januari - februari
2010 nr. 25
Kom kennismaken met: Alex van Galen Ron Rijghard Lezing: Maakt techniek gelukkig Filmhuis: IRIS (over Iris Murdoch) Excursie Noordbrabants Museum en de Sint-Jan
2 Inhoud
Redactie Ten Geleide
Bestuur Verslag ALV
Het was een heerlijk kerstdiner in het AG. (Uit: Studentenschetsen van Alexander Verhuell)
Het eerstvolgende nummer van ’t gewAG (nr. 26) zal op 24 februari 2011verschijnen. De sluitingsdatum voor bijdragen voor zowel ’t gewAG nr. 26 als voor de bijbehorende agenda (die de maanden maart en april zal bestrijken) is vrijdag 11 februari.
Lid worden van het AG? Raadpleeg onze website www.acadgen.nl voor uitvoerige informatie inzake de voorwaarden voor het lidmaatschap. U kunt zich via de website opgeven als belangstellende, waarna u zult worden uitgenodigd voor een vrijblijvende oriëntatie gedurende een kennismakingsperiode van drie maanden.
Lustrumcommissie “Het Lustrum is over” Champagneproeverij (verslag) Lustrum Opera: Les Bavards (verslag) Nieuweledeninitiatief Eindhoven, regio van het brein
3 4 6 7 8 10
Activiteiten / Projecten AG-In de Kring: Literaire Kring: Misdaad en Straf 15 Muziekcaleidoscoop 15 Opinie en debat 1&2 15 Evenementen op het AG: De toekomst van de plastic zonnecel 12 Maakt techniek gelukkig? 12 Excursie: naar het Noordbrabants Museum en de Sint-Jan 17 Filmhuis: IRIS (over Iris Murdoch) 14 Miss Potter 14 Filosofielezingen: Filosofie en Kunst (aankondiging) 17 Tussen psychologie en neurowetenschap (verslag) 18 Kom kennis maken met: J. v.d.Vegt over Hendrik de Vries (verslag) 20 Kester Freriks (verslag) 21 Alex van Galen 16 Ron Rijghard 16 Muziek: Avond met Kunstkring ‘De Kempen’ 3 Oproep voor Russische avond op 7 April 3 Tentoonstelling: Annette Bruining 5 Wandelen: 125e AG Wandeling 13
Mutaties Ledenbestand23 Colofon23
3 Ten geleide Allereerst wensen wij u allen een heel fijne Kerst en een goed en gezond 2011. Dat geldt zeker ook voor besturen en commissies, die er voor moeten zorgen dat het volgende jaar weer gedenkwaardig gaat worden. Herinnert u zich nog de Webspinsels van Jan Kees van der Veen in het vorige gewAG, over de bekering van Henny Albers tot computergebruikster? Als redactie bieden wij aan om voor de leden die dat ook wel willen bereiken te zoeken naar andere leden die daarbij willen helpen. Bel ons om uw belangstelling hiervoor te laten weten (040-2862995 of 040-2124944). Daarop aansluitend wil ik diegenen die wel een e-mailadres hebben, maar dat nog niet hebben doorgegeven, vragen om dat alsnog te doen. Het maakt voor ons een groot verschil
in kosten en in gemak. U krijgt dan ook de Nieuwsbrieven thuis! Het Genootschapsjaar wordt geopend met een ongetwijfeld spetterende Nieuwjaarsborrel en bijbehorende heerlijke maaltijd (u weet wel, met die lekkere ham). Het negende Brabants Debattoernooi wordt gehouden, een activiteit die veel debaters uit geheel Nederland trekt. De schrijver Alex van Galen komt vertellen over zijn werk, er is een Nieuweledeninitiatief, met bezoeken aan bedrijven in de ‘Regio van het Brein’ en meer. Kortom, er is weer een volle agenda in het komende seizoen. U kunt het hele programma volgen in de agenda van dit nummer en op de website, die met veel toewijding door het webteam wordt bijgehouden. Namens de Redactie Michiel de Veer
Van de Muziekcommissie
De jaarlijkse avond met Kunstkring ‘De Kempen’ Dinsdag 15 februari, 20.15 uur, Meerlezaal De inbreng vanuit het AG was vorige jaren aanzienlijk. We nodigen u daarom graag uit om wederom een bijdrage te leveren aan het programma. Aangezien zowel de leden van de Kunstkring als die van het AG deze uitvoeringen zeer waarderen zijn alle voorwaarden
aanwezig om deze traditie een geanimeerd vervolg te geven. Aanmelden voor deelname bij Bram Busschers, graag uiterlijk voor de jaarwisseling. Tel.: 0492-661640 of 06-22661093, e-mail:
[email protected]
Oproep voor deelname aan een Russische avond Op 7 april 2011 (aanvang 20.15 uur) vindt op het AG een Russische avond plaats met de titel De Russische ziel. AG-leden die aan deze avond hun medewerking willen verlenen in de vorm van een voordracht, een vocale of instrumentale bijdrage of anderszins, worden verzocht zich vóór 1 maart te melden bij één van de onderstaande leden van de Muziekcommissie. Graag vernemen we dan wat men denkt te gaan uitvoeren en hoeveel tijd deze bijdrage in beslag zal nemen.
Voor iedere uitvoerende wordt ongeveer 10 minuten uitgetrokken. Voor nadere informatie kunt u contact opnemen met: Bram Busschers, tel. 0492-661640
[email protected] Othmar Schob, tel. 0499-472670
[email protected] Jean Peters, tel. 0499-472155
[email protected]
4 Van het bestuur
Algemene ledenvergadering op 2 december 2010
Voorafgaand aan de ledenvergadering was er de ledenborrel, waarop twee sinterklazen hun visie gaven over het wel en wee van de vereniging. Daarmee was tevens de toon gezet voor de vergadering: kritisch. Hieronder een kort overzicht van hetgeen aan de orde is gekomen. Er waren 51 leden aanwezig, waaronder vijf bestuursleden. Op de agenda stond de terugblik op het verenigingsjaar 2009-2010: het jaarverslag van het bestuur en het financiële jaarverslag. Het beleid van het bestuur, zoals uitgewerkt in het jaarplan 2010-2011, is gericht op versterking van de vereniging en op aanpassingen in het gebouw en het bedrijf met als belangrijkste drijfveren het ombuigen van het teruglopende ledental en het herstel van de teruglopende inkomsten. Helaas is het ledental wederom afgenomen ondanks de gezamenlijke inspanningen om de ledenwerving te intensiveren. Een belangrijke mijlpaal is de renovatie van de eerste verdieping. De kosten zijn aanzienlijk hoger geworden dan voorzien, omdat een schoorsteen in slechte staat bleek te zijn en
Ingezonden brief Wij ontvingen onderstaand schrijven: In het naschrift van de redactie bij de Column in ‘t gewAG 24 over de geneugten van het postzegels verzamelen werd opgemerkt dat
verwijderd moest worden, en omdat besloten werd de kastenwand tussen Vergaderkamer en Studiekamer te vervangen door een schuifwand. Gelukkig begint de verhuur van de vergaderruimtes zich te herstellen. Vanuit de vergadering is gewezen op de noodzaak om de renovatie van de benedenverdieping zeer kritisch te bezien. De plannen zullen op korte termijn aan de leden worden voorgelegd. De aanwezigen hebben het bestuur decharge verleend voor het gevoerde beleid. De Beleidsadviesraad heeft haar jaarrapport gepresenteerd. De BAR onderstreept de noodzaak voor vernieuwing en heeft het bestuur ook regelmatig geadviseerd in de processen, die het onderdeel zijn van de beleidsuitvoering. Roland van Witteveen is toegetreden tot de BAR. Ignace Laarhoven heeft besloten om zich terug te trekken uit het bestuur. Hij heeft de aanwezigen op de hoogte gebracht van zijn beweegredenen. Een aantal leden heeft middels een petitie het bestuur gevraagd de door hen als slecht ervaren communicatie tussen bestuur en bepaalde werkgroepen zo snel mogelijk op te lossen. Het bestuur is op zoek naar een nieuwe penningmeester. De vacature in het bestuur voor Marketing en PR staat ook nog open. Ondanks de kritische toon is de discussie op vruchtbare wijze gevoerd en kan geconstateerd worden dat de betrokkenheid van de leden en de wil om de vereniging bloeiend en boeiend te houden resultaten beginnen af te werpen. Roland Huijgen, secretaris
Adolf Hitler een pfennig hief op iedere Duitse postzegel om de bouw van zijn vakantiehuis (de Berghof in Berchtesgaden) te financieren. Een aardige anekdote, maar niet geheel juist. De heffing gold voor iedere postzegel met Hitlers beeltenis er op. Een vroege toepassing van portretrecht dus.
5 Van de tentoonstellingscommissie
Annette Bruining - Landschappen en portretten hoven. Naast haar werk als vrij kunstenaar is zij werkzaam geweest als docent beeldende vorming. De tentoonstelling zal worden geopend tijdens de eerste ledenborrel van het Nieuwe Jaar op 6 januari 2011 - uiteraard in aanwezigheid van de kunstenaar - en is te zien op het AG tot 25 februari 2011.
