als jongeren (overmatig) alcohol gebruiken, terwijl dit gezien de uitwerking (overlast, agressie, hersenbeschadiging, schooluitval) als ongewenst gezien en benaderd dient te worden. Inmiddels is bekend geworden dat de hersenen van jongeren zich pas op 24 jarige of 25 jarige leeftijd volledig hebben ontwikkeld. Alcohol brengt onomkeerbare schade aan de ontwikkeling van de hersenen van jongeren. In 2007 had 78 procent van de jongeren van 12 tot 17 jaar in Nederland weleens alcohol gedronken. Dat is minder dan in 2003, toen dat percentage op 84 procent lag. De daling komt geheel voor rekening van de 12- tot 15-jarigen, want er is geen afname in het alcoholgebruik onder jongeren van 15 en 16 jaar. Als jongeren drinken, drinken ze nog steeds te veel en te vaak. Dat geldt ook voor de 12- tot 15-jarigen. Het percentage jongeren dat ooit alcohol heeft gedronken, verschilt nauwelijks bij de verschillende schooltypen. Maar áls ze drinken, dan drinken de scholieren uit de laagste opleidingsniveaus wel vaker en meer glazen alcohol. Naast de daaruit voortkomende overlast en agressie, geven de nieuwste onderzoeken aan dat alcoholgebruik op (zeer) jonge leeftijd erg schadelijk is voor de gezondheid. Het aantal jeugdigen tussen de 10 en 15 jaar dat wegens alcoholvergiftiging in een ziekenhuis moet worden behandeld, is tussen 2000 en 2005 verzesvoudigd1. Bij jeugdige drinkers is de kans op overmatig alcoholgebruik op latere leeftijd groter. Alcohol is een belangrijke determinant bij sterfte: in 2006 overleden 1.742 mensen aan oorzaken waarbij alcohol expliciet werd genoemd (25% meer dan in 1996). In 42% van deze gevallen werd alcohol als primaire doodsoorzaak genoemd; in 58% van de gevallen was het een secundaire oorzaak. Afhankelijkheid en andere psychische stoornissen door gebruik van alcohol vormden de belangrijkste doodsoorzaak (61%), gevolgd door alcoholische leverziekten (34%). Drugsgebruik is niet algemeen geaccepteerd onder jongeren en hun ouders. Drugsgebruik onder jongeren laat geen dalende of stijgende lijn zien, maar is de afgelopen jaren constant gebleven in Assen. Ook het gebruik van softdrugs wordt steeds risicovoller. De concentraties van de werkzame stof THC in cannabis is sterk verhoogd waardoor gebruik tot meer psychische en lichamelijke schade leidt. Ook komen er steeds nieuwe producten op de markt, waarvan schadelijke effecten niet altijd direct duidelijk zijn. Nieuwe problematiek kan daardoor ontstaan. Daarnaast kunnen de effecten van drugsgebruik voor het individu en zijn omgeving zeer ingrijpend zijn.

1

Onderzoek door St. Consument en Veiligheid en het Reinier de Graaf gasthuis. Bron: Stichting Alcohol Preventie


4

Van alle leerlingen van het voortgezet onderwijs heeft bijna één op de zes (17%) ooit cannabis gebruik. In het basisonderwijs heeft vrijwel geen enkele leerling ervaring met het gebruik van cannabis (0,2%). Onder de 12- en 13-jarigen heeft een relatief klein deel ervaring met cannabisgebruik. Onder 14-jarigen is sprake van een forse toename bij zowel jongens als meisjes. Deze toename zet zich vanaf 15 jaar verder voort met het stijgen van de leeftijd. Uiteindelijk is op 17- en 18-jarige leeftijd ongeveer de helft van de jongens en bijna één derde van de meisjes met cannabis in aanraking gekomen. Van alle scholieren in het voortgezet onderwijs heeft één op de 25 (4 % ) de afgelopen maand 1 of 2 keer cannabis gebruikt, ongeveer evenveel jongens als meisjes. Drie procent van alle scholieren heeft de afgelopen maand 3-10 keer geblowd. Dit zijn meer jongens (5%) dan meisjes (2 %). Zeer frequent blowen, dat wil zeggen meer dan 10 keer in de afgelopen maand komt zowel onder jongens (2%) als onder meisjes (1%) weinig voor. De maatschappelijke impact van alcohol en drugsmisbruik is groot. Er kan multiproblematiek ten grondslag liggen aan overmatig drugs en alcoholgebruik. Drugsgebruik kan voortkomen uit psychische klachten die men zo probeert te beheersen. Inmiddels is ook bewezen dat kinderen van alcohol en drugsverslaafde ouders een groter risico lopen zelf ook verslaafd te raken. De maatschappelijke kosten van alcoholmisbruik zijn hoog. De kosten in Nederland zijn minimaal 2,5 miljard euro per jaar. Hierbij zijn alleen de directe maatschappelijke kosten meegenomen zoals de kosten van ziekteverzuim, schade, verkeersongelukken, gezondheidzorg en justitiële kosten. Voor de Europese Unie zijn de kosten ongeveer 270 miljard euro per jaar. Onderzoek laat zien dat maatregelen om de totale Europese kostenpost met 1/3 (90 miljard) te laten dalen ongeveer 1,3 miljard euro zouden kosten. De meest kosteneffectieve maatregelen om de kostenposten te reduceren zijn het verhogen van de accijnzen, beperken van de beschikbaarheid van alcohol en het beperken van alcoholreclame (Anderson en Baumberg, 2006).


