januari Eer zij God in onze dagen

Gaandeweg december 2015 / januari 2016

Eer zij God in onze dagen

”DE WIJZE WAAROP MEANDER OMGING MET ONZE EMOTIES WAS HARTVERWARMEND” Meer weten? Neem gerust contact op of loop eens binnen. U bent van harte welkom.

Melden overlijden: 038 453 63 20 24 uur per dag - www.meander-uitvaartbegeleiding.nl - Huize Hofvliet - Katerdijk 1 - Zwolle

In deze Gaandeweg Op de voorpagina: Bert Dijkink, de Zwolse schilder die op pagina 6 aan het woord komt, maakte dit sfeervolle winterse beeld van de Grote Kerk.

Themapagina’s Gevangen vieren pagina 4 Woord in beweging pagina 5 Schilders kunnen God eren met het penseel pagina 6 Vluchtelingen welkom in Zwolle pagina 7 Twee pioniers nemen afscheid van Gaandeweg pagina 8 Nieuwe kerkmuziek gesteund door FONK Column: Toontje lager pagina 9

Aandacht voor Onder andere het afscheid van twee predikanten pagina 10 tot en met 15

Beleid en bestuur Van het Kerkelijk Bureau pagina 16 Actie Kerkbalans 2016 pagina 17

Kerkdiensten Kerst en Jaarwisseling in de kerk pagina 18 en 19 Kerkdiensten voor de komende maanden pagina 20, 21 en 22

Tussen Kerst en Pasen Bovenstaande foto kreeg de redactie van Gaandeweg spontaan toegestuurd. Hij is gemaakt door de heer H. Schuurman, woonachtig aan de Reysigerweg in Zwolle. Dit mooie reliëf van het Kerstkind en zijn ouders is gemaakt door houtbeeldhouwer Harm Zwart uit Dalfsen. Bedankt, meneer Schuurman! Als Kerst en de jaarwisseling achter de rug zijn, begint al heel snel de 40-dagentijd, op weg naar Pasen. Eind januari verschijnt de Gaandeweg die al die weken omvat; daarom krijgt dat nummer als thema ‘Die geleden heeft…’ Een thema dat het lijden van Christus met het leed van mensen verbindt. De inlever- en verschijningsdata van dit nummer zijn te vinden in onderstaand Colofon. Dat eerste nummer van de nieuwe (negende!) jaargang wordt voor het eerst gemaakt door een redactie in gewijzigde samenstelling. Eindredacteur Gery Bruins wordt opgevolgd door Karin Vrieling, eveneens professioneel vertrouwd met het maken van een tijdschrift. Iemke Epema neemt afscheid als hoofdredacteur. Meer over afscheid en opvolging op de pagina’s 8 en 16.

Pinksterthema Voor het tweede nummer van Gaandeweg hebben we een Pinksterthema gekozen: ‘De tongen los’. Het zal bijvoorbeeld gaan over inspirerende taal in de kerk en in de samenleving. Suggesties van lezers voor dit nummer zijn welkom. Geef ze uiterlijk eind januari door per e-mail: [email protected] of per post: Molenweg 241, 8012 WG Zwolle. Wij hopen dat Gaandeweg u ook in het nieuwe jaar mag verrassen, inspireren en misschien een beetje bemoedigen. Redactie Gaandeweg

Colofon Gaandeweg is het magazine voor alle leden van de Protestantse Gemeente Zwolle, de Evangelisch-Lutherse Gemeente Zwolle en De Hoofdhof Berkum Achtste jaargang nr. 6, december 2015/januari 2106 Verschijnt in 2016 vijf keer per jaar. Oplage: 9.700 Redactie: Ds. Iemke Epema (hoofdredacteur), Gery Bruins (eindredacteur), Saskia Dankers, Rob van Harten en Jan Nauta Advertentiebeheer Kerkelijk Bureau tel. (038) 421 75 96 Vormgeving en grafische productie: door Upmeyer Grafimedia Zwolle

Dit magazine is milieuvriendelijk geproduceerd

Aanleveren kopij en foto’s: De volgende Gaandeweg verschijnt in de week van 31 januari en loopt tot en met zaterdag 16 april. Kopij en foto’s dienen uiterlijk maandag 4 januari te zijn aangeleverd via [email protected] of schriftelijk bij het Kerkelijk Bureau. Er is in Gaandeweg ruimte voor berichten uit de wijkgemeenten en aankondigingen van andere kerkelijk gerelateerde activiteiten. De redactie beoordeelt of deze van belang zijn voor zoveel mogelijk lezers. 3


Lichtjes die net zo kleurrijk zijn als het publiek bij de viering. Gefotografeerd door Tineke Vlaming.

Gevangen vieren Onlangs maakte ik een kerkdienst mee in een gevangenis. Niet als voorganger, maar als begeleider van de samenzang op piano, samen met mijn dochter die dwarsfluit speelt. Een indrukwekkende ervaring. Het was oogstzondag. Een kleurrijke tafel met gaven van de oogst was uitgestald. En een kleurrijk publiek was aanwezig. Alleen mannen. De vriendelijke voorgangster straalde gezag uit en had een goed verhaal. Het zingen ging uit volle borst en er zat tempo in. Eén gevangene zong zelfgemaakte liedjes, die mij troffen. En niet alleen mij. Liedjes die hijzelf begeleidde op gitaar. Na afloop zei ik tegen hem dat hij me geraakt had met zijn liedjes. Goed gedaan man! Tranen in zijn ogen. Waarom raakten die liedjes mij? Misschien omdat het teksten zijn vol hoop met begrippen als ‘morgen’ en ‘toekomst’ er in. Die liedjes helpen mij om mij in te leven in de wereld daarbinnen. De kerkdienst betekent voor de jongens extra lucht-tijd, een extra onderbreking van het celleven. Vieren in de gevangenis, dat versterkt even het gevoel wat vrij zijn is. Maar de deuren blijven wel gesloten en na de dienst wacht weer de afdeling met de cellen. Gevangen vieren. Gedetineerden, vrijwilligers van buiten en een enkele bewaker. Iedereen krijgt aan het begin een lichtje aangereikt om aan te steken voor iemand die ze missen. Wat goed dat dit gebeurt. Na afloop koffiedrinken na de dienst. Vanwege oogstzondag is er meer dan een gewoon koekje bij de koffie. Smullen dus. Intussen spelen mijn dochter en ik nog wat liedjes en schuift één van de donkere gedetineerden aan met zijn djembe. Wat een enthousiasme bij die knul. Wat een feest voor ons om dit mee te maken. Ik denk er nog vaak aan terug. Een viering voor mij voor herhaling vatbaar. Eer zij God in onze dagen. In kerken en in huizen van bewaring en op welke plekken dan ook. Gevangen vieren maakt indruk. Die jongens zitten hun straf uit, maar een viering in de gevangenis maakt duidelijk: een mens is meer dan zijn misdaad. Volk van God dat in vrijmoedigheid viert. De gedetineerden zorgen zelf dat de sportzaal op zondag omgebouwd wordt tot kerkzaal en op vrijdag tot moskee. Een multireligieuze samenleving, ook daar. Gevangen vieren is vieren met hoop, met het oog op morgen, op een nieuwe toekomst met nieuw gedrag. Met Kerst wordt daar vast Ere zij God gezongen. Andries den Besten 4

Susanne de Jong-Tennekes is theologe en opgeleid in dans en bibliodrama. In het Thomashuis van het Zwolse Dominicanenklooster begeleidt ze studie- en leerhuisactiviteiten. Zij vertelt hoe ze dansend het Woord ‘body’ geeft. Tineke Vlaming zag er een beeld bij.

Woord in beweging In die nacht raakt de hemel de aarde aan. Hemels licht doordringt herdersangst. Een leger van engelen overweldigt de nachtwakers. Liefdevolle overmacht zingt het lied: ‘Glorie aan God in den hoge, en op aarde vrede.’ Hemel kust aarde. Het lied op de lippen van de engelen roert de lippen, roert de voeten van de herders. Ze komen in beweging. Zij zoeken de stal, ze vinden het kind, en brengen het lied rechtstreeks naar het hart van de moeder. Zo verhaalt Lucas de geboorte. Johannes vat de aanvang samen in zijn eigen woorden. Na het verhaal in de nacht, klinkt op kerstmorgen de hymne: “In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God.” Kraakhelder en onbegrijpelijk tegelijk. Als poëzie: rake woorden over het onzegbare. De hymne scherpt onze blik op wat er geschiedde in die nacht: “Het Woord is mens geworden en heeft bij ons gewoond.” Engelenwoorden worden herdersvoeten. Als met Kerst ‘Eer zij God in onze dagen’ klinkt, dan willen die woorden op dezelfde manier onze handen, onze voeten worden. Het loflied wil gestalte krijgen, wil ‘body’ krijgen, hier en nu. Woord wil mens worden. Daarom dans ik graag. Een grote sprong? Voor mij niet. Als theoloog houd ik van woorden. Van verhalen die een ruimte openen, groter dan ik voor mogelijk houd. Van poëzie, die de mens bezingt als een boom, wortelend waar water stroomt. Ik voel die woorden ‘waar’ worden als ik er mee dans. Meer dan twintig jaar geleden begon ik met geloof te dansen. Bij Riëtte Beurmanjer in Amsterdam. Ballet had ik gedaan, stijldansen, maar improviseren was wat anders. Het ziet er vast gek uit, dacht ik. Ik voelde me bekeken, ook als niemand me zag. Langzaamaan kon ik me overgeven. Ik kon méé in de beweging en zo woorden wakker laten worden. Inmiddels geef ik zelf bibliodans. Ik geniet ervan. Bewegen brengt een wisselwerking teweeg tussen binnen en buiten, tussen doen en gewaarworden, tussen woordeloos bewegen en bewegende woorden. Niet iedereen houdt van dans. Ook zonder te dansen kun je het woord ‘body’ geven. Beschouw het als biddend lichaam. Je stelt jezelf in de ruimte van God. En zegt met hart en ziel, met lijf en leden: Hier ben ik, Heer. Zo bid ik het Onze Vader in drie gebedshoudingen. Probeer maar eens. Open je handen en hef ze op, tot voor je buik. Leg je rechterpols losjes op je linkerpols. Je handpalmen naar boven gekeerd. Je bidt: Onze Vader... geschiedde. Als mijn rechterpols de hemel is en mijn linker de aarde, dan rust mijn aandacht nu bij hemel en aarde, die elkaar raken en zich met elkaar verbinden. Zo bid ik tot onze Vader in de hemel. Ik verlang naar de komst van het hemels koninkrijk op aarde. En wil geloven dat, om het even in de hemel of op aarde, zijn wil geschiedde. Beweeg rustig je handen uit elkaar. Ze blijven voor je, op buikhoogte, en zijn nog steeds geopend. Ellebogen liggen losjes tegen je zij. Je bidt: Geef ons heden... en verlos ons van het kwade. Nu mijn armen zich geopend hebben, voel ik de ruimte voor me. Ik ben naar voren gericht. Vrij voor een ander. Ik voel mijn handpalmen. Ze zijn open om te ontvangen. En ze zijn leeg. Soms zo leeg, dat ik er verlegen om ben. Zo bid ik om brood, om vergeving, om leiding en inzicht welke richting te gaan, of niet te gaan. Het leven wordt mij gegeven. Elke dag, bij elk brood in m’n handen. Hef je handen schuin opzij omhoog. Je ellebogen blijven tegen je zij aan. Je beweegt alleen je onderarm. Je open handen bevinden zich op de hoogte van je oren. Dit is de klassieke orante-houding. Je bidt: Want van U .... eeuwigheid. Er is iets te geven, aan te bieden. Zegen, dank. Ik strek mijn rug. Ik voel mijn lengte, de grond onder m’n voeten, de openheid naar boven. De stevige woorden sterken mij. Ik geloof, ook al twijfel ik. Ik spreek uit, houd voor waar: dat koninkrijk, kracht, heerlijkheid, stand zullen houden. Voorbij mijn kunnen, voorbij mijn begrip, voorbij mijn tijd.