Na lange tijd zullen de muren van onze sociëteit weer gesierd worden door werk van een kunstenaar uit eigen gelederen. Annette Bruining neemt ons met haar schilderijen, aquarellen en etsen mee naar het Brabants landschap, maar ook naar de Ardèche en naar winterse taferelen in de omgeving. Met steeds wisselende accenten, soms fel gekleurde contrasten en dan weer milde pasteltinten, geeft zij op een bijzondere manier haar beleving van de landschappen weer. Haar rustig onderzoekende manier van kijken richt zich echter niet alleen op de natuur. Ook de portretten van personen uit haar vertrouwde omgeving geven een levendig beeld van haar altijd op ontvangst staande lichamelijke en emotionele waarneming. Annette Bruining is afgestudeerd aan de Academie voor Industriële Vormgeving in Eind-
6 “Het Lustrum is over” Het dertiende lustrum ligt nu achter ons en tien activiteiten hebben in het kader daarvan het afgelopen jaar plaatsgevonden. Ter herinnering: 1 april: Uitreiking lustrumboek en openingsfeest met CantArte. 11 april: Lustrumwandeling over onder andere landgoed de Baest. 18 april: Auto rally naar stoomgemaal De Tuut 24 april: Kom kennismaken met …..Elsbeth Etty. 25 april: Zelfportretten van commissies binnen AG. 2 tot en met 5 mei: Toneel Richard III in een moderne bewerking. 2 september: Lustrumtentoonstelling Nieuwe lichting - Jong Eindhovens talent in het AG. 8 oktober: Congres Hoger onderwijs: motor van de kenniseconomie. 4 november: een feestelijke Champagneproeverij met vernissage Show your Hope. 26 tot en met 29 november: Opera Les Bavards van Jaques Offenbach.
De deelname was goed te noemen. Veel activiteiten trokken de belangstelling van meer dan 50 leden, sommige kwamen ruim boven de 100 (Toneel, Opera, Congres). Opvallend was dat het vogelschieten wegens gebrek aan belangstelling moest worden geannuleerd. Onduidelijk is nog steeds waarom zoiets afwijkends van het normale zo weinig belangstelling trekt. Wat ook niet gelukt is, is een reünie van Trait d’Union en een buitendag. Indien het gelukt zou zijn dit alles te organiseren waren dat activiteiten geweest die niet in het normale programma passen. Waarom lukt dat niet is dan de vraag. Voor zover de lustrumcommissie dit heeft kunnen nagaan is de kwaliteit van alle activiteiten door de deelnemers als hoog ervaren. Enthousiasme over wat men beleefd had, was alom aanwezig. Kritische noten zijn weinig ontvangen. Ook de uitvoerenden beleefden bevrediging aan hun optreden of uitvoeringswerkzaamheden. 1000 e-mails Welke ervaringen heeft de lustrumcommissie opgedaan? Het idee achter het lustrum was om een aantal reeds bestaande activiteiten bij het lustrum te betrekken en tevens wat zaken te organiseren die niet tot de ‘normale’ programmering behoren. Elke activiteit had een eigen trekker. De commissieactiviteiten beperkten zich tot coördinatie ten aanzien van planning, voortgang, ondersteuning bij hoe problemen konden worden opgelost en de financiën. Dit is een formule die werkt. Voor mij als voorzitter maakte het de zaken wat eenvoudiger. Twee punten waren bij dit alles belangrijk. De eerste is de collegialiteit, de wil om er samen iets van te maken. Zonder zo’n wil is het organiseren van iets bijna gelijk aan het trekken aan een dood paard. Door dit alles was het vooral een genoegen om naar een commissievergadering toe te gaan. Er zou zeker iets positiefs gebeuren. Het tweede punt is de mail. Zonder dat medium is dit werk niet te doen. Ik was een fervent gebruiker ervan maar tijdens de commissiewerkzaamheden helemaal. Sinds 7 oktober 2009, toen Richard de Groot mij vroeg om voorzitter van de lustrumcommissie te worden, heb ik 1000 e-mails ontvangen dus er zeker ook 1000 beantwoord. Elke dag dat ik aan het lustrum en congres werkte en
7 Champagneproeverij 4 november 2010 De feestelijke ledenborrel in combinatie met een champagneproeverij was de op een na laatste activiteit in het kader van het Lustrumprogramma 2010 en als extra traktatie werden de leden vrijgehouden voor de proeverij. We werden in stijl ontvangen door het vrouwelijk deel van de lustrumcommissie met een glimlach en een inspirerend glas Prosecco Spumante Brut. Na de boeiende opening van de tentoonstelling Show your Hope door Martin Voorbij werd de bijeenkomst verder gelardeerd met muziek uit Frankrijk, bitterhapjes uit de keuken en de diverse gangen van het walking dinner. De heer Tji-Ming Ling (wijnimporteur en verkoper) opende de champagneproeverij met een uitvoerige en interessante lezing over de geschiedenis van echte champagne uit Frankrijk en de concurrerende versie prosecco uit Italië, mèt de bijbehorende prijsverschillen. Achtereenvolgens kon men genieten van: Vicoltori Ponte VSAQ Prosecco Extra Brut (€ 54/fles) Cavas Conde de Caralt Extra Brut (€ 48/fles) Bellavista Franciacorta Brut (€ 120/fles) Maison Philipponnat Brut (€ 112/fles) afgewisseld met heerlijke en goed afgestemde gerechten van het walking dinner. Alles bijeen een avond om nog lang over na te praten. Engel Hoefgeest
mijn laptop openklapte was het weer feest. Op het hoogtepunt soms 10 tot 15 op een dag. Het was dan een dagtaak. Zonder die mail was het allemaal veel moeilijker gegaan. Goede herinneringen Soms werd gevraagd: “vind je het nog wel leuk?” Mijn antwoord steevast: “ja.” Waarom? Wel omdat het plezierig is om met mensen die betrokken zijn om te gaan. Zij betekenen wat voor jou en hopelijk jij voor hen. Kortom dit jaar is een jaar met goede herinneringen.
Blijft over één vraag die in de kop van dit artikel is vervat. Is het 13e lustrum voorbij of het lustrum vieren? Met name het punt dat het niet lukte om leden te interesseren in nieuwe soorten van activiteiten is aanleiding om onder de kerstboom over het waarom en de betekenis ervan nog eens na te denken. Mogelijk dat na de champagne in het nieuwe jaar bij ons allen sprankelende ideeën boven komen. Bernard Grevink
8 Les Bavards: een charmante en kleurrijke familievoorstelling We woonden de tweede van de vier opvoeringen van Les Bavards (de Kwebbelaars) van Offenbach bij. In een uitverkochte Meerlezaal. Die herbergde weliswaar niet het maximale aantal stoelen, want ook het toneelvlak en het orkest moesten een plaatsje hebben. Voor het koor, dat een groep dorpsbewoners en neringdoenden uitbeeldde, was een mobiele oplossing bedacht. Het bevond zich in de foyer, en als het aan de beurt was marcheerde het al zingend de tribune met bezoekers op en er weer af, om weer door de zijdeur te verdwijnen. Afgezien van de pianiste bestond het orkest geheel uit blazers. Vermoedelijk in verband met de beperkte ruimte die er beschikbaar was. De brede armgebaren van violisten en cellisten werden hierdoor vermeden.