5

Alcohol- en drugsgebruik in de gemeente Assen De GGD heeft in december 2009 de resultaten van het jeugdonderzoek onder 1333 jongeren van 12 t/m 18 jaar in Assen gepubliceerd2. Dit leverde voor Assen de volgende cijfers op. Alcohol: o Meer dan de helft (53%) van de 12- t/m 15-jarigen heeft wel eens alcohol gedronken. Een derde (32%) had in de vier weken voorafgaande aan het onderzoek gedronken. o Ook op schoolfeesten (8%), in de discotheek (23%) en in het café (12%) drinken 12- t/m 15-jarigen alcohol, terwijl dit wettelijk verboden is. o Slechts een minderheid (16%) van de ouders verbiedt het drinken van alcohol of raadt het drinken van alcohol aan 12- t/m 15-jarigen af. o Een groter deel (19%) van de ouders keurt het drinken van alcohol, naar het eigen zeggen van de 12- t/m 15-jarigen, goed. Drugs: o 11% van de 12- t/m 15-jarigen en 30% van de 16- t/m 18-jarigen geeft aan weleens cannabis gebruikt te hebben. Deze cijfers liggen op hetzelfde niveau als in de rest van Drenthe en lager dan het landelijk gemiddelde. (16% versus 18,7%) o Het paddogebruik ligt in Assen op het gemiddelde niveau in Drenthe maar lager dan landelijk. (2% versus 3,1%) o Het gebruik van harddrugs onder jongeren is in Assen laag (≤ 1%), en vergelijkbaar of lager dan het gemiddelde voor Drenthe. (XTC, cocaïne en amfetamine zijn lager). Assen steekt voor wat betreft alcoholgebruik relatief gunstig af ten opzichte van de andere gemeenten in Drenthe. o Het aantal jongeren dat weleens alcohol gedronken heeft is 4% lager. (60% versus 64%) o Het aantal jongeren dat in de vier weken voorafgaande aan het onderzoek gedronken heeft is 7% lager dan het Drents gemiddelde en 16% lager dan het landelijk gemiddelde (Assen 42%, Drenthe 49%, NL 58%) o Het percentage 12-t/m 15-jarigen dat zich beperkt tot het drinken van 6 of minder glazen in het weekend is 6% hoger dan het Drentse gemiddelde. o Het percentage ouders dat drinken van alcohol goedkeurt is 4% lager. Het drugsgebruik in Assen is vergelijkbaar met het gemiddelde in Drenthe. De cijfers voor alcoholgebruik door jongeren in Assen zijn gunstiger dan de gemiddelde cijfers voor Drenthe. Toch is de situatie verontrustend. Ongeveer een derde van de 12- t/m 15-jarigen drinkt regelmatig alcohol. Een te groot aantal ouders keurt het drinken van hun 12 t/m 15 jaar oude kinderen goed. Niet alleen de cijfers geven aan dat het alcoholgebruik onder jongeren verontrustend is. De politie constateert dat er sprake is van een problematische indrinkcultuur. Vrijwel zonder uitzondering heeft iedere jongere die uitgaat ‘ingedronken’. 2

In het jeugdonderzoek van 2004 is veel minder uitgebreid naar het alcoholgebruik gevraagd. Ook is de bevraagde doelgroep anders dan in 2008. Dit maakt het onmogelijk de cijfers van 2004 en 2008 met elkaar te vergelijken. Alcohol en drugs beleidskader gemeente Assen 2010 – 2015

6

Verslavingszorg Noord-Nederland (VNN) merkt dat teveel ouders accepteren dat hun kinderen onder de 16 drinken. Tegelijk constateren de jongerenwerkers dat er een nieuwe groep veeldrinkers aan het ontstaan is: Havo en Vwo-jongeren van wie de ouders niet weten dat hun kinderen op straat veel drinken. Drugsproblemen zijn in Assen relatief gering. Zowel verslavingszorg als de jongerenwerkers geven aan dat het aantal gebruikers gering is en de overlast door preventief ingrijpen beheersbaar is en beperkt blijft.


