Jaarverslag. Vlaamse Federatie van Beschutte Werkplaatsen vzw

2006

se Federatie Fe d e ratie van Beschutte WerkplaatsenVlaamse Wer k p l a a t s e n Vl a a m s e Federatie Fe d e r a t i e van v a n Beschutte B e s ch u t t e Werk We r k plaa p l a a tsenVlaa t s e n Vl a a mse m s e Federa Fe d e r a tie t i e van v a n Beschutte B e s ch u t t e Werkplaatsen se Federatie Fe d e ratie van Beschutte Werkplaatsen Wer k p l a a t s e n Vlaamse Vl a a m s e Federa Fe d e r a tie t i e va v a n Beschutte B e s ch u t t e Werkplaatsen We r k p l a a t s e n Vlaamse Vl a a m s e Federatie Fe d e r a t i e van v a n Beschutte B e s ch u t t e Werkplaatsen Vlaa Vlaamse mse Federa Federatie tie van Be Beschutte sch utte We Werkplaatsen rkp laatsen Vla Vlaamse amse Fe Federatie de ratie van Be Beschutte schutte Werkpla Werkplaatsen a tsen Vlaam Vlaamse se Fe Federatie dera tie va van n B Beschutte e schu tte Wer Werkplaatsen kp laat se n Vla Vlaamse am s e tie va v a n Beschutte Werkplaatsen Vlaamse Vl a a m s e Federatie Fe d e r a t i e van v a n Beschutte B e s ch u t t e Werkpla We r k p l a atsen a t s e n Vlaa Vl a a mse m s e Federatie Fe d e r a t i e van v a n Be B e schutte s ch u t t e Werkpla We r k p l a atsen a t sen Vla Vlaamse am se Federatie van Beschutte Werk Werkplaatsen plaatse n atie van v a n Beschutte Werkplaatsen Vla Vl a amse a m s e Federatie Fe d e r a t i e van v a n Beschutte B e s ch u t t e Werkplaatsen We r k p l a a t s e n Vlaam Vl a a m se s e Federa Fe d e r a tie t i e va v a n Beschutte B e s ch u t t e Werk We r k pla p l a a tsen Vlaam Vlaamse se Fed Federatie eratie van Beschu Beschutte tte Werkplaatse Werkplaatsen n se Federatie Fe d e ratie van Beschutte Werkplaatsen Wer k p l a a t s e n Vlaamse Vl a a m s e Federa Fe d e r a tie t i e va v a n Beschutte B e s ch u t t e Werkplaatsen We r k p l a a t s e n Vlaamse Vl a a m s e Federatie Fe d e r a t i e van v a n Beschutte B e s ch u t t e werk werkplaatsen plaatsen Vlaamse federatie van Beschu Beschutte tte Werk Werkplaatsen pla atsen Vl Vlaamse a amse Fed Federatie eratie va van n Beschutte Werkplaatsen eschutte esch u t t e Werkplaatsen Vlaamse Federatie Fe d e r a t i e va v a n Beschutte B e s ch u t t e Werkplaa We r k p l a a tsen tsen utte utt e Werkplaa We rkplaatsen tsen

Jaarverslag

Vl a a m s e Fe d e r a t i e v a n B e s ch u t t e We r k p l a at s e n v z w

1 V L A B - j a a r v e r s l ag 20 0 6

Inhoud Vo o r w o o rd

5

V L A B - A l gemeen

7

1.

Vi s i e en opdracht

7

1.1 1. 2 .

1. 3 .

Vi s i e op de beschutte werkplaatsen O p d r acht van VLAB 1. 2 .1. Externe opdracht 1. 2 . 2 . Interne opdracht D e t oekomst van de beschutte tewerkstelling

7 7 7 8 9

2.

Le d e n

10

3.

S t r u c tuur

10

3 .1. 3.2. 3.3. 3.4.

A l g e mene Vergadering R a a d van Bestuur S e c r et ariaat We r kgroepen

11 11 12 13

4.

A m f i on vz w

14

V L A B -We rk ing

16

1.

B e l a ngenverdediging

16

1.1.

B e l e i dsbepaling 1.1.1. Actieterreinen 1.1. 2 . Behandelde dossiers 1.1.2.1. Subsidiëring en algemene regelgeving - Eenheidsdecreet - VIA-akkoord - Managementsondersteuning aan de BW - Indexering omkaderingstoelagen - Subsidiëring van de carensdagen - Spaar fonds 1.1.2.2. Ont wikkelingen op het vlak van begeleiding van de doelgroep - Suppor ted Employment - Outplacement - Generatiepact - Arbeidszorg - Leeftijdsbewust personeelsbeleid - Project deeltijds leren – deeltijds werken - Er varingsbewijzen 1.1.2.3. Financieel-economische materies - Innovatie - S ociale voorkeur bij overheidsopdrachten - NAC E -codes

16 16 17 17 17 18 20 21 21 21 22 23 24 25 25 25 26 26 28 28 29 29

3 V L A B - j a a r v e r s l a g 20 0 6

1. 2 .

Ve r t egenwoordiging 1. 2 .1. VCS P O – CS P O 1. 2 . 2. VOS EC 1. 2 . 3. Pilar 1. 2 . 4. VLAB actief op internati onaal vlak S a m enwerking 1. 3 .1. S ST 1. 3 . 2. EWETA/ F E B R AP 1. 3 . 3. Stuurgroep Onder wijs 1. 3 . 4. OZ ZA

30 30 31 31 32 32 32 32 32 33

2.

E x t e rne communicatie en imagovorming

34

2 .1. 2.2. 2.3. 2.4.

Te n t oonstelling beschutte werkplaatsen Pe r s We r kwaardig A l g e mene communicatietools

34 34 34 35

3.

I n t e r ne communicatie en dienst verlening

36

3 .1. 3.2. 3.3. 3.4. 3.5. 3.6.

Ve r s laggeving naar de leden V L A B - Nieuwsflash CAO -gids S t u d iedagen S t u d iecel O p r i chting Vormingscel

36 36 36 36 37 39

4.

B e h eer fondsen

40

4 .1. 4.2. 4.3. 4.4.

S o c i aal Maribelfonds Fo n d s voor Best aanszekerheid beschutte werkplaatsen Fo n d s voor Best aanszekerheid sociale werkplaatsen Vo r mingsfonds

40 40 40 41

1. 3 .

B I J L AG E N Bijlage 1: Bijlage 2: Bijlage 3:

4 VLAB-jaarverslag 2006

43 Lijst van de leden VLAB - R aad van Bestuur Lijst van de leden VLAB -Algemene Vergadering Lijst van de gebruikte afkor tingen en verklaringen

43 44 49

Voorwoord

2006 ... van Welzijn naar Werk en Sociale Economie Wa n n e e r w e terugblikken naar de VLAB -jaar verslagen van de voorbije jaren , kunnen we tot onz e v e r b a z i n g c onst ateren dat we al in 20 02 spraken over de nakende overheveling van de sec t o r b e s ch u t t e t ewerkstelling van welzijn naar tewerkstelling . 4 jaar later is het dan toch een fe i t : op 1 a p r i l 2 0 0 6 werden de beschutte werkplaatsen officieel ondergebracht in het beleidsdomein ‘ We r k e n S o c i a l e Economie’. B u i t e n e e n aant al administratieve aanpassingen , heeft deze overheveling alleszins ook al g el e i d t o t e e n o p l o s s i ng voor een jarenlang knelpunt in de subsidiëring : de eerste beleidsdaad van m i n i s t e r Va n B r e m p t bestond uit de indexering van de omkaderingssubsidies . O o k a l w a r en er verder nog geen concrete uit voeringen , toch werden er al heel wat project en opg ez et i n v o o r b ereiding van de volgende st ap in dit proces , het lang aangekondigde eenheidsd ec r e et v o o r b e s ch utte en sociale werkplaatsen . Zowel door het beleid als door de sector zelf - mees t a l ond e r d e k o e pel van onze confederatie met de sector van de sociale werkplaatsen , Amfion vz w - w e r d h e e l w a t v o orbereidend werk geleverd in functie van dit eenheidsdecreet . De st andpunten v a n de v e r s ch i l l e n d e st akeholders zijn uitgeklaard , een aant al trajecten ter concretisering zijn opg e s t a r t : e r w o r d t g e werkt aan een nieuw subsidiesysteem , een nieuw kwaliteitssysteem , een nieuw t oel e id i n g s s ys t e em ... Het komende jaar zal zeker tot verdere verduidelijking en concretisering le i d en met b et r e k k i n g tot de nieuwe regelgeving . 2 0 0 6 w a s o ok het jaar van de uit voering van het VIA-akkoord : naast het afsluiten van de n odi g e CAO ’ s i n h et Parit air Comité , werd samen met de overheid gezocht naar de inpassing van d e v o orz i e n e b u d g etten in het subsidiesysteem . De meeste maatregelen zijn onder tussen ingevoerd : e r b l i j v e n n o g een aant al losse eindjes die hopelijk op kor te termijn worden afgewerkt . N a a s t d e w ijzigingen in het beleidskader, werd de sector ook geconfronteerd met wijzigingen i n het m a a t s ch a p p elijk en bedrijfseconomisch kader waarin zij actief is . D e s e c t o r h eeft bewezen hier op een proactieve manier op in te spelen : • o p h et v l a k van begeleidingsmethodi eken werd intensief gewerkt aan de uitb ouw van suppor t e d e m p l o ym e nt , in het kader van een ES F-project , waarbij wordt onderzocht onder welke voo r w a a r d en t e w e r k s t e lling van personen met een arbeidshandicap in het normaal economisch circuit s u c c es v ol k a n g e r e a liseerd worden , met begeleiding vanuit de beschutte werkplaatsen . • e e n g r o o t aant al beschutte werkplaatsen tekende in op de call arbeidszorg , en toonde op d ez e m a n i e r z i j n bereidheid om ook voor deze doelgroep , die ( nog ) niet in st aat is tot lonende a r bei d , z i j n b e g e l eidingsexper tise in te zetten . • d e s e c t o r engageerde zich tot de uitb ouw van een project in het kader van deeltijds leren - deelt i j d s w e r k en , waar voor een financiering werd voorzien vanuit het S ociaal Maribelfonds . • e i n d 2 0 0 6 werden de fundamenten gelegd voor een project ter ondersteuning van de tew e r k s t e ll i n g v a n o udere werknemers . • g e z i e n h et relatief schaarse aanb od van laaggeschoolde arbeid werd ook het innovatiethe m a hoog o p d e V L AB - en Amfion-agenda geplaatst . In 20 0 6 werd de nood en de methodiek van het i n v o er e n v a n e en innovatiebeleid onder de loep genomen , met de bedoeling hier de nodige ond er s t e un i n g t e b i eden in de komende jaren . >


U z i et d a t i n 20 0 6 heel wat nieuwe projecten op touw werden gezet , waar van de result aten d e k om e n d e j a r e n zichtbaar zullen worden . Wij nodigen u dan ook graag uit om de verdere det ail s r o n d d e z e n i e u w e projecten na te lezen in dit jaar verslag . We h o p e n d at VLAB de toekomst van de beschutte tewerkstelling , en bijgevolg de tewerkst e l l i n g v a n d u i z e n den mensen met beperkte kansen op de arbeidsmarkt , op deze manier goede fun d a m e nt e n k a n g e v en voor de toekomst , zowel op beleidsvlak als op maatschappelijk en economisch v l a k . We z i j n e r v an over tuigd dat de combin atie van goed ondernemerschap en een st abiel beleid s k a d e r d i t m o et k u nnen garanderen in de komende jaren !

Lu c Va n N e vel Vo o r z i t t e r


Christel Va n r o e l e n Directeur

VLAB algemeen

1. VISIE EN OPDRACHT 1.1.

Vi s ie op de b e sc hut t e werk plaat sen

D e V L A B - v i sie op beschutte werkplaatsen schetst het volgend beeld : E e n b e s ch u tte werkplaats is in de eerste plaats een tewerkstellingsplaats voor alle werkwi ll i g e p e r s o n en met een arbeidshandica p die tijdelijk of definitief niet in het normaal econom i s ch c i r c u i t t e r e cht kunnen , waarbij personen met een handicap de priorit aire doelgroep vormen . D e b e s ch u t te werkplaatsen dienen ernaar te streven om in de eerste plaats de beschikbare a r b e i d s p l a a tsen toe te wijzen aan personen met een handicap , met specifieke aandacht voor d e z w a k k e werknemers . Uiteindelijk doel van de beschutte werkplaats is de tewerkstelling v a n p e r s o n e n m et een arbeidshandicap met het oog op hun verbeterde integratie in de maatscha pp i j . D e a r b e id st aat dus centraal .

1. 2 .

O p drac ht van VL AB

V L A B v z w s treeft ernaar om de enige represent atieve werkgeversfederatie van de beschutt e w e r k p l a a t s en in Vlaanderen te zijn . D i t d o e l w i l len we bereiken door het c reëren van een duidelijke meer waarde binnen onze o pd r a ch t z o a l s hierb oven weergegeven . D e o v e r h e i d is voor ons een gesprekspar tner, die we op geregelde tijdstippen willen informer e n o v e r o n z e mogelijkheden , moeilijkheden en verzuchtingen voor de toekomst . Wij willen geho or d w o r d e n . We doen ook inspanningen om actief bepaalde voorstellen verder te verduidelijken . D i t w i l l e n w e w aar maken naar alle beleidsinst anties en beleidsterreinen . Vi a e e n c o nstructieve samenwerking met de werknemersorganisaties wil VLAB komen tot e e n v e r r e g a a n d e en duurzame sociale vrede op sectorniveau . V L A B h e e f t zowel een externe als een interne opdracht naar de leden toe .

1. 2 .1.

E x t erne opdracht

H a a r ex t e r n e opdracht is drieledig : B e l a n g e n b ehart iging • B e l e i d s b e pal i ng VLAB vz w streeft ernaar de belangen van de leden-beschutte werkplaatsen kenbaar te maken en ze te verdedigen en dit in navolging van de ont wikkelde visie . Het is onze bestendige opdracht om te trachten mee het beleid te sturen en/of te bepalen , op een proactieve manier.

• Ve r t e g e nw o o rd i g i ng VLAB vz w streeft ernaar de leden- BW te ver tegenwoordigen naar de buitenwereld t o e en in alle organismen waar dit nodig gea ch t wordt . Het is een bestendige opdracht o m ( d e st andpunten van ) de sector bekend te m a k en naar de buitenwereld .


• -

M et d e a n de re sp e l e rs d i e act i ef z ij n b i n n e n de s e ct o r is h et de b e do e l i ng o m: w i n - w i n s ituaties te creëren , s t e r k e r t e st aan binnen de tewerkstellingssector en het arbeidsmarktbeleid , o n s z e l f a l s federatie duidelijk te pos itioneren ten aanzien van deze andere spelers in de t ew e r k s t e l l i ngssector en - e e n v o o r t rekkersrol te spelen in de sociale economie . I n f o r m a t i e -opdracht V L A B v z w h eeft als t aak de st andpunt en van de sector beschutte tewerkstelling bekend te m ak e n a a n h et grote publiek . Er dient correcte en duidelijke informatie verspreid te worden n a a r d e b u i t e n w ereld . Promotie V L A B v z w h eeft als t aak de sector van de beschutte werkplaatsen op een correcte manier i n h et n i e u w s te brengen en een positief imago te creëren rond de sector van de beschutte w e r kplaatsen.

1. 2 . 2 .

I n t e rne opdracht

I n f o r m a t i e -uit wisseling

Adviesverlening op sect orniveau

• Va n V L A B naar de l e de n, v ia

• Op juridisch vlak ( bvb met betrekking to t arbeidswetgeving ) • Op economisch vlak ( bvb met betrekking t o t b oekhouding ) • Op sociaal vlak ( bvb met betrekking tot bepaalde CAO’s )

Nieuwsflash m a i l i n g s / b r ieven i n f o - / s t u d i edagen studies b u i t e n l a n d s e betrekkingen • Va n d e l e de n naar V L A B , v ia

Vormingsopdracht

e n q u êt e s r ond specifieke topics of a l g e m e e n o ver de sector

• Detecteren van vormingsinitiatieven en v o rmingsbudgetten die interessant kunnen z i j n voor de sector • Optreden als promotor bij projectmatige o n twikkeling van nieuwe initiatieven

• Tu s s e n d e l e de n m et o n de rst eu ni ng v a n V L A B , v ia werkgroepen p r o v i n c i a l e federaties n et w e r k v o r ming


1. 3 . D e t oekomst van de b e sc hut t e t e werk st elling D e t o e k o m st van beschutte tewerkstelling is een topprioriteit voor de VLAB -werking . De ov erg a n g n a a r e en ander ministerieel depar tement , de onzekere economische toest and , de synd ic a l e v e r w a chtingen op het vlak van loon- en arbeidsvoor waarden , en de interne verscheiden hei d z i j n e l e m e n ten die maken dat het sluit en van de rangen binnen de sector essentieel is en b l i j f t . E e n a a n t a l engagementen naar de toekomst van beschutte tewerkstelling , werden reeds genom e n t i j d e n s het ledenreferendum op 8 maar t 20 04. • D e b e s ch utte werkplaatsen beschikken over heel wat exper tise en deskundigheid op het v l a k v a n t e w e r kstelling en begeleiding van personen met een arbeidshandicap . Deze exper tise z a l a a n g e w e n d worden in de uitb ouw van methodieken en instrumenten ter bevordering van d e t e w e r k s t e lling van personen met een arbeidshandicap , niet alleen in het beschermd milie u , m a a r o o k in het N EC en in vormen van onbezoldigde arbeid . Dit houdt uiteraard het opne m en v a n v e r a n t woordelijkheden in regionale net werken in . • Ve r r u i m i n g van opdrachten ( cfr. exper tisecentra ) vereisen uiteraard een aangepast subsid i e s ys t e e m : de sector ondersteunt de idee van persoonsgeb onden budgetten en is bereid om h a a r m e d ewerking te verlenen aan de uit werking van dergelijk systeem . • Va n u i t d e stelling dat de persoon met een arbeidshandicap centraal st aat in de werking v a n d e B W, e n gageer t de sector zich om zich in te zetten voor de verbetering van de loon- en a r b e i d s v o or waarden van haar werknemers . Uiteraard in zoverre dat dit de leefbaarheid va n de B W e n b i j gevolg de tewerkstellingsk ansen van de werknemers met een arbeidshandicap n i et i n h et g e drang brengt en de subsidiërende overheid haar verant woordelijkheid terzake opneemt. • D e s e c t o r st aat open voor internationale ont wikkelingen op b ovenvermelde gebieden , en z a l m e e r e n g agementen opnemen in de internationale organisaties waarin zij is ver tegenwoord i g d , m e d e om zo de belangen van p ersonen met een arbeidshandicap en hun werkgevers t e v e r d e d i g e n , voornamelijk op Europees vlak . D e z e e n g a gementen werden in eerste inst antie meegenomen in de verdere beleidsont wikke l i ng v o o r o n z e s ector, en de voorbereiding van het eenheidsdecreet . M et d e o p r i chting van Amfion vz w in 20 05, verb onden we ons reeds tot een verregaande sam e n w e r k i n g met de sociale werkplaatsen .