er zijn handen dan ook vol aan. Daarbij was een extra moeilijkheidsgraad dat de muziekpartijen, naar ik me liet vertellen, speciaal voor deze bezetting geschreven, maar een beperkte tijd gehuurd konden worden. De solisten leek echter geen zee te hoog te gaan. Met Helene Hermens als de bedilzieke kwebbeltante, met Esther Rook als haar dochters minnaar die haar in een hilarische scène in het kwebbelen nog overtreft, met Albert Lak als de vader en Daria Quick als de dochter (een samenvatting van het verhaal vindt u in ’t gewAG nr. 24). Complimenten ook voor regisseur Maurice de Bruijn en dirigent Jan Snel die koor, solisten en orkest tot één geheel wisten te smeden. En voor Henny Albers en Marianne van Keulen die deze productie voor elkaar wisten te krijgen. Jan Koppen
“Kunst is genieten genieten is een kunst”
Wie ooit Koot en Bie als de wethouder en de gemeentesecretaris van Juinen heeft gezien, herkende een vroege voorloper van hun optreden in Les Bavards. De burgemeester (Bram Busschers) en zijn assistent/aangever (Jean Peters) vormden een mooi komisch duo dat nog prima zong ook. Offenbach, die ruim 100 musiquettes en operettes schreef (het AG-Muziekgezelschap lijkt dus nog even vooruit te kunnen), was in zijn tijd zeer succesvol. Veel van zijn stukken, zo ook Les Bavards, zijn niet al te ingewikkelde satires op het sociale leven, maar pas op: de muziek is behoorlijk moeilijk. Het orkest had
Opwettenseweg 74, 5672 AJ Nuenen
9
10
Nieuwe leden nodigen uit om deel te nemen aan:
Eindhoven, regio van het brein… Het uitroepen van Eindhoven eerder dit jaar tot European Micro City of the Future had in de ogen van een groepje nieuwe AG-leden beslist wat meer aandacht mogen krijgen. Deze uitverkiezing door het aan The Financial Times verbonden tijdschrift Di Magazine betekent dat dit prestigieuze tijdschrift Eindhoven heeft aangemerkt als voor potentiële investeerders meest veelbelovende stad onder de Europese steden tot 250.000 inwoners. Dit onder meer door een uitermate hoge score voor wat betreft economisch potentieel, beschikbare infrastructuur en ondernemersvriendelijkheid. Dat de keuze op Eindhoven is gevallen mag niet alleen als zeer verheugend worden beschouwd, maar ook als tamelijk bijzonder. Waarom bijzonder? Welnu, het valt niet te loochenen dat Eindhoven in het verleden een aantal forse tegenslagen te verduren heeft gehad. Om te beginnen is in de afgelopen decennia veel industriële activiteit, zoals die op het gebied van de tabaksverwerking en de textiel geheel of grotendeels uit Eindhoven verdwenen. Voorts maakten nog geen twintig jaar geleden de twee meest dominante bedrijven in de stad, Philips en DAF, een existentiële crisis door. En tenslotte verplaatste het voor de economie van de gehele regio zo belangrijke Philips zeer veel van zijn activiteiten naar elders. Steden die in het verleden met vergelijkbare ontwikkelingen werden geconfronteerd hebben daaronder zwaar geleden. Denk daarbij bijvoorbeeld aan steden in Wallonië na het verdwijnen van de metaal-, machine- en textielindustrie. En aan diverse steden in het Duitse Ruhrgebied, na de teruggang van hun traditionele op kolen en staal gebaseerde economie. Een triest dieptepunt vormt de stad Detroit waar de neergang van de auto-industrie
heeft geleid tot totale verpaupering en kaalslag en het vertrek van zeker tweederde van de oorspronkelijk twee miljoen inwoners. In tegenstelling tot wat gebeurde in de genoemde steden, heeft de bedrijvigheid in en rond Eindhoven zich wel sterk ontwikkeld. Er heeft zich een ware metamorfose voorgedaan waarbij veel nieuwe bedrijven en instellingen zijn ontstaan met het accent op hoogwaardige technologie, dienstverlening en design. Bedrijven en instellingen die elkaar veelal vinden in het samenwerkingsverband Brainport. Dit alles ondersteund door onderwijs- en kennisinstellingen van wereldklasse. Intussen zet de regio Eindhoven Nederland op de kaart als een vooruitstrevende kenniseconomie en het Ministerie van Economische zaken heeft dan ook uitgedaagd om Brainport Eindhoven door te ontwikkelen tot een Technologische Topregio van wereldformaat met aandacht voor grensoverschrijdende verbindingen met België en Duitsland. Drieluik Een groot deel van het ledenbestand van het AG is op enigerlei wijze betrokken geweest of nog steeds betrokken bij bedrijven en instellingen die hebben bijgedragen aan de transitie die in en om Eindhoven heeft plaatsgevonden. Dat vergroot vanzelfsprekend de nieuwsgierigheid en de wens om te doorgronden hoe deze, deels tegendraadse, ontwikkeling heeft kunnen plaatsvinden. Met vragen als: wat waren de belangrijkste startvoorwaarden, hoe waren de omgevingsfactoren, is er sprake geweest van duidelijke sturing of heeft ook het toeval een rol gespeeld, hoe was de interactie tussen overheid en bedrijfsleven? En zo voort. Om de nieuwsgierigheid te bevredigen heeft een groep nieuwe leden onder leiding van Jan de Lint besloten om op zoek te gaan naar het
antwoord op deze vragen. Daartoe is een programma samengesteld in de vorm van een drieluik: een lezing, vervolgens een serie bedrijfsbezoeken en tenslotte een forum. Op 27 januari 2011 gaan we van start met een lezing door mevrouw drs. Lemkes-Straver, directeur van Stichting Brainport. Zij zal haar persoonlijke visie geven hoe Eindhoven en omgeving kon uitgroeien tot de belangrijkste economische regio in Nederland buiten de Randstad. Bedrijfsbezoeken Vanaf begin februari tot begin april 2011 zullen groepjes AG-leden in de gelegenheid worden gesteld om een bezoek te brengen aan bedrijven en instellingen in Eindhoven en omgeving. Daarbij zullen de CEO’s van die bedrijven en instellingen indringend worden bevraagd met betrekking tot hun visie op de achtergronden van het succes van hun onderneming en de rol van de regio daarin. Ieder van de vijf te bezoeken bedrijven en instellingen vertegenwoordigt een van de sectoren van het Brainport samenwerkingsverband: Design, Automotive, HighTech Systems & Materials, Lifetec en Food. Slotforum Het drieluik wordt op 12 mei 2011 afgesloten met een forumdiscussie onder leiding van Paul
Kokke, directeur van Art and Media Projects en voormalig waarnemend hoofdredacteur van het Eindhovens Dagblad. Aan dit forum zullen de CEO’s van de bezochte bedrijven en de directeur van Stichting Brainport deelnemen. Doel van het forum is om een zoveel mogelijk eensluidende verklaring te vinden voor de zo succesvolle transitie die in de regio Eindhoven heeft plaatsgevonden. Maar niet alleen dat. Gehoopt wordt dat deze discussie ook zicht zal bieden op de cruciale randvoorwaarden om de behaalde resultaten vast te houden, en waar mogelijk nog verder uit te bouwen. Bij alle activiteiten zijn niet alleen AG-leden, maar ook introducés en speciaal potentiële leden van het AG van harte welkom! Het drieluik sluit op perfecte wijze aan op het AG Lustrumcongres dat op 8 oktober plaatsvond en waarin de rol van het hoger onderwijs in de regio centraal stond. Vanzelfsprekend vormt dit programma ook een prima gelegenheid om het AG te profileren als een dynamische vereniging die midden in de Eindhovense samenleving staat. En om het nut van een lidmaatschap nog eens onder de aandacht van een breed publiek te brengen! Gert-Jan de Boer
Voor deelname aan het programma Eindhoven, regio van het Brein dient u zich alsvolgt aan te melden: • Bij voorkeur via het speciale aanmeldingsformulier dat te vinden is op de website van het AG: www.acadgen.nl. • Op 5, 6 en 7 januari tussen 16.00 en 18.00 uur telefonisch bij Jan de Lint: 040-2812830. Gaarne vermelden of u AG-lid dan wel belangstellende of potentieel lid bent, of u introducés wilt meebrengen en voor welk onderdeel of onderdelen u zich opgeeft: • 27 januari, 20.00 uur: openingsavond in de Meerlezaal met voordracht van mw. drs. LemkesStraver, directeur van Brainport. • 2 februari, 14.00 uur: bedrijfsbezoek Van Berlo Design. • 22 februari,14.00 uur: bedrijfsbezoek Automotive Campus, Helmond. • 8, 9 of 10 maart, 14.00 uur: bedrijfsbezoek aan een van de bedrijven uit de Brainport Sector High-Tech. • 24 maart, 14.00 uur: bedrijfsbezoek Virtual Proteins, Eindhoven. • 5 april, 14.00 uur: bedrijfsbezoek Bavaria, Lieshout. • 12 mei, 20.00 uur slotforum in de Meerlezaal o.l.v. Paul Kokke met de CEO’s van bezochte bedrijven en de directeur van Brainport. Het aantal deelnemers is beperkt en inschrijving vindt plaats op volgorde van aanmelding. U ontvangt per e-mail of telefonisch bevestiging van uw inschrijving en, wanneer dit een bedrijfsbezoek betreft, nadere gegevens.
11
12
Van de commissie Evenementen op het AG Lezing van prof. dr. ir. Rene Janssen over:
De onbegrensde toekomst van plastic zonnecellen
Donderdag 20 januari, 20.30 uur, Meerlezaal Polymere zonnecellen zijn een klasse zonnecellen die van organische materialen (plastics) gefabriceerd worden. Aangezien deze materialen tegen bijzonder lage kosten geproduceerd kunnen worden, bieden polymere zonnecellen de mogelijkheid om een goedkope bron van hernieuwbare energie te realiseren. Bovendien zijn de zonnecellen flexibel en licht, waardoor de toepassingen onbegrensd zijn. Tijdens deze lezing wordt ingegaan op basisprincipes van organische elektronica, de huidige stand van zaken, en toekomstperspectieven van energiegeneratie uit polymere zonnecellen. Rene Janssen is hoogleraar in de fysische organische chemie. Hij behaalde zijn Ph.D. in 1987 aan de Technische Universiteit Eindhoven en Lezing door Professor Harry Lintsen over:
Maakt Techniek Gelukkig?
Een geschiedenis van de techniek in Nederland Donderdag 17 februari 2011, 20.30 uur Meerlezaal Terugblikkend op de vorige eeuw schrijft een ooggetuige: “Zelf heb ik in mijn jeugd in mijn geboortedorp nog de tijd van het petroleumlicht, de plee zonder spoeling, het water uit de pomp en de komst van het lichtgas meegemaakt. Toen wij naar Zeist verhuisden, wachtte ons daar het wonder van de elektriciteit. De twintigste eeuw zal door latere historici stellig de eeuw van de grote uitvin-
in 1984 werd hij aldaar benoemd tot universitair docent, in 1991 tot universitair hoofddocent, en tot hoogleraar in 2000. In 1993 en 1994 trad hij toe tot de groep van Nobelprijswinnaar Alan J. Heeger aan de Universiteit van Californië in Santa Barbara als associate onderzoeker. Rene Janssen is ook deeltijdhoogleraar aan de universiteit van Angers in Frankrijk sinds 2000. Het onderzoek van zijn groep richt zich op organische materialen voor geavanceerde technologische toepassingen. In 1999 ontving Rene Janssen de ‘Pionier’ award van de Chemie Science Branch van Nederland Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek en in 2000 was hij mede-ontvanger van de Rene Descartes-prijs van de Europese Commissie voor openstaande collaboratief onderzoek. Eerder dit jaar (2010) ontving Rene Janssen de speurwerk prijs van KIvI-NIRIA. dingen worden genoemd, want wat heb ik niet allemaal zien komen en veranderen.” De lezing zal gaan over de geschiedenis van Nederland, maar dan gezien vanuit het perspectief van de techniek. Gezocht wordt naar de wortels van onze moderne maatschappij. Voor het voetlicht komen de demografische revolutie (bevolkingsgroei, toename van de gemiddelde leeftijd), de industriële revolutie, de opkomst van de consumptiemaatschappij en de ontwikkeling van de techniek. Iedere keer dringen zich de vragen op: Zijn wij erop vooruit gegaan? Zijn wij er gelukkiger door geworden? Welke lessen zijn er uit de geschiedenis te trekken? Harry Lintsen was hoofdredacteur van een zesdelige serie over de techniek van de 19de eeuw in Nederland en voorzitter van de redactie van een zevendelige serie over de techniek van de 20ste eeuw in Nederland. Hij is emeritus hoogleraar ‘Geschiedenis van de Techniek’ aan de Technische Universiteit Eindhoven en erelid van het Koninklijk Instituut van Ingenieurs KIvI-NIRIA.