5

Eer zij God in onze dagen Sionskerk vraagt wijkbewoners Pasen in beeld te brengen

“Een schilder kan God eren met penseelstreken” Aanwezig zijn in de wijk, dat is wat de Sionskerkgemeente die haar kerkgebouw in de Aa-landen heeft, als een belangrijke opdracht ziet. ‘Missionair zijn’ heet dat in kerkelijk jargon en daarom is er een missionaire commissie in het leven geroepen. De leden van deze groep denken na over manieren om in contact te komen met wijkbewoners en hen te laten meebeleven waar de Sionskerk voor staat. Zo is iedereen welkom in de Kerstnachtdienst, die wordt voorafgegaan door kerstzang en Glühwein op het kerkplein.

“Niets is veiliger dan op zondag de deuren van de kerk open te zetten in de hoop dat de mensen binnenkomen. Wij willen zelf naar buiten gaan, de stad en de wijk in om daar met mensen in contact te komen. Ook dat is een roeping van de kerk”, zegt Bert Dijkink, een van de leden van de missionaire commissie. Om ook na de Kerst contact te leggen met mensen in de wijk, heeft hij een idee gelanceerd dat gericht is op Pasen 2016. Hij is kunstschilder en heeft in het verleden schildercursussen gegeven in wijkcentrum De Bolder. Die cursussen bestaan nog steeds, nu is Tonny Eenkhoorn een van de docenten. Bert vroeg haar hem te introduceren bij haar cursisten, die van hem het verzoek kregen hun gedachten over Pasen letterlijk in beeld te brengen. De resultaten zullen vanaf drie weken voor Pasen, dat op 27 maart valt, worden tentoongesteld in de Sionskerk. Samen met Dineke Rohaan, eveneens lid van de missionaire commissie, zette Bert in drie groepen cursisten de bedoeling van het project uiteen. “Wie meedoet heeft alle vrijheid om uit te gaan van zijn of haar eigen ideeën over Pasen. En die zullen vast heel verschillend zijn”, veronderstelt hij. “Voor de een gaat het vooral om de lente, groei en bloei na de winter, de ander zal aan een open graf denken en de overwinning op de dood. Wij hopen dat de deelnemers aan de schildercursus daarover in gesprek gaan. Hun reacties waren overwegend positief: veel mensen zeiden heel spontaan dat ze wilden meedoen.” Bert en Dineke hebben er alle vertrouwen in dat de Sionskerk in februari met een mooie expositie kan komen. “Het idee is ook gebaseerd op het succes van de Chagalltentoonstelling, vorig jaar”, vertelt Bert. “Die heeft heel veel bezoekers getrokken, overal vandaan. Misschien kunnen we dat succes dunnetjes overdoen, nu met kunst uit onze eigen wijk.”

Alle vrijheid

Hoewel Bert en zijn vrouw Riek pas twee jaar geleden vanuit de Nederlands Gereformeerde Kerk zijn overgestapt naar de Sionskerk, hebben ze hun draai daar helemaal gevonden. Bert heeft er al eerder zijn talent als kunstschilder ingezet: ook voor het 35-jarig bestaan van de Sionskerk maakte hij een schilderij. “Ik heb me laten inspireren door een kruis-

Draai gevonden

6

beeld met waxinelichtjes ervoor, dat ik ergens zag. Op mijn schilderij vormen de lichtjes samen de woorden Dank U. Een schilder kan God eren met penseelstreken, zoals anderen dat doen met woorden, zoals een predikant, of met muziek.” Zo’n vijftig jaar geleden liet een officier in militaire dienst Bert kennismaken met olieverf. Terug in de burgermaatschappij ging hij door met schilderen en nam onder meer een paar jaar les op het Zwolse Celecentrum. Zijn werk is zeer gevarieerd en Bert vindt overal zijn inspiratie. In lege, stille kerken bijvoorbeeld. Hij bestudeert graag het werk van anderen die kerkinterieurs schilderden, waarbij Johannes Bosboom zijn favoriet is. “Die laat ook kerken in verval zien. Dat vind ik nog mooier dan allemaal gepolijste muren.” De belangstelling voor oude kerken komt eveneens tot uiting in Berts betrokkenheid bij de Zwolse Grote Kerk. Binnen de nieuwe Stichting Grote Kerk houdt hij zich met de geschiedenis bezig, als stadsgids van Zwolle weet hij daar veel van. Hoe hij zelf Pasen zou verbeelden? Bert antwoordt meteen dat het geen schilderij met haasjes en kuikens zal worden. “Ik denk dat ik me laat inspireren door de manier waarop in de Middeleeuwen het Paasevangelie werd weergegeven. In die tijd kregen mensen maar een fractie binnen van de hoeveelheid beelden die wij dagelijks moeten verwerken. Zij werden minder afgeleid en stonden dichter bij de kern van de Bijbelse boodschap, denk ik. Pasen is nu, net als Kerst, tot een commercieel feest gemaakt, en toch denk ik dat het evangelie ook voor mensen van deze tijd een inspiratiebron kan zijn. Ik zie beelden van een open graf en ook van bloeiende bloemen op een oude begraafplaats. Mensen hebben met de dood te maken, maar het leven gaat door.”

Inspiratiebron

De foto’s zijn gemaakt door Tim Krooneman op zondag 1 november in de Oosterkerk. Na de morgendienst gaven drie Syrische musici, Ghaeth Almaghoot, Obbay Salloum en Nazeer Abdulhai, een verrassend concert.

Vluchtelingen welkom in Zwolle

Wie praat over ‘het handen en voeten geven aan je geloof in deze tijd’, komt al heel snel op het thema ‘opvang van vluchtelingen’. Want ook in Zwolle hebben we daarmee te maken. Gaandeweg vroeg Wim van Ree, diaconaal consulent van de PGZ, daarover te vertellen.

Vorig jaar oktober werden er in de Zwolse IJsselhallen vierhonderd mannen in de noodopvang geplaatst. Veel kerken hebben via het Diaconaal Platform Zwolle in samenwerking met Present Zwolle divers vrijwilligerswerk aangeboden. De activiteiten waren erop gericht de mannen te laten kennis maken met Nederland als land, de cultuur en vooral de taal. Medio juli meldde de gemeente Zwolle dat er weer vierhonderd mannen in de IJsselhallen werden gevestigd voor noodopvang. Het draaiboek uit het najaar werd uit de kast gehaald, maar bleek niet één op één te kopiëren. Wel was het weer verrassend en hartverwarmend om te merken dat ook uit de kerken velen zich wilden inzetten voor de vluchtelingen. Er werden opnieuw vele activiteiten op touw gezet. Door de actualiteit en de vluchtelingenstroom en het daarop volgend publieke debat ontstond er wel een andere dynamiek. Op een gegeven moment kwam er in het tv-programma Pauw een oproep om vluchtelingen in je huis op te nemen. Enkele politieke partijen omarmden deze suggestie en ook in Zwolle leek het velen een goed idee. Dat het dat eigenlijk toch niet was, leerden onderzoek en navraag. Met enkele (uitgenodigde) Syrische gezinnen hebben we gemerkt hoe ingewikkeld het contact kan zijn. Na een periode van gewenning in Nederland beginnen zij te beseffen wat ze hebben moeten achterlaten: familie, een maatschappelijke positie, eigendommen. Ze verlangen naar hun vaderland, terwijl ze zich eigenlijk ook realiseren dat er (voorlopig) geen terugkeer is. Na verloop van tijd gaat dat in de relaties schuren. De Syrische familie verwachtte van hun Nederlandse omgeving meer aandacht en contact dan die kon waarmaken. Voor de Syriërs was dit een logisch aspect van familiaire vriendschap, terwijl de Nederlandse gezinnen het als claimgedrag zagen. Zo ingewikkeld kan het zijn. Het is mooi als gezinnen zich aanmelden als gastgezin voor de opvang van Syriërs en andere vluchtelingen. Daarbij dienen zij zich te realiseren dat het gaat om mensen die zwaar getraumatiseerd zijn, een andere taal spreken, uit een andere cultuur

Andere dynamiek

komen en een andere godsdienst hebben. Het is mooi als juist uit de kerken velen zich aanmelden, maar zij moeten hun toezegging wel kunnen waarmaken. Als na een jaar blijkt dat er nauwelijks gastgezinnen of maatjes meer over zijn, is dat geen reclame voor de kerken. Bij de hulp aan de mannen laten we als kerken ons hart en naastenliefde spreken. Vanuit een bepaalde visie en drijfveer. Dit betekent niet dat je van de mannen in de IJsselhallen een evangelisatieobject maakt. Het gaat om het belang van de vluchtelingen, je naastenliefde moet daaraan ondergeschikt zijn. Om voor beide partijen een ontmoetingsavond ontspannen en prettig te laten verlopen werd een protocol geschreven. Een soort handreiking, om te weten wat je in een situatie die je nog niet kent beter wel of niet kunt doen. Eén punt daarin leverde veel reacties op: “Let als vrouw op, ieder contact met de andere sekse kan snel verkeerd uitgelegd worden, zeker wanneer dit één op één gebeurt. Voor het idee van de vluchtelingen hebben wij een uitermate vrije seksuele moraal. Let er dus op dat je je gepast kleedt (geen ontblote schouders of korte rokjes) en dat je je ‘netjes’ gedraagt. Ga ook als vrouw niet alleen met een groepje vluchtelingen op pad, in de auto op weg naar een activiteit.” Dit leidde tot vragen bij ‘Dit is de dag radio’, boze reacties op Twitter, geïrriteerde e-mails en ingezonden brieven in de Stentor met: “Deze mensen moeten zich maar aanpassen aan ons en niet omgekeerd.” Als Nederlandse vrouw laat je je niet voorschrijven wat je wel of niet moet dragen. Het gaat hier echter wel om jonge getraumatiseerde mannen die uit een oorlogsgebied komen. Zij zijn hier nog maar net. Zij vinden ontblote schouders en een kort rokje nu nog aanstootgevend, wellicht verandert dit als zij meer gewend zijn aan de Nederlandse cultuur. Gun hen even de tijd om te wennen. Je wilt het op zo’n avond je gasten naar de zin maken en hen gastvrijheid bieden. Het is geen gelegenheid om als vrouw een statement te maken en hen te laten weten hoe jij vindt dat zij vrouwen moeten behandelen. Daar zijn andere momenten voor.