2. LEDEN E l k e b e s ch utte werkplaats , erkend door het Vlaams Subsidieagentschap voor Werk en S oci a l e E c o n o m i e , kan individueel en rechtstreeks aansluiten bij de federatie . I n 2 0 0 6 z i j n alle 6 8 erkende Vlaamse beschutte werkplaatsen lid van de Vlaamse Federatie v a n B e s ch u t t e Werkplaatsen . D e z e l e d e n -werkplaatsen kennen een tot aal personeelsbest and – personen met een arbeid sh a n d i c a p e n omkaderingspersoneel samen - van meer dan 18.0 0 0 personen . I n b i j l a g e 2 bevindt zich een overzicht van de leden per provincie .

3 . ST R U CT U U R D e V L A B - s tructuur kan schematisch voorgesteld worden als volgt :

VLAB - ORGANOGRAM

vz w VLAB

ALG E M E N E VE R GAD E R I N G

R AAD VAN B ESTU U R

WE R KG R O E P E N


S EC R ETAR IAAT

3 .1. A l g emene Vergadering D e A l g e m e ne Vergadering is het hoogste bestuursorgaan van de Vlaamse Federatie van B e s ch u t t e Werkplaatsen .

D e w e r k e n de leden van de Algemene Vergader i n g k u n n e n de volgende zijn : • D e b e s ch utte werkplaatsen van het Vlaamse G e w e s t e n de Vlaamse beschutte werkplaats e n i n h et Brussels Hoofdstedelijk Gewest , d i e a l s d u sdanig erkend zijn door de bevoegd e o v e r h e id . • N a t u u r l i j k e personen of rechtspersonen met s p e c i f i e k e kennis inzake de sector, middels v o o r d r a ch t door de raad van bestuur. H i e r n a a s t k unnen er ook toegetreden leden d e e l u i t m a k en van de Algemene Vergadering . To e g et r e d e n leden kunnen zijn : elke natuurl i j k e p e r s o o n , rechtspersoon of organisatie die d e d o e l s t e l l ingen van de vz w onderste unt .

De Algemene Vergadering vond in 20 0 6 pl a a t s op 21 april in het Ghent’s Business Cent e r “Capt ain’s Table” te Gent . Tijdens de Alg e mene Vergadering kwamen de traditionele a g endapunten aan b od zoals de goedkeuring v a n het verslag van de vorige Algemene Verg a dering , het activiteitenverslag 20 05, goedk euring van de rekeningen 20 05 en de begr o t i ng 20 0 6. De leden van de Algemene Vergader i ng aanvaardden vz w Tievo tot toegetreden l i d v a n de vergadering . Hiernaast werd mevrouw L . Weustenraed aangesteld tot plaatsver van g e nd bestuurder ter ver vanging van de heer D . Tr a ppeniers .

3 . 2 . R a a d van B e st uur V L A B v z w wordt geleid door de raad v an bestuur. Deze heeft de meest uitgebreide bevoegdh e i d v o o r h et besturen van de vereniging , behoudens de wettelijke en st atut aire bevoegdhe den v o o r b e h o u d en aan de Algemene Vergadering . D e r a a d v a n bestuur best aat uit t wee leden uit elke provincie ( Ant werpen , Limburg , Vlaams B r a b a n t , O o st- en West-Vlaanderen ), aangevuld met de voorzitter, die geen provincie ver teg enw o o r d i g t . Voor elk lid van de raad van bestuur is er ook een ver vanger aangeduid . Deze per s on e n z i j n e v eneens stemgerechtigd . De bestuurders worden verkozen voor een termijn van vi er j a a r. I n b i j l a ge 1 bevindt zich een overzicht van de leden van de raad van bestuur. D e r a a d v a n bestuur van de federatie vergaderde in 20 0 6 zevenmaal .


3 . 3 . S e c ret ariaat B u i t e n d e w ettelijke organen - eigen aan een vz w - beschikt de federatie over een permane nt s e c r et a r i a a t dat fulltime ter beschikking st aat van de leden-werkplaatsen .

D e fe d e r a t i e beschikt sinds 20 04 over een eigen geb ouw waar het secret ariaat is gehuisve s t . Adres: V L A B v z w - Goossensvest 34 - 33 0 0 Tienen Te l . : 016 / 8 2 76 4 0 Fa x . : 016 / 8 2 76 3 9 e - m a i l : i n f o @vlab .be w e b s i t e : w ww.vlab .be I n n o v e m b e r 20 0 6 werd de heer P. Valkeneers ( st afmedewerker ) aangewor ven ter ver vangi n g v a n d e h e e r M . Vanhumbeeck ( sinds januari 20 0 6 gedet acheerd naar het kabinet van K . Va n B r e m p t , Vl a ams minister van Mobiliteit , S ociale Economie en Gelijke kansen ). O p 31 d e c e mber 20 0 6 best aat het VLAB -secret ariaat uit volgende personen :

Directeur:

S ecret ariaat :

• m e v r o u w Christel Vanroelen ch r i s t e l . v anroelen@vlab .be

• mevrouw Mieke Claes mieke .claes@vlab .be

S t a f m e d e w erkers :

• mevrouw Chris Forier chris .forier@vlab .be

• d e h e e r S tef De Cock s t e f. d e . c o ck@vlab .be

• mevrouw Miet Geladé miet .gelade@vlab .be

• d e h e e r J an Reynaer t j a n . r e yn a e r t@vlab .be ( n i et m e e r actief binnen V L A B s i n ds 1/3 /07)

• mevrouw Yvette Maes y vette .maes@vlab .be

• P i et e r Va l keneers p i et e r. v a l keneers@vlab .be


• mevrouw Lydia Naulaer ts lydia .naulaer ts@vlab .be • mevrouw Anne Similon anne .similon@vlab .be

3 . 4 . We r k groepen Ve r s ch i l l e n de werkgroepen werden opgericht om het beleid van de federatie degelijk voor t e b e r e i d e n e n te ondersteunen . O n d e r s u p e r visie van de voorzitter van de werkgroep , ver vult het secret ariaat in de diverse w e r k g r o e p e n de volgende t aken : • • • • •

a g e n d a o pstellen u i t n o d i g i n gen versturen v o o r b e r e i dende not a’s klaarmaken v e r s l a g e n van de vergadering opstellen b i j s p e c i f i eke onder werpen cont act opnemen met deskundigen .

E e n a a n t a l werkgroepen hebben een permanent karakter, andere werden “ad hoc” opgerich t . I n 2 0 0 6 z i j n de volgende werkgroepen samengekomen : werkgroep “Parit air Comité”, werkg r o e p “ S u p p o r t e d Employment”, werkgroep “leeftijdsbewust personeelsbeleid”, stuurgroep “onder w i j s ” .


4 . AM F I O N VZ W D e l a a t s t e j aren werd de samenwerking met S ST, de koepel van de sociale werkplaatsen , st e eds i n t e n s e r. Va nuit het werkveld werd immers duidelijk dat de gelijkenissen tussen beide secto r e n g r o t e r z i j n dan de verschillen . S amenwerking tussen beide sectoren kan dan ook alleen ma a r l e i d e n t o t e en win-winsituatie voor beiden . Dit aspect kwam ook al aan b od tijdens het VLA B c o n c l a a f v a n 20 03 en het VLAB -ledenreferendum in 20 04, waar de sector zich duidelijk ui ts p r a k o m o p termijn te komen tot één werkvorm . B o v e n d i e n zijn beide sectoren ook al samengevoegd in één Parit air Comité , en in het Vlaams S u b c o m i t é . Ook daar kan de samenwerking in de toekomst alleen maar groeien . O o k d e o v e rheid dringt aan op een verdere intensifiëring van onze samenwerking : bij toenm a l i g m i n i s t e r v a n Werkgelegenheid en Toerisme Landuy t werd een erkenning als officiële gespre k sp a r t n e r v o o rgehouden aan het samenwerkingsverband VLAB - S ST. O o k i n d e b eleidsnot a van nieuw voogdijminister Van Brempt wordt er duidelijk melding gem a a k t v a n een gemeenschappelijke to ekomst voor BW en S W, waarbij wordt ver wezen naar een e e n h e i d s d e creet voor beide sectoren . S i n d s 2 0 0 5 worden gemeenschappelijke belangen ondergebracht onder de nieuwe koepelfe der a t i e A m f i o n vz w, die werd opgezet in een confederale structuur. Dit betekent dat elke deel s e ct o r h a a r e i g en materies blijft opnemen , en dat VLAB en S ST beslissen waar er gemeenscha ppel i j k e b e l a n g en zijn en waar het nuttig is om gezamenlijk actie te ondernemen . O n d e r t u s s e n gaat deze samenwerking steeds verder, en wordt al gedacht aan de toekomst , w a a r b i j e e n volledige overheveling van de mandaten en de t aken van S ST en VLAB naar Am f i o n w o r d t o n d e r zocht bij het tot st and komen van het eenheidsdecreet . M et h et o o g op onze gezamenlijke toekomst werd er begin 20 0 6 een 2-daags conclaaf geo rg a n i s e e r d ( 26-27 januari voor S ST-leden en 8-9 februari voor VLAB -leden ). Na de besprek i ng v a n d e r e s u lt aten in een gemeenschappelijke raad van bestuur, leidde dit tot een visie op h et t o e k o m s t i g eenheidsdecreet . >


H i e r o n d e r v olgt een synthese van deze visie . • H et e e n h eidsdecreet moet een werkkader z i j n , z o w e l voor sociale als voor beschutte w e r k p l a a t sen , teneinde de tewerkstellingsk a n s e n t e verhogen van mensen met een g r o t e a f s t and tot de arbeidsmarkt . • Fu n d a m e nten van het eenheidsdecreet : - d e w e r k zoekende/werknemer st aat cen traal - e l k i n d i v idu is vrij om zich te richten naar e e n b e d rijf/werkvorm van zijn/haar keuze - o n a f h a n kelijke toeleiding en traject aanpak - p e r s o o n sgeb onden subsidiëring via het r u g z a k m odel - g a r a n d e ren van een kwaliteitsvolle begeleiding - o n d e r n e merschap : autonomie van het bedrijf - r e g i o n a l e samenwerking tussen werkbedrijven • H o e z i e n we het eenheidsdecreet ? - We r k b e drijven 1 moeten er zijn voor alle m e n s e n met een grote afst and tot de arb e i d s m a rkt . - We r k b e drijven dienen tewerkstelling op m a a t t e bieden aan mensen met een grote a f s t a n d tot de arbeidsmarkt . - D e z e w e rkbedrijven worden bij voorkeur g e s u b s i dieerd op een persoonsgeb onden m a n i e r en op basis van het rugzakprincipe . - B i j z o n d ere aandacht dient te gaan naar a r b e i d s zorg : arbeidszorg is een methodiek d i e h et l aatste vangnet vormt voor mensen m et e e n zeer grote afst and tot de arbeidsm a r k t , maar waar uiteraard steeds voorr a n g w o rdt gegeven aan bezoldigde arbeid e n d e z e zeker niet mag verdrongen worden.

• Teneinde onze gezamenlijke toekomst v i s i e t e kunnen realiseren , zijn een aant al enga g ementen nodig , zowel vanuit onze secto r t en aanzien van de overheid , als vice versa . - vanuit de sector ten aanzien van de o v e rheid : • verdere professionalisering van het w e r kveld • uit werken van een kwaliteitssystee m , door de ganse sector gedragen • opb ouwen van een structuur voor r eg i onaal overleg en samenwerking • uit werken van een persoonsgeb ond en subsidiesysteem , gebaseerd op het r ugzakprincipe - vanuit de overheid ten aanzien van d e sector : • een vlot toeleidingssysteem tot de a rbeidsmarkt • erkenning van werkbedrijven op ba s i s van een kwaliteitssysteem • betrokkenheid van de sector bij de u i twerking van het toekomstig kwalite i t s systeem • voldoende subsidiëring die op een e envoudige en eenduidige manier word t toegekend • ruimte voor ondernemerschap • de juiste man/vrouw op de juiste p l a a t s De volledige tekst van deze visie op het e enheidsdecreet is verkrijgbaar op het Amfionsecret ariaat

1. We r k b e d r i j f : werkbedrijf is een voorlopige naam voor de nieuwe werkvorm , die beschutte en sociale tewerkstelling zal ve r v a n g e n .


VLAB werking

1. BELANGENVERDEDIGING 1.1. B e l e idsb epaling O m d e v e r t egenwoordiging op de vers chillend e b e l e i d s n iveaus optimaal te benutte n voor d e b o v e n g estelde doeleinden , dient e r heel w a t b e l e i d s voorbereidend werk geleverd . Voor d e z e b e l e i d svoorbereiding heeft de VLAB -st af n o o d a a n d ocument atie , cijfermateriaal en t o et s i n g v a n voorstellen in het werkve ld . Wij d a n k e n d a n ook alle BW bij wie we hier voor t e r e ch t k u n nen .

ren nog geen formeel orgaan dat dit ove r le g met actoren in het werkveld en administ ra t ie ver vangt . 20 0 6 was voor VLAB hierdoor een jaar v a n zich opnieuw positioneren in het nieuwe b eleidsveld . Dit resulteerde in een groot aa n t a l cont acten met de nieuwe voogdijministe r e n haar kabinetsmedewerkers , en met de m e d ewerkers van de nieuwe administratie , in e e r st e inst antie om de sector voor te stellen , ma a r ook om de nodige evoluties en knelpunte n t e schetsen , en samen met administratie en b eleid aan oplossingen te werken .

1.1.1. A c t i e t erreinen 2 0 0 6 w a s op het vlak van beleidsbepaling een m i j l p a a l i n de geschiedenis van de beschutte t e w e r k s t e l l i ng . Na 16 jaar onder de bevoegdh e i d v a n d e Vlaams minister van Welzijn te r e s s o r t e r e n , werd de sector overgeheveld n a a r Vl a a m s minister van S ociale Economie K a t h l e e n Van Brempt . Dit betekende o ok e e n w i s s e l van administratieve overheid : het Vl a a m s m i n isterie van Werk en S ociale Econom i e , m et d a aronder enerzijds het depa r tement We r k e n S o ciale Economie , en anderzijds het Vl a a m s S u b sidieagentschap voor Werk en S o c i a l e E c onomie , hebben de fakkel overgen o m e n v a n het Vlaams Fonds voor S ociale Int e g r a t i e v o or Personen met een Handicap , dat o n d e r t u s s e n ook her vormd werd tot Vlaams A g e n t s ch a p voor Personen met een Handicap . D e s ch e i d i ng is echter nog niet volled ig : de t o e l e i d i n g naar beschutte tewerkstelling is o p d i t m o m ent nog steeds in handen van het Vl a a m s A g e ntschap voor Personen met een H a n d i c a p , i n afwachting van een nieuwe proc e d u r e d i e door VDAB zal worden inge vuld . V L A B b e s chikt nog steeds over haar mandaat i n h et R a a d gevend Comité van het Vlaams A g e n t s ch a p voor Personen met een Handicap : d e A d H o c Commissie ‘Voorzieningen voor Pr o fe s s i o n ele Integratie’ is echter afgeschaft . To t o p h e d en is er binnen de nieuwe structu-


Naast cont acten met de eigen voogdijminister waren er uiteraard ook cont acten met de kabinetten van andere Vlaamse ministers rond specifieke dossiers , en waren er ook regelmatig cont acten met de federale overheid . Meer informatie hierover vindt u bij de bespreking van de voornaamste thema’s voor het jaar 20 0 6. Naast de besprekingen met de verschillende betrokken beleidsmakers , is het parit air overleg een zeker zo belangrijk onderdeel van de t aak van VLAB om de belangen van de sector te vertegenwoordigen . Ook in 20 0 6 werden binnen het Parit air Comité van de sector heel wat werkzaamheden verricht . In 20 0 6 is het autonoom Vlaams parit air su bcomité 327.01, officieel “Parit air Subcom i té voor de beschutte werkplaatsen gesubsi d i e e r d door de Vlaamse Gemeenschap of door d e Vlaamse Gemeenschapscommissie en de so c iale werkplaatsen erkend en/of gesubsid i e e r d door de Vlaamse Gemeenschap” in volle a c ti e geschoten , na een moeilijke aanloop . Dit su bcomité is bevoegd voor zowel de Vlaams e b eschutte als de Vlaamse sociale werkplaa t se n , maar vergaderde in 20 0 6 in apar te werk g ro epen voor beide sectoren . Uiteraard gebeu r d e de onder tekening van CAO’s die onderha n d e l d werden in de werkgroepen wel degelijk in d e plenaire vergadering .

A l s g e v o l g hier van zijn de activiteiten in het fe d e r a l e p a rit air comité 327 nog verder terugg e s ch r o e f d . Enkel op basis van een aant al fe d e r a l e t h ema’s , zoals outplacement of struct u r e l e l a s t e nverlaging , werd nog sporadisch s a m e n g e k o men . D i t a l l e s h e eft echter geen invloed op de w e r k i n g v a n VLAB voor wat betreft de voorb e r e i d i n g v an het parit air comité . Al de vergad e r i n g e n w orden nog steeds voorbereid door e e n w e r k g r oep van VLAB die samengesteld is u i t d i r e c t i e l eden uit verschillende beschutte w e r k p l a a t s en . Het zijn ook deze mensen die s a m e n m et een st afmedewerker van VLAB , d e e l n e m e n aan de verschillende onderhandel i n g e n i n h et parit air comité .

het kader van Beter Bestuurlijk Beleid , wa s een belangrijke st ap , die de nodige voorbereiding heeft gevergd . Een jaar na datum kunnen we als sector const ateren dat , op een aant al ver tragingen na , de overheveli n g vrij probleemloos is verlopen . De overheveling was echter een eerste st ap , die feitel i j k geen gevolgen had op reglement air vlak . D e volgende st ap die werd voorzien is een ni euw e gelijkvormige regelgeving voor BW en S W, i n de vorm van een eenheidsdecreet .