MEDEDELINGEN:
Parkeren: tot 24.00 uur op di. en do. avonden ook op Parklaan 52, Van Lanschot Bankiers.
VAKANTIE:
De sociëteit is wegens kerstvakantie gesloten vanaf vrijdag 24 december en gaat weer open op maandag 3 januari. Legenda: activiteit ook toegankelijk voor niet-leden. kringactiviteit. DOORLOPENDE ACTIVITEITEN AG-koor Elke woensdagavond repetitie onder leiding van Annelies Willemse. Aanmelden bij Thea Schellekens, 040-2452930 of Bram Busschers, 0492-661640 of
[email protected]. Meerlezaal 20.15 uur Bridgeclub 1 Di. 11 jan., di. 8 feb. Leiding Marianne de Bever, 040-2261270 en Marijke de Haan, 040-2115215,
[email protected]. Indien u verhinderd bent graag tijdig afmelden. Haardkamer 19.30 uur. Bridgeclub 2 Di. 18 jan., di.15 feb. Leiding Ineke de Vries, 040-2569424 en Leida Brouwers, 040-2463058,
[email protected]. Indien u verhinderd bent graag tijdig afmelden. Haardkamer 19.30 uur. Vrij Bridgen Elke woensdag. Aanmelden vóór dinsdag 12 uur bij Ria Holleman, 0499-473008,
[email protected]. Sociëteit 19.45 uur.
jan - feb.
Agenda Filosofie Groep Willemsen wo. 12 jan., wo. 9 feb. Groep Slurink 1: do.20 jan., do 17 feb. Groep Slurink 2: do. 13 jan., do 10 feb. Groep Vergeer: ma. 3 jan., ma. 7 feb. Groep Meijer: wo. 5 jan., wo. 2 feb., wo. 2 mrt. Alle bijeenkomsten om 20.00 uur in de Balkonkamer.
Filosofie Do. 27 jan., do. 24 feb. Socratisch Café. Een ontmoetingsplek voor mensen die, onder begeleiding van de filosofe Loes de Jong, op ‘socratische’ wijze met elkaar in gesprek willen gaan. Voor nadere informatie en opgave voor deelname, zie ‘t gewAG van september-oktober 2010. Locatie nog bekend te maken 20.00 uur Nieuweledenborrel Do. 20 jan., do. 17 feb. De Nieuweledenborrel, onder auspiciën van de sociëteitscommissie, is bedoeld voor specifiek diegenen die recentelijk lid zijn geworden en graag elkaar beter willen leren kennen en willen kennismaken met oudere leden, die hierbij uiteraard van harte welkom zijn. Aansluitend is er de mogelijkheid om een eenvoudige maaltijd te nuttigen. Aanmelden hiervoor aan de bar uiterlijk op de voorafgaande woensdag om 12.00 uur; tel. 0402434808. Sociëteitszaal 17.30 uur Ondernemerskring Di. 18 jan., di. 15 feb. Bedoeld voor ondernemende AG-leden, maar eenieder die zich aangetrokken voelt om mee te praten over onderwerpen die een ondernemer interesseren, is uitermate welkom. We komen elke derde dinsdag van de maand bijeen. Je kunt gewoon binnenlopen, maar wellicht is het goed eerst even contact op te nemen met Theo Maertens, 0492-432 112. Studiekamer 20.00 uur
Tafel Opinie & Debat Groep 1: do. 13 jan., do 10 feb. Groep 2: do. 27 jan., do. 24 feb. Meepraten over actuele onderwerpen, zoals aan de orde gesteld in de bijlage Opinie & Debat van NRC-Handelsblad. We komen op de tweede en vierde donderdag van de maand tijdens de lunch op het AG bijeen. Geïnteresseerden kunnen zich aanmelden bij Gert-Jan de Boer, e-mail
[email protected] / tel. 0402124944 (groep 1) en Bob van Meurs, e-mail
[email protected]. / tel. 040-2816891 (groep 2). Zie elders in dit gewAG. Terraskamer 12.00 uur entoonstelling T Van 6 jan. t/m 25 feb. Schilderijen, aquarellen en etsen van Annette Bruijning. Zie elders in dit gewAG. Toneel Iedere maandag repetities voor de nieuwe toneelproductie. Iedereen die bekend is met toneelspelen is welkom. Maar ook zij die hun verborgen talenten willen uitproberen. Voor verdere informatie: Marijke de Haan, tel 040-2115215,
[email protected] of Wim Meulen tel 040-7872669,
[email protected] Meerlezaal 20.00 uur Wandelen Zo. 23 jan., zo. 27 feb. Iedere vierde zondag van de maand wordt ca. 10 kilometer gewandeld in een mooi gebied rond Eindhoven. Na afloop een gezellige nazit. Inlichtingen bij Ton Wijkman, 0402445032,
[email protected]. Op 23 jan. de125e wandeling, zie elders in dit gewAG. Parkeerplaats van het AG 10.00 uur
JANUARI 2011 Di. 4 jan. – Volksuniversiteit Eindhoven
Art Nouveau of Jugendstil is een kunststroming die tussen 1890 en 1914 op verschillende plaatsen in Europa opkwam. Drs. J. van Sleeuwen spreekt over deze wat kan worden omschreven als Gesammtkunst. Belangrijke steden waar de Art Nouveau tot bloei kwam zijn o.a. Brussel, Nancy, Darmstadt, Glasgow
en Budapest. Toegang voor AG-leden gratis. Vrienden van de VU hebben tot 19.45 uur voorrang. Meerlezaal 20.00 uur Do. 6 jan. – Nieuwjaarsborrel Het AG heet u welkom in het Nieuwe Jaar! Het bestuur ontvangt u bij binnenkomst met een glas champagne waarmee u kunt toasten op het nieuwe jaar. En zoals ieder jaar biedt het echtpaar Koppen heerlijke oliebollen aan, omlijst met gezellige achtergrondmuziek van enkele AG-leden. Uiteraard houdt onze voorzitter zijn traditionele nieuwjaarsrede en wordt het nieuwe jaar eveneens gemarkeerd door de opening van de nieuwe tentoonstelling, ditmaal met schilderijen, aquarellen en etsen van Annette Bruining. Als afsluiting kan men voor € 25,00 deelnemen aan de Nieuwjaarsmaaltijd bestaande uit een heldere bouillon met flensjes, een Canadees hambuffet en vervolgens een Nieuwjaarsdessert. Opgave aan de bar tot uiterlijk woensdag 5 januari, 12.00 uur; tel.040-2434808. Sociëteitszaal 17.30 uur Do. 13 jan. – Filosofiecommissie Filosofie en kunst. Harry Willemsen gaat in op het thema: wat is filosofie en wat is kunst en op de vraag naar de verhouding tussen die twee. Dit, mede in het licht van de geschiedenis van de filosofie, maar ook de kunstfilosofie en de kunstgeschiedenis. Eventueel leidt een dergelijke beschouwing tot een discussie over waar het uiteindelijk in het leven om gaat. En ook tot enige relativering van de prioriteit die vanaf de moderne tijd tot in het heden feitelijk toegekend wordt aan het begrip nut. Meerlezaal 20.00 uur Ma. 17 jan. – Nederlands Klassiek verbond Europa ontstond in Rome - ik ook. Lezing door dhr. F. van Helmond. Inleider is filosoof en journalist en woonde zelf ook in Rome. Haardkamer 20.00 uur Di. 18 jan. – Literaire Kring Dostojewski: Misdaad en straf. Leden van de literaire kring buigen zich over een van de bekendste werken uit de Russische literatuur van een van Ruslands bekendste auteurs.