Veel reacties

7


Gaandeweg neemt afscheid van twee pioniers Aandacht geven aan vormen van geloven in deze tijd, dat is heel kort gezegd wat de redactie van Gaandeweg al acht jaargangen lang doet. Vanaf het allereerste begin zijn Iemke Epema en Gery Bruins respectievelijk hoofdredacteur en eindredacteur geweest van het magazine. Met ingang van 1 januari nemen zij afscheid en dragen zij hun taak aan anderen over. Aanleiding voor het moderamen van de Algemene Kerkenraad (AK) om in dit artikel de belangrijke rol van deze twee pioniers zichtbaar te maken. AK-voorzitter Gégé Callenbach en scriba Sytze de Boer waren deze keer de interviewers. In 2007 kwam een einde aan ‘Op Weg’, het tweewekelijks verschijnende kerkblad van de PGZ. Twee predikanten, Nelleke Eygenraam en Margo Jonker, stelden een magazine voor met een lagere verschijningsfrequentie. Gery Bruins, professioneel betrokken bij het personeelsblad van Isala, vroeg hun: “Weten jullie hoe je zo iets moet aanpakken?” Haar voorstel voor een nieuwe aanpak viel goed in de smaak. Zo werd zij als eindredacteur verantwoordelijk voor de professionele kwaliteit van de uitvoering. De AK besloot inmiddels dat het nieuwe blad aan alle leden van de PGZ zou worden toegestuurd. De EvangelischLutherse Gemeente en de Hoofdhof in Berkum werden beide participant. De AK benoemde Iemke tot hoofdredacteur die verantwoordelijk werd voor het redactiebeleid. Iemke kreeg daarvoor de ruimte van de kerkenraad van de Jeruzalemkerkgemeente. De eerste redactie werd gecompleteerd met Menno van Oel, Saskia Dankers en Rob van Harten (die ook redacteur was geweest van Op Weg). Na zijn vertrek uit Zwolle, in 2009, werd Menno opgevolgd door Jan Nauta.

Verdieping De redactie heeft direct een bladformule ontworpen met vaste rubrieken. In 2012 heeft ze de formule gewijzigd: ieder nummer heeft vanaf dat moment een thema, vaak ontleend aan het kerkelijk jaar. Hierbinnen kregen de vaste rubrieken een herkenbare plaats. Deze aanpak leidde zowel tot verdieping als tot een overzichtelijke presentatie. Ook mensen van buiten de PGZ kwamen nu aan het woord. Met veel genoegen kijken Gery en Iemke terug op de rubriek ‘Stellingname’, waarin Menno van Oel een stelling voorlegde aan drie mensen met een van elkaar afwijkende mening. Zo waren er stellingen over ‘vasten’ en het lied ‘Ere zij God’. Deze rubriek was erg arbeidsintensief, maar zeer de moeite waard, omdat die recht deed aan de breedte van de kerk. Vanaf het begin heeft de redactie de volledige breedte van de PGZ en de eigenheid van de Hoofdhof en de Lutherse gemeente willen laten zien in de artikelen. Iedere wijkgemeente heeft dezelfde mogelijkheden tot wijkpublicatie. De redacteuren laten mensen hun verhaal doen. “Wij leggen alle uitgewerkte interviews voor aan betrokkenen. Ze mogen daarop vrij hun commentaar geven. De meest gehoorde reactie is: Jullie hebben mijn mening goed weergegeven.” Daarom is vanaf de start gestreefd naar een nauwe band tussen de redactie en de afzonderlijke (wijk)gemeenten. Aanvankelijk werd die door ‘contactpersonen’ verzorgd, maar 8

De pioniers: Iemke Epema (links) en Gery Bruins.

tegenwoordig loopt die meestal via de predikanten. De ene wijkgemeente onderhoudt deze contacten overigens regelmatiger en actiever dan de andere. De redactievergaderingen hebben aan Gery en Iemke veel energie gegeven: het lukt iedere keer in een creatieve sfeer en in beperkte tijd een nieuw nummer voor te bereiden, inclusief de benaming van het thema. “Dat de redactie altijd een oplossing vindt, kan geen toeval zijn.” Gaandeweg heeft een bredere bekendheid dan alleen bij Zwolse kerkleden. Een paar keer citeerde Trouw het blad en ook andere media reageren op artikelen.

Doorgeefluik Voor sommige PGZ-leden hoefde of hoeft Gaandeweg niet: die hebben voldoende aan hun wijkorgaan. De AK daarentegen heeft Gaandeweg juist bedoeld als communicatiemiddel over en tussen wijkgemeenten. Gaandeweg is daarnaast een doorgeefluik voor ideeën. Daarnaast is Gaandeweg belangrijk voor de AK en beide Colleges (van Diakenen en Kerkrentmeesters) om een toelichting te kunnen geven op hun beleid. Vanuit deze invalshoek adviseren beide redacteuren aan de AK en de twee colleges om in hun communicatie een goede afweging te maken tussen wat ze via de website bekend maken en wat via Gaandeweg en hoe ze dat doen. Misschien kunnen ze daarvoor één persoon aantrekken. Gaandeweg is zeker niet overbodig naast de digitale website; het geeft meer dan alleen informatie. Denk aan de meditaties en de artikelen van anderen dan PGZ-leden. Het blad functioneert ook als fysiek naslagwerk. Van hun opvolgers vinden de vertrekkende redacteuren dat ze ‘verbindend en breed denkend’ moeten zijn. Ze moeten weten ‘dat je niet alles kunt opnemen’. De nieuwe hoofdredacteur moet ook theologische belangstelling hebben in verband met de thema’s van Gaandeweg. De eindredacteur moet een ‘professional’ zijn opdat Gaandeweg de huidige kwaliteit kan behouden. Namens de gehele PGZ danken de schrijvers van dit artikel Gery en Iemke voor hun inzet gedurende acht jaar.

Muziek over kerkmuren heen Door de eeuwen heen is muziek een belangrijke manier om geloof te uiten. Ook in deze tijd zetten componisten zich aan het schrijven van nieuwe kerkmuziek. De Stichting FONK, die vorig jaar is opgericht, wil hen daarbij ondersteunen. Voorzitter Jur Leemhuis vertelt waarom. FONK staat voor Fonds ter Ontwikkeling van Nieuwe Kerkmuziek. Waarom is dat nodig? Componisten kunnen toch nieuwe kerkmuziek schrijven wanneer ze dat willen? Dat is zo, maar dan moeten er wel opdrachten zijn en daar ontbreekt het vaak aan. Veel kerken hebben moeite om het hoofd financieel boven water te houden. Het ontwikkelen van nieuwe kerkmuziek heeft dan vaak niet de eerste prioriteit. Beroepscomponisten, die moeten leven van het componeren, worden vaak niet benaderd om stukken te schrijven voor de kerk; dit wordt enkel gedaan door amateurs met goede wil. De Stichting FONK wil dit veranderen door componisten te ondersteunen en van opdrachten te voorzien. De eerste componist die de stichting ondersteunt is Toon Hagen. Hij heeft plannen om een nieuwe passie te schrijven, dit zal de eerst compositieopdacht zijn van FONK. Het stuk wordt een heroriëntatie op het begrip passie. In 2017 gaat het werk in de Grote Kerk in première. Zwolle is veel verschuldigd aan Toon en de kerkmuzikale praktijk die hij heeft opgezet in de Grote Kerk. De zondagmiddagvieringen worden voor een groot gedeelte gedragen door zijn inzet en creatieve geest. Elke viering klinken er nieuwe noten van zijn hand, zowel zettingen als koorwerken. Belangrijk werk dat al geklonken heeft is de gedachteniscantate ‘Koester de namen’. De foto is gemaakt tijdens de cd-opname van deze cantate. In de Kerstnacht wordt dit jaar een nieuw (korter) werk ten gehore gebracht. We moeten beseffen dat dit niet vanzelfsprekend is en ongelofelijk veel tijd en energie kost. Daarom vragen wij mensen die nieuwe kerkmuziek en in dit geval de kerkmuziek van Toon Hagen een warm hart toedragen, het werk van FONK te ondersteunen. De Stichting zelf is bezig subsidies te verwerven en fondsen aan te schrijven om substantiële bedragen te verkrijgen. De Stichting FONK is niet opgericht om alleen Toon Hagen te steunen, maar wil een stimulans zijn voor componisten om weer kerkmuziek te gaan schrijven. Daarom zijn we nu al druk bezig met het zoeken van een kandidaat voor de tweede compositieopdracht. Het moet muziek zijn die niet alleen binnen het wereldje van de kerkmuziek gewaardeerd wordt, muziek die over de kerkmuren heen reikt en mensen weet te boeien en inspireren. Meer informatie over de Stichting FONK en de nieuw te schrijven passie van Toon Hagen is te vinden op de website www.stichtingfonk.nl

Column Toontje lager Het moet zo’n vijftien jaar geleden zijn geweest dat ik op de fiets onderweg was naar een kerkje in Twente om de liederen te begeleiden die waren uitgezocht voor de kerstliturgie van de hervormde vrouwengroep. Het werd al wat kouder, maar als je flink doortrapte dan kwam je er wel. Binnen was het warm en gezellig met chocolademelk en lekkers. Er werd naar het welzijn van deze en gene gevraagd en met belangstelling naar het antwoord geluisterd. Iedereen zong de bekende kerstliederen uit het Liedboek van harte mee. Het harmonium waarop ik mijn kunsten vertoonde had zijn beste tijd weliswaar gehad, maar als je flink doortrapte dan kwam je er wel. Naast warmte, chocolademelk en liederen waren er de kerstverhalen. Over het orgel in Oostenrijk dat uitgerekend op de dag voor Kerst er de brui aan had gegeven. En over de kapelaan die samen met de onderwijzer nog snel een lied maakte zodat er die Kerstavond tóch nog gezongen kon worden. Bij snarenspel. Zo werd op 24 december 1818 Stille Nacht geboren: je steekt nog eens wat op van zo’n kerstverhaal. Het einde van de kerstliturgie naderde. En nu, sprak de presidente, zingen we nog het Ere zij God. Het was wel handig geweest als ik dat wat eerder had geweten, dan had ik bladmuziek meegenomen. Op goed geluk koos ik een toonhoogte. We bleken in een toonsoort terecht te zijn gekomen waarvoor je alleen witte toetsen nodig had. Dat scheelde. In de hoge, in de hoge, in de hoge klonk het en ik vroeg mij, starend naar een lege lessenaar, af wat in vredesnaam de volgende regel was. Maar de dames zongen standvastig verder en sleepten hun organist er doorheen. Thuisgekomen bleek ik een toon lager te hebben ingezet dan de bundel Johannes de Heer voorschreef. Het had erger gekund. Nu hebben beide liederen, Ere zij God en Stille Nacht, die zo wonderwel pasten bij die avond in Twente, de nodige pennen, tongen en emoties in beweging gebracht. Terwijl we tegenwoordig wel ‘Eer zij God in onze dagen’ zingen, heeft het Ere zij God van toen tot verdriet van sommigen de recente liedboeken niet gehaald. Ook Stille Nacht is niet helemaal ongeschonden uit de strijd gekomen. De hoogste lof, zo las ik ergens, die dat lied kan worden toegekend is, dat er geen onvertogen woord in staat. En ook hierover zal het laatste woord nog wel niet gezegd zijn. Maar de hervormde vrouwengroep liet zich door al dat hymnologisch wapengekletter niet van de wijs brengen. Zij eerde God met het lied dat bij haar paste. Al liet ik de dames die avond onbedoeld wel een toontje lager zingen. Jan Nauta

9

Aandacht voor Wat ds. Edward van ’t Slot Zwolle gunt bij zijn afscheid als wijkpredikant

Een ‘plus’ en een kantoor Op zondag 29 november heeft ds. Edward van ’t Slot afscheid genomen als wijkpredikant van de Stinskerk. “Met weemoed en een beetje pijn in het hart natuurlijk”, zegt hij in deze ‘afscheidsrede’, op verzoek van Gaandeweg geschreven. “Maar wij blijven gemeentelid van dezelfde wijkgemeente, en daarom valt het afscheid ook weer niet al te zwaar.” Hij schrijft het volgende. In dezelfde dienst ben ik bevestigd tot predikant met een bijzondere opdracht, en zo mag ik de komende jaren gaan werken aan de Protestantse Theologische Universiteit (PThU), in Amsterdam en Groningen. Dan is Zwolle een logische plek om te blijven wonen en dat doen we graag. Aan de universiteit mag ik me in de eerste plaats bezighouden met de scholing van beginnende predikanten. Ik verwacht daar veel Tobias Hofstede was een van de vele baby’s die door ds. Edward van begeesterde mensen tegen te komen met bezielende verhalen; daar ’t Slot in de Stinskerk werden gedoopt. Foto: Hans Driezen zie ik erg naar uit. Gevoed door die ‘input’ mag ik in de tweede plaats ook tijd vrijmaken om na te denken over wat kerk zijn in de 21ste eeuw van ons vraagt, als ‘instituut’, en van ons als leden en ambtsdragers van de kerk. Als predikant in de Protestantse Gemeente Zwolle heb ik daarover natuurlijk al veel vaker nagedacht. Ik bewaar bijzondere herinneringen aan de gesprekken daarover in de Algemene Kerkenraad en het AK-moderamen en zeker ook met de collega’s. De afgelopen anderhalf jaar zijn we als ‘ministerie’ (de predikanten van onze Zwolse gemeente) twee keer ‘de hei op’ geweest om hierover te brainstormen. Uit elke brainstorm is een woord gekomen dat ik bij mijn afscheid graag nog eens onderstreep. September 2014 was dat het woord ‘plus’ en een jaar later het woord ‘kantoor’.