7

Het huidige alcoholen drugsbeleid in de gemeente Assen. Een effectief alcoholen drugsbeleid kenmerkt zich door een samenhangend geheel van interventies op het gebied van volksgezondheid en veiligheid, dat wordt ontwikkeld en uitgevoerd in samenwerking met de betrokken partijen. Assen voert zo’n integraal alcoholen drugsbeleid. Dit beleid richt zich op informatie, bewustwording en vroege signalering en daarnaast op regels én handhaving. Jongeren zijn daarin een belangrijke doelgroep. De omgeving van de jeugdige drinker of drugsgebruiker is breed. Het thuisfront, het uitgaanscircuit, de school, de sportclub, de vereniging, de straat: het zijn allemaal plekken waar de jeugd aan alcohol of drugs kan komen. Een effectieve aanpak richt zich dus niet alleen op de jongeren maar ook op hun omgeving. In Assen werken de partners, politie, justitie, het Openbaar Ministerie, onderwijs, GGD Drenthe, VNN en (jeugd-)hulpverlening daarbij al jaren intensief samen. Assen steekt met haar integrale beleid gunstig af ten opzichte van andere gemeenten. Met de verslavingszorg werkt maar 76% van de gemeenten samen en slechts 62% heeft afspraken gemaakt met de horeca. (CCV 2009) Voorbeelden van het huidige beleid3: o Het convenant veilig uitgaan in Assen legt de afspraken vast tussen horeca, politie, openbaar ministerie en de gemeente om verantwoord alcoholgebruik te bevorderen en de handel in en gebruik van soften harddrugs aan te pakken. Er zijn gezamenlijke trainingen uitgevoerd door politie en horeca gericht op tegengaan van geweld en beheersing van agressie. o In het Actieprogramma alcoholbeleid van de VDG is in 12 actiepunten vastgelegd hoe de gemeenten in Drenthe het alcoholgebruik gaan terugdringen. Assen integreert de actiepunten in haar beleid. o Assen hanteert een proactief jeugdbeleid. De jongerenwerkers kennen de jeugd en spreken de jeugd aan op hun gedrag en verantwoordelijkheden. Activiteiten die jongerenwerk organiseert zijn alcoholvrij, ook voor jongeren boven de 16. Samen met club Diana organiseert jongerenwerk zes keer per jaar alcoholvrije feesten. Aan deze feesten nemen honderden tieners per keer deel. o Het Asser Contract geeft gemeente en politie de mogelijkheid na een waarschuwing gebiedsontzeggingen op te leggen bij overlast, bijvoorbeeld in een winkelcentrum, park of straat. Jongeren tot 18 jaar kunnen de ontzegging inruilen voor een contract. Hierin staan afspraken over gedrag, houding en eventueel hulpverlening. Ouders ondertekenen het contract ook. o In het Jongeren Opvang Team (JOT) werken gemeente en politie samen met de hulpverlening en het jongerenwerk, om jongeren die voor het eerst over de schreef gaan in beeld te krijgen en op het goede spoor te zetten. Het Asser beleid is effectief omdat het actief problemen probeert te voorkomen. De jeugdagent: “We kennen alle hangplekken en op de uitgaansavonden houden we die goed in de gaten. De jongeren die mogelijk voor problemen kunnen gaan zorgen, zijn goed in beeld. Dat zijn er een paar honderd. Elke wijkagent kent die jongeren. En omgekeerd kennen de jongeren ons. Door met ze in gesprek te gaan, voorkom je meestal dat het escaleert. Zelf houd ik er ongeveer 20 speciaal in de gaten en probeer ik te voorkomen dat ze in de problemen raken. Dat is mijn project!” 3

Een volledig overzicht van alle activiteiten is opgenomen in het plan van aanpak 2010 2011.


8

Ook de jongerenwerkers zoeken de jongeren op en spreken ze aan op hun verantwoordelijkheden. Een aanpak die werkt. Het Jongeren Opvang Team (JOT) functioneert goed. Het biedt preventie door goede zorg, al zouden er volgens de verslavingszorg wel meer jongeren mogen worden doorverwezen. VNN zet vooral in op vroegsignalering. En bij de voorlichting moet meer aandacht aan groep 7 en 8 van de basisschool gegeven worden, dan ben je de problemen voor. De Asser horeca stimuleert verantwoord alcoholgebruik. De horeca in Assen is 16+ en doet niet aan een happy hour of iets dergelijks en doortappen is niet aan de orde. In de horeca zijn er daardoor geen noemenswaardige problemen. Uit de GGD cijfers blijkt wel dat in de café’s, discotheken en op schoolfeesten een aantal jongeren alcohol nuttigt. Voorlichting aan scholieren en hun ouders blijkt uit recent wetenschappelijk onderzoek essentieel om alcoholgebruik van jongeren uit te stellen en geen drugs te gebruiken. Alleen als jongeren én hun ouders worden geïnformeerd over waarom jongeren geen alcohol zouden moeten drinken, kan hun gedrag worden beïnvloed. Jongeren moeten er zelf van overtuigd zijn dat alcohol slecht voor ze is en weten hoe ze nee kunnen zeggen. Dat lukt alleen als ze geholpen worden door ouders die regels stellen. (Trimbos, sept 2009) Gemeente Assen, VNN, politie Drenthe en GGD Drenthe ondernemen in het schooljaar 2010/2011 actie om afname van het programma ‘De Gezonde School en Genotmiddelen’ door het basis- en voortgezet onderwijs in Assen te vergroten. De gezonde school en genotmiddelen is een preventieprogramma over alcohol, roken en drugs voor het basis- en voortgezet onderwijs. Uniek aan het programma is dat het niet alleen draait om voorlichtingslessen. Ook het betrekken van ouders, het opstellen van duidelijke regels en het signaleren en begeleiden van leerlingen met problemen zijn belangrijk De jongeren in Assen worden actief bij het beleid betrokken. De denktank, bestaande uit een groep van ongeveer 50 steeds wisselende jongeren, zal bij de uitvoering en evaluatie van het drugs- en alcoholbeleid worden betrokken. De jongerenwerkers zullen de succesvolle alcoholvrije feesten gebruiken om gericht informatie te verzamelen door met jongeren te gaan praten of te enquêteren. Die één-op-één aanpak levert volgens de jongerenwerkers veel informatie op.