Gezien het belang van de inhoud van dit d ecreet voor de toekomst van de sector, we r d door VLAB in 20 0 6 hard gewerkt aan de ontwikkeling van een eigen visie op dit eenh ei d sdecreet , samen met S ST, onder de koepel v a n Amfion . Begin 20 0 6 werd dit proces op g a n g I n d e e e r s t e helft van 20 0 6 werd er verder gezet met de organisatie van een conclaaf o n d e r h a n d e ld over de afwikkeling van de VIAvoor de bestuurders van VLAB , samen met a k k o o r d e n . Een aant al ver tegenwoordig er s z a k e n d i e n d e immers van de sector in een Beschutte werkplaatsen ont vangen overheidstoelagen ter g e f i n a l i s e e rd te worden aant al werkgroe p en . compensatie van het rendementsverlies van de werknemers met een handicap . In 20 05 bedroeg de tussenkomst van de i n e e n CAO . Doel van dit conc l a a f Vlaamse overheid 33,52% van de tot ale bedrijfsopbrengsVe r d e r i n h et jaar verwas om strategi s ch ten . Hiernaast werd er federale vrijstelling van de patronale s l a g w o r d t hier uitgena te denken ov e r d e bijdragen verleend ( ondermeer in kader van de sociale b r e i d o p i n gegaan . toekomst van zo w e l maribel ), ten bedrage van 12,33% van de tot ale bedrijfsopN a h et a f r o nden van BW als S W en onz e brengsten . Ten aanzien van 20 04 is het aandeel van de Vlaamse subsidies gedaald met 0,5% ten voordele van de d e z e o n d e r handelingen ver wachtingen v oor federale maatregelen . w e r d e r v o o ral aandacht dit eenheidsdec r e et b e s t e e d a a n de provast te leggen . E enb l e m a t i e k v an arbeidszorg en de harmonisezelfde conclaaf werd georganiseerd door S S T. r i n g v a n d e loons- en arbeidsvoor waar den uit Tijdens een gezamenlijke R aad van Bestu u r b e s ch u t t e e n sociale werkplaatsen . van S ST en VLAB werden de result aten v a n beide conclaven bij elkaar gelegd , wat res u lteerde in een gemeenschappelijke visie o p het 1.1. 2 . B e h a ndelde dossiers eenheidsdecreet . 1.1. 2 .1. S u b sidiëring en algemene regelgeving E e n h e i d s d ecreet D e o v e r h e v eling van de sector Beschutte Te w e r k s t e l l ing van het beleidsdomein Welzijn n a a r h et b e leidsdomein S ociale Econo mie in

In een volgende st ap werd deze gemeenschappelijke visie voorgelegd aan alle BW en S W, om de leden van VLAB en S ST te informeren , maar ook om een eerste st ar t t e maken van concretisering van de vastgele g d e principes . De Amfion-uit wisselingsdag va n 2 3 maar t kende dan ook grote belangstelling .


Va n a f d a n werd door VLAB en S ST met deze v i s i et e k s t e en ronde door Vlaanderen georg a n i s e e r d o m zoveel mogelijk st akeholders te i n f o r m e r e n en steun te vragen voor dit st andp u n t . Vo o r de omkadering en de bestuurders v a n B W e n S W werden provinciale infoavond e n i n g e r i cht . Er werden cont acten be legd m et d e w e r knemersorganisaties , de gebruik e r s o r g a n i s aties , de werkgeversorganisaties , d e R E S O C ’ s en de S E R R’s , en VDAB als t o e k o m s t i g e toeleider. Op deze manier werd g et r a ch t e e n zo breed mogelijk draagvlak te c r e ë r e n v o or deze visie van de sector op haar t o e k o m s t i g e reglement aire kader. Daarnaast werd in voorbereiding van het eenheidsdecreet in de schoot van de S E R V door minister Van Brempt ook een Ronde Tafel georganiseerd , waaraan alle belangrijke st akeholders par ticipeerden , naast de klassieke S E R V-par tners . S ST en VLAB , onder de Amfion-koepel , kregen hierbij uitgebreid de gelegenheid om de sector visie toe te lichten . Ook de werknemers- en gebruikersorganisaties lichtten hun visie toe . De Ronde Tafel kwam in tot aal 4 keer samen . Op basis van de toegelichte st andpunten , en de result aten van de discussies tussen de deelnemers , wordt op dit moment door de minister en de administratie een eerste ont werptekst opgesteld , die opnieuw zal besproken worden met de st akeholders . O n d e r t u s s e n werd echter niet stilgezeten om d e v o o r g e s t elde principes ook verder te conc r et i s e r e n : - v e r t e g e n woordigers van VLAB nemen deel a a n d e A mfion-werkgroep subsidies , waarv a n V L A B de voorbereiding en het secret a r i a a t w a arneemt . Het is de t aak va n deze w e r k g r o e p om een nieuw subsidiemodel uit t e w e r k e n voor de toekomstige BW/ S W. - A m f i o n d i ende bij minister Van Brempt o o k e e n p roject in om in het kader van het e e n h e i d s d ecreet een kwaliteitssysteem voor d e s e c t o r uit te werken , dat ook binnen de


erkenning zou gebruikt worden . Dit proj e c t ging eind 20 0 6 van st ar t : eind oktober d i e n t het result aat , na een testfase in 5 BW e n 5 S W, te worden voorgesteld . - VLAB is betrokken bij de werkgroep wa a r i n samen met de overheid de ont wikkeling v a n een uniform b oekhoudplan wordt bekek e n i n het kader van het eenheidsdecreet . VIA-akkoord Nadat in 20 05 tussen de intersectorale sociale par tners en de Vlaamse overheid ee n Vlaams Intersectoraal Akkoord voor de so c i a l e profit sector werd afgesloten , was het log i s ch gevolg dat dit in de diverse sectoren zou omgezet worden in concrete CAO’s . Reeds i n 20 05 werden de onderhandelingen in de s e ctor van de beschutte werkplaatsen opges t a r t rond de volgende thema’s : - verhoging eindejaarspremie voor doelgro e pwerknemers - premie voor het omkaderingspersoneel - arbeidsduur vermindering voor oudere w e r knemers Het was echter al snel duidelijk dat deze o nderhandelingen niet gingen afgerond zijn v o o r eind 20 05 en ook in 20 0 6 namen deze no g een belangrijk deel van de agenda in besl a g . Pas op 28 maar t werden er CAO’s met bet r e kking tot de 3 thema’s onder tekend . De grootste moeilijkheden situeerden zich rond het thema “arbeidsduur vermindering voor oudere werknemers”. Deze maatrege l houdt in dat werknemers van ouder dan 4 5 jaar vanaf 20 07 7 extra verlofdagen krijgen , vanaf 20 0 8 wordt dit uitgebreid tot 8 verlofdagen op voor waarde dat men 55 ja a r of ouder is . Belangrijkste redenen waarom de onderhandelingen met betrekking tot d i t thema aangesleept hebben , ligt in het fei t d a t de overheidsinbreng die hier tegenover st a a t in het geheel niet in verhouding st aat tot d e kostprijs van deze maatregel . Daarnaast w e r d

t i j d e n s d e onderhandelingen al snel duidelijk d a t b e s ch u t te werkplaatsen die op ind ividue e l n i v e a u al maatregelen genomen hadden in h et k a d e r v an extra verlofdagen ( bvb . anciënn i t e i t s v e r l o f ) deze niet konden verrekenen in h et n i e u w e systeem . N a l a n g o n derhandelen , zowel met vakb onden a l s m et o v e rheid , is er dan uiteindelijk toch e e n a k k o o r d uit de bus gekomen dat deze m a a t r e g e l o ok in de sector van de beschutte w e r k p l a a t s en invoer t . Belangrijkste afwijking t e n o p z i ch t e van de andere sectoren is ( de 12 - 2 4 - 3 6 - r egeling buiten beschouwing gelat e n ) d a t d e ze extra verlofdagen in de sector m a a r o p g e n omen kunnen worden met een m a x i m u m v an 2 per kwar t aal . M et b et r e k king tot de verhoging van de eind e j a a r s p r e mie werd er verder geb ouwd op het s ys t e e m d a t reeds een aant al jaren best aat in d e s e c t o r e n waarbij de eindejaarspremie voor d e d o e l g r o e pwerknemers stelselmatig verhoogd wordt. Als gevolg van het VIA-akkoord wordt de eindejaarspremie verhoogd van 50% van een maandwedde naar 75%. In tegenstelling tot de andere social profit sectoren waar de volledige 75% door de overheid gesubsidieerd wordt , is dit voor de sector van de beschutte werkplaatsen slechts het geval voor de bijkomende 25%. De sector van de beschutte werkplaatsen is hier op het gebied van overheidstussenkomst dus beduidend minder goed af en dit als gevolg van het feit dat er voorop gelopen werd in het verbeteren van de loons- en arbeidsvoorwaarden . O o k v o o r d e omkadering is er als gevolg van h et V I A - a k k oord een extra premie gek omen . D a a r w a a r de hier voor uitgetrokken overheidss t e u n i n d e andere social profit sectoren b e d o e l d i s om de eindejaarspremie verder op t e t r e k k e n i n de richting van een der tiende m a a n d , w o r dt in de sector van de beschutte w e r k p l a a t s en overgegaan tot de uitbet aling

van een premie in de maand september. D e reden hier voor is te vinden in het feit dat de sector van de beschutte werkplaatsen a l sinds jaar en dag een der tiende maand aa n het omkaderingspersoneel uitbet aalt . Er w er d voor geopteerd om de uitbet aling in de ma a nd september te doen om een aant al technis ch e redenen . De maatregelen met betrekking tot de managementsondersteuning werden technisch verder uitgewerkt met de overheid en dez e z i j n in de loop van 20 0 6 in voege getreden . In heel het VIA-akkoord heeft ook de over h ei d haar rol te spelen met betrekking tot de ( g edeeltelijke ) subsidiëring van al deze maat r egelen . In 20 0 6 is er dan ook druk overleg g eweest tussen VLAB enerzijds en het bevo e g d e kabinet en haar administratie anderzijds . Eind september leidden deze onderhande l i ngen tot de goedkeuring van het gewijzigd e subsidiebesluit voor de sector. Een samen v a tting van de ingevoerde subsidies : • om de verhoging van de eindejaarsprem i e voor de doelgroepwerknemers te compe ns eren werd de for fait aire loonsubsidie per uur opgetrokken . Er werd een groeipad voor z i en tot 2010, dat evenredig loopt met de gro ei van de eindejaarspremie tot 75 % van e en 13de maand . De voorziene subsidiëring v o lst aat gemiddeld genomen voor de financ i ering van de bijkomende loonkost , inclus i ef patronale lasten . Dit neemt echter niet w e g dat de stijgende loonkost voor alle werknemers met een arbeidshandicap , die ni et erkend zijn als persoon met een handica p volledig ten laste komt van de BW. Dit l ei d t dus voor elke BW in meer of mindere m a t e toch tot een bijkomende kost . • als indirecte compensatie van de ‘rimpe l d agen’ voor 45-plussers kunnen de BW va n a f 1 april 20 07 een 10 0 % subsidie ont vangen voor één of meerdere personeelsled en


‘e c o n o m i s che uitdagingen’, afhankelijk van d e g r o o t t e van de BW. De administratieve p r o c e d u r e voor deze nieuwe functie wordt o p d i t m o ment uitgewerkt . Dit neemt uitera a r d n i et weg dat er geen directe compensat i e b e s t a a t voor deze rimpeldagen , e n zeker n i et v o o r de organisatorische moeilij kheden d i e h i e r u i t voor t vloeien . • v o o r d e z ogenaamde septemberpremie voor d e o m k a d eringspersoneelsleden wordt een b e d r a g t o egevoegd aan de omkaderingss u b s i d i e . Voor deze subsidie is ook een g r o e i p a d ingeschreven in de regelgeving , d a t e v e n r edig loopt met de stijging van de p r e m i e . O p zich volst aat deze premie gemidd e l d g e z i en om de bijkomende loonkost te d e k k e n . O pnieuw blijft het feit dat enkel de g e s u b s i d i ëerde omkadering bijkomende subs i d i ë r i n g omvat : voor omkadering in over t al d r a a g t d e BW zelf de volledige meerkost . • voor alle V TE werknemers ( doelgroep en omkadering ) die minstens 1 uur hebben gepresteerd wordt een premie voor managementsondersteuning toegekend : ook hier is een groeipad voorzien , dat ook geïndexeerd wordt .

supra ) werd als belangrijk uitgangspunt v o o r VLAB steeds het garanderen van de midd e l e n voor de sector benadrukt . De besprekinge n hieromtrent met de overheid kregen in 20 0 6 ook duidelijk vorm , en zullen op kor te term i j n leiden tot een aanpassing van het meer wa a rdenbesluit , waarin de adviesverlening binn e n de sociale economie wordt geregeld . Concreet zal dit voor de BW in 20 07 bete k enen dat : • er een financiële ondersteuning zal geb o d e n worden , wanneer de BW een beroep doe n o p adviesverlening door een erkend advies b ureau binnen de sociale economie , ook a l s d e BW niet verlieslatend is . • per adviesvraag wordt de helft van de kost gesubsidieerd met een ma ximum va n 7.50 0 € per adviesvraag . De BW dient d u s slechts de helft van de factuur te drage n . • Het zal niet de BW zijn die de bewijslas t voer t om de subsidie te verkrijgen : de a dministratieve afhandeling gebeur t door h et betrokken adviesbureau . • de verplichte managementsondersteunin g voor verlieslatende BW zal behouden bl i j v e n : hier voor zal een 10 0 % subsidiëring wor d e n voorzien .

In grote lijnen werden alle afspraken in het VIAakkoord ook op subsidievlak geconcretiseerd volgens de oorspronkelijk gemaakte afspraIn 20 05 sloten in tot aal 10 organisaties het b oekjaar ken . Voor de nog te af met een negatief result aat . 17 organisaties sloten regelen materies zijn het b oekjaar af met een negatief bedrijfsresult aat , 12 op regelmatige basis organisaties met een negatief financieel result aat , en 15 organisaties met een negatief uit zonderlijk result aat . nog cont acten met de betrokken overheden Tabel 1 : Overzicht organis at ies met negat ieve resulen administraties ( bv. t at en Gesco’s ). M a n a g e m e nt sonders t e u n i n g a an de B W I n h et k a d e r van de l o p e n d e o n derhandel i n g e n r o n d de toek o m s t v a n Pilar ( zie


Result aat

S ect or

Negatief bedrijfsresult aat

17 (31%)

Negatief financieel result aat

12 (21%)

Negatief uit zonderlijk result aat

15 (27%)

Negatief algemeen result aat

10 (18%)

Indexering omk a d eringst oelagen De overheveling v a n de sector naar d e bevoegdheid van Vlaams minister v o o r S ociale Economi e Van Brempt , leid d e onmiddellijk tot d e oplossing van ee n structureel probl e e m in de omkadering ssubsidie : door het feit dat deze niet

w e r d g e ï n d exeerd , werd het aandeel van de Spaarfonds o v e r h e i d i n de loonkost van de omkadering s t e e d s k l e i ner. Dit werd reeds vele jaren aanIn het kader van het VIA-akkoord werden e r g e k l a a g d d oor de sector, doch zonder succes . door de Vlaamse overheid financiële midd eD i t w e r d s t eeds afgelen vrijgemaakt voor d a a n a l s z i j nde ‘nieuw de social profit se c t or Ziekte is bij uitstek de belangrijkste reden van afwezigb e l e i d ’ w a a r voor voor de opst ar t van heid in de beschutte werkplaatsen . 29 % van alle niet b i n n e n We l zijn geen een t weede pensioengepresteerde uren zijn ziektedagen ( in 20 04 nog 3 0 %). m i d d e l e n b eschikbaar pijler. De helft hier van gaat om ziektedagen in de periode na 1 maand ziekte maar minder dan 1 jaar ziekte . w a r e n . O n z e nieuwe v o o g d i j m i n i ster had In dit kader was het Ook de kor tere ziekteperiodes (1 week voor arbeiders , 1 w e l o r e n n a ar deze nodig dat in de aa nmaand voor de bedienden ) nemen een niet onaanzienlijk b e k o m m e r n is van de loop naar deze fas e aandeel van de niet-gepresteerde uren in , zijnde bijna 9 s e c t o r : o p de dag van ( st ar t uitbet aling a a n %. Van deze kor tere ziekteperiodes omvatten de carensdagen 20 %. d e o v e r h e v eling van vullend pensioen v o ord e s e c t o r w erd ook zien voor 2010 ) ee n Wanneer we het ziekteverzuim bekijken vanuit de werkned e i n d ex a a npassing spaar fonds opger i cht mers const ateren we dat : v a n d e o m k aderingswerd . De bedoeling i s • gemiddeld elk e werknemer in de BW 20 dagen afwezig t o e l a g e n e e n feit . In om hier de gekapi t a is wegens ziekte (22 ziektedagen per V TE ). In 20 04 werden nog 24 ziektedagen per V TE opgetekend . e e r s t e i n s t a ntie ging liseerde middelen o p • gemiddeld elk e werknemer in de BW 1 carensdag laat h et o m e e n eeneen ethische mani e r optekenen ( ook 1 per V TE ). m a l i g e a a n passing . te beleggen en zo het O n d e r t u s s e n werd de geld te laten groe i en . i n d ex e r i n g van de omkaderingstoelagen strucDit spaar fonds heeft de juridische structu ur t u r e e l i n g e b ouwd in het subsidiebesluit . van een vz w, met aan het hoofd een parit a i r samengestelde raad van bestuur. Ook VLAB S u b s i d i ë r i ng van de c arensdagen heeft 2 mandaten in de raad van bestuur v a n het spaar fonds . Va n a f 1 j a n uari 20 05 worden alle carensdag e n v e r g o e d aan de werknemers : er werd beIn eerste inst antie is het de t aak van de k o m e n d a t deze dagen ook zouden beschouwd raad van bestuur om de gelden die door de w o r d e n a l s gelijkgestelde dagen voor de overheid gestor t worden te beheren , maar s u b s i d i ë r i n g . In de voorbereiding van de overdaarnaast moet er de komende jaren werk h e v e l i n g h e eft de uitbet aling van deze subsigemaakt worden van het uittekenen van e en d i ë r i n g m et serieuze ver tragingen te kampen beleid waarbij vanaf 2010 kan gest ar t wor den g e h a d . H et niet-priorit air behandelen door met een t weede pensioenpijler. d e t o e n m a l i ge administratie van dit dossier, s a m e n m et de S BW-soft ware die dringend aan e e n u p d a t e toe is , lagen mede aan de basis v a n d e z e v e r traging . Ook de beslissing van d e Vl a a m s e Regering liet op zich wachten tot m e d i o 2 0 0 6.