Geen eilandjes Onze gemeente bestaat hopelijk niet uit eilandjes. Er zijn zaken die we als wijkgemeenten in ons eentje niet rond krijgen, waar we elkaar echt bij nodig hebben. Dat zijn natuurlijk de zakelijke kanten die geregeld worden in een algemene kerkenraad en op een kerkelijk bureau. Maar minstens zo belangrijk is de geestelijke gezamenlijkheid. Zijn we als PGZ ook gemeente vóór onze stad? Slagen we erin om op een aanstekelijke manier iets te laten zien van onze rijk geschakeerde geschiedenis en traditie, en boven alles uit van de Heer om wie het in deze traditie gaat? Als wijkgemeenten alleen maar op zichzelf gericht zijn, gefocust op eigen behoud, dat is de dood in de pot… Ik hoop dat er de komende jaren nog veel aan die ‘plus’ gedacht en gewerkt wordt! Het is daarbij cruciaal dat ook de predikanten niet opgesloten zitten op eilandjes, maar er zijn voor heel Zwolle en zeker ook voor elkaar. Dat ze zich aan elkaar laven en energie en inspiratie bij elkaar opdoen. In de vorige heisessie ontstond zo het idee van één ‘kantoor’, een vaste werkplek en uitvalsbasis voor de predikanten. ’s Ochtends check je in, na een gezamenlijk ochtendgebed ga je aan de slag, aan je bureau, of op bezoek. Sommigen drinken in de pauze samen een kop koffie en zo geef je elkaar op een heel ontspannen manier tips, ideeën, inspiratie… Ik hoop dat deze werkplek er komt! En als ik dan op weg ben naar het station, of een dag thuis werk, dan zal ik vast en zeker eens op dat ‘kantoor’ binnenvallen. Daar verheug ik me al op. Met op zondag de Stinskerk, en door de week onderweg zo’n energie gevende aanloopplek, blijf ik hier als het kan graag nog jaren wonen.

Helpende handen gevraagd Mensen die van een minimum inkomen moeten leven hebben massaal kerstpakketten aangevraagd bij de Kerstpakkettenactie Zwolle. Deze vrijwilligersorganisatie heeft daarom besloten om dit jaar geen 1500 maar 1750 feestdozen te maken. Het kernteam van de Kerstpakkettenactie Zwolle bestaat uit zes vrijwilligers. Naast hun reguliere baan steken zij veel energie in dit project. Om 1750 kerstpakketten samen te stellen hebben zij echter wel een groot aantal extra helpende handen nodig. De organisatie van de actie zoekt daarom mensen die maximaal twee uur van hun tijd willen geven. Inmiddels hebben ruim driehonderd Zwollenaren toegezegd te zullen meedoen, terwijl ongeveer het dubbele aantal vrijwil10

ligers nodig is. Op www.kerstzwolle.nl staat een inschrijfformulier. Hier kan iedereen die als kerstcadeau aan Zwolle een klein deel van zijn of haar tijd wil geven, zich online aanmelden. Men kan zelf kiezen voor een klus die aanspreekt.

Inzamelingsweekend Kerstpakkettenactie Zwolle zamelt op vrijdag 11 en zaterdag 12 december boodschappen in. Beide dagen wordt bij alle Jumbo's in Zwolle en bij de winkels van Albert Heijn in Zwolle-Zuid aan het winkelend publiek gevraagd extra boodschappen in te slaan om de kerstpakketten te vullen.

Ds. Andries den Besten bij zijn afscheid van de Oosterkerkgemeente:

“Hier zijn levendigheid en devotie beide te vinden” Op zondag 3 januari neemt de Oosterkerkgemeente afscheid van ds. Andries den Besten, die ruim zes jaar geleden als predikant van de Jeruzalemkerk aantrad in Zwolle. Omdat zijn dienstverband met de PGZ beperkt was, nam hij vorig jaar ook een beroep aan naar de Protestantse Gemeente MaarnMaarsbergen. Die combinatie werd hem toch teveel, ontdekte hij, waarna hij besloot zijn taak in Zwolle neer te leggen. “Ik voelde mij daarover best bezwaard”, zegt Andries, “ook omdat de Oosterkerkgemeente al met een aderlating te maken kreeg: het vertrek van Wim Hortensius naar Hattem.” Na een theologische switch, zoals hij dat zelf noemt, werd Andries den Besten in 2009 bevestigd als predikant in de Zwolse Jeruzalemkerk. “Het voelde als thuiskomen en dat versterkte bij mij het besef dat ik eigenlijk al heel lang verlangde naar een kerk die deze sfeer van ruimzinnigheid ademde. Ik ben deze wijkgemeente heel dankbaar dat ik mijn weg heb gevonden in een nieuwe hoek van de kerk: oecumenisch protestants. Ruim drie jaar geleden fuseerde de Jeuruzalemkerk met de Oosterkerk, die al eerder was samen gegaan met De Hoeksteen. Een fusie die nieuw elan heeft gegeven. Ik ervaar de Oosterkerkgemeente als een ruimzinnige geloofsgemeenschap en daarin voel ik mij bijzonder thuis. Ik zie ook betrokkenheid op elkaar en op de maatschappij, met als meest recente voorbeeld de activiteiten die voor vluchtelingen worden georganiseerd. Super dat dit gebeurt! In de Oosterkerk zijn levendigheid en devotie beide te vinden. Ik ben onder de indruk van het grote aantal vrijwilligers dat de schouders zet onder het rijk gevarieerde werk in deze gemeente. De diaconale betrokkenheid is groot. En ik zie deze gemeente als een vitale geloofsgemeenschap. Present willen zijn in de wijk vind ik een goede zaak!”

Hoogtepunten Andries den Besten denkt met voldoening en dankbaarheid terug aan een groot aantal zaken. “De ontmoetingen met jonge gezinnen op zondagmiddagen, het gevarieerde programma van vorming en toerusting al dan niet in samenwerking met de Dominicanen, de passie van vele vrijwilligers, de organisatie van het pastoraat in een veranderende kerk, de goed verzorgde muziek van velen, in het bijzonder van onze vaste organist, de samenwerking met veel mensen, het waren voor mij allemaal hoogtepunten. Ik denk ook aan de kanselruil met de Dominicanen, waarbij ik mocht voorgaan in de Dominicanenkerk samen met René Dinklo.” Wat wil hij de Oosterkerkgemeente graag meegeven voor de nabije toekomst? “Investeer in jongerenwerk en jonge gezinnen. Wees realistisch en zoek samenwerking met andere wijkgemeenten; de tijd van ‘in elke wijk een kerk’ is echt voorbij. Lees en bespreek met elkaar het nieuwste rapport KERK 2025 van de PKN en trek daaruit conclusies voor de eigen situatie. Durf als wijkgemeente te investeren in activiteiten in de wijk.” En heb je bij je afscheid ook een boodschap voor de PGZ als geheel? “Misschien kan de Algemene Kerkenraad de gemeente stimuleren om het in de toekomst wat meer over God dan over geld te hebben. Als het gaat lukken met de gebouwenverkoop, durf dan ook de opbrengst te investeren in nieuwe dingen. Maak de spaarpot niet te groot. Gebouwenverkoop in Amsterdam heeft veel opgeleverd en daarvan is veel gebruikt voor nieuwe projecten. Een hoopvolle ontwikkeling is, dat er iets moois groeit in de Grote Kerk van Zwolle. Ik heb in de afgelopen jaren veel geleerd van mijn deelname aan de Algemene Kerkenraad, die voor ingrijpende beslissingen stond en nog staat. Positief vind ik onder meer het respect dat de verschillende ‘kleuren’ van de Protestantse Gemeente Zwolle voor elkaar hebben. Ik hoop dat die regenbooggedachte ook in de toekomst blijft bestaan.”

Studiekring over Oude Testament In de Sionskerk start op 19 januari een nieuwe studiekring met de bespreking van het boek ‘Is dit onze Vader? Waarom ik van de God van het Oude Testament houd.’ De schrijver van dit boek, Hetty Lalleman, bespreekt moeilijke thema’s uit het Oude Testament. De volgende bijeenkomsten zijn op 16 februari en 29 maart in de Sionskerk van 20.15 tot 21.45 uur

Voor artsen en verpleegkundigen ‘Moet alles wat kan?’ is het thema van de bemoedigende jaarlijkse avond voor professionele werkers in de gezondheidszorg, die op maandag 15 februari in de Sionskerk wordt gehouden. Een vraag die aan de orde komt: maakt het feit dat je christen bent, voor artsen en verpleegkundigen op de werkvloer verschil? De bijeenkomst wordt geleid door dr. W.L.H. Smelt en is van 20.00 tot 21.30 uur. 11

Aandacht voor Orgel Lutherse Kerk laat stem weer horen Het Leeflang/Keizerorgel in de Lutherse Kerk is, na een renovatie door de firma Flentrop uit Zaandam, begin september voor het eerst weer bespeeld. Na weken van ‘zwijgen’ laat het nu zijn stem weer horen. De presentatie gebeurde tijdens de Startzondag door een aantal organisten uit eigen gemeente. Met een diversiteit aan vertolkingen wilde organist Gea Hoven duidelijk maken dat het orgel een instrument is van en voor de hele gemeente. Tijdens de periode dat het orgel niet bespeeld kon worden was er veel inzet van muzikaal talent uit de eigen gemeente. Dat gebeurde instrumentaal en vocaal. Het lijkt na een aantal maanden alweer de normaalste zaak dat het orgel klinkt zoals het nu is geworden. Toch is er behoorlijk wat aan voorafgegaan. Wat de klank betreft: het instrument heeft een behoorlijke opfrisbeurt gekregen. Alles klinkt ruimer, vocaler en er is een betere vermenging van klankkleuren. Met name de tongwerkregisters sluiten beter aan in het plenum. Het instrument heeft nu een stemming volgens Neidhardt Grosse Stadt (1724). De mechaniek is verbeterd en is zodanig aangepast dat het beter bestand is tegen de winterse periodes. Zingen zonder orgel was volgens Gea Hoven een uitdaging. Toch is de typische orgelklank van een goed klinkend instrument weer een verademing in de mooie, intieme kerkruimte. Het orgel begint, na de bouw in 1988 en aansluitend op de huidige renovatie, aan een nieuwe fase in zijn bestaan.