9

Het landelijk beleid versus gemeentelijk beleid. Schadelijk alcoholgebruik vormt al geruime tijd een belangrijk aandachtsgebied in het overheidsbeleid. In de landelijke preventienota ‘Kiezen voor gezond leven’ is het voorkomen van schadelijk alcoholgebruik een van de speerpunten. Het Ministerie van VWS heeft in november 2007 een Hoofdlijnenbrief Alcoholbeleid opgesteld. De belangrijkste punten die hierin worden aangehaald zijn: o Gemeenten krijgen meer bevoegdheden om alcoholmisbruik aan te pakken. o Gemeenten mogen beslissen dat jongeren onder een bepaalde leeftijd vanaf een bepaald tijdstip niet meer mogen worden toegelaten in de horeca. o De burgemeester kan supermarkten die de regels vaak overtreden het recht ontnemen alcohol te verkopen. o Gemeenten gaan in de toekomst zelf toezicht houden op de naleving van de regels rond alcoholverkoop. o Jongeren onder de 16 jaar die alcohol bezitten op de openbare weg kunnen bestraft worden. o Er komen nieuwe gerichte maatregelen om het aantal rijders onder invloed terug te dringen. o De vroegsignalering van probleemdrinkers wordt uitgebreid. o De politie gaat voortaan een blaastest afnemen bij verdachten van een geweldsmisdrijf. o Introductie van een verbod op alcoholreclame op televisie en radio tussen 6.00 en 21.00 uur. o Verhoging van de accijns op bier met 2,3 cent per pijpje. De laatste twee punten zijn inmiddels in werking. De andere voorstellen moeten nog in het parlement worden besproken. Het alcoholbeleid is dus in beweging, zowel op lokaal, regionaal als landelijk niveau. Een aantal ontwikkelingen springt daarbij in het oog. Leeftijdsgrens In het voorstel van de nieuwe Drank- en Horecawet wordt uitgegaan van een experimenteerartikel waarin een aantal gemeenten de leeftijdsgrens voor het kopen van alcoholhoudende drank optrekken. Uit recent onderzoek onder 358 gemeenten blijkt dat de overgrote meerderheid van de gemeentelijke projectleiders voorstander is van het verhogen van de leeftijdsgrens van 16 naar 18 jaar, mits dit landelijk gebeurt. Eén grens van 18 jaar schept duidelijkheid. Alcoholgebruik wordt dan gelijkgesteld met rijden, trouwen en stemmen. Daarnaast wijzen zij op het feit dat de hersenen van jongeren nog in ontwikkeling zijn. (tot het 25e levensjaar). Ook is het volgens hen een voordeel dat de 14-15 jarigen dan echt duidelijk te jong zijn en dat ouders dan ook eerder nee zullen verkopen. Eerder berichtte de Vereniging van Nederlandse Gemeenten al dat zestig tot zeventig procent van de gemeenten voorstander is van een landelijke leeftijdsgrens van 18 jaar. De gemeente Assen vindt het een gemiste kans van het kabinet om gemeenten de bevoegdheid te geven lokaal leeftijdsgrenzen voor alcoholgebruik of alcoholbezit vast te stellen. Ook het idee om per gemeente de sluitingstijden te koppelen aan leeftijd ziet de gemeente niet als een effectief middel om alcoholmisbruik onder jongeren terug te dringen. Het maken van dit soort lokale maatregelen leidt tot verplaatsing van het probleem over de


10

gemeentegrenzen. De gemeente is voorstander van het centraal regelen van de extra bevoegdheden die het kabinet voorstelt. Dit standpunt is ook meegedeeld aan de VDG. Toezicht drank- en horecawet naar gemeenten Het toezicht op de naleving van deze wet wordt gedecentraliseerd. De gemeenten gaan controleren in plaats van de Voedsel- en Warenautoriteit (VWA). De verwachting is dat het toezicht hierdoor wordt verscherpt. Het draagvlak voor deze naderende wijziging lijkt groot. De gemeente kan met deze bevoegdheid beter en onafhankelijk sturen op de handhavingkant van het alcoholbeleid. Deze aanpassing maakt ook betere afstemming mogelijk tussen de gemeentelijke Buitengewoon Opsporingsambtenaren (BOA ’s) en de politie. Er worden weinig nadelen gezien, maar het Rijk moet wel ondersteunen met extra financiële middelen voor de uitvoering van deze bevoegdheid. Het Ministerie van VWS heeft in september 2009 een Hoofdlijnenbrief drugsbeleid opgesteld. Een aantal belangrijke punten worden hier aangehaald. De drugsproblematiek kent een groot aantal facetten en verandert voortdurend. Het assortiment genotsmiddelen met een gevaar voor de individuele en volksgezondheid is in de loop der jaren aanzienlijk toegenomen. Het gebruikerspubliek is zeer gevarieerd. Ten aanzien van gezondheidsrisico’s en verslavingszorg is het beleid redelijk succesvol geweest. Maar de problemen rond overlast en drugsgerelateerde criminaliteit drukken zwaar op lokale overheden en de georganiseerde misdaad heeft de weg naar het grote geld van de internationale drugshandel gevonden. Ook de sociale impact van alcoholen drugsgebruik onder jongeren wordt steeds duidelijker. Deze veranderde situatie wordt ook bevestigd door de Evaluatie van het Nederlands drugsbeleid die het kabinet heeft laten uitvoeren. De Adviescommissie Drugsbeleid heeft het Kabinet geadviseerd over de toekomst van het drugsbeleid en heeft aangegeven dat vier onderdelen met voorrang moeten worden opgepakt. 