1.1. 2 . 2 O n t wikkelingen op het vlak van begeleiding van de doelgroep

[

I n d e r e g e l g e ving wordt duidelijk omschreven voo r wie de beschutte werkplaatsen zijn bedoeld en welke omkadering hier v o o r k a n v o o r z i e n worden , met subsidiëring vanuit de Vlaamse overheid . Hiernaast kunnen nog andere categorieën van person e n m et e e n a r b e i dshandicap worden tewerkgesteld . Zolang het eenheidsdecreet nog niet in voege is , blijven deze bepalingen d e b a s i s v o o r h et personeelsbest and van de beschut te werkplaatsen . In onderstaande tabel wordt een overzicht gegeven van het aantal tewerkgestelde personen in de sector BW in Vlaanderen in 2005. I n d e z e t a b e l worden de absolute personeelsaant allen per categorie weergegeven , evenals de procentuele verdeling . We d o e n v o l g e n d e v a s t stellingen . • H et t o t a l e personeelsbest and best aat voor 84% uit mensen met beperkte kansen tot tewerkstelling op de reguliere arb e i d s m a r k t ; het merendeel hier van omwille van een handicap ( 81%). Daarnaast worden ook andere risicogroepen tewer kg e s t e l d : h et gaat om mensen met arbeidsintegratiemoeilijkheden , doch zonder een erkenning als persoon met een han d i c a p ( S I N E , M T P W, Gesco , Plan Activa , ...). Deze groep maakt 3% van het tot ale personeelsbest and uit . • Va n h et t o t aal van de valide werknemers blijkt 76% een omkaderingsfunctie te hebben ; van de tewerkgestelde persone n m et e e n a r beidshandicap neemt 2% een omkaderingsfunctie op . • D e o m k a d e ring maakt 14% van het tot ale personeelsbest and uit : dit komt overeen met een begeleidingsnorm van 1 op 7 d o e l g r o e p werknemers . • A l s w e k i j k en naar de omkadering blijkt dat deze voor 87% ingevuld wordt door validen , 12% door personen met een ha n d ic a p , e n 1 % door mensen uit de andere risicogroepen . • A l s w e h et productiepersoneel bestuderen blijkt 92% van deze groep te best aan uit personen met een handicap , 4% k o m t u i t d e a n d ere risicogroepen , en 4% zijn validen . • H et g e m i d delde aant al werknemers per beschutte werkplaats in Vlaanderen bedraagt 33 0. Ta b e l 2 : A a n t al t ewerkgest elde personen sect or B W in Vlaanderen in 20 0 5 eenheden

VTE

% totaal personeelsbestand in eenheden

% totaal personeelsbestand in VTE

TOTAAL

18.155

16.404,49

100

100

Totaal personen met een arbeidshandicap

15.308

13.746,97

84,32

83,8

Totaal personen met een handicap

14.717

13.191,44

81,06

80,41

Omkadering Productie Totaal andere risicogroepen Omkadering

302

269,69

1,66

1,64

14.415

12921,75

79,4

78,77

591

555,53

3,26

3,39

16

15,3

0,09

0,09

Productie

575

540,23

3,17

3,29

Totaal validen

2.847

2.657,52

15,68

16,2

2.149

2.026,57

11,84

12,35

698

630,95

3,84

3,85

Omkadering Productie


]

S u p p o r t e d Employment I n 2 0 0 5 m a akten 47 personen met een handic a p d e o v e r st ap naar het normaal economisch c i r c u i t . A l h oewel dit toch reeds een st ijging is v a n 9 p e r s o nen ten opzichte van 20 04, blijft h et a a n t a l doorstromers zeer beperkt . Een m i d d e l o m hieraan iets te veranderen is de m et h o d i e k ‘ Suppor ted Employment’.

E i n d 2 0 0 5 werd vanuit de sector beschutte w e r k p l a a t s en het project “Suppor ted Employm e n t ” o p g e st ar t . Het betreft een ES F-project , d a t l o o p t t o t eind december 20 07. D e m et h o d i ek Suppor ted Employment streeft e r n a a r o m personen met een arbeidshandicap , d i e b i n n e n de best aande methodieken/regelg e v i n g n i et duurzaam kunnen tewerk gesteld w o r d e n i n e en regulier bedrijf, via een zeer i n t e n s i e f e n specifiek begeleidingsproces ( = m et h o d i ek “Suppor ted Employment”) toch d u u r z a a m t ewerk te stellen in het Normaal E c o n o m i s ch Circuit ( N EC ), met een volwaardig a r b e i d s c o n t ract . D e w e r k z a a mheidsgraad van personen met e e n a r b e i d s handicap in het reguliere bedrijfsl e v e n i s r e l atief ( zeer ) laag . Vi a d e z e m ethodiek wil de sector aan pers o n e n m et een arbeidshandicap die willen w e r k e n i n e en regulier bedrijf, maar voor wie d e b e s t a a n de ondersteuningsvormen niet v o l s t a a n , e en nieuwe methodiek aanbieden d i e u i t g a a t van maat werk en ondersteuning op m a a t v a n d e capaciteiten en de wensen van de werknemers.

De fases van de methodiek zijn : a ) Assessment : een correcte inschatting m a ken van de capaciteiten en interesses v a n de werknemer. b ) Job finding : op de arbeidsmarkt op zoe k gaan naar een job die past bij de in het a ssessment geïnvent ariseerde interesses e n capaciteiten . c ) Job analysis : diepgaande informatie ver g a ren over de t akenpakketten en de werk p l e k . d ) Job matching : vergelijken van de job an a l ysis ( t aakinhoud ) met het assessment ( c a paciteiten en interesses ). e ) Job ( re )design : dichten van de kloof tu s s en de vereiste t aakinhoud en de capaciteit e n van de werknemer. f ) Introduction into the workplace : opstell en van een oriënt atieplan voor de werknem e r. g ) Training on the job / jobcoaching : zeer belangrijke fase is deze waarbij training on the job en andere vormen van begeleidi n g op maat worden voorzien , om de zelfst a ndigheid en de prest aties van de werkne mer op de werkvloer te verhogen . h ) Suppor t outside the workplace : steun aa n de nieuwe werknemer buiten de werkvlo er. i ) Ongoing suppor t : blijvende ondersteuni ng vanwege de jobcoach , wanneer nodig . Gezien de sterke innovatieve waarde van d ez e methodiek “suppor ted employment” voor d e doelgroep van de beschutte werkplaatsen , is een experiment dan ook noodzakelijk . D e methodiek wordt toegepast op 20 V TE do e lgroepwerknemers door 4 V TE begeleiders ui t 7 beschutte werkplaatsen .


E i n d 2 0 0 6 werden 6 doelgroepwerknemers v i a d e m et h odiek “Suppor ted Employm ent” t e w e r k g e s t eld bij een regulier bedrijf, met een v o l w a a r d i g arbeidscontract . Deze tewerkstell i n g i s m a a r mogelijk dank zij de professionele o n d e r s t e u n ing en begeleiding vanuit de bes ch u t t e w e r kplaatsen . B e l e i d s m a t i g wordt dit initiatief sterk ond e r s t e u n d . Zowel de S E R V ( cfr. de commiss i e d i v e r s i t eit én de S E R V-aanbevelingsbrief A a n g e p a s t e tewerkstelling ) als Vlaams minist e r Va n B r e mpt ( beleidsnot a sociale econom i e ) a l s Vl a ams minister Vandenbroucke zijn v r a g e n d e p ar tij om deze methodiek te ont wikk e l e n i n Vl a anderen . O p b a s i s v a n de result aten van dit experiment w i l l e n w e k omen tot een concreet voorstel om d e m et h o d i ek Suppor ted Employment structur e e l t e v e r a nkeren in een regelgeving . H et s p r e e k t voor zich dat het beleid subsid i et e ch n i s ch de noodzakelijke voor waarden z a l m o et e n creëren om dergelijke werkvorm i n d e t o e k o mst mogelijk te maken vanuit een v r a a g g e s t u urde benadering van de kandidaten “ S u p p o r t e d Employment”. O u t p l a c e m ent I n h et k a d e r van het generatiepact is één van d e a n k e r p u nten het langer aan de slag houd e n v a n o u dere werknemers . Enerzijds worden d a a r b i j d e werknemers aangemoedigd om te b l i j v e n w e r k en , anderzijds worden de werkg e v e r s o n t moedigd om oudere werknemers te ontslaan. Z o w e l v o o r werkgevers als voor werkn emers w o r d e n z o w el aanmoedigende als bestraffende m a a t r e g e l e n voorzien opdat er meer oudere w e r k n e m e r s aan het werk blijven . E e n v a n d e maatregelen die men voorziet is v e r p l i ch t o u tplacement voor werknemers ouder d a n 4 5 j a a r die ontslagen worden . Bedoel i n g v a n d e z e maatregel is om de kansen van o u d e r e w e r knemers op de arbeidsmarkt te ver-


groten . De kosten voor deze outplacemen t z i j n ten laste van de werkgever bij wie de wer k n emer ontslagen wordt . Voor wat de doelgroepwerknemers betref t , voornamelijk personen met een ment ale h a n d icap , stellen er zich echter wel degelijk pr o b l emen : • De outplacement begeleiding zoals die n u wordt aangeb oden door de erkende outplacementbureaus is niet afgestemd op d e behoeften van een persoon met een me n t a l e handicap . • De groep werknemers van 45 en ouder die ontslagen worden op initiatief van d e werkgever BW vormen een kleine minde rheid . Veelal komt de vraag om ontslagen t e worden van de werknemer zelf die als g e v o l g van het verouderen in combinatie met het steeds meer door wegen van de handica p niet langer in st aat blijkt te zijn om te w e rken . Om nog in aanmerking te komen v o o r werkloosheidsuitkeringen wordt men nu e chter als werknemer verplicht om outplace m e n t aan te vragen , anders dreigt men het re ch t op werkloosheidsuitkeringen te verlieze n . D e werkgever zal dit dan moeten financiere n , ter wijl de werknemer met een handicap n i et meer in st aat is om te werken , laat st aa n d a t het outplacement op zijn behoeften is a f g estemd . Verplicht outplacement , op straffe van ee n b oete voor de werkgever en op straffe van verlies van de werkloosheidsuitkering voo r de doelgroepwerknemer, biedt geen enkel e meer waarde . Vandaar dat eind 20 0 6 de nodige gesprek k e n werden opgest ar t met de bevoegde Vlaam s e en federale overheid , en binnen de NAR , o m deze outplacementregeling aan te passen i n functie van de noden van de doelgroepwe r knemers van beschutte werkplaatsen . Vanu i t d e R VA toont men begrip voor de specifieke s i t uatie van beschutte werkplaatsen , in afwachting van een structurele oplossing .

G e n e r a t i e pact

de opvang van deze groep van mensen wi ens kansen op bet aalde arbeid , zelfs in een b eschermd milieu , zeer beperkt zijn .

In het kader van de invoering van het generatiepact onderzocht het VLAB -secret ariaat de Medio 20 0 6 kwam het dan tot een concrenieuwe regelgeving en bracht in de Nieuwsflash tisering van de bepalingen in het meerwaareen kort overzicht van de belangrijkste maatredeplan : naast de uitbreiding van het aant al gelen ondermeer over de jongerenwerkgelegenplaatsen arbeidszorg in de S W, werd ook een heid , de Canada Dry-maatregelen en aanvulpilootproject voorzien waardoor ook BW de lende vergoedingen tijdskrediet , maatregelen bij mogelijkheid kregen herstructureringen , de om arbeidszorg als In onderst aande grafiek blijkt duidelijk dat de groep van werkhervattingstoeslag , oudere werknemers reeds een vrij groot deel uitmaakt van begeleidingsmethoopleidingsinitiatieven de populatie in de beschutte werkplaats . De medewerdiek aan te bieden . voor werklozen , en de kers in de cat egorie tussen 41 tot 50 jaar zijn het sterkst Om bijkomende uitsluiting van genot van ver tegenwoordigd (34%). Anderzijds blijkt de groep van uitleg te verschaffen werkloosheidsuitkering . 50 plussers 17% van de populatie uit te maken . Iets meer rond dit pilootproject dan de helft v an de populatie is ouder dan 4 0. Dit is een De evoluties in kader stijging met 2% t .a .v. vorig jaar. De veroudering van de en de call werd door van het Generatiepact populatie en de bijhorende loopbaanproblematiek wordt VLAB een infosessie werden op de voet opdus steeds stringenter. belegd voor alle gegevolgd temeer omdat interesseerde leden . veel van de onderwerpen Grafiek : Leef t ijdsverdeling van de Dit pilootproject zal personen met een handic ap ook deel uitmaken van st arten in het voorde onderhandelingen in 0,4 jaar van 20 07, en zal kader van het volgende Mannen 0,35 lopen tot einde 20 07. interprofessioneel AkVrouwen Tijdens en na de koord 20 07-20 0 8. Totaal 0,3 looptijd van het project arbeidszorg , zal Arbeidszorg 0,25 geëvalueerd worden 0,2 of en onder welke I n 2 0 0 5 p a kte de voorwaarden de meVl a a m s e R e gering 0,15 thodiek arbeidszorg u i t m et h a a r meerbakan aangeboden worn e n p l a n : é é n van de 0,1 den vanuit beschutte m e e s t m a r k ante items 0,05 tewerkstelling . u i t d i t m e e r banenplan i s d e c r e a t i e van 9 0 0 0 Eind 20 0 6 werd ook tot 20 j 21 tot 30 j 31 tot 40 j 41 tot 50j 51 tot 60 j boven 60 j b i j k o m e n d e plaatsen op vraag van mi n i sa r b e i d s z o r g . VLAB ter Van Brempt een m a a k t e i n h et verleden onderzoek gest ar t om arbeidszorg in Vlaa nder e e d s e e n v isietekst op rond arbeidszorg , die ren in kaar t te brengen . Dit onderzoek wo r d t i n e e n l a t e r e fase resulteerde in een gemeenuitgevoerd door het UAM S. VLAB zetelt in de s ch a p p e l i j k e visietekst rond arbeidszorg vanuit stuurgroep van dit onderzoek . Eerder in h et A m f i o n , d e confederatie van S ST en V LAB . jaar werd in opdracht van het Vlaams Age ntA l l e s z i n s w erd in beide visieteksten het openschap voor Personen met een Handicap a l e en t r e k k e n v a n deze werkvorm naar de sector studie rond arbeidsmatige activiteiten afg ev a n d e B W bepleit : vanuit de exper tise aanrond , uitgevoerd door het H IVA . Ook bij d ez e w e z i g i n d e sector is duidelijk dat de sector studie was VLAB betrokken . e e n d u i d e l i j ke meer waarde kan betekenen in


Le e f t i j d s b ewust personeelsbeleid voor p e r s o n e n met een arbeidshandic ap Werknemers langer aan het werk houden is een algemene Vlaamse doelstelling : voor werknemers met een arbeidshandicap is dit een nog complexere uitdaging . Omwille van hun specifieke beperkingen treden bepaalde leeftijdsgerelateerde problemen zelfs nog eerder op dan bij werknemers zonder arbeidshandicap . E e n l e e f t i j d sbewust personeelsbeleid voeren i s n o o d z a k elijk voor elk bedrijf : de methodiek e n e n e i n d eloopbaanmaatregelen die algem e e n g e l d e nd zijn , zijn echter niet alti jd zom a a r t o e p a sbaar in de sociale economie , juist o m w i l l e v a n de specificiteit van de doelgroep . V L A B d i e n d e in december 19 95 een projecta a n v r a a g i n bij ES F. M et d i t p r o j ect wil de sector van de beschutte w e r k p l a a t s en de specifieke problematiek van o u d e r e w e r knemers met een arbeidshandicap o m s ch r i j v e n , en een uit wisseling organiseren v a n o p g e d a ne exper tise m .b .t . begeleiding van o u d e r e w e r knemers met een arbeidshandic a p . D e z e exper tise zal toegepast worden op 8 0 d o e l g r o epwerknemers uit de 12 beschutte w e r k p l a a t s en die aan het project deelnemen , i n d e v o r m van implement atie op het werkveld b i j d e b et r o kken werkplaatsen . De result aten v a n d e z e t o epassingen zullen samengebracht w o r d e n t o t een aant al concrete maatregelen d i e e n e r z i j d s moeten leiden tot een langer in d i e n s t h o u d en van oudere werknemers , maar e v e n t u e e l o ok tot een objectieve bepalingsmet h o d i e k d i e aanduidt wanneer de ‘omgekeerde l o o p b a a n ’ ( van werk naar welzijn ) de meest o p t i m a l e o p lossing is . P r o j e c t d e elt ijds leren – deelt ijds werken O p v r a a g v an de Vlaamse overheid werd ook i n d e s e c t o r van de beschutte werkpla atsen g e s t a r t m et een project rond de tewerkstell i n g v a n d e eltijds lerende – deeltijds werkende jongeren.


