Jacques Rogge Voorwoord Jan Maes Epiloog
�� ��
� ��
In 1969 wint Eddy Merckx voor de eerste keer de Ronde van Frankrijk. Het is de eerste van vijf penseelstreken van een grootmeester in de Tour, het begin van een indrukwekkend oeuvre. VRT-wielergezicht Karl Vannieuwkerke reconstrueert 40 jaar na de feiten in 26 hoofdstukken de eerste Tourzege van Eddy Merckx. Daarnaast tekenen 25 notoire gastschrijvers voor een unieke blik op de grote momenten uit de carrière van Eddy Merckx. Fotograaf Stephan Vanfleteren zorgt met recente foto’s voor het prachtige decor van beelden die verwijzen naar de rijke loopbaan van Eddy Merckx. Samen met nooit-geziene pareltjes en legendarische icoonbeelden uit de archieven van toonaangevende sportkranten in Europa doen zijn foto’s de mythe herleven. Jan Maes is al van kindsbeen af een gepassioneerd ‘Merckxist’. Hij is de samensteller en de drijvende kracht achter dit hommageboek waar sport en kunst hand- in- hand over de finish rijden. De 51 hoofdstukken vormen een boek vol verplichte wielerlectuur. Het getal 51 blijft voor altijd verbonden met het legendarische rugnummer waarmee Merckx zijn eerste Tour won. Dit boek is een ode aan een uitzonderlijke kampioen en een beeldschone mens. Zoals hij met de fiets reed, heeft niemand het hem ooit voor- en nagedaan. Eddy Merckx, een legende bij leven. De Grootste der Groten. Merckxissimo!
Gastschrijvers Guido Belcanto Hugo Camps Wilfried de Jong Wouter Deprez Bernard Dewulf Paul D’hoore Jan Hoet Helmut Lotti Anna Luyten Jan Mulder Wim Opbrouck Walter Pauli Dirk Roofthooft Mart Smeets Rik Torfs Mark Uytterhoeven Rik Van Cauwelaert Hans Vandeweghe Catherine Van Eylen Guy Verhofstadt Dimitri Verhulst Rik Vanwalleghem Jan Vercammen Jan Wauters Michel Wuyts
��
Eind zestiger jaren overvleugelt een talentvolle jongeling de tegenstand in elke tak van de wielersport. Hij collectioneert zegepalmen. Een rasechte Belg introduceert een nieuwe standaard, maar dan wel een die voor anderen onbereikbaar zal blijken. Het begint met een zege in Lettelingen en eindigt in Kemzeke als hij zijn fiets tegen een bakstenen muurtje plaatst. Hij wint 525 wedstrijden.
Wielerfanaat
Mark Uytterhoeven 4
Eddy Merckx, Belgisch sportfiguur van de eeuw
en al zeker niet als hij er zelf bij zit. Hij houdt er niet van dat
fietsen. Maar dat is niet waar hoor, dames en heren, ik heb
men hem de lof zingt. Daarom heb ik, alleen om hem een
al meegereden. Het zijn niet alleen zijn ploegmaats, zijn
plezier te doen vandaag, tot hier toe nog niks goeds over hem
tegenstanders van toen fietsen ook mee.
gezegd. Maar nu ga ik het tóch doen. Eddy Merckx beschikt, zeker in verhouding tot zijn erelijst
En probeer niks kwaads over hem te vertellen, want zo hard
en zijn wereldwijde bekendheid, over een soort ingebouwde
als ze hem vroeger probeerden aan te vallen, zullen ze hem
bescheidenheid. Toen de internationale wielerfederatie dit
Hooggeachte toehoorders,
- Yèèès, bicyclette, bicyclette, very good, very good! Belgium!
nu verdedigen. En iedereen gunt de vader het huidige succes
jaar in Parijs haar eeuwfeest vierde en alle genodigden aan
Ik dacht: ik probeer, en als het lukt, heb ik iedereen in één
Of course!
van de zoon, ook dat zegt veel.