 

Aandacht voor jongeren. Het gebruik van drugs en alcohol door minderjarigen moet veel sterker dan nu worden tegengegaan. Ook is het van belang dat men name kwetsbare jongeren tegen de ontwikkeling van met gebruik van deze middelen samenhangend probleemgedrag en tegen sociale marginalisering worden beschermd. Coffeeshops zijn uitgegroeid tot moeilijk beheersbare grote cannabisverkooppunten. De coffeeshops moeten terug naar waar ze oorspronkelijk voor bedoeld waren: verkooppunten voor lokale gebruikers (teneinde een scheiding van de markt voor soften harddrugs te bevorderen.). Versterking en verbreding van de strijd tegen de georganiseerde drugsmisdaad. Het drugsbeleid dient permanent te worden gemonitord en er dient systematischer te worden gehandhaafd en geleerd. Ook dient er meer te worden samengewerkt door de verschillende beleidsinstanties. Dit vereist een duidelijker en meer alerte integrale politieke sturing en een daartoe geëquipeerde autoriteit.

Gemeente heeft de regie De regierol voor lokaal alcoholen drugsbeleid is weggelegd voor de gemeente. In een recent onderzoek noemen gemeenten de volgende acties in volgorde van gebleken effectiviteit: o voorlichting aan jongeren o voorlichting aan ouders


11

o o o

verscherping van toezicht afspraken met horeca alcoholgerelateerde straf (de Boete of Kanskaart van Halt).

De trendanalyse Jeugd & Alcohol van het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid CCV laat zien dat voorlichting alléén niet effectief is, maar een mix van maatregelen wel. Naast voorlichting nemen veel gemeenten ook andere maatregelen, zoals afspraken maken met de horeca over het onderwerp Jeugd & Alcohol, verscherpt toezicht op de leeftijd van jongeren, een aan alcoholgebruik gerelateerde leerstraf bij Halt. Sommige gemeenten vullen bovengenoemde maatregelen aan met een blaastest bij schoolfeesten, een alcoholverbod op (een deel van) de openbare weg en in een enkel geval het vervroegen van de sluitingstijden. Om de gemeenten te ondersteunen bij het ontwikkelen en (laten) uitvoeren van effectief gezondheidsbeleid heeft de rijksoverheid een aantal instanties aangewezen en richtlijnen laten ontwikkelen. Het Centrum Gezond Leven bevordert het gebruik van landelijk inzetbare leefstijlinterventies en ondersteunt de lokale professional door beschikbare interventies inzichtelijk te presenteren en te beoordelen op kwaliteit en samenhang. In opdracht van het ministerie van VWS is door de Voedsel en Waren Autoriteit een handleiding voor lokaal alcoholbeleid ontwikkeld. Eén van de bewezen effectieve interventies is De gezonde school en genotmiddelen, een preventieprogramma over alcohol, roken en drugs voor leerlingen van het basis- en voortgezet onderwijs en hun ouders. De gemeente Assen maakt zo veel mogelijk gebruik van deze en andere landelijk beschikbare materialen, werkwijzen en bewezen effectieve interventies. Tegelijkertijd staat de gemeente open voor Drentse of Asser initiatieven die het voorgenomen beleid kunnen ondersteunen.


12

De doelstellingen Assen zet haar huidige integrale en proactieve alcoholen drugsbeleid voort. We blijven daarin samenwerken met de ketenpartners zoals VNN, Jeugdhulpverlening, GGD, scholen, horeca, openbaar ministerie, politie en justitie. De algemene doelstelling van het alcoholbeleid is het voorkomen van schadelijk alcoholgebruik. Jongeren en hun ouders zijn daarbij de belangrijkste doelgroepen, voorkomen is beter dan genezen. Uitgangspunt is dat jongeren op latere leeftijd beginnen met drinken en minder drinken. Voor volwassenen is de norm verantwoord alcoholgebruik het uitgangspunt. Bij het drugsbeleid is het wettelijk kader uitgangspunt. De nadruk ligt daarbij op het voorkomen van overlast. Gebruik van, en handel in, harddrugs wordt niet getolereerd. Assen heeft voor haar alcoholen drugsbeleid de volgende hoofd- en subdoelstellingen geformuleerd. Onze ambities zijn hoog, de genoemde percentages zijn de minimale resultaten die we eind 2015 gerealiseerd willen hebben. 4 1. Jongeren beginnen op latere leeftijd met drinken. a. Het aantal actuele drinkers i. van 12 t/m 15 jaar moet teruggebracht worden van 32% naar 25% ii. van 16 t/m 18 jaar moet teruggebracht worden van 72% naar 65% b. Het aantal jongeren van 12 t/m 15 jaar dat alcohol drinkt i. op schoolfeesten moet omlaag van 8% naar 4% ii. in de discotheek moet omlaag van 23% naar 12% iii. in een café moet omlaag van 12% naar 5% iv. thuis moet omlaag van 27 % naar 14 % c. Het percentage ouders van jongeren van 12 t/m 15 jaar dat het drinken van alcohol goedkeurt moet omlaag van 19% naar 10% 2. Jongeren drinken minder a. Het aantal jongeren dat op door de weekse dagen drinkt moet teruglopen van 19% naar 15% 3. Problematisch alcoholgebruik wordt teruggedrongen a. Het aantal 16- tot 18- jarigen dat meer dan 5 glazen alcohol bij 1 gelegenheid drinkt (bingedrinkers) moet teruglopen van 69% naar 60% b. Het aantal volwassenen dat (zeer) excessief drinkt moet verminderen van 5% naar 3%, 4. Het drugsgebruik neemt niet toe.