Drie keyboards na oproep in Gaandeweg De oproep van ds. Marie-José Dusseldorp in de vorige Gaandeweg om een keyboard beschikbaar te stellen voor de vrouwen in de Zwolse penitentiaire inrichting, heeft meer dan het gehoopte succes gehad. Er werden maar liefst drie van deze

instrumenten aangeboden, ze zijn alle drie in dank aanvaard. Marie-José laat weten er heel blij mee te zijn en ze bedankt de gevers heel hartelijk. “Reken maar dat er flink op gespeeld wordt bij ons!”

Van Top 40 naar Top 2000 Zondagmiddag 17 januari zal Gerard Rinsma, predikant in het Friese Goutum, samen met een begeleidingsband, in de Oosterkerk een speciale dienst houden: ‘Van top 40 naar top 2000’. Toen dominee Rinsma een oude hitlijst terugvond, ontdekte hij hoeveel songs met een religieuze boodschap er destijds in de Top 40 stonden. Van ‘Mijn gebed’, de religieuze smartlap van D.C. Lewis tot en met het wonderschone ‘Bridge Over Troubled Water’ van Simon & Garfunkel. Veel van die songs van toen zijn meer dan bekend geworden en behoren inmiddels tot het collectief geheugen. Er zijn er zelfs die het Nieuwe Liedboek hebben gehaald. In de kerkdienst ‘Van Top 40 naar Top 2000’ brengt Gerard Rinsma samen met zijn muzikale compagnon Jan Bos deze songs tot leven en verbindt hij de teksten met het Bijbelse verhaal. De dienst begint om 16.30 uur. Er is inloop met koffie vanaf 16.00 uur. Voor kinderopvang is gezorgd. Er wordt een collecte gehouden voor de onkosten.

Gezamenlijk 40-dagentijdboekje van drie wijken Opnieuw brengen de Adventskerk, de Oosterkerk en de Open Kring samen een dagboekje uit voor de 40-dagentijd, geschreven door gemeenteleden. Thema dit jaar is de vraag van Jezus: “Wie zeggen jullie dat ik ben?” Dit jaar krijgen mensen geen Bijbeltekst toegewezen, maar mag ieder zelf een Bijbelgedeelte

kiezen waarin voor hem of haar een antwoord op deze vraag te vinden is. Dat kan een evangelieverhaal zijn, een gelijkenis die Jezus vertelde, of juist een tekst uit een ander deel van de Bijbel die licht werpt op wie Jezus is. Het boekje kost € 4,50 en is vanaf eind januari te koop op het Kerkelijk Bureau.

Gedichten lezen in de Oosterkerk Op de dinsdagavonden 2 en 23 februari worden er in een kleine groep gedichten gelezen in de Bagijnehof. Beide avonden beginnen om 20.00 uur. Het is niet nodig om ‘verstand te hebben van poëzie’ om mee te doen, het gaat om het leesplezier. Het samen intensief lezen van een gedicht kan een verrijkende ervaring zijn. Het gedicht kan meer voor je gaan leven dan bij een vluchtiger lezing mogelijk is. Gespreksleiders zijn Lodewijk Kruithof en Sytze de Boer. Aanmelden kan door te mailen met Sytze de Boer, [email protected], maar bellen kan ook: tel. (038) 454 62 29.

12

Psalmen zingen door de eeuwen heen Psalmen nemen in protestantse kerken een belangrijke plaats in. Ze worden onder andere gebeden, gelezen en gebruikt om elkaar te bemoedigen. Leden van wijkgemeente 2 (Grote Kerkgemeente) lezen ze dit jaar samen in de Bijbelkringen. De psalmen worden in de protestantse traditie echter vooral door de gemeente gezongen. Tot op de dag van vandaag verschijnen er nieuwe psalmberijmingen, wat de blijvende waarde van de psalmen voor de christelijke spiritualiteit laat zien. Daarom is iedereen op donderdag 21 januari welkom om de rijkdom van de psalmen zoals ze door de eeuwen heen gezongen zijn, te proeven door ze te zingen. De avond is in de Week van Gebed en sluit daar mooi op aan. De avond wordt geleid door Hanna Rijken. Zij zal iets vertellen over de psalmen en het zingen met aanstekelijk enthousiasme begeleiden. Hanna Rijken is theoloog, musicus, cantor, dirigent van diverse koren en promovendus Liturgiewetenschappen aan de PThU in Amsterdam. Ze is de aangewezen persoon om

belangstellenden mee te nemen op een muzikale reis door de wereld van de psalmen. De avond wordt gehouden in de kerkzaal van de Jeruzalemkerk (Assendorperdijk 134). Iedereen is welkom vanaf 19.30 uur, de avond begint om 20.00 uur. De toegang is vrij.

Kerken Zwolle-Zuid houden samen Week van Gebed ‘Het woord is aan jou’ is het thema voor de Week van Gebed voor de eenheid van christenen. Deze gebedsweek wordt van 17 tot en met 24 januari 2016 over de hele wereld gehouden. Kerken en groepen christenen kunnen plaatselijk meedoen. Ook in Zwolle-Zuid doen de vier kerken aan deze gebedsweek mee: zij houden bijeenkomsten en organiseren een gebedswandeling. De bijeenkomsten zijn op dinsdag 19 januari in de Adventskerk, op woensdag 20 januari in de Zuiderhof, op donderdag 21 januari in de Koningskerk en op vrijdag 22 januari in de Jozefkerk. Alle bijeenkomsten beginnen om 19.00 uur en duren tot ongeveer 19.45 uur, met na afloop gelegenheid tot ontmoeting met koffie en thee. In de afgelopen jaren is gebleken dat iedere kerk een eigen creatieve invulling geeft aan de gebedsbijeenkomsten. Op zaterdag 23 januari wordt van 19.00 uur tot 20.00 uur een gebedswandeling gehouden. De wandeling voert langs de vier kerkgebouwen en bij elke kerk wordt een moment gestopt voor informatie en gebed. Het is een mooie vorm om de verbondenheid van gelovigen van verschillende kerken te ervaren. Iedereen is welkom bij de bijeenkomsten en de organisatoren hopen de gebedswandeling op zaterdag 23 januari met een flinke groep ‘pelgrims’ te kunnen lopen. Voor informatie: Cora Tienstra, tel: (038) 465 80 28, e-mail:[email protected]

Zondagmiddagvieringen Grote of Sint-Michaëlskerk Tijdens de vier zondagen van Advent is er in de Grote of SintMichaëlskerk om 16.30 uur een cyclus van Michaëlsvespers met als gezamenlijk thema: ‘Luisteren naar een verre stap.’ In tegenstelling tot voorgaande jaren worden er op deze zondagen in Oosterkerk geen vespers gehouden. Besloten is aan te sluiten bij de Michaëlsvespers. Alleen op zondag 20 december is er om 19.00 uur een vesper met Christmas carols in de Oosterkerk. Voorganger is ds. Andries den Besten. Op 24 december begint om 22.00 uur de Kerstnachtviering met daarin de uitvoering van een deel uit het Weihnachtsoratorium van J.S. Bach (zie ook pagina 18). Op de eerste zondag in het nieuwe jaar, 3 januari, is er een Michaëlsviering in de vorm van een vesper met daarin ruimte voor de Nieuwjaarsbegroeting.

Vanaf januari tot en met begin juli 2016 zijn de Michaëlsvieringen ingedeeld in vier grote blokken. Elk blok heeft een hoofdthema met daarvan afgeleide thema’s per zondag. Het doel ervan is te komen tot meer eenheid tussen de verschillende vieringen. Alle vieringen hebben als hoofdaanduiding Michaëlsviering, maar de opzet kan per zondag verschillen: de meer ‘reguliere’ opzet naast een vesper of een viering met een sterk Taizé-karakter. In welke vorm de vieringen ook plaatsvinden: als altijd wordt gestreefd naar kwaliteit op liturgisch, inhoudelijk en muzikaal gebied. Daarbij zijn de bijdragen van Toon Hagen als cantororganist, van de Michaëlscantorijen en individuele voorzangers onmisbaar. Zie voor verdere informatie ook: www.michaëlsvieringen.nl of www.grotekerkzwolle.nl

Lezing in Zwolse Synagoge Op woensdagavond 27 januari om 19.30 uur geeft prof. dr. Pieter van der Horst een lezing in de Zwolse Synagoge aan de Schoutenstraat. Prof. Van der Horst is emeritus-hoogleraar in het vroege Christendom en de Joods-Hellenistische wereld aan de Universiteit van Utrecht. In zijn lezing laat hij de historische ontwikkeling zien van het antisemitisme en de betekenis van het hedendaagse antisemitisme wereldwijd. De lezing wordt georganiseerd door het Genootschap Nederland-Israël en is voor iedereen toegankelijk.

13

Aandacht voor Kloosterweekend in maart 2016 In maart 2016 wordt vanuit de Adventskerk weer een kloosterweekend georganiseerd. Deelnemers verblijven van vrijdagmiddag 18 tot en met zondagmiddag 20 maart in Kloosterdorp Steyl in Noord Limburg. In het klooster van het Heilig Hart, het moederhuis van de missiezusters wereldwijd, leven momenteel ongeveer 75 zusters. Vanuit het dorp Steyl aan de Maas vertrokken honderden zusters, paters en broeders naar alle delen van de wereld. Nu het zwaartepunt van alle activiteiten is verplaatst naar andere continenten, is het kloosterdorp verstild tot een rustige plek waar de geschiedenis voelbaar is, een oase die uitnodigt tot bezinning en meditatie. Het thema van het weekend is ‘Verborgen omgang met God’. Er is een verrassend nieuw programma opgesteld, waarin deelnemers aansluiten bij het kloosterleven van de zusters. Ook zijn er bezinningsmomenten opgenomen. Het weekend wordt geleid door ds.Hans Tissink. De kosten zijn ongeveer €130,- euro per persoon op een eenpersoonskamer, inclusief maaltijden. Definitieve prijs afhankelijk van de grootte van de groep, maximaal 12 tot 15 personen kunnen mee. Voor informatie: [email protected], tel: 06 537 205 39. Opgave voor 15 januari 2016.

Kloosterbioscoop 28 januari De Oosterkerk, de Thomas à Kempisparochie en de Dominicanenkerk organiseren twee keer per jaar samen een filmavond in het Dominicanenklooster. Op 28 januari wordt de Deense film Haevnen/In a better World (113 minuten) vertoond. Een indringende en ontroerende film over een vriendschap die zich ontwikkelt tussen twee tieners en over

de rol van geweld in het samenleven van mensen. Tegenover het geweld op grote schaal in Afrika, waar de vader van één van de twee is uitgezonden als arts, staat dat op kleinere schaal, in de vorm van pesten. Vanaf 19.15 uur is de ontvangst met koffie en thee in de Refter, om 19.30 uur begint de film. De kosten zijn € 5,-, inclusief consumptie.

Leerhuis over Jona in Oosterkerk Zat Jona nu werkelijk in de buik van de vis? Wie nieuwsgierig is naar hoe dat nu eigenlijk zit en openstaat voor een diepere betekenis van het verhaal over Jona, is hartelijk welkom bij het leerhuis over het Bijbelboek Jona op donderdag 4 februari om 20.00 uur in één van de zalen van de Bagijnehof, het vergadercentrum van de Oosterkerk. Ds. Jaap Jonkmans leidt het leerhuis.