tafel zaten, hadden Roger De Vlaeminck en ik aan de voltal-
keer. Als het BOIC iemand uitnodigt om te spreken, dan stelt
Eddy Merckx is de enige Belg die internationale bekendheid
En er is nog zoiets: zijn beschikbaarheid. Hoe speelt iemand
lige Belgische delegatie gevraagd, bij het binnenkomen van
het natuurlijk zijn eisen.
geniet, ook ver buiten zijn eigen vakgebied. Toen ik een
die zoveel gevraagd wordt het in godsnaam klaar om zo
Eddy Merckx, op te staan en luid te applaudisseren. Om
Zo werd ik twee weken geleden uitdrukkelijk verzocht de
jaar of twaalf was, toonde mijn vader me met enige fierheid
bereikbaar, zo vriendelijk beschikbaar te blijven?
hem te plagen uiteraard. Eddy was nog niet in het deurgat
naam van de Belgische Sportfiguur van de Eeuw strikt ge-
dat er in het gezaghebbende Amerikaanse tijdschrift Time
Op die vraag weet ik het antwoord. Hij kan niet nee zeggen.
verschenen of wij veerden op om te klappen, en binnen de
heim te houden. In mijn omgeving vertelde ik met onverho-
Magazine een volledige pagina aan een Belg was gewijd. ’t
Hij heeft nooit nee kunnen zeggen, ik weet het van zijn
drie seconden vloog de hele zaal, vlogen al die honderden
len trots dat ik de laudatio mocht uitspreken, maar dat ik de
Was allemaal tekst, met één klein fotootje, in de gele trui, en
vrouw. Hij oefende, hij trainde vaak thuis, maar nee, nee
Italianen, Fransen, Amerikanen, Zwitsers recht om Eddy
naam van de winnaar helaas nog niet mocht verklappen.
daaronder stond: Eddy Merckx, the Beethoven of the bike.
kreeg hij er niet uit.
Merckx minutenlang enthousiast en vol ontzag en respect
Die dag heeft mijn vader mij uitgelegd... wie Beethoven was.
Op school las iedereen De negerhut van oom Tom. Hij las
een staande ovatie te geven. Natuurlijk had hij gezien wie de
De jagerhut van oom Tom. Vraag hem naar zijn favoriete
boel in gang had gestoken, en toen Eddy, verlegen, wat voor-
Dames en heren, ik ben zelden zo hard uitgelachen.
Juiste_volgorde.indd 10-11
vroeger hem nog altijd op handen dragen, en met hem gaan
En inderdaad, stel nu even dat God was vergeten – bijvoor-
Uiteraard zitten we hier samen omdat Eddy Merckx zovéél
muziekstuk en hij zegt: de jagende symfonie van Beethoven.
overgebogen alsof er 500 kilogram op zijn schouders rustte,
beeld door een nalatigheid van zijn administratieve diensten
koersen heeft gewonnen, omdat hij zoveel belangrijke koer-
Het is naar verluidt zelfs ooit gebeurd dat een wanhopige te-
voorbij onze tafel kwam, zei hij, licht moedeloos: “Ffff, merci
– Eddy Merckx te scheppen. Wie zouden wij hier dan moe-
sen heeft gewonnen, omdat hij zoveel belangrijke koersen
genstander hem tijdens een koers kwam vragen: “Eddy, mag
zenne mannen!” Maar om terug te komen op ons beginpunt:
ten zitten huldigen? Dankzij hem is er geen discussie.
op een schitterende manier heeft gewonnen, en omdat hij
ik alstublieft vandaag eens winnen?”
God ís niet vergeten Eddy Merckx te scheppen. Met Eddy
Stel dat God was vergeten Eddy Merckx te scheppen.
zoveel belangrijke koersen op een schitterende manier heeft
Eddy Merckx probeerde heel hard nee te zeggen en hij zei:
Merckx schiep God 80 kilogram schone mens. En op een be-
Wat zouden wij dan moeten doen, als ze ons in een ver bui-
gewonnen tegen een generatie sterke tegenstanders.