Via het S ociaal Maribelfonds krijgen de w e r kgevers de kans om een aanvraagdossier i n t e dienen om te st ar ten met deze werknemer s . In 20 0 6 werden er 28 aanvragen ingedien d en zijn er momenteel 12 jongeren effectie f aan het werk . Het loon van de jongeren d i e i n een dergelijk stelsel aan het werk zijn , wo r d t gedragen door het S ociaal Maribelfonds . Als de financiële mogelijkheden er zijn , za l d i t project in 20 07 verder gezet worden . Ervaringsbewijzen Eind 20 04 werd het decreet op de titels v a n beroepsbekwaamheid gepubliceerd ( B S d d . 26 november 20 04 ). Hiermee kunnen men s e n de titel van beroepsbekwaamheid krijgen . D i t wordt uitgereikt aan personen die bewijze n dat ze bekwaam zijn een bepaald beroep u i t t e oefenen , zonder dat zij hier voor een bepa a l d diploma kunnen voorleggen . Concreet krijgen deze mensen de mogelij kheid om hun competenties te laten inscha t t e n en beoordelen en zo een “er varingsbewijs ” te bekomen . ‘Er varingsbewijs’ is de in 20 0 6 nieuw ingevoerde term ter ver vanging van d e omschrijving ‘Titel van beroepsbekwaamh e i d ’ . Deze er varingsbewijzen versterken niet al l e e n de positie van de werknemers op de arbe i d smarkt . Ook voor werkgevers moet dit een goede zaak zijn , want zo wordt het gemak k e l i jker om knelpunt vacatures in te vullen . Vandaar dat beschutte en sociale werkpla a tsen een aanvraag ingediend hebben voor h et er varingsbewijs voor monitor/begeleider. In 20 0 6 werd door de S E R V een stuurgro e p opgericht met de sociale par tners van de b eschutte en sociale werkplaatsen . Deze stu u rgroep heeft de werkwijze bepaald om tot e e n st andaard te komen . Een st andaard is een instrument dat moet dienen als referentiekader om competenti e s van individuen , die een er varingsbewijs va n monitor/begeleider willen ver wer ven , te b e-

o o r d e l e n ( a ssessment ). Deze st andaard moet enige optie . Door het algemene karakter i s a f g e l e i d w o rden uit het beroepsprofiel dat de een dergelijke competentie echter niet om t e S E R V h e e f t opgesteld en zal richtlijne n bevatzetten in succescriteria die meetbaar zijn . Een t e n v o o r h et ‘assessalgemeen technische m e n t ’ v a n d e compecompetentie doet o ok De omkadering in de BW maakt 14% uit van het tot ale tenties. afbreuk aan het fe i t personeelsbest and : Dit komt neer op een begeleidingsE r w e r d e e n ont wikdat heel wat monit or e n vorm van 1 op 7 doelgroepwerknemers . 87% van de omk e l g r o e p s a mengeover zeer vakspeci f i ek e kadering wordt ingevuld door validen , 12% door personen s t e l d , w a a r van ook en gespecialiseerd e met een handicap , en 1% door mensen uit de andere V L A B d e e l uitmaakt , technische compet enrisicogroepen . o m i n n a u w e saties moeten beschi kDeze werknemers zijn als volgt verdeeld : m e n w e r k i n g met de ken . Toch blijft het een • leiders en assistent-leiders : 7% o n d e r z o e k e rs van spijtige beperking da t • monitoren : 6 0% d e S E R V e en st an de technische com p e• maatschappelijke assistenten : 6% d a a r d u i t t e werken . tenties niet aan b o d • administratieve medewerkers : 18% • andere omkaderingsfuncties : 9% D e z e o n t w i kkelgroep komen in de st anda a r d . k w a m i n 2 0 0 6 een De kerncompetenti es De verdeling over deze categorieën ligt verschillend 6 - t a l k e e r s amen . werden verder uitg etussen validen en personen met een arbeidshandicap : Ti j d e n s d e z e samenwerkt in succescrit er i a . personen met een arbeidshandicap zijn relatief veel meer k o m s t e n w erden de Dit zijn indicatoren di e ver tegenwoordigd in de groep van de administratief medewerkers en ander omkaderingspersoneel en bijgevolg k e r n c o m p et enties het voor de beoord e l a a r minder bij de leiders , monitoren en maatschappelijk asv o o r m o n i t o r/begein het assessment m oet sistenten . l e i d e r b e p a ald . Dit mogelijk maken om z i j n d i e c o mpetenties gericht een kernco md i e c r u c i a a l zijn voor het uitoefenen van het petentie te beoordelen . Ook werd in 20 0 6 e en b e r o e p m o n itor/begeleider. Alle kerncompebegin gemaakt met het opstellen van rich t l i jt e n t i e s m o eten door een kandidaat worden nen voor beoordeling . Het is de bedoeling d i t b e h e e r s t o m de titel van beroepsbekwaamheid begin 20 07 te kunnen afronden . te behalen. A l s k e r n c o mpetenties voor monitor/begeleider 1.1.2 3 . Financieel - economische materies w e r d e n w e erhouden : Innovat ie • P l a n n e n e n organiseren • M a t ch e n ( de juiste man/vrouw op de juiste 20 0 6 was het jaar waarin “Innovatie” hoog plaats) op de agenda stond van VLAB /Amfion . In het • D e v o o r t g ang van het werk opvolgen voorjaar werd gest ar t met provinciale info • Motiveren sessies waarbij ver tegenwoordigers van d e • I n d i v i d u e el begeleiden Regionale Innovatiecentra uitgenodigd wer d en • C o n f l i c t e n hanteren om voor geïnteresseerden van de beschut t e e n sociale werkplaatsen de mogelijkheden rond Va n u i t V L A B is er geijverd om ook technische subsidiëring van innovatieprojecten uiteen t e v a a r d i g h e d en te ver werken in de st andaard . zetten . D i t b l e e k e chter niet realiseerbaar. Door de Hieruit bleek al snel dat advies op maat voor g r o t e d i v e r siteit aan activiteiten en technide sociale economie bedrijven op het gebied s ch e c o m p etenties bleek het formuleren van van innovatie nog een lacune is binnen de were e n a l g e m e en technische competentie de king van een aant al regionale innovatiecentra .


O m h i e r a a n tegemoet te komen enerzijds en - informeren van beschutte en sociale we r ko m d e v e r s preiding van het innovatieve geplaatsen die concrete st appen willen zet t e n d a ch t e n g o e d anderzijds te stimuleren werd in de implement atie van innovatie d a a r o m b e s list om vanuit VLAB /Amfion bij het - begeleiden van beschutte en sociale we r kI W T e e n p r oject aanvraag te doen rond innovaplaatsen bij het uit zetten van een stratet i e s t i m u l e r i ng in de gie op het gebied v a n “ b e s ch u t t e en sociinnovatie en het te r In onderst aande t abel worden de bela ngri jk st e componena l e w e r k p l a atsen .” beschikking stellen v a n ten van het bedrijfs resul t aa t v an 2 0 05 weergeg even . I m m e r s , d e zoektocht bestpractices aan d e n a a r l a a g g eschoolde , sectoren . Tabel 3 : Opsplit si ng b edri jfsresu lt a at 20 0 5 i n a r b e i d s i n t e nsieve belangrijkst e com po nent en a c t i v i t e i t e n op maat Het project , dat in Bedrijfsopbrengsten Bedrijfskosten v a n d e d o e l groep eerste inst antie ee n w o r d t b e m o eilijkt looptijd van 2 jaar k e n t , Omzet 52,42 Bezoldigingen 72,87 d o o r d e t o e nemende maar verlengbaar i s VFSIPH 33,52 Handelsgoederen, 13,36 c o n c u r r e n t i ële druk met 2 extra jaren , w e r d grond- en hulpstoffen v a n d e l a g e loonlaningediend in de ma a n d Federale 12,33 Diensten en diverse 8,67 tussengoederen d e n . O m h i eraan het oktober. Alle ingekomsten h o o f d t e b i eden werd diende projecten ( h et Afschrijvingen en 4,85 d e v o o r b i j e jaren al beoogde aant al we r d waardeverminderingen s t e r k g e w e rkt aan ruimschoots oversch r eAndere 1,72 Andere 0,25 p r o c e s o p t i malisatie den , dus er zullen k e uTotaal 100 Totaal 100 e n e f f i c i ë n t ieverhozes moeten gemaa k t g i n g . H et i s echter worden ) worden do o r Ten aanzien van 20 0 4 i s er wei nig vera nderd wat bet reft s t e e d s d u i d elijker een team van expe r t s de belangrijkste component en va n de bedrij fsopbreng sd a t n i e u w e st ap op het gebied van i n n oten . De omzet bed roeg t oen ook 5 2% ; het a andeel va n de p e n n o d i g z ijn om de vatie gescreend en i n Vlaamse subsidies i s g edaa ld met 0 ,5 %, ten v oordele v an de federale tusse nkoms ten . w e r k g e l e g e nheid en maar t 20 07 zal bek e n d Wat betreft de bedri jfs kos ten bl ij ven de bezol dig ing en het b i j h o r e n d e groei te gemaakt worden w e l k e hoofdaandeel uitma ken . De v erhouding en tus sen de v erb e w a r e n . H et is dan projecten ook daad w e rschillende kosten componenten bl ij ven op eenzel fde niv eau o o k v a n g r o ot belang kelijk kunnen st ar t e n als voorgaande jaren . d a t b e d r i j v e n het met financiering va n i n n o v a t i e f d enken het IW T. i m p l e m e n t e ren in de o r g a n i s a t i e zodat er steeds nieuwe activiteiten S ociale voorkeur bij overheidsopdrach t e n e n p r o c e s s en kunnen ont wikkeld worden opd a t d e t e w erkstelling van kansengroepen kan In 20 0 6 is de federale regering overgega a n g e r e a l i s e e r d worden . tot een her vorming van de wetgeving overB e l a n g r i j k s te doelstellingen om b oven gestelheidsopdrachten in het kader van de omzet t i n g d e u i t d a g i n gen te ver wezenlijken zijn : van de nieuwe Europese richtlijnen . Aang e z i e n - s e n s i b i l i s eren van beschutte en sociale deze nieuwe wetgeving een belangrijke w e e rw e r k p l a a t sen via publicaties , informatie op slag kent op de sector van de beschutte w e r kw e b s i t e s , . .. plaatsen is dit op de voet gevolgd door VL A B .


D a a r n a a s t heeft VLAB zich geëngageerd om gen in Nederland de overst ap naar “Overi g e i n f o m o m e n t en rond deze nieuwe regel geving industrie” te maken . Uiteraard moest hier v oor m e e t e o n d ersteunen en te sturen . Zo heeft een akkoord zijn met de Brusselse en Waa l s e V L A B i n 2 0 0 6 in de stuurgroep gezeten , beschutte werkplaatsen en is het van fun dao p g e r i ch t t er voorbereiding van de studiedag menteel belang dat de beschutte werkpla a t s en “ S o c i a l e e c onomie : nog identificeerba a r U w p a r t n e r in duurzijn in de NAC E -co d es Het minim ale inve ste rin g sb e d rag v o o r 20 05 b ed r aag t 18,7 z a a m b e l e i d”. Deze in de toekomst . Oo k miljoen euro . Dit is e en d alin g v an 4,5 mil jo en € te n aanzien van 20 04. 20 05 is d an o ok e e n ab so lu u t d ie p te p u nt s t u d i e d a g i s op 15 moet nagegaan worop het vlak van in v e ste rin g e n in d e laa ts te 10 jaar. fe b r u a r i 2 0 07 geden of een dergeli j k e h o u d e n i n het provinverhuis geen nega t i ev e De gem iddelde in v e ste rin g sg ra ad v o or de Vl aam se B W c i e h u i s t e Leuven en effecten met zich meeligt op 9% ; de gemi dd e ld e afs ch rijv in gs g raad lig t e ch te r w a s e e n i n i tiatief van brengt . op 11% . De afsch rij v in g sg raa d li g t o p ee n z e lfd e ni v e au als in 20 04. De ge mi dd e ld e in v e ste rin g sg ra ad is e ch ter d e p r o v i n c i e Vlaamsmet 2% gedaald te n aa nz ie n v an 20 04. Vo rig jaa r lag e n Brabant. Dit alles wordt verder investeringsgraa d e n afs ch rijv in gs g raa d al o p e e n g e lijk onderzocht in 20 07, niveau . Voor de ee rste ke e r m oete n w e c on st ate re n d at d e N AC E - c o d es waarna er beslissingen investeringsgraa d a an zie n lij k lag e r lig t d an d e af sch r ijzullen genomen worden . vingsgraad . Dit bete ke n t d at ze lf s ni et all e v e r v an g in g sinvesteringen wor de n g e da an , e n d e se cto r h aar p r o du cI n 2 0 0 6 i s de Hoge tieproces en infrastru c tu u r n iet o p p e il h o u dt . N o ch t an s is R a a d v o o r de St atis dit essent ieel voo r e e n go e d e we rkin g v an d e b e schu tte t i e k g e s t a r t met het 1. 2. Ver t egenwerkplaat s . u i t w e r k e n v an een woordiging n i e u w e n o m enclatuur Tabel 4 : I nvest er in gs omv an g s e ct or B W v o o r d e N AC E -codes . B e d o e l i n g i s om op 2004 2005 1.2.1. VC S P O - C S P O E u r o p e e s n iveau de Netto boekwaarde 204.511.993,90 207.646.663,39 v e r s ch i l l e n d e codes MVA (n-1) VLAB is zowel lid v a n b et e r o p e l kaar af de Confederatie van Afschrijvingen n -22.866.816,45 -22.643.807,72 t e s t e m m e n , zodat S ocial Profit Onder n ev e r g e l i j k i n g en van Terugneming 0 3.000,00 mingen ( CS P O ) als v a n afschrijvingen/ E u r o p e e s c ijfermatede Vlaamse t ak er v a n waardeverminderingen n r i a a l i n d e t oekomst (VCS P O ). In beide Uitzonderlijke -233.730,37 -17.805,51 m a k k e l i j k e r worden . organisaties zetelt afschrijvingen/ O o k v o o r d e social waardeverminderingen n VLAB zowel in de r a a d p r o f i t b o o d dit de van bestuur als in de Meerwaarde 258.730,37 6.090.872,95 k a n s o m e e n aant al realisatie MVA n algemene vergade r i n g . s e c t o r e n o nder te Een belangrijke verMinderwaarde -12.631,57 -37.345,94 b r e n g e n i n categorealisatie MVA n wezenlijking in 20 0 6 r i e ë n d i e n a uwer was het feit dat bi j d e Totaal 181.657.609,01 191.033.499,44 a a n s l u i t e n bij de hersamenstelling v a n w e r k e l i j k h e id . Voor Netto boekwaarde 204.831.730,43 209.771.478,07 de bestuursorganen MVA 2005 d e s e c t o r v an de bevan VCS P O tijdens de s ch u t t e w e r kplaatsen algemene vergaded i e m o m e n t eel onder ring van 22 november, d e c a t e g o r i e “maatschappelijke dienst verleVLAB een mandaat in het bureau van VCS P O n i n g ” r e s s o r teer t was dit een kans om naar gekregen heeft . Dit mandaat zal worden o v erh et v o o r b e eld van de sociale werkvoorzienin-


g e d r a g e n a an Amfion , van zodra Amfion offic i e e l e r k e n d wordt als werkgeversorganisatie . I n h et b u r e au wordt het beleid uitgestippeld w a a r o v e r d e raad van bestuur dan een besliss i n g d i e n t t e nemen . Door de ver tegenwoord i g i n g i n h et bureau kan de sector ook meer w e g e n o p h et uit te voeren beleid . Z o w e l C S P O als VCS P O zijn actief als sector a l e w e r k g e versorganisaties en zetelen vanuit d i e h o e d a n i gheid dan ook in organen als de N a t i o n a l e A rbeidsraad ( NAR ) of de Centrale R a a d v o o r het Bedrijfsleven ( C R B ) en op reg i o n a a l v l a k in de S ociaal Economisch e R aad v o o r Vl a a n d eren ( S E R V). Dit biedt VLAB dan o o k d e k a n s om via VCS P O en CS P O de stem v a n d e b e s chutte werkplaatsen te laten horen e n o n z e s t a ndpunten te laten verdedigen op e e n h o g e r beleidsniveau . Z e k e r v o o r wat betreft het VIA-akkoor d , waar VC S P O a l s werkgeversorganisatie voor de s o c i a l p r o f i t sector rechtstreeks mee aan t afel z a t , i s d i t v an groot belang . VLAB is bij de b e s p r e k i n g en betrokken geweest en ook in de o p v o l g v e r g aderingen die doorgingen met de Vl a a m s e o v erheid zat VLAB telkens mee aan t a fe l . O o k i n 2 0 0 6 ging veel aandacht van de VC S P O - w e rk zaamheden naar de verdere uitv o e r i n g v a n het VIA-akkoord en meerbepaald d e o n d e r h a ndelingen met de overheid , betreffe n d e d e s ubsidiëring van de verschillende m a a t r e g e l e n die in het akkoord ver vat zitten . A l s g e v o l g van het feit dat VCS P O interprofe s s i o n e e l erkend is als werkgeversfederatie k u n n e n v i a deze weg ook een aant al mandaten o p g e n o m e n worden in de nieuwe overlegstruct u r e n o p r e gionaal vlak ( S E R R - R ES O C ). Via h et l i d m a a t schap van VLAB van VCS P O zijn v e r s ch i l l e n d e beschutte werkplaatsen erin ges l a a g d o m een mandaat binnen een van deze o v e r l e g s t r u cturen op te nemen .


De cont acten met CS P O verliepen veelee r i n het kader van een aant al federale materie s . Z o was er overleg aangaande een aant al zake n die besproken werden binnen de NAR waa r b i j het noodzakelijk was dat het st andpunt va n d e beschutte werkplaatsen verdedigd werd ( o u tplacement , structurele vermindering ,...). Daarnaast best aat er binnen de structuur v a n CS P O een werkgroep “sociaal recht”, waa r b i nnen de st andpunten uitgewerkt worden di e CS P O naar de buitenwereld kan verkondig e n . Dit jaar is de aandacht in deze werkgroep o pnieuw veelal gegaan naar de regelgeving m et betrekking tot de st agiairs en de wijziging e n met betrekking tot de NAC E -codes ( zie el d e r s in dit verslag ). Voor een uitgebreid verslag van de werkin g van beide organisaties ver wijzen we naar h u n respectievelijke jaar verslagen .

1.2.2. VO S E C In het kader van de ont wikkelingen in het b eleidsdomein sociale economie waren er in d e loop van 20 0 6 op regelmatige basis cont a c t e n met VOS EC. Op basis van o .a . de motiveri n g van VLAB om geen lid te worden van VOS E C in 20 05, werd in 20 05 door VOS EC een v e randeringsproces op gang gezet om de org a n isatiestructuur om te vormen naar de wens e n en noden van de brede sector van de soc i a l e economie . VLAB ziet 2 belangrijke t aken weggelegd v o o r VOS EC : • Organisatie van een overlegplatform voo r de verschillende werkvormen in de socia l e economie • Belangenverdediging van sectoroversch r i jdende dossiers binnen sociale economie

B i j e v a l u a t i e van de werking van VOS EC kom e n d e z e e lementen o .i . nog onvoldoende aan b o d , e n k r i j gen andere items te veel prioriteit , o . a . d e b e l a ngenverdediging van specifieke d e e l s e c t o r e n binnen de sociale economie . To ch h e e f t VOS EC in de loop van 20 05 een a a n t a l s t a p pen gezet die tegemoet komen aan o n z e v e r z u chtingen . VOS EC heeft duidelijk g e k o z e n v o or een meer confederaal m odel . Er w e r d e e n w erkgroep opgericht om dez e intent i e t e c o n c r etiseren in nieuwe st atuten . VLAB h e e f t d e e l g enomen aan deze werkgroep . I n d e c e m b e r 20 05 werd een delegatie van VO S E C o n t v a n gen door de raad van bestuur van V L A B o m e en mogelijk lidmaatschap in 20 0 6 t e b e s p r e k e n . Ondanks de belangrijke st app e n d i e w e r den gezet naar het confederaal m o d e l , o o r d eelde de raad van bestuur dat een l i d m a a t s ch a p bij VOS EC op dit moment nog s t e e d s o n v oldoende meer waarde biedt voor de s e c t o r. D i t betekent echter niet dat er geen c o n t a c t e n waren met VOS EC : V L A B v e r l e ende in 20 0 6 t weemaal haar med e w e r k i n g aan de Ronde Tafel S ociale Econ o m i e o p 10 februari 20 0 6 en 13 september 2 0 0 6 . H i e r naast werkte zij ook mee aan het p r o j e c t S o c iale Economie op de campus .

een nieuw werkveld , en het verloop binnen het personeel leidde tot de beslissing van de Algemene Vergadering dat de doelstelling van Pilar, nl . het bieden van managementsondersteuning aan de BW, niet meer in optimale omst andigheden kon gerealiseerd worden . Pilar vz w werd dan ook ontbonden : het netto-actief zal worden overgemaakt aan VLAB , onder de voorwaarde dat deze middelen zullen ingezet worden voor managementsondersteuning .