Theologisch café in Dominicanenklooster In het Dominicanenklooster is een nieuwe serie gestart: ‘Meer dan ikzelf. Delen en discussiëren over geloven’. De serie is opgezet als een soort theologisch café, met een prikkelend verhaal en veel gelegenheid om daarop te reageren en met elkaar het gesprek aan te gaan. De bijeenkomsten zijn op de tweede

maandag van de maand, aanvang 20.00 uur. Op maandag 14 december spreekt Frans van Oosten over ‘de verhouding tussen weten en gelovenen.’ Op maandag 11 januari is de tweede bijeenkomst en op maandag 8 februari leidt ds. Iemke Epema het gesprek. Kan het verlangen om niet alleen te

bestaan als ‘ik’ , maar ook als ‘wij’ al een vorm van geloof zijn? Aan de hand van een tekst van Christian Wiman over zijn persoonlijke zoektocht naar geloof en verbinding wordt deze vraag verkend. Aanmelding vooraf is niet nodig.

Verlies- en rouwgroep in Zwolle Rouwen om verlies van een dierbare doet pijn en is hard werken. Je wordt geconfronteerd met vragen die je jezelf stelt: waarom overkomt mij dit, wat gebeurt er met me, wie ben ik nu eigenlijk en hoe moet ik verder? In opdracht van de Stichting Protestants Maatschappelijk Activeringswerk Overijssel en het Katholiek Centrum Welzijnsbevordering Overijssel wordt in Zwolle een verlies- en rouwgroep georganiseerd voor mensen die hun verlieservaring willen delen met anderen. In deze deskundig begeleide groep kan in alle openheid en vertrouwdheid worden gesproken over ervaringen, kunnen mensen herkenning vinden, stilstaan bij hun verlies en zich bezinnen op hun verdere leven. In januari begint de groep, die vijf keer bijeenkomt. De locatie en data worden nog bepaald. Deelname is voor iedereen die zich aangesproken voelt en is gratis. Meer informatie en aanmelden bij Anneke van der Velde, e-mail: [email protected]

14

Spoedig besluiten verwacht over vervulling vacatures Binnen korte tijd hebben drie predikanten aangegeven hun predikantschap in een van de Zwolse wijken te beëindigen. Ds. W. Hortensius van de Oosterkerkgemeente is vertrokken naar Hattem. Ds. A. den Besten, ook Oosterkerkgemeente, neemt op 3 januari afscheid van deze wijkgemeente. Ds. E. van ’t Slot, Stinskerkgemeente, is benoemd tot docent en onderzoeker aan de Protestantse Theologische Universiteit te Amsterdam en Groningen. De AK bepaalt zo spoedig mogelijk hoe de vacatures vervuld kunnen worden, waarbij de volgende besluiten als uitgangspunt gelden. De afgelopen drie maanden hebben alle wijkkerkenraden en de Algemene Kerkenraad (AK) voorstellen van het College van Kerkrentmeesters (CvK) besproken hoe de Protestantse Gemeente Zwolle (PGZ) een sluitende begroting kan krijgen. Op 12 oktober heeft de AK definitief besloten over alle voorstellen van het CvK. De consequenties van het besluit zijn: •in 2020 is 6,6 fte (voltijdsbetrekking) pastorale formatie financieel verantwoord als ‘toekomstvaste formatie’; • ieder jaar wordt, volgens dezelfde systematiek, berekend welke pastorale formatie over vijf jaar verantwoord is; • als referentiepunt voor alle beslissingen van de AK over pastorale formatie geldt de toekomstvaste formatie voor over vijf jaar; • als er in een jaar begrotingstechnisch meer formatieruimte zit dan de toekomstvaste formatie, dan kan die ingezet worden voor interim- en projectformatie. Die projecten dienen dan wel vooraf beleidsmatig vastgesteld te worden door de AK. De begroting van de PGZ liet de afgelopen jaren een ernstig tekort zien. Dat is nu voorbij: na het vertrek van de drie predikanten zal de PGZ vanaf januari 2016 een sluitende begroting hebben.

Vacatures De afgelopen jaren mochten vacatures die ontstonden door het vertrek van predikanten, alleen vervuld worden binnen de PGZ zelf. Nu is er voor een deel financiële ruimte om predikanten van buiten aan te trekken. Op 1 januari 2016 is er 6,2 fte ingevuld aan pastorale formatie, dus 0,4 fte minder dan de

6,6 fte die als toekomstvaste formatie is vastgesteld. Voordat de AK een besluit kan nemen over de vacaturevervulling, moet echter eerst op andere terreinen duidelijkheid zijn. De AK heeft beleid ontwikkeld voor een langetermijnperspectief (LTP). Dat perspectief is erop gericht de PGZ met haar wijken een vitale gemeente te laten zijn. Daartoe moeten wijkgemeenten meer met elkaar samenwerken, moeten nog meer kerkgebouwen worden verkocht (na het Refter en de Emmaüskerk zeker nog twee gebouwen). Ook zullen predikanten meer als team gaan samenwerken. Voor dit LTP wordt veel gevraagd van wijkkerkenraden. Die zullen daarvoor ook extra steun kunnen krijgen, in de vorm van interim- of projectformatie. Ook daarvoor is er de komende jaren financiële ruimte. Daarom heeft de AK aan alle wijkgemeenten gevraagd rond 1 december 2016 te berichten hoe zij kunnen bijdragen aan de vacaturevervulling en aan welke projecten zij denken. Bovendien is er ruimte voor 0,3 fte voor de pastor in de verzelfstandigde Grote Kerk. Op 13 april jl. heeft de PGZ de verantwoordelijkheid op zich genomen om het pastoraat Grote Kerk de eerste drie jaar te financieren.

Nieuwe perspectieven Nadat de AK in december alle wijkplannen integraal heeft bekeken, zal zij tot een besluit komen dat voor zowel de wijkgemeentes als de PGZ als geheel nieuwe perspectieven opent. Allereerst gaat het besluit over de manier waarop de vacatures in de Oosterkerk en Stinskerk worden ingevuld. En daarnaast aan welke projecten prioriteit wordt gegeven. Enkele voorbeelden van mogelijke projecten zijn: werk onder jeugd- en jongeren (tieners en twintigers) die heel anders aankijken tegen het instituut kerk en die veel minder langdurige bindingen aangaan, en de begeleiding van jonge gezinnen. Dat jeugd en jongeren als eerste worden genoemd, is geen toeval: bij hen ligt de toekomst van de PGZ. Maar ook aan speciale aandacht voor ouderen kan behoefte zijn en aan de opzet van een professionele vrijwilligersorganisatie inclusief coaching.

Bij de foto’s Met het oog op een mogelijke samenwerking in de toekomst willen de leden van de Stinskerkgemeente in Westenholte en de Open Kring in Stadshagen elkaar beter leren kennen. Tijdens de Startzondag op 13 september kwamen zij elkaar letterlijk tegemoet. Gemeenteleden wandelden met een touw ieder vanaf hun kerkgebouw, om elkaar halverwege bij basisschool de Schatkamer te ontmoeten. Woorden van verbondenheid werden uitgesproken door de drie predikanten Nelleke Beimers, Edward van ’t Slot en Margo Jonker (van rechts naar links). De foto’s zijn gemaakt door Johan van de Belt.

15

Kerkelijk Bureau Collectepenningen Er zijn penningen verkrijgbaar van: €0,20, €0,50, €1,-, €2,-, €5,- en €10,-. Verkoopadres Kerkelijk Bureau. Hier kan contant, per pin of door middel van een eenmalige machtiging worden betaald. Overige verkoopadressen: Adventskerk: 1e maandag van de maand 19.00 - 20.00 uur Stinskerk: 1e maandag van de maand 16.30 - 17.30 uur Sionskerk: 1e donderdag van de maand 18.00 - 19.00 uur Open Kring: 1e maandag van de maand van 18.30 - 19.45 uur In Zwolle-Noord: E. van Buiten, Welle 58, K. Smit, Meppelerdiep 92 In Zwolle-Zuid: W.A. Stomp-de Koning, Rendierveld 41.

Protestantse Gemeente Zwolle Kerkelijk Bureau: Molenweg 241, 8012 WG Zwolle Centraal adres voor Algemene Kerkenraad, kerkrentmeesters en diakenen Geopend: maandag t/m vrijdag 8.00 – 12.00 uur Tel.: (038) 421 75 96 E-mail: [email protected] Website: www.pknzwolle.nl Website Diaconie: www.diaconiezwolle.nl Gaandeweg e-mail: [email protected]

Bankrekeningen: College van Kerkrentmeesters: NL49FVLB 0699641705 College van Diakenen: NL02FVLB 0699543320 Gaandeweg: NL38FVLB 0699769167 Beheer en Exploitatie Grote Kerk: NL60FVLB 0699743745

Nieuwe voorzitter AK

De Algemene Kerkenraad van de PGZ krijgt met ingang van 1 januari een nieuwe voorzitter: Maarten Westerduin. Hij heeft binnen de Stinskerkgemeente verschillende functies bekleed en is op dit moment nog actief binnen het pastoraal team. Maarten Westerduin is de opvolger van Gégé Callenbach, die in 2009 aantrad als voorzitter van de AK. In de volgende Gaandeweg meer over deze wisseling van de wacht.

In Stadshagen: L. Blauw, Goudplevierstraat 123 (tel. 460 90 16) In Berkum (Emmaüskerkgemeente): J. Beumer, Zernikelaan 13 (tel. 453 73 96 - op telefonische afspraak) Op deze adressen kan contant of door middel van een eenmalige machtiging betaald worden.

Meer weten… Voor besluiten en beleidsstukken van de Algemene Kerkenraad en het College van Kerkrentmeesters, zie www.pknzwolle.nl en klik op de Berichten van deze colleges.

Nieuwe eindredacteur

Gaandeweg krijgt met ingang van 2016 een nieuwe eindredacteur: Karin Vrieling. Zij is klarinettist en onder meer werkzaam als docent en dirigent. Daarnaast is ze eindredacteur van het tweemaandelijkse tijdschrift de Klarinet en van de Flambouw, het maandblad van de Evangelisch-Lutherse gemeente te Zwolle. Karin volgt Gery Bruins op, die vanaf de start van Gaandeweg in december 2007 de functie van eindredacteur heeft vervuld. Ook hoofdredacteur ds. Iemke Epema zou met ingang van het nieuwe jaar haar taak graag aan een ander overdragen. Voor haar is echter op het moment dat deze Gaandeweg wordt gedrukt, nog geen opvolger gevonden. Voor informatie: [email protected]

De voorlopige begroting van de PGZ voor 2016. Deze moet nog worden goedgekeurd door het College van Kerkrentmeesters en de Algemene Kerkenraad. Voor actuele informatie: www.pknzwolle.nl

16

In de wijkgemeenten van de Protestantse Gemeente Zwolle wordt op zondag 17 januari in de morgendiensten de aftrap verricht voor de Actie Kerkbalans 2016. In de week die daarop volgt ontvangen alle leden van de PGZ weer de uitnodiging om aan de actie mee te doen. Zij kunnen aangeven wat ze in het komende jaar financieel aan hun kerk willen bijdragen. Zoals ieder jaar wordt de Actie Kerkbalans gecoördineerd door de commissie geldwerving, die onder meer de publiciteit verzorgt. Jan Westerhof kondigt in deze Gaandeweg de actie aan.