Ons lid mevrouw Barbara van Zwieten zal ons helpen niet te verdwalen. Zie elders in dit gewAG. Locatie nog bekend te maken 20.00 uur
Do. 20 jan. Evenementen op het AG Toekomst van plastic zonnecellen. Prof. dr. ir. Rene Janssen bericht over de onbegrensde toekomst van plastic zonnecellen die tegen bijzonder lage kosten geproduceerd kunnen worden en daarom de mogelijkheid bieden om een goedkope bron van hernieuwbare energie te realiseren. Zie elders in dit gewAG. Meerlezaal 20.30 uur Di. 25 jan. – Muziekcaleidoscoop Nico Linssen laat minstreel, dichter, schrijver, schilder Bob Dylan horen en laat hem ook zien in een aantal scènes uit films en clips. Michiel de Veer noemt zijn bijdrage Uit de Orkestbak. Hij begint met zigeunermuziek. Daarna maakt hij ons deelgenoot van zijn muziekervaringen van meer dan 50 jaar in symfonieorkesten, jazz, musicals en andere muzikale uitingen. Balkonkamer 20.00 uur
Za. 29 jan. – Debating
egende Brabants Debattoernooi. TopdebaN ters uit heel Nederland strijden om de titel van Brabants Kampioen! Daarnaast vanaf 14.00 uur een spetterend Lagerhuisdebat, waarbij de meest eloquente spreker de prijs wegsleept. Dit wordt gevolgd door de halve finales en om 15.55 uur de finale. Meer informatie op de website www.brabantsdebattoernooi.nl, maar ook op www.debatclubacademischgenootschap.nl. Opgeven bij Willem Driessen: e-mail
[email protected] tel. 040-2214508 of 06-11043903. Sociëteit 12.00 uur Za. 29 jan. – Kom kennismaken met ….
Do. 27 jan – Nieuweledeninitiatief
Vr. 28 jan. - Filmhuis
I ris (UK 2001). De ware geschiedenis van de liefde tussen de beroemde schrijfster Iris Murdoch en John Bayley, vanaf hun studen-
lex van Galen, de Eindhovense schrijver A spreekt over zijn thriller Duivelssonate. Ook aanwezig pianiste Danielle Kok die werken speelt van Liszt, Schumann en Chopin. Sociëteit 17.00 uur
FEBUARI 2011
indhoven, regio van het Brein, openingsE avond. In dit project - opgezet door nieuwe leden van het AG - wordt gezocht naar de achtergronden van de metamorfose die de regio Eindhoven in de afgelopen decennia heeft ondergaan en die met een dermate succes is verlopen dat Eindhoven recentelijk werd uitgeroepen tot ‘European Microcity of the Future’. AG-leden en hun introducés worden uitgenodigd om deel te nemen aan een inleidende lezing, een reeks spraakmakende bedrijfsbezoeken en een slotforum, waarbij naar wordt gehoopt belangwekkende conclusies zullen kunnen worden getrokken. Vandaag openingsavond op het AG met voordracht van mw. drs. Lemkes-Straver, directeur van Brainport. Zie elders in dit gewAG. Meerlezaal 20.00 uur
tenjaren tot en met hun confrontatie met de ziekte van Alzheimer. Zie elders in dit gewAG. Haardkamer 20.30 uur
Di. 1 februari - Excursiecommissie
oordbrabants Museum en St Jan in ’s HerN togenbosch. Zie elders in dit gewAG. Sociëteit 09.30 uur Di. 1 feb. – Volksuniversiteit Eindhoven
Over het recht. Prof. dr. W.A. Wagenaar houdt een voordracht over psychologische problemen in de rechtszaal. Speciaal problemen van waarneming en geheugen van ooggetuigen en problemen van het rechterlijke redeneren en beslissen. Toegang voor AG-leden gratis. Vrienden van de VU hebben tot 19.45 uur voorrang. Meerlezaal 20.00 uur Wo. 2 feb. – Nieuweledeninitiatief Eindhoven, regio van het Brein, bedrijfsbezoek Van Berlo Design. Zie elders in dit gewAG Van Berlo Design, Eindhoven
Do. 3 feb. – Ledenborrel Tijdens deze februariborrel krijgt u gelegenheid de eerste ervaringen van het nieuwe jaar uit te wisselen en rustig met elkaar bij te praten. Na het voorstellen van enkele nieuwe leden kan men voor de prijs van € 17,50 genieten van een echt winterbuffet met Elzasser zuurkool en hutspot met klapstuk. Aanmelden hiervoor aan de bar van de sociëteit tot uiterlijk woensdag 2 februari, 12.00 uur; tel. 040-2434808. Sociëteitszaal 17.30 uur Di. 15 feb. – Muziekavond met De Kempen Een gezamenlijke avond van AG muziek met Kunstkring de Kempen. Zie elders in dit gewAG. Meerlezaal 20.00 uur Wo. 16 feb.- Ex Oriente Lux
et schisma tussen jodendom en christenH dom. Prof. dr. P.W. van der Horst beantwoordt de vraag hoe het vroege christendom zich in een relatief korte tijd kon ontwikkelen van een joodse sekte (die ook joods wilde blijven) tot een anti-joodse wereldreligie. Speciale aandacht zal daarbij worden besteed aan de positie in dit conflict van de Tora en aan de toenemende vergoddelijking van Jezus. Balkonkamer 20.00 uur Do. 17 feb. - Evenementen op het AG
Maakt techniek gelukkig? Prof. Harry Lintsen behandelt de geschiedenis van Nederland, maar dan vanuit het perspectief van de techniek. Hij vraagt zich dan af “maakt al deze techniek ons gelukkiger?” Zie elders in dit gewAG. Meerlezaal 20.30 uur Di. 22 feb. – Nieuweledeninitiatief Eindhoven, regio van het Brein, bedrijfsbezoek Automotive Campus. Zie elders in dit gewAG. Automotive Campus, Helmond 14.00 uur Vr. 25 feb. – Filmhuis Miss Potter (UK 2007). Dit is het romantische verhaal van Beatrix Potter, de auteur van
de bestseller The Tale of Peter Rabbit en haar strijd voor liefde, geluk en succes. Zie elders in dit gewAG. Haardkamer 20.30 uur Za. 26 feb. – Kom kennismaken met …
Ron Rijghard, kunstredacteur van NRC Handelsblad en nrc.next, maar ook redacteur van poëzietijdschrift Awater. Zijn interviews met de belangrijkste dichters uit Nederland en Vlaanderen zijn opgenomen in de in 2010 verschenen bundel Ik deug alleen voor de poëzie. Eerder schreef Ron Rijghard samen met Annette Portegies Nederlandse literatuur in een notendop, waarin zij de lezer meenemen langs negen eeuwen bruisende literaire activiteit. Sociëteit 17.00 uur
MAART 2011 Di. 1 maart – Volksuniversiteit Eindhoven Wonen in de Bronstijd op Ekkersrijt. Dhr. Th. P.J. de Jong spreekt over het archeologisch onderzoek bij het industrieterrein Ekkersrijt in Son waarbij bleek dat er in de bodem sporen bewaard zijn gebleven van een grote nederzetting uit de prehistorie. Nog niet eerder werd in Zuid-Nederland en België zo’n groot aantal huizen en erven uit de bronstijd, in combinatie met begravingen, opgegraven. Toegang voor AG-leden gratis. Vrienden van de VU hebben tot 19.45 uur voorrang. Meerlezaal 20.00 uur Do. 3 maart – Ledenborrel De R zit nog in de maand, dus zijn er nog heerlijke mosselen. En voor wie niet van mosselen houdt is er ook nog vis. Dus houden we een vissersfeest, dat opgeluisterd zal worden door hierbij passende muziek van onze visliefhebbende webmaster Harald Ihle met zijn zoon Einar op de viool. Tijdens dit feest is ook dit keer weer de officiële opening van een nieuwe expositie. En na het voorstellen van enkele nieuwe leden zal men zich voor € 22,50 tegoed kunnen doen aan een vissersmaaltijd bestaande uit mosselpannen of een alternatief visgerecht. Aanmelden hiervoor aan de bar vóór woensdag 2 maart om 12.00 uur; tel. 040-2434808. Sociëteitszaal 17.30 uur
13
Wandelen
De 125ste AG-wandeling, een wandeling met een bijzonder karakter In september 1998 hebben wij het initiatief genomen om maandelijks met leden van het AG in de omgeving van Eindhoven te gaan wandelen en op 23 januari zal de 125ste wandeling plaatsvinden. De AG-wandeling is inmiddels dus een echte traditie. Een van de personen die zich reeds het eerste jaar bij het wandelgebeuren heeft aangesloten was Jan Korthals Altes. Jan was een van die markante personen die het AG kleur en warmte gaven en van het AG een echte sociëteit en vereniging maakten. Een dergelijke smaakmakende rol vervulde hij ook bij het wandelen. Zo heeft hij vanaf het eerst jaar niet alleen actief meegelopen, ook creëerde hij, in lijn met zijn karakter en instelling, een geheel eigen sfeer. Jan liet ons de omgeving van zijn eigen huis in Nuenen zien en wist daar steeds weer een eigen en unieke draai aan te geven. Maar bovenal introduceerde Jan de combinatie wandelen met een culinaire afsluiting. Na afloop van de eerste wandeling waaraan hij deelnam, bleek Jan een zeer verdienstelijke kok toen hij de deelnemers een overheerlijke erwtensoep serveerde volgens het recept van Kaatje bij de Sluis. Tijdens het eten kwam de vraag of men de samenstelling van de soep kon proeven. Zij die het goede antwoord gaven mochten als prijs een tweede