4

De formulering van de doelstellingen sluit aan bij de vraagstelling in de gezondheidsmonitor van de GGD. Daardoor kunnen deze monitorresultaten gebruikt worden om na te gaan in hoeverre de doelstellingen gerealiseerd worden. De gekozen getallen zijn een goede maat voor mate waarin de doelstelling gerealiseerd wordt.


13

Strategie De strategie geeft aan welke weg Assen wil volgen om het probleem op te lossen en de gewenste situatie te bereiken. Het beantwoordt de vraag: hoe gaan we het doen? De strategie kenmerkt zich door de volgende elementen: o Meersporenmodel: het probleem wordt vanuit verschillende invalshoeken opgepakt. o Meerjarenmodel: het beleid wordt uitgevoerd gedurende een periode van meerdere jaren. o Meerpartijenmodel: er wordt een integrale aanpak voorgestaan waarin meerdere partijen nauw met elkaar samenwerken en een verbinding leggen tussen hun activiteiten. Zoals : gemeente, politie, GGD Drenthe en VNN. de scholen, jongerenwerk, Halt, sportverenigingen, horeca, jeugdsozen/wijkgebouwen, Huis voor de Sport, JGZ, leerplicht, jongeren opvang team en andere partijen. Ook het informele circuit waarbij je kan denken aan allerlei vormen van vrijwillige hulp, particuliere initiatieven kunnen dienen als vindplaats. Samenwerking tussen professionele zorg en particuliere initiatieven is belangrijk. o Oud en Nieuw: naast het bestaande aanbod zijn in het plan activiteiten opgenomen die vernieuwend zijn. o Realistisch: er is gekozen voor een opzet van activiteiten die goed uitvoerbaar zijn. o Snel: in het plan opgenomen activiteiten kunnen snel uitgezet worden. o Financiering: zoveel mogelijk binnen de bestaande middelen vanuit het jeugdbeleid, gezondheidszorg, verslavingszorg, sportbeleid, enzovoort. Indien extra financiering nodig mocht zijn voor een activiteit dan wordt een separaat voorstel opgesteld.. o Flexibel: mocht een tussentijdse analyse aangeven dat de problemen of de doelgroepen veranderen, dan wordt hierop snel ingespeeld. De meerjarenambities van de strategie zijn vastgelegd in deze notitie. Deze ambities worden vertaald in concrete acties in een uitvoeringsplan dat tweejaarlijks wordt aangepast op basis van de bereikte resultaten en de meest recente inzichten. Het betrekken van de jeugd bij de beleidsvoorbereiding en het opstellen, uitvoeren en evalueren van het plan van aanpak is essentieel voor het welslagen van dit beleid. Overmatig alcoholgebruik en drugsoverlast moeten integraal worden aangepakt. De gemeente Assen zal deze integrale aanpak ondersteunen door één coördinerende ambtenaar aan te wijzen die de samenhang tussen acties binnen de verschillende beleidsterreinen bewaakt. De strategie van de gemeente Assen bestaat uit 4 pijlers: o Publiek draagvlak o Regelgeving o Handhaving o Vroegsignalering Publiek draagvlak Publiek draagvlak is de communicatiepijler van het alcoholen drugsbeleid. Communicatie is een middel om publiek draagvlak te creëren, een voorwaarde voor een effectief beleid. Wil deze beleidspijler effectief worden ingevuld, dan betekent dat rekening houden met alle partijen die een rol spelen bij de verstrekking en het gebruik van alcohol of drugs. Niet elke doelgroep is via dezelfde middelen en op dezelfde manier te bereiken.