1.2.4. VLAB act ief op int ernat ionaal vla k VLAB is en blijft geïnteresseerd in de evo l uties van beschutte tewerkstelling in de on s omringende landen en in de gehele Europ es e Gemeenschap . VLAB is lid van 2 organisaties die onder meer tot doel hebben de belangen van de beschutte werkplaatsen op Europees niveau t e verdedigen . Het gaat daarbij om Workabil i t y International ( Europe ) (WI - E ) enerzijds en de European Association of S er vice Provider s f or People with Disabilities ( E AS P D ) anderzij ds . In 20 0 6 stonden de gesprekken tussen VL A B en beide Europese koepels voornamelijk i n het teken van een versterking van het Europe s e lobby werk : meer dan 8 0% van onze nation a l e wetgeving vindt immers zijn oorsprong in E uropese richtlijnen .

1. 2 . 3 . P i l a r Vi a h a a r m a ndaat in de raad van bestuur van P i l a r v z w, w as VLAB nauw betrokken bij de e v o l u t i e s b i nnen de werking van Pilar, die eind 2 0 0 6 l e i d d e tot de ontbinding van de organisatie. In het kader van overheveling naar het beleidsdomein S ociale Economie , diende ook Pilar zich te beraden over haar positie binnen het geheel van de sociale economie , en meer bepaald in het geheel van erkende adviesbureaus . De combinatie van een nieuwe regelgeving ,

1. 3. Samenwerk ing 1.3.1. S ST Naar aanleiding van de her vormingen binn en Beter Bestuurlijk Beleid , werd een structu r e el overleg georganiseerd met S ST, de koepe l v a n de sociale werkplaatsen en arbeidszorg . D i t heeft geresulteerd in de oprichting van de v z w Amfion .


O o k u i t d e beleidsnot a S ociale Economie blijkt d u i d e l i j k d e intentie om te komen tot een gez a m e n l i j k e toekomst voor beide initiatieven . D e o p e r a t i o nele samenwerking tussen VLAB e n S S T w e r d dan ook verder gezet . Op vers ch i l l e n d e domeinen werden gezamenlijke s t a n d p u n t e n ingenomen of gezamenlijke proj e c t e n o p g ezet . We denken aan het tijdschrift We r k w a a r d i g , arbeidszorg , onze ver tegenwoord i g i n g i n d e S E R R - R ES O C,... Ook in het kader v a n d e o n d erhandelingen in het parit air comité w e r d e r d r u k overleg gepleegd tussen beide fe d e r a t i e s .

1. 3 . 2 . E W E TA / F E B R AP Z o w e l m et EWETA ( federatie van de Waalse b e s ch u t t e werkplaatsen ) als met F E B R AP ( fe d e r a t i e v an de Brusselse beschutte werkp l a a t s e n ) , werd regelmatig overlegd naar a a n l e i d i n g van concrete dossiers . Zoals elk j a a r h a d d e n deze veelal te maken met de p r o b l e m a t i e k van structurele lastenverlaging i n c o m b i n a t ie met de sociale maribel . In dit k a d e r w e r d ook gezamenlijk naar de bevoegde k a b i n et t e n gest apt om oplossingen voor een a a n t a l p r o b lemen uit te werken . Daarnaast w e r d o o k o verlegd om tot een gezamenl i j k s t a n d p u nt te komen rond outplacement , N AC E - c o d e s ,...

1. 3 . 3 . S t u u rgroep Onderwijs O m d e b r u g tussen BuS O -onder wijs en tew e r k s t e l l i n g in de sector BW te faciliteren , w e r d d e “ S t uurgroep Onder wijs” opgericht . De s t u u r g r o e p best aat uit ver tegenwoordigers van d e B W e n v er tegenwoordigers van het BuS O o n d e r w i j s ( de 3 netten , met name het kathol i e k o n d e r w ijs , OVS G en het Gemeenschapsonderwijs).


In 20 0 6 lag het accent op imagovorming . H e e l wat leerlingen en ouders hebben immers e e n verkeerde perceptie van beschutte tewerk s t e lling . Vanuit de stuurgroep werd een inform atiebrochure opgemaakt over BuS O -onder w i j s en beschutte tewerkstelling , ten behoeve v a n BuS O -leerlingen en hun ouders . Deze bro ch ure werd in de loop van 20 0 6 verspreid bin n e n alle scholen . Daarnaast werd ook gest ar t met de uit wis s eling van assessment-methodieken die geb r u i k t worden in beschutte werkplaatsen . Het is immers steeds meer duidelijk dat het een b elangrijke troef zou zijn voor BuS O -leerling e n , leerkrachten en BW’s om tijdens de schoo lloopbaan al bepaalde screeninginstrumen t e n van de BW te hanteren , zodat een betrouwbaar en pragmatisch inzicht verkregen wo r d t in de mogelijkheden van de leerling . O.a . Melba en Invra werden voorgesteld a a n een delegatie van het BuS O -onder wijs .

1.3.4. O Z Z A Een aant al juristen met exper tise op het v l a k van vz w-wetgeving hebben samen de werkgroep ‘Ondernemen en zorgen zonder aan d e e l houders’, afgekor t OZ ZA , opgericht . In ee n eerste onderzoeksrappor t heeft de werkg r o e p een aant al lacunes van het Belgisch recht i n kaar t gebracht die de ontplooiing van com m e rciële activiteiten door vz w’s belemmeren . In een volgende fase wil men gaan werke n a a n een aangepast juridisch kader, zoals dit o o k i n een aant al buurlanden het geval is . Gezie n h et feit dat de sector Beschutte Tewerkstellin g waarschijnlijk één van de belangrijkste se ctoren is waarin de combinatie ‘vz w-wetgev i n g versus commerciële activiteiten’ z waar do o rweegt , werd VLAB gevraagd om deel te n e m e n aan deze werkgroep . VLAB volgt de evolu t i e s terzake dan ook op .


2. EXTERNE COMMUNICATIE EN IMAGOVORMING 2 .1. Te n t oonst elling b e sc hut t e werk plaat sen Te r g e l e g e n heid van de viering voor 25 jaar VLAB lieten we in 20 05 een tentoonstelling b ouw e n d i e d u i delijk wil maken dat beschutte werkplaatsen professionele bedrijfseconomische e n t i t e i t e n z ijn maar met een sociale doelstelling . A a n d e h a n d van 8 getuigenissen en een video werden verschillende functies in de organis a t i e b e k e k e n e n proberen we het dagelijkse reilen en zeilen in een werkplaats te duiden . A l h o e w e l d e feestelijkheden voor 25 jaar VLAB zich vooral afspeelden in 20 05, bleef onze t ent o o n s t e l l i n g nog doorlopen tot medio 20 0 6. De tentoonstelling was zo nog te bezichtigen in e en 10 - t a l w e r k plaatsen en stond in 3 scholen voor buitengewoon onder wijs in het middelpunt v a n d e b e l a n g s t elling . O o k n a a f l o op verdwijnt de tentoonstelling niet in de vergeethoek ! Een aant al elementen zul l en o n s i n d e t o ekomst vast nog van pas komen om bij evenementen onze sector in de schijnwe rp e r s t e p l a a tsen .

2 . 2 . Pe r s V L A B s t r e e ft ernaar op een positieve manier in de media te komen , waarbij de beschutte w er kp l a a t s e n g e profileerd worden als “volwaardige bedrijven met een sociale doelstelling”. I n 2 0 0 6 w e rd vanuit VLAB actief meegewerkt aan geschreven of audio-visuele bijdragen ov er d e s e c t o r b eschutte tewerkstelling ( o .a . radio 1, Trends , kranten , ...) Af g e l o p e n j aar werden we ook meerdere malen geconfronteerd met persar tikels die beschu t t e t e w e r k s t e l l i ng associeerden met “minder waardige tewerkstelling”. Vanuit VLAB werden eve nv e el v r a g e n t o t r echt zetting geformuleerd . Ook nu weer bleek onwetendheid vaak aan de oorspr o ng v a n d e f o u t i eve perceptie te liggen . Vi a e e n p e r manent geactualiseerde persmap en up-to-date fotomateriaal reikt VLAB de me di a g e b r u i k s k l a re instrumenten aan om een correct beeld te geven van beschutte tewerkstellin g .

2 . 3 . We r k waardig M et d e u i t g ave van een gezamenlijk tijdschrift willen VLAB en S ST een duidelijk en correct b e e l d g e v e n van de uitdagingen en problematieken waarmee de beschutte en sociale werkp l a a ts e n o p d i t moment geconfronteerd worden . H et t i j d s ch r ift verschijnt 3x per jaar, e n handelde in 20 0 6 over volgende thema’s : • S t a k e h o l d ermanagement , met o .a . inter views met de Vlerick Management School , onze Waa l s e b u r e n , e n directeurs van sociale en beschutte werkplaatsen .


• B e s ch u t t e en sociale werkplaatsen op weg naar een eenheidsdecreet , met o .a . een inter v i e w m et m i n i s ter Van Brempt en een vergelijking van de regelgevingen , personeelsbest anden e n a c t i v i t e i t e npor tfolio’s van BW en S W. • I n n o v a t i e , met o .a . een gesprek met het innovatiecentrum West-Vlaanderen , de result at e n v a n e en H IVA-onderzoek rond innovatie voor de sociale economie en een inter view m et Pr o c t e r & Gamble . We t r a ch t e n steevast de draagkracht van Werkwaardig te versterken door beleidsmakers , b el e i d s b e ï n v l o eders en bedrijfsleiders aan b od te laten komen , wat onget wijfeld de uitstraling v a n d e s e c t o r t en goede komt .

2 . 4 . A l g emene c ommunic at iet ools We b s i t e I n 2 0 0 6 w e rden de actualiteit en de g egevens van de beschutte werkplaatsen continu aang ep a s t . I n d e toekomst zal er ook een ledenpagina worden opgest ar t , zodat de website meer e n m e e r g e b r u ikt gaat worden als interac tief medium naar de leden toe . B W. . . e e n p rofiel D e b r o ch u r e ‘BW ... een profiel’ blijft één van de belangrijkste communicatiemiddelen van V L A B n a a r h et b r ede publiek . De brochure g eeft in een notendop een beeld van de sector zoals d i e e r v a n d a a g d e dag uit ziet zowel op sociaal vlak als op bedrijfseconomisch vlak . Ook worden k o r t d e p r o b l e m en en uitdagingen waar voor de sector st aat , besproken . Er best aat ook een Eng e l st a l i g e v e r s i e van deze brochure . D o c u m e n t at iecent rum H et V L A B - document atiecentrum vormt een belangrijke bron van bekendmaking . Hier vindt m e n e e n o v e r z i cht van een heel aant al binnen- en buitenlandse werken met betrekking tot besch u t t e t e w e r k s t e l l i ng . In de toekomst zal het document atiecentrum nog verder uitgeb ouwd worden . M i et G e l a d é is hier de verant woordelijke . V L A B - s t a n dpunt en V L A B v z w h eeft als t aak de st andpunt en van de beschutte werkplaatsen bekend te maken a a n h et g r o t e p ubliek . Er dient correcte en duidelijke informatie verspreid te worden naar de bu i t e nwereld. M et b et r e k king tot actuele thema’s ne emt VLAB een eigen st andpunt in , dat overgemaakt w o r d t a a n d e l e d e n en aan externe organisaties .


3. INTERNE COMMUNICATIE EN DIENSTVERLENING M et o n z e i n terne communicatiekanalen willen we in de eerste plaats onze leden BW inform e r e n e n o p d e h o ogte houden van alle voor de sector relevante dossiers .

3 .1. Ve r s laggeving naar leden D e v e r s l a g g eving vanuit de raad van bestuur van VLAB gebeur t mondeling via de provincial e fed e r a t i e s . O m de communicatie tussen VLAB en de provinciale federaties te optimaliseren , i s e r t e l k e n s e e n st afmedewerker van VLAB aanwezig op de vergaderingen van de provinciale fe d er a t i e s . Z o h eeft iedere provincie een vast st aflid toegewezen gekregen . D a a r n a a s t besliste VLAB om m .b .t . actuele nieuwsfeiten de leden rechtstreeks in te lichten v i a e-mail.

3 . 2 . V L A B - Nieuwsflash V L A B - N i e u wsflash richt zich enkel tot haar leden en heeft tot doel de BW via e-mail op ee n b o n d i g e m a nier op de hoogte te houden over de activiteiten van VLAB en evoluties in de se c t o r B W. Vi a d e z e weg houdt VLAB de sector ook op de hoogte van projecten subsidiemogelijkh e d e n ( v b . ‘ Rentevrij Lenen’, ES F-projectoproepen , thematische subsidies van st aatssecret a r i s Va n We e r t , IW T, Koning Boudewijnstichting , er varingsfonds ,...) De VLAB - Nieuwsflash versch e e n i n 2 0 0 6 e l f maal .

3 . 3 . C AO - gids D e CAO - g i ds is een uitgave van VLAB die alle CAO’s , overeenkomsten en wetgeving bunde l t i n v e r b a n d m et de werking van het parit air comité voor de beschutte werkplaatsen en de socia l e w e r k p l a a t s en (vanaf de oprichting van het parit air comité in 19 92). De focus ligt daarbij uit e ra a r d o p d e Vlaamse beschutte werkplaatsen .

3 . 4 . S t u diedagen S t u d i e d a g ‘Ont haal op de nieuwe werkplek’ D e p r o v i n c i es Vlaams- Brabant en Oost-Vlaanderen hebben in samenwerking met VLAB en S S T o p 12 o k t o b er 20 0 6 een studiedag ge organiseerd rond het thema ‘Onthaal op de nieuwe w e r kp l e k ’ . D e z e studiedag richtte zich niet alleen tot de beschutte , maar ook tot de sociale werkp l a a t s e n . E r waren een 70-t al inschrijvingen .


Wi l l y I m b r e chts , adviseur-generaal operation e l e l e i d i n g van de algemene directie Toezicht w e l z i j n o p het werk , lichtte de wettelijke verp l i ch t i n g e n toe waaraan bedrijven moeten vold o e n b i j h et onthaal van nieuwe werknemers . E v i S e r r o n , ergotherapeute in BW Blankedale , s ch et s t e h et belang van een goede on thaalp r o c e d u r e op maat van de werknemers . Het w e r k e n m et een aangepaste onthaalbrochure k w a m u i t g e breid aan b od . Over het aanpassen van het arbeidsreglement op maat van de werknemers werd ingegaan door Koen Goemans van de S W Opnieuw & Co . M a r i j k e S t i ers van Tievo vz w en Inge Laperre v a n S S T b e handelden het thema ‘Ople iden van n i e u w e w e r knemers’. Er werd ingegaan op het b e l a n g v a n opleiding voor nieuwe werknemers , d e b a s i s p r i ncipes met betrekking tot het leerp r o c e s v a n doelgroepwerknemers , de praktijk v a n h et o p l eiden en de knelpunten die zich k u n n e n v o o rdoen . D e v e r s ch i l l ende sprekers werden ingeleid d o o r C h r i s t el Vanroelen . Zij leidde ook de v r a a g g e s p r ekken op het eind van het voor- en n a m i d d a g g edeelte en sloot de studied ag af m et e e n s a menvatting . S t u d i e d a g ‘Groenzorg’ A m f i o n o r g aniseerde op 2 oktober 20 0 6 een b i j e e n k o m s t voor alle beschutte en sociale w e r k p l a a t s en die ‘actief’ zijn in de groenzorg . D e b e d o e l i ng van deze namiddag was kennis t e m a k e n m et elkaars werking en te toetsen o p w e l k e m anier afspraken kunnen gemaakt w o r d e n o m als collega’s sociale en beschutte w e r k p l a a t s en te werken binnen éénzelfde markt.

3. 5. St udiec el S ocio-economische st udie sect or besc h u t t e werkplaat sen dienst jaar 20 0 5 Ook in 20 0 6 werd werk gemaakt van de j a a rlijkse studie die de result aten van de sec t or in kaar t brengt zowel op sociaal vlak als o p economisch gebied . In het eerste deel wordt dieper ingegaan o p de tewerkstelling die beschutte werkplaat s e n aanbieden . Er wordt gekeken hoeveel men s e n er in beschutte werkplaatsen werken , hoe v eel van deze mensen persoon met een handic a p zijn en hoeveel omkaderingspersoneel hie rvoor nodig is . Verder wordt de vergelijking gemaakt ten aanzien van voorgaande jare n en wordt gekeken wat er veranderd is . Ook d e analyse van het urenpakket in de sector ( g epresteerde uren/uren afwezigheid ) is opn i e uw opgenomen . Het t weede deel bekijkt in det ail de balan s e n de result atenrekening van de sector beschut t e tewerkstelling . Aan de hand van een finan c ieel-economische analyse worden verschil l e nde ratio’s berekend waardoor de financieel-e c onomische situatie van de sector kan beoordeeld worden . In deze studie is ook een individuele kost pr i j sberekening per BW toegevoegd evenals e en overzichtsblad waarop de belangrijkste el ementen/ratio’s voor de individuele BW sa mengevat zijn , waardoor het voor de BW moge l i j k wordt zichzelf te vergelijken met de ander e BW en de sector.