kopje in ontvangst nemen. Zij die de samenstelling niet hadden geraden kregen ook een tweede kopje om het nogmaals te proberen. Vanaf dat moment was de januariwandeling Jans wandeling en mocht niemand anders die meer claimen. Ook toen Jan minder goed ter been raakte, liet hij de maandelijkse AG-wandelingen niet aan zich voorbij gaan. Hij koos dan voor een verkorte route of nam de fiets mee. Soms bracht hij de fiets een dag van te voren al naar een plaats in het bos, zodat hij de wandeling maar deels hoefde te lopen. Het is ons een eer dat wij ter nagedachtenis aan Jan ditmaal de januariwandeling mogen organiseren, een wandeling die dus ook nog de 125e in de wandelgeschiedenis van het AG zal zijn. Vanzelfsprekend zal deze wandeling rond Jans voormalige huis in Nuenen plaatsvinden. Helaas zullen wij het deze keer zonder zijn overheerlijke soep moeten doen! We vertrekken op 23 januari, zoals vanouds om 10.00 uur vanaf het parkeerterrein van het AG. Chantal en Maurice Leltz
14
Filmhuis
IRIS
(UK 2001) Vrijdag 28 januari 2011, 20.30 uur, Haardkamer
Judi Dench en Kate Winslet spelen in deze film de oude en respectievelijk de jonge Iris Murdoch, de gevierde Engelse auteur. Haar ongewone vriend en echtgenoot John Bayley (Jim Broadbent) vertelt in dit verhaal hoe Iris al beroemd was als student in Oxford wegens haar grenzeloze geest die iedereen met bewondering vervulde. Gedurende een opmerkelijke carrière als schrijver en filosoof toonde zij zich een vrouw die haar tijd ver vooruit was. De film beschrijft haar tragische ondergang door de ziekte van Alzheimer in een soort spiegelvertelling ten opzichte van haar vroegere leven. Verhaal:
John Bayley Richard Eyre
Iris Murdoch: Jonge Iris Murdoch: John Bayley: Jonge John Bayley:
Judi Dench Kate Winslet Jim Broadbent Hugh Bonneville
Beatrix Potter Norman Warne Millie Warne Helen Potter Rupert Potter
Renée Zellweger Ewan McGregor Emily Watson Barbara Flynn Bill Paterson
Miss Potter (UK 2007)
Vrijdag 25 februari, 20.30 uur, Haardkamer Beatrix Potter (Renée Zellweger) is dertig jaar en nog steeds vrijgezel. Het bevalt haar ouders allerminst dat dochterlief de ene na de andere geschikte vrijgezel afwijst. Maar Beatrix voelt zich alleen op haar gemak bij de dieren die ze al sinds haar kindertijd tekent. Voor haar zijn ze net zo echt als de mannen die ze de deur wijst. Dan staat beginnend uitgever Norman op de stoep. Hij wil haar eerste boekje publiceren! Het wordt een megahit. Maar niet alleen wordt Engeland verliefd op de tekeningen van Beatrix, ook zij valt als een blok voor… Norman. Eindelijk lacht het geluk haar toe. Verhaal: Richard Maltby Jr. Regie: Chris Noonan
15 Muziekcaleidoscoop Dinsdag 25 januari, 20.00 uur, Balkonkamer Nico Linssen is een liefhebber en kenner van Bob Dylan. Hij laat deze minstreel, dichter, schrijver en schilder horen en laat hem ook zien in een aantal scènes uit films en clips. In Dylans muziek weerspiegelt de caleidoscoop van de Amerikaanse muziek.
Michiel de Veer noemt zijn bijdrage Uit de Orkestbak. Hij begint met zigeunermuziek. Daarna vertelt hij over zijn ervaringen van meer dan 40 jaar in symfonieorkesten, in jazz, musicals en andere muziek en illustreert deze met muziekfragmenten. Voor informatie: Truus Bienfait, 040-2125868 Huibert van der Putt, 040-2432685
[email protected]
Literaire Kring
Boekbespreking ‘Misdaad en Straf’ De leden van de Literaire Kring buigen zich over Misdaad en Straf van Fjodor Michajlovitsj Dostojevski, een van de bekendste werken uit de Russische literatuur. Ons lid mevrouw Barbara van Zwieten zal ons helpen niet te verdwalen. Dostojevski (geboren op 30 oktober 1821 in Sint-Petersburg en daar op 28 januari 1881 overleden) is een van Ruslands bekendste auteurs. Hij wordt tot de zogenaamde Realistische School in Rusland gerekend, hoewel zijn werk zich van veel andere realisten onderscheidt door het wijsgerig gehalte en de dominerende dialoogvorm. Het realisme was mede gegrond op zijn eigen ervaringen. Als politiek radicaal (en beginnend schrijver) was hij door de tsaristische politie gearresteerd, op een haar na gefusilleerd en voor vier jaar verbannen naar Siberië. Als epilepticus, godsdienstfanaat en-
Opinie & Debat Wegens de grote belangstelling is besloten vanaf 1 januari 2011 twee discussiegroepen Opinie & Debat te organiseren. Voor beide groepen is er dan ook weer ruimte voor een beperkt aantal nieuwe deelnemers. Zoals inmiddels wel bekend wordt tijdens de lunchbijeenkomsten gediscussieerd over een of meerdere artikelen uit de laatste nummers van de bijlage Opinie en Debat van NRC Handelsblad. Omdat daarin geregeld controversiële thema’s worden behandeld, soms zelfs vanuit verschillende standpunten belicht, ontstaan levendige discussies. Deel-
Fjodor Dostojevski (door Vasili Perov, 1872) pathologisch gokker stond hij voortdurend op gespannen voet met het leven. Misdaad en Straf (1866) is het verhaal van een straatarme student in Sint Petersburg die een oude woekeraarster vermoordt omdat hij zichzelf als Übermensch boven wet en moraal acht. We kunnen het beschouwen als een van de voorlopers van de moderne misdaadroman. name staat open voor leden van het AG en voor belangstellenden die overwegen lid te worden. Opinie & Debat groep 1, elke tweede donderdag van de maand, lunchtijd van 12.00 tot 14.00 uur; organisator Gert-Jan de Boer, e-mail
[email protected]. Opinie & Debat groep 2, elke vierde donderdag van de maand, lunchtijd van 12.00 tot 14.00 uur, organisator Bob van Meurs, e-mail
[email protected]. (Let op: het is r.vanmeurs1, dus met het cijfer 1 achter de naam. Red.) George van Houten
16
Kom kennismaken met…
Alex van Galen Zaterdag 22 januari 2011, 17.00 – 19.00 uur Alex van Galen, geboren in Eindhoven in 1965, is een succesvol scenario- en thrillerschrijver. Hij studeerde literatuurwetenschap in Utrecht en begon in 1993 met het schrijven voor televisie. Hij schreef talloze comedy’s, dramaseries en soaps en verwierf bekendheid door zijn bijdragen aan succesvolle televisieseries zoals Rozengeur en Wodka Lime, Onderweg naar Morgen, SamSam en In de Vlaamsche pot. Na een televisiecarrière als scenarioschrijver en een verblijf van 22 jaar in de Randstad verhuisde Alex van Galen in 2005 terug naar de Schrijversbuurt in Eindhoven, waar hij geboren en getogen is. In 2007 debuteerde hij - meer dan verdienstelijk - met de historische thriller De Opvolger. De filmrechten daarop werden al vóór publicatie verkocht. Het boek is opnieuw uitgegeven als pocket in de serie Zwarte Beertjes. In april 2010 verscheen de thriller Duivelssonate, een fascinerend verhaal over de rivaliteit tussen toppianisten en de druk waaraan zij bloot staan. Het speelt zich af in de 21e eeuw, maar het decor heeft af en toe wel wat van de Romantiek. Het boek werd enthousiast
ontvangen door de pers, met lovende recensies in NRC Handelsblad, Parool, AD en op diverse websites. NRC Handelsblad schreef in een recensie: “Een goed geoliede Nederlandse thriller die zich afspeelt in de sferen van het heden en de Romantiek. Een prettig onorthodoxe combinatie waarmee schrijver Alex van Galen op gepaste virtuoze wijze jongleert.” De filmrechten van Duivelssonate zijn al een paar weken na publicatie verkocht, terwijl de vertaalrechten in Duitsland werden gekocht door uitgeverij Suhrkamp, een van de meest gerenommeerde Europese uitgevershuizen (ook Mulisch, Nooteboom en A.F.Th. van der Heijden horen daar thuis). De voordracht van Alex van Galen wordt ondersteund door pianospel van de pianiste Danielle Kok die werken van Liszt, Schumann en Chopin zal vertolken.. Netty Bloembergen
Ron Rijghard Zaterdag 26 februari 2011, 17.00 - 19.00 uur Ron Rijghard is kunstredacteur van NRC Handelsblad en nrc.next. Hij is tevens redacteur van poëzie-tijdschrift Awater. Voor de krant schrijft hij over poëzie, cabaret, popmuziek, TV en cultuurpolitiek. Hij voerde de afgelopen jaren voor NRC Handelsblad talloze gesprekken met dichters.