“Ja.” En na de koers, toen Eddy met de bloemen van het po-
paald ogenblik vroeg God: Eddy, mag dat iets meer zijn? En
tenland naar onze afkomst vragen?
Het is een raadsel hoe iemand die zo’n onmens moet zijn
dium kwam, zei diezelfde tegenstander: “Hoe? Ik dacht dat
zoals bekend, dames en heren, Eddy Merckx heeft nooit nee
U weet hoe dat gaat:
geweest voor zijn tegenstanders, in de omgang een aange-
ik vandaag mocht winnen!?”
kunnen zeggen. Ik dank u voor uw aandacht.
- We come from Belgium.
naam, goed, eerlijk, trouw en vooral zeer loyaal mens blijkt
En Eddy antwoordde: “Ja, gij mocht vandaag winnen, ’t is
- Sorry?
te zijn. In goed Vlaams zou men zeggen: ne schone mens.
spijtig dat ge ’t niet gedaan hebt.”
Laudatio uitgesproken op een plechtigheid van 15 december 2000
- From Belgium. Eddy Merckx!
Vaak wordt ten bewijze aangehaald dat zijn ploegmaats van
Eddy Merckx, dames en heren, wordt niet graag gehuldigd,
in aanwezigheid van princes Astrid
09-02-2009 13:16:55
136,5 km
Zondag 29 juni 1969
Rituitslag 1. Michele Dancelli (Ita) in 3u30’46” 2. Andres Gandarias (Spa) op 4” 3. Rinus Wagtmans (Ned) op 1’27” 4. Marino Basso (Ita) op 1’56” 5. Roger De Vlaeminck (Bel) zt 6. Dino Zandegu (Ita) zt 7. Jan Janssen (Ned) zt 8. Guido Reybrouck (Bel) zt 9. Eric Leman (Bel) zt 10. Gerben Karstens (Ned) zt
Rit 1a Roubaix-Sint-Pieters-Woluwe
Klassement 1. Eddy Merckx (Bel) 38u03’18” 2. Rudi Altig (Dui) op 2’05” 3. Jan Janssen (Ned) op 5’01” 4. Rinus Wagtmans (Ned) op 5’03” 5. Raymond Poulidor (Fra) op 5’12” 6. Felice Gimondi (Ita) op 5’16” 7. Pierfranco Vianelli (Ita) op 5’19” 8. Roger Pingeon (Fra) op 5’21” 9. Roger De Vlaeminck (Bel) op 5’24” 10. Derek Harrison (GB) op 5’33”
kondigt aan dat hij er zal invliegen op Belgisch grondgebied en de kleine Lucien Van Impe wil koste wat het wil zijn supporters eren door als eerste de top van de Muur te bereiken. Van Impe, een neofiet in de Tour. Amper een week eerder heeft hij afscheid genomen van de amateurcategorie in de Ronde van het eiland Man. En nu maakt het klimmertje uit Mere zijn profdebuut in de Tour. Op zijn minst niet alledaags. Van Impe spreekt niet goed Frans en heeft via zijn ploegmaat Edgard ‘Labieke’ Sorgeloos aan sportdirecteur Jean Stablinsky gevraagd of hij op de Muur van Geraardsbergen zijn kans mag gaan en, als het gaat, als eerste boven mag komen. Stablinsky stemt in, maar maant Van Impe toch aan niet te veel krachten te verspillen. De Tour is nog lang. Anderhalf uur wordt uitgekeken naar de passage op de bult van Geraardsbergen. En dan gaat Roger De Vlaeminck. Handjes boven op de remgrepen, donkere kijkers die strijd verraden, de romp in volle symbiose met de benen. De Vlaeminck als een knipmes, vlijmscherp als hij ook nog eens recht op zijn trappers gaat lopen. De reactie van Merckx laat niet op zich wachten. Onder impuls van twee van de grootste sportmannen van de sterkste generatie uit de wielergeschiedenis scheurt zich een kopgroep van elf renners af. Elf renners met namen als klokken. Merckx, De Vlaeminck, Dancelli, Van Springel, Gimondi, Janssen, Leman, David, Dewitte, Wagtmans en – jawel!- Van Impe.