I n n a v o l g i n g van het onderzoek dat verricht w e r d m et b etrekking tot voorgaande b oekjar e n , l i g t h et doel van deze studie in het schets e n v a n e e n duidelijk beeld ten aanzien van de s o c i a l e p o l i tiek , evenals van de bedrijfsecon o m i s ch e w erking van de Vlaamse BW. Sinds d e s t u d i e ‘ S ocio-economische analyse van de b e s ch u t t e t ewerkstelling en doorlichting van h et b e d r i j f s beheer van de BW’ uitgevo erd door A n d e r s e n C onsulting ( in oktober 19 92), heeft V L A B z e l f v oor de verdere opvolging van deze g e g e v e n s g ezorgd . De result aten van dergelijk o n d e r z o e k waren belangrijk : vooreerst voor d e i n d i v i d u ele BW ( die dan kan nagaan hoe d e z e z i ch s i tueer t ten aanzien van de sector ) e n d a a r n a a st voor VLAB ( die over accurate g e g e v e n s b eschikt wat belangrijk is bij het inn e m e n v a n st andpunten ). A n a l y s e 70 -rekeningen R e e d s i n 2 0 05 werd een enquête georgan i s e e r d d i e een verdere det aillering omvat v a n d e 70 - r ekening . Naar aanleiding van het H I VA - o n d e r zoek in opdracht van ‘De Pijler v z w ’ r o n d n i euwe marktniches , werd een bijk o m e n d e o proep gelanceerd . Dit onderzoek g a a t n a w e l ke de huidige marktpositie is van d e s e c t o r, h oe deze marktpositie evolueer t e n w e l k e n i euwe niches zouden kunnen ond e r k e n d w o rden binnen onze sector. Ook de i m p l i c a t i e s van de gewijzigde marktsituatie n a a r d e i n t erne organisatie van de sector en z i j n o n d e r n emingen , de schaal , de bedrijfsecon o m i s ch e l evensvatbaarheid wordt onderzocht . D e 70 - r e k e ning-enquête peilt naar de verdel i n g v a n d e verschillende activiteiten naar o m z et e n n aar tewerkstelling . Op dit ogenblik b e s t a a t e r geen cijfermateriaal naar de bel a n g r i j k h e i d van specifieke activiteiten binnen e e n b e s ch u tte werkplaats . We hebben wel een b e e l d v a n waar een BW mee bezig is , maar k u n n e n d i t niet plaatsen in het geheel van de a c t i v i t e i t e n naar belangrijkheid inzake tewerks t e l l i n g e n omvang binnen de omzet . Nocht ans z i j n d i t g e g evens die naar het beleid belang-


rijk zijn . Ook naar het brede publiek ver to n e n deze cijfers de nodige relevantie : in onze k e nnismakingsbrochure bijvoorbeeld kan de t a b e l met de activiteiten die de BW uit voeren , d a n veel beter geduid worden . Verder zijn we o o k benieuwd naar het verband tussen de act i v iteiten die een BW uit voer t en het bedrijfs e c onomisch result aat dat gerealiseerd wordt . De 70-rekening enquête is begin 20 07 af g erond en de gegevens zijn overgemaakt aa n h et H IVA . VLAB zal de gegevens ook zelf ver w e rken . De conclusies van de enquête zullen a a n alle werkplaatsen worden overgemaakt in d e loop van 20 07. VI O NA-st udies In opdracht van het beleid werden in 20 0 6 volgende VI O NA-onderzoeken afgerond ( o pgest ar t in 20 05): • Marktniches en groeipotentieel van de s ociale economie in Vlaanderen . Hierin gi n g het H IVA op zoek naar een ant woord op d e vraag “Welke sectoren hebben een toek o m s t voor de tewerkstelling van kansengroep e n i n Vlaanderen ?”. De result aten van deze st u d i e werden eind november voorgesteld . De s t udie invent ariseerde 9 activiteitensectore n e n beroepen met groeipotentieel voor de s o c iale economie . Uiteindelijk werden 3 nich e s onder worpen aan een kwalit atief onderz o e k : de energiesector, logistiek en industriël e activiteiten in de met aalnijverheid . • Suppor ted Employment : wenselijkheid , haalbaarheid en vormgeving van een nie u w instrument ten behoeve van het Vlaams A rbeidsmarktbeleid (1 december 20 05 – j anuari 20 07). De result aten van deze stu d i e zullen in het voorjaar van 20 07 worden vrijgegeven . Ook hier werd het onderzoe k uitgevoerd door het H IVA . VLAB maakt( e ) deel uit van de Stuurgroe p .

E n q u ê t e r o nd brugpensioen

3. 6. Opric ht ing vormingsc el

I n h et v o o r uit zicht van de verlenging van de s e c t o r a l e CAO rond brugpensioen in 20 0 6 en d e g e v o l g e n van het Generatiepact , dat vanaf 01/ 01/ 2 0 0 8 z ware beperkingen oplegt aan de s e c t o r, w e r d eind 20 05 een enquête gedaan b i j d e b e s chutte werkplaatsen . De bedoeling v a n d e z e e n quête was na te gaan binnen de s e c t o r i n w elke mate er reeds gebruik wordt g e m a a k t v a n de mogelijkheid om op brugp e n s i o e n t e gaan . De enquête leverde gefund e e r d m a t e riaal om toekomstige discu ssies in k a d e r v a n h et brugpensioen te ondersteunen .

Vorming voor zowel doelgroepwerknemers a l s omkaderingspersoneel wordt een steeds belangrijker onderdeel in de werking van VL AB vz w. Het ter beschikking stellen van vorm i n g smiddelen door de Vlaamse Regering via V I VO heeft dit proces zeker nog geïntensifieerd . Ook de cont acten met vormingsorganisat i es zijn sterk toegenomen . Tussen Tievo vz w en VLAB vz w best aat al jaren een band : beide organisaties zetelen in elkaars Algemene Ver g adering , VLAB werkt mee aan de ‘Basismodul e voor monitoren’, er wordt samengewerkt v oor studiedagen ,... Binnen de R aad van Bestuur werd de org anisatiestructuur van VLAB als werkgeversorganisatie geëvalueerd , en werd beslote n tot de oprichting van een eigen vormingsc el , die opleidingen zal uit werken op maat van de noden van de werknemers in de sector. O ok Tievo vz w was bezig met de evaluatie van de eigen organisatiestructuur. Vanuit de vast s t e llingen van beide organisaties over de eig en werking , en hun visie op de toekomst , hebben beide organisaties elkaar vrij snel gevond e n om deze uitdaging samen op te nemen . Er werd overeengekomen dat de vormingsmedewerkers van Tievo vz w in de cel Wer k , Marijke Stiers en Silke Wouters , op 1 janu a r i 20 07 de overst ap maken naar VLAB vz w, om van daaruit een vormingscel voor de sect or u i t te werken . Voor de vormingscel zijn er geen gegarandeerde inkomsten : deze cel zal zich moeten bewijzen in het werkveld , en op deze man i e r voldoende middelen genereren om zelfbe d r u ipend te zijn .


4. BEHEER FONDSEN 4 .1. S o c iaal Marib elfonds V L A B v e r v u lt nog steeds de t aken van het b e h e e r v a n het Vlaams Fonds ter Bevordering v a n d e Te w erkstelling in de Ondernemingen v o o r B e s ch utte en S ociale Werkplaatsen ( S oc i a a l M a r i b elfonds ). B e l a n g r i j k s te nieuwigheid in 20 0 6 is dat er g e s t a r t w e r d met het project deeltijds werken – d e e l t i j d s l eren ( zie elders in dit jaar verslag ). D a a r n a a s t i s er uiteraard de dagdagelijkse o p v o l g i n g v an de middelen in het kader van de s o c i a l e m a r ibel I ,I I en I I I en de extra tewerks t e l l i n g i n d e sociale maribel IV, V en VI . I n d i t k a d e r waren er regelmatig cont acten m et d e b e v oegde overheid rond enerzijds de b e p a l i n g v a n de toekomstige dot aties , maar a n d e r z i j d s ook om vanuit de R S Z de vereiste g e g e v e n s t e ont vangen om correcte afreken i n g e n t e m aken . Voor het werkjaar 20 04 e n 2 0 0 5 w aren deze cijfers begin 20 0 6 nog s t e e d s n i et bekend , en was er ook geen zicht o p w a n n e e r deze beschikbaar zouden zijn . Er w e r d d a n v anuit de sector zelf een bevraging g e o r g a n i s e erd , die ons in st aat stelde om de a f r e k e n i n g e n en uitbet alingen te doen . Ve r d e r w a r en er ook cont acten met de R S Z o m t e o n d e rzoeken op welke manier de fonds e n z e l f v i a de kruispuntbank de vereiste g e g e v e n s t er beschikking zouden kunnen krijgen. E i n d 2 0 0 6 werden ook een aant al aanpassing e n d o o r g e voerd in de financieringsre gels van d e S M I V ( 2 de ronde ) en de S M V en VI , waard o o r d e w e r kgevers meer middelen ont vangen t e r f i n a n c i e ring van de gecreëerde bijkomende t e w e r k s t e l l i ng . Vo o r e e n u i tgebreid verslag van de werking v a n h et s o c iaal maribelfonds ver wijzen we n a a r h et j a ar verslag van het fonds .


4. 2. Fonds voor B e st aansz eke rheid b e sc hut t e werk plaat sen Het Vlaams Fonds voor Best aanszekerhei d voor de ondernemingen voor beschutte tewerkstelling werd opgericht in 19 9 8. Het fonds st aat op dit ogenblik enkel in voor h et jaarlijks uitbet alen van de syndicale prem i e . Ook in 20 0 6 werd het nodige gedaan opd a t d e syndicale premies konden uitbet aald word e n . Het secret ariaat wordt ook hier waargenomen door VLAB . Hiernaast dient VLAB oo k mee beleidsbepalend werk te verrichten r o n d het Fonds voor Best aanszekerheid . Voor d e verdere werking ver wijzen we naar het jaa r v e rslag van het Fonds voor Best aanszekerhe i d .

4. 3. Fonds voor B e st aansz eke rheid soc iale werk plaat sen In het verleden werd door VLAB ook het secret ariaat van het fonds voor best aansz ekerheid van de sociale werkplaatsen geda a n , weliswaar enkel voor het gedeelte van de sociale maribel . Als gevolg van de aangep a s t e wetgeving uit 20 05 maken de sociale wer kplaatsen echter niet langer deel uit van d e sociale maribel . Wat het secret ariaat betr e f t st aat VLAB dan ook enkel nog in voor de o pvolging van een aant al administratieve zak e n , in het kader van het nieuwe systeem dat v o o r de sector S W geïnst alleerd werd ter ver va nging van de sociale maribel .

4 . 4 . Vo r mingsfonds N a a r a n a l o gie met de voorbije 2 jaren , werden e r o o k v o o r 20 0 6 opleidingsmiddelen voorzien v o o r d e s o c ial profit sectoren . E e n b e d r a g van 2,2 miljoen € werd toegewez e n a a n V I VO (Vlaams Instituut voor Vorming e n O p l e i d i n g ), die dit bedrag verdeeld heeft o v e r d e d e elsectoren van de social profit in f u n c t i e v a n het aant al V TE . VLAB maakt sinds 2 0 0 6 o o k d eel uit van de raad van bestuur van V I VO . I n 2 0 0 6 w e rd 43 0.0 0 0 € toegewezen aan de s e c t o r B W. V I VO h e e f t , in samenwerking met het Vorm i n g s f o n d s , een sectoraal aanb od opgesteld , w a a r o p d e BW facult atief konden intekenen . H et s e c t o r a al opleidingsaanb od bestond uit v o l g e n d e o pleidingen : Vo o r d o e l g r oepwerknemers • We r k e n werknemer • We r k e n i n team • Ve r k e e r s v eiligheid • Pe n s i o e n in zicht Vo o r o m k a d ering • B a s i s o p l e iding + ver volgopleiding voor monit o r e n ( s t e rk modulair gericht ) • Le i d i n g g e ven voor monitoren D a a r n a a s t konden de BW via hun enveloppe a a n o p l e i d i ngsmiddelen ook inspelen op and e r e , ex t e r ne opleidingen . D e s e c t o r h eeft ook in 20 0 6 ma ximaal gebruik g e m a a k t v a n de beschikbare opleidingsmidd e l e n , w a t wijst op de grote nood aan vorming e n o p l e i d i n g die leeft bij werkgevers en werknemers.



VLAB - Bijlagen

LIJST VAN DE LEDEN VLAB-RAAD VAN BESTUUR

M a k e n d e e l uit van de VLAB - R aad van Bestuur, op 31 december 20 0 6, de volgende person e n :

VOORZITTER L . VAN N EVE L O N D E RV O O R Z I T T E R P. B R EYN E S E C R ETAR I S P. STUYC K P E N N I N G M E E ST E R P. N E LI S S E N B E ST U U R D E RS J . ARTO I S E. COOL R. COUPEZ R . LE R M I N IAUX D. P UT- S C H R AE P E N T. S NAUWAE RT L . YS E BAE RT


LIJST VAN DE LEDEN BESCHUTTE WERKPLAATSEN IN DE PROVINCIE ANTWERPEN ACG vz w

B o s u i l 13 8 - D o r p N r. 2 Ko n . Fa b i o l a - 210 0 D E U R N E t e l . : 0 3 / 3 2 6 31 10 - f a x : 0 3 / 3 2 6 2 8 15 e - m a i l : r o g e r. v a n d e n b o s s ch e @ a c g f a b . b e

AM IVAL vz w

Everdongenlaan 27 - 2300 TU R N HOUT t e l . : 014 /4 4 3 4 2 4 - f a x : 014 /4 2 0 8 81 - e - m a i l : i n f o @ a m i v a l . b e

ANT WE R P E N v z w

Kielsbroek 2 - 2020 ANTWE R PE N t e l . : 0 3 / 2 4 8 4 8 11 - f a x : 0 3 / 2 4 8 76 41 - e - m a i l : b w a n t w e r p e n @ v i l l a g e . uunet .be

AR ALE A vz w

G e m e e n t ep a r k 6 - 2 9 3 0 B R AS S C H A AT t e l . : 0 3 / 6 51 3 5 4 2 - f a x : 0 3 / 6 5 3 0 6 67 - e - m a i l i n f o . a r a l e a @ a r a l e a . b e

AR B E I D E N V R E D E v z w

P. Va n D e n E e d e n s t r a a t 21 - 2 6 6 0 H O B O K E N t e l . : 0 3 / 8 2 7 3 8 6 8 - f a x : 0 3 / 8 2 7 78 5 5 - e - m a i l : i n f o @ b w a r b e i d . b e

AR O P vz w

E n g e l s e l e i 4 4 - 214 0 B O R G E R H O U T t e l . : 0 3 / 2 3 5 0 3 67 - f a x : 0 3 / 2 3 5 0 0 0 2 - e - m a i l : i n f o @ a r o p . b e

B O R G E R STE I N v z w

I j z e r e n v e l d 147 - 2 8 6 0 S T- K AT E L I J N E - WAV E R t e l . : 015 / 5 6 0 2 01 - f a x : 015 / 5 6 0 3 2 9 - e - m a i l : c o n t a c t @ b o r g e r s t e i n . b e

D E B R U G vz w

Wa e s d o n ck s t r a a t 1 - 2 6 4 0 M O R TS E L t e l . : 0 3 /4 4 9 3 9 5 0 - f a x : 0 3 /4 4 0 3 9 67 - e - m a i l : i n f o @ d e b r u g . b e

D E DAG E R AA D v z w

KMO -zone Blauwesteen - Heiveldekens 7 - 2550 KONTICH tel.: 03/238 29 56 - fax: 03/238 00 36 - e-mail: [email protected]

I M S I R cvba

I n d u s t r i e w e g 1 B - I n d u s t r i e z o n e ‘ Kr e k e l e n b e r g ’ - 2 8 5 0 B O O M t e l . : 0 3 /4 4 3 21 3 0 - f a x : 0 3 / 8 8 8 0 9 18 - e - m a i l : i n f o @ b w i m s i r. b e

K LE I N B R ABA N T v z w

L i ch t e r s t r a a t 3 5 - 2 870 P U U R S - K A L F O R T tel.: 03/890 63 80 - fax: 03/889 06 46 - e-mail: [email protected]

LI DWI NA- STI C H T I N G v z w

Po s t e l a r e n w e g 213 - I n d u s t r i e z o n e 2 - 2 4 0 0 M O L t e l . : 014 / 3 3 0 6 6 0 - f a x : 014 / 3 3 0 6 77 - e - m a i l : i n f o @ l i d w i n a - s t i ch t i n g . be

M EC H E LE N vz w

G e n e r a a l d e Wi t t e l a a n 1 - 2 - 2 8 0 0 M E C H E L E N t e l . : 015 /4 4 6 2 4 0 - f a x : 015 /4 4 6 2 4 9 - e - m a i l : i n f o @ b w m e ch e l e n . b e

M IVAS vz w

P l a s l a a r 41 - 2 5 0 0 L I E R t e l . : 0 3 /4 91 9 6 0 0 - f a x : 0 3 /4 91 9 6 01 - e - m a i l : m a i l b ox @ m i v a s . b e

N O O R D H E UV E L v z w

M i k s e b a a n 2 6 6 - 2 9 3 0 B R AS S C H A AT ; t e l . : 0 3 / 6 6 3 5 4 0 0 - f a x : 0 3 / 6 6 3 6 6 6 5 - e - m a i l : n o o r d h e u v e l @ n o o r d h euvel .be

WAG vz w

G r o e n e n d a a l l a a n 3 79 - 2 0 3 0 A N T W E R P E N t e l . : 0 3 / 5 4 2 0 3 4 2 - f a x : 0 3 / 5 4 2 0 9 0 0 - e - m a i l : m a r k m u ys h o n d t @ w a g . be

WE R K H U I Z E N M I N v z w

Va n C o r t b e e m d e l e i 3 8 2 - 210 0 D E U R N E t e l . : 0 3 / 2 70 75 0 0 - f a x : 0 3 / 2 72 4 3 4 8 - e - m a i l : i n f o @ b w m i n . o r g

WE R M I NVAL v z w

Wi n t e r l i n g 3 - 7 - 2170 M E R KS E M tel.: 03/646 94 64 - fax: 03/646 44 27 - e-mail: [email protected]

ZUIDKEMPISCHE WE R K P LAATS E N v z w

H e r e n t h o u t s e w e g 13 6 - 2 2 0 0 H E R E N TA LS t e l . : 014 / 21 18 0 4 - f a x : 014 / 21 17 61 - e - m a i l : i n f o @ z k w. b e


LIJST VAN DE LEDEN BESCHUTTE WERKPLAATSEN IN DE PROVINCIE VLAAMS-BRABANT AS S E vz w

S t e v e n s v e ld 8 - 173 0 AS S E t e l . : 0 2 /4 5 2 8 4 9 9 - f a x : 0 2 /4 5 2 75 8 3 - e - m a i l : b w a s s e @ b w a s s e . b e

AU R O R A vz w

K l o o s t e r m u u r 2 - 170 2 G R O OT- B I J G A A R D E N ( D i l b e e k ) t e l . : 0 2 /4 6 6 13 19 - f a x : 0 2 /4 6 6 13 19 - e - m a i l : b w a u r o r a @ v i l l a g e . u u n et .be

B LAN K E DALE v z w

Pa s t o r i j s t r a a t 118 - 3 3 0 0 T I E N E N t e l . : 016 / 8 0 4 6 4 6 ; 016 / 8 0 4 6 47 - i n f o @ b l a n k e d a l e . b e

B O U C H O UT v z w

N e r o m s t r a a t 2 6 - 18 61 M E I S E t e l . : 0 2 / 2 72 4 2 8 0 - f a x : 0 2 / 2 6 9 8 5 0 3 - e - m a i l : i n f o @ b w b o u ch o u t . b e

D E F LO E R E vz w

Z a v e l s t r a a t 97 - 15 0 0 H A L L E t e l . : 0 2 / 3 5 6 6 6 97 - f a x : 0 2 / 3 61 15 17 - e - m a i l : i n f o @ b w d e f l o e r e . b e

DYM K A vz w

S t e r r e b e e k s t r a a t 13 7 - 19 3 0 Z AV E N T E M t e l . : 0 2 / 713 0 9 3 0 - f a x : 0 8 / 713 0 9 3 2 - e - m a i l : i n f o @ d ym k a . b e