Over hoe ze werken, wat hen inspireert en hoe we hun gedichten moeten lezen. Zijn interviews met de belangrijkste dichters uit Nederland en Vlaanderen zijn opgenomen in de in 2010 verschenen bundel Ik deug alleen voor de Poëzie : een ode aan 32 Nederlandstalige dichters en hun prachtige poëzie. Eerder schreef Ron Rijghard samen met Annette Portegies Nederlandse literatuur in een notendop. Daarin nemen zij de lezer mee langs negen eeuwen bruisende literaire activiteit. Joke Wessels
17
Van de excursiecommissie
Naar het Noordbrabants Museum en de Sint-Jan in den Bosch Dinsdag 1 februari De expositie Vlaamse Vedetten, Modernisme bij de zuiderburen 1885-1960, sluit aardig aan bij ons bezoek aan het museum van de surrealist Magritte in Brussel. We zien schilderwerken van Ensor, Claus, de Smet, Magritte en Permeke. Een deel van de collectie van het Groeningemuseum in Brugge is bij hoge uitzondering uitgeleend aan het Noordbrabants Museum. Tijdens de excursie zullen we de mening van de deelnemers peilen over een mogelijk bezoek aan de Musical Soldaat van Oranje op het voormalige vliegveld Valkenburg op een zondagmiddag, 27 maart of 3 april.
Aanmelden en kosten: opgeven vanaf maandag 17 januari bij Otto Croiset van Uchelen per telefoon 040 2831789 of per e-post
[email protected]. De excursie kost € 30 per persoon, over te maken op rekeningnummer 51 26 53 127 tnv. Academisch Genootschap Nuenen. Voor het vertrek zullen wij vanaf 9.30 uur in het AG genieten van koffie met een Bosche Bol. De bus rijdt weg om 10.00 uur. Vanaf 11.00uur worden we rondgeleid langs de tentoonstelling Vlaamse Vedetten Na het museumbezoek lunchen op eigen gelegenheid. De Parade is vlakbij. Om 14.00 uur verzamelen bij de hoofdingang van de Sint-Jan. Rondleiding in en rond de kathedraal. Om 16.00 uur rijdt de bus naar Eindhoven terug.
Van de Filosofiecommissie Filosofie en kunst
Lezing door Harry Willemsen op 13 januari 2011 Zoals reeds in het vorige gewAG gemeld, gaat Harry Willemsen gedurende deze avond in op de vraag: wat is filosofie en wat is kunst? Verder buigt hij zich over de verhouding tussen die twee, en dit mede in het licht van de geschiedenis van de filosofie, maar ook de kunstfilosofie en de kunstgeschiedenis. Filosofie en kunst hebben in onze westerse
cultuur steeds veel met elkaar gemeen gehad en dat hebben ze heden ten dage nog steeds. Belangrijke domeinen in onze cultuur zijn immers: filosofie, wetenschap, moraal, religie en kunst. Gedurende deze avond wordt getracht een weg te wijzen voor het vinden van het antwoord op een paar moeilijke vragen. En wellicht leidt dit tot een discussie over waar het uiteindelijk in het leven om gaat. En ook tot enige relativering van de prioriteit die vanaf het begin van de moderne tijd tot in het heden toegekend wordt aan het begrip nut. Drs. Harry Willemsen is in het Nederlandse taalgebied een grote stimulator van de belangstelling voor filosofie. Zo is hij eindredacteur van het tijdschrift Filosofie, sinds 1981 voorzitter van de Wijsgerige Kring Eindhoven en vanaf de start betrokken bij de filosofieactiviteiten binnen het AG.
18 Filosofielezing, verslag
Psychologie tussen filosofie en neurowetenschap
Huib Looren de Jong, docent aan de faculteiten wijsbegeerte en psychologie van de Vrije Universiteit, gaf op 19 oktober 2010 een lezing in een volle Meerlezaal. Het eerste deel van de lezing ging over wetenschapsfilosofie, deel twee over de verhouding tussen psychologie en neurowetenschap. Geen gemakkelijke onderwerpen, maar qua probleemstelling intrigerend. Wetenschapsfilosofie De wetenschapsfilosofie is lange tijd gedomineerd door het positivisme: vanuit een theorie wordt een in een experiment toetsbare hypothese afgeleid. De uitkomst van het experiment bevestigt of verwerpt de theorie. Dit concept is met name sedert de Verlichting zeer succesvol gebleken bij de natuurwetenschappen, maar de vraag is of deze wetenschappelijke methode ook bruikbaar is in de psychologie. Rond 1960 verschenen in dit verband twee belangrijke boeken. In het eerste boek van Nagel The structure of science werd het positivisme beschreven, zoals zich dat sinds Comte en Popper ontwikkeld had. Een jaar later werd deze visie omver gekegeld door Kuhn, die in zijn The structure of Scientific Revolution het postpositivisme handen en voeten gaf. Het positivisme hanteert demarcatiecriteria zoals falsificatie en verificatie om echte wetenschap te onderscheiden van bijgeloof en metafysica. Positivisme streeft via reductie m.b.v. een meer basale theorie naar een alles omvattende theorie (unified science) en vooruitgang in de wetenschap bestaat uit accumulatie van objectieve data. In het postpositivisme zijn data nooit objectief, maar afhankelijk van het gehanteerde paradigma (= wereldbeeld). Er bestaat geen universeel geldig demarcatiecriterium tussen wetenschap en kwakzalverij. Wel is dit het geval in deelgebieden van de werkelijkheid. Er is slechts locale rationaliteit/wetmatigheid binnen een paradigma, maar niet tussen paradigma’s. Kuhn vraagt aandacht voor sociale en subjectieve factoren, want voor hem zijn data niet objectief.
Dus, hoe nu verder met de wetenschapsfilosofie? Looren de Jong nam zijn gehoor in een vrij technisch verhaal vervolgens mee naar de ontwikkelingen sinds het verschijnen van deze twee markante boeken. Een momentane uitkomst is dat wetenschapsfilosofie naturalisme wordt: alles wat er is of wat gebeurt is, is natuurlijk en vatbaar voor wetenschappelijk onderzoek. Het naturalisme kent geen bovennatuurlijke krachten en a priori’s. Dus niet de a priori Kantiaanse categorieën ruimte, tijd en causaliteit, die de kennis van de mens zouden structureren. In plaats daarvan is het dienstig de werking van het brein te bestuderen. Psychologie of neurowetenschap? Deel twee van de inleiding ging over de relatie tussen psychologie en neurowetenschap. Aan bod kwam de vraag of psychologie te reduceren is tot neurowetenschap of nog radicaler te vervangen door neurowetenschap? Nee, volgens Looren de Jong. Reductie werkt niet in de psychologie. Mentale en neurofysiologische processen zijn niet het zelfde. Ze zijn van een verschillend niveaus zoals cellen en organen of atomen en mineralen. De psychologie wordt niet teniet gedaan door de neurowetenschap. De psychologie is echter ook niet autonoom, vrij zwevend van alles. Looren de Jong schetst een middenweg: co-evolutie, verklaringspluralisme, dat wil zeggen de psychologische theorie blijft bestaan, doch met invloed van de neurowetenschap en omgekeerd. Zijn eindconclusies zijn: in de eerste plaats blijkt het positivisme onhoudbaar, ten tweede in de wetenschap gelden pluralisme en pragmatisme in plaats van algemene criteria, en ten derde wél co-evolutie en co-existentie tussen diverse niveaus. En wat doen spiegelneuronen? Na de pauze werd aandacht gevraagd voor spiegelneuronen. Spiegelneuronen reageren op een bepaalde intentie of gemoedstoestand van jezelf of van een ander. Betekent dit dat empathie (intuïtief aanvoelen of begrijpen),
19 valt te reduceren tot de werking van spiegelneuronen? Het antwoord is opnieuw Nee. Er is geen complete neurale verklaring van empathie. De spiegelneuronen zijn te beschouwen als het grovere deel, het steigerwerk, van een groter netwerk, waarbij de hiermee samenhangende omgeving ook zeer belangrijk is. Een goed voorbeeld dus van de co-evolutie van verschillende niveaus van verklaring. Het gebodene liet mij achter met de vraag of het begrip wetenschap ook paradigma/wereldbeeld gebonden is. Betekent wetenschap bij ßvakken hetzelfde als bij niet-ß-vakken? Klaas Bottema
20
Kennisgemaakt met …
Hendrik de Vries en Jan van der Vegt
Op het breukvlak van de negentiende en de twintigste eeuw werd een aantal belangrijke dichters en schrijvers in Nederland geboren: Slauerhoff (1898), Vestdijk (1898), Du Perron (1899), Ter Braak (1902) en ook Hendrik de Vries (HdV; 1896-1989). Hoewel HdV in de vergetelheid is geraakt, is zijn werk van een zodanige allure en veelzijdigheid dat het ook nu nog gewettigd is het onder de aandacht van cultuurminnend Nederland te brengen dat immers ‘schreeuwt om cultuur’. Afgaande op de belangstelling voor de voordracht van Jan van der Vegt, de biograaf van HdV, kan men daarbij overigens vraagtekens plaatsen. Deze oudleraar Nederlands, heeft een uitstekend overzicht gegeven van leven en werk van HdV; ik durf dat ook daarom te zeggen omdat ik vooraf de lijvige biografie (ruim zevenhonderd pagina’s) had gelezen. Dankzij Van der Vegt heeft boekhandel Spijkerman de hand kunnen leggen op een beperkt aantal exemplaren van deze zeer interessante biografie. Elders is het boek niet meer verkrijgbaar. In het voorgaande werd opgemerkt dat HdV veelzijdig was; inderdaad was hij naast dichter ook beeldend kunstenaar (hij was lid van de De Ploeg) en een van zijn grootste frustraties was dat zijn manisch depressieve moeder het hem onmogelijk heeft gemaakt van het schilderschap zijn beroep te maken, nadat zijn verblijf op de middelbare school op een mislukking was uitgelopen. Een rode draad door het leven van HdV is de woede, zelfs de haat