Actie Kerkbalans 2016 start op zondag 17 januari

Een open blik in de kerk Op de folder van de Actie Kerkbalans 2016 staat een jong meisje. Je ziet dat ze iets verwacht, vol blijde spanning kijkt ze ergens naar uit. Zo’n blik kan een kind hebben op zijn verjaardag, rond Sinterklaas, of als het naar de lichtjes in de kerstboom kijkt. Dan zie je dat er een kroonluchter boven haar hoofd hangt en weet je: dat meisje staat in de kerk. Een blije, verwachtingsvolle en open blik in de kerk… kan het mooier? Zullen we dat elkaar toewensen voor 2016? De commissie geldwerving sluit zich graag aan bij die wens. Niet alleen de blik van het meisje op de foto is open, ook de tekst laat zich nog invullen. Achter ‘Mijn kerk’, het jaarthema van Kerkbalans 2016, is nog niets ingevuld, daar staan puntjes. Die zin mag de ontvanger van de folder zelf aanvullen. ‘Mijn kerk inspireert’, bijvoorbeeld, of: ‘Mijn kerk viert.’ ‘Mijn kerk maakt me gelukkig, steunt me in moeilijke tijden, verbindt en verrijkt.’ Of was het toch iets anders? ‘Mijn kerk heeft me geweldig laten zitten, me dingen aangedaan die nog steeds pijn doen.’ Misschien hoop je dan dat het ooit zal gebeuren dat de kerk er wel voor je is, een tweede kans? Wij sporen u aan uw eigen tekst op de puntjes te plaatsen. En als u niet blij bent met wat u invult, ga aan de slag. Laat uw kerk weten wat u vindt, of laat de verandering bij uzelf beginnen. Wacht niet af, laat weten wat u wilt. We leven in een geweldig dynamische tijd. Heel veel communicatiemiddelen staan ons ter beschikking; niet alleen jonge mensen, maar ook 70- en 80-plussers kunnen overweg met nieuwe media. Gebruik ze om je te laten horen. We mogen ons in Zwolle gelukkig prijzen met bruisende wijkgemeentes, maar wie zich daarvoor inzet weet ook hoeveel het kost om ze in stand te houden. Veel energie, tijd en soms zweet en tranen. En ook het geld speelt een rol in de kerk, vaak een grotere rol dan je lief is. Gelukkig is de financiële bewustwording bij elke wijkgemeente sterk gegroeid. De kosten en de lasten zijn stevig aangepakt, en er is overal flink maar verantwoord bezuinigd. De toezeggingen in 2015 schuurden tegen de begroting aan en we denken het jaar zelfs bijna in balans te kunnen afsluiten. Wat zou het daarom mooi om 2016 quitte te draaien. Wat zou het mooi zijn als we met elkaar het begrote bedrag voor 2016 toezeggen via Kerkbalans. Zie de voorlopige begroting op de vorige pagina. Wij wensen dat we allemaal met zo’n open en blije blik in de kerk kunnen staan en ook daarbuiten in die woelige wereld. Want geloven doe je niet alleen in de kerk…

17

Kerst en Jaarwisseling in de kerk Op weg naar Kerst De senioren (72-plussers) van de Stinskerkgemeente hebben op dinsdag 15 december hun jaarlijkse kerstviering. De middag duurt van 14.30 tot 17.00 uur. In de Stinskerk en in Westenhage liggen lijsten, waarop men zich uiterlijk 9 december kan opgeven. Wie niet in de gelegenheid is zijn of haar naam op één van deze lijsten in te vullen, of wie het niet lukt om op 15 december zelf vervoer te regelen, kan contact opnemen met Gerrianne Kok, tel: (038) 422 09 99 (liefst overdag), e-mail: [email protected] Kinderen, (groot)ouders en andere belangstellenden zijn welkom op het kinderkerstfeest dat op zondag 20 december om 16.00 uur in de Stinskerk wordt gehouden. In de Sionskerk wordt op zondagavond 20 december om 19.00 uur het kinderkerstfeest gevierd. Op 20 december om 16.00 uur en om 20.00 uur vindt in de OLV-basiliek aan de Ossenmarkt het ‘Festival of nine Lessons and Carols’ plaats. Het festival wordt uitgevoerd door Anthem, koor voor kerkmuziek onder leiding van Raghna Wissink. Harry van Wijk bespeelt het orgel. De uitvoering bestaat uit Bijbellezingen en Christmas Carols, waarbij de aanwezigen diverse keren worden uitgenodigd om mee te zingen. Om 16.00 uur zijn de lezingen in het Nederlands, om 20.00 uur in het Engels. Toegang is gratis, wel is er bij de uitgang een collecte ter bestrijding van de gemaakte kosten.

Kerstavond donderdag 24 december Adventskerk: Adventskerk 17.30 en 19.00 uur Kinderkerstfeest Een dienst voor iedereen met kaarsjes, schapen, de kerststal en een kleine musical ‘Alle tijd’. 22.00 uur Kerstnachtdienst ds. N.A. Eygenraam Grote Kerk 22.00 uur Kerstnachtviering De liturg in de Kerstnachtviering is ds. Nelleke Beimers. In deze viering wordt onder leiding van Toon Hagen door solisten, het Michaëlscantatekoor en het orkest Musica Michaelis BWV 248 Weihnachtsoratorium deel I: ‘Jauchzet, frohlocket, auf preiset die Tage’ van J.S. Bach uitgevoerd. De solisten zijn: Heleen Koele, sopraan, Astrid Krauze, alt, Marcel Beekman, tenor en Daniël Hermán Mostert, bas. Marcel Beekman zingt tevens een speciaal voor de Kerstnachtviering door Toon Hagen gemaakte compositie bij Jesaja 11. Uiteraard is er tijdens deze feestelijke viering ook veel ruimte voor samenzang Er zijn twee collectes: voor Vluchtelingenwerk Zwolle en voor de Werkgroep Kerk ter bestrijding van de gemaakte kosten.

18

Open Kring 19.00 uur ds. M.E. Jonker Sionskerk 20.30 uur (onder voorbehoud) Kerstavonddienst met medewerking van het kleinkoor Musica Religiosa uit Kampen, onder leiding van Gerwin van der Plaats. Hij is in deze dienst ook de muzikale begeleider van de gemeentezang. Voorganger is ds. R. van Putten. Stinskerk 20.00 uur Kerstavonddienst Een gezinsdienst met als thema: ‘Mag het Licht aan?’ Muzikale medewerking wordt verleend door Living Water uit Genemuiden. Voorganger is Anne Westerduin en het orgel wordt bespeeld Rypke Paulusma. Hoofdhof 21.00 uur ds. L.A. Burggraaff Lutherse Kerk 19.00 uur ds. E. de Fouw Eglise Wallonne 19.30 uur pasteur R. Roukema

Eerste Kerstdag vrijdag 25 december Adventskerk 9.30 uur ds. J.T. Tissink Jeruzalemkerk 10.00 uur ds. J. Mulderij 19.00 uur ds. C. van Sliedregt, Nunspeet Oosterkerk 9.00 en 10.30 uur Op Kerstmorgen zijn er twee kerstvieringen in de Oosterkerk. De eerste is speciaal gericht op kinderen en jonge gezinnen. Er zal dan onder andere een kerstspel worden opgevoerd. De tweede dienst heeft een meer muzikaal karakter. In beide diensten is ds. Iemke Epema voorganger. Open Kring 9.30 uur ds. M.E. Jonker Sionskerk 10.00 uur ds. H. Evers

Stinskerk 10.15 uur ds. E. van ’t Slot, met medewerking van muziekvereniging Excelsior

Oudejaarsdag donderdag 31 december

Hoofdhof 9.30 uur ds. L.A. Burggraaff

Adventskerk 19.30 uur ds. N.A. Eygenraam (avondgebed)

Lutherse Kerk 10.00 uur ds. E. de Fouw (Heilig Avondmaal)

Jeruzalemkerk 19.30 uur ds. J. Mulderij

Isala 10.00 uur dienst

Oosterkerk 19.30 uur mevr. C. van Stappen-Ormel

Rehoboth 10.00 uur mevr. A. Westerduin, ’s-Heerenbroek

Open Kring 19.30 uur ds. M.E. Jonker

Molenhof 10.00 uur ds. H. Olde

Sionskerk 19.00 uur ds. H. Bakhuis

Rivierenhof 10.00 uur ds. J. Vonk

Stinskerk 19.30 uur mevr. A. Westerduin

Zonnehuis 11.30 uur ds. G.L. Kruizinga

Hoofdhof 19.30 uur ds. L.A. Burggraaff

Tweede Kerstdag zaterdag 26 december Jeruzalemkerk 10.00 uur Kerstmusical. In deze dienst van de Grote Kerkgemeente wordt voor het hele gezin een musical opgevoerd, die heel mooi belooft te worden. Voor de allerkleinste kinderen is oppas geregeld. Na afloop is voor iedereen nog iets te drinken. Voor informatie: Cora Mostert, tel. (038) 421 78 61, e-mail: [email protected]

Isala 10.00 uur dhr. E.L.J. de Haar Rehoboth 19.00 uur dhr. H. Esselink, Zwolle Zonnehuis 16.00 uur ds. G.L. Kruizinga

Nieuwjaarsdag vrijdag 1 januari

De kerststal in de Lutherse Kerk. Foto: Chris Eekel

Adventskerk 10.30 uur ds. N.A. Eygenraam (morgengebed) Jeruzalemkerk 10.00 uur ds. J. Mulderij Oosterkerk 10.30 uur ds. I.P. Epema (nieuwjaarsgebed) Hoofdhof 10.30 uur ds. L.A. Burggraaff

19

Kerkdiensten Zondag 6 december Tweede Advent Zondag 13 december Derde Advent

Zondag 20 december Vierde Advent Zondag 27 december Zondag 3 januari Zondag 10 januari Zondag 17 januari Zondag 24 januari Zondag 31 januari

Adventskerk

Talmaplein 2 Zwolle - Zuid Mw. ds. N.A. Eygenraam Ds. J.T. Tissink dhr. D.J. Steenbergen Tel. scriba: (038)4658028 www.adventskerk.nl

Grote Kerk

Grote Markt 18 Zwolle - Centrum

www.michaelsvieringen.nl

9.30 uur ds. J.T. Tissink

16.30 uur Michaëlsvesper mevr. E. Rademaker en dhr. H. Steenbergen

9.30 uur ds. N.A. Eygenraam

16.30 uur Michaëlsvesper mevr. E. Rademaker en dhr. R. Kanning

Jeruzalemkerk

Windesheimstraat 1 Zwolle - Assendorp Grote Kerkgemeente Ds. J. Mulderij Tel. scriba: (038)4223241 www.grotekerkgemeente.nl 10.00 uur ds. J. Mulderij (voorbereiding Heilig Avondmaal)

19.00 uur ds. J.A. Brussaard, IJsselmuiden 10.00 uur ds. J. Mulderij (Heilig Avondmaal) 19.00 uur ds. J. Mulderij (Heilig Avondmaal

Oosterkerk

Bagijnesingel 17 Zwolle - Centrum Ds. A. den Besten Mw. ds. I.P. Epema Tel. scriba: (038)4227480 www.oosterkerk.nl

10.00 uur ds. A. den Besten

en dankzegging)

10.00 uur ds. I.P. Epema 14.00 uur PERKI ds. M. Hukubun

10.00 uur ds. B.J. van Assen, Oude Pekela 19.00 uur ds. M.J. Schuurman, Oldebroek

10.00 uur ds. I.P. Epema 19.00 uur ds. A. den Besten (vesper met carols)

10.00 uur ds. H. de Jong, Windesheim 19.00 uur ds. J.R.J. van Gelderop, Vaassen

10.00 uur ds. A. den Besten 14.00 uur PERKI ds. M. Wibowo


16.30 uur Michaëlsviering ds. M.E. Jonker en ds. H. Bousema

10.00 uur ds. W. Dekker, Oosterwolde 19.00 uur ds. J. Mulderij

10.00 uur ds. A. den Besten (afscheidsdienst)

9.30 uur ds. N.A. Eygenraam (dopen)

16.30 uur Michaëlsviering dhr. J. Doelman

10.00 uur ds. W. Verboom, Harderwijk 19.00 uur G.H. Molenaar, Doornspijk

10.00 uur ds. J.T. Tissink 14.00 uur PERKI dienst

9.30 uur ds. N.A. Eygenraam (Schrift & Tafel) 19.00 uur ds. A. Zweers (Opendeurdienst)