31
De eer om als eerste de top van de Muur te halen moet Lucien wel aan Roger De Vlaeminck laten. Op nauwelijks vijf kilometer TOUR DE FRANCE 1969
De zondagochtend kondigt zich allesbehalve rustig aan. De eerste helft van de eerste Tourrit brengt het peloton van Roobeke
sprokkelt dit elftal een voorsprong van een volle minuut bijeen. Een eerste veldslag lijkt elf winnaars op te leveren. Tot er
(Vlaams voor Roubaix) naar Sint-Pieters-Woluwe waar ’s middags een ploegentijdrit zal worden gefietst. Nog voor de start geurt
wantrouwen in de kopgroep sluipt. Geboren aanvallers worden slepers. Zij die nooit een rekenmachine ter hand nemen
het in het rennersdorp meer dan op een normale dag naar kamfer. Soigneurs worden gesommeerd om de benen extra onder
transformeren in de saaiste boekhouders. Enkel Merckx zelf, Gimondi, Van Springel en Janssen zijn bereid om de handen uit de
handen te nemen. De uitlaatgassen van de volgwagens ruiken niet zoals gebruikelijk, maar stoten voor één keer kruitdampen
mouwen te steken. In het peloton hebben Roger Pingeon en Raymond Poulidor ondertussen een Franse entente opgetrokken.
boven de schrale rennershoofden uit. De geweren worden gepoetst en geladen voor de eerste slag van wat een legendarische
Als ook de ploegmaats van leider Rudy Altig steun bieden, is het lied van de elf vluchters uitgezongen. Vloeken, tieren en brullen
Ronde van Frankrijk zal worden. De Tour komt naar België, koersland bij uitstek. Elke Belgische renner droomt van een gele trui
helpt niet meer. Zij die speculeerden op de ritzege en de glorie in het thuisland hebben hun eigen graf gedolven. Merckx zou
in eigen land en de daarmee gepaard gaande eeuwige roem. Elke hectometer van het parcours is ingeprent, het eerste mikpunt
Merckx niet zijn mocht hij zich bij de situatie neerleggen. De wedstrijdradio braakt in de slotfase van de 147 kilometer lange rit
bekend: De Muur van Geraardsbergen. Voor de doorsnee Fransman of Italiaan niet meer dan een doordeweekse naam. Voor ons
altijd maar weer dezelfde naam: Eddy Merckx! Aanval na aanval.
Vlamingen een mythe. Na 64,5 kilometer op het parcours wacht Hij, Le Mur! Op dat plekje waar zoveel coureurs hun hart hebben uitgespuwd, waar zoveel jonge mannen het gevecht met die enge man met zijn enorme hamer verloren. Daar zal voor de eerste
Hij bevoorraadt zich in eigen land uit een onuitputtelijk arsenaal aan krachten. Maar een onvoorzichtige chauffeur in de
keer in deze Ronde van Frankrijk echt gebatterd worden. Het gaat als een lopend vuurtje in de caravaan.
volgerscaravaan verijdelt zijn laatste poging door een foute inschatting van een bocht. Merckx kan maar op het nippertje een val vermijden en wordt alsnog ingerekend. Marino Basso spurt zich naar de ritzege in Sint-Pieters-Woluwe. Rudy Altig stelt zijn gele
Op de Muur zal Eddy Merckx een groots offensief inluiden om zijn gele droom waar te maken. Amper zeven seconden is hij
trui veilig. Maar de dag is nog lang.
verwijderd van de meest begeerde trui in het rennerswereldje. Zij die het niet weten dat in Geraardsbergen de grote kanonnen zullen bulderen zijn doof of op zijn minst hardhorig. En Merckx zal kunnen rekenen op bondgenoten. Ook Roger De Vlaeminck
ritbladzijde_goed2.indd 2-3
09-02-2009 13:15:12
>
1 juni 1968, Tre Cime di Lavaredo (Ronde van Italië) > Tre Cime di Lavaredo