14

De pijler publiek draagvlak bestaat uit drie onderdelen: 1. Vergroten van kennis over de ernst van de risico’s; bewustwording daarvan bij het algemene publiek of bij specifieke doelgroepen. 2. Vergroten van kennis over de inhoud van de beleidsmaatregelen en over de normen die aan het gewenste beleid ten grondslag liggen. 3. Informeren van het publiek over de resultaten van het beleid, bijvoorbeeld in de media. Er is in Nederland veel ervaring opgedaan met het opzetten van communicatieactiviteiten ter bevordering van het publiek draagvlak voor alcoholbeleid. Niet voor alle alcoholprojecten is het creëren van publiek draagvlak altijd een expliciete doelstelling geweest, maar het was in ieder geval vaak wel een positief neveneffect van alcoholinterventies. Draagvlak is ook nodig bij de doelgroep zelf. Het beleid zal worden besproken met het jongerenpanel. De jongerenwerkers zullen worden ingezet om met regelmatige intervallen de mening van de jongeren te peilen, over alcoholen drugs in het algemeen en meer specifiek over het beleid in Assen Een paar voorbeelden hoe Assen de peiler Publiek draagvlak invult5:  Gemeente Assen zal actief participeren in de VDG werkgroep die zorg zal dragen voor de communicatie rondom het VDG actieprogramma ‘Aanpak schadelijk alcoholgebruik jongeren 2009 – 2013’.  De gemeente Assen zal zich inzetten om de afname van het programma ‘de Gezonde school en genotmiddelen’ door het basis en voortgezet onderwijs te vergroten”.  De norm ‘Geen alcohol onder de 16 jaar’ zal actief worden gepromoot.  Assen hanteert meerdere communicatiestrategieën en onderzoek de mogelijkheid om rolmodellen in te zetten. Regelgeving Regelgeving is een belangrijk instrument in de aanpak van de alcoholen drugsproblematiek. Regels kunnen betrekking hebben op diverse onderwerpen en doelgroepen. Ze kunnen zowel landelijk als lokaal zijn vastgesteld. De landelijke overheid heeft regels in relatie tot de alcoholen drugsproblematiek opgenomen in:  de Drank- en Horecawet;  Wetboek van Strafrecht;  Wegenverkeerswet 1994;  Wet op de accijns;  Wet BIBOB;  Verordeningen publieksrechtelijke bedrijfsorganisaties (PBO’s.) Lokale regels kunnen worden vastgelegd in:  verordeningen o.g.v. de DHW (artikel 20 en 23 DHW);  autonome verordeningen o.g.v. de Gemeentewet (meestal de APV);  convenanten.

5

Alle activiteiten die gemeente Assen uitvoert in het kader van het alcoholen drugsbeleid zijn opgenomen in het bijbehorende plan van aanpak.


15

In 2010 zal Assen onderzoeken hoe de wet en regelgeving kan worden aangescherpt om schadelijk alcoholgebruik door jongeren te voorkomen. Ook zal Assen in 2010 actie ondernemen om de kennis van weten regelgeving bij verstrekkers van alcohol te vergroten. Handhaving Verschillende partijen zijn betrokken bij de handhaving van de regels betreffende alcohol en drugs. De verantwoordelijkheid voor het handhaven van de DHW ligt nu nog vooral bij de VWA. Als het om openbare orde en veiligheid gaat, handhaaft de politie in opdracht van de burgemeester de APV-regels. De politie heeft verder een algemene opsporingsbevoegdheid. De gemeente kan op basis van constateringen van de VWA of de politie laten handhaven en uiteindelijk een vergunning intrekken. In de eerste helft van 2010 zullen alle bij handhaving in Assen betrokken partijen op initiatief van de gemeente Assen het handhavingsbeleid evalueren. Zo nodig zal het beleid worden aangepast. Het verscherpen van de handhaving van de 16-jaarsgrens zal hiervan onderdeel uitmaken. Ook het zogenaamde doortapverbod (niet schenken aan mensen die al in kennelijke staat zijn) zal nadrukkelijk in de evaluatie van het handhavingsbeleid worden meegenomen. De gemeente neemt eind 2010 in haar afwegingskader voor beoordeling van vergunningen in het kader van de Drank- en Horecawet, evenementen en subsidieaanvragen criteria op gericht op verantwoord alcoholgebruik. Vroegsignalering Om vroegsignalering op gemeentelijk niveau goed van de grond te krijgen moet er een brug geslagen worden tussen collectief gemeentelijk beleid en de uitvoering van de kortdurende (lokale of regionale) interventies in de eerste en tweede lijn. De rol van de gemeente ligt dan vooral in de volgende punten.  Het opnemen van doelstellingen in de nota lokaal gezondheidsbeleid om het aantal probleemdrinkers te verminderen. In het huidige gezondheidsbeleid van de gemeente Assen wordt aan het onderwerp jongeren alcohol en drugs specifieke aandacht gegeven.  Het inventariseren van hoogrisicogroepen en interventiemogelijkheden in de gemeente. Het uitvoeren van een Quick scan levert een overzicht op van probleemdrinken op lokaal niveau, de hoogrisicogroepen en de zorgpartijen die betrokken kunnen worden bij de uitvoering.  Een keuze maken: welke doelgroepen krijgen prioriteit?  Het opsporen van probleemdrinkers in de geprioriteerde doelgroepen en deze leiden naar de eerstelijns zorg, gespecialiseerde verslavingszorg of zelfhulp. Of het opzetten of ondersteunen van een signaleringssysteem in de eerste lijn.  Samenwerking tot stand brengen met de eerste lijn, gespecialiseerde verslavingszorg, verloskundigen of andere partijen (thuiszorg, GGZ, algemeen maatschappelijk werk). Hierdoor ontstaat een keten waarin mensen met zwaardere problemen of mensen voor wie een kortdurende interventie niet werkt, naar andere hulp worden geleid.  Het agenderen van probleemdrinken bij het publiek en de professionals in de zorg door middel van massamediale activiteiten. De gemeente zal zich inspannen dat: Alcohol en drugs beleidskader gemeente Assen 2010 – 2015

16

 

de leerkrachten in het voortgezet- en middelbaar beroepsonderwijs in Assen de training signaleren van Bureau Jeugdzorg Drenthe volgen; de zorgadviesteams de training signaleren van alcoholproblematiek van Verslavingszorg Noord-Nederland volgen.