16.30 uur Taizéviering

10.00 uur ds. J. Mulderij (bevestiging ambtsdragers) 19.00 uur ds. H.J.T. Lubbers, IJsselmuiden

10.00 uur ds. I.P. Epema en anderen (oecumenische dienst) Heilig Avondmaal

9.30 uur ds. J.T. Tissink (wind in de zeilen-dienst)

16.30 uur Michaëlsviering ds. I.P. Epema


16.30 uur Michaëlsvesper

9.30 uur ds. J.T. Tissink 19.00 uur Opendeurdienst

16.30 uur Michaëlsvesper dhr. R. Kanning en dhr. H.J. Steenbergen

9.30 uur ds. N.A. Eygenraam

10.00 uur 10.00 uur dhr. D.J. Steenbergen (tienerdienst) ds. J. Mulderij (Heilige Doop) 19.00 uur 14.00 uur PERKI ds. J.N. Zuijderduijn, Oosterwolde dienst

10.00 uur ds. J.A.C. Olie, Genemuiden 19.00 uur ds. J. Mulderij

10.00 uur ds. I.P. Epema

Opendeurdiensten Adventskerk Op 20 december om 19.00 uur wordt in de Adventskerk net als vorig jaar een kerstsamenzang gehouden. Het vrouwenkoor Gioia uit Zwolle (foto links) zal op deze avond prachtige kerstliederen ten gehore brengen. Op zondag 17 januari om 19.00 uur gaat ds. Anne Zweers voor in de Opendeurdienst. Ds. Zweers is nu werkzaam als geestelijk verzorger op het vormingscentrum Huize Beukbergen in Huis ter Heide. Wie in deze dienst muzikale medewerking verleent is nog een verrassing.

Voor alle kerkdiensten tijdens Kerst en Jaarwisseling zie pagina 18 en 19. 20

Open Kring

Sionskerk

Stinskerk

Westenholterweg 19 Zwolle - Westenholte Ds. E. van ’t Slot Tel. scriba: (038)4215164 www.stinskerk.nl

Eglise Wallonne

Hofstedestraat 1 Zwolle - Stadshagen Mw. ds. N. Beimers Mw. ds. M.E. Jonker Tel. scriba: (038)4201876 www.openkring.nl

Glanerbeek 10 Zwolle - Noord Mw. mr. dr. H. Evers Drs. ir. R. van Putten Tel. scriba: (038)4546104 www.sionskerkzwolle.nl

Waalse Kerk Schoutenstraat 4 8011 NX Zwolle Tel. contactpersoon: (038) 3336542

9.30 uur ds. N. Beimers

10.00 uur ds. H. Evers (doopdienst mmv Sjema)

10.00 uur ds. N.A. Eygenraam 19.00 uur Avondontmoetingsdienst Westenhage

9.30 uur ds. M.E. Jonker (doopdienst)

10.00 uur ds. H. Maat (jeugddienst) 19.00 uur G. van Vulpen (zangdienst)

10.00 uur dr. M. Visser, Wezep 19.00 uur Avondontmoetingsdienst Westenhage

9.30 uur ds. N. Beimers

10.00 uur G. van Vulpen 19.00 uur Kinderkerstfeest

10.00 uur ds. G. Oberink, Urk 16.00 uur Kinderkerstfeest 19.00 uur gezamelijke dienst in ’s-Heerenbroek

Zondag 20 december Vierde Advent

9.30 uur ds. A. Pietersma

10.00 uur ds. E. van ‘t Slot

10.00 uur ds. J. Mulderij 19.00 uur Avondontmoetingsdienst Westenhage

Zondag 27 december

9.30 uur ds. M.E. Jonker

10.00 uur ds. H. Evers

10.00 uur ds. R. van Putten 19.00 uur Avondontmoetingsdienst Westenhage

9.30 uur ds. M.E. Jonker (bevestiging ambtsdragers)

10.00 uur ds. P.J. Vlasbom, Nunspeet 19.00 uur dhr. G. van Vulpen (zangdienst)

10.00 uur mevr. Westerduin, ’s-Heerenbroek 19.00 uur Avondontmoetingsdienst Westenhage

9.30 uur ds. N. Beimers (Heilig Avondmaal)

10.00 uur ds. H. Evers (Bevestiging ambtsdragers)

10.00 uur ds. P.E.G. Wiekeraad, Uelsen (DU) 19.00 uur ContaKtdienst

9.30 uur ds. M.E. Jonker (dopen)

10.00 uur ds. R. van Putten (Heilig Avondmaal) 12.00 uur ds. R. van Putten Interactieve dienst

10.00 uur ds. G.J. van Asselt, Nijverdal 19.00 uur Avondontmoetingsdienst Westenhage

9.30 uur ds. A. Geerling

10.00 uur ds. A.H.J. Bierma, Nijverdal

10.00 uur dhr. F. Verkade, Hoogeveen 19.00 uur Avondontmoetingsdienst Westenhage

10.30 uur pasteur H. Spoelstra

Zondag 6 december Tweede Advent Zondag 13 december Derde Advent

10.30 uur prof. dr. R. Roukema

Zondag 3 januari Zondag 10 januari

10.30 uur pasteur H. Spoelstra

Zondag 17 januari Zondag 24 januari

10.30 uur prof. dr. R. Roukema

Zondag 31 januari

Bijbel & Kunst in Sionskerk Op zondag 17 januari wordt in de Sionskerk weer een Bijbel & Kunstdienst gehouden. Voorganger is ds. Hélène Evers, de dienst begint om 19.00 uur. Het schilderij Petrus en Paulus van Rembrandt staat centraal.

Interactieve dienst Op zondag 24 januari wordt in de Sionskerk weer een interactieve dienst gehouden. Rondom een thema zijn allerlei actieve werkvormen te beleven, bedoelt om er actief aan mee te doen, mobieltje aan, kahutkwis, reageren op een stelling, gesprek op de bank, workshop enz. Iedereen die actief wil meedoen is welkom. Van 12.00 tot 12.50 uur, daarna soep en stokbrood. Voorganger is. Ds. Ruilof van Putten.

De kerkdiensten op deze pagina’s zijn vermeld voor zover bekend op 9 november. 21

Kerkdiensten

Collectedoelen

Zondag 6 december Tweede Advent Zondag 13 december Derde Advent

Zondag 20 december Vierde Advent Zondag 27 december Zondag 3 januari Zondag 10 januari Zondag 17 januari Zondag 24 januari Zondag 31 januari

De Hoofdhof

Lutherse Kerk

Mw. ds. L.A. Burggraaff

Ds. E. de Fouw

Kerkweg 26

Zwolle - Berkum

Koestraat 4 Zwolle

Tel. scriba: (038)4547233

Tel. scriba: (06)40715958

9.30 uur ds. B. Neppelenbroek, Zwolle

10.00 uur ds. mw. M. Mielke

9.30 uur ds. L.A. Burggraaff

www.hoofdhof.nl

www.elkz.nl

In de PGZ-gemeenten zijn de eerste en tweede collecte altijd bestemd voor diaconie en kerk. De opbrengst van de derde collecte gaat naar de volgende doelen. Zondag 6 december: Jeugddiaconaat Zondag 13 december: Exploitatie Protestantse Gemeente Zwolle Zondag 20 december: Diaconale noodhulp Vrijdag 25 december: Kinderen in de knel Zondag 27 december, donderdag 31 december: Oudejaarscollecte Vrijdag 1 januari: Kerk in Actie Zondag 3 januari: Energiekosten kerkgebouwen Zondag 10 januari: Wijkkas Zondag 17 januari: Stedelijk diaconaat Zondag 24 januari: Pastoraat / Catechese Zondag 31 januari: Vakantieweken gehandicapten ISALA MOLENHOF REHOBOTH RIVIERENHOF ZONNEHUIS

10.00 uur 10.00 uur 10.00 uur 10.00 uur 11.30 uur

ds. M.E.Dijk ds. I.P. Epema dhr. A. Hartstra, Oudehaske ds. J. Vonk mw. W. Treep

10.00 uur ds. E. de Fouw

ISALA REHOBOTH ZONNEHUIS

10.00 uur 10.00 uur 11.30 uur

dhr. E.L.J. de Haar dhr. Palland, Mastenbroek ds. G.L. Kruizinga (Schrift & Tafel)



ISALA REHOBOTH RIVIERENHOF ZONNEHUIS

10.00 uur 10.00 uur 10.00 uur 11.30 uur

dhr. F.J.G. Broekhoff ds. Slothouber, Zwolle ds. J. Vonk mw. J. Gerretzen-Veldhuis


10.00 uur ds. H. Günther


10.00 uur 10.00 uur 11.30 uur

ds. M.E. Dijk dhr. Smit, Dedemsvaart ds. G.H. Neppelenbroek-Kwakkel




10.00 uur 10.00 uur 10.00 uur 11.30 uur

dhr. E.L.J. de Haar dhr. G. van Vulpen, Zwolle dienst ds. G.L. Kruizinga




10.00 uur 10.00 uur 11.30 uur

dhr. F.J.G. Broekhoff ds. J.P. van Ark, Wapenveld mw. B. van de Loosdrecht

9.30 uur mevr. I. Landman

10.00 uur Oecumenische dienst in Oosterkerk


10.00 uur 10.00 uur 10.00 uur 11.30 uur

ds. M.E. Dijk ds. H. Marsman, Deventer dienst ds. G.L. Kruizinga

9.30 uur ds. W. Scheltens, Lunteren

10.00 uur ds. L. Vos


10.00 uur 10.00 uur 11.30 uur

dhr. Th. Sloot ds. H. Bakhuis, Hoogeveen mw. J. Gerretzen-Veldhuis

BERKUMSTEDE 1ISALA REHOBOTH RIVIERENHOF ZONNEHUIS

15.00 uur 10.00 uur 10.00 uur 10.00 uur 11.30 uur

9.30 uur ds. L.A. Burggraaff (Heilig Avondmaal)


dienst (Heilig Avondmaal) dhr. E.L.J. de Haar dhr. M. Westerduin, ‘s-Heerenbroek dienst ds. G.L. Kruizinga

Gespreksgroep 50plus over Comenius Op woensdag 20 januari 2016 houdt prof. dr. H.E.S. Woldring, emeritus hoogleraar politieke filosofie aan de Vrije Universiteit, voor de Gespreksgroep 50plus een lezing over ‘Jan Amos Comenius (1592-1670) – erflater van onze beschaving.’ In deze lezing wordt aandacht besteed aan Comenius als vluchteling en aan zijn werk als theoloog, pedagoog, filosoof en politicus. In al zijn werken stond de vraag centraal: hoe kunnen wij mensen leren om de wereld te veranderen, zodat de mensheid als geheel (niet bepaalde groepen of volken) er beter van wordt en het welzijn van alle mensen wordt bevorderd? Met name deed hij een beroep op Europa er alles aan te doen om de menselijkheid van de mensheid te bevorderen. Aanvang: 10.00 uur in de Oosterkerk. Entrée: € 5,- inclusief koffie/thee. Nadere info: Bert van de Venis, e-mail: [email protected]) 22

Gratis advies voor ondernemers om te besparen op de partijenpost kosten. Besparing gegarandeerd! Vraag het advies vandaag nog aan om direct uw winst te verhogen. U kunt ons bereiken via: postvergelijk.info en [email protected] of 06-128 16 406.

Meerwa ard voor uw e voeten!

'LH]HUNDGHr=ZROOHrZZZZLHWHQVFKRHQFRPIRUWQO

januari Eer zij God in onze dagen

Recommend Documents