die hij tegen zijn moeder is blijven koesteren. Voor zijn vader had hij diep respect. Maar in wezen was ook deze een tragische figuur: polyglot en een autoriteit in dialectologie, maar door zijn introverte karakter en nervositeit weinig succesvol als leraar. In seksueel opzicht heeft HdV geen normale ontwikkeling doorgemaakt; ook daar was zijn moeder in hoge mate debet aan. Van verliefdheid was bij hem slechts sprake wanneer het meisjes van hooguit tien jaar betrof. HdV heeft jarenlang een baantje gehad op het Stadsarchief in Groningen. Tot aan het eind van WO II woonde hij bij zijn ouders, waar de spanningen in het gezin soms hoog opliepen. Wat hem in die periode op de been heeft gehouden, waren zijn diverse reizen naar Spanje, het land waarvoor hij een grote liefde koesterde. Daar kwam hij ook in aanraking met ‘coplas’, korte gedichten van één strofe, met welk genre hij een grote affiniteit had. Een groot aantal daarvan heeft hij vertaald, waarbij vaak van de letterlijke tekst werd afgeweken. Een voorbeeld, ook door Van der Vegt geciteerd, is de volgende: Ik zou je dood zelfs verlangen Als ik dan ’t graf maar mocht zijn: Zo, in mijn armen gevangen, Was je voor eeuwig mijn. Na de pauze is ook zijn huwelijk (1946) ter sprake gekomen. Gelet op wat in het voorgaande is gezegd over zijn voorliefde voor louter zeer jonge meisjes, laat het zich raden welk een merkwaardige relatie dit was. Net als zijn moeder was zijn vrouw Riek, een bewonderaar van Slauerhoff, ook gefrustreerd. Verder was ze erg bedillerig tegenover HdV, was alleen bereid zijn literaire vrienden thuis te ontvangen wanneer ook zij ruime aandacht kreeg, en nog zo wat onhebbelijkheden. Merkwaardig is echter dat HdV van kritiek op zijn vrouw nooit iets heeft willen weten. Zij was zijn belangrijkste raadgeefster in literaire zaken en hij is haar altijd dankbaar gebleven dat zij hem uit het isolement van het ouderlijk huis heeft verlost en hem heeft aangespoord
21 zijn baantje op het Stadsarchief op te zeggen. HdV’s bekendste gedicht is ongetwijfeld het beklemmende Mijn broer. Van zijn bundels dienen met name Tovertuin (1946)en Goyescos (1971) te worden genoemd. Het was een zeer geslaagde middag; het ‘format’, een bevlogen biograaf een verhandeling
Kennisgemaakt met …
Kester Freriks
Het deed Kester Freriks merkbaar plezier dat hij na ruim dertig jaar opnieuw was uitgenodigd voor een lezing in het AG. Hij herinnert zich nog dat hij destijds voor een klein gezelschap, gezeten in fauteuils, zijn eerste lezing gaf kort na het verschijnen van zijn eerste boek Grand Hotel Palembang. Nu, op 30 oktober 2010, is de opkomst van ongeveer zeventig toehoorders boven verwachting. Theaterliefhebbers kennen hem ongetwijfeld door zijn gedegen recensies van toneelvoorstellingen, maar zijn oeuvre omvat veel meer. Sinds 1981 is hij verbonden aan de kunstredactie van NRC Handelsblad. Hij schrijft daarin niet alleen over theater, maar ook over literatuur, vogels en natuur. En bovendien is hij schrijver van romans, verhalen, gedichten, toneelstukken en essays.
te laten geven over een bekende schrijver, is een aantrekkelijke manier om met diens leven en werk in aanraking te komen. In de volgende reeks zou dat bijvoorbeeld Willem Otterspeer kunnen zijn die W.F. Hermans ‘onder handen’ heeft. Frans Schurer
Zijn lezing wil hij graag beginnen met Palembang. Het geeft hem de mogelijkheid daar enkele biografische bijzonderheden aan te koppelen, die misschien wel zijn fascinatie voor vogels en natuur verklaren. Het thema van dit boek is voormalig Nederlands-Indië. Hij is daar in 1954 in Djakarta geboren. Zijn vader vloog als telegrafist bij KLM en Garuda. Daar kwam in 1957 een eind aan. Met de allerlaatste Europeanen verliet ook de familie Freriks het land. Indonesië was definitief onafhankelijk. Maar de Oost laat je nooit meer los; je was daar thuis. De kleine Kester was al vroeg bezeten van vogels. Was het omdat zijn vader hem zo vaak had verteld over de Dakota’s die vrij als vogels in de lucht vlogen? Maar in plaats van biologie en ornithologie, studeerde hij Nederlandse taal- en letterkunde, Duits, filosofie en theaterwetenschappen. De thematiek in zijn werk is: de onrust van thuisloosheid, de spanning tussen vrijheid versus gebondenheid, de vrije versus de getemde natuur. Vogels spelen in veel verhalen een rol, zie King Arthur, Harry Potter. Freriks favoriete vogel is de supersnelle slechtvalk. Zijn boek De valk. Over valkerij en wilde vogels is zowel een roman als non-fictie. De levering van afgerichte wilde valken aan de edellieden was zo lucratief, dat in de loop van de zeventiende eeuw de naam Varkenswedert, bekend door de varkensmarkten, veranderde in Valkenswaard. Vogels kijken. (alle 300 vogels) is niet zomaar een vogelgidsje. Het is rijk geïllustreerd met oude kleurenprentjes uit de Artis Bibliotheek. Interessant zijn ook de verbazingwekkende bijzonderheden over het gedrag van de vogels. Op twee na heeft hij ze allemaal ontmoet.
22 Verborgen wildernis (Ruige natuur & kaarten in Nederland) laat zien dat er in Nederland vaak op onverwachte plekken nog prachtige ruigtes zijn te vinden. Freriks liet zich inspireren door Jac. P. Thijsse, die zich afvroeg: hoe zou ons land er uit zien, wanneer het onbewoond was gebleven? Verborgen Wildernis is een kloek boek met fraaie illustraties van oude gekleurde kaarten uit de Universiteitsbibliotheek te Amsterdam. Op zijn speurtocht kwam Freriks op plekken uit zijn jeugd. Bij het sorteren zocht hij als eerste Emmer-Compascuum uit, maar ook de Groote Peel: “Moerassige streek lands daar nauwelijks een Mensch over gaan kan.” De vijfentwintig door hem uitgekozen wildernisgebieden zegt hij te hebben beschreven als personages vermomd als landschap, met het
Macfarlanes apocalyptisch ‘besef van verlies, van vernietiging’. Met verve schets Freriks voor ons de sloop (circa 1870) van het Beekberger Woud, het laatste stukje Nederlandse ‘oerbos’. Hij waarschuwt tegen de geruststelling dat er tenminste nog wat wildernis bestaat. Het boek is eerder een pleidooi om wat er nog is te bestendigen. Op veler verzoek blijft hij voorlezen, liever dan de geboden ruimte te benutten voor vragen. Freriks weet zijn gehoor te boeien, zoals het een toneelvakman betaamt. Bob van der Waaij PS Wilt u de ‘wildernis’ in uw eigen omgeving leren kennen, wandel dan eens mee met het AG op elke derde zondag van de maand.
23 Mutaties ledenbestand Nieuwe leden Drs. F. Remmen (Frans), Eindhoven Mw. A. Remmen-Dingjan (Agnes), Eindhoven Mw. E.J.M van der Meeren-Wolters (Noor), Knegsel Mw. A.E.M. de Fluiter-Schaeffer (Addie), Leende Dr. H.M. Rajh (Bert), Riethoven Overleden Hr. J.J. van Gestel Drs. D.M. Ferdinandusse
Nieuw lid: E. de Fluiter
Colofon De Eindhovense vereniging ‘Het Academisch Genootschap’ (opgericht in 1945) wil een trefpunt te zijn voor personen met brede belangstelling voor maatschappij, wetenschap en cultuur in de ruimste zin van het woord. Daarnaast geeft zij gelegenheid tot beoefening van kunsten en wetenschappen op niet-beroepsmatige basis. De sociëteit, als integrerend deel van de vereniging, is een rustpunt voor leden en hun introducés en biedt een gezellige ambiance voor gesprek en ontspanning. Het verenigingsblad ’t gewAG verschijnt zes keer per jaar. Het lidmaatschap bedraagt € 162 (huisgenootleden € 92) per jaar. Website: www.acadgen.nl E-mail:
[email protected] Bestuur: Richard de Groot, voorzitter, tel. 0413-366735 Roland Huijgen, secretaris, tel. 040-2214317 E-mail:
[email protected] Contributierekening: ING 4344135
Sociëteitsgebouw: Parklaan 93, 5613 BC Eindhoven Telefoon 040-2434808 Redactie: Michiel de Veer, hoofdredacteur Jan Koppen, eindredacteur ’t gewAG Gert-Jan de Boer, eindredacteur Agenda Liesbeth Schreuder, redacteur Harald Ihle, webmaster Heine Rodrigues de Miranda, web associate Ed Verstijnen, web associate Hans Eerdmans, web associate E-mailadressen redactie ’t gewAG:
[email protected] Webteam:
[email protected] Externe communicatie:
[email protected] Jan Kees van der Veen: adviseur/correspondent Layout: Graphic Match, Eindhoven Druk: Drukkerij De Witte bv, Eindhoven