De gemeente zal er zorg voor dragen dat voor eind 2011 in Assen een sluitende zorgketen (zorgadviesteam – Centrum voor Jeugd en Gezin – Drents Jongeren Opvang Team – Veiligheidshuis Drenthe) is gerealiseerd, waarin deskundigheid in en aanpakken van alcohol en drugs gerelateerde problematiek is geborgd. Evaluatie Het huidige alcohol en drugsbeleid van de gemeente Assen is effectief. Om inzicht te houden in de resultaten blijven we dat beleid monitoren. Daarbij zullen zowel het proces als de doelstellingen geëvalueerd worden. De procesevaluaties zullen vooral gebruikt worden om tijdens de looptijd van een project de coördinator inzicht te geven in de belemmerende en bevorderende factoren bij de uitvoering. Dit geeft de mogelijkheid om tussentijds de aanpak op onderdelen van het actieplan bij te stellen. Assen zal zich in nauw overleg met de GGD Drenthe inspannen om tussen de gemeenten in Drenthe afspraken te maken over het gezamenlijk optrekken in het meetbaar maken en monitoren van het integrale alcoholen drugsbeleid.


17

Bijlagen Norm verantwoord alcoholgebruik (Trimbos-instituut) Volwassen mannen (18+): o Drink niet meer dan 2 standaardglazen alcohol per dag. Volwassen vrouwen (18+): o Drink niet meer dan 1 standaardglas alcohol per dag. o Drink niet als je zwanger bent, zwanger wilt worden of borstvoeding geeft. Voor beiden geldt: o Drink tenminste 2 dagen in een week geen alcohol om gewoontevorming te voorkomen. o Heeft u een keer teveel gedronken? Drink dan daarna 2 aaneengesloten dagen geen alcohol om uw lichaam de kans te geven om zich te herstellen. o Drink geen alcohol wanneer u nog wilt werken, studeren of sporten o Pas op met alcohol in het verkeer. Wettelijk mag je maximaal een alcoholpromillage hebben van 0,5 (ongeveer 2 standaardglazen). Voor mensen die nog geen 5 jaar hun rijbewijs hebben, is deze grens verlaagd naar 0,2 promille. o Drinken als reactie op spanningen of persoonlijke problemen kan riskant zijn. Het gevaar bestaat dat u meer drinkt dan u zichzelf had voorgenomen. o Pas op met alcohol bij medicijngebruik. Soms werkt door alcohol een medicijn niet goed of wordt de werking juist versterkt. Kijk daarom altijd wat hierover in de bijsluiter staat. Of vraag bij uw huisarts of apotheker om advies. Jongeren van 16 tot 18 jaar o Drink minder dan de richtlijn voor verantwoord gebruik voor een volwassene. o Beperk je alcoholgebruik tot het weekend. Dus hooguit één of twee avonden per week. o Naar school of werk? Drink de avond ervoor niet. o Nog op de fiets of anders aan verkeer deelnemen? Drink geen alcohol. Jongeren onder de 16 o Geen alcohol.


18

Lijst met afkortingen APV Awb BIBOB BZK CBS CCV CGL DHW FAS GGD HALT IAS IVO KHN KVU LSP NHG NIGZ NOC*NSF OM PBO PVA PVAD PVG RCC RIVM ROS STAP STIVA SWOV TNO VNG VVN VWA VWS Wcpv WHO WvSR

Algemene Plaatselijke Verordening Algemene wet bestuursrecht Bevordering Integriteitsbeoordelingen door het Openbaar Bestuur Ministerie van Binnenlandse zaken en Koninkrijksrelaties Centraal Bureau voor de Statistiek Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid Centrum Gezond Leven Drank- en Horecawet Foetaal Alcohol Syndroom Gemeentelijke Gezondheidsdienst Het ALTernatief Institute of Alcohol Studies Instituut voor Onderzoek naar Leefwijzen en Verslaving Koninklijk Horeca Nederland Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan Landelijk Steunpunt Preventie Nederlands Huisartsen Genootschap Nationaal Instituut voor Gezondheidsbevordering en Ziektepreventie Nederlands Olympisch Comité, Nederlandse Sportfederatie Openbaar Ministerie Publiekrechtelijk BedrijfsOrgaan Partnership Vroegsignalering Alcohol Platform Verkoop Alcoholhoudende Drank voor thuisgebruik Project Veilige Gemeenten Reclame Code Commissie Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu Regionale Ondersteunings Structuur Stichting Alcoholpreventie Stichting Verantwoord Alcoholgebruik Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid Toegepast Natuurwetenschappelijk Onderzoek Vereniging van Nederlandse Gemeenten Veilig Verkeer Nederland Voedsel en Waren Autoriteit Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Wet collectieve preventie volksgezondheid World Health Organization Wetboek van Strafrecht


19

Januari Jongeren, alcohol en drugs Beleidskader gemeente Assen

Recommend Documents