IJ S E DAL vz w

S ch a v e i s t r a a t 75 - 3 0 9 0 OV E R I J S E t e l . : 0 2 / 6 8 6 0 9 2 0 - f a x : 0 2 / 6 87 3 3 2 8 - e - m a i l : i n f o @ i j s e d a l . b e

BW LE UVE N v z w

C e n t r a l e A d m i n i s t r a t i e - N i e u w l a n d l a a n 4 8 - 3 2 0 0 A A R S C H OT t e l . : 016 / 57 3 2 18 - f a x : 016 / 57 3 2 19 - e - m a i l : k o e n . v a n d e c r u ys @ b w l e u ven .be

BW LE UVE N v z w

E x p l o i t a t i ez et e l Ke s s e l - Lo ( B W K ) - Z a v e l s t r a a t 4 5 - 3 010 K E S S E L- LO t e l . : 016 / 2 5 3 7 8 3 - f a x : 016 / 2 6 17 47 - e - m a i l : a d m i n i s t r a t o r @ b w k . b e

BW LE UVE N v z w

E x p l o i t a t i ez et e l A a r s ch o t ( B WA ) - B et e k o m s e s t e e n w e g 3 7 - 3 2 0 0 A A R S C H OT t e l . : 016 / 5 5 3 7 3 0 - f a x : 016 / 5 6 3 3 76 - e - m a i l : i n f o @ b w a . b e

BW LE UVE N v z w

E x p l o i t a t i ez et e l D i e s t ( B W D p l a s t i c s ) - N i j v e r h e i d s l a a n 47 - 3 2 9 0 D I E S T t e l . : 013 / 3 5 0 4 4 0 - f a x : 013 / 31 3 6 19 - e - m a i l : i n f o @ b w d . b e

M IVAVI L vz w

O l m s t r a a t 3 4 8 - 18 0 0 V I LVO O R D E t e l . : 0 2 / 2 51 47 8 0 - f a x : 0 2 / 2 5 2 5 0 2 6 - e - m a i l : m i v a v i l @ s k yn et . b e

PAJ OT TE N LAN D v z w

Lu i t e n a n t J a c o p s s t r a a t 11 - 175 0 L E N N I K t e l . : 0 2 / 5 3 2 12 4 0 - f a x : 0 2 / 5 3 2 17 6 6 - e - m a i l : b w p a j o t @ b w p a j o t . b e

R O D E A vz w

S m a r a g d l a a n 3 4 C - 16 4 0 S T- G E N E S I U S - R O D E t e l . : 0 2 / 3 5 9 97 8 0 - f a x : 0 2 / 3 5 9 97 9 0 - e - m a i l : i n f o @ r o d e a . b e

T WI K AN U N N I K T R I E S T v z w

L i n t h o u t b os s t r a a t 3 7 - 12 0 0 B R U S S E L t e l . : 0 2 / 73 5 6 3 2 5 - f a x : 0 2 / 73 3 4 5 6 8 - e - m a i l : t w i . k a n . t r i e s t @ f r a c a r i t a .org


LIJST VAN DE LEDEN BESCHUTTE WERKPLAATSEN IN DE PROVINCIE LIMBURG B EWE L vz w

G i n d e r o v e r s t r a a t 14 3 - 3 5 9 0 D I E P E N B E E K t e l . : 011/ 2 4 74 0 0 - f a x : 011/ 3 2 2 2 0 6 - e - m a i l : i n f o @ b e w e l . b e

B EWE L vz w

Ke r k e b l o o k s t r a a t 9 - 3 5 5 0 H E U S D E N t e l . : 011/4 2 61 6 6 - f a x : 011/4 3 4 9 14 - e - m a i l : i n f o @ b e w e l . b e

B EWE L vz w

B o s e i n d 5 0 A - 3 910 N E E R P E LT t e l . : 011/ 8 0 78 6 0 - f a x : 011/ 6 6 3 5 91 - e - m a i l : i n f o @ b e w e l . b e

B EWE L vz w

H e e r s t e r v e l d w e g 14 A - 3 70 0 TO N G E R E N t e l . : 012 / 2 4 2 0 2 0 - f a x : 012 / 2 4 2 0 21 - e - m a i l : i n f o @ b e w e l . b e

B EWE L vz w

L . Lo n d o t s t r a a t 3 A - 3 6 0 0 G E N K t e l . : 0 8 9 / 3 8 12 0 9 - f a x : 0 8 9 / 3 8 57 70 - e - m a i l : i n f o @ b e w e l . b e

B EWE L vz w

J a g e r s b o r g 1313 - 3 6 8 0 M A AS E I K t e l . : 0 8 9 / 3 6 5 5 10 - f a x : 0 8 9 / 5 6 6 3 9 4 - e - m a i l : i n f o @ b e w e l . b e

B EWE L vz w

S ch u r h o v e n v e l d 12 2 0 - 3 8 0 0 S I N T-T R U I D E N t e l . : 011/ 70 5 6 6 0 - f a x : 011/ 70 5 6 61 - e - m a i l : i n f o @ b e w e l . b e

B EWE L vz w

R a v e n s h o u t 6 0 2 3 - 3 9 8 0 T E S S E N D E R LO t e l . : 013 / 61 21 0 0 - f a x : 013 / 61 21 01 - e - m a i l : i n f o @ b e w e l . b e

B EWE L vz w

K i e w i t s t r a a t 213 - 3 5 0 0 H AS S E LT- K i e w i t t e l . : 011/ 2 4 74 0 0 - f a x : 011/ 2 4 18 9 3 - e - m a i l : i n f o @ b e w e l . b e


LIJST VAN DE LEDEN BESCHUTTE WERKPLAATSEN IN DE PROVINCIE OOST-VLAANDEREN AALST vz w

Wi j n g a a rd v e l d 7 - 9 3 0 0 A A LS T t e l . : 0 5 3 / 70 14 2 4 - f a x : 0 5 3 / 77 76 07 - e - m a i l : l t @ b w a a l s t . b e

AAR OVA vz w

D e B r u wa a n 4 5 - 970 0 O U D E N A A R D E t e l . : 0 5 5 / 31 13 4 5 - f a x : 0 5 5 / 3 3 0 0 10 - e - m a i l : i n f o @ a a r o v a . b e

D E K E M P HA A N v z w

A a r t s t r a a t 57 - 9 2 2 0 H A M M E t e l . : 0 5 2 /47 6 6 9 3 - f a x : 0 5 2 /47 8 8 8 0 - e - m a i l : i n f o @ d e k e m p h a a n . b e

DE M E R E L vzw

A m b a ch ts w e g 11 - 13 - 9 8 2 0 M E R E L B E K E t e l . : 0 9 / 2 5 2 4 6 8 0 - f a x : 0 9 / 2 5 2 4 6 79 - e - m a i l : d e m e r e l @ o n l i n e . b e

D E DAG M O E D v z w

D a g m o e d s t r a a t 107 - 9 5 0 0 G E R A A R D S B E R G E N t e l . : 0 5 4 /41 13 74 - f a x : 0 5 4 /41 2 7 31 - e - m a i l : d a g m o e d @ s k yn et . b e

D E M IVAL vz w

M a ch e l e n s t r a a t 16 9 - 9 8 0 0 D E I N Z E t e l . : 0 9 / 3 8 6 3 3 2 9 - f a x : 0 9 / 3 8 6 73 0 6 - e - m a i l : i n f o @ d e m i v a l . b e

GAN DAE vz w

Gaardeniersweg 2 - 9000 G E NT t e l . : 0 9 / 216 76 6 0 - f a x : 0 9 / 2 2 6 76 67 - e - m a i l : i n f o @ g a n d a e . b e

N EVE LLAN D v z w

I n d u s t r i e p a r k - D r o n g e n 2 C - 9 0 31 D R O N G E N - G E N T t e l . : 0 9 / 3 71 57 16 - f a x : 0 9 / 3 71 87 2 7 - e - m a i l : i n f o @ n e v e l l a n d . b e

R EVAM vz w

I n d u s t r i e l a a n 4 0 - 9 9 0 0 E E K LO t e l . : 0 9 / 3 77 4 0 2 9 - f a x : 0 9 / 3 78 0 5 8 3 - e - m a i l : i n f o @ r e v a m . b e

RYH OVE vz w

Ko n i n g s d a l 2 4 - 2 6 - 9 0 0 0 G E N T t e l . : 0 9 / 2 2 6 2 9 3 7 - f a x : 0 9 / 2 2 7 0 0 17 - e - m a i l : i n f o @ r yh o v e . b e

TR IANVAL v z w

B i e z e w e g 8 - I n d u s t r i e p a r k K w a t r e ch t - 9 2 3 0 W E T T E R E N t e l . : 0 9 / 2 5 2 2 8 6 9 - f a x : 0 9 / 2 5 2 4 4 01 - e - m a i l : a t r o ch @ t r i a n v a l . b e

VR E U G D EVO L v z w

Nieuwe Brugstraat 26 - 9600 RONSE t e l . : 0 5 5 / 21 4 5 3 3 - f a x : 0 5 5 / 21 0 2 57 - e - m a i l : i n f o @ v r e u g d e v o l . b e

WAS E WE R K P L A ATS I v z w

K a p e l a n ie l a a n 2 0 - 914 0 T E M S E t e l . : 0 3 / 711 10 5 5 - f a x : 0 3 / 711 17 5 9 - e - m a i l : a d m i n @ w a s e w e r k p l a a ts .be

WAS E WE R K P L A ATS I I v z w

I n d u s t r i e p a r k “ R o z e n ” - B o b i j n e r s l a a n 3 - 916 0 LO K E R E N t e l . : 0 9 / 3 4 8 3 0 8 3 - f a x : 0 9 / 3 4 8 2 8 6 5 - e - m a i l : a d m i n @ w a s e w e r k p l aats .be

WAS E WE R K P L A ATS I I I v z w

Pa r e i n l a a n 1 - 912 0 B E V E R E N t e l . : 0 3 / 775 4 5 0 4 - f a x : 0 3 / 775 2 4 9 4 - e - m a i l : a d m i n @ w a s e w e r k p l a ats .be

WAS E WE R K P L A ATS I V v z w

Industriepark Lindestraat 6 - 9240 Z E LE t e l . : 0 5 2 /4 4 6 4 5 6 - f a x : 0 5 2 /4 4 9 8 2 5 - e - m a i l : a d m i n @ w a s e w e r k p l a ats .be

ZON N E HOEVE vzw

Z o n n e s t r a a t 15 - 9 810 N A Z A R E T H t e l . : 0 9 / 3 8 4 5 0 11 - f a x : 0 9 / 3 8 4 4 2 6 5 - e - m a i l : d a n i e l s @ z o n n e h o e v e .be

Z OT TEG E M v z w

S m a l l e We g 7 - 9 6 2 0 Z OT T E G E M t e l . : 0 9 / 3 6 4 4 2 0 0 - f a x : 0 9 / 3 6 4 4 2 0 5 - e - m a i l : e d d y. v a l k @ b w z . b e


LIJST VAN DE LEDEN BESCHUTTE WERKPLAATSEN IN DE PROVINCIE WEST-VLAANDEREN ’T VE E R vz w

Industrielaan 32 - 8930 M E N E N t e l . : 0 5 6 / 51 0 6 4 0 - f a x : 0 5 6 / 51 87 0 6 - e - m a i l : i n f o @ b w - t v e e r. b e

AR C OTEC vz w

D r e e f t e r Pa n n e 14 - 8 0 0 0 B R U G G E t e l . : 0 5 0 / 3 4 3 3 9 9 - f a x : 0 5 0 / 3 4 0 2 31 - e - m a i l : i n f o @ a r c o t e c . b e

D E O ESTE R BA N K v z w

Va a r t b l e k e r s s t r a a t 15 - 8 4 0 0 O O S T E N D E t e l . : 0 5 9 / 8 0 16 73 - f a x : 0 5 9 / 8 0 6 6 2 8 - e - m a i l : r e c e p t i e @ d e o e s t e r b a n k .be

I NTE R WEST v z w

We r k p l a a t s s t r a a t 4 - 8 6 3 0 V E U R N E t e l . : 0 5 8 / 31 2 3 3 0 - f a x : 0 5 8 / 31 51 0 5 - e - m a i l : c o n t a c t @ i n t e r w e s t . b e

I NTE R WEST v z w

I n d u s t r i et er r e i n K l e i n e D r i e s 2 - 8 6 0 0 D I KS M U I D E t e l . : 0 51/ 5 0 3 5 5 8 - f a x : 0 51/ 5 0 3 5 47 - e - m a i l : c o n t a c t @ i n t e r w e s t . b e

MAR IASTE E N v z w

Ko o l s k a m p s t r a a t 2 4 - 8 8 3 0 H O O G L E D E - G I TS t e l . : 0 51/ 2 3 0 8 11 - f a x : 0 51/ 2 3 0 8 6 0 - e - m a i l : m a r i a s t e e n @ m a r i a s t e e n .be

O PTI MAT vz w

Ko r t e m a r k s t r a a t 8 6 - 8 810 L I C H T E R V E L D E t e l . : 0 51/ 6 8 0 2 0 0 - f a x : 0 51/ 6 8 0 2 01 - e - m a i l : i n f o @ o p t i m a t . b e

WAAK BW vz w

H e i r w e g 12 5 - 8 5 2 0 K U U R N E t e l . : 0 5 6 / 3 6 3 4 3 4 - f a x : 0 5 6 / 3 5 0 2 87 - e - m a i l : i n f o @ w a a k . b e

WESTLAN D IA v z w

A l b e r t D e he m l a a n 1 - 8 9 0 0 I E P E R t e l . : 0 57/ 2 2 0 4 4 0 - f a x : 0 57/ 21 79 0 4 - e - m a i l : i n f o @ w e s t l a n d i a . b e


LIJST VAN GEBRUIKTE AFKORTINGEN EN VERKLARINGEN B USO

Buitengewoon S ecundair Onder wijs

BW

Beschutte Werkplaats( en )

CAO

Collectieve Arbeidsovereenkomst

CRB

Centrale R aad voor het Bedrijfsleven

CSPO

Confederatie van S ocial- Profit Ondernemingen

E AS P D

European Association of S er vice Providers for People with Disabilities

ESF

Europees S ociaal Fonds

E W E TA

Entente Wallonne des Entreprises du Travail Adapté

FE B RAP

Fédération Bruxelloise des Entreprises de Travail Adapté

H I VA

Hoger Instituut voor de Arbeid

IWT

Instituut voor de aanmoediging van innovatie door Wetenschap en Technologie

MTPW

Moeilijk te Plaatsen Werkloze

NAR

Nationale Arbeidsraad

N EC

Normaal Economisch Circuit

OVS G

Onder wijssecret ariaat van de Steden en Gemeenten van de Vlaamse

OZ ZA

Ondernemen en zorgen zonder aandeelhouders

R ESOC

Regionaal Economisch en S ociaal Overlegcomité

SERR

S ociaal Economische R aad voor de Regio’s

SERV

S ociaal- Economische R aad van Vlaanderen

SST

S amenwerkingsverband S ociale Tewerkstelling

SW

S ociale Werkplaats

VC S P O

Vlaamse Confederatie van S ocial- Profit Ondernemingen

Gemeen s ch a p


LIJST VAN GEBRUIKTE AFKORTINGEN EN VERKLARINGEN V DA B

Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling

V IA

Vlaams Intersectoraal Akkoord

V I O NA

Vlaams Interuniversit air Onderzoeksnet werk Arbeidsmarktrappor tering

V IVO

Vlaams Instituut voor Vorming en Opleiding in de S ocial- Profit

V LA B

Vlaamse Federatie van Beschutte Werkplaatsen

V TE

Voltijds Equivalent

VZW

Vereniging zonder Winstoogmerk

WE

Workabilit y Europe

WI

Workabilit y International


Vlaamse Federatie van Beschutte WerkplaatsenVlaamse Federatie van Beschutte WerkplaatsenVlaamse Federatie van Beschutte Werkpl Vl a a m s e Federa Vlaamse Federatie tie van Beschutte Beschut t e Werkplaatsen We r k p l a a t s e n Vlaamse Vl a a m s e Federa Fe d e r a tie t i e va v a n Beschutte B e s ch u t t e Werkpla We r k p l a atsen a t s e n Vla Vl a amse a m s e Federatie Fe d e r a t i e van v a n Beschu B e s chutte tte Werk Werkplaatsen plaatse n Vlaamse Fed Federatie eratie va van n Besch Beschutte utte Werkpl Werkplaatsen aatsen Vla Vlaamse a mse Fede Federatie ratie van Besch Beschutte utte Werkpl Werkplaatsen aats en Vla Vlaamse amse Fe Federatie dera tie va van n Be Beschutte sch u tte Werk Werkplaatsen plaatsen V fe d e r a tie federa t i e van Besch Beschutte utte We Werkplaatsen rkplaatsen Vlaa Vlaamse mse Fe Federatie deratie va van n Bes Beschutte chutte Werkpla Werkplaatsen at sen Vlaamse Federatie van Beschut Beschutte te We Werkplaatsen rkplaatsen Vl Vlaamse aam se Fe Federatie de ra tie va van n Be Beschutte schu tt e Werk Werkpl pl Fe d e r a tie Federa t i e van Besch Beschutte utte We Werkplaatsen rkplaatsen Vlaa Vlaamse mse Fe Federatie deratie va van n Bes Beschutte chutte Werkpla Werkplaatsen at sen Vlaamse Federatie van Beschut Beschutte te We Werkplaatsen rkplaatsen Vl Vlaamse aam se Fe Federatie de ra tie va van n Be Beschutte schu tt e Werk Werkpl pl Vl a a m s e Federatie Vlaamse Fe d e r a t i e van v a n Beschutte B e s ch u t t e Werkpla We r k p l a atsen a t s e n Vlaam Vl a a m se s e Federa Fe d e r a tie t i e van Beschu Beschutte tte Werk Werkplaatsen plaatsen Vlaamse Fed Federatie era tie va van n B Beschutte eschutte we werkplaatsen rkplaatsen Vl Vlaamse aam se federatie van Beschut Beschutte te We Werkplaatsen rkplaatsen Vl Vlaamse aam se Fe Federatie de ra tie va van n Be Beschutte schu tt e Werk Werkpl pl van Beschutte Werkplaatsen Vlaamse Federatie van Beschutte Werkpl Beschutte Werkpl

52

VLAB v.z .w. Vlaamse Federatie van Beschutte We r k p l a a t s e n Goossensvest 34 33 0 0 TI E N E N - B E LG I Ë Tel : 016 /82 76 4 0 Fa x : 016 /82 76 3 9 E -mail : info@vlab .be www.vlab .be VLAB-jaarverslag 2006

I S B N nummer : D /20 07/10 . 6 8 6 /1

Jaarverslag. Vlaamse Federatie van Beschutte Werkplaatsen vzw

Recommend Documents